aritma Çamurlari bertaraf yÖntemlerİ...

REMONDIS SU VE ATIK SU TEKNOLOJİLERİ> 1

ARITMA ÇAMURLARI BERTARAF

YÖNTEMLERİ VE İŞLETME MALİYETLERİ

Remondis Su ve Atık Su Teknolojileri San. ve Tic. A.Ş.

Deniz KURT

Proje Müdürü

REMONDIS SU VE ATIK SU TEKNOLOJİLERİ>

ARITMA ÇAMURLARI ve

TÜRKİYE’DEKİ GENEL DURUM

2


Arıtma Çamurları - Türkiye

2008 yılı verilerine göre Türkiye’de,

Evsel ve Kentsel AAT’lerde : 500.000 ton/yıl

Sanayi Tesislerinde : 575.000 ton/yıl

Toplam : 1.075.000 ton/yıl arıtma çamuru oluşmaktadır.

Çamur yoğunlaştırma/ıslah işlemi uygulayan OSB sayısı: 23 adet

(TÜİK 2008, Anket uygulanan OSB sayısı 97’dir.)

İstanbul, Ankara, Mersin, Adana, Kayseri, Tokat, Eskişehir, Gaziantep ve Diyarbakır kentsel

AAT’lerde çamur çürütme sistemi bulunmaktadır. İzmir’de ihale süreci devam ediyor.

2009 yılında 43.755 ton arıtma çamuru (16.548 ton endüstriyel, 27.207 ton evsel) çimento

fabrikalarında ek yakıt olarak değerlendirildi. (Örn.: Bursa Çimento atık alımında ton başına 175 TL

talep etmektedir. Nakliye masrafı üreticiye aittir.)

İZAYDAŞ tarafından tehlikeli arıtma çamurunun bertarafı için istenen ücretler:

Yakma işlemi: 650 TL/ton ; Düzenli depolama: 240 TL/ton

3


İstanbul’da Çamur Yönetimi (Kaynak: İSKİ Genel Müdürlüğü)

İSKİ tarafından işletilmekte olan evsel atık su arıtma tesislerinde 2010 yılında oluşan

günlük çamur miktarı 300 ton civarında olup, bu rakamın gelecekte 1.000 ton/güne

ulaşacağı varsayılmaktadır.

Tuzla İleri Biyolojik AAT: Günde 80.000 kg arıtma çamuru oluşmaktadır. 300 ton/gün

kapasiteli kurutucularda %25 lik yaş çamur %90 oranına kadar kurutularak çıkan ürün

çimento fabrikalarına gönderilmektedir.

Paşaköy İleri Biyolojik AAT: Günde 35.000 kg arıtma çamuru oluşmaktadır. 200 ton/gün

kapasiteli kurutucularda %25 lik çamur %90 oranına kurutularak çıkan ürün çimento

fabrikalarına gönderilmektedir. Kojenerasyon ünitesinde üretilen 4,2 MW enerji ile tesis

ihtiyacı karşılanmakta, elde edilen atık buhar kurutma ünitesinde kullanılmaktadır.

4


İstanbul’da Çamur Yönetimi (Kaynak: İSKİ Genel Müdürlüğü)

Ataköy İleri Biyolojik AAT: Çürütücülerden alınan çamur santrifüj dekantörlerle %25

oranında susuzlaştırıldıktan sonra çamur kurutma ünitesine iletilmektedir. Stabilize çamur,

%25’lik çamur keki halinde kurutma ünitesine iletilmektedir. Çamur kurutma ünitesindeki 6

adet çamur kurutucu ile de %90’a kadar kurutulmaktadır. Ataköy Tesisinde Biyolojik

arıtma sonucu oluşan 15.083 m³/gün hacimli çamur, kurutma işlemine tabi tutularak 140

m³/gün hacme düşürülmektedir.

5


YASAL ÇERÇEVE

ARITMA ÇAMURU BERTARAFI HAKKINDA İLGİLİ

YÖNETMELİK MADDELERİ

6


GENEL ESASLAR

Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği (08/01/2006 tarih ve 26047 sayılı Resmi Gazete)

Arıtma çamuru: Kentsel atıksu arıtma tesislerinden çıkan ham veya stabilize olmuş çamuru,

Kentsel atıksu: Evsel atıksu ya da evsel atıksuyun endüstriyel atıksu ve/veya yağmur suyu

ile karışımını ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM - Esaslar

Madde 5:

f) Her türlü katı atık, arıtma çamurları ve fosseptik çamurlarının alıcı su ortamlarına

boşaltılmaları yasaktır.

g) Uygun şartlarda kentsel atıksu arıtma tesislerinden çıkan arıtma çamuru yeniden

kullanılabilir.

7


ÖNCELİKLER

(05.07.2007 tarihli Arıtma Çamurlarının Bertarafı konulu Valiliklere gönderilen Bakanlık yazısından)

1) Arıtma çamurunun miktarının azaltılması:

Atıksu arıtma tesislerinin projelendirilmesi sırasında arıtma çamurunun nihai bertarafı

dikkate alınarak uygun prosesin tercih edilmesi gerekmektedir. Atıksu arıtma

tesislerinde ve işletmelerin üretim proseslerinde mevcut en iyi teknikler ( BAT )

kullanılarak oluşacak arıtma çamuru minimize edilebilir.

2) Arıtma çamurunun niteliğinin belirlenmesi:

Öncelikli olarak arıtma çamurlarının tehlikeli olup olmadığının Tehlikeli Atıkların

Kontrolü Yönetmeliği (14.03.2005 tarih 25755 sayılı R.G.) Ek-6’ya göre tespit edilmesi

gerekmektedir.

