antes de comezar… - edu.xunta.gal · a función de relación a función de relación permítelles...
TRANSCRIPT
Antes de comezar…
Pensamos en grupo:
1. Que pasaría se agora entrase un león pola porta?
2. Que pasaría se nunca sentise fame? E se non sentise dor? Como podo
sentilas?
3. Unha planta se relaciona? E unha bacteria?
A función de relación
A función de relación permítelles ás persoas:
• percibir cambios/estímulos que se producen no medio interno e externo
• interpretar ou procesar estas variacións
• elaborar respostas coordinadas adecuadas para sobrevivir.
FUNCIÓN DE RELACIÓN
Percepción de estímulos Procesamento da información
• Estímulos (físico/qco)• Receptores• Órganos
Sistema nervioso Sistema endocrino
NeuronasImpulso nerviosoRápido/breve
Glándulas endocr.hormonasLento/duradeiro
Execución da resposta
Aparato locomotor*
Sist.
EsqueléticoSist.Muscular*Non é de todo certo...
1. Percepción dos estímulos
cambios na composición química: glicosa no sangue
Receptores Internos
Mecanorreceptores:Presión, vibración, movemento
ESTÍMULO
Receptores externos
cambio físico ou químico que seproduce no exterior ou no interiordo organismo e desencadea nelunha resposta.
TermorreceptoresVariacións de temperatura
Quimiorreceptores:Substancias químicas
Nociceptores:Sensibles á dor
Fotorreceptores:Sensibles á luz
cambios na Temperatura interna
cambios na Presión sanguínea
cambios na Frecuencia cardíaca
1. Percepción dos estímulos
receptores do olfacto son quimiorreceptores sensibles ás substancias volátiles ou gasosas que hai no aire.
ÓRGANOS DOS SENTIDOS
OLFACTO
receptores sensoriais agrupadosxunto con outras estruturas
TACTO
GUSTO
OÍDO
VISTA
Receptores do gusto son quimiorreceptores sensibles ás substancias químicas dos alimentos disoltos na saliva.
Termorreceptores (captan a calor e o frío); Mecanorreceptores (contacto e a presión)Nociceptores (a dor)
receptores do oído son mecanorreceptores responsablesda audición (vibración aire) ou do equilíbrio (movimento)
receptores da vista están nos ollos e son fotorreceptores (conos e bastones) sensibles ás variacións de intensidade da luz
1. Percepción dos estímulos. Olfacto
1) Disoltas no aire2) Penetran nas fosas nasais
3) Substancias volátiles disólvense no moco.4) Estimulan aos receptores* que recobren a parte superior da fosa nasal, (pituitaria).
*son neuronas
5) Envío de impulso nervioso através do nervio olfactivo ata ocerebro que interpreta o olor
1. Percepción dos estímulos. Tacto
E isto?
Epiderme
Derme
• Non uniformementedistribuídos
• conxunto de informaciónsproporcionadas por estesreceptores produce asensación do tacto.
1. Percepción dos estímulos. Gusto
1) células gustativas:• estimúlanse coas subst.
químicas do alimento• envían impulsos nerviosos
polo nervio gustativo atao cerebro, que osinterpreta e identifica ossabores.
2) Botóns gustativos:• estruturas onde se agrupan
as células gustativas• Localizados: no padal, na
farinxe e, principalmente, nalíngua
3) Na língua se aprecian aspapilas gustativas.
1. Percepción dos estímulos. Oído (anatomía)Células auditivas
Pabillón auditivo
Células do equilibrio
1. Percepción dos estímulos. Oído (audición)
1) Ondas sonoras atravesan o oído externo ata o tímpano que vibra
Pabillón auditivo
2) Vibración transmítese polacadea de ósiños ata oLÍQUIDO do interior do caracol
1) células auditivas:• estimúlanse polo
movimento do líquido• envían impulsos nerviosos
polo nervio auditivo (oucoclear) ata o cerebro,que traduce os sons
1. Percepción dos estímulos. Oído (equilibrio)Células sensoriais do equilíbrio:• Localízanse nas canles semicirculares e nas cavidades da súa base.• Cando nos movemos, o líquido do interior destas estruturas desprázase e estimula as
células do equilibrio (que son ciliadas)• Os impulsos nerviosos son enviados a través do nervio vestibular ata ao cerebro, que
informa da posición do corpo.
