Para el alumnado y en voz baja

Para entender las

Leyes de Newton

Las leyes que faltaban

Para el alumnado y en voz bajaPara el alumnado y en voz baja

Contenidos paraFísica y Química

José Manuel Pereira Cordido. Departamento de Física y Química. IES San Clemente. Santiago

José Manuel Pereira Cordido

Doctor en Ciencias

Catedrático de Bachillerato del I.E.S. San Clemente.

Santiago de Compostela

Edición 2013 © Gráficos y dibujos: José M. Pereira Cordido © Fotografías: José M. Pereira Cordido © Vídeo: José M. Pereira Cordido

© Realización, edición y diseño: José M. Pereira Cordido

Registro General de la Propiedad Intelectual. Santiago: 03/2013/695

Licencia Creative Commons: Reconocimiento-NoComercial-SinObraDerivada.

Se permite la difusión del documento reconociendo su autoría

No se permite un uso comercial de la obra original ni la generación de obras derivadas

TEMA 6.- Asimilando las Leyes de Newton

JMPC / Departamento de Física y Química. IES San Clemente. Santiago 15

tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

1

Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel n=1 s 1 2 2 s 1 2 n=2 p 3 6 8 s 1 2 n=3 p 3 6 d 5 10 18 s 1 2 p 3 6 n=4 d 5 10 f 7 14 32

imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está

Planteamiento de la Primera y Planteamiento de la Primera y Planteamiento de la Primera y Planteamiento de la Primera y Segunda Ley de Newton.Segunda Ley de Newton.Segunda Ley de Newton.Segunda Ley de Newton.

Cantidad de movimiento

Mediante la expresión poco afortunada de cantidad de

movimiento se designa en física al producto de la masa de una

partícula por su velocidad.

Decimos que la expresión es poco afortunada en razón de que,

al introducir un nuevo concepto físico, sería de desear que las palabras

que la designan fuesen algo claras para quien lo lee….El témino

cantidad puede entenderse si decimos..cantidad de materia, cantidad

de litros, cantidad de tiempo…pero ¿cantidad de movimiento?. La

cantidad de movimiento, por la forma en que la hemos definido es

obvio que no es una cantidad…Es un vector.

En efecto, la magnitud de la que hablamos es el resultado de

multiplicar una magnitud escalar ( la masa) por una de carácter

dirigido ( la velocidad). Y ya sabemos, por habernos iniciado en el

cálculo vectorial que el producto de un esclar por un vector, es otro

vector. Vector de dirección y sentido de la velocidad, y de módulo el

que se obtiene de multiplicar el módulo de la velocidad por la masa

de la partícula.

Si la cantidad de movimiento es un vector, sería muy útil que el

alumno, para ser consciente siempre del carácter dirigido de la

cantidad de movimiento la denominase siempre como vector

cantidad de movimiento. Anteponiendo así la palabra vector,

recordará en todo momento que a la hora de realizar operaciones con

las "cantidades" de movimiento que no debe emplear el álgebra de los

números...debe operar con vectores. Asimilar bien la idea de que

hablamos de una magnitud de carácter vectorial tiene a la vez una

especial trascendencia ( es imprescindible) ya que en otro caso, no se

puede entender el principio de conservación de la cantidad de

movimiento, uno de los más trascendentales e importantes de la física.

TEMA 6.- Asimilando las Leyes de Newton

JMPC / Departamento de Física y Química. IES San Clemente. Santiago 16

tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

1

Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel n=1 s 1 2 2 s 1 2 n=2 p 3 6 8 s 1 2 n=3 p 3 6 d 5 10 18 s 1 2 p 3 6 n=4 d 5 10 f 7 14 32

imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está

p m v= ⋅� �

Habitualmente de designa a la cantidad de movimiento con la

letra p, y por lo tanto, la manera de resumir las ideas anteriores bajo la

forma de una ecuación sería:

En definitiva:

la cantidad de movimiento es una magnitud vectorial que sirve para caracterizar, o definir completamente, e l estado dinámico de una partícula.

Dicho de otro modo:

la cantidad de movimiento dá mas completa informaci ón sobre un movimiento que la que proporcionaría sólo la velocidad, sin que por ello se introduzca ninguna complicación añadida.

