“as mulleres do mar en galicia ... - mulleres en...
TRANSCRIPT
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ldquoAS MULLERES DO MAR EN GALICIA SITUACION ACTUAL DAS PROFESIOacuteNS TRADICIONAIS
DESEMPENtildeADAS POR MULLERES NO AMBETO PESQUEIRO-CONSERVEIROrdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
INDICE
1- A importancia do sector pesqueiro en Galicia Anaacutelise dende a perspectiva de xeacutenero
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
12 As entidades asociativas do sector do mar
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) 3- A muller mariscadora a peacute 4 A muller redeiraatadeira 5 A muller no sector conserveiro 6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro 7- As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
1- A importancia do sector pesqueiro en Galicia Anaacutelise dende a perspectiva de xeacutenero
Dende un punto de vista meramente ecoacutenomico a realidade dos datos que se
extraen das produccioacuten pesqueira segundo datos aportado polo Anuario de pesca de
Galicia (2006) editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos as cifras da
pesca foron ese ano as seguintes(datos xerais de pesca fresca en Galicia)
Kg euro eurokg
Algas 49242 003 28879 001 059
Bivalvos 7895194 466 65314483 1509 827
Cefalopodos 7536833 445 17735655 410 235
Crustaceos 2235885 132 38445357 888 1719
Equinodermos 737808 044 1469808 034 199
Gasteropodos 15039 001 32459 001 216
Invertebrados 218 000 10133 000 4640
Peixes 150715005 8901 308986815 7141 205
Resto
descargas 143674 008 700541 016
488
TOTAL 169325898 100 432724129 100 256
La cifras econoacutemicas de la tabla aquiacute presentada amosan a importancia
econoacutemica que o sector pesqueiro de venda en fresco ten para a nosa comunidade
maacuteis a importancia tameacuten queda reflectida en termos de emprego porque se
considera que cada posto no mar repercute en 3 postos de traballo xenerados en terra
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Quizais a muller como extractora de recursos se adica principalmente ao
marisqueo a pe e a extraccioacuten de algas como os dous apartados que tradicionalmente
vintildeeron desempentildeando e soacute en referencia a extraccioacuten propiamente dita
A nosa comunidade autoacutenoma eacute unha das rexioacutens costeiras da comunidade
europea que manteacuten unha maior e estreita dependencia do sector pesqueiro A flota
pesqueira galega eacute unha das maacuteis importantes de todas as rexioacutens posto que eacute a
maior de Espantildea cun sector dos maacuteis potentes da Unioacuten Europea Segundo datos
aportados polo Ministerio de Traballo nos atopamos coa seguinte distribucioacuten de
afiliacioacutens ao reacutexime especial do mar en Espantildea
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
A Coruntildea 7727 7679 7643 7553 7526 7436 7345 7049
Lugo 2238 2245 2217 2258 2194 2172 2113 2154
Pontevedra 20779 20845 20301 199965 19353 18782 18138 17482
GALICIA 30744 30769 30161 29776 29073 28390 27596 26685
Andaluciacutea 11598 12348 12060 10630 10063 9593 9932 9617
Asturias 2212 2196 2225 2271 2175 2156 2129 2036
Baleares 2015 1977 1975 1923 1903 1870 1832 1711
Canarias 6475 6348 6207 5967 5935 5950 5911 6075
Cantabria 1977 1724 1648 1814 1459 1304 1211 1189
Cataluntildea 5619 5838 5628 5587 5570 5687 5756 5735
Ceuta 303 304 360 356 340 332 328 387
Madrid 4018 4176 4198 4567 4668 4477 7341 4593
Melilla 85 69 66 73 78 67 72 70
Murcia 1092 1053 1386 1417 1381 1272 1114 1074
Pais Vasco 4705 4423 4338 5123 3974 3979 3990 3797
Valencia 4605 4490 4684 4619 4619 4785 4839 5148
ESPANtildeA 75448 75715 74936 74123 71238 69862 69051 68017
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada porcentaxe dos afiliados que
concentra en todo o territorio espantildeol como unha constante histoacuterica Neste periacuteodo
analizado do ano 1999 ao 2006 mantiacutevose practicamente constante arredor do 30-40
do nuacutemero total de afiliados en Espantildea sendo sen duacutebida a provincia de Pontevedra
na que maior nuacutemero de afiliados hai rexistrados
Como graacutefica comparativa da evolucioacuten do nuacutemero de afiliados no Reacutexime
Especial do Mar en Galicia e en Espantildea nos atopamos coa seguinte imaxe graacutefica
Comparativa Afiliacioacuten REM GaliciaEspantildea
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Anos
Nordm A
filia
dos
EspantildeaGalicia
Elaboracioacuten Propia
Con respecto aacutes afiliacioacutens se detecta un continuo descenso que en principio
asemella progresivo pero que eacute unha toacutenica tanto do acontecido a nivel nacional como
galego aiacutenda que se cadra a nivel nacional o descenso eacute maacuteis pronunciado
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como dato significativo (aportado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos ) no ano 2007 en Galicia habiacutea 4183 mariscadores a peacute dos que 3952 eran
mulleres e 231 homes
Proporcionalmente esta Comunidade Autoacutenoma posuacutee case a metade dos
pesqueiros abandeirados en Espantildea e esta cifra fai que nesta rexioacuten se encontre a
man de obra maacuteis cualificada para os oficios relacionados co mar
A cualificacioacuten eacute un patrimonio histoacuterico do noso pobo resultado da toma do
testemuntildea dunha xeracioacuten aacute seguinte e tameacuten resultado de que os xoves a idade moi
temprana podiacutean gantildearse a vida co oficio aprendido do seu pai ou das suacutea nai e con
salarios importantes con respecto a outros sectores productivos Nos anos 60 70 e ata
mediados dos 80 a pesca conseguiu bos resultados econoacutemicos e sen duacutebida
traballar na pesca tintildea un ldquocerto prestixiordquo
Non cabe dubida que un dos moitos problemas que ten a pesca artesanal e o
marisqueo en Galicia eacute o relevo xeracional Os sucesivos reaxustes despois da
entrada na UE e a reestructuracioacuten da flota con poliacuteticas promocionais de
despezamento e outras medidas disuasorias fixeron que o sector fose cada vez
perdendo maacuteis a forza que tivo en eacutepocas douradas e tameacuten o prestixio da profesioacuten
de marintildeeiro e mariscador
E normal hoxe en diacutea que un mozo ou unha moza prefiran exercer outras
profesioacutens ou ata prefiran emigrar e traballar en outros oficios por salarios inferiores
Daacutese en moitos portos a situacioacuten paradoacutexica de que existe maacuteis oferta que demanda
de postos de traballo para o sector da pesca en ocasioacutens con remuneracioacutens que
poden ser importantes e ademais con posibilidade de conseguir mellorar no futuro a
medida que van perfeccionando a cualificacioacuten-especializacioacuten e ata a posibilidade de
facerse con os medios de explotacioacuten impensables noutros oficios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As cuestioacutens relativas ao emprego xuvenil constituacuteen un dos principais motivos
de reflexioacuten e preocupacioacuten na maioriacutea dos paiacuteses e eacute un dos puntos de atencioacuten nos
que maacuteis se estaacute centrando a Unioacuten Europea nos uacuteltimos anos De feito tal como
apunta o Libro Branco da Comisioacuten Europea trala celebracioacuten do Consello Europeo de
Luxemburgo se apunta a unha estratexia europea para o emprego
Dende este aacutembito se considera
necesario abordar poliacuteticas de emprego
tendentes aacute integracioacuten e aacute progresioacuten de
todos os mercados de traballo
asentaacutendose as estratexias sobre catro
pilares baacutesicos
1 A capacidade de insercioacuten profesional
2 O desenrolo do espiacuterito empresarial na creacioacuten de emprego
3 O fomento da adaptabilidade das empresas e os seus asalariados
4 O reforzo das poliacuteticas de igualdade de oportunidades
Por outra parte e en canto ao colectivo da mocidade sinalase a necesidade de
elaborar poliacuteticas de prevencioacuten de desemprego de longa duracioacuten baseadas nun
acompantildeamento individual a mellora dos sistemas de educacioacuten e formacioacuten a
reduccioacuten do nuacutemero de mozos que abandonan prematuramente estes sistemas e por
uacuteltimo a xeneralizacioacuten do ensino de novas tecnoloxiacuteas
A cualificacioacuten eacute un pilar baacutesico no noso sector requiacuterense mozos aprendices
con vocacioacuten que estean dispostos a aprender un oficio e que se sintan integrados na
suacutea profesioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O cambio de actitude na percepcioacuten do traballo no mar eacute un proceso lento que
require unha renovacioacuten xeracional as confrariacuteas de pescadores estaacuten no camintildeo
ineludible de modernizar as suacuteas instalacioacutens de adaptarse aacutes novas tecnoloxiacuteas -
algunhas xa tentildeen progresado moito no camintildeo correcto- e agora eacute o propio sector
extractivo o que debe provocar iniciativas da man das confrariacuteas e das
administracioacutens puacuteblicas para innovar e conseguir mellorar as suacuteas condicioacutens
laborais de traballo e sobre todo econoacutemicas
A capacidade para diversificar e compatibilizar o sector eacute fundamental para
conseguir mellores resultados e que os mozos e mozas comprendan a necesidade de
apostar polo desenrolo do litoral dende un punto de vista pesqueiro e non so turiacutestico
por exemplo Todo isto estaacute moi relacionado coa busca de novos subproductos da
pesca o novas especies explotables e rendibles economicamente Nunha sociedade
tan cambiante como a que vivimos as ldquomodasrdquo e os cambios alimenticios non se
deben deixar escapar oportunidades para os mozos e mozas que gustan do sector
pesqueiro e marisqueiro A nova cultura de consumo de algas ourizos os novos
subproductos elaborados como pateacutes de pescado etchellip son campos aos que o sector
extractivo tradicional aiacutenda non presta moita atencioacuten pero que no futuro constituiraacuten
novas fontes de emprego
Por outra banda a relevancia do papel da muller traballadora no mundo da
pesca eacute outra consideracioacuten que se debe ter en conta aacute hora de valorar o relevo
xeracional A muller tradicionalmente desempentildeou na nosa comunidade autoacutenoma
labores no marisqueo a peacute maacuteis nos tempos actuais deteacutectase nas confrariacuteas de
pescadores un aumento de mulleres enroladas en buques de marisqueo a flote unha
vez adquiridos os tiacutetulos habilitantes necesarios e que estaacuten conseguindo en moitos
casos recuperar e manter os oficios tradicionais e continuar o relevo xeracional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa
comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides
de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute
seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
20-24
30-34
40-44
50-54
60-64
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens
puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e
asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2002Decembro Total Homes Mulleres
Total 29776 21853 7923
lt 16 anos 0 0 0
16-19 244 228 16
20-24 1367 1192 175
25-29 2521 2124 397
30-34 3305 2711 594
35-39 4063 3217 846
40-44 4353 3449 904
45-49 4545 3313 1232
50-54 4690 3159 1531
55-59 3082 1700 1382
60-64 1401 638 763
gt=65 188 106 82
Non consta 17 16 1
Total sen non consta 29759 21837 7922
HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos
Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
35-39
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas
ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2003Decembro Total Homes Mulleres
Total 29073 21155 7918
lt 16 anos 0 0 0
16-19 226 212 14
20-24 1224 1082 142
25-29 2371 1988 383
30-34 3164 2580 584
35-39 4079 3211 868
40-44 4128 3249 879
45-49 4546 3342 1204
50-54 4423 2978 1445
55-59 3166 1713 1453
60-64 1551 680 871
gt=65 193 118 75
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
29071 21153 7918
HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos
55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
2004Decembro Total Homes Mulleres
Total 28390 20598 7792
lt 16 anos 0 0 0
16-19 228 212 16
20-24 1070 959 111
25-29 2272 1921 351
30-34 3015 2445 570
35-39 3925 3112 813
40-44 4174 3223 951
45-49 4430 3296 1134
50-54 4301 2933 1368
55-59 3190 1700 1490
60-64 1626 695 931
gt=65 157 100 57
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
28388 20596 7792
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar
nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005
2005Decembro Total Homes Mulleres
Total 27596 19996 7600
lt 16 anos 0 0 0
16-19 203 190 13
20-24 926 832 94
25-29 2137 1815 322
30-34 2976 2421 555
35-39 3748 2958 790
40-44 4148 3208 940
45-49 4443 3368 1075
50-54 4319 2968 1351
55-59 3008 1588 1420
60-64 1500 556 944
gt=65 187 91 96
Non consta 1 1 0
Total sen non
consta
27595 19995 7600
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos
seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006
50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
150 100
Homes Mulleres
2006Decembro Total Homes Mulleres
Total 26685 19348 7337
lt 16 anos 0 0 0
16-19 208 196 12
20-24 822 736 86
25-29 1928 1650 278
30-34 2897 2375 522
35-39 3563 2828 735
40-44 4039 3106 933
45-49 4311 3291 1020
50-54 4273 2968 1305
55-59 2921 1563 1358
60-64 1535 550 985
gt=65 188 85 103
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
26685 19348 7337
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase
de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos
estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria
de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de
homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de
idade e asiacute
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007
2007Decembro Total Homes Mulleres
Total 25502 18409 7093
lt 16 anos 0 0 0
16-19 163 153 10
20-24 815 735 80
25-29 1710 1452 258
30-34 2821 2295 526
35-39 3305 2606 699
40-44 3943 2956 987
45-49 4096 3127 969
50-54 4110 2918 1192
55-59 2853 1550 1303
60-64 1530 538 992
gt=65 156 79 77
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
25502 18409 7093
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no
reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade
media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e
que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da
pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos
Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa
inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten
do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a
maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o
que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade
extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego
En concreto unha vez realizadas
consultas a todas as confrariacuteas de
pescadores con actividade de marisqueo a
peacute nos atopamos que salvo nos casos
puntuais de confrariacuteas cos bancos
marisqueiros pechados por problemas de
catalogacioacuten de zonas e demais onde non
se plantean de momento ampliar o nuacutemero
de persoas na praacutectica totalidade das
confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas
esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea
de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron
pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas
pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas
Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de
mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao
tratarse duns ingresos menores
Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos
de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa
comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados
posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten
Periacuteodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 1
C Allea 80Muller
C Propia 1564A CORUNtildeA
Total Muller 1645
Total A CORUNtildeA 1645
C Allea 1Muller
C Propia 165LUGO
Total Muller 166
Total LUGO 166
Grupo 2B 4
C Allea 75Muller
C Propia 1560VIGO
Total Muller 1639
Total VIGO 1639
Grupo 2B 3
C Allea 75Muller
C Propia 2301
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Muller 2379
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379
Total xeneral 5829 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
INDICE
1- A importancia do sector pesqueiro en Galicia Anaacutelise dende a perspectiva de xeacutenero
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
12 As entidades asociativas do sector do mar
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) 3- A muller mariscadora a peacute 4 A muller redeiraatadeira 5 A muller no sector conserveiro 6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro 7- As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
1- A importancia do sector pesqueiro en Galicia Anaacutelise dende a perspectiva de xeacutenero
Dende un punto de vista meramente ecoacutenomico a realidade dos datos que se
extraen das produccioacuten pesqueira segundo datos aportado polo Anuario de pesca de
Galicia (2006) editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos as cifras da
pesca foron ese ano as seguintes(datos xerais de pesca fresca en Galicia)
Kg euro eurokg
Algas 49242 003 28879 001 059
Bivalvos 7895194 466 65314483 1509 827
Cefalopodos 7536833 445 17735655 410 235
Crustaceos 2235885 132 38445357 888 1719
Equinodermos 737808 044 1469808 034 199
Gasteropodos 15039 001 32459 001 216
Invertebrados 218 000 10133 000 4640
Peixes 150715005 8901 308986815 7141 205
Resto
descargas 143674 008 700541 016
488
TOTAL 169325898 100 432724129 100 256
La cifras econoacutemicas de la tabla aquiacute presentada amosan a importancia
econoacutemica que o sector pesqueiro de venda en fresco ten para a nosa comunidade
maacuteis a importancia tameacuten queda reflectida en termos de emprego porque se
considera que cada posto no mar repercute en 3 postos de traballo xenerados en terra
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Quizais a muller como extractora de recursos se adica principalmente ao
marisqueo a pe e a extraccioacuten de algas como os dous apartados que tradicionalmente
vintildeeron desempentildeando e soacute en referencia a extraccioacuten propiamente dita
A nosa comunidade autoacutenoma eacute unha das rexioacutens costeiras da comunidade
europea que manteacuten unha maior e estreita dependencia do sector pesqueiro A flota
pesqueira galega eacute unha das maacuteis importantes de todas as rexioacutens posto que eacute a
maior de Espantildea cun sector dos maacuteis potentes da Unioacuten Europea Segundo datos
aportados polo Ministerio de Traballo nos atopamos coa seguinte distribucioacuten de
afiliacioacutens ao reacutexime especial do mar en Espantildea
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
A Coruntildea 7727 7679 7643 7553 7526 7436 7345 7049
Lugo 2238 2245 2217 2258 2194 2172 2113 2154
Pontevedra 20779 20845 20301 199965 19353 18782 18138 17482
GALICIA 30744 30769 30161 29776 29073 28390 27596 26685
Andaluciacutea 11598 12348 12060 10630 10063 9593 9932 9617
Asturias 2212 2196 2225 2271 2175 2156 2129 2036
Baleares 2015 1977 1975 1923 1903 1870 1832 1711
Canarias 6475 6348 6207 5967 5935 5950 5911 6075
Cantabria 1977 1724 1648 1814 1459 1304 1211 1189
Cataluntildea 5619 5838 5628 5587 5570 5687 5756 5735
Ceuta 303 304 360 356 340 332 328 387
Madrid 4018 4176 4198 4567 4668 4477 7341 4593
Melilla 85 69 66 73 78 67 72 70
Murcia 1092 1053 1386 1417 1381 1272 1114 1074
Pais Vasco 4705 4423 4338 5123 3974 3979 3990 3797
Valencia 4605 4490 4684 4619 4619 4785 4839 5148
ESPANtildeA 75448 75715 74936 74123 71238 69862 69051 68017
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada porcentaxe dos afiliados que
concentra en todo o territorio espantildeol como unha constante histoacuterica Neste periacuteodo
analizado do ano 1999 ao 2006 mantiacutevose practicamente constante arredor do 30-40
do nuacutemero total de afiliados en Espantildea sendo sen duacutebida a provincia de Pontevedra
na que maior nuacutemero de afiliados hai rexistrados
Como graacutefica comparativa da evolucioacuten do nuacutemero de afiliados no Reacutexime
Especial do Mar en Galicia e en Espantildea nos atopamos coa seguinte imaxe graacutefica
Comparativa Afiliacioacuten REM GaliciaEspantildea
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Anos
Nordm A
filia
dos
EspantildeaGalicia
Elaboracioacuten Propia
Con respecto aacutes afiliacioacutens se detecta un continuo descenso que en principio
asemella progresivo pero que eacute unha toacutenica tanto do acontecido a nivel nacional como
galego aiacutenda que se cadra a nivel nacional o descenso eacute maacuteis pronunciado
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como dato significativo (aportado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos ) no ano 2007 en Galicia habiacutea 4183 mariscadores a peacute dos que 3952 eran
mulleres e 231 homes
Proporcionalmente esta Comunidade Autoacutenoma posuacutee case a metade dos
pesqueiros abandeirados en Espantildea e esta cifra fai que nesta rexioacuten se encontre a
man de obra maacuteis cualificada para os oficios relacionados co mar
A cualificacioacuten eacute un patrimonio histoacuterico do noso pobo resultado da toma do
testemuntildea dunha xeracioacuten aacute seguinte e tameacuten resultado de que os xoves a idade moi
temprana podiacutean gantildearse a vida co oficio aprendido do seu pai ou das suacutea nai e con
salarios importantes con respecto a outros sectores productivos Nos anos 60 70 e ata
mediados dos 80 a pesca conseguiu bos resultados econoacutemicos e sen duacutebida
traballar na pesca tintildea un ldquocerto prestixiordquo
Non cabe dubida que un dos moitos problemas que ten a pesca artesanal e o
marisqueo en Galicia eacute o relevo xeracional Os sucesivos reaxustes despois da
entrada na UE e a reestructuracioacuten da flota con poliacuteticas promocionais de
despezamento e outras medidas disuasorias fixeron que o sector fose cada vez
perdendo maacuteis a forza que tivo en eacutepocas douradas e tameacuten o prestixio da profesioacuten
de marintildeeiro e mariscador
E normal hoxe en diacutea que un mozo ou unha moza prefiran exercer outras
profesioacutens ou ata prefiran emigrar e traballar en outros oficios por salarios inferiores
Daacutese en moitos portos a situacioacuten paradoacutexica de que existe maacuteis oferta que demanda
de postos de traballo para o sector da pesca en ocasioacutens con remuneracioacutens que
poden ser importantes e ademais con posibilidade de conseguir mellorar no futuro a
medida que van perfeccionando a cualificacioacuten-especializacioacuten e ata a posibilidade de
facerse con os medios de explotacioacuten impensables noutros oficios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As cuestioacutens relativas ao emprego xuvenil constituacuteen un dos principais motivos
de reflexioacuten e preocupacioacuten na maioriacutea dos paiacuteses e eacute un dos puntos de atencioacuten nos
que maacuteis se estaacute centrando a Unioacuten Europea nos uacuteltimos anos De feito tal como
apunta o Libro Branco da Comisioacuten Europea trala celebracioacuten do Consello Europeo de
Luxemburgo se apunta a unha estratexia europea para o emprego
Dende este aacutembito se considera
necesario abordar poliacuteticas de emprego
tendentes aacute integracioacuten e aacute progresioacuten de
todos os mercados de traballo
asentaacutendose as estratexias sobre catro
pilares baacutesicos
1 A capacidade de insercioacuten profesional
2 O desenrolo do espiacuterito empresarial na creacioacuten de emprego
3 O fomento da adaptabilidade das empresas e os seus asalariados
4 O reforzo das poliacuteticas de igualdade de oportunidades
Por outra parte e en canto ao colectivo da mocidade sinalase a necesidade de
elaborar poliacuteticas de prevencioacuten de desemprego de longa duracioacuten baseadas nun
acompantildeamento individual a mellora dos sistemas de educacioacuten e formacioacuten a
reduccioacuten do nuacutemero de mozos que abandonan prematuramente estes sistemas e por
uacuteltimo a xeneralizacioacuten do ensino de novas tecnoloxiacuteas
A cualificacioacuten eacute un pilar baacutesico no noso sector requiacuterense mozos aprendices
con vocacioacuten que estean dispostos a aprender un oficio e que se sintan integrados na
suacutea profesioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O cambio de actitude na percepcioacuten do traballo no mar eacute un proceso lento que
require unha renovacioacuten xeracional as confrariacuteas de pescadores estaacuten no camintildeo
ineludible de modernizar as suacuteas instalacioacutens de adaptarse aacutes novas tecnoloxiacuteas -
algunhas xa tentildeen progresado moito no camintildeo correcto- e agora eacute o propio sector
extractivo o que debe provocar iniciativas da man das confrariacuteas e das
administracioacutens puacuteblicas para innovar e conseguir mellorar as suacuteas condicioacutens
laborais de traballo e sobre todo econoacutemicas
A capacidade para diversificar e compatibilizar o sector eacute fundamental para
conseguir mellores resultados e que os mozos e mozas comprendan a necesidade de
apostar polo desenrolo do litoral dende un punto de vista pesqueiro e non so turiacutestico
por exemplo Todo isto estaacute moi relacionado coa busca de novos subproductos da
pesca o novas especies explotables e rendibles economicamente Nunha sociedade
tan cambiante como a que vivimos as ldquomodasrdquo e os cambios alimenticios non se
deben deixar escapar oportunidades para os mozos e mozas que gustan do sector
pesqueiro e marisqueiro A nova cultura de consumo de algas ourizos os novos
subproductos elaborados como pateacutes de pescado etchellip son campos aos que o sector
extractivo tradicional aiacutenda non presta moita atencioacuten pero que no futuro constituiraacuten
novas fontes de emprego
