arap dilinde kasem 117 sh

7/31/2019 Arap Dilinde Kasem 117 Sh

1/117

T.CSELUK NVERSTES

SOSYAL BLMLER ENSTTS

TEMEL SLAM BLMLER ANABLM DALIARAP DL VE BELTI BLM DALI

ARAP DLNDE KASEM

(YKSEK LSANS TEZ)

DANIMAN

Yrd. Do. Dr. Muhittin UYSAL

HAZIRLAYAN

Muzaffer GEDKOLU

KONYA2006


2/117

I

NDEKLER

NSZ............................................................................................................................. 1

KISALTMALAR ............................................................................................................4

GR ...............................................................................................................................6

1.YEMN VE NEM ......................................................................................................6

2.TARHES VE DAYANAKLARI..............................................................................7

BRNC BLM

ARAP DLNDE YEMN

I-) YEMNN TANIMI ...................................................................................................12

A. Szlk Anlam ...........................................................................................................12

B. Terim Olarak Yemin .................................................................................................. 13

C. Araplarda Yemin.......................................................................................................14

II. YEMNN GELER .................................................................................16

A. Yemin Cmlesinin Unsurlar .....................................................................161. Yemin Edat ...............................................................................................16

2. Muksemun Bih...........................................................................................16

3. Yeminin Cevab (Cevap Cmlesi) ...............................................................16

III. YEMNN EKLLER ............................................................................19

A. Ak Yemin..............................................................................................19

B. Kapal Yemin..........................................................................................20

IV. YEMN HARFLER..................................................................................22A. le Yemin ................ ................ ................ ................. ................ .........22

B. le Yemin ..........................................................................................23

C . le Yemin .............. ................. ................ ................ ................. ...........23

D. le Yemin...........................................................................................26

E. le Yemin ...........................................................................................27

V. YEMN FLLER ......................................................................................27

A. Asl Yemin Fiilleri...................................................................................27


3/117

II

1. ..........................................................................................................27

2. .......................................................................................................28

3. ........................................................................................................29

B. Mecz Yemin Fiilleri ..............................................................................29

1. ........................................................................................................29

2. ........................................................................................................30

3. .....................................................................................................31

4. ..................................................................................................32

5. ....................................................................................................32

6. .....................................................................................................32

7. ....................................................................................................338. ....................................................................................................33

9. ....................................................................................................34

10. ..................................................................................................34

11. .................................................................................................35

12. ....................................................................................................35

13. ....................................................................................................... 36

C. Yemine Benzeyen Edatlar ........................................................................37Tevkid............................................................................................................37

1. - ......................................................................................................38

2. btida Lm .....................................................................38

3. (art Edat) .........................................................................................40

4. Sin Harfi: ( ) .....................................................................40

5. Edat .....................................................................................................41

6. Fas

l Zamiri: ................ ................ ................. ................ ............447. Tevkid Nunlar ......................................................................44

8. Zid Harfler .....................................................................44

9. Tenbih Harfleri .....................................................................46

10. Hitap Harfleri : ................ ................. ................ ................ ....48

D. Arap iirinde Kullanlan Yemin Lafzlar ...................................................49

a. airin Fiilini Kullanarak Yapt Yeminler..........................................49

b. airin Kelimesini Kullanarak Yapt Yeminler....................................50


4/117

III

c. airin Fiilini Kullanarak Yapt Yeminler ...........................................50

d. airin Yapsn Kullanarak Yapt Yeminler........................................51

e. airin Yemin Lafz Yerine Geen eitli Edatlar ve Harflerle

Yapt Yeminler ............... ................. ................ ................ ................. ...........52

KNC BLM

KURAN-I KERMDE YEMN

I. ZKREDLNE GRE YEMNLER .......................................................55

A. Ak Yeminler ..........................................................................................55B. Kapal Yeminler.......................................................................................57

II. ALLAHIN ZERNE YEMN ETT KONULAR ................................60

A. Tevhit........................................................................................................60

B. Kurann Mbarek Bir Gecede ndirildiine Dair Yemin ..........................61

C. Peygamberin Hak Olduuna Dair Yemin ...................................................63

D. Ahiretle lgili Yemin.................................................................................65

E. nsann Baz Halleri zerine Yemin ........................................................66III. KURANDA YEMN EDLEN ZAMAN DLMLER ..............................67

A. Fecir Vakti....... ................ ............... ................ ................ ............... ..........67

B. afak Vakti..............................................................................................68

1. Ufuktaki Kzll k ......................................................................................68

2. Ufuktaki Beyazlk ....................................................................................69

C. Sabah ......................................................................................................70

1. Aaran Sabah ...........................................................................................702. Teneffs Eden Sabah ................. ................ ................ ................ ................. 71

D. Duh (Kuluk Vakti) .................................................................................72

E. Gndz Vaktine Yemin ................ ............... ................ ............... ................ 74

1. Tecelli Eden Gndze.... ............... ................ ................ ............... ..............74

2. Alp Aydnlanan Gndze .......................................................................74

F. Geceye Yemin ............... ................ ................ ................ ................ ...........75

1. Bryp rten Geceye ..............................................................................75


5/117

IV

2. Gndz Takip Eden Karanlk Geceye.......................................................76

3. Gelip Giden Geceye ..................................................................................76

4. Sakin Geceye ...........................................................................................77

5. On Geceye ...............................................................................................77

6. Gece ve Topladeylere Yemin ..............................................................78

G. Asra Yemin............................................................................................78

IV. YEMN EDENLERE GRE YEMNN TASNF ......................................80

A. Allaha Ait Yeminler .............. ................ ............... ................ ................ ....81

1. Allahn Ztna Yapt Yeminler ..............................................................81

2. Allahn Zt Dndaki Mahlukta Yapt Yeminler .................................82

B. Peygamberlere ve Yaadklar Yerlere Yemin.............................................83C. Kuran ve Kitap ile Yaplan Yeminler........................................................84

D. Kinatta Bulunan Birtakm Glere Yemin................................................86

E. Kyamet Gnne Yemin ...........................................................................87

F. Kinatta Bulunan Baz Nesnelere Yemin.....................................................89

V. MEKKE VE MEDNE DNEMNE AT YEMNLER ...... .. .. .. .... .. .. .. .... .. .. ..90

A. Mekke Dnemindeki Yemin yetlerinin zellikleri ...................................91

B. Medine Dnemindeki Yemin yetlerinin zellikleri ..................................93

NC BLM

HADSLERDE YEMN

I. HZ. PEYGAMBER'N KULLANDII YEMN LAFIZLARI .... .. .... .. .. .... .. ...96

A. Kelimesi le Yemin............................................................................96

B. Kelimesi le Yemin .............................................................................96II. HZ. PEYGAMBER'N HADSLERNDE GEEN YEMN

KALIPLARI ..................................................................................................98

A. Lafzatullah Kalble Ak Yemin: ...........................................................98

B. Kapal Yemin Kalplarna rnekler: ........................................................99

C. Kalble Yemin ...............................................................99

D. Kalble Yemin..............................................................100

E. Kalble Yemin............................................................101


6/117

V

F. Kalble Yemin ........................................................................101

SONU .........................................................................................................................103

KAYNAKLAR.............................................................................................105


7/117

1

NSZ

Yemin hakknda yaplm alma yok denecek kadar azdr. Trke'de

byle bir alma grmedik ve buna ihtiya duyduumuz iin byle bir almayapmaya karar verdik. almamz sresince bu konuda Araplar arasnda da

mstakil olarak yazl kaynaklarn son derece az olduunu tespit ettik. Konuyla

genelde tefsirciler ilgilenmilerdir. Yemin yetlerini aklarken ilgili yete

binen deiik aklamar olmutur.

Arapa nahiv kitaplarnda konumuzla ilgili mstakil bir balk genelde

kullanlmam olup, te'kid konularnn ierisinde ele alnmtr. Kimi nahiciler

ise yemin konusuna hi yer vermemilerdir.

Bu almamzda bize yol gsteren, almamza k tutan kaynak eserler

unlardr: Kzm Fethi er- Rvnin Eslbul- Yemin fl-Luatil- Arabiyye,

bnul-Kayym el-Cevziyyenin et-Tbyn f Aksmil-Kuran adl eserleri;

Tefsir alannda ise, ez-Zemahernin Keaf, evknnin Fethul-Kadiri,

Suyutinin el-tkn f Ulmil-Kuran isimli eseri. almamz sresince deiik

kaynaklardan da yararlandk. Ama almamzn plann bu kaynak eserler

zerine bina ettik.

Dier milletlerde olduu gibi Araplar arasnda da yeminin kullanm

olduka yaygndr. Bunu Arap iirine baktmz zaman rahatlkla anlayabiliriz.

Araplar da iir gnlk hayatla i iedir. Hicvetme ve vme ska bavurulan bir

yntemdir. Bir kimseyi verken veya yererken sz daha bir kuvvetlendirmek

iin bavurduklar yegne lafz yemindir.

Araplar yemin ederken kendileri iin kutsal olan baz meknlar

semilerdir. Mesela: Kbe bunlardan birisidir. Sadece Araplar deil, dier

milletler de kendileri iin hayatta deerli olan baz meknlar veya toplum

nezdinde zel bir yeri olan eitli nesneler (kl, kutsal da v.b) zerine yemin

etmilerdir.

Her millet yemin ederken kltrne has eitli yemin lafzlar

kullanmtr. Yemin slubu sadece bir tek lafzdan ibaret deildir. Herkesin


8/117

2

bildii yemin lafzlarnn yannda, mecz yemin lafzlar da vardr. Araplar

arasnda kullanlan asl yemin lafzlar ok fazla deildir. Ama mecz olarak

kullanlan, asl yemin lafznn yerine geen birok yemin lafz ve terimi vardr.

Araplar gnlk konumalarnda asl yemin lafzlaryla birlikte yresel kltre

uygun olan yemin lafzlarn da kullanmlardr.

Kuran- kerim nzil olmadan nce yemin Araplar aras nda ylesine ok

yaygndr ki, bu gelenei Kuranda aynen devam ettirmitir. Yce Allah birok

konuda zelde Araplarn, genelde nsanln dikkatini ekmek iin srekli

yemine bavurmutur. Allahu Tela Kuranda; Kendi ahsna, Peygamberlere,

Tevhide, Zamana, Doadaki eitli nesnelere v.b zerine yemin ederek

insanlara eitli mesajlar vermektedir.

Hz. Muhammed (s.a.v) Sahablerine slam dinini anlatrken sk sk yemin

lafzlarna bavurmutur. Yemin lafzlarna bavurarak anlatt konunun

ehemmiyetine dikkat ekmek istemitir. Duruma gre ok deiik yemin lafz

kullanmtr. Ama hepsinin ilevi de ayndr.

Yemin gnmzde de aynen geerliliini korumaktadr. Gnmz

mahkemelerinin hemen hemen hepsi durumalarnda yemini hukukun

ileyiinde bir ara olarak kullanmlardr. Herhangi bir makama atanan bir

kimse kutsal bir kitap veya bayrak gibi millet nazarnda kutsal olan bir nesnenin

nnde yemin ederek grevine balamaktadr. Ksaca yemin gnmz

yasalarnda mevcdiyetini devam ettirmektedir. Hatta yeminli mtercim ve

yeminli mavirlik gibi eitli meslek gruplar da olumutur. Bylece yemin

gnlk ilikilerimizde ve yaantmzda varln devam ettirmektedir. Baz

insanlar yemini gnlk hayatlarnda o kadar sk kullanmaktadrlar ki, her

cmlesinde yemine bavuranlar bile vardr. Ama bu tr insanlarn, toplum

nezdinde inandrcln abuk yitirdikleri grlmektedir. u halde yemin,

ihtiya duyulduunda bavurulan bir ifade ve anlatm olursa, ilevini yerine

getirebilir.


9/117

3

Bu tezi almamda ve hazrlamamda bana yardmc olan Deerli Hocalarm

Prof. Dr. Tacettin UZUN ve Danman Hocam Yrd. Do. Dr. Muhittin

UYSALa teekkr etmeyi bir bor bilirim.

20.01.2006 Muzaffer GEDKOLU

KONYA


10/117

4

KISALTMALAR

A.g.e. : Ad geen eser

A.g.d. : Ad geen dergi

A. S. : Aleyhisselam

b. : bn

Bkz. : Baknz

bsk. : Bask

C. : Cilt

C.C. : Celle Cellh

D..A. : Diyanet slam Ansiklopedisi

H. : Hicr

Hz. : Hazreti

st. : stanbul

. : slmiyetten nce

M. : Milad

M.E. B. : Milli Eitim Bakanl

. : lm

S. : Sayfa

S.A.V. : Sallallh Aleyhi ve Selem

S...F. : Seluk niversitesi lhiyat Fakltesi

T.D.V. : Trkiye Diyanet Vakf


11/117

5

trc. : Tercme

thk. : Tahkik

tsz. : Tarihsiz

Yay. : Yaynlar

Vb. : Ve benzeri


12/117

6

GR

1. YEMN VE NEM

Arap Dilinde Yemin adl almam zn, ncelikle yemin lafznn tarihi

kullanm srecini ele almaktadr. Zira yemin lafz ok eski milletler tarafndan

kullanlagelen bir lafzdr.