Es, al igual que la velocidad un vector…(de su misma dirección y

sentido) y cuyo “tamaño” ( módulo) es v.m.

Es evidente que se trata de una magnitud derivada, por tanto,

no tiene unidades especiales, tiene las que se deducen de su

“definición”….Por tanto, se expresa en : kg· m ⁄ s−2.

Principio de conservación.

Recordemos:

Comencemos esta apartado recordando las Leyes de Newton, en

la primera Ley, cuando estudiamos la ley de la inercia, que hacía

referencia a las conclusiones a las que llegábamos al observar una

partícula que no estaba sometida a interacciones con otros cuerpos

(por ello la denominamos libre); afirmábamos que su velocidad

permanecía constante a lo largo del tiempo. Si observásemos un

cambio de velocidad podíamos asegurar que era consecuencia de la

existencia de una fuerza que actuaba sobre ella. Alguns veces se

resumen la primera Ley diciendo:

TEMA 6.- Asimilando las Leyes de Newton

JMPC / Departamento de Física y Química. IES San Clemente. Santiago 17

tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

1

Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel n=1 s 1 2 2 s 1 2 n=2 p 3 6 8 s 1 2 n=3 p 3 6 d 5 10 18 s 1 2 p 3 6 n=4 d 5 10 f 7 14 32

imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está

Todo cuerpo permanece en estado de reposo o de movimiento rectilíneo y uniforme mientras no actúe ninguna fuerza sobre él.

De esta expresión podemos deducir que todos los cuerpos

tienen una tendencia a permanecer en el estado de reposo o de

movimiento en que se encuentran. Esto lo podemos observar en

situaciones sencillas. Por ejemplo estamos en un vehículo parado y

arranca, notamos como si algo nos empujara hacia atrás y no obstante

no es así; sencillamente es la propia inercia de la masa de nuestro

cuerpo que se opone a iniciar el movimiento. Asimismo cuando el

vehículo frena notamos una fuerza hacia adelante; es debido la que

nuestra masa "intenta" mantener la velocidad que llevaba.

� Inicemos un nuevo planteamiento tras haber Inicemos un nuevo planteamiento tras haber Inicemos un nuevo planteamiento tras haber Inicemos un nuevo planteamiento tras haber

introducidintroducidintroducidintroducidoooo el concepto de cantidad de movimiento. el concepto de cantidad de movimiento. el concepto de cantidad de movimiento. el concepto de cantidad de movimiento.

Tras haber introducido el concepto de cantidad de movimiento,

las afirmaciones que hacemos en el párrafo anterior serían igualmente

válidas si en lugar de referirnos a la velocidad e la partícula lo hacemos

en relación con la cantidad de movimiento, claro, siempre y cuando la

masa no varíe.

En efecto, podemos decir que , un

observador "inercial" concluye que una

partícula no está sometida a interacciones si

permanece constante su cantidad de

movimiento.

Como se indica en la figura de la

izquierda, también puede afirmar que, si su

cantidad de movimiento varía, es que

sobre la partícula está actuando una

fuerza (si su masa se mantiene constante

como suponemos)

Dicho de otro modo, para el caso de

una partícula el principio de conservación de

la cantidad de movimiento es una forma

diferente (más completa, porque implica la conservación de la masa))

de expresar el principio de la inercia.

TEMA 6.- Asimilando las Leyes de Newton

JMPC / Departamento de Física y Química. IES San Clemente. Santiago 18

tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

1

Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel n=1 s 1 2 2 s 1 2 n=2 p 3 6 8 s 1 2 n=3 p 3 6 d 5 10 18 s 1 2 p 3 6 n=4 d 5 10 f 7 14 32

imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está

1 2 1 1 2 2p p p m v m v= + = ⋅ + ⋅� � � � �

*1 2 1 1 2 2* * * *p p p m v m v= + = ⋅ + ⋅� � � � �

Estamos,planteando de una manera general uno de los

principios básicos de la física, que nos permite expresar el

principio de la inercia de una forma muy diferente a lo que es

habitual.

Consideremos un caso imaginario, en donde en el universo

sólo existiesen dos partículas.