8


GERİ KAZANIM VE BERTARAF

A) Çamurun Geri Kazanılması:

Atıkların öncelikle geri kazanılması esastır. Bu nedenle arıtma çamurlarının geri kazanım

yöntemleri araştırılmalıdır. Arıtma çamurlarının geri kazanımına yönelik hususlar aşağıda

verilmektedir:

1.Evsel ve evsel nitelikli endüstriyel (kentsel) atık suların arıtılması sonucu oluşan arıtma

çamurları stabilize edildikten sonra toprak düzenleyici olarak kullanılabilir.

2.Arıtma çamurlarının tehlikesiz olduğunun tespit edilmesi durumunda, bu tür atıklar enerji

geri kazanımı amacı ile lisans almış Çimento Fabrikalarında ek yakıt veya alternatif

hammadde olarak kullanılabilir.

3.Arıtma çamurlarının tehlikeli olduğunun tespit edilmesi durumunda, bu tür atıklar enerji

geri kazanımı amacı ile lisans almış çimento fabrikalarında ilave hammadde veya ek yakıt

olarak kullanılabilir.

9



2 ve 3. maddelerde verilen çimento tesislerinde enerji geri kazanımı amaçlı olarak arıtma

çamurunun ek yakıt şeklinde kullanılması için, öncelikle bu tesislerin işletme koşullarının

etkilenmemesi için çamurun ön işleme tabi tutularak belirli bir oranda susuzlaştırılması

gerekmektedir.

Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanılmasına Dair Yönetmelik

(03.08.2010 tarih 27661 sayılı Resmi Gazete)

Tanımlar:

Ham Çamur:

1) Evsel ya da kentsel atıksuları işleyen arıtma tesislerinden, evsel ve kentsel atıksulara

benzeyen bileşimdeki atık suları arıtan diğer arıtma tesislerinden gelen arıtma çamurlarını,

2) Fosseptik tanklarından ve diğer benzer arıtma tesislerden gelen arıtma çamurlarını,

3) (1) ve (2) numaralı alt bentlerde sayılanlar dışındaki diğer arıtma tesislerinden gelen

arıtma çamurlarını,

10




(03.08.2010 tarih 27661 sayılı Resmi Gazete)

Tanımlar:

Kentsel Atıksu: Evsel atıksu ya da evsel atıksuyun endüstriyel atıksu ve/veya yağmur suyu

ile karışımını,

Stabilize Arıtma Çamuru: Biyolojik ayrışabilirliğinin ve kullanımından kaynaklanan sağlık

tehlikelerini önemli ölçüde azaltılmak üzere, biyolojik, kimyasal ya da ısıl işlemden, uzun

süreli depolama ya da diğer uygun işlemlerden geçirilen evsel ve kentsel arıtma çamurlarını,

Fırın kuru toprak: Kurutma fırınında 105 ºC de sabit ağırlığa gelmiş toprak kütlesini,

Kuru madde: Arıtma çamurunun organik madde kaybını önlemek amacıyla kurutma fırınında

70 °C de sabit ağırlığa gelinceye kadar kurutulması sonucunda geride kalan katı madde

miktarını ifade eder.

11




Ham Çamurun Kullanma Yasakları

Madde 5 — Ham çamurun toprakta kullanılması yasaktır.

Stabilize Arıtma Çamurunun Kullanma Sınırlamaları ve Yasakları

Madde 6 — Stabilize arıtma çamurunun kullanılmasında aşağıda belirtilen sınırlama ve

yasaklara uyulması zorunludur.

a) Stabilize arıtma çamurunun toprakta kullanılabilmesi için EK I-B, EK I-C ve EK I-D de

verilen değerlerin hiçbirinin aşılmaması şarttır.

b) Stabilize arıtma çamurunun uygulanacağı toprakta ağır metal içeriği EK I-A da verilen

değerleri aşamaz. Topraktaki ağır metal konsantrasyonlarından birinin dahi EK I-A da

verilen sınır değerleri aşması durumunda, stabilize arıtma çamurunun toprakta

kullanılması yasaktır.

j) Organik madde içeriği 40%’dan az olan stabilize arıtma çamurları toprağa uygulanmaz.

12



EK I – A Topraktaki Ağır Metal Sınır Değerleri

13

Ağır Metal (Toplam) 6 ≤ pH < 7

mg. kg-1 Fırın Kuru Toprak

pH ≥ 7

mg. kg-1 Fırın Kuru Toprak

Kurşun 70 100

Kadmiyum 1 1,5

Krom 60 100

Bakır 50 100

Nikel 50 70

Çinko 150 200

Civa 0,5 1


EK I – B Toprakta Kullanılabilecek Stabilize Arıtma Çamurunda Müsaade Edilecek

Maksimum Ağır Metal Muhtevaları

14

Ağır Metal (Toplam) Sınır Değerler

(mg. kg-1 kuru madde)

Kurşun 750

Kadmiyum 10

Krom 1000

Bakır 1000

Nikel 300

Çinko 2500

Civa 10



EK I – C Toprakta Kullanılacak Stabilize Arıtma Çamurundaki Organik Bileşiklerin

Konsantrasyonlarının ve Dioksinlerin Sınır Değerleri

15

Organik Bileşikleri Sınır Değerler

(mg. kg-1 kuru madde)

AOX (Adsorblanabilen organik halojenler) 500

LAS (Lineer alkilbenzin sülfonat) 2600

DEHP (Diftalat (2-ethylhexyl)) 100

NPE (Nonil fenol ile 1 ve 2 etoksi grubu olan nonil fenol etoksilatların toplamını içerir.) 50

PAH (Polisiklik aromatik hidrokarbon veya poliaromatik hidrokarbonların toplamı) 6

PCB (28,52, 101, 118, 138, 153, 180 sayılı poliklorlu bifenil bileşiklerinin toplamı) 0,8

Dioksinler ng Toksik Eşdeğer. kg-1 kuru madde

PCDD/F Poliklorlu dibenzodioksin/dibenzofuranlar 100



EK I – D

Mikrobiyolojik Analiz

Arıtma çamuruna uygulanan stabilizasyon yöntemi sonucunda E. Coli’nin en az 2 Log10

(%99) indirgenmesi sağlanmalıdır.