Yemin lafzn kullanmayan millet hemen hemen yoktur. nk yemin,

insanlarn sosyal hayatlarnn bir parasdr ve ou zaman bir ihtiyatr. Yemin

kelimesi Arap dilinde kknden gelmektedir.

Biz bu aratrmamzda, Arapa da yemin ifade eden edatlar zerinde

durduktan sonra, yemin fiillerini ele aldk. Yemin fiilleri de; asl yemin fiilleri

ve mecaz yemin fiilleri olarak iki ksma ayrlmaktadr. Bir cmlenin tam

anlamyla yemin ifade edebilmesi iin; yemin edat, yemin fiili ve muksemun

biha ( zerine yemin edilen ey)'e sahip olmas gerekir.

Kuran- Kerimde Allahu Tel ok farkl konular zerine yemin

etmitir. Allah

n Kuran da yemin ettii konular

u ekilde zetlemekmmkndr. Yce Allah; Tevhite, peygamberleri zerine, yeryzndeki eitli

nesneler zerine( yldzlar, ay, gne vb.), zaman dilimleri zerine (kuluk

vakti, afak vakti, fecir vakti, sabah vakti vb.) yemin etmitir. Ama en ok

yemin ettii konu mn esaslardr. Bunun gayesi de insanlarn byk bir yanl

ierisinde olduklarna dikkat ekmek olabilir.

Allahn Kurandaki yeminleri, ak ve kapal yeminler olarak iki ksmda

ele alnr. Ak yeminler daha ok Mekke dnemine aittir. Bunun sebebi ise

Mekke dneminde mn konularnn ne kmasdr. Medine dneminde ise

kapal yeminler gze arpmaktadr.

Bu durum Kurandaki yeminlerin Mekke ve Medine dnemine ait

yeminler" diye iki ksmda ele alnmas sonucunu dourmutur. Ama yeminlerin

byk bir ounluu Mekke dnemine aittir. nk Kurann ilk inmeye

balad Mekke de yemin, chiliye Araplar arasnda ok yaygndr. Bu durum


13/117

7

aynen Kuran yetlerine de yansmtr. nk Kurann mesajnn doru

anlalabilmesi iin muhatap insan topluluunun dili, slubu, duyu ve seziini

gz nne almaya ihtiya vardr. Allah bir konuyu anlatrken, dikkat ekmek

iin sk sk yeminleri kullanmtr.

Hz. Muhammed (s.a.v)de Arap dili geleneklerine uygun olarak,

muhatabn dikkatini ekmek ve inandrcln artrmak iin szlerinde sk sk

deiik yemin kalplarna bavurmutur.

2. TARHES VE DAYANAKLARI

Yeminin kullanl ok eskilere dayanmaktadr. yle ki insanolunun

yeryznde var oluuna kadar dayandrabiliriz. Hz. demin yaratlmasndan

sonra Allahn emrini yerine getirmek zere Meleklerin ona secde etmeleri ve

eytann bu emre kar karak isyan etmesi olay Kuran- Kerim de

anlatlmaktadr. Sz konusu bu olaydan sonra eytann Allah ile konumas

esnasnda yemin lafznn getiini grmekteyiz.1

.

blis yle dedi: Gcne yemin ederim ki, ilerinden ihlas ile seilmi samimikullarn mstesna, ben onlar mutlaka azdracam.2 yette blisin dilinden biryemine yer verilmitir.

Szlklerde getiine gre yemin, milletlerin hayatlarnda kullandklar

ok eski bir laf

zd

r. Yemin kavram

bir szn veya haberin kesin olduunuifade etmek iin kullanlr. zellikle herhangi bir ite; bir srar, kararllk

gstermek iin veya kiinin ak olan bir eyi bakasna kantlamak, inkr

edilen bir konuda yzlemek iin kulland bir aratr.

1 Kzm Fethi er-Rv, Eslbul-Yemin fil-Luatil-Arabiyye, Matbaat Cmiati Badat, Badat, 1977,

s. 17.2 Sd:38/8283.


14/117

8

nsanlar yemin ederken Allah lafzn ska kullanrlar. Yce Allah

Kuranda: Resullerin, Nebilerin, Salih kavimlerin, Firavunun ve blisin

zerine yeminler etmitir.3

Bu durum bizlere yemin lafznn sadece insanlar tarafndan deil, Allah

tarafndan da kullanldn gstermektedir.

.

"Allah'a Yemin ederim ki, siz ayrlp gittikten sonra putlarnza bir oyun

oynayacam".4

Bu yeti kermede ise; Hz. brahim (a.v.) putlar zerine oynayaca oyunu

Allah adna yemin ederek kesin bir dille ifade ediyor. yleyse bu yet yemin

lafzn peygamberlerin de kullandna bir delil olur.

Yine bir baka yet-i kerime de Yce Allah yemin lafzn Hz. Adem ve Hz.

Havva vlidemiz zerine dayandrarakyle buyurmaktadr:

.

And olsun ki bize kusursuz bir ocuk verirsen muhakkakkredenlerden

olacaz.5

Bu yet-i kerime, ilk insan olan Hz. dem ve ei Hz. Havva Validemizin

aralarnda ki konumada kullanm olduklar yemin lafzna bir delildir.

Kuran- Kerimde, Hz. Salih (a.s.) ve kavminden bahseden yette yle

buyrulmaktadr

.

3 Kzm Fethi, A.g.e, s. 17.4

Enbiy: 21/57.5 raf: 7/189.


15/117

9

Allaha and ierek birbirlerine yle dediler: Gece ona ve ailesine baskn

yapalm. Sonra da velisine: Biz (Salih) ailesinin yok edilii srasnda orada

deildik, inann ki doru sylyoruz diyelim.6

Ayrca Hz. Musann konumalarnda ve sihirbazlarn szlerinde de yemin

lafznn kullanldn grmekteyiz.

.

Bunun zerine iplerini ve deneklerini attlar ve: Firavunun kudreti

hakk iin elbette bizler galip geleceiz dediler.7

zellikle bu son iki yet-i kerime yeminin, gemite de gnmzde de

kullanld n gstermektedir.

imdi biraz da yeminin ne ekilde ortaya ktna bakalm. Yeminin k

gayesi, bir kimsenin syledii bir sz dorulatmak iin bir ahit getirme

isteidir. Bu da Allahahit tutarak olur.8

yet syledii doru deilse Allahn gazabna urayabilir. te bu

noktadan hareketle yemin ortaya kmtr. Eer ki, insanlar yemin eder ve

yalan sylerse, o kimseye Allahn gazap ve lnetinin uramasndan korkarlar.9

Bir dier gre gre ise yeminin k sebebi: Kendisi iin yemin edilen

eyin kymet ve nemine iaret etmek, ayrca dinleyenlerin o eye kar

dikkatlerinin ekilmesi iin kmtr.10

Prof. Dr. smail Cerraholu, Kuran- Kerimde yemin lafzlarnn

olmasnyle izah etmektedir:

6 Neml: 27/497uar: 26/44.8 Kzm Fethi, A.g.e, s. 15.9

Kz

m Fethi, A.g.e, s. 22.10 Celal Krca, stanbul, DA, 1992, II/290.


16/117

10

1) slamiyetten nceki Araplarn itima hayatlarnda yeminin rol

byktr. Kuran- Kerim ise Araplarn teden beri alageldikleri slbu

muhafaza etmi, yeminlerde bu slba uygun ekilde gelmitir.

2) Allahu Tela inzal ettii yetlerini ve delillerini bu trl yeminlerle

teyit etmitir.Bunda garipsenecek bir durum yoktur.

3-) Yemin her zaman her eyi teyit etmek iin deil, bazen de o eyin

kymetine iaret etmek ve kadrini yceltmek iin kullan lr.11

Eski Yunanllarda da yemin olduka zengin bir eitlilie sahipti. Eski

Yunanllar yeminlerinin bir ksmn tapnakta (mabedde) yerine getirirken, birksm Pazaryerinde; dier bir ksm ise yeminlerini hkim nnde fa

etmekteydi. Yeminlerini genellikle Tanrlar, krallar, kral/Tanrlar, dnya st

Tanrlar (ve Hristiyanln kabulnden sonra, Tanr/ sa/ Meryem-baba/ oul/

kutsal ruh- ls) gibi kutsal eyler yer almakta ve onlar zerine yemin

edilmekteydi. Bylece yemin ifadesinin glendirilmesi (kuvvetlendirilmesi)

temin edilmekteydi.12

Eski Trkler yemin ederlerken yksek dalar ve pnarlar, hayrl ruhlarn

makamlar sayyorlard. Bunlara Yir-sub deniliyor ve onlar da tzim

ediliyordu. Nitekim buralarda Tanrya dua ediliyor, kurbanlar kesiliyor ve

yeminler ediliyordu. Tanrnn makam" olarak grdkleri bu da zerine yemin

etmilerdir ki, mehur Tanr dalarnn da adn buradan alm olmas ihtimal

dhilindedir.13

Eski Trklerin zerine yemin ettikleri bir dier nesne ise klt r. Gk-

Trkler istikll kazanmadan nce Avarlara tbi olduklarndan, mal ettikleri

demir letlerini onlara vergi olarak dyorlard. Ergenekon destanna gre Gk-

Trkler Avarlarn esaretinden bir demircinin, demir madeninden oluan da

eritmesiyle kmlardr. Bu sebeple de bu gnn bayramnda demiri merasimle

rs zerinde dvmlerdir. Bu kutsiyeti dolaysyla kl zerine de yemin

11 Cerraholu, smail, Tefsir Usul, T.D.V, Yaynlar, Ankara, 1997, s.169.12

Y

lmaz, Ejder, (Medeni Yarg

lama Hukukunda) Yemin, Yetkin Yay

nlar

, Ankara, 1989, s. 30.13 Turan, Osman, Trk Cihan Hkimiyeti Mefrkesi Tarihi, Boazii Yaynlar, stanbul. 2000, I/5152.


17/117

11

geleneine rastlanr. Yemin edecek kimsenin nne kl konup, yet ahdini

bozacak olursa: Bu gk girsn, kzl ksun yani kl onu ldrp kanlansn

denirmi. Anadoludaki Ouz beyleri de klcma doramaym, okuma

sanclaym diye yemin ederlermi.14

Yukarda naklettiimiz bilgi ve yetlerden anlald na gre, Yemin sz

kuvvetlendirme ve muhatab ikna etme amacyla kullanlan bir ara olduu iin;

tarihi de yaratlla birlikte balamtr. nsann bulunduu her yerde yemin de

olagelmitir. Kuranda birok yemin ifadesinin bulunmu olmas, konunun

dorudan Nahiv ve Belat kitaplarna girmesini salamtr. Bylece konu

genelde insanln, zel anlamda da slm ilimlerin, slam Dilbiliminin ve Arap

Edebiyatnn nemli konularndan biri olmutur.

14 Turan, Osman, A.g.e, II/178.


18/117

12

BRNC BLM

ARAP DLNDE YEMN

I- YEMNN TANIMI

A. Szlk Anlam:

Szlkte yemin kelimesine kkne baktmz zaman, bu kelimenin Arapa

kkenli bir kelime olduunu anlyoruz. Kelimenin kkleri harflerinden oluan

kkten gelmektedir. Anlam ise: Sa el, sa taraf manasna gelir. Sa elin genellikle zorilerde kullanlmasndan dolay bu kelime Arap dilinde de g ve kuvvet anlamna

gelmektedir. Nitekim Kuranda bu kelime bir yette yle gemektedir:

.

Biz onu kesinlikle kuvvetle yakalardk15 yette geen kelimesi kuvvet

ve kudret anlam

nda kullan

lm

t

r.

16

Bir dier gre gre ise; Szlkte yemin kelimesinin anlam vardr.