Ya no podemos hablar de

la inexistencia de interacciones

porque ambas partículas

interactuarán entre sí (por lo

menos, se atraerán) y por lo

tanto sus velocidades, claro,

variarán a lo largo del tiempo tal

como indicamos en la figura de

la izquierda.

En el instante t tendrán

velocidades v1 y v2

respectivamente ; y en el tiempo

t* sus velocidad serán v*1 y v*2

Escribamos cuanto vale la

cantidad de movimiento del

sistema que forman las dos

partículas en el instante t:

Escribamos después, cuánto vale la cantidad de movimiento del

sistema que forman las dos partículas en el instante t* :

Nótese que las masas m1 y m2 como no cambian en el

transcurso del tiempo, las representamos igual en ambas ecuaciones.

TEMA 6.- Asimilando las Leyes de Newton

JMPC / Departamento de Física y Química. IES San Clemente. Santiago 19

tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

1

Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel n=1 s 1 2 2 s 1 2 n=2 p 3 6 8 s 1 2 n=3 p 3 6 d 5 10 18 s 1 2 p 3 6 n=4 d 5 10 f 7 14 32

imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está

La experiencia nos ha demostrado que, siempre,

P = P*.

Es decir que la observación demuestra, que en un sistema

formado por dos partículas que están sometidas sólo a su mutua

interacción, la cantidad de movimiento permanece constante.

Podría pensarse que el principio sólo tiene aplicación en una

situación tan rebuscada como la precedente, en donde dos partículas

están solas y son las únicas en el universo. Pero la misma condición se

cumple si, aunque existan fuerzas exteriores del universo, éstas se

anulan en una situación que es idéntica a que no existiesen. Por tanto

y sea cual sea el número de partículas del sistema, para su conjunto se

cumple que:

En un sistema aislado de fuerzas exteriores, o en e l que la suma de fuerzas exteriores sea cero, la cantidad de movimiento total del sistema se conserva.

Conservarse quiere decir que si el sistema no tenía cantidad de

movimiento, continúa sin tenerla. Por contra, si el sistema tenía una

cantidad de movimiento, ésta se conserva en módulo, dirección y

sentido. única forma de entender la palabra "consevarse" en el caso de

una magnitud vectorial.

Añadiremos que no se ha encontrado ningún fenómeno en

que no se cumpla el principio de conservación de la cantidad de

movimiento ( también llamado principio de conservación del

momento) y , es más, si parece no cumplirse; la búsqueda de la

exigencia de su cumplimiento conduce a descubrir el error cometido.

Señalaremos al respecto que la identificación de muchas

partículas constituyentes de la materia que no habían sido detectadas

fué posible gracias a que los físicos, sabedores de que el principio se

cumple siempre, arbitraron medios para localizarlas.

TEMA 6.- Asimilando las Leyes de Newton

JMPC / Departamento de Física y Química. IES San Clemente. Santiago 20

tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

1

Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel n=1 s 1 2 2 s 1 2 n=2 p 3 6 8 s 1 2 n=3 p 3 6 d 5 10 18 s 1 2 p 3 6 n=4 d 5 10 f 7 14 32

imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está

Veamos dos ejemplos que ponen de manifiesto la forma en que

el principio se cumple, y que a la vez nos evidencian las posibles

consecuencias prácticas que acarrea el cumplimiento del principio.

Un ejemplo:

Supongamos que situamos dos bloques sobre una superficie

ideal sin rozamiento. El conjunto de ambos bloques constituye el

sistema sobre el que vamos a intentar entender el principio de

conservación.

Entre ambos bloques colocamos un muelle que comprimimos.

El sistema del que hablamos está sometido a fuerzas exteriores

(que no representamos para no complicar el esquema), pero su

resultante es cero y, por tanto, se dan las condiciones que exige el

principio para su cumplimiento. Cierto que existen fuerzas interiores

en el sistema debido al

muelle, pero el principio

nada nos dice sobre ellas.

Estamos pues, en una

situación en la que se debe

cumplir el principio de

conservación del momento.

En la situación

inicial, la cantidad de

movimiento del sistema es

cero, afirmación que

resultará obvia.

Si permitimos que el

muelle (de masa

despreciable) se dispare,

ambos bloques son lanzados

en direcciones opuestas .