16




m) 8/1/2006 tarihli ve 26047 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kentsel Atıksu Arıtımı

Yönetmeliğinde yer almayan endüstrilerin atıksularından elde edilen stabilize arıtma

çamurları toprağa uygulanmaz.

EK- III - Endüstriyel sektörler (Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği’nin ekidir.)

a) Süt ve Süt Ürünleri , b) Meyve, sebze ürünleri ile diğer gıda bitkilerinin işlenmesi

c) Alkolsüz içeceklerin imalatı ve şişelenmesi, d) Patates işleme

e) Et endüstrisi, f) Bira fabrikaları

g) Alkol ve alkollü içeceklerin üretimi

h) Bitkisel ürünlerden hayvan yemi imalatı

i) Hayvan postu, derisi ve kemiklerinden jelatin ve tutkal imalatı

j) Malt imalathaneleri

k) Balık işleme endüstrisi

l) Benzer Diğer Sektörler ??17



n) Toprağa uygulanacak stabilize arıtma çamurunun pH değeri 6 – 8,5 arasında olmalıdır.

o) Kapasitesi bir milyon eşdeğer nüfusun üzerinde olan tesislerde oluşan arıtma

çamurlarının en az %90 kuru madde değerine kadar kurutulması esastır. Ancak arıtma

çamuru üreticileri %90 kuru madde değerine ulaşmadan kullanımının teknik ve ekonomik

açıdan uygun olduğunu belgelemesi durumunda Bakanlıkça %90 kuru madde değerine

ulaşması şartı aranmaz. ??

18



B) Depolama Tesislerinde Bertaraf

ATIKLARIN DÜZENLİ DEPOLANMASINA DAİR YÖNETMELİK - 26.03.2010 tarih 27533 sayılı resmi gazete

İKİNCİ BÖLÜM - Düzenli Depolama Tesisleriyle İlgili Genel Hükümler

Düzenli depolama tesislerinin sınıflandırılması:

MADDE 5 – (1) Düzenli depolama tesisleri aşağıdaki şekilde sınıflandırılır:

a) I. sınıf düzenli depolama tesisi:

Tehlikeli atıkların depolanması için gereken altyapıya sahip tesis.

b) II. sınıf düzenli depolama tesisi:

Belediye atıkları ile tehlikesiz atıkların depolanması için gereken altyapıya sahip tesis.

c) III. sınıf düzenli depolama tesisi:

İnert atıkların depolanması için gereken altyapıya sahip tesis.

19



İnert atık: Fiziksel, kimyasal veya biyolojik olarak önemli derecede herhangi bir değişime

uğramayan, çözünmeyen, yanmayan, fiziksel veya kimyasal olarak reaksiyona girmeyen,

biyolojik bozunmaya uğramayan veya temas ettiği maddeleri çevreye veya insan hayatına

zarar verecek şekilde etkilemeyen ve toplam sızıntı kabiliyeti ve ekotoksisitesi önemsiz

miktarda olan, özellikle yüzeysel su ve yeraltı suyu kirliliği tehlikesi yaratmayan atıklar.

Arıtma çamurunun düzenli depolanması

GEÇİCİ MADDE 4 – (1) Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin EK-IV’ünde

tehlikesiz olarak sınıflandırılan arıtma çamurlarının, Ek-2’de verilen diğer tüm

parametreleri sağlaması, ağırlıkça en az %50 kuru madde ihtiva etmesi, ön işleme tabi

tutularak kötü kokunun giderilmesi ve atığın kararlı hale getirilmesi kaydıyla II. Sınıf

düzenli depolama alanına kabulünde 1/1/2015 tarihine kadar Çözünmüş Organik Karbon

(ÇOK) limit değerine uygunluk aranmaz.

20


II. SINIF DEPOLAMA TESİSLERİ İÇİN SINIR DEĞERLER (EK 2 – B)

Parametre Sınır Değer (mg/lt)

Arsenik 0,2

Baryum 10

Kadmiyum 0,1

Toplam Krom 1

Bakır 5

Civa 0,02

Molibden 1

Nikel 1

Kurşun 1

Antimon 0,07

Selenyum 0,05

Çinko 5

Klorür 1500

Florür 15

Sülfat 2000

ÇOK (Çözünmüş Organik Karbon) 80

TÇK (Toplam Çözünen Katı) 6000

21



22

ÖNCELİKLER

GERİKAZANIM

BERTARAF

Arıtma çamurunun azaltılması

Çamurun analiz edilmesi

Tehlikeli çamur

Tehlikesiz çamur Kentsel AAT’lerden kaynaklanan arıtma çamuru

Çamur kurutma işlemi Kurutma ve stabilize etme işlemleri

Lisanslı çimento fabrikalarında ek yakıt

olarak kullanım

Toprak iyileştirici olarak kullanım (E.N.> 1 mio. AAT’ler için 90% K.M. sağlanmalıdır.)