Por outra banda a relevancia do papel da muller traballadora no mundo da
pesca eacute outra consideracioacuten que se debe ter en conta aacute hora de valorar o relevo
xeracional A muller tradicionalmente desempentildeou na nosa comunidade autoacutenoma
labores no marisqueo a peacute maacuteis nos tempos actuais deteacutectase nas confrariacuteas de
pescadores un aumento de mulleres enroladas en buques de marisqueo a flote unha
vez adquiridos os tiacutetulos habilitantes necesarios e que estaacuten conseguindo en moitos
casos recuperar e manter os oficios tradicionais e continuar o relevo xeracional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa
comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides
de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute
seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
20-24
30-34
40-44
50-54
60-64
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens
puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e
asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2002Decembro Total Homes Mulleres
Total 29776 21853 7923
lt 16 anos 0 0 0
16-19 244 228 16
20-24 1367 1192 175
25-29 2521 2124 397
30-34 3305 2711 594
35-39 4063 3217 846
40-44 4353 3449 904
45-49 4545 3313 1232
50-54 4690 3159 1531
55-59 3082 1700 1382
60-64 1401 638 763
gt=65 188 106 82
Non consta 17 16 1
Total sen non consta 29759 21837 7922
HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos
Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
35-39
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas
ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2003Decembro Total Homes Mulleres
Total 29073 21155 7918
lt 16 anos 0 0 0
16-19 226 212 14
20-24 1224 1082 142
25-29 2371 1988 383
30-34 3164 2580 584
35-39 4079 3211 868
40-44 4128 3249 879
45-49 4546 3342 1204
50-54 4423 2978 1445
55-59 3166 1713 1453
60-64 1551 680 871
gt=65 193 118 75
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
29071 21153 7918
HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos
55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
2004Decembro Total Homes Mulleres
Total 28390 20598 7792
lt 16 anos 0 0 0
16-19 228 212 16
20-24 1070 959 111
25-29 2272 1921 351
30-34 3015 2445 570
35-39 3925 3112 813
40-44 4174 3223 951
45-49 4430 3296 1134
50-54 4301 2933 1368
55-59 3190 1700 1490
60-64 1626 695 931
gt=65 157 100 57
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
28388 20596 7792
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar
nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005
2005Decembro Total Homes Mulleres
Total 27596 19996 7600
lt 16 anos 0 0 0
16-19 203 190 13
20-24 926 832 94
25-29 2137 1815 322
30-34 2976 2421 555
35-39 3748 2958 790
40-44 4148 3208 940
45-49 4443 3368 1075
50-54 4319 2968 1351
55-59 3008 1588 1420
60-64 1500 556 944
gt=65 187 91 96
Non consta 1 1 0
Total sen non
consta
27595 19995 7600
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos
seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006
50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
150 100
Homes Mulleres
2006Decembro Total Homes Mulleres
Total 26685 19348 7337
lt 16 anos 0 0 0
16-19 208 196 12
20-24 822 736 86
25-29 1928 1650 278
30-34 2897 2375 522
35-39 3563 2828 735
40-44 4039 3106 933
45-49 4311 3291 1020
50-54 4273 2968 1305
55-59 2921 1563 1358
60-64 1535 550 985
gt=65 188 85 103
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
26685 19348 7337
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase
de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos
estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria
de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de
homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de
idade e asiacute
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007
2007Decembro Total Homes Mulleres
Total 25502 18409 7093
lt 16 anos 0 0 0
16-19 163 153 10
20-24 815 735 80
25-29 1710 1452 258
30-34 2821 2295 526
35-39 3305 2606 699
40-44 3943 2956 987
45-49 4096 3127 969
50-54 4110 2918 1192
55-59 2853 1550 1303
60-64 1530 538 992
gt=65 156 79 77
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
25502 18409 7093
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no
reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade
media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e
que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da
pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos
Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa
inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten
do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a
maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o
que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade
extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego
En concreto unha vez realizadas
consultas a todas as confrariacuteas de
pescadores con actividade de marisqueo a
peacute nos atopamos que salvo nos casos
puntuais de confrariacuteas cos bancos
marisqueiros pechados por problemas de
catalogacioacuten de zonas e demais onde non
se plantean de momento ampliar o nuacutemero
de persoas na praacutectica totalidade das
confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas
esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea
de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron
pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas
pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas
Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de
mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao
tratarse duns ingresos menores
Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos
de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa
comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados
posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten
Periacuteodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 1
C Allea 80Muller
C Propia 1564A CORUNtildeA
Total Muller 1645
Total A CORUNtildeA 1645
C Allea 1Muller
C Propia 165LUGO
Total Muller 166
Total LUGO 166
Grupo 2B 4
C Allea 75Muller
C Propia 1560VIGO
Total Muller 1639
Total VIGO 1639
Grupo 2B 3
C Allea 75Muller
C Propia 2301
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Muller 2379
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379
Total xeneral 5829 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
1- A importancia do sector pesqueiro en Galicia Anaacutelise dende a perspectiva de xeacutenero
Dende un punto de vista meramente ecoacutenomico a realidade dos datos que se
extraen das produccioacuten pesqueira segundo datos aportado polo Anuario de pesca de
Galicia (2006) editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos as cifras da
pesca foron ese ano as seguintes(datos xerais de pesca fresca en Galicia)
Kg euro eurokg
Algas 49242 003 28879 001 059
Bivalvos 7895194 466 65314483 1509 827
Cefalopodos 7536833 445 17735655 410 235
Crustaceos 2235885 132 38445357 888 1719
Equinodermos 737808 044 1469808 034 199
Gasteropodos 15039 001 32459 001 216
Invertebrados 218 000 10133 000 4640
Peixes 150715005 8901 308986815 7141 205
Resto
descargas 143674 008 700541 016
488
TOTAL 169325898 100 432724129 100 256
La cifras econoacutemicas de la tabla aquiacute presentada amosan a importancia
econoacutemica que o sector pesqueiro de venda en fresco ten para a nosa comunidade
maacuteis a importancia tameacuten queda reflectida en termos de emprego porque se
considera que cada posto no mar repercute en 3 postos de traballo xenerados en terra
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Quizais a muller como extractora de recursos se adica principalmente ao
marisqueo a pe e a extraccioacuten de algas como os dous apartados que tradicionalmente
vintildeeron desempentildeando e soacute en referencia a extraccioacuten propiamente dita
A nosa comunidade autoacutenoma eacute unha das rexioacutens costeiras da comunidade
europea que manteacuten unha maior e estreita dependencia do sector pesqueiro A flota
pesqueira galega eacute unha das maacuteis importantes de todas as rexioacutens posto que eacute a
maior de Espantildea cun sector dos maacuteis potentes da Unioacuten Europea Segundo datos
aportados polo Ministerio de Traballo nos atopamos coa seguinte distribucioacuten de
afiliacioacutens ao reacutexime especial do mar en Espantildea
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
A Coruntildea 7727 7679 7643 7553 7526 7436 7345 7049
Lugo 2238 2245 2217 2258 2194 2172 2113 2154
Pontevedra 20779 20845 20301 199965 19353 18782 18138 17482
GALICIA 30744 30769 30161 29776 29073 28390 27596 26685
Andaluciacutea 11598 12348 12060 10630 10063 9593 9932 9617
Asturias 2212 2196 2225 2271 2175 2156 2129 2036
Baleares 2015 1977 1975 1923 1903 1870 1832 1711
Canarias 6475 6348 6207 5967 5935 5950 5911 6075
Cantabria 1977 1724 1648 1814 1459 1304 1211 1189
Cataluntildea 5619 5838 5628 5587 5570 5687 5756 5735
Ceuta 303 304 360 356 340 332 328 387
Madrid 4018 4176 4198 4567 4668 4477 7341 4593
Melilla 85 69 66 73 78 67 72 70
Murcia 1092 1053 1386 1417 1381 1272 1114 1074
Pais Vasco 4705 4423 4338 5123 3974 3979 3990 3797
Valencia 4605 4490 4684 4619 4619 4785 4839 5148
ESPANtildeA 75448 75715 74936 74123 71238 69862 69051 68017
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada porcentaxe dos afiliados que
concentra en todo o territorio espantildeol como unha constante histoacuterica Neste periacuteodo
analizado do ano 1999 ao 2006 mantiacutevose practicamente constante arredor do 30-40
do nuacutemero total de afiliados en Espantildea sendo sen duacutebida a provincia de Pontevedra
na que maior nuacutemero de afiliados hai rexistrados
Como graacutefica comparativa da evolucioacuten do nuacutemero de afiliados no Reacutexime
Especial do Mar en Galicia e en Espantildea nos atopamos coa seguinte imaxe graacutefica
Comparativa Afiliacioacuten REM GaliciaEspantildea
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Anos
Nordm A
filia
dos
EspantildeaGalicia
Elaboracioacuten Propia
Con respecto aacutes afiliacioacutens se detecta un continuo descenso que en principio
asemella progresivo pero que eacute unha toacutenica tanto do acontecido a nivel nacional como
galego aiacutenda que se cadra a nivel nacional o descenso eacute maacuteis pronunciado
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como dato significativo (aportado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos ) no ano 2007 en Galicia habiacutea 4183 mariscadores a peacute dos que 3952 eran
mulleres e 231 homes
Proporcionalmente esta Comunidade Autoacutenoma posuacutee case a metade dos
pesqueiros abandeirados en Espantildea e esta cifra fai que nesta rexioacuten se encontre a
man de obra maacuteis cualificada para os oficios relacionados co mar
A cualificacioacuten eacute un patrimonio histoacuterico do noso pobo resultado da toma do
testemuntildea dunha xeracioacuten aacute seguinte e tameacuten resultado de que os xoves a idade moi
temprana podiacutean gantildearse a vida co oficio aprendido do seu pai ou das suacutea nai e con
salarios importantes con respecto a outros sectores productivos Nos anos 60 70 e ata
mediados dos 80 a pesca conseguiu bos resultados econoacutemicos e sen duacutebida
traballar na pesca tintildea un ldquocerto prestixiordquo
Non cabe dubida que un dos moitos problemas que ten a pesca artesanal e o
marisqueo en Galicia eacute o relevo xeracional Os sucesivos reaxustes despois da
entrada na UE e a reestructuracioacuten da flota con poliacuteticas promocionais de
despezamento e outras medidas disuasorias fixeron que o sector fose cada vez
perdendo maacuteis a forza que tivo en eacutepocas douradas e tameacuten o prestixio da profesioacuten
de marintildeeiro e mariscador
E normal hoxe en diacutea que un mozo ou unha moza prefiran exercer outras
profesioacutens ou ata prefiran emigrar e traballar en outros oficios por salarios inferiores
Daacutese en moitos portos a situacioacuten paradoacutexica de que existe maacuteis oferta que demanda
de postos de traballo para o sector da pesca en ocasioacutens con remuneracioacutens que
poden ser importantes e ademais con posibilidade de conseguir mellorar no futuro a
medida que van perfeccionando a cualificacioacuten-especializacioacuten e ata a posibilidade de
facerse con os medios de explotacioacuten impensables noutros oficios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As cuestioacutens relativas ao emprego xuvenil constituacuteen un dos principais motivos
de reflexioacuten e preocupacioacuten na maioriacutea dos paiacuteses e eacute un dos puntos de atencioacuten nos
que maacuteis se estaacute centrando a Unioacuten Europea nos uacuteltimos anos De feito tal como
apunta o Libro Branco da Comisioacuten Europea trala celebracioacuten do Consello Europeo de
Luxemburgo se apunta a unha estratexia europea para o emprego
Dende este aacutembito se considera
necesario abordar poliacuteticas de emprego
tendentes aacute integracioacuten e aacute progresioacuten de
todos os mercados de traballo
asentaacutendose as estratexias sobre catro
pilares baacutesicos
1 A capacidade de insercioacuten profesional
2 O desenrolo do espiacuterito empresarial na creacioacuten de emprego
3 O fomento da adaptabilidade das empresas e os seus asalariados
4 O reforzo das poliacuteticas de igualdade de oportunidades
Por outra parte e en canto ao colectivo da mocidade sinalase a necesidade de
elaborar poliacuteticas de prevencioacuten de desemprego de longa duracioacuten baseadas nun
acompantildeamento individual a mellora dos sistemas de educacioacuten e formacioacuten a
reduccioacuten do nuacutemero de mozos que abandonan prematuramente estes sistemas e por
uacuteltimo a xeneralizacioacuten do ensino de novas tecnoloxiacuteas
A cualificacioacuten eacute un pilar baacutesico no noso sector requiacuterense mozos aprendices
con vocacioacuten que estean dispostos a aprender un oficio e que se sintan integrados na
suacutea profesioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O cambio de actitude na percepcioacuten do traballo no mar eacute un proceso lento que
require unha renovacioacuten xeracional as confrariacuteas de pescadores estaacuten no camintildeo
ineludible de modernizar as suacuteas instalacioacutens de adaptarse aacutes novas tecnoloxiacuteas -
algunhas xa tentildeen progresado moito no camintildeo correcto- e agora eacute o propio sector
extractivo o que debe provocar iniciativas da man das confrariacuteas e das
administracioacutens puacuteblicas para innovar e conseguir mellorar as suacuteas condicioacutens
laborais de traballo e sobre todo econoacutemicas
A capacidade para diversificar e compatibilizar o sector eacute fundamental para
conseguir mellores resultados e que os mozos e mozas comprendan a necesidade de
apostar polo desenrolo do litoral dende un punto de vista pesqueiro e non so turiacutestico
por exemplo Todo isto estaacute moi relacionado coa busca de novos subproductos da
pesca o novas especies explotables e rendibles economicamente Nunha sociedade
tan cambiante como a que vivimos as ldquomodasrdquo e os cambios alimenticios non se
deben deixar escapar oportunidades para os mozos e mozas que gustan do sector
pesqueiro e marisqueiro A nova cultura de consumo de algas ourizos os novos
subproductos elaborados como pateacutes de pescado etchellip son campos aos que o sector
extractivo tradicional aiacutenda non presta moita atencioacuten pero que no futuro constituiraacuten
novas fontes de emprego
Por outra banda a relevancia do papel da muller traballadora no mundo da
pesca eacute outra consideracioacuten que se debe ter en conta aacute hora de valorar o relevo
xeracional A muller tradicionalmente desempentildeou na nosa comunidade autoacutenoma
labores no marisqueo a peacute maacuteis nos tempos actuais deteacutectase nas confrariacuteas de
pescadores un aumento de mulleres enroladas en buques de marisqueo a flote unha
vez adquiridos os tiacutetulos habilitantes necesarios e que estaacuten conseguindo en moitos
casos recuperar e manter os oficios tradicionais e continuar o relevo xeracional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa
comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides
de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute
seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
20-24
30-34
40-44
50-54
60-64
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens
puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e
asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2002Decembro Total Homes Mulleres
Total 29776 21853 7923
lt 16 anos 0 0 0
16-19 244 228 16
20-24 1367 1192 175
25-29 2521 2124 397
30-34 3305 2711 594
35-39 4063 3217 846
40-44 4353 3449 904
45-49 4545 3313 1232
50-54 4690 3159 1531
55-59 3082 1700 1382
60-64 1401 638 763
gt=65 188 106 82
Non consta 17 16 1
Total sen non consta 29759 21837 7922
HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos
Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
35-39
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas
ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2003Decembro Total Homes Mulleres
Total 29073 21155 7918
lt 16 anos 0 0 0
16-19 226 212 14
20-24 1224 1082 142
25-29 2371 1988 383
30-34 3164 2580 584
35-39 4079 3211 868
40-44 4128 3249 879
45-49 4546 3342 1204
50-54 4423 2978 1445
55-59 3166 1713 1453
60-64 1551 680 871
gt=65 193 118 75
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
29071 21153 7918
HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos
55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
2004Decembro Total Homes Mulleres
Total 28390 20598 7792
lt 16 anos 0 0 0
16-19 228 212 16
20-24 1070 959 111
25-29 2272 1921 351
30-34 3015 2445 570
35-39 3925 3112 813
40-44 4174 3223 951
45-49 4430 3296 1134
50-54 4301 2933 1368
55-59 3190 1700 1490
60-64 1626 695 931
gt=65 157 100 57
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
28388 20596 7792
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar
nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005
2005Decembro Total Homes Mulleres
Total 27596 19996 7600
lt 16 anos 0 0 0
16-19 203 190 13
20-24 926 832 94
25-29 2137 1815 322
30-34 2976 2421 555
35-39 3748 2958 790
40-44 4148 3208 940
45-49 4443 3368 1075
50-54 4319 2968 1351
55-59 3008 1588 1420
60-64 1500 556 944
gt=65 187 91 96
Non consta 1 1 0
Total sen non
consta
27595 19995 7600
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos
seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006
50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
150 100
Homes Mulleres
2006Decembro Total Homes Mulleres
Total 26685 19348 7337
lt 16 anos 0 0 0
16-19 208 196 12
20-24 822 736 86
25-29 1928 1650 278
30-34 2897 2375 522
35-39 3563 2828 735
40-44 4039 3106 933
45-49 4311 3291 1020
50-54 4273 2968 1305
55-59 2921 1563 1358
60-64 1535 550 985
gt=65 188 85 103
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
26685 19348 7337
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase
de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos
estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria
de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de
homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de
idade e asiacute
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007
2007Decembro Total Homes Mulleres
Total 25502 18409 7093
lt 16 anos 0 0 0
16-19 163 153 10
20-24 815 735 80
25-29 1710 1452 258
30-34 2821 2295 526
35-39 3305 2606 699
40-44 3943 2956 987
45-49 4096 3127 969
50-54 4110 2918 1192
55-59 2853 1550 1303
60-64 1530 538 992
gt=65 156 79 77
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
25502 18409 7093
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no
reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade
media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e
que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da
pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos
Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa
inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten
do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a
maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o
que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade
extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego
En concreto unha vez realizadas
consultas a todas as confrariacuteas de
pescadores con actividade de marisqueo a
peacute nos atopamos que salvo nos casos
puntuais de confrariacuteas cos bancos
marisqueiros pechados por problemas de
catalogacioacuten de zonas e demais onde non
se plantean de momento ampliar o nuacutemero
de persoas na praacutectica totalidade das
confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas
esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea
de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron
pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas
pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas
Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de
mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao
tratarse duns ingresos menores
Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos
de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa
comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados
posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten
Periacuteodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 1
C Allea 80Muller
C Propia 1564A CORUNtildeA
Total Muller 1645
Total A CORUNtildeA 1645
C Allea 1Muller
C Propia 165LUGO
Total Muller 166
Total LUGO 166
Grupo 2B 4
C Allea 75Muller
C Propia 1560VIGO
Total Muller 1639
Total VIGO 1639
Grupo 2B 3
C Allea 75Muller
C Propia 2301
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Muller 2379
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379
Total xeneral 5829 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Quizais a muller como extractora de recursos se adica principalmente ao
marisqueo a pe e a extraccioacuten de algas como os dous apartados que tradicionalmente
vintildeeron desempentildeando e soacute en referencia a extraccioacuten propiamente dita
A nosa comunidade autoacutenoma eacute unha das rexioacutens costeiras da comunidade
europea que manteacuten unha maior e estreita dependencia do sector pesqueiro A flota
pesqueira galega eacute unha das maacuteis importantes de todas as rexioacutens posto que eacute a
maior de Espantildea cun sector dos maacuteis potentes da Unioacuten Europea Segundo datos
aportados polo Ministerio de Traballo nos atopamos coa seguinte distribucioacuten de
afiliacioacutens ao reacutexime especial do mar en Espantildea
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
A Coruntildea 7727 7679 7643 7553 7526 7436 7345 7049
Lugo 2238 2245 2217 2258 2194 2172 2113 2154
Pontevedra 20779 20845 20301 199965 19353 18782 18138 17482
GALICIA 30744 30769 30161 29776 29073 28390 27596 26685
Andaluciacutea 11598 12348 12060 10630 10063 9593 9932 9617
Asturias 2212 2196 2225 2271 2175 2156 2129 2036
Baleares 2015 1977 1975 1923 1903 1870 1832 1711
Canarias 6475 6348 6207 5967 5935 5950 5911 6075
Cantabria 1977 1724 1648 1814 1459 1304 1211 1189
Cataluntildea 5619 5838 5628 5587 5570 5687 5756 5735
Ceuta 303 304 360 356 340 332 328 387
Madrid 4018 4176 4198 4567 4668 4477 7341 4593
Melilla 85 69 66 73 78 67 72 70
Murcia 1092 1053 1386 1417 1381 1272 1114 1074
Pais Vasco 4705 4423 4338 5123 3974 3979 3990 3797
Valencia 4605 4490 4684 4619 4619 4785 4839 5148
ESPANtildeA 75448 75715 74936 74123 71238 69862 69051 68017
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada porcentaxe dos afiliados que
concentra en todo o territorio espantildeol como unha constante histoacuterica Neste periacuteodo
analizado do ano 1999 ao 2006 mantiacutevose practicamente constante arredor do 30-40
do nuacutemero total de afiliados en Espantildea sendo sen duacutebida a provincia de Pontevedra
na que maior nuacutemero de afiliados hai rexistrados
Como graacutefica comparativa da evolucioacuten do nuacutemero de afiliados no Reacutexime
Especial do Mar en Galicia e en Espantildea nos atopamos coa seguinte imaxe graacutefica
Comparativa Afiliacioacuten REM GaliciaEspantildea
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Anos
Nordm A
filia
dos
EspantildeaGalicia
Elaboracioacuten Propia
Con respecto aacutes afiliacioacutens se detecta un continuo descenso que en principio
asemella progresivo pero que eacute unha toacutenica tanto do acontecido a nivel nacional como
galego aiacutenda que se cadra a nivel nacional o descenso eacute maacuteis pronunciado
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como dato significativo (aportado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos ) no ano 2007 en Galicia habiacutea 4183 mariscadores a peacute dos que 3952 eran
mulleres e 231 homes
Proporcionalmente esta Comunidade Autoacutenoma posuacutee case a metade dos
pesqueiros abandeirados en Espantildea e esta cifra fai que nesta rexioacuten se encontre a
man de obra maacuteis cualificada para os oficios relacionados co mar
A cualificacioacuten eacute un patrimonio histoacuterico do noso pobo resultado da toma do
testemuntildea dunha xeracioacuten aacute seguinte e tameacuten resultado de que os xoves a idade moi
temprana podiacutean gantildearse a vida co oficio aprendido do seu pai ou das suacutea nai e con
salarios importantes con respecto a outros sectores productivos Nos anos 60 70 e ata
mediados dos 80 a pesca conseguiu bos resultados econoacutemicos e sen duacutebida
traballar na pesca tintildea un ldquocerto prestixiordquo
Non cabe dubida que un dos moitos problemas que ten a pesca artesanal e o
marisqueo en Galicia eacute o relevo xeracional Os sucesivos reaxustes despois da
entrada na UE e a reestructuracioacuten da flota con poliacuteticas promocionais de
despezamento e outras medidas disuasorias fixeron que o sector fose cada vez