1. Percepción dos estímulos. A vista
Esfera formada por 3 capas:• Esclérotica• Coroide• Retina
Globo ocular
Cellas
OLLO
Órganos anexos
Pálpebras
Pestanas
Aparello lacrimal
Músculos do ollo
Ten forma esférica grazas ao:• humor vítreo: entre córnea e
cristalino • humor acuoso: entre cristalino e
retina
1. Percepción dos estímulos. A vista1) Esclerótica: Capa máis externa, resistente e dura. Da forma ao ollo• Parte posterior: cor branca• Parte anterior: transparente para o paso da luz (córnea) e protexida por
unha membrana (a conxuntiva)
1. Percepción dos estímulos. A vista
1) Coroide: Capa intermedia.• Na parte posterior: tem moitos vasos sanguíneos• Na parte anterior que forma o iris (Parte coloreada do ollo. Ten músculos
que controlan o tamaño da pupila)
2) Pupila: Espacio situado no centro do iris. Faise grandecando hai pouca luz e pequeno cando hai demasiada
3) Disco flexible (lente) que seencontra despois do iris.Permite enfocar. Modifica asúa forma grazas a unspequenos músculos
1. Percepción dos estímulos. A vista
Retina: Capa máis interna. As súas células son fotorreceptores (conos ebastones) transforman enerxía luminosa en impulsos nerviosos
1. Percepción dos estímulos. A vista
Ábrese +/- en funciónda intensidade de luz
LUZ CÓRNEA PUPILA CRISTALINO RETINA NERVIO ÓPTICO CEREBRO
Enfoca a luzsobre a retina
Estímulo luminosoen impulso nervioso
Traduce o impulsonunha imaxe
Sintetiza o aprendido...
1.- Completa a seguinte táboa
SENTIDO RECEPTOR ESTÍMULO ANATOMÍA
Vista
Oído
Tacto
Gusto
Olfato
2. Procesamento da información
FUNCIÓN DE RELACIÓN
Percepción de estímulos Procesamento da información
Sistema nervioso Sistema endocrino
Neuronas / Impulso nerviosoRápido/breve
Glándulas endocr. /hormonasLento/duradeiro
Execución da resposta
CENTROS DE COORDINACIÓN DA RESPOSTA
Anatomía Fisioloxía
SNC SNP
EncéfaloMédula espinal
GangliosNervios
Transmisión do impulso nervioso
• SNP autónomo:SN simpático/parasimpático• SNP somático:Actos reflexos / voluntarios
2. Procesamento da información. Anatomía Sist. Nervioso
SISTEMA NERVIOSO CENTRAL (SNC)
Encéfalo
ESTRUTURA
• Cráneo (ósea)• Meninxes
envoltura membr.• LCR
Médula espinal
PROTECCIÓN
• Cráneo (ósea)• Meninxes
envoltura membr.• LCR
CEREBRO CEREBELO TRONCO ENCEFÁLICO
Dividido en:• 2 hemisferios• CircunvoluciónsA superficie: córtex cerebral
• equilibrio• movementos voluntarios
como camiñar, correr oumontar en bicicleta.
• enlaza encéfalo/medula• funcións involuntarias
como os movementos darespiración, ritmo cardíaco
2. Procesamento da información. Anatomía Sist. Nervioso
SISTEMA NERVIOSO CENTRAL (SNC)
Encéfalo
FUNCIÓNS
Columna vertebral(óssea)
Médula espinal
PROTECCIÓN
CONDUCTORA ACTIVIDADE REFLEXA
viaxan impulsos nerviosos desde• os receptores ao encéfalo• O encéfalo aos receptores
O veremos mais adiante...