1. Sınıf Deponi 2. Sınıf Deponi(50% K.M.)

3. Sınıf Deponi (inert maddeler için)


Çamur Bertaraf Yöntemleri

Stabilizasyon

Şartlandırma

Yoğunlaştırma

Susuzlaştırma

Kurutma

Nihai Bertaraf

23


TÜRKİYE’DEKİ GÜNCEL PROJELERİN DURUMU

24


Türkiye’deki Projeler

İzmir – Çamur Çürütme ve Susuzlaştırma Tesisi İnşaatı ve İşletilmesi Projesi

Bölge : Çiğli AAT, İzmir

İşveren : İZSU

Proje Değeri : 60 milyon TL (tahmini)

Finansman : Özkaynak

İhale bilgileri : 26 Ağustos 2010’da yapılan ihale KİK tarafından iptal edilmiştir.

(Verilen teklifler, 53 milyon ile 127 milyon TL arasında değişmektedir.)

Proje süresi : 3 yıl

Çamur miktarı : 2.500 m3/gün (6% KM) çürütme için, 800 m3/gün (25% KM) kurutma için

Nihai ürün : KM 90%

Çürütücü : 40.000 m3/gün biyogaz üretimi

Nihai ürünün kullanım alanı: Toprak iyileştirici ve gübre olarak kullanılacaktır.

25



Gaziantep – Arıtma Çamuru Termal Kurutma ve Yakma Tesisi Yapımı

Bölge : Gaziantep

İşveren : GASKİ

Proje Değeri : 8,88 milyon TL


İhale tarihi : 25.08.2010

Yüklenici : Polyspin Makine

Çamur miktarı: 120 m3/gün (%16-%18 KM)

Hedef : 40% KM (yakma için), 90% KM (yakma ünitesinin çalışmadığı durumlar için)

Proje süresi : 1 yıl (yapım) + 2 yıl (işletme ve bakım)

26



Bursa Çamur Projesi – 1. Kademe Doğu ve Batı Termal Çamur Kurutma Tesisleri

Yapımı ve İşletilmesi

İşveren : BUSKİ

Finansman : Fransız Kalkınma Bankası

İhale tarihi : 2011’de yapılması bekleniyor.

Kapsam : 2 adet termal çamur kurutma tesisinin yapımı ve 1 yıl süre ile işletilmesi.

Teklif (iptal edilen ihalede): 20.989.050 Euro

27



Bursa Doğu:

Kapasite: 350 ton/gün

Kurutma üniteleri: 2 veya 3 ünite

Kuru madde: %20 KM (15% olabilir.)

Hedef: %90 KM min.

Kojenerasyon sistemi: Kurutma ünitesinin

tam kapasite çalışırken ihtiyacı olan ısıyı

100% sağlayacak gaz motoru.

Bursa Batı:

Kapasite: 125 ton/gün

Kurutma üniteleri: 1 ünite

Kuru madde: %20 KM (15% olabilir.)

Hedef: %90 KM min.

Kojenerasyon sistemi: 2 MWe Gaz Motoru

28



İnegöl Belediyesi ve İnegöl OSB Çamur Kurutma ve Kojenerasyon Ünitesi

İşveren : İnegöl OSB Genel Müdürlüğü

Yüklenici : Siemens ve Alke İnşaat İş Ortaklığı

Çamur projesinin değeri : 7 milyon USD

Çamur kurutma ünitesi : 75 ton/gün

Kojenerasyon üniteleri : 2 x 2 MW

29



Antalya – Arıtma Çamuru Termal Kurutma ve Kojenerasyon Tesisi

İşveren : ASAT


Yüklenici : Andritz 3SYS AG - Borusan Güç

Sistemleri San ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı

Proje değeri: 6,5 milyon Euro

Devreye alma : Eylül 2008

Çamur miktarı : 6.250 kg/saat (tasarım)

Gerçekleşen çamur miktarı: 110 ton/gün (KM 18%) - Hurma ve Lara Tesislerinden gelen çamur.

Nihai ürün : 1.359 kg/saat (KM > 90%)

Kurutucu tipi : Bant kurutucu Enerji ihtiyacı: 64 kW / 1000 kg buharlaşan su

Nihai ürünün kullanımı: Toprak iyileştirici, Gübre, Yakıt

30



GOSB (Gaziantep Organize Sanayi Bölgesi) – Atıksu Arıtma Çamuru Kurutma ve

Yakma Tesisi Projesi

İşveren : GOSB

İnşaat işleri (tahmini) : 8 milyon TL

Proje ömrü : 25 – 30 yıl

Arıtma tesisinin tasarım kapasitesi : 60.000 m3/gün (2 kademe)

İhale tarihi : 2011’de yapılması bekleniyor.

31



Ödemiş AAT - Çamur Çürütme ve Biyogaz Tesisi İnşaatı

İşveren : Ödemiş (İzmir) Belediyesi

Kapsam : 290 m3/gün (1,5% KM) ön çöktürmeden gelen çamurun çürütülmesi ve

biyogaz üretimi, 40 m3/gün (5,67% KM) peynir altı suyu ve 20 m3/gün (20% KM) gübrenin

birlikte çürütülmesi ve biyogaz üretimi.

Ön yeterlilik : 13.10.2010

Teknik teklif : 30.11.2010

Mali teklifler : 17.01.2011

32


YURTDIŞINDAKİ UYGULAMALAR

33


Arıtma Çamurunun Bertarafı ve Geri Dönüşümü

ABD'de arıtma çamurlarının yüzde 33'ünün arazide kullanıldığı, arazide kullanılan bu

çamurların yüzde 67'sinin tarım alanlarında, yüzde 3'ünün orman alanlarında, yüzde

9'unun arazi rehabilitasyonunda, yüzde 9’unun yeşil alanlarda ve yüzde 12'sinin

torbalanarak satılma yoluyla bertaraf edildiği belirtilmektedir.