perdendo maacuteis a forza que tivo en eacutepocas douradas e tameacuten o prestixio da profesioacuten
de marintildeeiro e mariscador
E normal hoxe en diacutea que un mozo ou unha moza prefiran exercer outras
profesioacutens ou ata prefiran emigrar e traballar en outros oficios por salarios inferiores
Daacutese en moitos portos a situacioacuten paradoacutexica de que existe maacuteis oferta que demanda
de postos de traballo para o sector da pesca en ocasioacutens con remuneracioacutens que
poden ser importantes e ademais con posibilidade de conseguir mellorar no futuro a
medida que van perfeccionando a cualificacioacuten-especializacioacuten e ata a posibilidade de
facerse con os medios de explotacioacuten impensables noutros oficios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As cuestioacutens relativas ao emprego xuvenil constituacuteen un dos principais motivos
de reflexioacuten e preocupacioacuten na maioriacutea dos paiacuteses e eacute un dos puntos de atencioacuten nos
que maacuteis se estaacute centrando a Unioacuten Europea nos uacuteltimos anos De feito tal como
apunta o Libro Branco da Comisioacuten Europea trala celebracioacuten do Consello Europeo de
Luxemburgo se apunta a unha estratexia europea para o emprego
Dende este aacutembito se considera
necesario abordar poliacuteticas de emprego
tendentes aacute integracioacuten e aacute progresioacuten de
todos os mercados de traballo
asentaacutendose as estratexias sobre catro
pilares baacutesicos
1 A capacidade de insercioacuten profesional
2 O desenrolo do espiacuterito empresarial na creacioacuten de emprego
3 O fomento da adaptabilidade das empresas e os seus asalariados
4 O reforzo das poliacuteticas de igualdade de oportunidades
Por outra parte e en canto ao colectivo da mocidade sinalase a necesidade de
elaborar poliacuteticas de prevencioacuten de desemprego de longa duracioacuten baseadas nun
acompantildeamento individual a mellora dos sistemas de educacioacuten e formacioacuten a
reduccioacuten do nuacutemero de mozos que abandonan prematuramente estes sistemas e por
uacuteltimo a xeneralizacioacuten do ensino de novas tecnoloxiacuteas
A cualificacioacuten eacute un pilar baacutesico no noso sector requiacuterense mozos aprendices
con vocacioacuten que estean dispostos a aprender un oficio e que se sintan integrados na
suacutea profesioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O cambio de actitude na percepcioacuten do traballo no mar eacute un proceso lento que
require unha renovacioacuten xeracional as confrariacuteas de pescadores estaacuten no camintildeo
ineludible de modernizar as suacuteas instalacioacutens de adaptarse aacutes novas tecnoloxiacuteas -
algunhas xa tentildeen progresado moito no camintildeo correcto- e agora eacute o propio sector
extractivo o que debe provocar iniciativas da man das confrariacuteas e das
administracioacutens puacuteblicas para innovar e conseguir mellorar as suacuteas condicioacutens
laborais de traballo e sobre todo econoacutemicas
A capacidade para diversificar e compatibilizar o sector eacute fundamental para
conseguir mellores resultados e que os mozos e mozas comprendan a necesidade de
apostar polo desenrolo do litoral dende un punto de vista pesqueiro e non so turiacutestico
por exemplo Todo isto estaacute moi relacionado coa busca de novos subproductos da
pesca o novas especies explotables e rendibles economicamente Nunha sociedade
tan cambiante como a que vivimos as ldquomodasrdquo e os cambios alimenticios non se
deben deixar escapar oportunidades para os mozos e mozas que gustan do sector
pesqueiro e marisqueiro A nova cultura de consumo de algas ourizos os novos
subproductos elaborados como pateacutes de pescado etchellip son campos aos que o sector
extractivo tradicional aiacutenda non presta moita atencioacuten pero que no futuro constituiraacuten
novas fontes de emprego
Por outra banda a relevancia do papel da muller traballadora no mundo da
pesca eacute outra consideracioacuten que se debe ter en conta aacute hora de valorar o relevo
xeracional A muller tradicionalmente desempentildeou na nosa comunidade autoacutenoma
labores no marisqueo a peacute maacuteis nos tempos actuais deteacutectase nas confrariacuteas de
pescadores un aumento de mulleres enroladas en buques de marisqueo a flote unha
vez adquiridos os tiacutetulos habilitantes necesarios e que estaacuten conseguindo en moitos
casos recuperar e manter os oficios tradicionais e continuar o relevo xeracional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa
comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides
de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute
seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
20-24
30-34
40-44
50-54
60-64
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens
puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e
asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2002Decembro Total Homes Mulleres
Total 29776 21853 7923
lt 16 anos 0 0 0
16-19 244 228 16
20-24 1367 1192 175
25-29 2521 2124 397
30-34 3305 2711 594
35-39 4063 3217 846
40-44 4353 3449 904
45-49 4545 3313 1232
50-54 4690 3159 1531
55-59 3082 1700 1382
60-64 1401 638 763
gt=65 188 106 82
Non consta 17 16 1
Total sen non consta 29759 21837 7922
HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos
Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
35-39
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas
ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2003Decembro Total Homes Mulleres
Total 29073 21155 7918
lt 16 anos 0 0 0
16-19 226 212 14
20-24 1224 1082 142
25-29 2371 1988 383
30-34 3164 2580 584
35-39 4079 3211 868
40-44 4128 3249 879
45-49 4546 3342 1204
50-54 4423 2978 1445
55-59 3166 1713 1453
60-64 1551 680 871
gt=65 193 118 75
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
29071 21153 7918
HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos
55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
2004Decembro Total Homes Mulleres
Total 28390 20598 7792
lt 16 anos 0 0 0
16-19 228 212 16
20-24 1070 959 111
25-29 2272 1921 351
30-34 3015 2445 570
35-39 3925 3112 813
40-44 4174 3223 951
45-49 4430 3296 1134
50-54 4301 2933 1368
55-59 3190 1700 1490
60-64 1626 695 931
gt=65 157 100 57
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
28388 20596 7792
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar
nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005
2005Decembro Total Homes Mulleres
Total 27596 19996 7600
lt 16 anos 0 0 0
16-19 203 190 13
20-24 926 832 94
25-29 2137 1815 322
30-34 2976 2421 555
35-39 3748 2958 790
40-44 4148 3208 940
45-49 4443 3368 1075
50-54 4319 2968 1351
55-59 3008 1588 1420
60-64 1500 556 944
gt=65 187 91 96
Non consta 1 1 0
Total sen non
consta
27595 19995 7600
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos
seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006
50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
150 100
Homes Mulleres
2006Decembro Total Homes Mulleres
Total 26685 19348 7337
lt 16 anos 0 0 0
16-19 208 196 12
20-24 822 736 86
25-29 1928 1650 278
30-34 2897 2375 522
35-39 3563 2828 735
40-44 4039 3106 933
45-49 4311 3291 1020
50-54 4273 2968 1305
55-59 2921 1563 1358
60-64 1535 550 985
gt=65 188 85 103
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
26685 19348 7337
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase
de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos
estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria
de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de
homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de
idade e asiacute
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007
2007Decembro Total Homes Mulleres
Total 25502 18409 7093
lt 16 anos 0 0 0
16-19 163 153 10
20-24 815 735 80
25-29 1710 1452 258
30-34 2821 2295 526
35-39 3305 2606 699
40-44 3943 2956 987
45-49 4096 3127 969
50-54 4110 2918 1192
55-59 2853 1550 1303
60-64 1530 538 992
gt=65 156 79 77
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
25502 18409 7093
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no
reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade
media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e
que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da
pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos
Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa
inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten
do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a
maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o
que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade
extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego
En concreto unha vez realizadas
consultas a todas as confrariacuteas de
pescadores con actividade de marisqueo a
peacute nos atopamos que salvo nos casos
puntuais de confrariacuteas cos bancos
marisqueiros pechados por problemas de
catalogacioacuten de zonas e demais onde non
se plantean de momento ampliar o nuacutemero
de persoas na praacutectica totalidade das
confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas
esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea
de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron
pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas
pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas
Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de
mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao
tratarse duns ingresos menores
Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos
de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa
comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados
posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten
Periacuteodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 1
C Allea 80Muller
C Propia 1564A CORUNtildeA
Total Muller 1645
Total A CORUNtildeA 1645
C Allea 1Muller
C Propia 165LUGO
Total Muller 166
Total LUGO 166
Grupo 2B 4
C Allea 75Muller
C Propia 1560VIGO
Total Muller 1639
Total VIGO 1639
Grupo 2B 3
C Allea 75Muller
C Propia 2301
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Muller 2379
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379
Total xeneral 5829 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo que respecta a Galicia se destaca a elevada porcentaxe dos afiliados que
concentra en todo o territorio espantildeol como unha constante histoacuterica Neste periacuteodo
analizado do ano 1999 ao 2006 mantiacutevose practicamente constante arredor do 30-40
do nuacutemero total de afiliados en Espantildea sendo sen duacutebida a provincia de Pontevedra
na que maior nuacutemero de afiliados hai rexistrados
Como graacutefica comparativa da evolucioacuten do nuacutemero de afiliados no Reacutexime
Especial do Mar en Galicia e en Espantildea nos atopamos coa seguinte imaxe graacutefica
Comparativa Afiliacioacuten REM GaliciaEspantildea
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Anos
Nordm A
filia
dos
EspantildeaGalicia
Elaboracioacuten Propia
Con respecto aacutes afiliacioacutens se detecta un continuo descenso que en principio
asemella progresivo pero que eacute unha toacutenica tanto do acontecido a nivel nacional como
galego aiacutenda que se cadra a nivel nacional o descenso eacute maacuteis pronunciado
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como dato significativo (aportado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos ) no ano 2007 en Galicia habiacutea 4183 mariscadores a peacute dos que 3952 eran
mulleres e 231 homes
Proporcionalmente esta Comunidade Autoacutenoma posuacutee case a metade dos
pesqueiros abandeirados en Espantildea e esta cifra fai que nesta rexioacuten se encontre a
man de obra maacuteis cualificada para os oficios relacionados co mar
A cualificacioacuten eacute un patrimonio histoacuterico do noso pobo resultado da toma do
testemuntildea dunha xeracioacuten aacute seguinte e tameacuten resultado de que os xoves a idade moi
temprana podiacutean gantildearse a vida co oficio aprendido do seu pai ou das suacutea nai e con
salarios importantes con respecto a outros sectores productivos Nos anos 60 70 e ata
mediados dos 80 a pesca conseguiu bos resultados econoacutemicos e sen duacutebida
traballar na pesca tintildea un ldquocerto prestixiordquo
Non cabe dubida que un dos moitos problemas que ten a pesca artesanal e o
marisqueo en Galicia eacute o relevo xeracional Os sucesivos reaxustes despois da
entrada na UE e a reestructuracioacuten da flota con poliacuteticas promocionais de
despezamento e outras medidas disuasorias fixeron que o sector fose cada vez
perdendo maacuteis a forza que tivo en eacutepocas douradas e tameacuten o prestixio da profesioacuten
de marintildeeiro e mariscador
E normal hoxe en diacutea que un mozo ou unha moza prefiran exercer outras
profesioacutens ou ata prefiran emigrar e traballar en outros oficios por salarios inferiores
Daacutese en moitos portos a situacioacuten paradoacutexica de que existe maacuteis oferta que demanda
de postos de traballo para o sector da pesca en ocasioacutens con remuneracioacutens que
poden ser importantes e ademais con posibilidade de conseguir mellorar no futuro a
medida que van perfeccionando a cualificacioacuten-especializacioacuten e ata a posibilidade de
facerse con os medios de explotacioacuten impensables noutros oficios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As cuestioacutens relativas ao emprego xuvenil constituacuteen un dos principais motivos
de reflexioacuten e preocupacioacuten na maioriacutea dos paiacuteses e eacute un dos puntos de atencioacuten nos
que maacuteis se estaacute centrando a Unioacuten Europea nos uacuteltimos anos De feito tal como
apunta o Libro Branco da Comisioacuten Europea trala celebracioacuten do Consello Europeo de
Luxemburgo se apunta a unha estratexia europea para o emprego
Dende este aacutembito se considera
necesario abordar poliacuteticas de emprego
tendentes aacute integracioacuten e aacute progresioacuten de
todos os mercados de traballo
asentaacutendose as estratexias sobre catro
pilares baacutesicos
1 A capacidade de insercioacuten profesional
2 O desenrolo do espiacuterito empresarial na creacioacuten de emprego
3 O fomento da adaptabilidade das empresas e os seus asalariados
4 O reforzo das poliacuteticas de igualdade de oportunidades
Por outra parte e en canto ao colectivo da mocidade sinalase a necesidade de
elaborar poliacuteticas de prevencioacuten de desemprego de longa duracioacuten baseadas nun
acompantildeamento individual a mellora dos sistemas de educacioacuten e formacioacuten a
reduccioacuten do nuacutemero de mozos que abandonan prematuramente estes sistemas e por
uacuteltimo a xeneralizacioacuten do ensino de novas tecnoloxiacuteas
A cualificacioacuten eacute un pilar baacutesico no noso sector requiacuterense mozos aprendices
con vocacioacuten que estean dispostos a aprender un oficio e que se sintan integrados na
suacutea profesioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O cambio de actitude na percepcioacuten do traballo no mar eacute un proceso lento que
require unha renovacioacuten xeracional as confrariacuteas de pescadores estaacuten no camintildeo
ineludible de modernizar as suacuteas instalacioacutens de adaptarse aacutes novas tecnoloxiacuteas -
algunhas xa tentildeen progresado moito no camintildeo correcto- e agora eacute o propio sector
extractivo o que debe provocar iniciativas da man das confrariacuteas e das
administracioacutens puacuteblicas para innovar e conseguir mellorar as suacuteas condicioacutens
laborais de traballo e sobre todo econoacutemicas
A capacidade para diversificar e compatibilizar o sector eacute fundamental para
conseguir mellores resultados e que os mozos e mozas comprendan a necesidade de
apostar polo desenrolo do litoral dende un punto de vista pesqueiro e non so turiacutestico
por exemplo Todo isto estaacute moi relacionado coa busca de novos subproductos da
pesca o novas especies explotables e rendibles economicamente Nunha sociedade
tan cambiante como a que vivimos as ldquomodasrdquo e os cambios alimenticios non se
deben deixar escapar oportunidades para os mozos e mozas que gustan do sector
pesqueiro e marisqueiro A nova cultura de consumo de algas ourizos os novos
subproductos elaborados como pateacutes de pescado etchellip son campos aos que o sector
extractivo tradicional aiacutenda non presta moita atencioacuten pero que no futuro constituiraacuten
novas fontes de emprego
Por outra banda a relevancia do papel da muller traballadora no mundo da
pesca eacute outra consideracioacuten que se debe ter en conta aacute hora de valorar o relevo
xeracional A muller tradicionalmente desempentildeou na nosa comunidade autoacutenoma
labores no marisqueo a peacute maacuteis nos tempos actuais deteacutectase nas confrariacuteas de
pescadores un aumento de mulleres enroladas en buques de marisqueo a flote unha
vez adquiridos os tiacutetulos habilitantes necesarios e que estaacuten conseguindo en moitos
casos recuperar e manter os oficios tradicionais e continuar o relevo xeracional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa
comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides
de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute
seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
20-24
30-34
40-44
50-54
60-64
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens
puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e
asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2002Decembro Total Homes Mulleres
Total 29776 21853 7923
lt 16 anos 0 0 0
16-19 244 228 16
20-24 1367 1192 175
25-29 2521 2124 397
30-34 3305 2711 594
35-39 4063 3217 846
40-44 4353 3449 904
45-49 4545 3313 1232
50-54 4690 3159 1531
55-59 3082 1700 1382
60-64 1401 638 763
gt=65 188 106 82
Non consta 17 16 1
Total sen non consta 29759 21837 7922
HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos
Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
35-39
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas
ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2003Decembro Total Homes Mulleres
Total 29073 21155 7918
lt 16 anos 0 0 0
16-19 226 212 14
20-24 1224 1082 142
25-29 2371 1988 383
30-34 3164 2580 584
35-39 4079 3211 868
40-44 4128 3249 879
45-49 4546 3342 1204
50-54 4423 2978 1445
55-59 3166 1713 1453
60-64 1551 680 871
gt=65 193 118 75
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
29071 21153 7918
HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos
55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
2004Decembro Total Homes Mulleres
Total 28390 20598 7792
lt 16 anos 0 0 0
16-19 228 212 16
20-24 1070 959 111
25-29 2272 1921 351
30-34 3015 2445 570
35-39 3925 3112 813
40-44 4174 3223 951
45-49 4430 3296 1134
50-54 4301 2933 1368
55-59 3190 1700 1490
60-64 1626 695 931
gt=65 157 100 57
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
28388 20596 7792
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar
nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005
2005Decembro Total Homes Mulleres
Total 27596 19996 7600
lt 16 anos 0 0 0
16-19 203 190 13
20-24 926 832 94
25-29 2137 1815 322
30-34 2976 2421 555
35-39 3748 2958 790
40-44 4148 3208 940
45-49 4443 3368 1075
50-54 4319 2968 1351
55-59 3008 1588 1420
60-64 1500 556 944
gt=65 187 91 96
Non consta 1 1 0
Total sen non
consta
27595 19995 7600
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos
seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006
50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
150 100
Homes Mulleres
2006Decembro Total Homes Mulleres
Total 26685 19348 7337
lt 16 anos 0 0 0
16-19 208 196 12
20-24 822 736 86
25-29 1928 1650 278
30-34 2897 2375 522
35-39 3563 2828 735
40-44 4039 3106 933
45-49 4311 3291 1020
50-54 4273 2968 1305
55-59 2921 1563 1358
60-64 1535 550 985
gt=65 188 85 103
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
26685 19348 7337
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase
de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos
estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria
de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de
homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de
idade e asiacute
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007
2007Decembro Total Homes Mulleres
Total 25502 18409 7093
lt 16 anos 0 0 0
16-19 163 153 10
20-24 815 735 80
25-29 1710 1452 258
30-34 2821 2295 526
35-39 3305 2606 699
40-44 3943 2956 987
45-49 4096 3127 969
50-54 4110 2918 1192
55-59 2853 1550 1303
60-64 1530 538 992
gt=65 156 79 77
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
25502 18409 7093
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no
reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade
media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e
que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da
pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos
Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa
inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten
do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a
maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o
que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade
extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego
En concreto unha vez realizadas
consultas a todas as confrariacuteas de
pescadores con actividade de marisqueo a
peacute nos atopamos que salvo nos casos
puntuais de confrariacuteas cos bancos
marisqueiros pechados por problemas de
catalogacioacuten de zonas e demais onde non
se plantean de momento ampliar o nuacutemero
de persoas na praacutectica totalidade das
confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas
esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea
de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron
pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas
pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas
Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de
mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao
tratarse duns ingresos menores
Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos
de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa
comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados
posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten
Periacuteodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 1
C Allea 80Muller
C Propia 1564A CORUNtildeA
Total Muller 1645
Total A CORUNtildeA 1645
C Allea 1Muller
C Propia 165LUGO
Total Muller 166
Total LUGO 166
Grupo 2B 4
C Allea 75Muller
C Propia 1560VIGO
Total Muller 1639
Total VIGO 1639
Grupo 2B 3
C Allea 75Muller
C Propia 2301
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Muller 2379
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379
Total xeneral 5829 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como dato significativo (aportado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos ) no ano 2007 en Galicia habiacutea 4183 mariscadores a peacute dos que 3952 eran
mulleres e 231 homes
Proporcionalmente esta Comunidade Autoacutenoma posuacutee case a metade dos
pesqueiros abandeirados en Espantildea e esta cifra fai que nesta rexioacuten se encontre a
man de obra maacuteis cualificada para os oficios relacionados co mar
A cualificacioacuten eacute un patrimonio histoacuterico do noso pobo resultado da toma do
testemuntildea dunha xeracioacuten aacute seguinte e tameacuten resultado de que os xoves a idade moi
temprana podiacutean gantildearse a vida co oficio aprendido do seu pai ou das suacutea nai e con
salarios importantes con respecto a outros sectores productivos Nos anos 60 70 e ata
mediados dos 80 a pesca conseguiu bos resultados econoacutemicos e sen duacutebida
traballar na pesca tintildea un ldquocerto prestixiordquo
Non cabe dubida que un dos moitos problemas que ten a pesca artesanal e o
marisqueo en Galicia eacute o relevo xeracional Os sucesivos reaxustes despois da
entrada na UE e a reestructuracioacuten da flota con poliacuteticas promocionais de
despezamento e outras medidas disuasorias fixeron que o sector fose cada vez
perdendo maacuteis a forza que tivo en eacutepocas douradas e tameacuten o prestixio da profesioacuten
de marintildeeiro e mariscador
E normal hoxe en diacutea que un mozo ou unha moza prefiran exercer outras
profesioacutens ou ata prefiran emigrar e traballar en outros oficios por salarios inferiores
Daacutese en moitos portos a situacioacuten paradoacutexica de que existe maacuteis oferta que demanda
de postos de traballo para o sector da pesca en ocasioacutens con remuneracioacutens que
poden ser importantes e ademais con posibilidade de conseguir mellorar no futuro a
medida que van perfeccionando a cualificacioacuten-especializacioacuten e ata a posibilidade de
facerse con os medios de explotacioacuten impensables noutros oficios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As cuestioacutens relativas ao emprego xuvenil constituacuteen un dos principais motivos
de reflexioacuten e preocupacioacuten na maioriacutea dos paiacuteses e eacute un dos puntos de atencioacuten nos
que maacuteis se estaacute centrando a Unioacuten Europea nos uacuteltimos anos De feito tal como
apunta o Libro Branco da Comisioacuten Europea trala celebracioacuten do Consello Europeo de
Luxemburgo se apunta a unha estratexia europea para o emprego
Dende este aacutembito se considera
necesario abordar poliacuteticas de emprego
tendentes aacute integracioacuten e aacute progresioacuten de
todos os mercados de traballo
asentaacutendose as estratexias sobre catro
pilares baacutesicos
1 A capacidade de insercioacuten profesional
2 O desenrolo do espiacuterito empresarial na creacioacuten de emprego
3 O fomento da adaptabilidade das empresas e os seus asalariados
4 O reforzo das poliacuteticas de igualdade de oportunidades
Por outra parte e en canto ao colectivo da mocidade sinalase a necesidade de