Cada una de las dos

partes del sistema adquiere

una velocidad que,

intuitivamente sabemos que es de una velocidad mayor para el bloque

pequeño, y menor para el bloque grande.

TEMA 6.- Asimilando las Leyes de Newton

JMPC / Departamento de Física y Química. IES San Clemente. Santiago 21

tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

1

Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel n=1 s 1 2 2 s 1 2 n=2 p 3 6 8 s 1 2 n=3 p 3 6 d 5 10 18 s 1 2 p 3 6 n=4 d 5 10 f 7 14 32

imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está

Todo ocurre así para que se cumpla el principio de

conservación, ya que después de soltar el muelle, también el

sistema tiene que continuar sin tener cantidad de movimiento.

Se consigue el cumplimiento del principio a base de que las

cantidades de movimiento de cada una de las partes se compensen

entre sí para que sumadas (tal como se indica en la figura ) hagan que

la cantidad de movimiento del sistema, ahora, siga siendo también 0.

Otro ejemplo.

Ahora el sistema (parte superior de la página) lo constituye una

carcasa en cuyo interior existe un mecanismo capaz de fabricar una

enorme masa de gases a base de una combustión.

En el estadio inicial, 1 ; el sistema no tiene cantidad de

movimiento. (El sistema es lo que llamamos “carcasa y lo que tiene

dentro)

Al comenzar la combustión, una parte del sistema sale al

exterior a una enorme velocidad. La aparición de esta cantidad de

movimiento en una parte del sistema exige que la otra parte del

sistema -para compensarla- tenga otra cantidad de movimiento igual, y

tal que sumada con la anterior el sistema continúe siendo nula la

cantidad de movimiento.

En el estadio 2 , al igual que veíamos en el ejemplo de los

bloques, observaríamos desplazarse hacia la derecha los gases y hacia

TEMA 6.- Asimilando las Leyes de Newton

JMPC / Departamento de Física y Química. IES San Clemente. Santiago 22

tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

1

Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel n=1 s 1 2 2 s 1 2 n=2 p 3 6 8 s 1 2 n=3 p 3 6 d 5 10 18 s 1 2 p 3 6 n=4 d 5 10 f 7 14 32

imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está

la izquierda la carcasa...para que el sistema continúe sin cantidad de

movimiento.(El sistema es lo que llamamos “carcasa y lo que expulsa al

exterior bajo la forma de un chorro de gases).

En el estadio 3, podemos repetir todo lo dicho para el 2

Un razonamiento análogo se puede hacer para los instantes

sucesivos.

¿Cual es la consecuencia?. Pues que para que se cumpla el

principio de conservación del momento, la carcasa se mueve y los

gases también. Olvidándonos de los gases...la carcasa, la nave, en

virtud de la aplicación del principio de conservación de la cantidad de

movimiento, se desplaza rápidamente hacia la izquierda.

El gráfico de la

izquierda resume cuatro

instantes del

movimiento de un

vehículo que se

desplaza apoyado en el

principio de

conservación de la

cantidad de

movimiento.

Ahora lo hemos

colocado vertical, y el

razonamiento sería

idéntico al que hicimos.

Obsérvese que el

vehículo no necesita de

ningún tipo de alas ya

que no las necesita para

la sustentación.

Podemos decir que “el

sistema” (gases y cohete) se sustenta en el principio de conservación

de la cantidad de movimiento.

Sus posibilidades de moverse en cualquier lugar (exista aire o

no) son la mejor forma de exhibir, de modo fehaciente, el

cumplimiento del principio de conservación de la cantidad de

movimiento .

TEMA 6.- Asimilando las Leyes de Newton

JMPC / Departamento de Física y Química. IES San Clemente. Santiago 23

tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

1

Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel n=1 s 1 2 2 s 1 2 n=2 p 3 6 8 s 1 2 n=3 p 3 6 d 5 10 18 s 1 2 p 3 6 n=4 d 5 10 f 7 14 32

imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está

� Concepto de Impulso. Su relación con la cantidad Concepto de Impulso. Su relación con la cantidad Concepto de Impulso. Su relación con la cantidad Concepto de Impulso. Su relación con la cantidad

de movimiento. de movimiento. de movimiento. de movimiento.