AB ülkelerinde arıtma çamurlarının tarımda kullanım oranı yüzde 36 düzeyinde olup, bu

oran Danimarka, Fransa, İngiltere, Norveç, İsveç ve İspanya'da yüzde 50 civarındadır.

Japonya'da ise ülkedeki nüfus yoğunluğu ve alanların azlığı nedeniyle, arıtma

çamurlarının yüzde 60'lık bir bölümü yakılarak bertaraf edilmektedir.

(İşgenç ve Kınay, 2005)

34


Çamur Bertaraf ve Koku Kontrol Ekipmanları Pazarındaki Gelişme

35

Çamur bertaraf teknolojisi ile ilgili dünya pazarı 2008 sonu itibariyle 4,6 Milyar USD olarak

tahmin edilmektedir. 2013 yılında pazarın 5,8 Milyar USD’a ulaşması bekleniyor. Yıllık bileşik

büyüme oranı 4,6% olarak tahmin edilmektedir. (Kaynak: BCC Research - SLUDGE TREATMENT: THE

GLOBAL MARKET (ENV010A), 2008)


REMONDIS PROJELERİ

(Almanya ve Diğer Avrupa Ülkeleri)

36

REMONDIS SU VE ATIK SU TEKNOLOJİLERİ>37

Atık Yönetimi

REMONDIS Aqua GmbH & Co. KG

REMONDIS Aqua GmbH & Co. KG

IT Destekli

Ağ/Şebeke YönetimiSu Temini

Ham su kaynaklarının

geliştirilmesi

Su arıtma

İçmesuyu dağıtımı

Şebeke İşletme

Atıksu Bertarafı

Atıksu arıtma

Enerji geri kazanımı

Deşarj Tesisleri

Şebeke İşletme

REPHOS ®

BIORETH®

RECOMPLEX

REBALANCE

CASUL®

AquaDialog®

KoSIS®

MainControl®

Evsel ve Endüstriyel

atıksu çamuru ve artık

ların bertarafı

Enerji Yönetimi

Kimyasallar

GIS-Veri Yönetimi


Arıtma Çamuru Yakma Kapasitesi

Yakma Tesisi KM (t/yıl) YM (t/yıl)

RWE Power AG Plant Berrenrath 65.000 216.000RWE Power AG Plant Weisweiler 42.000 140.000RWE Power AG Plant Wachtberg 63.000 210.000REMONDIS Lippewerk Lünen 19.000 63.000Innovatherm GmbH 107.000 357.000VERA GmbH 41.000 137.000MIBRAG mbH Mumsdorf 27.000 90.000 MIBRAG GmbH Deuben 24.000 80.000

Toplam 388.000 t KM/yıl 1.153.000 t YM/yıl


Arıtma Çamurunun Toprak İyileştirici Olarak Kullanımı


Referanslar - AlmanyaFlensburg AöR

Debi: 10.045.000 m3 / yıl

Eşdeğer Nüfus: 225.000 kişi

Arıtma çamuru bertarafı:

9.300 t /yıl toprak iyileştirici olarak

kullanılıyor.

http://www.flensburg.de/imperia/md/images/asp/flensburg/wirtschaft/fachkraft_f__r_abwassertechnik.jpg


Delmenhorst GmbH (Belediye şirketi)

Debi: 7.000.000 m3 / yıl

E.N.: 170.000 kişi



kullanılıyor.


EURAWASSER Nord GmbH, Rostock

Debi: 15.000.000 m³ / yıl

E.N.: 400.000 kişi



kullanılıyor.


Lausitzer Wasser GmbH & Co. KG, Cottbus

Debi: 5.000.000 m3 /yıl

E.N.: 300.000 kişi


- 7.500 t /yıl toprak iyileştirici olarak

kullanılıyor.


Coesfeld AAT

Debi: 6.278.000 m3 / yıl

E.N.: 120.000 kişi



kullanılıyor.


Hameln Şehri

Debi: 8. – 10.000.000 m³ / yıl

E.N.: 200.000 kişi



kullanılıyor.


Münster

Debi: 17.500.000 m³ / yıl

E.N.: 345.000 kişi

Arıtma çamuru bertarafı

- 28.000 t / yıl toprak iyileştirici olarak

kullanılıyor.

Atık bertarafı

- 2.500 t / yıl kum tutucu atığı


Mainz AöR

E.N.: 400.000 kişi


- 7.500 t / yıl kuru çamur

- 3.000 t / yıl susuzlaştırılmış çamur

Atık bertarafı:

- 1.100 t / yıl kum tutucu atığı

- 500 t / yıl ızgara atığı


ESN – Eigenbetrieb Stadtentsorgung Neustadt a.d.W.

E.N.: 85.000 kişi



kullanılıyor.


Ludwigsburg

E.N.: 185.000 kişi



kullanım, kompost ve yakma


Esslingen

E.N.: 190.000 kişi


- 9.000 t / yıl termal kurutma


Wolfratshausen

E.N.: 120.000 kişi




Referanslar – UluslararasıDanimarka

Klintholm

Nyborg

Faborg

Svendborg

Vestforbraending




Belçika

Aquafin

Brüssel

INASEP




Hollanda

Den Haag

Doordrecht

Capelle a/d Ijssel

Amsterdam

Vallei en EEM




Fransa

Lille

Courcelles

Cernay

Valff




Avusturya

Innsbruck

Schwaz

Kufstein

Going

Strass




Referanslar - Endüstriyel

Currenta Leverkusen

HIM

Ciba

VW

HÖG Hamburg

SOLVAY

Infraserv Knappsack


- Yakma


REMONDIS PROJELERİ

(Türkiye)

58


Mersin Karaduvar AAT – Solar Kurutma (Pilot Tesis)

İşletmeci: Remondis Su ve Atık Su Teknolojileri San. ve Tic. A.Ş.