2. Procesamento da información. Anatomía Sist. Nervioso
SISTEMA NERVIOSO PERIFÉRICO (SNP)
Segundo a súa Anatomía
Nervios
Corpo celulardas neuronas
Segundo as súas Funcións
Ganglios
SENSITIVOS MOTORES
receptores SNC SNC efectores
31 pares de nervios raquídeos (parten da medula)12 pares de nervios craniais (saen do encéfalo)
SNP autónomoSNP somático
2. Procesamento da información. Anatomía Sist. Nervioso
SISTEMA NERVIOSO PERIFÉRICO (SNP)
Segundo a súa Anatomía Segundo as súas Funcións
SNP autónomo SNP somático
Inervan os músculos esqueléticosInervan os músculos lisos
INVOLUNTARIO(sempre)
VOLUNTARIO e tamén...
ACTOS REFLEXOS
2. Procesamento da información. Fisioloxía Sist. Nervioso
SNP AUTÓNOMO
Parasimpático Simpático
Activado en situacións de RELAXACIÓN Activado en situacións de ALERTA, ESTRÉS
Antagónicos
Sintetiza o aprendido...2.- Completa a seguinte táboa
SISTEMA NERVIOSO ESTRUTURA FUNCIÓNS
Sist
ema
Ner
vio
so
…
……
……
……
EncéfaloMemoria, intelixencia, elaboración de respostas
cerebelo
xxxxx • Condutora• Actividade reflexa
Sist
. Ne
rvio
so…
……
……
……
SNP somático • Nervios• …………..
SNP simpático
Relaxación da musculatura lisa dos órganos
Pax 92, act 9.- Indica que parte do encéfalo controla o movemento do corazón.
Pax. 92, act 10.- Se unha persoa perde regularmente o equilibrio, que zona do encéfaloterá afectada?
Pax 93, act 14.- Como se clasifican os nervios?
2. Procesamento da información. Fisioloxía Sist. Nervioso
• É un acto consciente ou inconsciente?• Despois do visto na clase anterior poderías dicir se esta resposta a elabora o sistema
nervioso somático ou o autónomo?• É unha situación de alerta? Polo tanto tamén está funcionando...
2. Procesamento da información. Fisioloxía Sist. NerviosoA) ACTOS VOLUNTARIOS:
1.- Os órganos dos sentidos captan a información (ESTÍMULO VISUAL IMPULSO NERVIOSO)• Os nervios sensitivos do SNP transportan a información• A información chega ao SNC, viaxa pola médula espinal ata o encéfalo2.- O encéfalo analiza a información e elabora unha resposta motora3.- Esta resposta viaxa como impulso nervioso pola médula espinal• A información chega aos músculos (órgano efector) a través dos nervios motores
Impulso nervioso viaxa a unha velocidade de 100 m/seg!!
2. Procesamento da información. Fisioloxía Sist. NerviosoB) ACTOS INVOLUNTARIOS ou ACTOS REFLEXOS
1.- Os órganos dos sentidos captan a información (ESTÍMULO “DOR” IMPULSO NERVIOSO)• Os nervios sensitivos do SNP transportan a información• A información chega ao SNC, concretamente á médula espinal2.- Na médula unha neurona de asociación elabora unha resposta motora inmediata3.- Esta resposta viaxa como impulso nervioso pola médula espinal• A información chega aos músculos (órgano efector) a través dos nervios motores
Resumindo...
SISTEMA NERVIOSO PERIFÉRICO (SNP)
SNP autónomo SNP somático
Inervan os músculos esqueléticosInervan os músculos lisos
INVOLUNTARIO (sempre)
• respostas conscientes• «decididas»• coordinadas polo
encéfalo
Simpático Parasimpático Actos voluntarios Actos reflexos
• respostas rápidas• Involuntarias• Automáticas• Controladas pola
medula espiñal
Alerta Relaxación
2. Transmisión do impulso nervioso
O IMPULSO NERVIOSO pódese definir como unha especie de corrente eléctrica quese vai transmitindo pola membrana dunha neurona, e desde esta ata outra neuronaa través das sinapses.
IMPULSO NERVIOSO
Pola membrana da neurona Polas sinapses
Ou neurona transmisora Ou neurona receptora
lugar no que unha neurona se conecta con outra
2. Transmisión do impulso nervioso
NEURONA
Corpo celular AxónDendritas
• Núcleo• Orgánulos
• Prolongacións curtas e ramificadas• Recibe o impulso nervioso da
neurona transmisora
• Prolongación longa• Remata en botóns terminais• Protexidos pola mielina
2. Transmisión do impulso nervioso
IMPULSO NERVIOSO
1) transmitese pola membrana da neurona transmisora
substancias químicas que se encontranalmacenadas nos botóns terminais dos axons.