Birincisi g ve kuvvet demektir. kincisi sa el anlamna gelir ki,

kuvvetinin fazlal sebebiyle bu organa el-yemin ad verilmitir. ncs

ise yemin veya yemin etmek anlamndadr. Yemin kelimesinin yemin

hakknda kullanlmasnn sebebi, insanlar karlkl olarak anlatklar zaman

birinin, dierinin sa elini tutmasndan dolaydr. 17

Eskiden Araplar verilen szn kuvvetli olduunu gstermek iin sa tarafa veya

sa ele vurmalarndan dolay bu kelime sz kuvvetlendirmek iin kullanlmtr.18

15 Hkka: 69/45.16evkn, Muhammed b. Ali b. Muhammed, Fethul-Kadr, 2. bsk. Matbaat Mustafa, Msr, 1964,V/286.17 Vehbe ez-Zuhayli, slam Fkh Ansiklopedisi, (trc. A. Efe, B. Eryarsoy, H.F. Ulus, A. Ural, Y.V.Yavuz, N. Yldz), Feza Yay., st., 1994, IV/199.18 Cevher, Tacl-Lua ve Shahul-Arabiyye, Drul-Kitbil-Arab, Khire, 1956, VI/2221; bn

Manzur, Muhammed, Lisnul-Arap, Drul- Marif, Beyrut, t sz, XIII/472; Zebid, MuhammedMrteda, Tcul-Arus, Dr sadr, Beyrut, H.1306, IX/373.


19/117

13

B. Terim Olarak Yemin:

Bir szn doruluunu veya yanlln kuvvetlendirmek iin Allah adn

anarak szn sylemesine yemin denir.19

rnek:

Allaha yemin olsun ki, kalkacam.

Bir baka tarife gre yemin: Bir sz kuvvetli bir ekilde sylemek veya

bir kimseyi inandrmak iin sylenen szdr.

rnek:

Allaha yemin olsun ki, yapacam20 rneinde olduu

gibi.

Yemin: Haberin doru veya yanl olduu hususunda Allahn ismini

zikrederek veya cevapta bulunarak haberin kuvvetlendirilmesidir.21

Veya Mspet veya menfi bir cmleyi pekitiren, isim veya fiil cmlesine

yemin denir.22

Bir iddiay kuvvetlendirmek iin Allah adn anmaya, Allahahit tutmaya

yemin denir.23

Yemin; haberin iki tarafndan bir tarafn ( yapmak veya terk etmek, doru

veya yalan) olduunu ( Vallhi, billhi, tallhi gibi) Allah (C.C.)in ismi ile

takviye etmek (kuvvetlendirmek) tir.24

19bn Ya, erhu'l- Mufassal, leml - Ktb, Beyrut, tsz, VIII/90.20 Hani George Tabr, Mucemu Mustalaht'n-Nahvil-Arab, Mektebet Lbnan, Beyrut, 1990 , s.318.21 Crcan, Seyyid erif, Kitabut-Trift, Dru'l-Ktbi'l-Ilmiyye, Beyrut, 1983, s. 259.22 ez-Zemaher, Muhammed b. mer, el-Mufassal f ilmil-Lua, 1. bsk. Matbaatt-Tekaddm, Khire,H. 1323, s. 344.23 Doan, Mehmet, Byk Trke Szlk, Vdi Yay nlar, Ankara, 2001, s. 1409.

24

brahim Haleb, zahl

Mlteka el- Ebhur Tercmesi, (trc., Mustafa Uysal), 2. bsk, Dizer KoncaMatbaas, stanbul, 1968 II/223.


20/117

14

Bir baka kaynak bu konuda: Haber bir cmleyi dier haber cmlenin

kuvvetlendirmesine yemin denir25 bilgisine yer verirken; bir dierinde ise,

Haberin pekitirildii cmleye yemin denir26 kayd gemektedir.

Sonuta Yemin Sz, Allah (c.c.)i zikrederek kuvvetlendirmektir.27

Muhatab ikna etmek iin veya inanmasn artrmak iin kuvvetle sylenen sze

yemin denir.

C. Araplarda Yemin

Yemin, dier milletlerde olduu gibi, Sm rkndan olan Araplarn

hayatnda da nemli bir yere sahiptir. slamdan nceki Araplarn sosyal

hayatnda byk rol oynar ve hakikati belirlemede balca zm yoludur.

Yemin; yemin edenin btn kuvvetini ihtiva eden szdr. O kimse syledii

szlerde btn varln ortaya srer. Ruhu ve hayat, erefi ve kuvveti,

zlfleri veya mzra gibi, erefinin taalluk ettii baz eyler zerine yemin

eder. Bu yemin kable veya akrabla, ecd da ya da yemin edenin cann

elinde tutan Allaha kar yaplan yeminin aynsdr.28

Eski Araplar daha ok ilahlar (Mant, Uzz, Lt) zerine, Kbe zerine,

mezarlarn zerine, kurban zerine veya kurbanlk hayvanlarn sahibi v.b.

zerine yemin ederlerdi. Bazen de arta bal yemin ederlerdi. Bu tarz yemin

daha ok bir intikam yemini olarak dnlmelidir. Nitekim mruul-Kays

intikamn almadan nce; ne et yiyeceim, ne arap ieceim, ne koku

srneceim ne de kadna yaklaacam eklinde yemin etmitir.29

25bn Usfr, el-Mukarrab, thk. dil Ahmet Abdil Mevct, Al i Muhammed Muavved, Drul-Ktbil- lmiyye, Beyrut, 1998, s. 279.

26 ez-Zerke, Bedrddn, el-Burhan f Ulumil-Kuran, Drul-Fikr, Beyrut, III/40.27 Yein, Abdullah, Yeni Lugat, stanbul, 1968, s. 865.28 Johs Pedersen, slam Ansiklopedisi, stanbul, ( M.E.B ) Yaynlar , 1965, VIII/374-375.29 Johs Pedersen, slam Ansiklopedisi, VIII/375. Vaadi iine alan yeminden vaadi yerine getirmeklekurtulunur. Eer birisine vaadde bulunulmusa o kimse yemin edeni sorumluluktan kurtarabilir. Hatta

bizzat yemin eden de baz zorlayc sebepler dolaysyla yeminini bozabilir. Halk karsnda bu trden birbeyanatta bulunulurken, elbisenin baz ksmlar koparlr veya yrtlrd. Halen Bedevilerde kurban

kesmek sretiyle yeminden kurtulunur. Bkz. slam Ansiklopedisi, Yemin maddesi , ( M. E. B.)Yaynlar, VI/377.


21/117

15

Chiliye dneminin nde gelen kabile reislerinden olan Kuleybin air

olan ei Celle (h. 80, m. 540), einin intikamn almaya niyetlendii bir srada

babas tarafndan sakin olmaya ve kocasnn diyetini kabul etmeye arlnca:

. Kbenin Rabbine andolsun ki, bu kandrlm kiilerin

arzusudur diye cevap verir.30 Bu rnekte grld gibi, Kbe Araplar

arasnda gemiten gnmze kutsiyetini koruyan bir ehirdir. slamiyetten

sonra da Kbenin zerine yemin edilmeye devam edilmitir. Emevi

arkclarndan Delll bir gn air ibn Eb Atkin huzuruna geldi. bn Atk,

Dellden bir ark sylemesini istedi. bn Atkin yannda bulunan bn Cafer

imdi bunun sras deil deyince bn Atk yle dedi:

(Kbenin Rabbine andolsun ki, ark syleyecek) diye srar edince Dell elinedefi alp ark sylemeye balad.31

Araplar kutsal meknlar dnda, kendileri iin deerli olan baz varlklar

zerine de yemin etmilerdir. imdi buna Chiliye dnemi airlerinden olan

Kuleybin olu Hicristen bir rnek verelim:

,,,.

Atma ve kulaklarna, mzrama ve sivri ucuna, klcma ve keskin ucuna

and olsun ki, adam dediin bakp dururken babasnn katilini sa brakmaz.32

Kurn- Kerim Arap diliyle indirildii iin, Araplarn yemin detini

muhafaza etmi, eitli edatlar kullanlarak yaplan yeminler ve ifadeyi

glendiren edeb sanatlar ilahi hakikatleri tekit ve teyit etmitir.33

Sonu olarak, Chiliye dediimiz slamiyetten nceki dnem de, yeminin

ok yaygn bir ekilde Araplar arasnda kullanldn, ilahi kutsiyetini

koruduunu ve hayatta doruluun yegne paras olduunu syleyebiliriz.

30 Ebul-Ferec el-sfehani, el-En, 1. bsk. Drul-Ktb, Beyrut, 1986, V/67.31el- sfehani, A.g.e, IV/290.32

el-sfehani, A.g.e, V/6667.33 Celal Krca, slam Ansiklopedisi, stanbul, (T.D.V), 1989, II/290.


22/117

16

II. YEMNN GELER

A. Yemin Cmlesinin Unsurlar

rnek:

Allaha yemin olsun ki, hakkmz zy olmayacak.34

: Yemin edat,

: Muksemun bih,

: Yeminin cevab olmaktadr.

1. Yemin Edat: Yemin edatlar ( ) harfi cerleri olup, kendilerindensonra gelen ismi cer ederler. Ancak ( ) harfi sadece ( ) lafznn bana

gelir.35

rnek:

. "Allah'a yemin olsun ki, yapacam."

2. Muksemun Bih: Kendisine yemin edilen varlk. Muksemun bih:

Genelde Allah lafz veya Allah lafz yerine geen lafzlardan oluur.36

rnek:

: Allaha yemin olsun ki

: Senin hakkna yemin olsun ki

: Senin hayat

na yemin olsun ki

3. Yeminin Cevab (Cevap Cmlesi): Yeminin cevab ya isim cmlesi ya

da fiil cmlesi olarak gelir.37

Cevap cmlesinin geliekilleri iin u ihtimaller sz konusudur:38

34 Fut Ni'met, el- Mlahhasul-Kavidil-Luatil-Arabiyye, 13. bsk, Dru'l-Maarif, Beyrut, tsz, s. 179.35 Fut Ni'met, A.g.e, s. 180.36

Ayn

eser.37 Ayn eser.


23/117

17

a. Yeminin cevab olumlu bir isim cmlesi ise onu ve ile veya

sadece ile tekid etmek vaciptir.

rnekler:

. Allaha yemin olsun ki, hayr yapan

sevilir.

Veya

. Allaha yemin olsun ki, hayr yapan sevilir

cmlesinde olduu gibi.

b. Cevap cmlesi, mspet bir fiil cmlesi olur ve cevap cmlesindeki fiil

de mzi bir fiil olursa, cevap cmlesinin bana ve veya sadece

gelir. u rneklerde grld gibi:

. Allaha yemin olsun ki, emrine itaat ettim.

Veya

. Allaha yemin olsun ki,emrine itaat ettim.

c. Cevap cmlesi olumsuz bir cmle olarak gelirse, cmle ister isim ister

fiil cmlesi olsun cevap cmlesinin bana herhangi bir edat gelmez.39

rnek:

. Allaha yemin olsun ki, alman boa

gitmeyecek.

d. Yemine cevap olarak gelen cmle, olumlu fiil cmlesi olur ve mzari

fiille balarsa, mzari fiilin sonuna tekid nnu, bana eklenir.40

rnek:

38 Fut Ni'met, A.g.e, s. 180.39

Ayn

eser.40 Ayn eser.


24/117

18

. Allaha yemin olsun ki, hayr yapacaz cmlesinde olduu

gibi.

e. Cevap cmlesinin fiili nin dnda bir cmit fiil olursa, cevapcmlesinin bana gelir.41

rnek:

.

Allaha yemin olsun ki, baar samimi olan zora sokabilir.

f. Yemin ve art cmleleri bir araya geldii zaman cevap cmlesi, bu ikicmleden nde olana gre gelir.42

rnek:

. Allaha yemin olsun ki, Zeyd kalkarsa Amr

da kalkacak.

Bu rnekte grld zere yemin cmlesi, art cmlesinin nnde olduuiin cevap cmlesi yemin cmlesine uygun bir ekilde gelmitir.

art cmlesinin nde oluuna rnek:

. Zeyd kalkarsa, Allaha yemin olsun ki, Amr da

kalkar. Cmlede geen ( ) fiili meczumdur. Zira art fiili yeminden nce

gelmitir. Bu yzden ( ), yeminin deil , artn cevab olmaktadr.

g. Btn kalb fiiller, yemin cmlesi gibi yemin manas

ihtiva eder.rnekle:43

. Allaha yemin olsun eminim ki, Zeyd kalkacak.

41 Abbs Hasan, en-Nahvul-Vf, IV/451.42

Fut Ni'met, A.g.e, s. 181.43bn Usfr, el-Mukarrab, s. 282.


25/117

19

III. YEMNN EKLLER

Arap dilinde yeminler iki ksmda ele alnr.

A. Ak yemin:

B. Kapal yemin:

A. Ak Yemin:

Yeminin ak olarak zikredildii cmledir.44

Ak olarak zikredilen bu yemin cmlesinin bana:45

1. Yemin harfi gelir.

rnek:

.

inde yrngeler olan ge andolsun ki, siz elikili szler sylyorsunuz."46

yetinde grld gibi " ." harfi yemin edatdr.