Arıtma çamuru miktarı: 60-70 ton/gün (30% KM)

Çamur Kurutma Yöntemi: Solar Kurutma

Karıştırıcı Tipi : Raylı Tambur Karıştırıcı (Yükseklik otomatik ayarlanabilir)

Nihai ürün: ~80% KM

Günde 10 ton çamur Pilot solar kurutma ünitesinde işlem görmektedir.

Nihai ürün ve işlem görmemiş çamur belediyenin çöp depolama sahasına

gönderilmektedir. Belediyeye herhangi bir ödeme yapılmamaktadır.

Solar kurutma ünitesi: uzunluğu 80 m, aktif kullanım alanı 76 m, eni ise 12 m’dir.

59


Mersin Karaduvar AAT – Solar Kurutma

60



Pilot Tesiste Yapılan Çalışmalar:

Mersin atıksu arıtma tesisinde ön çökeltim çamuru ve biyolojik çamur, anaerobik

çürütücülerden sonra dekantörlerde susuzlaştırılarak %30 KM muhtevasına

getirilmektedir.

Günlük 60-70 ton civarındaki çamur kekinin 10 tonluk bir bölümü ise Pilot Solar

kurutma ünitesine beslenmektedir. Yapılan denemeler neticesinde en verimli çamur keki

serme yüksekliğinin 20-30 cm. civarında olduğu tespit edildi.

61




Eylül ayında yapılan denemeler boyunca

15 günlük ortalama sıcaklık 28 °C olarak

gerçekleşti. Çamur besleme miktarı günlük

10 ton olarak gerçekleşti. Çamur

kekinin serilme yüksekliği ise 30cm olarak

denendi.

Sonuç olarak 14. gün sonunda çamurun

kuruluk değerleri %82 KM muhtevasına

kadar ulaştı.

62

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

02.0

9.20

10

03.0

9.20

10

04.0

9.20

10

05.0

9.20

10

06.0

9.20

10

07.0

9.20

10

08.0

9.20

10

09.0

9.20

10

10.0

9.20

10

11.0

9.20

10

12.0

9.20

10

13.0

9.20

10

14.0

9.20

10

15.0

9.20

10

16.0

9.20

10

KM (%)

KM (%)




Eylül ayında yapılan denemeler boyunca

15 günlük ortalama sıcaklık 23 °C olarak

gerçekleşti. Çamur besleme miktarı günlük

10 ton olarak gerçekleşti. Çamur

kekinin serilme yüksekliği ise 20cm olarak

denendi.

Sonuç olarak 14. gün neticesinde çamurun

kuruluk değerleri %81 KM muhtevasına

kadar ulaştı.

63

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

12.1

0.20

10

13.1

0.20

10

14.1

0.20

10

15.1

0.20

10

16.1

0.20

10

17.1

0.20

10

18.1

0.20

10

19.1

0.20

10

20.1

0.20

10

21.1

0.20

10

22.1

0.20

10

23.1

0.20

10

24.1

0.20

10

25.1

0.20

10

26.1

0.20

10

Seri 1




- Solar kurutma tesisinin işletilmesi için 2 personel günde ortalama 2 saat çalışmaktadır.

- Bir adet loader ile besleme ve boşaltma işlemleri yürütülmektedir. Bu işlemler için loader

günde ortalama 2 saat kullanılmaktadır.

- Solar kurutma ünitesinde kullanılan elektrikli ekipmanların (karıştırıcı, fanlar vs.) toplam

çektiği güç günlük 209 kWh civarındadır.

Sonuç :

Ünitenin aylık işletim masrafı 3.031 TL/ay’dır.

Günlük 10 ton besleme yapıldığı göz önüne alındığında ton başına işletme maliyeti 10,10

TL/ton olarak gerçekleşmiştir.

64


Diğer Tesislerimizdeki Arıtma Çamuru Miktarları

Bursa Doğu AAT : 61.083 ton/yıl

Bursa Batı AAT : 26.879 ton/yıl

Hamitler AAT : 1.308 ton/yıl

Erbaa AAT : 2.569 ton/yıl

Balıkesir AAT : 5.659 ton/yıl

Fethiye AAT : 7.242 ton/yıl

Siirt AAT : 2.226 ton/yıl

Antalya OSB : 9.000 ton/yıl

Yeşil Çevre AAT : 1.899 ton (4 aylık arıtma çamuru miktarıdır.)

Bursa’da arıtma tesisi sahasında bulunan eski lagünler çamur kurutma amacı ile

kullanılmakta olup, sadece Siirt tesisimizde çamur kurutma yatağı mevcuttur. Diğer

tesislerden çıkan çamurlar belediyenin göstermiş olduğu alanlara veya deponilere

gönderilmektedir. (Ayrıca bertaraf ücreti talep edilmiyor.)

65


ÖRNEK ÇALIŞMA:ANTALYA OSB ÇAMUR KEKİNİN SOLAR KURUTMA

YÖNTEMLERİYLE BERTARAF EDİLMESİ

66


AOSB – MEVCUT ÇAMUR BERTARAF SORUNLARI

MEVCUT DURUM :

Çamur Susuzlaştırma Yöntemi: Belt Press

(2+1 adet) 15 m3/saat.adet

Tesisten çıkan günlük çamur miktarı:

20-25 t/gün.