elaborar poliacuteticas de prevencioacuten de desemprego de longa duracioacuten baseadas nun
acompantildeamento individual a mellora dos sistemas de educacioacuten e formacioacuten a
reduccioacuten do nuacutemero de mozos que abandonan prematuramente estes sistemas e por
uacuteltimo a xeneralizacioacuten do ensino de novas tecnoloxiacuteas
A cualificacioacuten eacute un pilar baacutesico no noso sector requiacuterense mozos aprendices
con vocacioacuten que estean dispostos a aprender un oficio e que se sintan integrados na
suacutea profesioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O cambio de actitude na percepcioacuten do traballo no mar eacute un proceso lento que
require unha renovacioacuten xeracional as confrariacuteas de pescadores estaacuten no camintildeo
ineludible de modernizar as suacuteas instalacioacutens de adaptarse aacutes novas tecnoloxiacuteas -
algunhas xa tentildeen progresado moito no camintildeo correcto- e agora eacute o propio sector
extractivo o que debe provocar iniciativas da man das confrariacuteas e das
administracioacutens puacuteblicas para innovar e conseguir mellorar as suacuteas condicioacutens
laborais de traballo e sobre todo econoacutemicas
A capacidade para diversificar e compatibilizar o sector eacute fundamental para
conseguir mellores resultados e que os mozos e mozas comprendan a necesidade de
apostar polo desenrolo do litoral dende un punto de vista pesqueiro e non so turiacutestico
por exemplo Todo isto estaacute moi relacionado coa busca de novos subproductos da
pesca o novas especies explotables e rendibles economicamente Nunha sociedade
tan cambiante como a que vivimos as ldquomodasrdquo e os cambios alimenticios non se
deben deixar escapar oportunidades para os mozos e mozas que gustan do sector
pesqueiro e marisqueiro A nova cultura de consumo de algas ourizos os novos
subproductos elaborados como pateacutes de pescado etchellip son campos aos que o sector
extractivo tradicional aiacutenda non presta moita atencioacuten pero que no futuro constituiraacuten
novas fontes de emprego
Por outra banda a relevancia do papel da muller traballadora no mundo da
pesca eacute outra consideracioacuten que se debe ter en conta aacute hora de valorar o relevo
xeracional A muller tradicionalmente desempentildeou na nosa comunidade autoacutenoma
labores no marisqueo a peacute maacuteis nos tempos actuais deteacutectase nas confrariacuteas de
pescadores un aumento de mulleres enroladas en buques de marisqueo a flote unha
vez adquiridos os tiacutetulos habilitantes necesarios e que estaacuten conseguindo en moitos
casos recuperar e manter os oficios tradicionais e continuar o relevo xeracional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa
comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides
de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute
seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
20-24
30-34
40-44
50-54
60-64
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens
puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e
asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2002Decembro Total Homes Mulleres
Total 29776 21853 7923
lt 16 anos 0 0 0
16-19 244 228 16
20-24 1367 1192 175
25-29 2521 2124 397
30-34 3305 2711 594
35-39 4063 3217 846
40-44 4353 3449 904
45-49 4545 3313 1232
50-54 4690 3159 1531
55-59 3082 1700 1382
60-64 1401 638 763
gt=65 188 106 82
Non consta 17 16 1
Total sen non consta 29759 21837 7922
HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos
Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
35-39
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas
ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2003Decembro Total Homes Mulleres
Total 29073 21155 7918
lt 16 anos 0 0 0
16-19 226 212 14
20-24 1224 1082 142
25-29 2371 1988 383
30-34 3164 2580 584
35-39 4079 3211 868
40-44 4128 3249 879
45-49 4546 3342 1204
50-54 4423 2978 1445
55-59 3166 1713 1453
60-64 1551 680 871
gt=65 193 118 75
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
29071 21153 7918
HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos
55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
2004Decembro Total Homes Mulleres
Total 28390 20598 7792
lt 16 anos 0 0 0
16-19 228 212 16
20-24 1070 959 111
25-29 2272 1921 351
30-34 3015 2445 570
35-39 3925 3112 813
40-44 4174 3223 951
45-49 4430 3296 1134
50-54 4301 2933 1368
55-59 3190 1700 1490
60-64 1626 695 931
gt=65 157 100 57
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
28388 20596 7792
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar
nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005
2005Decembro Total Homes Mulleres
Total 27596 19996 7600
lt 16 anos 0 0 0
16-19 203 190 13
20-24 926 832 94
25-29 2137 1815 322
30-34 2976 2421 555
35-39 3748 2958 790
40-44 4148 3208 940
45-49 4443 3368 1075
50-54 4319 2968 1351
55-59 3008 1588 1420
60-64 1500 556 944
gt=65 187 91 96
Non consta 1 1 0
Total sen non
consta
27595 19995 7600
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos
seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006
50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
150 100
Homes Mulleres
2006Decembro Total Homes Mulleres
Total 26685 19348 7337
lt 16 anos 0 0 0
16-19 208 196 12
20-24 822 736 86
25-29 1928 1650 278
30-34 2897 2375 522
35-39 3563 2828 735
40-44 4039 3106 933
45-49 4311 3291 1020
50-54 4273 2968 1305
55-59 2921 1563 1358
60-64 1535 550 985
gt=65 188 85 103
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
26685 19348 7337
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase
de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos
estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria
de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de
homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de
idade e asiacute
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007
2007Decembro Total Homes Mulleres
Total 25502 18409 7093
lt 16 anos 0 0 0
16-19 163 153 10
20-24 815 735 80
25-29 1710 1452 258
30-34 2821 2295 526
35-39 3305 2606 699
40-44 3943 2956 987
45-49 4096 3127 969
50-54 4110 2918 1192
55-59 2853 1550 1303
60-64 1530 538 992
gt=65 156 79 77
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
25502 18409 7093
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no
reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade
media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e
que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da
pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos
Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa
inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten
do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a
maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o
que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade
extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego
En concreto unha vez realizadas
consultas a todas as confrariacuteas de
pescadores con actividade de marisqueo a
peacute nos atopamos que salvo nos casos
puntuais de confrariacuteas cos bancos
marisqueiros pechados por problemas de
catalogacioacuten de zonas e demais onde non
se plantean de momento ampliar o nuacutemero
de persoas na praacutectica totalidade das
confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas
esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea
de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron
pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas
pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas
Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de
mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao
tratarse duns ingresos menores
Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos
de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa
comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados
posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten
Periacuteodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 1
C Allea 80Muller
C Propia 1564A CORUNtildeA
Total Muller 1645
Total A CORUNtildeA 1645
C Allea 1Muller
C Propia 165LUGO
Total Muller 166
Total LUGO 166
Grupo 2B 4
C Allea 75Muller
C Propia 1560VIGO
Total Muller 1639
Total VIGO 1639
Grupo 2B 3
C Allea 75Muller
C Propia 2301
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Muller 2379
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379
Total xeneral 5829 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As cuestioacutens relativas ao emprego xuvenil constituacuteen un dos principais motivos
de reflexioacuten e preocupacioacuten na maioriacutea dos paiacuteses e eacute un dos puntos de atencioacuten nos
que maacuteis se estaacute centrando a Unioacuten Europea nos uacuteltimos anos De feito tal como
apunta o Libro Branco da Comisioacuten Europea trala celebracioacuten do Consello Europeo de
Luxemburgo se apunta a unha estratexia europea para o emprego
Dende este aacutembito se considera
necesario abordar poliacuteticas de emprego
tendentes aacute integracioacuten e aacute progresioacuten de
todos os mercados de traballo
asentaacutendose as estratexias sobre catro
pilares baacutesicos
1 A capacidade de insercioacuten profesional
2 O desenrolo do espiacuterito empresarial na creacioacuten de emprego
3 O fomento da adaptabilidade das empresas e os seus asalariados
4 O reforzo das poliacuteticas de igualdade de oportunidades
Por outra parte e en canto ao colectivo da mocidade sinalase a necesidade de
elaborar poliacuteticas de prevencioacuten de desemprego de longa duracioacuten baseadas nun
acompantildeamento individual a mellora dos sistemas de educacioacuten e formacioacuten a
reduccioacuten do nuacutemero de mozos que abandonan prematuramente estes sistemas e por
uacuteltimo a xeneralizacioacuten do ensino de novas tecnoloxiacuteas
A cualificacioacuten eacute un pilar baacutesico no noso sector requiacuterense mozos aprendices
con vocacioacuten que estean dispostos a aprender un oficio e que se sintan integrados na
suacutea profesioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O cambio de actitude na percepcioacuten do traballo no mar eacute un proceso lento que
require unha renovacioacuten xeracional as confrariacuteas de pescadores estaacuten no camintildeo
ineludible de modernizar as suacuteas instalacioacutens de adaptarse aacutes novas tecnoloxiacuteas -
algunhas xa tentildeen progresado moito no camintildeo correcto- e agora eacute o propio sector
extractivo o que debe provocar iniciativas da man das confrariacuteas e das
administracioacutens puacuteblicas para innovar e conseguir mellorar as suacuteas condicioacutens
laborais de traballo e sobre todo econoacutemicas
A capacidade para diversificar e compatibilizar o sector eacute fundamental para
conseguir mellores resultados e que os mozos e mozas comprendan a necesidade de
apostar polo desenrolo do litoral dende un punto de vista pesqueiro e non so turiacutestico
por exemplo Todo isto estaacute moi relacionado coa busca de novos subproductos da
pesca o novas especies explotables e rendibles economicamente Nunha sociedade
tan cambiante como a que vivimos as ldquomodasrdquo e os cambios alimenticios non se
deben deixar escapar oportunidades para os mozos e mozas que gustan do sector
pesqueiro e marisqueiro A nova cultura de consumo de algas ourizos os novos
subproductos elaborados como pateacutes de pescado etchellip son campos aos que o sector
extractivo tradicional aiacutenda non presta moita atencioacuten pero que no futuro constituiraacuten
novas fontes de emprego
Por outra banda a relevancia do papel da muller traballadora no mundo da
pesca eacute outra consideracioacuten que se debe ter en conta aacute hora de valorar o relevo
xeracional A muller tradicionalmente desempentildeou na nosa comunidade autoacutenoma
labores no marisqueo a peacute maacuteis nos tempos actuais deteacutectase nas confrariacuteas de
pescadores un aumento de mulleres enroladas en buques de marisqueo a flote unha
vez adquiridos os tiacutetulos habilitantes necesarios e que estaacuten conseguindo en moitos
casos recuperar e manter os oficios tradicionais e continuar o relevo xeracional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa
comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides
de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute
seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
20-24
30-34
40-44
50-54
60-64
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens
puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e
asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2002Decembro Total Homes Mulleres
Total 29776 21853 7923
lt 16 anos 0 0 0
16-19 244 228 16
20-24 1367 1192 175
25-29 2521 2124 397
30-34 3305 2711 594
35-39 4063 3217 846
40-44 4353 3449 904
45-49 4545 3313 1232
50-54 4690 3159 1531
55-59 3082 1700 1382
60-64 1401 638 763
gt=65 188 106 82
Non consta 17 16 1
Total sen non consta 29759 21837 7922
HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos
Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
35-39
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas
ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2003Decembro Total Homes Mulleres
Total 29073 21155 7918
lt 16 anos 0 0 0
16-19 226 212 14
20-24 1224 1082 142
25-29 2371 1988 383
30-34 3164 2580 584
35-39 4079 3211 868
40-44 4128 3249 879
45-49 4546 3342 1204
50-54 4423 2978 1445
55-59 3166 1713 1453
60-64 1551 680 871
gt=65 193 118 75
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
29071 21153 7918
HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos
55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
2004Decembro Total Homes Mulleres
Total 28390 20598 7792
lt 16 anos 0 0 0
16-19 228 212 16
20-24 1070 959 111
25-29 2272 1921 351
30-34 3015 2445 570
35-39 3925 3112 813
40-44 4174 3223 951
45-49 4430 3296 1134
50-54 4301 2933 1368
55-59 3190 1700 1490
60-64 1626 695 931
gt=65 157 100 57
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
28388 20596 7792
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar
nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005
2005Decembro Total Homes Mulleres
Total 27596 19996 7600
lt 16 anos 0 0 0
16-19 203 190 13
20-24 926 832 94
25-29 2137 1815 322
30-34 2976 2421 555
35-39 3748 2958 790
40-44 4148 3208 940
45-49 4443 3368 1075
50-54 4319 2968 1351
55-59 3008 1588 1420
60-64 1500 556 944
gt=65 187 91 96
Non consta 1 1 0
Total sen non
consta
27595 19995 7600
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos
seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006
50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
150 100
Homes Mulleres
2006Decembro Total Homes Mulleres
Total 26685 19348 7337
lt 16 anos 0 0 0
16-19 208 196 12
20-24 822 736 86
25-29 1928 1650 278
30-34 2897 2375 522
35-39 3563 2828 735
40-44 4039 3106 933
45-49 4311 3291 1020
50-54 4273 2968 1305
55-59 2921 1563 1358
60-64 1535 550 985
gt=65 188 85 103
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
26685 19348 7337
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase
de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos
estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria
de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de
homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de
idade e asiacute
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007
2007Decembro Total Homes Mulleres
Total 25502 18409 7093
lt 16 anos 0 0 0
16-19 163 153 10
20-24 815 735 80
25-29 1710 1452 258
30-34 2821 2295 526
35-39 3305 2606 699
40-44 3943 2956 987
45-49 4096 3127 969
50-54 4110 2918 1192
55-59 2853 1550 1303
60-64 1530 538 992
gt=65 156 79 77
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
25502 18409 7093
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no
reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade
media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e
que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da
pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos
Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa
inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten
do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a
maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o
que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade
extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego
En concreto unha vez realizadas
consultas a todas as confrariacuteas de
pescadores con actividade de marisqueo a
peacute nos atopamos que salvo nos casos
puntuais de confrariacuteas cos bancos
marisqueiros pechados por problemas de
catalogacioacuten de zonas e demais onde non
se plantean de momento ampliar o nuacutemero
de persoas na praacutectica totalidade das
confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas
esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea
de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron
pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas
pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas
Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de
mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao
tratarse duns ingresos menores
Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos
de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa
comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados
posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten
Periacuteodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 1
C Allea 80Muller
C Propia 1564A CORUNtildeA
Total Muller 1645
Total A CORUNtildeA 1645
C Allea 1Muller
C Propia 165LUGO
Total Muller 166
Total LUGO 166
Grupo 2B 4
C Allea 75Muller
C Propia 1560VIGO
Total Muller 1639
Total VIGO 1639
Grupo 2B 3
C Allea 75Muller
C Propia 2301
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Muller 2379
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379
Total xeneral 5829 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O cambio de actitude na percepcioacuten do traballo no mar eacute un proceso lento que
require unha renovacioacuten xeracional as confrariacuteas de pescadores estaacuten no camintildeo
ineludible de modernizar as suacuteas instalacioacutens de adaptarse aacutes novas tecnoloxiacuteas -
algunhas xa tentildeen progresado moito no camintildeo correcto- e agora eacute o propio sector
extractivo o que debe provocar iniciativas da man das confrariacuteas e das
administracioacutens puacuteblicas para innovar e conseguir mellorar as suacuteas condicioacutens
laborais de traballo e sobre todo econoacutemicas
A capacidade para diversificar e compatibilizar o sector eacute fundamental para
conseguir mellores resultados e que os mozos e mozas comprendan a necesidade de
apostar polo desenrolo do litoral dende un punto de vista pesqueiro e non so turiacutestico
por exemplo Todo isto estaacute moi relacionado coa busca de novos subproductos da
pesca o novas especies explotables e rendibles economicamente Nunha sociedade
tan cambiante como a que vivimos as ldquomodasrdquo e os cambios alimenticios non se
deben deixar escapar oportunidades para os mozos e mozas que gustan do sector
pesqueiro e marisqueiro A nova cultura de consumo de algas ourizos os novos
subproductos elaborados como pateacutes de pescado etchellip son campos aos que o sector
extractivo tradicional aiacutenda non presta moita atencioacuten pero que no futuro constituiraacuten
novas fontes de emprego
Por outra banda a relevancia do papel da muller traballadora no mundo da
pesca eacute outra consideracioacuten que se debe ter en conta aacute hora de valorar o relevo
xeracional A muller tradicionalmente desempentildeou na nosa comunidade autoacutenoma
labores no marisqueo a peacute maacuteis nos tempos actuais deteacutectase nas confrariacuteas de
pescadores un aumento de mulleres enroladas en buques de marisqueo a flote unha
vez adquiridos os tiacutetulos habilitantes necesarios e que estaacuten conseguindo en moitos
casos recuperar e manter os oficios tradicionais e continuar o relevo xeracional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa
comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides
de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute
seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
20-24
30-34
40-44
50-54
60-64
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens
puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e
asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2002Decembro Total Homes Mulleres
Total 29776 21853 7923
lt 16 anos 0 0 0
16-19 244 228 16
20-24 1367 1192 175
25-29 2521 2124 397
30-34 3305 2711 594
35-39 4063 3217 846
40-44 4353 3449 904
45-49 4545 3313 1232
50-54 4690 3159 1531
55-59 3082 1700 1382
60-64 1401 638 763
gt=65 188 106 82
Non consta 17 16 1
Total sen non consta 29759 21837 7922
HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos
Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
35-39
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas
ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2003Decembro Total Homes Mulleres
Total 29073 21155 7918
lt 16 anos 0 0 0
16-19 226 212 14
20-24 1224 1082 142
25-29 2371 1988 383
30-34 3164 2580 584
35-39 4079 3211 868
40-44 4128 3249 879
45-49 4546 3342 1204
50-54 4423 2978 1445
55-59 3166 1713 1453
60-64 1551 680 871
gt=65 193 118 75
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
29071 21153 7918
HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos
55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
2004Decembro Total Homes Mulleres
Total 28390 20598 7792
lt 16 anos 0 0 0
16-19 228 212 16
20-24 1070 959 111
25-29 2272 1921 351
30-34 3015 2445 570
35-39 3925 3112 813
40-44 4174 3223 951
45-49 4430 3296 1134
50-54 4301 2933 1368
55-59 3190 1700 1490
60-64 1626 695 931
gt=65 157 100 57
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
28388 20596 7792
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar
nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005
2005Decembro Total Homes Mulleres
Total 27596 19996 7600
lt 16 anos 0 0 0
16-19 203 190 13
20-24 926 832 94
25-29 2137 1815 322
30-34 2976 2421 555
35-39 3748 2958 790
40-44 4148 3208 940
45-49 4443 3368 1075
50-54 4319 2968 1351
55-59 3008 1588 1420
60-64 1500 556 944
gt=65 187 91 96
Non consta 1 1 0
Total sen non
consta
27595 19995 7600
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos
seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006
50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
150 100
Homes Mulleres
2006Decembro Total Homes Mulleres
Total 26685 19348 7337
lt 16 anos 0 0 0
16-19 208 196 12
20-24 822 736 86
25-29 1928 1650 278
30-34 2897 2375 522
35-39 3563 2828 735
40-44 4039 3106 933
45-49 4311 3291 1020
50-54 4273 2968 1305
55-59 2921 1563 1358
60-64 1535 550 985
gt=65 188 85 103
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
26685 19348 7337
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase
de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos
estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria
de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de
homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de
idade e asiacute
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007
2007Decembro Total Homes Mulleres
Total 25502 18409 7093
lt 16 anos 0 0 0
16-19 163 153 10
20-24 815 735 80
25-29 1710 1452 258
30-34 2821 2295 526
35-39 3305 2606 699
40-44 3943 2956 987
45-49 4096 3127 969
50-54 4110 2918 1192
55-59 2853 1550 1303
60-64 1530 538 992
gt=65 156 79 77
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
25502 18409 7093
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no
reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade
media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e
que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da
pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos
Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa
inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten
do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a
maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o
que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade
extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego
En concreto unha vez realizadas
consultas a todas as confrariacuteas de
pescadores con actividade de marisqueo a
peacute nos atopamos que salvo nos casos
puntuais de confrariacuteas cos bancos
marisqueiros pechados por problemas de
catalogacioacuten de zonas e demais onde non
se plantean de momento ampliar o nuacutemero
de persoas na praacutectica totalidade das
confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas
esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea
de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron
pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas
pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas
Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de
mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao
tratarse duns ingresos menores
Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos
de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa
comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados
posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten
Periacuteodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 1
C Allea 80Muller
C Propia 1564A CORUNtildeA
Total Muller 1645
Total A CORUNtildeA 1645
C Allea 1Muller
C Propia 165LUGO
Total Muller 166
Total LUGO 166
Grupo 2B 4
C Allea 75Muller
C Propia 1560VIGO
Total Muller 1639
Total VIGO 1639
Grupo 2B 3
C Allea 75Muller
C Propia 2301
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Muller 2379
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379
Total xeneral 5829 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A fin de analizar os datos de idade media apreciados no sector do mar na nosa