2. Yemin harfi ve fiili ile gelir.

rnek:

.

Kendilerine bir mucize gelirse ona mutlaka inanacaklarna dair kuvvetlibirekilde Allaha and itiler.47

3. Yemin fii li gelir.

. "Yemin olsun ki, seni unutmayacam."

44 Kzm Fethi, A.g.e, s. 32.45 Kzm Fethi, A.g.e, s. 33.46

Zriyt:51/78.47 Enm: 6/109.


26/117

20

Ak yemin ikiye ayrlr:48

1. Yeminin cevab haber cmlesi olarak gelir.

rnek:

. "Allah'a yemin olsun ki, zayfa yardm edeceim."

2. Yeminin cevab in cmle olarak gelir. Bu az gelen bir kasem slbu

eklidir. Buna "kasem-i isti'tfiyye"49 de denir.50

rnek:

"Allah akna zayfa merhamet ettin mi?"

Yeminin cevab " " dr. Ayn zamanda in cmledir.51

B. Kapal Yemin:

Yemin cmlesinin hazfedilip sadece cevap cmlesinin bulunduu

yeminlerdir.52

Bu tr cmlelerin yemin cmlesi olduunu cmlenin baz zelliklerinden

anlarz. Yeminin cevabnda bulunan baz edatlar, yemin cmlesi mevcut olmasa

da bu cmlenin yemin cmlesi olduunu gsterir. Sz konusu bu edatlarn

says olduka fazladr. Bu edatlarn bir ksm da ihtilafldr. Ama biz bunlarn

iinde yeminin varlna kesin olarak dellet eden " " harfini gsterebiliriz.

Yemin Lm ekilde bulunabilir. 53

1. edatna bitiik olarak gelir.

rnek:

48 Kazm Fethi, A.g.e, s. 33.49 Kasem-i isti'tfiyye : Cevab in cmle olarak gelen yemin eididir50 Kazm Fethi, A.g.e, s. 33.51 Kazm Fethi, A.g.e, s. 34.52

Kaz

m Fethi, A.g.e, s. 36.53 Kazm Fethi, A. g. e, s. 37.


27/117

21

. And olsun ki, Allah mminlerden raz

olmutur.54 yetinde grld gibi" "harfi" "edatna bitimitir.

2. Tekid Nnu ile gelen mzarinin bana gelir.55

rnek:

.

Andolsun, iinizden, cihad edenleri ve sabredenleri belirleyinceye ve

durumlarnz ortaya koyuncaya kadar sizi deneyeceiz56 yetinde grld gibi"

"harfi te'kid nu'nu bitimi " " fiilinin bana gelmitir.

3. art edatna bitiik olarak gelir.

rnek:

. Eer bu iten vazgemezseniz, and olsun ki sizi

talarz.57

Nahivcilerin ounluu, geen rnek ve benzerlerinde yeminfiillerinden uygun bir fiili veya lafzu'l-celli takdir etmektedirler. Bu durumda

srasyla u yemin kalplar,

/( . )

/( . )

/( . )

takdrindedir.

54 Fetih: 48/18.55 Kazm Fethi, A.g.e, s. 37.56

Muhammed: 47/31.57 Yasin: 36/18.


28/117

22

IV. YEMN HARFLER

Nahivciler kitaplarda yemin harfleri hakknda ihtilafa dmlerdir. Asl

yemin edatlar olarak, btn nahivcilerin kitaplarnda geen edat vardr:,, Bu edatlara ve harflerini de dhil edenler olmutur.

Hani George Tabr, eserinde yemin harflerini be olarak almtr.58 Bunlar:

" " harfleridir.bn Yaerhu'l-mufassaladl eserinde bu harfleri be olarak almtr.59

Abbs Hasan ise bu harfleri ( ) olmak zere, drt olarakzikretmitir.60

A. le Yemin:

Asl bir yemin harfidir. lsak (yaptrma) manasna gelir. Ak yemin

lafzyla beraber gelir, Allah lafzyla birlikte kullanlr ve kendisinden nce

fiili gelir.61

rnek:

. Allaha yemin olsun ki, yapacam.

Bu yemin harfinin bir zellii de zamire bitimesidir.

. Ona yemin olsun ki, yapacam.

Bu yemin harfinin cevab

yemini istitfiyye eklinde de gelebilir.

Allah akna syle zayf kua merhamet eder

misin?62

58 Hani George Tabr, Mucem, s. 318.59bn Ya, erhul- Mufassal, s. 99.60 Abbs Hasan, en-Nahvul- Vf, II/452.61 Tnus, Zeynel bidin, el- Mucem fin-Nahiv ves-Sarf, el-Matbaat't-Tariye, am, tsz., s. 164.62

bn Ya, A. g. e, s. 107; bn Sde, el-Muhassas, XIII/111; Abdurrahman el-Metar, Eslbut-Tevkdfil-Kuran, s. 222.


29/117

23

Kuran- Kerim de ile yemin kez gemektedir.63 Bunlar: Sd: 82,

Araf: 16, Hcr: 39 yetlerinde yer almtr.

B. le Yemin:

Yemin harflerinden ikincisidir. n yerine kullanlr. Bu yemin harfi

sadece Allah lafznn nne gelir.64

rnek:

.

Allaha yemin olsun ki, bizim yeryznde fesat karmak iingelmediimizi siz de biliyorsunuz. Biz hrs z da deiliz.65

ile yemin taaccp manas da ihtiva eder.66

rnek:

. Allaha and olsun ki, hakikaten Allah seni bize stnklmtr67 rneinde olduu gibi.68 Bu yet-i kerimede edatnn bandaki

harfi lmul- yemindir, yeminin cevap cmlesinin bana gelmitir ve

ayn zamanda onu tekid etmitir.69

Kuranda ile yemin iki kez gemektedir.70 Bunlar da: Nahl: 56,

Enbiy: 57 yetlerinde bulunmaktadr.

C. le Yemin:

Yemin harflerinden bir dieri de harfidir. Yemin vv bir dier yeminharfi olan den bedeldir.71

63 Tasa, Muhammed, Kuranda Cmle Yaps, ( Baslmam Dok. Tezi), s. 153.64bn Hiam, Muni'l-Lebb, thk, Muhammed Muhyiddn Abdulhamd, Matbaat'l-Meden, Kahire, tsz,II/ 361; Kazm Fethi, A.g.e, s. 65.65 Yusuf:12/73.66 ez-Zemaher, el-Mufassal, s. 345.67 Yusuf: 12/91.68bn Ya, A.g.e, s. 9899.69

Tnus, A.g.e, s. 164.70 Tasa, Muhammed, A. g. e. s.153.


30/117

24

Harfi iki durumdan dolay ye yakndr.

1-) Mahre ynnden; ikisi de dudak harfidir.

2-) Mna bakmndan bir yaknl k vardr. Harfi okluk ifade eder.

Harfi ise bitime manasna gelir. Bir ey baka bir eye bitiince oalma

meydana gelir. Dolaysyla harfi de oalmay ifade eder diyebiliriz.

Yeminharfi olan sadece ak bir ismin bana gelir.72

rnek:

. Hikmetle dolu Kurana and olsun.73 Misalde grld gibi

yemin harfi olan " " ak bir isim olan " " kelimesinin bana gelmitir.

Yemin Vv- yemin fiili ile beraber gelmez.74

rnek:

. And olsun gnn aarna75

Yemin " "' direk isme bitimitir.

Biriirde ise yemin harfi olan u ekilde gemektedir:

.

Allaha yemin olsun ki, ne savata ne de barta hi kimse benim efendim

gibi keskin (kl) kuanamaz.76

Yemin vvn n yerine geen harfler:

71 Kazm Fethi, A.g.e, s. 60.72bn Hiam, Munil-Lebb, II/361; Abbs Hasan, en-Nahvul-Vf, II/452; bn Ya, erhul-Mufassal, s. 99.73 Yasin: 36 /2.74 Tnus, A.g.e, s. 152.75

Fecr: 89/1.76 el-Ma'arr, Ebul-la, erhut-Tenvr ala Sikt'z-Zend, Beyrut, 1982, I/202.


31/117

25

1-) harfini den bedel oldu diyenler de vardr. el-Ahfa ve

Basrallardan bir grup bu durumu yle izah ediyor:

rnek:

Allaha yemin olsun ki!

Gerekte , den bedeldir. Bunun iin yukardaki rnekte de

grld gibi, hem nin ve hem de n yerine geebilir.77

rnek:

. " Allaha yemin olsun ki kalkacam."

2-) : Hemze harfi de yemin vvnn yerine geebilir.78

= Allaha yemin olsun ki, yapacam.

Bu iki cmle ayn anlama gelir ve yemin ifade ederler.

3-) : ve harfleri de yan yana gelerek eklinde yemin vvnn

yerine geebilir.

= . =

Allaha yemin olsun ki, yapacam.79

Yukardaki rnekler de ayn anlam ifade eder.

erhul-Mufassalda anlatld na gre baz dil bilginleri vav yerine

mim ile yemin etmitir. = Allaha yemin olsun ki,

yapacam80 rneinde olduu gibi.

Atf vv ile yemin vvnn arasnn ayrlmas, kartrlmamas konusunda

eitli grler ileri srlmtr.

77bn Ya, erhul-Mufassal, VIII/37; ez-Zemaher, el-Mufassal, s. 349.78 Kazm Fethi, A.g.e, s. 62.79

Suyt, Hem'ul-Hevmi ve Cem'ul-Cevmi, II/39; Kz

m Fethi, A.g.e, s. 6263.80bn Ya, erhul-Mufassal, VIII/37; ez-Zemaher, el-Mufassal, s. 346.


32/117

26

. ncire ve zeytine and olsun.81

Ez-Zemaher (538/1143) ve bn Hiam (761/1360) dier nahivcilerin

aksine yukardaki yette geen ikinci vvn atf vv olduunu sylemilerdir.82

Burada zerine yemin edilen incire ve zeytine yemin ederim

yetinde edeb adan baktmz zaman mecz akl83 vardr. Burada mahalde

bulunan zikredilmi, mahal kastedilmitir. Tercih dilen gre gre yce Allah incir ve

zeytinle, bunlarn yetitii yer olan ama ve Beyt-i Mukaddese yemin etmitir ve

buralar kastetmitir.84

Kuran- Kerim de vv ile yemin dokuz kez gemektedir.85 Bunlar da:

Hcr: 92, Meryem: 68, Sebe: 3, Tebn: 7, nikk: 1719, yetlerinde

bulunmaktadr.

D. le Yemin:

Yemin harflerinden drdncsdr. Ayn zamanda teaccp manasna da

gelir.86

. Allaha yemin olsun ki, Ali gnler boyu kalacak.

Lmn bir dier zellii de art edatlarndan sonra gelmesidir. Bu Lm

artn cevabdr.

rnek:

.

81 Tn:95/1.82 Kzm Fethi, A.g.e, s. 65.83 Mecaz Akl: Bir fiili, o ii yapandan bakasna isnat etmektir, Bkz. Mustafa Emin, el-Belatl-Vdha, Eda Neriyat, stanbul, 1993, I/117.84 es-Sbn, Muhammed Ali, Safvett-Tefsir, (trc. Sadreddin Gm, Nedim Ylmaz), Ensar Neriyat,stanbul, 1992, VII/359.85

Tasa, Muhammed, A.g.e, s. 153.86 ez-Zemaher, el-Mufassal, s. 345.


33/117

27

Eer ki Allah insanlarn bir ksmyla dierlerini savmasayd dnya

bozulurdu.87

Yemin edatlarndan sonra gelen Lm ise, yeminin cevabdr.88

. Allaha yemin olsun ki, putlarnza tuzakkuracam.89 Burada mzari fiilin banda, yeminin cevab olarak Lm harfi

gelmitir.

E. le Yemin:

Min yemin harfi olarak sadece kelimesinin nne gelir.

. Rabbime yemin olsun ki yle yapacam.

V-) YEMN FLER

Yemin fiilleri ikiye ayrlr.

A. Asl Yemin Fii lleri

Asl yemin fiilleri blmnde fiili vardr. Bu

fiilden olan fiilini konumuzun banda da ele almtk.

1-) : Asl olarak kk harflerinden oluur. Yemin kalbna ifl

babnda girer.

rnek:

.

"Allah'a yemin olsun ki, hrszl k yapan kzm Ftma bile olsa elini

keserim"90.