Çamur kekinin kuruluğu: % 25 KM


AOSB – MEVCUT ÇAMUR BERTARAF SORUNLARI

NİHAİ BERTARAF ALANLARINDAKİ SORUNLAR:

Antalya ili ve çevresi, özellikle turistik ve tatil yöresi olması sebebiyle, depolama

ve bertaraf alanları açısından hassas bir bölgedir.

Bölgedeki depolama ve bertaraf alanları ile özel bertaraf tesisleri de dahil olmak

üzere, tüm bertaraf tesisleri düşük teknolojili ve çoğunlukla vahşi depolama tarzında

olup, uzun vadede sürdürülebilirliği olmayan tesislerdir.

Düzenli depolama sahalarına %50’nin üzerindeki kuruluklarda tehlikesiz atıklar

kabul edilirken, Antalya Büyükşehir Belediyesi kendi yönetimindeki düzenli

depolama tesisine yine kendi arıtma tesislerinden çıkan %90 kuruluktaki arıtma

çamurlarını dahi dökülmesini kabul etmemektedir.


AOSB – ÇAMUR BERTARAF YÖNTEMLERİ

Termal Kurutma Teknolojileri : Dışarıdan bir ısı kaynağının kullanılması ile

çamurun kurutulması prensibine dayanan yöntemlerdir. Isı kaynağı olarak petrol ve

türevleri kullanılır.

AVANTAJLARI :

* Daha küçük alanlar kaplaması nedeniyle sıkışık üniteler arasına yerleştirilebilme.

* Yüksek kuruluklara dış ortamdan bağımsız olarak çıkma imkanı.

DEZAVANTAJLARI :

* Isı kaynağı olarak petrol ve türevlerinin kullanılması nedeniyle yüksek maliyetler.

* Isı kaynağına bağımlılık. Bu nedenle sürekli artan enerji dolayısıyla işletme maliyetleri.

* İleri teknoloji gerektirmesi nedeniyle yüksek kurulum ve işletme maliyetleri.

* Daha komplike olması nedeniyle işletme ve bakım için uzman kadro gereksinimi.


AOSB – ÇAMUR BERTARAF YÖNTEMLERİ

Solar Kurutma Teknolojileri : Tamamen temiz bir enerji kaynağı olan güneş

enerjisi ile ısının elde edilmesi ve çamurun kurutulması prensibine dayanan

yöntemlerdir.

AVANTAJLARI :

* Isıtma için herhangi bir enerji tüketimine gerek duyulmaması.

* Düşük ve sabit işletme maliyetleri (Isı elde edilmesi için herhangi bir bağımlı kaynak

kullanılmaması nedeniyle sürekli artan enerji maliyetlerinden etkilenmeme)

* Kolay ve basitleştirilmiş işletme.

* Tamamen çevreci ve sürdürülebilir bir çözüm.

DEZAVANTAJLARI :

* Kurulum alanı olarak daha büyük bir alana ihtiyaç duyması.

* Dış ortam sıcaklıkları ve solar radyasyon gücüne bağlı olarak etkileşim.


AOSB – ÇAMUR BERTARAF YÖNTEMLERİNİN İNCELENMESİ

Çamur bertaraf yöntemlerinin değerlendirilmesinde en önemli unsur; ihtiyaç ve

çözümün en ideal koşullarda örtüşüp örtüşmediğinin belirlenmesidir.

Bu açıdan bakıldığında;

1. Tesisin, Antalya gibi, yılın çok büyük bir bölümünde güneş alan bir

bölgede yer alması,

2. Tesisin kurulu olduğu arazi içinde yeterli derecede

boş alanların bulunması ve bu alanların çamur

susuzlaştırma binasının hemen yanında yer alması,

3. Uzun vadede işletme maliyetleri düşünüldüğünde,

minimum enerji giderinin özellikle ticari amaçlarla kurulmuş OSB’lerdeki

önemi,

4. Sürdürülebilir ve çevreci bir yaklaşımın öneminin hem Türkiye’de hem

Dünyada çok daha fazla önem kazanması,



5. Antalya bölgesinde seracılığın çok yaygın

olması,bu sayede ileride yapılacak bakım,

genişleme vs. gibi konuların sıkıntı

yaşanmadan çözülebilmesi,

Antalya OSB arıtma tesisi çamurlarının kurutulması için en

ideal çözümün Solar Kurutma yöntemi olduğu kuşkusuz

öne çıkmaktadır.



ANTALYA OSB ARITMA ÇAMURLARI BERTARAFI İÇİN FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI (25 t/gün)

Çamur Miktarı 25 t/gün, SOLAR KURUTMA TERMAL KURUTMA

A. YATIRIM MALİYETİ (TL) 2.500.000 5.000.000

B. İŞLETME MALİYETİ (TL/AY) 29.000 120.000

B.1. ENERJİ GİDERİ (TL/AY) 6.500 80.000

B.2. BAKIM ONARIM VE PERSONEL GİDERİ (TL/AY) 4.000 10.000

B.3. ÇAMUR UZAKLAŞTIRMA MALİYETİ (TL/AY) 18.500 30.000

750 750

39 160

ÇAMUR MİKTARI (TON/AY)

TON BAŞINA İŞLETME GİDERİ (TL/TON)

Tabloda sadece 1 aylık işletme maliyetleri hesaplanmasına rağmen hem ilk yatırım

maliyeti hem de işletme giderleri açısından Solar Kurutma avantajlı çıkmaktadır.