comunidade autoacutenoma nos atopamos que dende o ano 2002 ata o 2007 as piraacutemides
de idade variaron segundo os seguintes datos aportados polos ficheiros de afiliacioacuten aacute
seguridade social e proporcionados polo IGE (Instituto Galego de Estatiacutestica)
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
20-24
30-34
40-44
50-54
60-64
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens
puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e
asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2002Decembro Total Homes Mulleres
Total 29776 21853 7923
lt 16 anos 0 0 0
16-19 244 228 16
20-24 1367 1192 175
25-29 2521 2124 397
30-34 3305 2711 594
35-39 4063 3217 846
40-44 4353 3449 904
45-49 4545 3313 1232
50-54 4690 3159 1531
55-59 3082 1700 1382
60-64 1401 638 763
gt=65 188 106 82
Non consta 17 16 1
Total sen non consta 29759 21837 7922
HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos
Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
35-39
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas
ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2003Decembro Total Homes Mulleres
Total 29073 21155 7918
lt 16 anos 0 0 0
16-19 226 212 14
20-24 1224 1082 142
25-29 2371 1988 383
30-34 3164 2580 584
35-39 4079 3211 868
40-44 4128 3249 879
45-49 4546 3342 1204
50-54 4423 2978 1445
55-59 3166 1713 1453
60-64 1551 680 871
gt=65 193 118 75
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
29071 21153 7918
HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos
55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
2004Decembro Total Homes Mulleres
Total 28390 20598 7792
lt 16 anos 0 0 0
16-19 228 212 16
20-24 1070 959 111
25-29 2272 1921 351
30-34 3015 2445 570
35-39 3925 3112 813
40-44 4174 3223 951
45-49 4430 3296 1134
50-54 4301 2933 1368
55-59 3190 1700 1490
60-64 1626 695 931
gt=65 157 100 57
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
28388 20596 7792
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar
nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005
2005Decembro Total Homes Mulleres
Total 27596 19996 7600
lt 16 anos 0 0 0
16-19 203 190 13
20-24 926 832 94
25-29 2137 1815 322
30-34 2976 2421 555
35-39 3748 2958 790
40-44 4148 3208 940
45-49 4443 3368 1075
50-54 4319 2968 1351
55-59 3008 1588 1420
60-64 1500 556 944
gt=65 187 91 96
Non consta 1 1 0
Total sen non
consta
27595 19995 7600
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos
seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006
50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
150 100
Homes Mulleres
2006Decembro Total Homes Mulleres
Total 26685 19348 7337
lt 16 anos 0 0 0
16-19 208 196 12
20-24 822 736 86
25-29 1928 1650 278
30-34 2897 2375 522
35-39 3563 2828 735
40-44 4039 3106 933
45-49 4311 3291 1020
50-54 4273 2968 1305
55-59 2921 1563 1358
60-64 1535 550 985
gt=65 188 85 103
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
26685 19348 7337
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase
de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos
estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria
de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de
homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de
idade e asiacute
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007
2007Decembro Total Homes Mulleres
Total 25502 18409 7093
lt 16 anos 0 0 0
16-19 163 153 10
20-24 815 735 80
25-29 1710 1452 258
30-34 2821 2295 526
35-39 3305 2606 699
40-44 3943 2956 987
45-49 4096 3127 969
50-54 4110 2918 1192
55-59 2853 1550 1303
60-64 1530 538 992
gt=65 156 79 77
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
25502 18409 7093
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no
reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade
media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e
que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da
pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos
Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa
inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten
do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a
maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o
que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade
extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego
En concreto unha vez realizadas
consultas a todas as confrariacuteas de
pescadores con actividade de marisqueo a
peacute nos atopamos que salvo nos casos
puntuais de confrariacuteas cos bancos
marisqueiros pechados por problemas de
catalogacioacuten de zonas e demais onde non
se plantean de momento ampliar o nuacutemero
de persoas na praacutectica totalidade das
confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas
esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea
de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron
pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas
pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas
Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de
mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao
tratarse duns ingresos menores
Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos
de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa
comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados
posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten
Periacuteodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 1
C Allea 80Muller
C Propia 1564A CORUNtildeA
Total Muller 1645
Total A CORUNtildeA 1645
C Allea 1Muller
C Propia 165LUGO
Total Muller 166
Total LUGO 166
Grupo 2B 4
C Allea 75Muller
C Propia 1560VIGO
Total Muller 1639
Total VIGO 1639
Grupo 2B 3
C Allea 75Muller
C Propia 2301
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Muller 2379
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379
Total xeneral 5829 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2002
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
20-24
30-34
40-44
50-54
60-64
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Cos datos obtidos do IGE eacute importante facer consideracioacutens
puntuais relativas a cada un dos anos dos que se dispoacuten de datos e
asiacute no ano 2002 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2002Decembro Total Homes Mulleres
Total 29776 21853 7923
lt 16 anos 0 0 0
16-19 244 228 16
20-24 1367 1192 175
25-29 2521 2124 397
30-34 3305 2711 594
35-39 4063 3217 846
40-44 4353 3449 904
45-49 4545 3313 1232
50-54 4690 3159 1531
55-59 3082 1700 1382
60-64 1401 638 763
gt=65 188 106 82
Non consta 17 16 1
Total sen non consta 29759 21837 7922
HOMES MULLERES40-44 anos 50-54 anos
Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
35-39
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas
ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2003Decembro Total Homes Mulleres
Total 29073 21155 7918
lt 16 anos 0 0 0
16-19 226 212 14
20-24 1224 1082 142
25-29 2371 1988 383
30-34 3164 2580 584
35-39 4079 3211 868
40-44 4128 3249 879
45-49 4546 3342 1204
50-54 4423 2978 1445
55-59 3166 1713 1453
60-64 1551 680 871
gt=65 193 118 75
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
29071 21153 7918
HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos
55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
2004Decembro Total Homes Mulleres
Total 28390 20598 7792
lt 16 anos 0 0 0
16-19 228 212 16
20-24 1070 959 111
25-29 2272 1921 351
30-34 3015 2445 570
35-39 3925 3112 813
40-44 4174 3223 951
45-49 4430 3296 1134
50-54 4301 2933 1368
55-59 3190 1700 1490
60-64 1626 695 931
gt=65 157 100 57
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
28388 20596 7792
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar
nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005
2005Decembro Total Homes Mulleres
Total 27596 19996 7600
lt 16 anos 0 0 0
16-19 203 190 13
20-24 926 832 94
25-29 2137 1815 322
30-34 2976 2421 555
35-39 3748 2958 790
40-44 4148 3208 940
45-49 4443 3368 1075
50-54 4319 2968 1351
55-59 3008 1588 1420
60-64 1500 556 944
gt=65 187 91 96
Non consta 1 1 0
Total sen non
consta
27595 19995 7600
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos
seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006
50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
150 100
Homes Mulleres
2006Decembro Total Homes Mulleres
Total 26685 19348 7337
lt 16 anos 0 0 0
16-19 208 196 12
20-24 822 736 86
25-29 1928 1650 278
30-34 2897 2375 522
35-39 3563 2828 735
40-44 4039 3106 933
45-49 4311 3291 1020
50-54 4273 2968 1305
55-59 2921 1563 1358
60-64 1535 550 985
gt=65 188 85 103
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
26685 19348 7337
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase
de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos
estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria
de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de
homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de
idade e asiacute
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007
2007Decembro Total Homes Mulleres
Total 25502 18409 7093
lt 16 anos 0 0 0
16-19 163 153 10
20-24 815 735 80
25-29 1710 1452 258
30-34 2821 2295 526
35-39 3305 2606 699
40-44 3943 2956 987
45-49 4096 3127 969
50-54 4110 2918 1192
55-59 2853 1550 1303
60-64 1530 538 992
gt=65 156 79 77
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
25502 18409 7093
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no
reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade
media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e
que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da
pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos
Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa
inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten
do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a
maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o
que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade
extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego
En concreto unha vez realizadas
consultas a todas as confrariacuteas de
pescadores con actividade de marisqueo a
peacute nos atopamos que salvo nos casos
puntuais de confrariacuteas cos bancos
marisqueiros pechados por problemas de
catalogacioacuten de zonas e demais onde non
se plantean de momento ampliar o nuacutemero
de persoas na praacutectica totalidade das
confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas
esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea
de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron
pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas
pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas
Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de
mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao
tratarse duns ingresos menores
Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos
de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa
comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados
posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten
Periacuteodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 1
C Allea 80Muller
C Propia 1564A CORUNtildeA
Total Muller 1645
Total A CORUNtildeA 1645
C Allea 1Muller
C Propia 165LUGO
Total Muller 166
Total LUGO 166
Grupo 2B 4
C Allea 75Muller
C Propia 1560VIGO
Total Muller 1639
Total VIGO 1639
Grupo 2B 3
C Allea 75Muller
C Propia 2301
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Muller 2379
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379
Total xeneral 5829 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Piraacutemide de idadedas afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2003
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
35-39
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2003 a media de idade maioritaria de persoas afiliadas
ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se
poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
2003Decembro Total Homes Mulleres
Total 29073 21155 7918
lt 16 anos 0 0 0
16-19 226 212 14
20-24 1224 1082 142
25-29 2371 1988 383
30-34 3164 2580 584
35-39 4079 3211 868
40-44 4128 3249 879
45-49 4546 3342 1204
50-54 4423 2978 1445
55-59 3166 1713 1453
60-64 1551 680 871
gt=65 193 118 75
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
29071 21153 7918
HOMES MULLERES45-49 anos 50-54 anos
55-59 anos Se constata neste ano que a porcentaxe de mulleres se concentra de igual xeito entre o periacuteodo 50 a 54 anos e 55 a 59 anos
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
2004Decembro Total Homes Mulleres
Total 28390 20598 7792
lt 16 anos 0 0 0
16-19 228 212 16
20-24 1070 959 111
25-29 2272 1921 351
30-34 3015 2445 570
35-39 3925 3112 813
40-44 4174 3223 951
45-49 4430 3296 1134
50-54 4301 2933 1368
55-59 3190 1700 1490
60-64 1626 695 931
gt=65 157 100 57
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
28388 20596 7792
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar
nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005
2005Decembro Total Homes Mulleres
Total 27596 19996 7600
lt 16 anos 0 0 0
16-19 203 190 13
20-24 926 832 94
25-29 2137 1815 322
30-34 2976 2421 555
35-39 3748 2958 790
40-44 4148 3208 940
45-49 4443 3368 1075
50-54 4319 2968 1351
55-59 3008 1588 1420
60-64 1500 556 944
gt=65 187 91 96
Non consta 1 1 0
Total sen non
consta
27595 19995 7600
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos
seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006
50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
150 100
Homes Mulleres
2006Decembro Total Homes Mulleres
Total 26685 19348 7337
lt 16 anos 0 0 0
16-19 208 196 12
20-24 822 736 86
25-29 1928 1650 278
30-34 2897 2375 522
35-39 3563 2828 735
40-44 4039 3106 933
45-49 4311 3291 1020
50-54 4273 2968 1305
55-59 2921 1563 1358
60-64 1535 550 985
gt=65 188 85 103
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
26685 19348 7337
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase
de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos
estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria
de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de
homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de
idade e asiacute
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007
2007Decembro Total Homes Mulleres
Total 25502 18409 7093
lt 16 anos 0 0 0
16-19 163 153 10
20-24 815 735 80
25-29 1710 1452 258
30-34 2821 2295 526
35-39 3305 2606 699
40-44 3943 2956 987
45-49 4096 3127 969
50-54 4110 2918 1192
55-59 2853 1550 1303
60-64 1530 538 992
gt=65 156 79 77
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
25502 18409 7093
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no
reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade
media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e
que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da
pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos
Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa
inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten
do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a
maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o
que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade
extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego
En concreto unha vez realizadas
consultas a todas as confrariacuteas de
pescadores con actividade de marisqueo a
peacute nos atopamos que salvo nos casos
puntuais de confrariacuteas cos bancos
marisqueiros pechados por problemas de
catalogacioacuten de zonas e demais onde non
se plantean de momento ampliar o nuacutemero
de persoas na praacutectica totalidade das
confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas
esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea
de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron
pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas
pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas
Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de
mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao
tratarse duns ingresos menores
Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos
de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa
comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados
posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten
Periacuteodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 1
C Allea 80Muller
C Propia 1564A CORUNtildeA
Total Muller 1645
Total A CORUNtildeA 1645
C Allea 1Muller
C Propia 165LUGO
Total Muller 166
Total LUGO 166
Grupo 2B 4
C Allea 75Muller
C Propia 1560VIGO
Total Muller 1639
Total VIGO 1639
Grupo 2B 3
C Allea 75Muller
C Propia 2301
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Muller 2379
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379
Total xeneral 5829 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2004
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
2004Decembro Total Homes Mulleres
Total 28390 20598 7792
lt 16 anos 0 0 0
16-19 228 212 16
20-24 1070 959 111
25-29 2272 1921 351
30-34 3015 2445 570
35-39 3925 3112 813
40-44 4174 3223 951
45-49 4430 3296 1134
50-54 4301 2933 1368
55-59 3190 1700 1490
60-64 1626 695 931
gt=65 157 100 57
Non consta 2 2 0
Total sen non
consta
28388 20596 7792
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2004 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar
nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Asiacute neste periodo xa se constata o incremento da idade media das mulleres ao pasar a outro intervalo de idade
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005
2005Decembro Total Homes Mulleres
Total 27596 19996 7600
lt 16 anos 0 0 0
16-19 203 190 13
20-24 926 832 94
25-29 2137 1815 322
30-34 2976 2421 555
35-39 3748 2958 790
40-44 4148 3208 940
45-49 4443 3368 1075
50-54 4319 2968 1351
55-59 3008 1588 1420
60-64 1500 556 944
gt=65 187 91 96
Non consta 1 1 0
Total sen non
consta
27595 19995 7600
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos
seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006
50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
150 100
Homes Mulleres
2006Decembro Total Homes Mulleres
Total 26685 19348 7337
lt 16 anos 0 0 0
16-19 208 196 12
20-24 822 736 86
25-29 1928 1650 278
30-34 2897 2375 522
35-39 3563 2828 735
40-44 4039 3106 933
45-49 4311 3291 1020
50-54 4273 2968 1305
55-59 2921 1563 1358
60-64 1535 550 985
gt=65 188 85 103
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
26685 19348 7337
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase
de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos
estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria
de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de
homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de
idade e asiacute
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007
2007Decembro Total Homes Mulleres
Total 25502 18409 7093
lt 16 anos 0 0 0
16-19 163 153 10
20-24 815 735 80
25-29 1710 1452 258
30-34 2821 2295 526
35-39 3305 2606 699
40-44 3943 2956 987
45-49 4096 3127 969
50-54 4110 2918 1192
55-59 2853 1550 1303
60-64 1530 538 992
gt=65 156 79 77
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
25502 18409 7093
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no
reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade
media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e
que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da
pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos
Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa
inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten
do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a
maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o
que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade
extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego
En concreto unha vez realizadas
consultas a todas as confrariacuteas de
pescadores con actividade de marisqueo a
peacute nos atopamos que salvo nos casos
puntuais de confrariacuteas cos bancos
marisqueiros pechados por problemas de
catalogacioacuten de zonas e demais onde non
se plantean de momento ampliar o nuacutemero
de persoas na praacutectica totalidade das
confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas
esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea
de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron
pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas
pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas
Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de
mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao
tratarse duns ingresos menores
Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos
de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa
comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados
posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten
Periacuteodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 1
C Allea 80Muller
C Propia 1564A CORUNtildeA
Total Muller 1645
Total A CORUNtildeA 1645
C Allea 1Muller
C Propia 165LUGO
Total Muller 166
Total LUGO 166
Grupo 2B 4
C Allea 75Muller
C Propia 1560VIGO
Total Muller 1639
Total VIGO 1639
Grupo 2B 3
C Allea 75Muller
C Propia 2301
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Muller 2379
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379
Total xeneral 5829 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2005
2005Decembro Total Homes Mulleres
Total 27596 19996 7600
lt 16 anos 0 0 0
16-19 203 190 13
20-24 926 832 94
25-29 2137 1815 322
30-34 2976 2421 555
35-39 3748 2958 790
40-44 4148 3208 940
45-49 4443 3368 1075
50-54 4319 2968 1351
55-59 3008 1588 1420
60-64 1500 556 944
gt=65 187 91 96
Non consta 1 1 0
Total sen non
consta
27595 19995 7600
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2005 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao
reacutexime especial do mar segundo se tratase de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos
seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006
50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
150 100
Homes Mulleres
2006Decembro Total Homes Mulleres
Total 26685 19348 7337
lt 16 anos 0 0 0
16-19 208 196 12
20-24 822 736 86
25-29 1928 1650 278
30-34 2897 2375 522
35-39 3563 2828 735
40-44 4039 3106 933
45-49 4311 3291 1020
50-54 4273 2968 1305
55-59 2921 1563 1358
60-64 1535 550 985
gt=65 188 85 103
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
26685 19348 7337
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase
de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos
estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria
de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de
homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de
idade e asiacute
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007
2007Decembro Total Homes Mulleres
Total 25502 18409 7093
lt 16 anos 0 0 0
16-19 163 153 10
20-24 815 735 80
25-29 1710 1452 258
30-34 2821 2295 526
35-39 3305 2606 699
40-44 3943 2956 987
45-49 4096 3127 969
50-54 4110 2918 1192
55-59 2853 1550 1303
60-64 1530 538 992
gt=65 156 79 77
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
25502 18409 7093
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no
reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade
media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e
que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da
pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos
Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa
inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten
do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a
maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o
que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade
extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego
En concreto unha vez realizadas
consultas a todas as confrariacuteas de
pescadores con actividade de marisqueo a
peacute nos atopamos que salvo nos casos
puntuais de confrariacuteas cos bancos
marisqueiros pechados por problemas de
catalogacioacuten de zonas e demais onde non
se plantean de momento ampliar o nuacutemero
de persoas na praacutectica totalidade das
confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas
esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea
de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron
pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas
pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas
Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de
mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao
tratarse duns ingresos menores
Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos
de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa
comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados
posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten
Periacuteodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 1
C Allea 80Muller
C Propia 1564A CORUNtildeA
Total Muller 1645
Total A CORUNtildeA 1645
C Allea 1Muller
C Propia 165LUGO
Total Muller 166
Total LUGO 166
Grupo 2B 4
C Allea 75Muller
C Propia 1560VIGO
Total Muller 1639
Total VIGO 1639
Grupo 2B 3
C Allea 75Muller
C Propia 2301
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Muller 2379
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379
Total xeneral 5829 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Piraacutemide de idade das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2006
50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
150 100
Homes Mulleres
2006Decembro Total Homes Mulleres
Total 26685 19348 7337
lt 16 anos 0 0 0
16-19 208 196 12
20-24 822 736 86
25-29 1928 1650 278
30-34 2897 2375 522
35-39 3563 2828 735
40-44 4039 3106 933
45-49 4311 3291 1020
50-54 4273 2968 1305
55-59 2921 1563 1358
60-64 1535 550 985
gt=65 188 85 103
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
26685 19348 7337