Imaginemos una situación análoga a la considerada

anteriormente. Un bloque de masa M y con velocidad V, se precipita

sobre otro de masa mas pequeña m y menor velocidad v, en la forma

que indicamos en la figura.

Una vez que se ha

producido el choque entre

ambos, el cuerpo m ejerce sobre

el otro (M) una fuerza que

denominamos FM. A la vez, el

cuerpo M ejerce sobre m la

fuerza de reacción Fm . Ambas

fuerzas, de acción y reacción

son iguales, de sentidos

contrarios y ejercidas sobre

cuerpos diferentes por lo que,

obviamente, no se anulan.

Las referidas fuerzas no

son constantes y se incrementan

paulatinamente desde el

comienzo del choque hasta un

valor máximo y van decreciendo

luego hasta que los cuerpos se

separan .

La forma en que dichas

fuerzas varían a lo largo del

tiempo podría ser representada

aproximadamente en la forma

que indicamos en el gráfico

inferior de la izquierda. Nótese

su simetría con respecto del eje

t.

TEMA 6.- Asimilando las Leyes de Newton

JMPC / Departamento de Física y Química. IES San Clemente. Santiago 24

tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

1

Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel n=1 s 1 2 2 s 1 2 n=2 p 3 6 8 s 1 2 n=3 p 3 6 d 5 10 18 s 1 2 p 3 6 n=4 d 5 10 f 7 14 32

imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está

m

dvF M

dt=

�

M

dvF m

dt=

�

mF dt Mdv= �

MF dt mdv= �

2

1

t V

mt vF dt Mdv=∫ ∫

�2

1

t V

Mt vF dt mdv=∫ ∫

�

2

1( )

t

mtF dt M V v M v= − = ∆∫

�

� �2

1( )

t

MtF dt m V v m v= − = ∆∫

�

2

1

t

mtF dt∫

2

1

t

MtF dt∫

Es evidente que por tratarse de fuerzas que varían a lo largo

del tiempo, producen aceleraciones variables. Ello nos obliga a

expresar la segunda ley de Newton en la forma:

Aclaraemos que estamos

escribiendo la conocida Ley de

Newton F=ma para cada una de

las dos masas M y m . Como se

observa en la figura sobre el

bloque grande ejerce una fuerza

de valor Fm el pequeño; mientras

que sobre el bloque pequeño la

fuerza es ejercida por el grande y

es de valor FM.

Como para poder “operar” con las ecuaciones precedentes, las

Matemáticas nos dicen que las variables v y t deben de encontrarse

separadas, cada una en un miembro de la ecuación, las escribiremos:

Integrando ambas expresiones:

Como la integral del segundo miembro es inmediata,

podemos escribir las expresiones anteriores como:

Nos referiremos ahora a las expresiones que figuran en el

primer miembro de la anteriores ecuaciones:

TEMA 6.- Asimilando las Leyes de Newton

JMPC / Departamento de Física y Química. IES San Clemente. Santiago 25

tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

1

Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel n=1 s 1 2 2 s 1 2 n=2 p 3 6 8 s 1 2 n=3 p 3 6 d 5 10 18 s 1 2 p 3 6 n=4 d 5 10 f 7 14 32

imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está

2

1

t

mtF dt∫

A dichas expresiones, acostumbra de denominarlos como

impulso de una fuerza ( en nuestro caso concreto, impulso de FM o

impulso de Fm ) .

Por tanto, en el primer miembro de las ecuaciones figuran los

impulsos de las fuerzas, mientras que en los segundos miembros

figuran expresiones ya conocidas, que en el caso concreto que nos

ocupa son las variaciones de las cantidades de movimiento ( p∆� )

o Refiriéndonos ahora al segundo miembro:Refiriéndonos ahora al segundo miembro:Refiriéndonos ahora al segundo miembro:Refiriéndonos ahora al segundo miembro:

La integral

Es posible resolversa si se conoce la forma ( la forma de la

función) en la que varía la fuerza Fm a lo largo del tiempo, es decir la

función que relaciona Fm con t . Como es bien sabido, la resolución de

la integral equivale a calcular el área comprendida entre la función y el

eje de abcisas de la figura de la página anterior. Como en nuestro

ejemplo la forma en que varía la fuerza a lo largo del tiempo es una

función compleja, y no conocemos su forma, no podemos realizar

dicha integral

Pero esto no quire decir que no sea posible hacerlo en otras

muchas ocasiones, por ejemplo, en el hipotético caso de que la

fuerza fuese constante, la referida integral equivaldría al cálculo del

área de un rectángulo, tal como indicamos en la figura

F

Fm= constante

S= Fm (t2-t1)

t

t1 t2 t

TEMA 6.- Asimilando las Leyes de Newton

JMPC / Departamento de Física y Química. IES San Clemente. Santiago 26

tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

1

Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel n=1 s 1 2 2 s 1 2 n=2 p 3 6 8 s 1 2 n=3 p 3 6 d 5 10 18 s 1 2 p 3 6 n=4 d 5 10 f 7 14 32

imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está

2 2

1 12 1( )

t t

m m mt tF dt F dt F t t= = −∫ ∫� � �

2 1( )mF t t−�

F t∆�

F t p∆ = ∆�

�

Es decir, si la fuerza permanece constante, el cálculo de la

integral es bien sencillo. Se haría así:

ya que al ser constante Fm, se le puede sacar fuera de la

integral. Su resultado, ya que es una integral inmediata sería:

Por tanto, en el caso frecuente de una fuerza constante el

valor es:

Obsérvese que hemos suprimido el subíndice m en el valor de la

fuerza ya que ahora estamos suponiendo que la fuerza es constante.

Esta suposición no tenía sentido en el caso del choque entre las dos

masas, pero debemos de reconocer que si la fuerza no tiene origen en

un choque, la fuerza puede ser constante. Y muchas veces lo es.

o Al producto del valor de la fuerza, poAl producto del valor de la fuerza, poAl producto del valor de la fuerza, poAl producto del valor de la fuerza, por r r r eeeel tiempo en que actúa l tiempo en que actúa l tiempo en que actúa l tiempo en que actúa dicha fuerza se le llamadicha fuerza se le llamadicha fuerza se le llamadicha fuerza se le llama impulso impulso impulso impulso de dicha fuerzade dicha fuerzade dicha fuerzade dicha fuerza

Destacar que el impulso es una magnitud dirigida, que tiene la

misma dirección y sentido de la fuerza que produce dicho impulso.

Insistir en que la variación de la cantidad de movimiento ∆ p

también era una magnitud dirigida, por lo que la expresión:

el impulso de una fuerza constante es igual a la variación de

la cantidad de movimiento que produce, representa una igualdad

entre dos vectores

que debe escribirse como :

Lo que significa que, cuando hablamos de cálculos de impulsos

o cantidades de movimiento, hablamos de realizar operaciones con

vectores

Una última consideración al respecto de la precedente ecuación.

TEMA 6.- Asimilando las Leyes de Newton

JMPC / Departamento de Física y Química. IES San Clemente. Santiago 27

tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

1

Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel n=1 s 1 2 2 s 1 2 n=2 p 3 6 8 s 1 2 n=3 p 3 6 d 5 10 18 s 1 2 p 3 6 n=4 d 5 10 f 7 14 32

imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está

mvF

t

∆=∆

�

�

F t p∆ = ∆�

�

p mv∆ = ∆� �

0 mv= ∆ �

0 m v= ∆�

El hecho de que no exista impulso, consecuencia de que no

exista una fuerza actuando sobre el cuerpo, significa que no existirá

variación en la cantidad de movimiento. Por tanto ( ∆ p= 0 )

que es lo mismo que tantas veces venimos repitiendo en este

apartado : la cantidad de movimiento permanecerá constante.

Quiere ello decir que el primer miembro de la escuación,

p mv∆ = ∆� �

es cero, es decir:

Si la masa es constante, la ecuación anterior puede escribirse:

Que,en definitiva nos expresa la idea de que la velocidad del

cuerpo no se altera. Dicho en otros términos, si no hay impulso, y no

hay variación de la cantidad de movimiento, su velocidad no se

alterará. No habrá cambio en la velocidad.

En definitiva, si estaba quieto, sigue quieto. Si estaba en

movimiento, seguirá con la misma velocidad.

� ¿No es éste el conocido Principio de la inercia o primera Ley de Newton?