87 Bakara:2/ 251.88bn Ya, erhul-Mufassal, s. 99- 100; bn Hiam, Munil-Lebb, I, 235; bn Sde, el-Muhassas,s. 111.89

Enbiya. 21/57.90 Buhri, Fedil Ashb'n-Neb, 18, Enbiy, 54, Hudd, 12.


34/117

28

Yemin fiilinden baz harfler dse de, yemin anlam tamaya devam eder.

imdi bu harf dmelerini rnekler zerinde grelim.

Allaha yemin olsun ki =




Allaha yemin olsunki =




eklinde deiik harflerin dmesiyle bu kalplar da gelebilir.91

2-) : " " Kknden gelir. Chiliye ve islamiyet dneminde,Kuran ve Hadislerde ska kullanlan bir yemin fiilidir.

Yemin anlamna gelir. Ayrca " " kalb da yemin edilen yer

anlamna gelir. Ama " " kalb daha ok yemin edilen yer anlamna gelir.

Bir dier geliekli ise kalbdr. Bu kalp ise mastar kalbdr.92

rnek: ( Zheyr)

.

"Kurey ve Crhm kabilelerinin in ettii, etrafnda insanlarn tavaf

yapt Kabeye yemin ederim"93 beytinde ( ) fi il i yemin e tmek anlamna

gelmektedir.

91bn Manzur, Lisnul-Arab, XIII/462; bn Sde, el-Muhassas, XIII/115.92

Cevher, es- S

hah, VI/201; bn Manzur, Lisnul-Arab, X/481; Kz

m Fethi, A.g.e, s. 72; Tnus,A.g.e, s, 152.


35/117

29

Kuran- Kerimde geen bir dier misalde ise, szkonusu fiil u ekilde

gemektedir:

.

Hayr! Bu kente yemin ederim!94

3-) : Bir ii gerekletirmek iin kararllk, azim anlamlarna gelir.

Arap dilinde yemin anlamna gelir. ,,,,,.

Kalbnda gelebilir.95

rnek: "Onun iin Allah'a yemin ettim".

" Kim sa zerine yemin ederse hayr

grr.96

ve kalplarnda geldii zaman da yemin ifade eder.97

Kur'andan rnek:

. (Ey Muhammed! O szleri) sylemediklerinedair Allaha yemin ediyorlar. Hlbuki o kfr szn elbette sylediler. 98

yetinde geen ( ) fiili yine yemin etmek anlamnda kullanlmtr.99

B. Mecz Yemin Fiilleri

1-) : Mecz ya da istiare yoluyla yemin ifade eden bir fiildir. Asl

anlam: ahit olmak, tank olmak vb. anlamlara gelir. kinci anlam ise yemin

anlamdr.

93 Kzm Fethi, A.g.e, s. 72.94 Beled:75/ 1.95 Kzm Fethi, A.g.e, s. 73.96 Kzm Fethi, A.g.e, s. 74.97bn Manzur, Lisnul-Arab, IX/55; ez-Zebd, Tcul-Arus, VI/75; ez-Zemaher, Essul-Bela,s. 92; Kzm Fethi, A.g.e, s. 92.98

Tevbe: 9/74.99 Elmall, A.g.e, IV/275; antay, Hasan Basri,Kurn- Hkim ve Mel-i Kerm, I/290.


36/117

30

, Gibi kalplarda gelince yemin anlam

tar.100

rnek:

. Allah ahidim olsun ki, Zeyd hareket etmitir.

Sbeveyhe gre yukardaki rneku ekilde de gelir.

=. Allah ahidim olsun ki, o gidicidir.101

Szkonusu fiile bir rnek de yet-i kerime'den verelim.

.

Mnafklar sana geldii zaman: Biz gerekten ahadet ederiz ki, sen

kesin olarak Allahn elisisin dediler. Allah da bilmektedir ki, sen gerekten

onun elisisin. Allah phesiz mnafklarn yalan sylemekte olduklarna

ahitlik etmektedir.102

Kurtb (671/1272) bu yeti yle deerlendirmektedir: =

manasna gelir. Kurtb bu tanmlamasyla ahdet ifade eden fiili, yemin

anlamna gelen fiil olarak almtr. Yemin ve hitlikten her biri, bilinmeyen bir

i iin ispat olarak kullanlr.103

2-) : Szlkte bildi, anlad, kavrad gibi anlamlara gelir. Mecz

manada ise; " , " mecz olarak yemin ifade eder.104

100 Kzm Fethi, A.g.e, s.79.101 Ayn eser.102 Mnfikun : 63/1. Bu srede geen kelimesini Elmall yemin olarak almaktadr. Bkz. HakDini Kuran Dili, VIII, 66; Mevdud ise ehdet kelimesini farkl bir boyuta tayarak ele almaktadr.nce ehti ikiye ayrr. a) ehdet edilen husus bir gerek olmaldr. b) ehdet eden (hit) yemin ettiihususun gerekliine inanmaldr. Yani hit ahdet ettii hususun gerekliine inanyorsa her ynyledoru bir insandr. Ancak bir kimse yalan birey zerine yemin ediyor ve ona inanyorsa, bu kimse hideilse inanc bakmndan tutarl saylr. Bkz. Tefhmul-Kuran, VI/327.103

el-Kurtb, el-Cmili Ahkmil-Kurn, XIII/122.104 Kzm Fethi , A.g.e, s. 80.


37/117

31

.

Allaha yemin olsun biliyorum ki, akam olacak.105

.

Allaha yemin olsun biliyorum ki, ecelim gelecek; gerekten ecel oklar

hi skalamazlar.106

blm " " gibidir.107

. Allaha yemin olsun biliyorum ki, Abdullah senden

daha hayrl dr.108

Bir yeti kerimede yle gemektedir.

. Eliler: Dorusu Rabbimiz bizim size gnderildiimizi

bilir dediler.109

Burada bilir kesin biliyormu gibi telakki edilmi olup, yemin gibi

anlalmtr. yetin blm cevap cmlesidir.110

3- : Allah adna bir eyi istemek demektir.

kalplarnda gelince yemin anlam ifade eder.

rnek:

. Allah iin senden sadece yle yapman

istiyorum.111

105 ez-Zebd, Tacul-Arus, VIII/ 407.106 Kzm Fethi, A.g.e, s. 80.107 Ayn eser.108 Sbeveyh, Kitbu Sibeveyh, III/110.109 Yasin: 36/16.110

Rz, et-Tefsrul-Kebr, XIII/460; Nesef, Medrikt-Tenzl ve Hakikut-Tevl, III/135.111 bn Sde, el-Muhassas, XIII/116; ez-Zemaher, Essul-Bela, s. 456.


38/117

32

Bu fiille yemin yaplrken, Allah lafzyla yemin fiili zikredildikten sonra

u alt edattan birisi, cevapla yemin cmlesi arasna girer. (

)

Bu tr yeminlerde v.b. bir edat yeminle cevap arasna girerse,

cmle yap olarak olumlu, anlam olarak olumsuz olur.

rnek:

. Allah iin sadece unu istiyorum.112 Misalde grld

gibi " " yeminle cevab arasna girmitir.

4-) : stemek manasna gelir. Yemin manas ihtiva edince, Allahiin istemek manasna gelir.

rnek:

. Allah iin senden sadece iyilik yapman

istiyorum.113

yeti kerimede ise yle gelir.

.

Adn kullanarak birbirinizden istekte bulunduunuz Allahtan ve akrabalk

haklarna riyetsizlikten saknn.114

5-) : Allah iin zerine bir eyi farz klmak anlamnda, mecz

manada yemin anlam ieren bir fiildir.115

. Allah iin zerine hacc ve kurban farz kld .

6-) : Fiili manasna gelen bir fiildir. Tacul-Arus da

"te'kid etmek" olarak gelir ve yemin anlam ierir. Bu fiili tekid fiili

112 Kzm Fethi, A.g.e, s. 81.113 Ayn eser.114Nisa: 4/1. yetin blm eklindedeerlendirilmitir. Ve fiilinin mecaz olarak yemin ifade eden bir fiil olduu ilerisrlmtr. Bkz. el- El-Kurtb, A.g.e, V, 2.115 Cevher, es- Shah, V/2050; ez-Zebd, Tacul-Arus, XX/ 91; ez-Zemaher, Essul-Bela, s.

495; Kz

m Fethi, A.g.e, s. 81.


39/117

33

olarak alan da vardr. Dier baz szlklerde fiil manasnda ele

alnmtr.116

7-) : Fiili manasna gelir.117

rnek:

.

Hani Rabbin, elbette kyamet gnne kadar onlara azabn en ktsn tattracak

kimseleri gndereceini bildirmiti. phesiz Rabbin, elbette cezay abuk verendir.phesiz O, ok balayandr, ok merhamet edendir. 118

Burada ki fiili manasna gelir.Bir dier gre gre ise

fiili manasna gelir.119 fiili manasnda bir yemin fiilidir

diyenlerde vardr. Bunun delili ise fiilinin yeminin cevab olarak

gelmesidir.120

8-) : Fiili manasna gelir. Asl anlam, adak adamaktr.121

yeti kerimede u ekillerde gelir. Adaklarn yerine

getirsinler.122 Ada yerine getirsinler.123

Bir rnekte hadisten verelim:

,.

116 ez-Zebd, Tacul-Arus, V/491; brahim Mustafa ve dierleri (Heyet), el-Mcemul-Vast, II/781;el-Fruzbd, el- Kamusul-Muht, III/77.117 Kazm Fethi, A.g.e, s. 82.118Araf: 7/167. Bu yette bildirilmiti fiili kesinlik ifade eder. nk bildiren Allahtr. Bu nedenle

bildirme; deta yemin gibi kesin mana ifade eder denilmektedir. Fiili de yeminin cevab olur.Bundan dolay bu fiil yemin gibi telakk edilmitir. Sz konusu bu fiilin yemin gibi alglanmas, kesinlikve yakn ifade etmesinden dolaydr. Zir fiilin anlam bildirdi kesindir. Bunun tersi mmkn deildir.Allahn bildirdim dedii ey mutlaka bildirilmitir. Bu nedenle yeminde ki kesinlik gibi fiilde dekesinlik vardr. Bkz. el-Kef, II/127.119 ez-Zebd, Tacul-Arus, IX/121; el- Mucemul-Vast, I/11; Eslbul-Yemin, s. 82.120 ez- Zemaher, A.g.e, III/127.121 Kzm Fethi, A.g.e, s. 83.122

Hac:22/29.123nsan: 76/7.


40/117

34

" Her kim Allah adna vermek zere bir adak adarsa onu hemen versin, ve

kimde Allah'a isyan olarak bir adak adarsa onu vermesin."124

9-) : Yaamak anlamna gelir. Fiil yemin anlamnda skakullanlr.

rnek:

.

Allah sana bizi hatrladn srece uzun mr versin, selamette olduun

gnlerde komumuz muydun?125

Bu fiil Allah lafzyla getikten sonra, cevapla fiil arasna bir edat girer.

yet bu fiilin bana ( ) bitiirse fiil dorudan yemin ifade eder.126

rnek:

.

mrne andolsun ki, gerekten onlar sarholuklar iinde nasl

azdklarn bilmiyorlard.127 Buradaki yemin lafzn M.Esed (19001992)

Can sa olasca128 eklinde anlamtr. Burada kastedilen Hz. Muhammed

(s.a.v)dr.129

. Allah iin hayatna yemin ederim ki, yapacam130

rneinde grld gibi.

10-) : Arapa da yalann zdd olan doruluk anlamna gelir.

Mecz manada yemin anlam tar.131

124 Kzm Fethi, A.g.e, s. 83.125 Kzm Fethi, A.g.e, s. 84.126 Ayn eser.127 Hcr: 15/72.128 Muhammed Esed, Kurn Mesaj, II/525.129 ez-Zemaher, A.g.e, III/396.130

Cevher, es-S

hah, II/758, el-Fruzbd, el- Kmusul-Muht, II/ 95, ez-Zemaher, Essul-Bela, s.84; bn Sde, el-Muhassas, XIII/116.


41/117

35

rnek:

.

Allah iin yle yapmayacama dair sz verdim132 cmlesinde getii

gibi.

11-) : Fiili manasna gelir. Mecz olrak yemin manas

tar.133

rnek:

. Allaha yemin olsun ki, kalkacan biliyorum.134

Bir gre gre fiilinden sonra bir nef harfi gelirse, fiili

mecz olarak yemin ifade eder.135

rnek:

.

Kendilerinin kalacak yerleri olmadn anlamlardr136 yetindeolduu gibi.

12-) : Fiili manasna gelir. yeti kerimede de bu manada

geer.137

rnek:

.