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade social
Asiacute mesmo no ano 2006 a media de edade maioritaria de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase
de homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de idade e asiacute
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos
estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria
de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de
homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de
idade e asiacute
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007
2007Decembro Total Homes Mulleres
Total 25502 18409 7093
lt 16 anos 0 0 0
16-19 163 153 10
20-24 815 735 80
25-29 1710 1452 258
30-34 2821 2295 526
35-39 3305 2606 699
40-44 3943 2956 987
45-49 4096 3127 969
50-54 4110 2918 1192
55-59 2853 1550 1303
60-64 1530 538 992
gt=65 156 79 77
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
25502 18409 7093
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no
reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade
media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e
que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da
pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos
Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa
inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten
do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a
maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o
que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade
extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego
En concreto unha vez realizadas
consultas a todas as confrariacuteas de
pescadores con actividade de marisqueo a
peacute nos atopamos que salvo nos casos
puntuais de confrariacuteas cos bancos
marisqueiros pechados por problemas de
catalogacioacuten de zonas e demais onde non
se plantean de momento ampliar o nuacutemero
de persoas na praacutectica totalidade das
confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas
esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea
de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron
pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas
pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas
Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de
mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao
tratarse duns ingresos menores
Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos
de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa
comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados
posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten
Periacuteodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 1
C Allea 80Muller
C Propia 1564A CORUNtildeA
Total Muller 1645
Total A CORUNtildeA 1645
C Allea 1Muller
C Propia 165LUGO
Total Muller 166
Total LUGO 166
Grupo 2B 4
C Allea 75Muller
C Propia 1560VIGO
Total Muller 1639
Total VIGO 1639
Grupo 2B 3
C Allea 75Muller
C Propia 2301
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Muller 2379
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379
Total xeneral 5829 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
150 100 50 00 50 100
lt 16 anos
16-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
gt=65
Homes Mulleres
E finalmente o ano 2007 que eacute o ultimo do cal existen datos
estatiacutesticos contrastables e aportados a media de idade maioritaria
de persoas afiliadas ao reacutexime especial do mar segundo se tratase de
homes ou mulleres se poderiacutea interpolar nos seguintes grupos de
idade e asiacute
Fonte Ficheiros de afiliacioacuten aacute seguridade socia
Piraacutemide das afiliacioacutens aacute SS no reacutexime do mar Galicia Decembro 2007
2007Decembro Total Homes Mulleres
Total 25502 18409 7093
lt 16 anos 0 0 0
16-19 163 153 10
20-24 815 735 80
25-29 1710 1452 258
30-34 2821 2295 526
35-39 3305 2606 699
40-44 3943 2956 987
45-49 4096 3127 969
50-54 4110 2918 1192
55-59 2853 1550 1303
60-64 1530 538 992
gt=65 156 79 77
Non consta 0 0 0
Total sen non
consta
25502 18409 7093
HOMES MULLERES45-49 anos 55-59 anos
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no
reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade
media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e
que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da
pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos
Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa
inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten
do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a
maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o
que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade
extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego
En concreto unha vez realizadas
consultas a todas as confrariacuteas de
pescadores con actividade de marisqueo a
peacute nos atopamos que salvo nos casos
puntuais de confrariacuteas cos bancos
marisqueiros pechados por problemas de
catalogacioacuten de zonas e demais onde non
se plantean de momento ampliar o nuacutemero
de persoas na praacutectica totalidade das
confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas
esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea
de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron
pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas
pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas
Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de
mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao
tratarse duns ingresos menores
Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos
de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa
comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados
posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten
Periacuteodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 1
C Allea 80Muller
C Propia 1564A CORUNtildeA
Total Muller 1645
Total A CORUNtildeA 1645
C Allea 1Muller
C Propia 165LUGO
Total Muller 166
Total LUGO 166
Grupo 2B 4
C Allea 75Muller
C Propia 1560VIGO
Total Muller 1639
Total VIGO 1639
Grupo 2B 3
C Allea 75Muller
C Propia 2301
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Muller 2379
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379
Total xeneral 5829 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como resumo final dos datos das piraacutemides de idade dos empregados no
reacutexime especial do mar na nosa comunidade autoacutenoma se pode concluiacuter que a idade
media aumentou nos uacuteltimos anos e que para os homes esta entre os 45-49 anos e
que no caso das mulleres o envellecemento da poboacioacuten dedicada as labores da
pesca e superior aos dos homes cunha idade media entre os 55 e 59 anos
Dende a aprobacioacuten dos Coeficientes Reductores para o sector da pesca coa
inclusioacuten do marisqueo a peacute como unha das actividades favorecidas cunha reduccioacuten
do 10 do periacuteodo de cotizacioacuten necesario para poder xubilarse nos atopamos que a
maioriacutea das mulleres mariscadoras deixaraacuten a actividade nun periacuteodo de 5 anos o
que pode provocar a carestiacutea de persoal laboral neste segmento de actividade
extractiva que se constata que ten moita demanda de emprego
En concreto unha vez realizadas
consultas a todas as confrariacuteas de
pescadores con actividade de marisqueo a
peacute nos atopamos que salvo nos casos
puntuais de confrariacuteas cos bancos
marisqueiros pechados por problemas de
catalogacioacuten de zonas e demais onde non
se plantean de momento ampliar o nuacutemero
de persoas na praacutectica totalidade das
confrariacuteas consultadas se atopan que existe unha lista de espera de persoas
esperando optar ao permiso administrativo correspondente En concreto na confrariacutea
de pescadores de Noia habiacutea hai dous anos maacuteis de 500 persoas lista que decidiron
pechar aacute espera da apertura do prazo para a realizacioacuten das actividades formativas
pertinentes e posteriormente abrir o cupo de prazas
Poacutedese dicir que a media de persoas esperando para optar a unha praza de
mariscadorra eacute de 50 dependendo da zona porque tameacuten eacute certo que no norte de
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao
tratarse duns ingresos menores
Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos
de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa
comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados
posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten
Periacuteodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 1
C Allea 80Muller
C Propia 1564A CORUNtildeA
Total Muller 1645
Total A CORUNtildeA 1645
C Allea 1Muller
C Propia 165LUGO
Total Muller 166
Total LUGO 166
Grupo 2B 4
C Allea 75Muller
C Propia 1560VIGO
Total Muller 1639
Total VIGO 1639
Grupo 2B 3
C Allea 75Muller
C Propia 2301
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Muller 2379
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379
Total xeneral 5829 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Galicia as expectativas laborais do sector do marisqueo a peacute son ben distintas ao
tratarse duns ingresos menores
Con respecto ao sector feminino do mar reflectimos a continuacioacuten os datos
de agosto de 2008 de mulleres dadas de alta no Reacutexime Especial do Mar na nosa
comunidade autoacutenoma e asiacute tendo en conta que son os datos maacuteis actualizados
posibles nos atopamos coa seguinte informacioacuten
Periacuteodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estatiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 1
C Allea 80Muller
C Propia 1564A CORUNtildeA
Total Muller 1645
Total A CORUNtildeA 1645
C Allea 1Muller
C Propia 165LUGO
Total Muller 166
Total LUGO 166
Grupo 2B 4
C Allea 75Muller
C Propia 1560VIGO
Total Muller 1639
Total VIGO 1639
Grupo 2B 3
C Allea 75Muller
C Propia 2301
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Muller 2379
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 2379
Total xeneral 5829 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Nosa topamos que o nuacutemero de mulleres dedicadas ao sector extractivo
artesanal do grupo IIB e III con 5829 persoas
Destacar o alto grao de persoas afiliadas no reacutexime de autoacutenomas que existen
nestes grupos de cotizacioacuten
E con respecto ao homes afiliados a data de agosto de 2008 tameacuten no grupo
IIB e III a situacioacuten eacute a seguinte cun total de 9223 afiliados a estes dous grupos
Periodo Localizacioacuten
Administrativa Sexo
Grupos de Cotizacioacuten
Indicadores Estadiacutesticas de Afiliacioacuten
Mes Direccioacuten Provincial
Sexo Subgrupo Afiliados REM
Grupo 2B 898
C Ajena 780Home
C Propia 1514A CORUNtildeA
Total Home 3192
Total A CORUNtildeA 3192
Grupo 2B 123
C Ajena 82Home
C Propia 103LUGO
Total Home 308
Total LUGO 308
Grupo 2B 353
C Ajena 529Home
C Propia 1142VIGO
Total Home 2024
Total VIGO 2024
Grupo 2B 383
C Ajena 612Home
C Propia 2704
VILAGARCIacuteA DE
AROUSA
Total Home 3699
ago-08
Total VILAGARCIacuteA DE AROUSA 3699
Total xeral 9223 Fonte ISM
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Por outra banda en relacioacuten ao nuacutemero de parados por sectores de actividade
e segundo datos obtidos do Instituto Galego das Cualificacioacutens nos atopamos coa
seguinte informacioacuten referida ao ano 2007 e na nosa comunidade autoacutenoma
Homes Mulleres TOTAIS
Agricultura
Ganaderiacutea caza y
silvicultura
1168 1405 2573
PESCA 420 2002 2422
Industrias
Extractivas 259 441 700
Insdustrias
Manufactureras 15640 7811 23451
Prodenerxiacutea e gas 113 224 337
Construccioacuten 2038 14887 16925
Comercreparacioacuten
vehiacuteculos 13593 5261 18854
Hostelariacuteas 11982 3421 15313
Transporte 1575 2707 4282
Interm Financiera 444 251 695
ActInmobiliarias 14774 8188 22962
Admoacuten Publica
defensa e
seguridade
5016 3522 8538
Educacioacuten 2299 815 3114
ActSanitarias 3674 490 4164
Outras actsociais 4820 1843 6663
Fogares cpersoal
domestico 833 54 887
Org Extraterritoriais 12 10 22
Sen sec asociada 17322 5758 23080
TOTAL 95892 59090 154982 Fonte Instituto Galego das Cualificacioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Se se toman como referencia os datos da graacutefica anterior se aprecia que o
desemprego no sector pesqueiro soacute representa un 15 do total do nuacutemero de
parados totais do ano 2007 poacutedese reflectir por tanto que o paro nos profesionais do
sector en cifras totais e no ano 2007 non representou un dato significativo do total
nacional
Por outra banda e segundo novas aparecidas nos xornais ( La Voz de Galicia
17808 artigo ldquoO panorama Laboral da Flotardquo) se sinala no ano 2007 o numero de
marintildeeiros galegos en paro foi de 2410 persoas pero que se trata dun desemprego
residual e ademais ficticio eacute mais comentan que se trata dun colectivo composto
maioritariamente de persoas que estaacuten a piques de alcanzar a idade de xubilacioacuten e
deciden esperar a data oficial cobrando o paro Ademais segundo declaracioacutens de
representantes sindicais moitos dos parados optan voluntariamente por percibir a
prestacioacuten porque economicamente prefiren gantildear o 75 da base estando en terra
que eacute maacuteis ou menos o que percibiriacutean traballando no mar
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
11 Consideracioacutens sobre o sector feminino do mar
A importancia que dende o punto de vista socioeconoacutemico ten no sector
pesqueiro galego onde a muller desempentildea labores eacute enorme As mulleres participan
en toda a cadea productiva que vai dende o sector extractivo maioritariamente o
marisqueo a pe ata a comercializacioacuten que incluacutee tarefas de recollida nas lonxas e
transporte ou venda nas prazas de abastos
Foto Mariscadoras de Pontedeume no transcurso dunha reunioacuten
A relevancia da muller en sectores como o da conserva e a transformacioacuten do
pescado o sector da acuicultura na nosa comunidade autoacutenoma eacute tal que se pode
considerar un fenoacutemeno exclusivo a nivel mundial
A cultura do contildeecemento das mulleres se transmitiu de xeracioacuten en xeracioacuten
e ata hai pouco tempo non se lle deu o valor que tintildean Sen embargo o traballo da
muller no mar sempre foi valorado desde a perspectiva do home tradicionalmente
vista como ldquocoidadorardquo do fogar mentres o home aportaba os cartos necesarios para
o mantemento da familia non se puxo en valor a capacidade de rendabilizar o seu
traballo sempre se considerou o cabeza de familia unicamente ao home aiacutenda que
na praacutectica a suacutea presencia no fogar sobre todo no caso dos homes embarcados
durante meses no gran sol ou noutros caladorios fose praacutecticamente nula
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Foi preciso unha evolucioacuten social que se lle pode chamar ldquorevolucioacuten feminina
no marrdquo para que as mulleres puxesen en valor eses contildeecementos para asiacute
empezar a formarse en materia formativa adecuada e especiacutefica para elas e que
axudou a mobilizar o sector a mellorar a suacutea autoestima e a participar maacuteis nas
entidades colectivas representativas do sector e que tradicionalmente estaban
copadas polos homes
Na actualidade se plantea unha valoracioacuten das actividades da muller no
mundo da pesca tendo en conta diferentes perspectivas ou actividades econoacutemicas
mulleres mariscadoras a pe mulleres recolectoras de algas mulleres redeiras
mulleres enroladas (pescadoras) en barcos mulleres nas conserveiras mulleres
encargadas do comercio polo miuacutedo de peixe e mulleres traballadoras en tarefas
administrativas directamente relacionadas coas entidades representativas do sector
neste caso persoal contratado polas confrariacuteas de pescadores Todos estes
exemplos non son os uacutenicos nos que a muller realiza tarefas pero si poden
representar as actividades onde tentildeen un grande peso especiacutefico
Por outra banda cabe destacar que segundo un estudio denominado ldquoA muller
no mundo da pesca en Galiciardquo editado pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos
Mariacutetimos no ano 2004 se extraen conclusioacutens que reflicten entre outros aspectos o
peso do salario da muller nos ingresos totais da unidade familiar pola suacutea
importancia se representa o cadro seguinte
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
ANALISE DOS INGRESOS DA UNIDADE FAMILIAR
PRINCIPAIS NON
PRINCIPAIS
NSNC
ARMADORAS 67 33 0
BATEEIRAS 50 18 32
MARISCADORAS
A PIE
15 79 6
PERCEBEIRAS A
FLOTE
48 48 5
PERCEBEIRAS A
PIE
38 57 5
REDEIRAS 18 78 4
Do anterior se comproba que este estudio realizado sobre unha mostra de
532 mulleres da pesca de Galicia se extrapola o dato de que sobre todo no caso das
mulleres que realizan a actividade de marisqueo a peacute (incluiacutedo as percebeiras) e das
mulleres que realizan traballos de redeiras os ingresos mensuais acadados non son
os principais da unidade familiar Sen embargo este estudio soacute analizou os sectores
arriba indicados sen profundizar no emprego da muller no comercio polo miuacutedo de
peixe a muller no sector da conserva entre outras profesioacutens
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
12 As entidades asociativas do sector do mar
A continuacioacuten se presenta o mapa situacional das confrariacuteas en Galicia
Dende A Guarda ata Ribadeo a rede de Confrariacuteas de Pescadores existente
en Galicia con 62 unidades de xestioacuten eacute unha das maacuteis importantes do territorio
nacional e un exemplo de organizacioacuten do sector pesqueiro e marisqueiro inexistente
en todo o resto do mundo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As Confrariacuteas de Pescadores tentildeen as suacuteas orixes xa no seacuteculo XII como
entidades organizativas e a suacutea evolucioacuten ao longo do tempo aiacutenda que foi
complicada conseguiu manter a filosofiacutea de entidade asociativa representativa dos
intereses do sector
Tradicionalmente o sector do mar estivo marcado por unha maioriacutea de
presencia masculina e reflexo desa situacioacuten eran os homes os que copaban os
postos de direccioacuten e representacioacuten Co paso dos anos os cambios da sociedade
reflectiron tameacuten cambios culturais e cambios na consideracioacuten da muller no traballo
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
Destaca que o nuacutemero de mulleres vicepatronas maiores nas confrariacuteas de
Pescadores eacute de 18 mulleres o que representa o 30 das confrariacuteas posuacuteen nos
cargos de vicepresidentas a mulleres do sector pesqueiro ou marisqueiro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Polo tanto se atopa unha connotacioacuten especial no sentido de que i 40 dos
cargos de alta direccioacuten nas confrariacuteas de pescadores estaacuten ocupados por mulleres
A fin de afondar no sentir destas mulleres se planteou un cuestionario a estas
mulleres directivas-patronas maiores- a fin de analizar as respostas dende a suacutea
perspectiva e asiacute se realizaron enquisas sinxelas a fin de acadar a suacutea opinioacuten como
mulleres representativas do sector
Se entrevistaron a catro patroas maiores en concreto aacutes Patroas Maiores de O
Vicedo (Lugo) Mintildeo ( A Coruntildea) Pontedume (A Coruntildea) e Vilanova de Arousa
(Pontevedra)
De toacutedolos xeitos ademaacuteis das enquisas con aspectos concretos realizados
aacutes patronas maiores citadas se mantiveron contactos con mulleres de distintos
aacutembitos da pesca a fin de acadar informacioacuten e opinioacutens sobre aspectos profesionais
O cuestionario que se lles realizou foi o seguinte
Edade ________Anos traballados no mar _________________ 1- iquestCantos anos leva realizando tarefas directivas na suacutea entidade Menos de 1 1-5 5-10 Maacuteis de 10 2- Na suacutea entidades a maior cantidade de socios a conforman Homes Mulleres
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- iquestCantas mulleres pertencen ao maacuteximo oacutergano de decisioacuten da suacutea entidade ademais de vostede Ningunha 1 2 3 4 5 mais de 5 4- O feito de ser muller iquesteacute un obstaacuteculo para exercer de Patroa Maior SI NON 5- iquestCales cree que son as causas de que non haxa maacuteis mulleres directivas nas organizacioacutens pesqueiras 1-Inconvenientes familiares(conciliacioacuten) 2- Falta de compromiso 3-Baja autoestima 4- Falta de formacioacuten 5- Falta de valoracioacuten por parte do sector 6- iquestComo consegue a conciliacioacuten da vida familiar e profesional Compartindo tarefas coa parella Tentildeo axuda de familiares Servizos exteriores Compatibilizo sen problemas polo horario que tentildeo 7- iquestConsidera preciso a realizacioacuten de maacuteis actividades formativas por parte do sector SI NON 8- iquestVe precisa unha reciclaxe profesional do sector a fin de poder diversificar actividades e realizar actividades complementarias a suacutea profesioacuten (enteacutendese turismo marintildeeiro etc) SI NON De contestar siacute iquestque tipo de formacioacuten considerariacutea maacuteis necesaria Formacioacuten en materia de turismo Formacioacuten en informaacutetica Formacioacuten en xestioacuten de empresas Outra formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE VILANOVA DE AROUSA (PONTEVEDRA)
Edade 54 anos
Estado Civil Casada con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista Evangelina Lago Valle
Patrona Maior de Vilanova de Arousa
Dona Evangelina Lago manifesta que o feito de ser muller non foi un obstaacuteculo
para exercer o cargo directivo de Patrona Maior pero si manifesta que as mulleres
non se animan a presentarse para cargo de directivas por problemas coa conciliacioacuten
da vida familiar e profesional asiacute como que detecta unha falta de valoracioacuten por parte
do sector polo feito de ser muller
Ela sen embargo a nivel persoal non manifesta ter problemas de conciliacioacuten
e compatibiliza a suacutea vida profesional e familiar co horario aiacutenda que recontildeece tameacuten
a axuda da suacutea parella
A formacioacuten desde o seu punto de vista segue a ser precisa para o sector e
considera que a diversificacioacuten fai precisa a reciclaxe para poder realizar actividades
complementarias aacute profesioacuten de pescadormariscador en concreto reclaca que a
formacioacuten en xestioacuten de empresas eacute das principais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE PONTEDEUME ( A CORUNtildeA)
Edade 50 anos
Estado Civil casado con fillos
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente homes
Nordmmulleres en direccioacuten+5
Entrevista a Mariacutea Jesuacutes Lopez Iglesias
Patrona Maior de Pontedeume
Dona Mariacutea Jesuacutes Loacutepez patrona maior de Pontedeume opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de compromiso
persoal e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotidianas do seu
fogar as realiza sen problemas si considera preciso unha maior formacioacuten no sector
e valora que a mesma se realice sobre actividades complementarias a suacutea profesioacuten
sobre todo en informaacutetica xestioacuten de empresas e outras
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE O VICEDO (LUGO)
Edade 55 anos
Estado Civil casada con fillo
Anosctarefas directivas +10
SociosMaioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten +5
Entrevista a Faustina Solloso Vale
PATRONA MAIOR DE O VICEDO
Dona Faustina Solloso Vale patrona maior de O Vicedo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e no seu caso a compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do
seu fogar as realiza sen problemas gracias ao horario que lle ocupa o marisqueo e
as actividades directivas si considera necesaria maacuteis formacioacuten pero opina que as
mulleres son difiacuteciles de convencer para que se animen aacute formacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
PATRONA MAIOR DE MINtildeO
Edade 55 anos
Estado Civil casada con filloS
Anos c tarefas directivas +10
Socios Maioritariamente mulleres
Nordmmulleres en direccioacuten4
Dona Mariacutea Joseacute Crespo Fraga patrona maior de Mintildeo opina que o feito de
ser muller non foi un obstaacuteculo para exercer de Patrona Maior e que as mulleres non
se animan a ocupar cargos directivos nas confrariacuteas por unha falta de valoracioacuten por
parte do sector e tameacuten por unha falta de compromiso no seu caso a
compatibilizacioacuten profesional coas tarefas cotiaacutes do seu fogar as realiza sen
problemas gracias apoio da suacutea parella e opina que se deben realizar maacuteis
actividades de formacioacuten de todo tipo incluiacutendo as que permitan realizar actividades
complementarias coa pesca e o marisqueo considera asiacute mesmo que se debe
realizar formacioacuten en materia de turismo informaacutetica xestioacuten de empresas e maacuteis
Destacar o feito que aproximadamente o 50 das Confrariacuteas de Pescadores
en Galicia tentildeen mulleres desempentildeando o posto de Secretarias das organizacioacutens
que son os postos de xestioacuten administrativa de maior responsabilidade neste sentido
dentro das entidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
2 Cotizacioacuten aacute Seguridade Social Os coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten no mar (COES) O sector do mar eacute un dos sectores que por razoacuten da suacutea penosidade e risco
goza de determinados beneficios sociais asiacute como poden ser o sector da mineriacutea ou
outros
Sinalar a importancia do RD 23091970 polo que se lle recontildeeceu o dereito a
ter coeficientes reductores da idade de xubilacioacuten a aqueles profesionais do mar
Non obstante con data 20 de xaneiro de 2005 se publicou no Boletiacuten Oficial do
Estado o Real Decreto 23902004 de 30 de decembro polo que se modifican os
coeficientes regulados no Decreto 23091970 de 23 de xullo e se establecen novos
coeficientes que beneficiaraacuten a alguacutens colectivos de traballadores non incluiacutedos