2) Cando chega ao extremo do axónprovoca que os neurotransmisores (NT)se vertan no espacio sináptico.
3) Os NT únense a receptores de membrana da neurona receptora
4) Esta unión “NT-receptor” xera o impulso nervioso na neurona receptora
5) O impulso nervioso transmítese polamembrana da neurona receptora (e o processo comeza de novo...)
Actividade. Explica , mediante un esquema, como elabora a resposta o sistema nervioso cando:• Golpeamos o xeonllo cun martelo• Cando movemos a man para apartar unha mosca
Act. 5, pax 91.- Debuxa dúas neuronas e sinala mediante frechas como pasa o impulso nervioso dunha neurona á outra.
Act 6, pax 91.- Deduce. Pódese transmitir o impulso nervioso desde o corpo celular dunha neurona á dendrita doutra?
Sintetiza o aprendido...
2. Procesamento da información. Sistema Endócrino
FUNCIÓN DE RELACIÓN
Percepción de estímulos Procesamento da información
• Estímulos (físico/qco)• Receptores• Órganos
Sistema nervioso Sistema endócrino
NeuronasImpulso nerviosoRápido/breve
Glándulas endocr.hormonasLento/duradeiro
Execución da resposta
Aparato locomotor*
Sist.
EsqueléticoSist.Muscular
A coordinación endócrina é un mecanismo que regula, de xeito lento pero prolongado,as accións de moitos órganos do corpo. Lévaa a cabo o sistema endócrino.
2. Procesamento da información. Sistema Endócrino
SISTEMA ENDOCRINO
Glándulas endócrinas
• Tiroides• Paratiroide• Páncreas• Glándulas suprarrenais• Ovarios• Testículos
Hormonas
• Tiroxina• Parathormona• Insulina / Glicagón• Adrenalina / Cortisol• Estróxenos / Proxesterona• Testosterona
O sistema endócrino, que está formado por un conxunto de glándulas endócrinas quefabrican e segregan unhas substancias químicas, as hormonas.
• Hipófese • Hormona antidiurética• Oxitocina• Prolactina• Hormonas tróficas
2. Procesamento da información. Sistema Endócrino
HORMONAS: substancias químicas que as glándulas endócrinas liberan ao medioextracelular e de ahí ao sangue distribuíndose por todo o organismo.Únicamente poderán unirse ás células que teñan un receptor específico da mesma, édicir ás súas células diana
QUE SON AS HORMONAS?
2. Procesamento da información. Sistema Endocrino
EXEMPLOS DE GLÁNDULAS ENDOCRINAS E AS SÚAS HORMONAS
2. Procesamento da información. Sistema Endocrino
EXEMPLOS DE GLÁNDULAS ENDOCRINAS E AS SÚAS HORMONAS
2. Procesamento da información. Sistema Endocrino
Pero... Como pode regularse todo este proceso?
1) Control por medio de outras glándulas endócrinas
Hipófese
Calcio
• Tiroides (tiroxina)• Gl. suprerrenais (adrenalina)• Gónadas (hormonas sexuais)
2) Control a través da concentración de metabolitos no sangue
Glicosa
• Paratiroides (parathormona)
• Pancreas(insulina/glicosa)
2. Procesamento da información. Sistema Endocrino
2) Control a través da concentración de metabolitos no sangue
1.- Explica como regula o sistema endócrino os niveis de glicosa no sangue.
2.- Que poderia ocorrer se estes niveis hormonais non estivesen regulados (bota previamente unha ollada á páxina 103 do libro sobre enfermidades do sistema endócrino)
Sintetiza o aprendido...
3.- Explica como regula o sistema endócrino os niveis de tiroxina no sangue. Que diferencia hai respecto do exemplo anterior?
4.- Que poderia ocorrer se estes niveis hormonais non estivesen regulados (bota previamente unha ollada á páxina 103 do libro sobre enfermidades do sistema endócrino)