Allah, phesiz ben ve peygamberlerim galip geleceiz diye yazmtr.

phe yok ki Allah ok kuvvetlidir, mutlak g sahibidir.138

131 Kzm Fethi, A.g.e, s. 83.132 Ayn eser.133 Kzm Fethi, A.g.e, s. 85.134 Ayn eser.135 Ayn eser.136

Fussi let : 41/48. Bkz. Celleyn, s. 156; el-Kef, III/457.137 Kzm Fethi, A.g.e, s. 85.


42/117

36

yette geen cevap fiilinin bandaki " " ve sonundaki tekid

nnu bu yetin yemin ya da art cmlesi olduuna delildir. Ama bataki

fiili de mecz manada yemin anlam ierdii iin bu yet yemin cmlesidir. Ve

bataki fiilide mecz olarak yemin anlam tayan bir fiildir. Buna

gre yetin daha ak anlam Allah, ben ve elilerim mutlaka galip geleceiz

diye yemin etmitir139eklindedir.

Bir baka yette yle gemektedir.

.

De ki: u gklerdekiler ve yerdekiler kimindir? Allahndr de. O merhamet etmeyi

kendine gerekli kld. And olsun sizi mutlaka kyamet gnne toplayacak. Bunda hi

phe yok.140

Bu yetteki fiilindeki " " harfi fiilinin cevap cmlesidir.

Bu durum ise, nin mecz anlamda bir yemin fiili olduunu gsterir.141

Buna gre O merhamet etmeyi kendi ztna farz kld demek, merhametli

olacana yemin etti demektir.

13-) : Yemin anlam ifade eden bir fiildir. Asl anlam daldrmak

olan fiil mecz olarak yemin fiili olarak da kullanlr. Bazen bu fiilin aynel

harfi der onun yerine harfi gelir ve fiil eklinde gelir. Bu kalpta

da yemin anlam tar.142

rnek:

. Adam hakkm zerine yemin ederek and iti.143

Misaldeki" " fiili " " anlamndadr.144 Bu fiillerin says olduka

fazladr. Biz bir ksmn rnekler vererek aklamaya altk. Bunun dndaki

fiiller de unlardr.

138 Mcadele: 58/21139 ls, Ruhul-Men, XXVIII/34; Elmall, A.g.e, VII/193.140 Enam: 6/12.141 ez-Zemaher, Essul-Bela, s. 386; Kzm Fethi, A.g.e, s. 86; Bkz. Elmall, Hak Dini. KuranDili, III/330331.142 Kzm Fethi, A.g.e, s. 83.143

Ayn

eser.144 Ayn eser.


43/117

37

: Hkmetti.145

: Vaat etti.146

: Gerekleti .147

: Azmetti.148

: Geldi.149

Bu blmde meczi olarak yemin fiillerinin yerine geen, fiilleri ele ald k.

Birounu rneklerle inceledik, dier bir ksmnn ise isimlerini verdik. Bu

fiillerin says olduka fazla olduu iin biz nemli grdklerimizi ele al pinceledik. Yeni blmde ise yemine benzeyen edatlar ele alcaz.

C. Yemine Benzeyen Edatlar

Bundan nceki iki blmde asl yemin fiillerini ve mecaz olarak yemin

yerine geen mecz yemin fiillerini ele ald k. Bu blmde ise yemini andran

eitli edatlar ele alacaz. Bu edatlar, tam anlamyla yemin edat olmamakla

birlikte sylenmek istenene katt vurgu (kuvvetlendirme, pekitirme)nedeniyle, szn daha tonlayc bir ekilde sylenerek, dinleyende dikkat

ekecekekilde ifade edilmesine sebep olan edatlardr.

imdi bu edatlar ksaca rnekleriyle birlikte ele alalm:

Tevkid: Matbunu takrr ve tespit eden (salamlatran) tbidir.150

Arapada haber cmlelerini tekid eden birok edat vard r. Bunlar nahiv

kitaplarnda ayrntl olarak ele alnmtr. Biz burada bu edatlardan en skkullanlanlar ele alacaz.151

145sra: 17/ 4. Bkz. Kef, II/438.146 Nr: 24/55. Bkz. ez-Zemaher, Kef, III/73.147 A'raf: 7/104. Bkz. Kzm Fethi, A.g.e, s. 553.148 Bkz. el-Muhassas, XIII/117;es- Shah, V/1985; Kmusul-Muht, IV/150.149 Bkz. el-F ruzbd , el- Kmusul-Muht, IV/162; Eslbul-Yemin, s. 86.150 Uzun, Tacettin, Arapa Sarf- Nahiv Terimleri Szl, S...F.,Konya, 1998, s. 140.151

Merai, Ahmet Mustafa, Uluml- Belaa, Drul-Ulm, M

s

r, tsz. s. 55; Bekr eyh Emin, el-Belatl- Arabiyye fi Sevbihal- Cedd, Drul-lim, Beyrut, tsz. I/61.


44/117

38

Balca Tevkid Edatlar

1. - : Bu iki edat mbteda ve haberin nne geer. Mbteday

raf haberi nasp eder. Bu edatlarn grevi cmledeki manay pekitirmektir. Buedatlar isim cmlesinin bana gelir. Mesela: (hayat mcadeledir)

szn kuvvetlendirmek iin o cmleyi iki defa tekrar etmek yerine daha veciz

bir tarzla (gerekten hayat mcadeledir) denir. yet bu

cmlenin haberinin bana btidaiyye Lm ( ) getirilirse, ( ) o

zaman ilk cmle sanki ( ) defa tekrarlanm gibi kuvvet kazanm

olur.152

Bu edatlar kuran- Kerimin pek ok yetinde gemektedir:

. Kesinlikle Allah iman edenleri savunur153

. Allahkatnda din, phesiz slamiyettir154

. Allah katnda en deerliniz, ondan en ok

korkannzdr155

Bir dier rnek:

.

Felaketler bildiin gibi bize kar sessizdir. Her bir ibrede ona kar.156

2. btida Lm

Hkmn ieriini kuvvetlendiren bir edattr. Cmle ierisinde u yerlerde

gelir:157

a. Mbtedann bana gelir:

152 Bekr eyh Emin, A.g.e, 1/6162.153 Hac:22/ 38.154 l-i mran:3/ 19.155 Hucurat:49/ 13.156 el-Ma'arr, Ebul-la, erhut-Tenvr ala Sikt'z-Zend, Beyrut, 1982, II/11.157

el-Belatl- Arabiyye, I, 6263; Sekkk, Ebu Yakup Yusuf b. Eb Bekr Muhammed b. Ali,Mifthul- Ulm, 1. bsk. el-Matbaatl-Edebiyye, Kahire, 1317, s. 91.


45/117

39

rnek: .

Gerekten sen bildiim kimselerin en hayrl ssn

b. nin haberinin bana gelir:

rnek:

Muhakkak ki benim Rabbim dualar iitendir.158

c. nin haberi olan mzari fiilin bana gelir:

rnek:

. Muhakkak ki senin Rabbin onlar arasnda hkm

verecektir159

d. Cmleye benzeyen terkiplerin ( ibih cmle- car ve mecrur, zarf)

bana gelir:

rnek:

. Muhakkak ki sen yce bir ahlk zeresin160

btida lmnn dnda artn bana gelen ve yemin ifade eden bir dier

lam da el-Lmul- Muvattadr. el-Lmul-Muvatta: Cevabn arta deil de

mahfuz bir yemine ait olduuna delalet eden ve artn bana gelen lamdr:

Buradaki lam, muvatta lamdr. Byle bir durumda cevap meczum olamaz.

Buna delil ise u yettir:

.

De ki: nsanlar ve cinler, bu Kurann bir benzerini ortaya koymak iin

bir araya gelseler ve birbirlerine yardmc olsalar, yine de, onun benzerini,

158brahim: 14/ 39.159

Nahl: 16/ 124.160 Kalem: 68/4.


46/117

40

kesinlikle ortaya koyamazlar.161yet cmlesi artn cevab olsayd

fiil meczum olurdu. Bunun iin bu lma Lmul-Muvatta veya

Lmul-Mezzine (cevabn yemine ait olduunu bildiren, iln eden lm)

denilir.162 Bu lm zaid bir lam olup, yemin lam deildir. Bununla yeminin

cevabnn beklendii ifade edilir, artn deil. Zira artn cevap olmas uygun

olmayp, cevap bir haber olmaldr.163

3. (art Edat)

Bu edat, atr, tafsil ( aklama) ve tekid manalarna gelir. Mesela:

( Zeyd gidicidir- gidecektir) cmlesi, zeydin mutlaka gideceine ve

buna kararl olduuna iaret edilmek sretiyle tekid edilmek istenirse:

eklinde ifade edilir.164

Kuran- Kerimden rnekler:

.

Gerekten Allah, bir sivrisinei de onun stnde herhangi bir eyi dernek gstermekten ekinmez. nananlar onun, Rablerinden bir gerek

olduunu bilirler. nkarclar ise; Byle bir rnekle Allah ne kasdetmitir?

derler. Allah onunla biroklarn saptrr.165

4. Sin Harfi: ( )

Mzari fiilin bana gelir ve onu istikbal (gelecek zaman) manasna has

klar. Bu harf gzel veya irkin bir mana ifade eden fiilin ba na geldii zaman,o fiilin mutlaka geleceini ifade eder.166

161sra: 17/88.162 Mennul-Kattn, Halil, Mebhis fi Ulmil-Kuran, Messetr-Risle, Beyrut, 1990, VIII/296297.163 ez-Zerke, Bedru'd-Dn Muhammed b. Abdullah, el-Burhan fi Ulmil-Kuran, thk., Ebul-Fadlbrahim, Drul-Fikr, Beyrut, 1988, III/46 ; Zeccc, 'rbul-Kuran, thk., brahim el-Ebyr, 1.bsk.Kahira, 1963, II/659-660.164el-Belatl-Arabiyye, 1/63; ez-Zemaher, el-Mufassal, s. 323.165

Bakara: 2/26.166el-Belatl-Arabiyye, I/6364.


47/117

41

rnek:

. Allah, onlara elbette merhamet edecektir167 Bu

rnekte hibir pheye mahal vermeksizin Allahn rahmetinin gerekleeceiifade edilmitir. Burada gzel bir vaadin gerekleecei tekid edilerek

vurgulanmaktadr.

,,..

Ebu Lehebin iki eli yok olsun ve kendisi de yok olsun, ne mal fayda

verdi kendisine ne de kazand, yaknda alevlenmi bir atee atlacaktr.168

Ebu Lehebin iine atlaca, o cezalandrma fiilinin mutlaka gerekleecei ()in mzari fiilinin bana gelmesiyle tekid edilmitir.169

5. Edat

harfinin alt manas vardr:

1. Tevakku ifade eder, yani; fiilin gereklemesi beklenir. Bu durumda

harf mzi ve mzari fiilin ba

na gelir. Mesela: Misafiringelmesi beklenir. ez-Zebd yle der: Endlste eyhlerimizden

rendiimize gre, kad harfi mzinin bana gelirse tekavvu ifade

etmektedir.170

2. Takrb ifade eder (mziyi hale yaklatrr). Bu anlamda kad harfinin

fiilin bana gelmesinin art, fiilin gereklemi olmasdr.

Mesela: . "Namaza kalk

n"

3. Tahkik ifade eder. Harf mzi fiilin bana geldiinde tahkik ifade

etmektedir.

167 Tevbe: 9/71.168 Tebbet: 111/ 1-2-3.169el-Belatl-Arabiyye, I/ 64.170

ez-Zebd, Muh

bbuddn Ebl- Feyz es-Seyyid Muhammed el-Murted, Tcul-Ars, Matbaatl-Hayriyye, Kahire, 1988, II/462.


48/117

42

rnek:

. Onu ar ndran kurtul mutur.171

4. Nefiy ifade eder.

Mesela:

. Hayrda deildin ki, onu tanm olasn.172 Bu

misalde " " edat nefiy anlamndadr.

5. Taklil ifade eder. ki k

sma ayr

l

r:

a) Fiilin vuku bulmasn taklil etmek. Mesela: Yalanc

arada bir doru syleyebilir.

b) Fiilin mteallikini taklil etmek. rnek:173 sizin

zerinizde bulunduunuz hal ve duruma dair bilgi, Yce Allahn sonsuz

malmatnn en azn tekil eder.174

6. Teksir: Baz fiillerle beraber bulunursa anlam ifade eder. ez-

Zemaher: biz yzn ge evirip evirdiini

muhakkak gryoruz175 yeti hakknda demi ve grme okluunu

ifade ettiini belirtmitir.176

Bir dier nahivciye gre ise:

Sadece mzi fiilin bana gelir ve geldii zaman tahkik (fiilin mutlaka

gerekleecei) manasn ifade eder.177

rnek:

171ems: 91/9.172bn Hiam, Cemalettin b. Yusuf . Ahmed b. Abdullah, Munil-Lebb an Kitbil-Erib, thk.,Muhammed Muhyiddin Abdilhamd, Beyrut, 1987, I/175.173 Nur: 24/64.174bn Hiam, A.g.e, I/175.175 Bakara: 2/144.176

bn Hiam, A.g.e, I/175; Tcul-Ars, II/462.177 el-Belatl-Arabiyye, 1/ 64.