anteriormente o que provocou con este novo decreto a inclusioacuten de colectivos como
as mariscadoras a peacute nos posibles beneficiarios da reduccioacuten da idade de xubilacioacuten
Tal como se indica na lexislacioacuten aplicable os coeficientes reductores se
aplicaraacuten a actividades de Marintildea Mercante Actividades de Pesca Mariacutetima
actividades de Estiba e Desestiba e Actividades de Marisqueo Recollida de
Percebes e de Algas
En concreto e no relativo a Actividades de Pesca Mariacutetima se incluacuteen en este
apartado os traballos tanto por conta allea como por conta propia realizados a bordo
de embarcacioacutens dedicadas a pesca mariacutetima comercial en calquera das suacuteas
modalidades
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Con respecto aacutes cuantiacuteas das deduccioacutens da idade de xubilacioacuten e en
concreto no sector da pesca se atopa relacionado na normativa do seguinte xeito
1- Traballos de calquera natureza a bordo das seguintes embarcacioacutens
bull Conxeladores bacaladeiros e parellas de bacaladeiros e baleneiros--gt 040
bull Arrastreiros de maacuteis de 250 TRB--gt 035
bull Embarcacioacutens pesqueiras maiores de 150 TRB no incluiacutedas nos grupos
anteriores--gt 030
bull Embarcacioacutens pesqueiras de maacuteis de 10 TRB e ata 150 TRB non incluiacutedas
nos grupos anteriores--gt 025
bull Embarcacioacutens pesqueiras de ata 10 TRB--gt 015
Conxeadores de cefaloacutepodos do Banco Canario Sahariano
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de cefaloacutepodos
do Banco Canario-Sahariano se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040
conforme ao disposto na Resolucioacuten da Direccioacuten General de Reacutegimen Juriacutedico da
Seguridade Social de 8 de xaneiro de 1990 Para a aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute
necesario acreditar que o buque no que se traballou como tripulante era un buque
conxeador autorizado para faenar no Banco Canario-Sahariano Ditos buques son os
comprendidos en calquera das seguintes relacions
bull Censo de buques con dereito de acceso a pesqueiriacuteas de xurisdiccioacuten
marroquiacute autorizado por Orden de 28 de julio de 1981 (BOE de 19 de
agosto)
bull Censo actualizado por Resolucioacuten da Subsecretariacutea de Pesca Mariacutetima de 8
de xuntildeo de 1982 (BOE de 21 de setembro)
bull Censo actualizado expedido pola Secretariacutea General de Pesca Mariacutetima
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Conxeladores de marisco do caladoiro de Marrocos
Aos periacuteodos traballados como tripulantes de buques conxeladores de marisco no
caladoiro de Marrocos se lles aplicaraacute un coeficiente reductor do 040 conforme ao
disposto na Resolucioacuten dictada pola Direccioacuten General de Ordenacioacuten Juriacutedica e
Entidades Colaboradoras da Seguridade Social de 24 de xuntildeo de 1992 Para a
aplicacioacuten de dito coeficiente seraacute necesario acreditar que o buque no que se
traballou como tripulante era un buque conxlador autorizado para faenar no
caladoiro de Marrocos Ditos buques son os comprendidos nalguna das relaciones
citadas para el Banco Canario-Sahariano en el apartado anterior
2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
Os periacuteodos de actividade como mariscadores percebeiros e recolledores de algas
con alta no colectivo 407--gt 010
Todos estes avances sociais melloran as condicioacutens laborais dos traballadores
ainda que se aprecian de todos xeitos insuficientes a tenor das demandas dos
traballadores
Coa inclusioacuten dentro da consideracioacuten de actividade merecedora de
coeficiente reductor do 010 para o caso dasdos mariscadores a peacute foi un feito
recollido de xeito positivo polo sector feminino que maioritariamente realiza estas
labores na actualidade outros colectivos formados maioritariamente por mulleres
como son as redeiras tameacuten estan a reivindicar a inclusioacuten na normativa de
actividades con dereito a coeficiente reductor da idade de xubilacioacuten
No sector feminino do mar casi todas as traballadoras estaacuten afiliadas a
Seguridade Social dentro do reacutexime especial do mar (excluiacutedas as de venda polo
miuacutedo do peixe ou na industria paralela ao sector)As prestacioacutens mais
determinantes para a suacutea afiliacioacuten son a cobertura por baixas e accidentes e a
cotizacioacuten para a xubilacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Eacute no sector das redeiras onde se manifesta unha situacioacuten mais irregular
neste sentido pero grazas as medidas de fomento que se estaacuten a realizar por parte
das administracioacutens Puacuteblicas coa convocatoacuteria de axudas para as profesionais deste
campo o nuacutemero de irregularidades poacutedese considerar na actualidade pouco
significativo
Mencioacuten a parte merecen outras reivindicacioacutens feitas poacutelas mulleres do mar
como eacute o recontildeecemento de enfermidades profesionais a fin de mellorar as pensioacutens
fruto de incapacidades ou baixas laborais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- A muller mariscadora a peacute
Na nosa comunidade autoacutenoma existen aproximadamente unhas 4000
mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute segundo datos aportados pola Conselleriacutea de
Pesca e Asuntos Mariacutetimos e referidos ao ano 2007 Este colectivo de mulleres se
atopa integrado dentro das Confrariacuteas de Pescadores que en Galicia son as
seguintes
Cofradiacuteas de Pescadores de Ribadeo Foz Burela San Cibrao Celeiro O Vicedo
O Barqueiro Espasante Carintildeo Cedeira Ferrol Barallobre Mugardos Ares
Pontedeume Mintildeo Sada Lorbeacute Mera a Coruntildea Caion Malpica Corme Laxe
Camelle Camarintildeas Muxiacutea Fisterra Corcubioacuten o PIndo Lira Muros Noia
Portosiacuten Porto do Son Aguntildeo Palmeira ribeira Poboa do Caramintildeal Cabo de
Cruz Rianxo Carril Vilaxoan Illa de Arousa Vilanova de Arousa Cambados O
Grove Portonovo Sanxenxo Raxoacute Pontevedra Lourizaacuten Mariacuten Bueu Aldaacuten
Cangas Moantildea Arcade Redondela Vigo Baiona A Guarda
As 62 confrariacuteas en Galicia forman un entramado ao longo de todo o litoral que debe ser aproveitado como sistema en rede e nas que estaacuten integradas o 99 das agrupacioacutens de mulleres dedicadas ao marisqueo a peacute existentes na nosa comunidade autoacutenoma
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As mariscadoras a peacute son quizais o sector feminino do mar maacuteis e mellor
organizado a suacutea labor de xestoras dos seus plans de explotacioacuten fan que se
converteran en directivas das suacuteas agrupacioacutens e pouco a pouco se fosen integrando
dentro das directivas das suacuteas entidades representativas que son as confrariacuteas de
pescadores
A percepcioacuten que as mulleres mariscadoras a peacute tentildeen actualmente do seu
traballo eacute moi positiva dende o punto de vista profesional se ben os rendementos
econoacutemicos conqueridos pola suacutea actividade non son moi elevados si foron
mellorando a medida que foron tomando conciencia da importancia do mesmo
A actividade marisqueira non eacute unha actividade contiacutenua no tempo se realizan
paros programados segundo os plans de explotacioacuten anuais ademais de que se fixan
prezos de retirada se o marisco non alcanza o prezo miacutenimo e mesmo a planificacioacuten
do traballo depende das mareas o que permite dalguacuten xeito unha organizacioacuten a
priori da vida profesional e conciliar dalguacuten xeito coa vida profesional
Na actualidade existen 7 mulleres en Galicia que ostentan o cargo de Patroa
Maior o que representa o 10 do total das confrariacuteas de pescadores en toacutedolos
casos se trata de mulleres mariscadoras a peacute sen embargo o nuacutemero de mulleres
que estaacute nos postos directivos das confrariacuteas cada diacutea vai en aumento
As mulleres mariscadoras a peacute foron o colectivo do mar maacuteis activo e o
pioneiro en materia de organizacioacuten dentro do sector Dende sempre se lles
considerou ldquoinvisiblesrdquo a efectos estatiacutesiticos e a suacutea actividade empresarial non foi
valorada o suficientemente por parte da sociedade en xeral e do sector en particular
Elas mesmas consideraban que o seu traballo era un ldquoapoiordquo a economiacutea familiar e
traballaban a merced dos intermediarios
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Dende o ano 1995 ano en que comenzou a Administracioacuten Puacuteblica e a traveacutes
da utilizacioacuten de fondos europeos a tratar o tema da formacioacuten baacutesica deste
colectivo a situacioacuten variou moito
Co lanzamento do Proxecto Now as mulleres foron quen de acudir a cursos de
formacioacuten que se realizaban nas propias confrariacuteas e en horarios que foron
adecuados aos das profesionais a fin de acadar habilidades sociais baacutesicas cursos
de organizacioacuten cursos de directivas ou cursos de ordenacioacuten de recursos A
formacioacuten foi recibida dun xeito maioritario polas mulleres dos entornos rurais-litorais
e moi rendabilizada polas mesmas
Se organizaron dentro das confrariacuteas de pescadores en colectivos ou
agrupacioacutens sectoriais cun regulamento de reacutexime interior no que elas mesmas fixan
as normas do colectivo asiacute como elixen aos seus representantes dentro das
agrupacioacutens Estes colectivos estaacuten maioritariamente formados por mulleres porque
son as que maioritariamente realizan esta actividade econoacutemica
As agrupacioacutens toman decisioacutens sobre a actividade extractiva a agrupacioacuten
acordan por consenso os topes de captura diarios por especies que se proporaacuten nos
Plans de Explotacioacuten acordan os diacuteas que van saiacuter a mariscar poden acadar
incluso acordos de prezos de retirada artes a utilizar forma de funcionamento dos
postos de control pesaxes controis rotativos dos postos de control relacioacuten de
material necesario para o desenrolo da actividade profesional etc
Son as verdadeiras xestoras do recurso pois coa axuda de persoal
cualificado da Confrariacutea de Pescadores presentan propostas anuais aacute Administracioacuten
e eacute esta finalmente a que aproba a execucioacuten do plan anual de explotacioacuten
marisqueira por zonas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A importancia da muller na xestioacuten do recurso queda patente coa participacioacuten
das agrupacioacutens nas elaboracioacuten dos Plans de Explotacioacuten
Anualmente a Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos publica no Diario
Oficial de Galicia a aprobacioacuten do Plan de Explotacioacuten Marisqueira segundo se
aproban os plans presentados polas Confrariacuteas de Pescadores unha vez traballados
en cada unha das entidades polas agrupacioacutens sectoriais
Este ano e mediante a orde do 26 de decembro de 2007 se aprobou o Plan
xeral de explotacioacuten marisqueira para o ano 2008
En referencia a esta norma lexislativa na mesma se comenta que o Decreto
4231993 do 17 de decembro polo que se refunde a normativa vixente en materia
de marisqueo extraccioacuten de algas e cultivos marintildeos modificado polo Decreto
2372002 do 11 de xullo establece no seu artigo 3 que a Conselleriacutea de Pesca
Marisqueo e Acuicultura (hoxe en diacutea Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos)
aprobaraacute con caraacutecter anualun Plan xeral de explotacioacuten marisqueira
Nesta orde estableacutecese o reacutexime necesario para permitir a explotacioacuten
marisqueira en Galicia durante todo o ano coas garantiacuteas dunha boa xestioacuten do
recurso
O mecanismo de elaboracioacuten do plan xeral permiacutetelles aacutes entidades
asociativas do sector a participacioacuten activa na responsabilidade da xestioacuten dos
recursos
Asiacute preseacutentanse plans de explotacioacuten para as autorizacioacutens e zonas de libre marisqueo en que se mellora a explotacioacuten con respecto aacutes normas de libre
marisqueo e adquiren especial relevancia as actividades de semicultivo e rexeneracioacuten control e vixilancia quepreveacuten os plans de explotacioacuten elemento
fundamental para a recuperacioacuten e mellora das zonas produtivas Sen prexuiacutezo do exposto a Administracioacuten co obxecto de tutelar a mellora da producioacuten require os
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
informes teacutecnicos necesarios respecto de todos os aspectos esenciais para
acadar tal fin e sempre na procura da explotacioacuten sustentable dos recursos
pesqueiros
A orde regula asiacute mesmo a veda dos diferentes crustaacuteceos de forma que se poidan
adoptar anualmente as medidas necesarias de conservacioacuten tendo en conta os
datos cientiacuteficos maacuteis fidedignos
Polo tanto a Administracioacuten examina os plans de explotacioacuten remitidos polas
entidades marisqueiras titulares das autorizacioacutens consulta as entidades na
elaboracioacuten das normas relativas a zonas de libre marisqueo e ve os informes
bioloacutexicos emitidos polos teacutecnicos e finalmente aproba a execucioacuten dos plans de
xeito anual
Esta implicacioacuten na actividade econocircmica o que se ven a denominar unha co-
xestioacuten do recurso profesional-administracioacuten eacute algo destacable a toacutedolos niacuteveis por
fai partiacutecipe a muller do seu traballo e fai que a suacutea consideracioacuten profesional non soacute
dende o punto de vista persoal senoacuten dendecirc o punto de vista puacuteblico sexa moitiacutesimo
mais valorada
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
4 A muller redeiraatadeira
Redeir aquel colectivo de persoas que traballan nunha actividade asociada
aacute pesca consistente na reparacioacuten mantemento e construccioacuten de redes No ano
2003 se cuantifica que 70 do sector que traballa nas redes en Galicia son mulleres
e se valora que o numero de persoas estaacute entre 1000 e 1200 empregos directos
que estaacute formado por persoas que traballan por conta propia
No marco do proxecto REDEIRAS elaborado no ano 2003 polo Fondo Social
dentro do programa cofinanciado pola iniciativa Pesca da Unioacuten Europea se realizou
no ano 2003 un estudio socio socioeconoacutemico das mulleres redeiras na nosa
comunidade autoacutenoma
Coma anaacutelise de resultados neste estudio se realizou un anaacutelise DAFO este
anaacutelise constituacutee un meacutetodo eficaz para a identificacioacuten das debilidades ameazas
fortalezas e oportunidades duns situacioacuten dada conferindo a posibilidade de alertar
fronte eventuais problemas e facilitar o desentildeo das actuacioacutens necesarias
As Oportunidades e Ameazas (anaacutelises externo)
son aspectos relativos aacute evolucioacuten do entorno e
que condicionan dalgunha forma a viabilidade do
proxecto
Por contra as Fortalezas e Debilidades (anaacutelise interno) son aspectos relativos aacutes
capacidades dos promotores e que condicionan a formulacioacuten do proxecto de
mellora
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No caso do estudio socioeconoacutemico das redeiras dentro do proxecto sinalado o
anaacutelise DAFO estaacute dirixido a avaliala viabilidade da consolidacioacuten dun tecido
empresarial no sector das artes de pesca
Como Debilidades das redeiras se atoparon
Baixo Nivel de estudios
Escasas habilidades sociais
Aprendizaxe por transmisioacuten
Escasa flexibilidades profesional (non traballan distintos tipos de artes)
Insuficiente renovacioacuten xeracional
Caraacutecter individualista
Escasa ou tensa relacioacuten entre os grupos de redeiras
Competencia desleal nos prezos
Economiacutea somerxida
Baixa renda anual inferior ao SMI
Baixos niveis de cotizacioacuten aacute Seguridade Social
Non existencia de estructuras organizativas
Nula formacioacuten en creacioacuten e xestioacuten de empresas
Pouco control sobre a suacutea actividade
Baixo espiacuterito empresarial
Grandes diferencias sociais e laborais entre o colectivo feminino e masculino
Como Ameazas das redeiras se atoparon
Escaso interese entre a xente nova
Intrusismo profesional dos xubilados
Crise do sector pesqueiro
Diminucioacuten do volume de traballo en determinadas artes
Falta de infraestructuras nos portos
Inexistencia de certificacioacuten profesional
Material formativo non adaptado
Gran dispersioacuten xeograacutefica
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Fortalezas das redeiras se atoparon
Idade media 41-50 anos
Autoestima profesional
Grupos de traballo estables nos portos
Horarios de traballo claramente establecidos
Dedicacioacuten exclusiva
Traballo artesanal profesioacuten de alto requerimento de destreza e adestramento
Alta especializacioacuten de profesionais en artes concretas
Interese na formacioacuten
Sector productivo claramente definido
Clientes alleos oacute entorno familiar relacioacuten comercial
Boa consideracioacuten do modelo cooperativo
Interese na constitucioacuten de asociacioacuten
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Como Oportunidades se atoparon
Carga de traballo continua ao longo do ano
Demanda doutros sectores de productos ou servicios similares( redes de
proteccioacuten deportivas turismo acuicultura9
Actividade cun mercado claramente diferenciado
Tendencia entre os clientes a recorrer a profesionais en situacioacuten
legalizada
Boa valoracioacuten dos profesionais entre outros colectivos do sector
Modelos empresariais idoacuteneos
Existencia de poliacuteticas de promocioacuten de PEMES
Existencia de poliacuteticas de igualdade homemuller
Tendo en conta esta situacioacuten descrita no ano 2003 ata o diacutea de hoxe a
situacioacuten mellorou non tanto economicamente falando do nivel de rendibilidade do
sector das redeirasatadeiras senoacuten a nivel organizativo destacar ademais que o
apoio recibido da administracioacuten conseguiu que se regularizaran moitas das mulleres
que vintildean exercendo esta actividade sen estar dadas de alta na Seguridade Social
en moitos dos casos
Actualmente existen en Galicia bastantes
asociacioacutens de redeiras que aiacutenda que seguen a
realizar a actividade de xeito individual conseguiron
melloras colectivas de amplo alcance nos seus
respectivos portos por outra banda o nivel de
formacioacuten aumentou considerablemente nos uacuteltimos
anos e en toacutedolos portos se ofertaron cursos onde non so se tocaban aspectos praacutecticos
relativos aacute suacutea actividade senoacuten tameacuten aspectos relativos aacute formacioacuten en habilidades
sociais e directivas que axudaron a suacutea organizacioacuten como colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A ocupacioacuten de redeiraatadeira foi considerada tradicionalmente sobre todo no
caso da visioacuten feminina como unha actividade secundaria no conxunto da actividade
pesqueira sen embargo co paso do tempo e coa modernizacioacuten do sector axudado
polos cambios organizativos se reformulou o colectivo e se creou unha conciencia de
profesionalizacioacuten do emprego
En cuanto aacute relacioacutens cos clientes se constata que houbo nos uacuteltimos tempo un
cambio de orientacioacuten no relativo aos ldquoclientes tipordquo e asiacute se pasou de traballar
unicamente para a embarcacioacuten familiar a traballar para outros armadores unicamente
segundo o estudo do ano 2003 xa citado o 193 das traballadoras o faciacutean para os
barcos familiares
As redeiras son maioritariamente traballadoras autoacutenomas e cotizan por ese
reacutexime aacute seguridade social se ben eacute certo que eacute un colectivo onde o intrusismo
profesional eacute importante e onde existe un nuacutemero importante de persoas xubiladas que
aiacutenda segue exercendo a actividade
Os datos acadados en relacioacuten aos clientes habituais deste sector foron os
seguintes
Clientes Porcentaxe () Un armador 2030
Varios armadores 484
Barcos familiares 193
Empresa Efectos Navais 78
Outros 42 Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A relacioacuten entre a redeira e o cliente poacutedese establecer de diferentes xeitos
- Muller do armador que se encarga de reparar e manter as
redes do barco familiar pode precisar axuda en ocasioacutens e
contrata a outras profesionais
- Grupo de mulleres profesionais que soacute traballan para un
armador
- Redeira intermediaria sen vinculacioacuten parental co armador que
coordina e reparte o traballo e esta intermediacioacuten recibe
compensacioacuten econoacutemica
- Unha empresa de efectos navais contacta coas redeiras
profesionais en funcioacuten das suacuteas necesidades e eacutestas facturan
de xeito individual en funcioacuten do traballo encargado
- O armador puntualmente ten un grupo localizado de redeiras
que traballan xuntas e contacta con elas cando ten
necesidade
As formas de pagamento variacutean segundo artes costumes locais experiencia
previa etc se poden encontrar casos de pagamentos por aparello arranxado por diacutea por
hora ou mesmo por mes aiacutenda que este uacuteltimo caso non se soe dar no sector feminino
das redes
Destaca nesta actividade que ao tratarse de traballo de microempresa ou
traballo autoacutenomo as localizacioacutens ou lugares de realizacioacuten da actividade eacute moi
variable e en moitos dos casos daacutese a intemperie no peirao moitas das artes como
poden ser as de arrastre deben ser arranxadas en zonas moi amplas de ahiacute que se
precise moito espazo para reparalas e sexa necesario traballar nos peiraos a fin de
poder extender a malla e detectar as roturas
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As localizacioacutens poden ser moi diferentes e asiacute dende o peirao xa citado se
atopan outras como na propia casa nun baixo ou chabola nunha empresa nunha nave
etc
As profesionais saben que eacute preciso adecuar o local ao traballo encargado se ven
se recontildeecen especializacioacutens profesionais aiacutenda mesmo dentro do aacutembito das redes
arrastre cerco enmalle nasas anzol por exemplo
LOCAIS DE TRABALLO
BaixoChabola23
Empresa7
Casa10
Nave30
Peirao30
BaixoChabolaEmpresaCasaNavePeirao
Fonte estudio socioeconoacutemico das redeiras en Galicia (2003)
Os lugares de traballo como xa se comentou variacutean segundo a arte traballada e
asiacute nos atopamos coas seguintes localizacioacutens segundo as artes
Lugar Arrastre Cerco Enmalle Nasas Anzol
Na casa 0 0 333 400 714
No Peirao 498 366 98 0 143
Nunha nave 362 561 164 0 0 Nunha empresa 149 24 20 0 143
BaixoChabola 0 49 386 600 0
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As maniobras fiacutesicas precisas as posturas de
traballo e as condicioacutens das localizacioacutens de traballo en
naves con temperaturas baixas en inverno e altas en
veraacuten xunto co elevado nuacutemero de horas traballadas ao
diacutea ( motivadas en moitos casos pola premura da saiacuteda
dos barcos etc) fan que este colectivo padeza de
multitude de doenzas derivadas da suacutea actividade
profesional e que sexa esta unha das demandas do colectivo o recontildeecemento de
enfermidades profesionais
Por outro lado no reacutexime especial do mar existe un epiacutegrafe de cotizacioacuten
especiacutefico para o oficio de elaboracioacuten de redes e no mesmo se detectou un incremento
de afiliacioacutens nos uacuteltimos anos dende a suacutea toma de conciencia de profesionais sobre
todo por parte das mulleres que tradicionalmente exerciacutean esta actividade nos portos
galegos
Existen colectivos de mulleres redeirasatadeiras noutros puntos da xeografiacutea
espantildeola como eacute o caso da mulleres redeiras do paiacutes vasco na actualidade mantentildeen
contactos a fin de unificar reivindicacioacutens favorables ao seu colectivo tanto no tema do
recontildeecemento de enfermidades profesionais como no recontildeecemento de coeficientes
reductores da idade de xubilacioacuten entendendo que a suacutea actividade realizada en naves
ou aacute intemperie leva engadido un risco especial e avaliable a estes efectos
Hoxe en diacutea o problema do relevo xeracional que afecta a todo o sector
pesqueiro e a toacutedolos sectores relacionados tameacuten eacute algo que preocupa aos colectivos
de redeiras xa se estaacuten a dar experiencias piloto de formacioacuten a mulleres estranxeiras
afincadas en Galicia sobre todo pola zona da Marintildea Luguesa onde hai maacuteis poboacioacuten
inmigrante xa con varias xeracioacutens e familias completas no campo das redes a fin de
atopar man de obra para o futuro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Na actualidade estase a elaborar a normativa a fin de elaborar o cataacutelogo de
cualificacioacutens profesionais no pesca e se estaacuten a valorar as titulacioacutens profesionais
redeiras
Dende hai anos este colectivo centrou a atencioacuten da administracioacuten a fin de que
acadaran un maior grao de profesionalizacioacuten o que provocou que se realizasen un
nuacutemero considerable de cursos de capacitacioacuten profesional
O colectivo de redeiras pertence ao rexistro de artesaacutes como profesionais
artesaacutes na nosa Comunidade Autoacutenoma estes traacutemites o curso e as axudas para
exercer vintildeeron a facilitar o acceso a profesioacuten de novas persoas que nunca antes
exerceran a actividade coas consecuencias negativas e positivas que iso pode traer
para un sector en termos econoacutemicos non atractivo
A importancia do traballo na economiacutea familiar como un indicador de esta
importancia en termos econoacutemicos reflicte que na maioriacutea dos casos son un
complemento aacute economiacutea familiar moi por riba da posibilidade de que sexan os ingresos
principais da unidade familiar polo menos no caso de reparacioacuten de redes ou aparellos
maioritariamente realizados polo sector feminino
Mostra da importancia que para as Administracioacutens ten este colectivo feminino eacute
a gran cantidade de cursos que se ofertou para que realizasen nos portos e asiacute