Bu nedenle yatırımın solar kurutma olarak yapılması, uzun vadede işletme giderlerinin

çok daha düşük olacağı da göz önünde bulundurularak tercih edilmelidir.


AOSB – SOLAR KURUTMA TESİSİ ÇALIŞMA PRENSİPLERİ

Kurulacak Solar Kurutma tesisinin çalışma yöntemi;

Genel olarak bilindiği üzere Sera etkisi diye adlandırılan ve

dış ortam etkilerini minimuma indirip solar radyasyondan

en çok faydalanılmasını sağlayan yöntemdir. Bu sayede

sera içerisindeki çamurun ihtiva ettiği su ve nemin

buharlaştırılması sağlanır.

Temel sera mantığının yanında geliştirilen karıştırma ve

havalandırma sistemleriyle de çamur kuruluğunun

%90 mertebelerine kadar ulaşması sağlanır.


AOSB – SOLAR KURUTMA TESİSİ ÇALIŞMA PRENSİPLERİ

Kurulacak olan Meteoroloji İstasyonu sayesinde sera

içi ve sera dışı bağıl nem ve iklim kontrolü yapılır ve

elde edilen bilgiler PLC sistemine aktarılır. Bu sayede

flaplar, vantilasyon, havalandırma gibi sistemler

optimum şartlarda otomasyona bağlı olarak işletilir.

Her ne kadar düzgün işletilen bir sistemde koku

problemi olmasa da önlem olarak doğal malzeme

içerikli biyofiltre uygulanır.


AOSB – KURULACAK SOLAR KURUTMA İÇİN ÇALIŞMALAR

Bilindiği üzere Solar kurutma tesislerinde; sezona, güneşli gün sayısına ve nem

oranlarına bağlı olarak buharlaşma oranlarında farklılıklar ortaya çıkacaktır.

Yapılan hesaplarda, kışın hem bağıl nemden hem de düşük solar radyasyondan

dolayı buharlaşmanın yaz sezonuna göre daha düşük olacağı göz önüne

alınmalıdır.

Ay Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık

Ortalama

Yüksek °C

(°F)

14.9

(59)

15.4

(60)

17.7

(64)

21.2

(70)

25.4

(78)

30.5

(87)

33.8

(93)

33.7

(93)

30.9

(88)

26.4

(80)

21.2

(70)

16.7

(62)

21.9

(71)

Ortalama

Düşük °C

(°F)

5.9

(43)

6.2

(43)

7.8

(46)

11.1

(52)

15.0

(59)

19.4

(67)

22.4

(72)

22.3

(72)

19.1

(66)

15.0

(59)

10.7

(51)

7.6

(46)

13.5

(56)

Yağış

mm

(inches)

232.4

(9.15)

160.7

(6.33)

96.8

(3.81)

46.2

(1.82)

30.0

(1.18)

9.6

(0.38)

2.2

(0.09)

2.5

(0.1)

12.3

(0.48)

67.7

(2.67)

131.9

(5.19)

263.3

(10.37)

1,055.6

(41.56)

Ortalama

yağışlı gün13 11 9 6 5 3 1 1 2 6 8 12 77



Antalya OSB tesisinde üretilen %25 kuru madde içeren günlük 25 tonluk

çamurun %90 kuru madde içeriğine kadar kurutulması için toplam 4 adet sera

gerekmektedir.

Antalya OSB tesisinden çıkan %25 kuru maddeye sahip çamur keki kamyonlara

yüklenecek ve kurutma tesisine dökülmeden önce kantar tartımı yapılacaktır.

İdareden, kantar tartımı yapılan çamur için birim ton başına ödeme alınacaktır.

Kurutma tesisine giren %25 lik çamur kekinin kuruluk oranı %90 a

yükseltilecektir.

Kurutma tesisindeki havalandırma ve biyofiltreler sayesinde kurutma süreci

boyunca herhangi bir koku problemi ile karşılaşılmayacaktır.

%90 kuruluk oranına sahip çamur kekleri iş makinesi ile kamyona yüklenecek ve

kantar tartımı yapılarak nihai bertaraf (yakma) için lisanslı çimento fabrikalarına

götürülecektir.



Çimento fabrikalarının kabul ettiği her ton çamur keki için bertaraf bedeli

verilecektir. Bu bedel Remondis firması tarafından ödenecektir.

Bu sayede arıtma tesisinden çıkan çamurun bertaraf edilmesine kadarki süreçte

her işlem yönetmeliklere uygun olarak yapılacak, geçmişte bertaraf tesislerinde

meydana gelen sıkıntılar yaşanmayacak ve sistem geri dönüşümlü olduğu için çok

uzun vadede çözüm sağlayacaktır.



Seralarda karıştırma ekipmanının yanı sıra besleme bunkeri, çamurun bunkerden

sera içine aktarılmasını sağlayan hidrolik sistem, kurutulmuş çamurun siloya

aktarılmasını sağlayan asansör sistemi ve konveyör ekipmanları, sistemin tam

otomatik çalışmasını sağlayacaktır.



Ayrıca seralarda bulunan sensörler ve vericiler ile sistemin SCADA’dan takibi

mümkün olacak ve otomasyonu sağlanacaktır.

Seralarda koku oluşumunu önlemek amacıyla havalandırma çıkışlarına

biyofiltreler kurulacaktır.


TEŞEKKÜRLER…

Deniz KURT

Telefon: 0216 577 64 44

Faks: 0216 577 64 40

e-mail: [email protected]

web : www.remondis.com.tr

82

mailto:[email protected]

http://www.remondis.com.tr/

aritma Çamurlari bertaraf yÖntemlerİ...

Documents