49/117

43

.

Muhakkak ki mminler saadete ermilerdir. Onlar ki, namazlarnda

kendilerini adarlar178

Bu yette Allaha kar huu ierisinde namaz klanlarn kurtulua erecei

pekitirilerek ifade edilmektedir.

Kad edatnn bana lm harfi gelince olur. imdi birazda bu edat ele

alalm. Bu edatn kada bitime durumlarnu ekilde sralayabiliriz:

1. Yeminin cevab

na bitien olumlu mzi fiilin ba

ndaki edat

n

nbana bitiir ve olur.179

rnek:

. Allaha yemin olsun ki, Allah bize kar seni tercih

etti180

2. Yeminle cevabn aras uzun olursa der sadece gelir, takdiri

olarak gelir.181

rnek:

. *......

Yeminin cevap cmlesi ... yetidir. Lmn dme sebebi ise; Yemin

cmlesi ile cevap cmlesinin arasnn almasdr.

3. cmlenin banda gelirse, o zaman o lm tevkid lmdr ve lm-

ibtidaiyye diye isimlendirilir.182

.........

178 Mminun: 23/1-2.179 Udayma, Muhammed Abdulhaluk, Dirsetu slbil-Kur'n'l- Kerm, Drul-Hads, Kahira, tsz, s.316.180 Udayma, A.g.e, s. 316.181

Udayma, A.g.e, s. 316317.182 Udayma, A.g.e, s.317.


50/117

44

Oysa hi kukusuz, iinizden cumartesi konusunda snrlar aanlar

bilirsiniz.183

yetin bandaki harfi, harfi ibtidaiyyedir.

6. Fasl Zamiri:

Munfasl merfu bir zamirdir. sim cmlesinde haberin sfat olma ihtimalini

ortadan kaldrp manasn aa kard iin tevkid edatlarndan saylmtr.

Mesela: dendii zaman kelimesi sfat olabildii gibi (

Peygamber Muhammed s.a.v.), haber de (Muhammed s.a.v.- Peygamberdir)

olabilir. Fakat dendii zaman birinci ihtimal tamamen ortadankalkar.184

Kuran- Kerimden rnek:

. yi bilin ki, onlar bozguncularn ta kendileridir. Fakat

farknda deillerdir185

7. Tevkid Nunlar

eddeli (ar) ve eddesiz (hafif) olmak zere iki eit olan bu harfler,

mzari fiilin sonuna gelirler. Tekid nunu; eddeli (ar) olduu zaman mzari

fiilin btn ekimleri zerine gelebilir. yet tekid nunu eddesiz (hafif)

olursa, mzari fiilin tesniye ve cem-i mennesi salim ekimi hari, di er btn

ekimleri zerine gelebilir. u yet-i kerimede bu harflerin her ikisi de

zikredilmitir.

186

. yet emrettiim eyiyapmazsa,

and olsun ki hapse atlacak ve kahra urayanlardan olacaktr187

8. Zid Harfler

183 Bakara: 2/ 65.184 el-Belatl-Arabiyye, 1/ 6465.185 Bakara: 2/12.186

el-Belatl-Arabiyye, I, 66; z-Zemaher, el-Mufassal, s. 330.187 Yusuf: 12/ 32.


51/117

45

Bu harfler: ,,,, harflerinden ibarettir. Zid olmalar,

manasz olduklarn gstermez. Aksine tevkid manasn ifade ettiklerini

anlatmak iin onlara bu isim verilmitir.

rnekler:188 Zulm asla kabul etmedim cmlenin asl

eklindedir. Zid harf olarak gelmi ve kendinden nceki nefiy

harflerinin (olumsuzluk edatnn) manasn kuvvetlendirmitir.

. Mjdeci gelip gmlei Yakupun

yzne braknca, hemen gzleri ald189 yet-i kerimede grld gibi

edatndan sonra kullanlmaktadr.

. Eer onlar savata yakalarsan,

bunlar(a verecein ceza) ile arkalarndakileri de dat ki ibret alsnlar.190 yet-i

kerimenin bandaki , art edatyla zaid olan harfinin idam edilmi

halidir. burada kendinden nceki art edatnn ( ) manasn

kuvvetlendirmektedir.

. Kitap ehli, bilsinlerki Allah

nltfundan hibir ey elde edemezler191 ba taraftaki kelimenin asl

eklindedir ve zaid harftir.

. Yldzlarn yerleri zerine yemin ederimki192 bu yet-i kerimede

de harfi tevkid iin getirilmi zid bir harftir.

Zid harflerden biri olan harfi cerri, sadece nefiy (olumsuzluk),

nehiy ya da soru edatyla yaplan istifhamdan sonra gelirse kendinden sonra

gelen ismi umumuna (btn fertlerine) dellet ederek tevkid manasn

gerekletirir.

Nefiyden sonra:

188el-Belatl-Arabiyye, I/6669.189 Yusuf: 12/96.190 Enfal: 8/57.191

Hadid: 57/29.192 Vka: 56/75.


52/117

46

. Den her yapra sadece O bilir193

. Rahmann yaratmasnda bir atlak

gremezsin194

Nehiyden sonra: Akl ndan geirdiin gdalar ihmal

etme Bataki harfi nehiy olan harfidir ve cmleye bir vurgu

katmaktadr195.

stifhamdan sonra: Gzn evir,bir bak! O

gklerde bir atlak grebilir misin?196

Aranzda hi air var m?

B harf-i cer, genellikle nefiy (olumsuzluk) manasnda olan ve

harfinden sonra, bunlarn haberlerinin bana zid olarak gelir. Bu durumda

kendinden sonraki kelimenin nefyini (olumsuzluunu) tevkid eder.

rnek:

.

Ey Muhammed! Sen t ver! Esasen sen sadece nasihat veren birisin. Sen

asla onlara zor kullanan bir hkim deilsin197

9. Tembih Harfleri

ki tane tembih harfi vardr: , imdi bunlar rnekler vererekaklayalm.

193 Enam: 6/59.194 Mlk: 67/3.195el-Belatl-Arabiyye, I/68; rfan Matrac, el-Cmi' li Fnnil-Lugatil-Arabiyye vel-ruz,Beyrut,1987, s. 53.196

Mlk: 67/ 3.197aiye: 88/ 21-22.


53/117

47

Bu harflerden tembih iin getirili r ve kendinden sonra gelen cmlenin

gerek olduuna delalet eder.198

rnek:

. Dikkat edin! (iyi bilin ki) Allahn

dostlarna korku yoktur ve onlar zlmeyeceklerdir199

iirde ise u ekilde gelmektedir:

.

Dikkat edin! Muhakkak ki gnler, birin (zamann) erkek ocuklardr. Vebu gecelerin hepsi onun (zamann) kz ocuklardr.200

edat ise istifdah edatdr. Cmlenin banda gelir. Tevkid ve mana

ynnden harfinden fark yoktur. Ancak Eb Sahraya ait aadaki iirde de

grld gibi, bu harf daha ziyade yeminden nce kullan lmaktadr.

.

Dikkat et! Alatan, gldren, dirilten emri emir olan (gerek emir sadece

kendisine mahsus olan) Allaha yemin olsun ki, vahi hayvanlar kskanacak

ekilde brakn beni. Zira onlardan birbirine al m (arkada olmu) iki tanesini

gryorum ki ayrlk onlar korkutmuyor.201

Tevkid edatlarnn iine dhil edilmeyen son bir tevkid vastas daha vardr

ki o da cmlenin isim cmlesi olmasdr. Belat limleri, isim cmlesinde,

zellikle msnedin fiilinin, haber olduu durumda, cmlenin daha fazla tevkid

edildiini beyan etmiler ve rnek olarak cmlesinin

198el- Belatl-Arabiyye, 1/69.199 Yunus: 10/62.200

el-Ma'arr, Ebul-la, erhut-Tenvr ala Sikt

'z-Zend, Beyrut,1982, II/14.201el-Belatl-Arabiyye, I/70.


54/117

48

cmlesinden, mana ynyle daha mekked ( kuvvetli) olduunu

bildirmilerdir.202

10. Hitap Harfleri:

ki tane hitap harfi vardr: , bu iki hitap (dikkat ekme) harfi baz

kelimelerin sonuna bitierek ilevlerini grrler.203

Bu kelimelerunlardr:

,,,,,,,,,,

Bu iki harf ( , ), yukar da belirttiimiz kelimelere; mennes, mzekker,oul, tensiye ve zamireklinde bitiebilirler.204

rnek:205

. " Bu, bana rabbimin talim buyurduklar ndandr.206

. Bu, sizin iin daha hayrl dr.

. te, kendisi hakknda beni knadnz.207

. te, onlar sizin iin kldk

. Ama Allah: Bu byledir! Rabbin bu bana

kolaydr dedi.208

,,

Bu blmde; yemin edatlarndan olmadklar halde yemin edat yerine

geen, sylenen sz kuvvetlendiren, muhatabn dikkatini ekebilen edatlar

grdk. Bu edatlar cmle ierisinde yerine gre sylenen sz dikkat ekici

202 el-Belatl-Arabiyye, I/ 7071.203 ez-Zemaher, el-Mufassal, s. 311.204 Ayn eser.205 Ayn eser.206 Yusuf: 12/37.207

Yusuf: 12/32.208 Meryem: 19/21.


55/117

49

klabilmektedirler. Bunlarn says olduka fazla olmasna ramen biz nemli

olan (dikkat eken)leri almay tercih ettik.

D. Arap iirinde Kullanlan Yemin Lafzlar

Araplar eitli yemin lafzlarn kullanarak birok deiik nesne zerine

yemin etmilerdir.

a. airin Fiilini Kullanarak Yapt Yeminler

Araplar arasnda Mekke ehri, Kbe ve etrafndaki kutsal meknlar,

zerine en ok yemin edilen yerler arasndadr.

rnek:

.

Kurey ve Crhm oymaklarndan olan kimselerin yaptklar ve evresini

tavafettikleri; Eve (Kbeye) and ierim ki.209

imdi bir rnek de, Araplarn mehur airlerinden, hicivleriyle nl ve

gen yanda ( 25) ldrlm olan Tarafe (m.564)den bir rnek verelim:

.

Devem (salam yap yapmakla mehur olan) Rumlardan birinin muhkem

yapmakve her tarafn tulalarla kuvvetlendirmek zere yemin ettii bir kpr

gibidir210

air devesini, Rumlarn salam bir yap yapp ve etrafn tulalarla

kuvvetlendirmek iin yemin ettii salam yapya benzetiyor. Bu beyitte de

kullanlan yemin lafz fiilidir.

Bir dier rnek:

.

209

ez-Zevzen, A.g.e, s. 148.210erafettin Yaltkaya, Yedi Ask, stanbul, 1985, M.E. B, 1985, s. 38.


56/117

50

Yemin ederim ki, benimle onun aras ndaki samimiyet, saflk eittir. Ama

bu samimiyet kaybolmaya yz tuttuu zaman onu hep ben korurum.211

b.airin Kelimesini Kullanarak Yapt Yeminler

:.

(Beni grnce) Vallahi dedi senin elinden kurtulu yok, senin

azgnln geecek azgnlklardan deil.212

Beyitte fiili yemin manasnda kullanlmtr. eklinde sonu fethal

gelmesini sanki, cmlesi gibi dnmemizde bir saknca olmad

ifade edilmektedir.213

Vallahi siz (Herim ve Haris) ikiniz gerek bar ve gerek sava halinde

gzel efendilersiniz.214 Bu yemini eklinde veya eklinde

vurgusu yksek bir yemin olarak dnebiliriz.215

c.airin Fiilini Kullanarak Yapt Yeminler

.

Eer genlik hayatmn u zevki olmasayd, senin talihine and olsun

ki, beni hastalmda yoklamaya gelenlerin, yanndan benden mitlerini keserek

ayrlmalarna ehemmiyet vermezdim.216 Bu beyitte air fiili ile talih

zerine yemin etmektedir.

Bir dier iirde ise yle geiyor:

.