segundo se pode observar os ofertados pola Conselleriacutea de Pesca na taacuteboa adxunta
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Cursos ofertados pola Conselleriacutea de Pesca e Asuntos Mariacutetimos para o sector redeiras
1)ldquoCurso de Atadeirasrdquo Duracioacuten 100 horas Nivel baacutesico Destinado a persoas que queiran aprender a
profesioacuten de redeira sen contildeecementos previos
2)ldquoCurso de Redeirasrdquo Duracioacuten 200 horas Nivel avanzado Destinado a persoas que tentildean uns
contildeecementos baacutesicos da profesioacuten de redeiras
3) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de nasasrdquo
Duracioacuten de 50 horas Dirixidos a redeiras profesionais que queren aprender a traballar ou a elaborar outras
artes que ata ese momento non traballaban de cara a unha maior diversificacioacuten do seu traballo
4) Curso de Especializacioacuten ldquoElaboracioacuten artesanal de mintildeosrdquo
Duracioacuten 50 horas Dirixido a redeiras profesionais
5)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de reparacioacuten de cercordquo
Este curso tivo unha duracioacuten de 100 horas Dirixido a redeiras profesionais de Galicia
6)Curso de Especializacioacuten ldquoCurso de armado de palangre e empate de anzoisrdquo
Curso de 50 horas de duracioacuten Dirixido a redeiras profesionais
7)ldquoCurso de directivas para as asociacioacutens de redeirasrdquo
Este curso vai dirixido exclusivamente as asociacioacutens de redeiras constituiacutedas en Galicia Curso de 40 horas
Estructuacuterase este curso en tres moacutedulos que son habilidades sociais foacutermulas empresariais e traacutemites
administrativos
8)ldquoCurso de formacioacuten de directivas para cooperativasrdquo
Duracioacuten 20 horas Consta de duacuteas partes unha primeira de Habilidades Sociais e a segunda parte de
Funcioacutens e responsabilidades do consello rector
9) ldquoCurso de Habilidades Sociais Baacutesicasrdquo
Curso de 20 horas Trata das relacioacutens sociais nos grupos os tipos de comunicacioacuten e os obstaacuteculos para a
mesma tomas de decisioacutens e as negociacioacutens para a resolucioacuten de conflictos e o traballo en grupo
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
10)ldquoIniciacioacuten a informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas O curso consta de nocioacutens baacutesicas de Windows 982 o procesador de textos a base de
datos e a folla de caacutelculo Como maacuteximo se admiten 16 persoas por curso
11) ldquoPerfeccionamento en Informaacuteticardquo
Duracioacuten 30 horas Dirixido a mulleres que xa realizaran o curso de iniciacioacuten aacute informaacutetica
12) ldquoOperador-manipulador de productos pesqueiros frescosrdquo
Duracioacuten 36 horasConsta de seis moacutedulos sobre hixiene e condicioacutens sanitarias valor nutritivo e
contaminacioacuten dos recursos manipulacioacuten do peixe e marisco asesoramento da calidade calidade das augas
e conservacioacuten dos recursos
Fonte Paacutexina web Federacioacuten de Redeiras (2008)
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
5 A muller no sector conserveiro
A industria conserveira constituacutee un sector fundamental na economiacutea do
noso paiacutes Hoxe en diacutea as compantildeiacuteas galegas dominan o mercado espantildeol e son o
maior referente na Unioacuten Europea Asiacute das 147 empresas espantildeolas dedicadas a
elaborar conservas cos productos do mar 67 estaacuten situadas en Galicia facturando o
78 do total nacional
No 2005 o sector transformador de conservas de
pescados e mariscos de Galicia xenerou unha produccioacuten
de 248958 toneladas o que supuso o 80 do total de
Espantildea
En teacuterminos econoacutemicos estas empresas
facturaron maacuteis de 967 milloacutens de euros e xeneraron
12050 postos de traballo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
As principais empresas da industria se encontran e referidas aos periacuteodos
2002-2003 quedan reflectidas no seguinte cuadro
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
En referencia a informacioacuten do nuacutemero de empresas facturacioacuten
toneladas de produccioacuten e empregos a Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de de
Conservas aporta os seguintes datos referidos aacute situacioacuten actual
Fuente Asociacioacuten Nacional de Fabricantes de Conservas de Pescados y Mariscos (ANFACO)
Maacuteis concretamente e en relacioacuten ao reflexo do traballo da muller no sector
conserveiro cabe mencionar que se tentildeen realizado proxectos europeos destinados a
analizar a situacioacuten das mesmas e asiacute o proxecto Acento realizado no ano 2003
analizou a situacioacuten e realizou estudos sobre o sector feminino na conserva
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Segundo datos aportados dende o
Proxecto Equal denominado ldquoProxecto
Acentordquo onde se realizou un estudio sobre
a muller no sector conserveiro realizado
no ano 2003 se reflicten os datos
estatiacutestico que a continuacioacuten se plantean
a modo de taacuteboa e en referencia ao nuacutemero de empregados no sector conserveiro
NUMERO (Columna)
Mulleres 4050 76
Homes 1279 24
TOTAL 5329 100
Dun xeito graacutefico da taacuteboa anterior se reflicte de xeito maacuteis patente a importancia da
muller no sector conserveiro
EMPREGADOS NO SECTOS CONSERVEIRO (2003)
Mulleres Homes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
Os aspectos baacutesicos de encadramento no sector da conserva indican que a
forza do traballo eacute maioritariamente feminina aiacutenda que a presencia de mulleres na
direccioacuten de empresas eacute residual ademais de que o home ten tres veces maacuteis
probabilidade de ser fixo o que queda reflectido na taacuteboa seguinte
TABOA DE TIPOS DE CONTRATO POR XEacuteNERO ()(2003)
Mulleres Homes Total
FIXO 23 66 33
FIXO DISCONTINUO
41 19 33
TEMPORAL 19 4 17
EVENTUAL 16 10 16
ETTEMPORAL 1 1 1
Dentro dese mesmo proxecto se detectou que a
maioriacutea das traballadoras soacute tentildeen estudios primarios
(+85) maacutes do 70 das mulleres tentildeen idades entre os
30 e os 45 anos e maacuteis do 70 das traballadoras tentildeen
unha antiguumlidade na empresa superior aos 3 anos
O groso das mulleres do sector conserveiro tentildeen unha serie de
peculiaridades xa citadas que fariacutean moi difiacutecil para elas en caso de terse que facer
unha reinsercioacuten profesional as empresas do sector so contribuacuteen aacute especializacioacuten
de tarefas sen sentirse en moitos casos parte importante na promocioacuten dos
traballadores en quen depositan a maacutexima responsabilidade ao respecto moitas das
mariscadoras a peacute que traballan en Galicia proceden do sector conserveiro e de feito
a experiencia no sector tintildea peso na ponderacioacuten aacute hora de solicitar un
permisolicencia de explotacioacuten para exercer o marisqueo a pe
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
6 A conciliacioacuten no aacutembito pesqueiro Coma ben se sinala nas cuestiones previas do grupo de traballo que se
realizou no marco do Proxecto Equal denominado Promociona do ano 2002 e levado
adiante por diversas entidades como o Instituto de la Mujer el Instituto Asturiano de
la Mujer o el Servicio Galego de Igualdade entre outros se o que caracteriza hoxe en
diacutea a participacioacuten laboral feminina eacute que debe adaptarse aacutes esixencias do seu rol
domeacutestico-maternal seriacutea unha gran trampa que as poliacuteticas de conciliacioacuten
contribuiacutesen precisamente a reforzar ese rol facendo simplemente maacuteis levadeiro o
seu desempentildeo Efectivamente a conciliacioacuten eacute un problema social con raiacuteces
estructurais
A muller do mar aiacutenda ten unha percepcioacuten da problemaacutetica da conciliacioacuten
pero eacute preciso valorar que este sector eacute un sector relativamente maduro na que a
idade media eacute de 50 anos nalguacuten dos subsectores e no que aiacutenda que se plantexan
problemaacuteticas concretas como o coidado dos maiores atender aacute casa etc non se
afonda na cuestioacuten dende a perspectiva maacuteis adecuada
O escasos estudios que existen en Galicia enfocados a muller no sector non
afondan na cuestioacuten de fondo da conciliacioacuten a localizacioacuten dos nuacutecleos de
poboacioacuten que en moitos casos son aacutereas rurais no litoral con un nuacutemero limitado de
servicios con problemas de transporte puacuteblico con deacuteficit de emprego zonais coa
ldquoemigracioacutenrdquo de xoves o que provoca a falta de relevo xeracional son todas
problemaacuteticas que afectan ao sector feminino de tal xeito que non lle permite a suacutea
total evolucioacuten persoal e profesional
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A muller do mar traballa xeralmente cerca da casa nese aspecto se asimila
moito a o que ocorre no caso da muller rural O seu traballo actualmente si se atopa
profesionalizado maacuteis o nivel de ingresos en moitas das ocasioacutens soacute permiten tomalo
como unha ldquoaxudardquo aos ingresos familiares totais A flexibilidade do horario nalguacutens
subsectores como son os das redeiras ou a facilidade de adaptar as actividades do
fogar ao horario non moi intenso das faenas de marisqueo fan que tameacuten sexa ben
compaxinado en canto se fala de conciliacioacuten As mulleres que traballan no sector
conserveiro maioritariamente o fan dun xeito descontinuo o que se considera como
un ingreso ldquoextrardquo e temporalmente solucionan co apoio de familiares no relativo ao
coidado de nenos enfermos ou anciaacutes
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
7 As mulleres nos Fondos Europeos da Pesca A perspectiva de xeacutenero dende o punto de vista da muller ten novas connotacioacutens
poliacuteticas que se estaacuten a reflectir no peso que a nivel de poliacutetica nacional ten a muller
No Plano Estrateacutexico Nacional dos Fondos Europeos da pesca se destaca
como un obxectivo estrateacutexico o fomento da igualdade de oportunidades en toacutedolos
subsectores produtivos asiacute como no apoio ao traballo en rede o intercambio de
experiencias e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a promover a
igualdade
No citado plan prevese a
constitucioacuten dunha serie de Redes
Sectoriais que se refiren aacutes distintas
Poliacuteticas Horizontais una das que eacute a
Rede de Poliacuteticas de Igualdade
O Programa Operativo
Espantildeol detalla as constribucioacutens das
mulleres aacute pesca espantildeola
Tal e como establece o Regulamento dos Fondos Europeos da Pesca os
principios orientativos do Programa Operativo engaden aacute promocioacuten do equilibrio
entre homes e mulleres no sector da pesca por medio de operacioacutens destinadas a
reducir a segregacioacuten por motivos de sexo no mercado laboral
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A Comisioacuten da Unioacuten Europea realizou un compromiso de incluiacuter a
perspectiva de xeacutenero no conxunto de toacutedalas poliacuteticas comunitarias e de feito en
toacutedolos proxectos financiados con Fondos Europeos deben cumprir estes preceptos
e son valorados tameacuten aacute hora de conceder novos proxectos no marco das inciativas
europeas
As mulleres representan o 26 do emprego na pesca nos 25 paiacuteses da unioacuten
europea (exceptuando Rumaniacutea e Bulgaria) mentres que hai maacuteis mulleres que
homes no sector da transformacioacuten cun iacutendice de representacioacuten do 57
Unha eurodiputada espantildeola Rosa Miguelez que obstenta aacute suacutea vez o cargo
de vicepresidenta da Comisioacuten de Pesca fixo unha pregunta parlamentaria que se
transcribe literalmente e se traduce a continuacioacuten en referencia ao papel das
mulleres nas zonas de pesca
ldquoEn fechas recientes la Comisioacuten de Pesca del Parlamento Europeo ha presentado puacuteblicamente un estudio realizado de propia iniciativa sobre laquoEl papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las zonas pesqueras europeasraquo El objetivo principal de este estudio es la buacutesqueda y el anaacutelisis de ejemplos de buenas praacutecticas en materia de promocioacuten del papel de las mujeres en el desarrollo duradero de las zonas de pesca en el marco de las nuevas posibilidades abiertas por el eje prioritario 4 del nuevo Fondo Europeo para la Pesca (FEP) El estudio que analiza la situacioacuten en 14 Estados miembros ha sido elaborado en estrecha cooperacioacuten con las redes de mujeres existentes en cada uno de ellos
Dados los interrogantes suscitados y la poca informacioacuten de que auacuten disponemos sobre esta cuestioacuten iquestpuede la Comisioacuten Europea informarnos sobre los uacuteltimos datos relativos a la incorporacioacuten del principio de igualdad de oportunidades en el marco de la puesta en marcha del Fondo Europeo de la Pesca y maacutes en particular de los ejes 3 y 4 (Programas Operativos de los Estados miembros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
ldquoEn datas recentes a Comisioacuten de Pesca do Parlamento Europeo presentou
publicamente un estudo realizado de propia iniciativa sobre ldquoO papel das mulleres no
desenrolo sostible das zonas pesqueiras europeasrdquo O obxectivo principal de este
estudo eacute a buacutesqueda e a anaacutelise de exemplos de boas praacutecticas en materia de
promocioacuten do papel das mulleres no desenrolo duradeiro das zonas de pesca no
marco das novas posibilidades aberta polo eixo prioritario 4 do novo Fondo Europeo
para a Pesca (FEP) O estudo que analiza a situacioacuten en 14 estados membros foi
elaborado en estreita cooperacioacuten coas redes de mulleres existentes en cada un
deles
Dados os interrogantes suscitados e a pouca informacioacuten de que aiacutenda
dispomos sobre esta cuestioacuten iquestpode a Unioacuten Europea informarnos sobre os uacuteltimos
datos relativos aacute incorporacioacuten do principio de igualdade de oportunidades no marco
da posta en marcho do Fondo Europeo da Pesca e maacuteis en particular dos eixos 3ordm e
4ordm 8Programas Operativos dos Estados membros Grupos de Accioacuten Local etc)rdquo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A resposta obtida foi a seguinte e se transcribe a continuacioacuten
Respuesta del Sr Borg en nombre de la Comisioacuten
ldquoEl artiacuteculo 11 de Fondo Europeo de Pesca(1) establece que los Estados miembros deben velar por promover la igualdad entre hombres y mujeres y la integracioacuten de las cuestiones de geacutenero en las diferentes etapas de la ejecucioacuten del FEP Tambieacuten deben velar por promover las operaciones destinadas a incrementar el papel de las mujeres en el sector pesquero
El FEP se encuentra todaviacutea en la fase inicial de su aplicacioacuten La Comisioacuten adoptoacute 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finales de antildeo Los PO de Irlanda el Reino Unido y Hungriacutea fueron adoptados en septiembre de 2008 Los cuatro PO que restan se adoptaraacuten en los proacuteximos meses Durante la negociacioacuten de los PO la Comisioacuten ha instado a los Estados miembros a tener en cuenta el principio de la igualdad de oportunidades
De conformidad con el artiacuteculo 20 de Reglamento del FEP los PO deben incluir una breve descripcioacuten de las principales medidas previstas para instrumentar los ejes prioritarios (sin hacer referencia a cada una de las medidas disponibles) tal como las posibilidades que se ofrecen dentro del Eje 3 para prestar apoyo al trabajo en red y al intercambio de experiencia y mejores praacutecticas entre organizaciones dedicadas a promover la igualdad de oportunidades entre hombres y mujeres Por consiguiente en esta fase inicial todaviacutea no se dispone de informacioacuten sobre tales medidas Posteriormente los Estados miembros tendraacuten que facilitar esa informacioacuten cuando la Comisioacuten lo solicite
En lo que concierne al Eje 4 cabe sentildealar que la mayor parte de grupos y de estrategias de desarrollo local todaviacutea no han sido seleccionados en los Estados miembros Algunos Estados miembros han fijado en sus PO un objetivo en lo que concierne a la participacioacuten de mujeres en los grupos del Eje 4 Por ejemplo en el caso de Dinamarca el objetivo que se persigue es una igual distribucioacuten de geacuteneros En los Paiacuteses Bajos se busca un equilibrio en lo que concierne al geacutenero y a la edad por lo que las mujeres y los joacutevenes tendraacuten que estar representados de manera significativa en la composicioacuten de los grupos Los PO de Rumaniacutea y Bulgaria sentildealan que las asociaciones locales establecidas al amparo del Eje prioritario 4 deberaacuten intentar lograr un equilibrio de geacutenero entre sus miembros En el programa operativo del Reino Unido se indica que el Comiteacute de seguimiento que debe ser consultado acerca de los criterios aplicados para la aprobacioacuten de las medidas financiadas en el marco del programa operativo garantizaraacute que los criterios de seleccioacuten contribuyan a fomentar la igualdad de oportunidades y que incluso el geacutenero podraacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de proyectos cuando se estime pertinente
Dado que nos encontramos todaviacutea en una fase inicial de la aplicacioacuten del FEP ( y tambieacuten de su Eje 4) resulta difiacutecil evaluar en las presentes circunstancias la repercusioacuten concreta de este Fondo en la igualdad de oportunidades En el contexto de la evaluacioacuten intermedia prevista en 2010-2011 la Comisioacuten realizaraacute una valoracioacuten global en la que abordaraacute temas relativos a los Ejes 3 y 4 ldquo
( 1)
Reglamento (CE) nordm 11982006 del Consejo de 27 de julio de 2006 relativo al Fondo Europeo de Pesca
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
A traduccioacuten literal do texto seriacutea a seguinte
O artigo 11 do Fondo Europeo da Pesca establece que os Estados membros deben
velar por promover a igualdade entre homes e mulleres e a integracioacuten das cuestioacutens
de xeacutenero nas diferentes etapas da execucioacuten do FEP Tameacuten deben velar por
promover as operacioacutens destinadas a incrementar o papel das mulleres no sector
pesqueiro
Os FEP se enoentran todaviacutea na fase inicial da suacutea aplicacioacuten A Comisioacuten
adoptou 19 programas operativos (PO) en 2007 principalmente a finais de antildeo Os
PO de Irlanda o Reino Unido e Hungriacutea foron adoptados en septembro de 2008 Os
catro PO que restan se adoptaraacuten nos proacuteximos meses Durante a negociacioacuten dos
PO a Comisioacuten instou aos Estados membros a ter en conta o principio da igualdade
de oportunidades
De conformidade co artigo 20 do Regulamento do FEP os PO deben incluir unha
breve descripcioacuten das principais medidas previstas para instrumentar os eixes
prioritarios (sin facer referencia a cada unha das medidas disponibles) tal como as
posibilidades que se ofrecen dentro do Eixo 3 para prestar apoio aol trabajo en rede
e ao intercambio de experiencia e mellores praacutecticas entre organizacioacutens adicadas a
promover a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres Por conseguinte
nesta fase inicial todaviacutea non se dispoacuten de informacioacuten sobre tales medidas
Posteriormente os Estados membros teraacuten que facilitar esa informacioacuten cando a
Comisioacuten o solicite
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
No que concirne ao Eixo 4 cabe sinalar que a maior parte dos grupos e de
estratexias de desarrollo local aiacutenda non foron seleccionados nos Estados membros
Alguns Estados membros fixaron nos seus PO un obxectivo no que concerne aacute
participacioacuten de mulleres nos grupos do Eixo 4 Por exemplo no caso de Dinamarca
o obxectivo que se persegue eacute unha igual distribucioacuten de xeacuteneros Nos Paiacuteses Bajos
buacutescase un equilibrio no que concirne ao xeacutenero e a edade polo que as mulleres e
os xoves teraacuten que estar representados de maneira significativa na composicioacuten dos
grupos Os PO de Rumaniacutea e Bulgaria sinalan que as asociacioacutens locais
establecidas ao amparo do Eixo prioritario 4 deberaacuten intentar acadar un equilibrio de
xeacutenero entre os seus membros No programa operativo do Reino Unido se indica que
o Comiteacute de seguemento que debe ser consultado acerca dos criterios aplicados
para a aprobacioacuten das medidas financiadas no marco do programa operativo
garantizaraacute que os criterios de seleccioacuten contribuan a fomentar a igualdade de
oportunidades e que incluso o xeacutenero poderaacute utilizarse como criterio de seleccioacuten de
proxectos cando se estime pertinente
Dado que nos atopamos aiacutenda nunha fase inicial da aplicacioacuten do FEP ( e tameacuten do
seu Eixo 4) resulta difiacutecil evaluar nas presentes circunstancias a repercusioacuten
concreta deste Fondo na igualdade de oportunidades No contexto da evaluacioacuten
intermedia prevista en 2010-2011 a Comisioacuten realizaraacute unha valoracioacuten global na
que abordaraacute temas relativos aos Eixos 3 e 4 ldquo
A pregunta foi formulada por escrito o 9 de setembro de 2008 e contestada o
13 de outubro do mesmo ano segundo consta no rexistro de preguntas parlamentaria
do Parlamento Europeo
Estas accioacutens que se estaacuten tomando por parte de Europa no relativo aacute
prespectiva de xeacutenero son moi importantes dende o punto de vista da muller e non
se debe perder esta aliacutenea de intencioacutens a fin de conquerir maacuteis e mellores
recontildeecementos futuros
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
O estudo antes citado da Direccioacuten General de
Poliacuteticas Estructurales y Cohesioacuten denominado ldquo El
papel de las mujeres en el desarrollo sostenible de las
zonas de pesca europeasrdquo aiacutenda que non reflicte a
realidade actual e concreta de Galicia si se comentan
accioacutens que as mulleres foron realizando ao longo do
tempo e centra a atencioacuten no caso das mulleres
mariscadoras e redeiras
En resumo do contido do estudo e a revisioacuten das mellores praacutecticas
observadas nas zonas pesqueiras de 14 paiacuteses da unioacuten europea e se fai unha
recomendacioacuten de accioacutens para o uso do Fondo Europeo da Pesca como
instrumento para apoiar e fomentar iniciativas destinadas aacutes mulleres en zonas
pesqueiras europeas especialmente no marco do Eixo 4 dos Fondos Europeos da
Pesca
En definitiva as recomendacioacutens que se fan neste estudo foron
1- Conveniencia que todas as autoridades prestaran atencioacuten e axuda aacutes
accioacutens das organizacioacutens de mulleres favorables ao recontildeecemento da suacutea
categoriacutea xuriacutedica
2- Elaboracioacuten de estatiacutesticas que tentildean en conta o xeacutenero debe ser maacuteis
eficaz se recomenda a serie histoacuterica de estatiacutesticas divididas por xeacutenero se
publiquen por tempo de emprego (por exemplo a tempo completo a tempo parcial
ocasional) por categoriacutea (autoacutenomo asalariado coacutenxuxe colaborador) por tipo de
produccioacuten (a pequena mediana ou gran escala en pesca e acuicultura) ata o nivel 3
de NUTS onde se aplican numerosos instrumentos de fondos estructurais
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
3- Conviriacutea promover programas (financiacioacuten formacioacuten) para mulleres que
queiran desarrollar unha actividade de diversificacioacuten que xenere ingresos adicionais
e emprego para os negocios familiares dependentes da pesca asiacute como facilitar o
acceso a ditos programa
4- As autoridades locais rexionais e nacionais deberiacutean estudar a necesidade
de apoiar a organizacioacutens de mulleres nas suacuteas actividades mediante o desenrolo de
programas de formacioacuten sobre xestioacuten de negocios e mediante axudas financieiras
5- E necesario promover a formacioacuten que permita acceder a diplomas
nacionais ou a unha aprendizaxe contiacutenua porque eacute a mellor forma de acceder ao
mercado laboral e de mellorar as cualificacioacutens teacutecnicas
6- Haberiacutea que realizar unha valoracioacuten das oportunidades que tentildeen as
mulleres de recibir formacioacuten e das lagoas existentes nas disposicioacutens con respectos
aos subsectores da pesca no aacutembito rexional e nacional
7- As organizacioacutens pesqueiras deberiacutean integras aacutes organizacioacutens de
mulleres nas suacuteas estructuras e as mulleres dos pescadores haberiacutea que permitirlles
representar a suacuteas empresas en igualdade de condicioacutens que os seus homes
8- Conviriacutea que os grupos de accioacuten locais de zonas pesqueiras garantizaran
un nivel miacutenimo de participacioacuten da muller nas suacuteas asociacioacutens eacute necesario
promover a asistencia financieira e o asesoramento para as mulleres a fin de permitir
que participen no desenrolo sostible das zonas pesqueiras a tiacutetulo individual ou
colectivo
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-
Telf 981 941 775 Fax 981 941 756 Ruacutea Palmeiras nave 84-A1-
15895 Novo Milladoiro Ames(A Coruntildea) G-15966856 confrariasgaliciaconfrariacuteasgaliciaorg
9- O FEP (fondo europeo da pesca ) eacute probablemente unha das fontes
principais de financiacioacuten para iniciativas de mulleres Polo tanto a valoracioacuten da
axuda concedida a iniciativas en todos os aacutembitos mencionados rexidos por mulleres
ou dirixidos aacutes mulleres deberiacutea construiacuter un elemento principal da evaluacioacuten
intermedia e posterior da execucioacuten do Fondo
10- E preciso dar prioridade aacute integracioacuten do xeacutenero nas administracioacutens
locais rexionais nacionais e europeas asiacute como nos oacuterganos representativos
relacionados coa pesca (sindicatos organizacioacutens profesionais asembleas)
- 2- Actividades de marisqueo recollida de percebes e recollida de algas
-