Pero volvamos a reflexionar sobre la ecuación:

Que hemos “deducido” bajo la única condición de que el valor

de la fuerza sea constante. Pues bien, si la fuerza es constante, y como

la ecuación toma la forma: F t mv∆ = ∆�

�

Que podemos escribir

Si la masa no varía, podemos escribir:

TEMA 6.- Asimilando las Leyes de Newton

JMPC / Departamento de Física y Química. IES San Clemente. Santiago 28

tes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa for 

1

Niveles subniveles nº subniveles e- por subnivel e- por nivel n=1 s 1 2 2 s 1 2 n=2 p 3 6 8 s 1 2 n=3 p 3 6 d 5 10 18 s 1 2 p 3 6 n=4 d 5 10 f 7 14 32

imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir que exista tal tensión entre as valencias do carbono nun composto moi estable é preciso admitir que a forma non é plana. E así é, está demostrado que no ciclohexano e para satisfacer os ángulos de enlace do carbono, a molécula adopta dúas posibles formas non planas como as que se debuxan. Unha que se denomina de configuración en bañeira e outra chamada cadeira que sitúan aos átomos do carbono en planos diferentes. Todo o anterior é evidente e non precisa máis explicación, pero como sempre que se debuxa ao benceno debúxase nun plano, permanece a idea plana sobre a forma real da molécula que, non nos cansaremos de afirmar, non cinciden.Pero debemos de recoñecer que o noso pecado en diante será o mesmo que o doutros, xa que escribiremos aos compostos sobre un papel, plano, e só sacaremos a relucir a forma no espazo á hora de destacar que a representación plana non é No entanto, como nunca se escriben os compostos na forma que realmente teñen, os principiantes sidentifican a forma en que se escriben coa que realmente adopta as moléculas. Predomina na memoria visual a fórmula do composto e non a forma da molécula.A modo ejemplo debúxase á esquerda a forma dun hidrocarburo moi coñecido que logo se estudará, o octano normal. A súa forma é a dunha liña crebada (con tres dimensións) non plana; pero que se escribe habitualmente cunha estrutura lineal, tan perfectamente xeométrica que tras repetir e repetir a fórmula termina por idenfificarse a fórmula coa forma.E ambas as cousas, como pode verse na figura da esquerda, non coinciden.A todo o longo da química dos compostos orgánicos mantense a tendencia de ecipsar, sen querer este importante aspecto. Así, cando se escriben, e ata se debuxan, algúns compostos cíclicos contribúese a memorizar a súa forma plana cando é imposible que a molécula sexa plana.Un caso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser plano. En efecto, se os ángulos que forman enlácelos do carbono son duns 109 ( tal como sinálase na figura da esquerda, non é posible que a molécula sexa plana xa que o ángulo que forman os lados dun exágono regular (recordemos, a molécula ten 6 carbonos) é de 120 (. Xa que logo, e como non se pode concibir queso moi coñecido é o dun composto cíclico que contien dobres enlaces coñecido co nome de benceno.Este hidrocarburo cunha cadea cíclica de seis átomos, é evidente que non pode ser está

F ma=�

�

pF

t

∆=∆

�

P mv=�

�

vF m

t

∆=∆

�

�

[ ] 1p MLT − =

o lo que es lo mismo: F ma=�

�

� ¿No es ésta la bien conocida segunda Ley de Newton?

En realidad el enunciado original de la segunda ley fue: El

cambio de movimiento es proporcional a la fuerza motriz impresa y se

realiza según la línea recta en la que se imprime esa fuerza.

Si comparamos este enunciado con F = ma, podemos observar

que en este no se nombra la masa ni la aceleración ¿por que?... Newton

en su enunciado original hablaba de cambio de movimiento. Hacía

referencia a la variación en el tiempo del que se conoce como cantidad

de movimiento o momento lineal

Según esto la expresión matemática de la segunda ley de

Newton, tal como él la enunció, es:

El momento lineal no tiene una unidad específica, se expresa

en función de la masa y de la velocidad (en el SÍ se mide en kg.m.s-1).

Su ecuación de dimensiones es:

TEMA 6.- Asimilando las Leyes de Newton

JMPC / Departamento de Física y Química. IES San Clemente. Santiago 29