211 Meden, Ali Sadreddin, Kitabu Selefetil-Asr fi Mehsini- uar bi klli Msr, 1. bsk. Kahire, h.1324, s. 3331.212 ez-Zevzen, A.g.e, s. 30; erafettin Yaltkaya, A.g.e, s. 22.213 ez-Zevzen, A.g.e, s. 31.214 ez-Zevzen, A.g.e, s. 149; erafettin Yaltkaya, A.g.e, s. 56.215 Ayn eser.216

erafettin Yaltkaya, s. A.g.e, 56.


57/117

51

Yemin olsun ki, yet ihtiyacn Gnee sorarsan ve kolaylk istersen o

da yeminini yerine getirir.217

rnek:

Yemin ederim ki, unutan kimsenin cezas nedir? Unuttum.218

d. airin Yapsn Kullanarak Yapt Yeminler

.

Hayatna and olsun ki, onlarn karglar, bn Nehik ve Msellem'in

lmlerinin kanlarn dkm olmak cinyetini zerlerine almaa kendilerini

mecbur etmi deildir. (nk bunlar savatan nce lmlerdi).219 Bu beyitte

grld gibi dklen kan zerine kahramanlkiiri yazlabilmektedir. airin

bu iirdeki yemini geride kalanlarn hayat zerinedir.220

.

Hayatna yemin olsun ki, gerekte Kabus b. Hindin malna birok ahmak

kart.221 Beyitte yemin fiili ile hayat zerine yemin yaplmaktadr.

,

Sana yemin ederim ki bilmiyorum ve lm ilk nce hangimizi ay racak

diye korkuyorum.222

Bir dier rnekte ise:

217 el-Ma'arr, A.g.e, I/191.218 el-sfehn, A.g.e, XVIII/172.219 ez-Zevzen, A.g.e, s. 164.220 Ayn eser.221 ez-Zevzen, A.g.e, s. 79; fiilinin ba fethal bireklinde gelmitir, bunun sebebi fiilin bandakilmul-btidaiyyedir. yet fiil eklinde sonu fethal olarak gelirse, bunun sebebi fiilin bandakiyemin harfinin ( ) hazfedilmesidir. Yemin fiili eklinde gelirse bandaki ( ) harfindendolaydr. Veya eklinde fethal ise; mefulu mutlaktr. rnek: , Bkz. el-Emn,Muhammed Muhyiddn Abdl-Hamd, erhul-Emn ale elfiyeti bn-i Mlik, thk. 2. bsk. Kahire,

1936, III/427.222 Kazvn, el-zh f Ulmil-Bela, Matbaat Snneti Mahmd, Kahire , tsz. , s. 403.


58/117

52

.

Allaha yemin olsun ki, klcn saplanacak bir taraf, ya da dilin

syleyecek bireyi olsayd, ne senin dostluunu ve samimiyetini unuturdum, ne

de megalem buna engel olurdu.223

e. airin Yemin Lafz Yerine Geen eitli Edatlar ve Harflerle Yapt

Yeminler

rnekler:

.

(Ey Sevgili) unu kesin bil ki, gnlmde yer ettin, aziz ve mkerrem bir

sevgilim oldun. Asla baka trl dnme.224 Bu beyitte ak bir yemin fiili

yoktur. Ama dolayl yoldan yemini andran, yemin yerine geebilen tekid

edat vardr.

,.

Ey Kral! Mesihin hakk zerine yemin olsun ki, ben hayatta olduum

srece, senin huzuruna daha nce kesinlikle grlmemi birekilde ta balta ile

gireceim.225 Bu beyit harfi ile gelen yemine bir rnektir.

.

Ey Frat ve Cllak arasnda yaayan kardelerimiz!

Allaha and olsun ki, size imknsz olan haber verelim Allahn

eli (gc) zerine yaplan bu yeminde kelimesi, yemin ederim anlamna gelen

drlm takdiri bir f ii lin ( , ) mefl olduu iin nasbedilmitir.226

223 el-sfehani, A.g.e, V/147.224 Kazvn, A.g.e, s. 272.225 Makkar, ehabeddin Ahmed, Nefhut-Tb Min Gusnil-Endlsir-Rtb, Dru Sadr , Beyrut, 1997,

I/252.226 el-Ma'arr, A.g.e, II/45.


59/117

53

Araplarn, bir sz pekitirmek iin babalarnn adna yemin etmeleri

ska rastlanan bir durumdur:

.

Babann adna yemin olsun ki, ne (sahip olduum bireyin) eksiklerinden

korkarm, ne de artmasn beklerim.227

imdi konumuzun ikinci blm olan ve konumuza bir alm getirmesi

asndan Kuran-Kerimde geen yemin lafzlar ksmna geiyoruz.

227 el-Ma'arr, A.g.e, I/119.


60/117

54

KNC BLM

KURAN-I KERMDE YEMN

Bu blmde konumuzun bir dier nemli ksmn tekil eden, Kuranda

Allahn yemin etme ekilleri, Kurandaki yeminlerin zellikleri ve yeminlerin

geliekilleri zerinde duracaz.

Kurandaki yeminin manasn u ekilde aklayabiliriz; Sylenen szn

tahkik ve tekid edilmesidir. rnek: Allah,mnafklarn yalanc olduklarna ahitlik eder228 yeti, haber cmlesi olmakla

beraber, tekid ifade ettiinden, yemin cmlesi olarak kabul edilmitir.229

Yce Allah Kuran- Kerimde bazen kendi ztna:

Rabbine andolsun ki, onlar ve eytanlar mutlaka toplayacaz230 bazen

fiiline: ** Ge ve onu yapana

andolsun, yere ve onu deyene andolsun. Nefse ve onu ekillendirene andolsun231

bazen de mahlkatna: Andolsun Tura ve satr satr yazlm

kitaba232eklinde yemin etmitir.233 Yce Allah zelde ise; peygamberlere ve

peygamberlerin zuhur ettikleri yerlere, Kurana, Meleklere, kyamet gnne, zamana,

bazen de kinatta ve tabiatta bulunan mhim varlklara (sema, ems, kamer, necm, leyl,

asr gibi) yemin etmitir.

Kuranda bu denli fazlaca ve deiik ekil ve cisimler zerine yeminedilmesi Arap dilinin yapsndan da kaynaklanyor olabilir. Araplar Kuranda

228 Mnafkn: 63/1.229 Suyut, el-tkan f Ulmil-Kuran, (trc. Skp Yldz, Kur'an limleri Ansiklopedisi), Hikmet Neriyat,st. 1978, II/345.230 Meryem: 19/68.231ems: 91/57.232

Tr: 52/1-2.233 Suyut, A.g.e, II/346347.


61/117

55

Allahn yemin ettii konulara slamiyetten nce de yemin ediyorlard.

Kuranda Araplar tarafndan yemin edilen kelimelerle nazil olmutur.234

Ama yeminlerin Kuranda bu denli fazla kullanlmas, kimi msterikleride farkl ynlerde slam ve peygamberi karalama ve iftira atmaya itmitir.

Bunlardan birisi de T. Nldekedir. Nldeke yeminler hakknda yle bir gr

ileri srmtr. Gya Hz. Muhammed muhataplarn mantk delillerle deil de

hitbet yoluyla iknaya almtr.235

Oysaki ileri srlen bu durum Kuran btn olarak dndmz

zaman kendiliinden rmektedir. Kuranda 17 tane sre yeminle

balamaktadr.236

imdi, Kuranda geen yemin yetlerini be ana balk ve bu ana

balklarn alt balklar halinde ele alalm.

I. ZKREDLNE GRE YEMNLER

Bu blmde sonu itibariyle Kuranda zikredilen yeminleri ak ve kapal

olma durumlar

na gre ele alaca

z.237

Esasen bu blm Arap dili ve belt

asndan daha nceki blmde de ele almtk. Ama bu blmde yeminleri

Kuran asndan ak ve kapal olma durumlarn gre ele alacaz.

A. Ak yeminler

B. Kapal Yeminler

A. Ak Yeminler:

Cmle ierisinde yeminlerin aka zikredildii yemin trdr. Kuranda

geen ak yeminler eitli ekillerde gelmitir.

Bunlaryle sralayabiliriz:

234 Suyut, A.g.e, II/346.235 Cerraholu, smail, Tefsir Usl, s. 169.236 Bu sreler: "Sfft, Zriyat, Tr, Necm, Kyamet, Mrselt, Nzit, Bur, Trk, Fecr, Beled, ems,

Leyl, Duha, Tn, diyt, Asr" sreleridir.237 ez-Zerke, A.g.e, III/4243.


62/117

56

1) Yemin fiil i, yemin edat ve muksemun bihin zikredildii yeminler.

. Allaha yemin ettiler. Burada grld zere;

Yemin fiili :

Yemin edat :

Muksemun bih :

eklinde cmle tam olarak zikredilmitir.

2) Sadece yemin fiilinin zikredildii yeminler. Sizin iin yeminediyorlar.238 yemin fiilidir.

Burada grld gibi sadece yemin fiili zikredilerek muksemun bih ve yemin

edat zikredilmemitir.

3) Yemin edat ve muksemun bihin zikredildii yeminler.

rnek:

. Burlar sahibi gkyzne and olsun239 yetinde grld

gibi. yemin edat, muksemun bihtir.

4) Yemin manasnda kullanlan lafzlarn zikredilmesi.

mrne yemin olsun ki.240 Burada yemin iin zikrolunan ile ve

yine yemin iin zikrolunan fiiliyle yemin meydana gelmitir.

Yce Allah sadece HZ. Muhammed (s.a.v)in hayat zerine yemin

etmitir. Bu Hz. Muhammed ve onun line yaplan bir yemindir. Melekler bu

238 Mcdele:58/18.239

Brc:85/ 1.240 Hcr: 15/72.


63/117

57

hitabn ilk nce Hz. Lut (a.v.) iin olduunu zannettiler, ama sonra bu hitabn

Hz. Muhammedin zerine olduu anlald. 241

el-Mucemul-Mfehresten tespit edebildiimiz kadaryla Kuran-Kerimde toplam 137 adet ak yemin zikrolunmaktadr. Sz konusu bu

yeminler; Allaha, Peygamberlere, Mnafk ve Kfirlere aittir.

B. Kapal Yeminler:

Bu tr yeminler ise; ierisinde yemin edat zikredilmeyen yeminlerdir.

Daha nceki blmde yeminleri irdelerken cevabn bana gelen edatlar, yemin

cmlesi zikredilmese de, yeminin varln gstereceini belirtmitik.

Kurandaki kapal yeminleri, sz konusu bu edatlardan tespit etmek

mmkndr. Cevap cmlesinin bana gelen edatlar ihtilafl olanlarla beraber

34 tanedir.242 Ancak bunlardan:

1) edatnn bandaki Lm :

2) Tekid Nnu alm mzari fiilin bandaki Lm :

3) art edatnn bana gelen Lm :

Yemin cmlesine kesin delalet eder. Yani bu gibi yerlerde yemin cmlesi

mutlaka vardr. Vcben hazfedilmitir.243

Sz konusu Lm harfi bu ekilde gelir, yoksa yemin cmlesi takdir

edilir. te byle yerler gizli yeminler hkmndedir. Btn dilbilimcileri bu gibi

yerlerde yeminin varolduuna hkmetmilerdir. Kuranda bu ekilde 300 kadaryemin vardr. Kazm Fethi er-Rv kapal yeminlerin tasnifini u ekilde

yapar.244

1) 130 Mekk + 26 Meden srede olmak zere toplam 150 tanedir.

241evkn, Muhammed b. Ali b. Muhammed, Fethul-Kadr,2. bsk. Matbaat Mustafa, Msr, 1964,III/138.242 Kzm Fethi, A.g.e, s. 4555.243

bn Hiam, Munil-Lebb, II/ 645.244 Kzm Fethi, A. g. e, 371373.


64/117

58

2) Tekid Nnu alm mzari fiil ile gelen: 80 Mekk + 26 Meden srede

olmak zere toplam: 106 tanedir.

3) art edat ile gelen: 32 Mekk + 11 Meden srede olmak zere toplam43 tanedir.

Btn bunlarn toplam says 305 etmektedir. Ancak bu say daha da fazla

olabilir. Zira yaptmz saymda sadece 182 yerde gemektedir.

Bu saydmz yerler yeminin vcben hazf olunduu yerlerdir. Yemin

olma ihtimali olan edatlarn bulunduu cmleleri de buna ilave edersek say

daha da artacaktr.

Netice olarak Kuranda gerek ak, gerekse kapal ve ihtilafl olanlarla

birlikte 4602 tane yemin gemektedir.245

erisinde yemin bulunan sreler 66s Mekk, 18i Meden olmak zere

toplam 84 sredir. Bu srelerden Mekk olanlarda 350 yemin, Meden olanlarda

110 yemin bulunmaktadr.246

Yeminlerin saysnn tespitinde baz

arap dilinde kasem 117 sh

Documents