Annex C: Model of Progress Report

Project Number: ALB/SGP/OP4/Y3/core/2009/04

Project Title: Mbeshtetje fermereve per kultivimin e bimeve medicinale ne zonen e " Lumit te Vlores" Date: 10.11.2010 Name of the Local NGO: AULEDA Total Amount of Funds under the Agreement:_ _ Date of signature of the Agreement: 10.12.2009 NUMRI PROJEKTIT ALB/SGP/OP4/Y3/core/2009/04

SHOQATA Auleda ( Agjensia e Zhvillimit Ekonomik Rajonal Buxheti Total Buxheti i Raportuar Fillimi Projektit 11.12.2009 Project End 31.09.2010 Periudha e Raportuar Qershor 2010 Shtator 2010 Objektivat kryesore te projektit:

1.Prezantimi I kultivimit si teknologji bashkekohore alternative ndaj grumbullimit konvencional vecanerisht per bime me vlera te medha komerciale.

2.Trasferimi i teknologjise se kultivimit tek fermeret e zones duke nxitur shfrytezimin etokave dhe duke krijuar mundesi per gjenerimin e te ardhurave per komunitetin lokal

3.Shtimi i vleres se bimeve permes kultivimit te tyre, perdorimit te farerave bio.

4.Shfrytezimi i qendrueshem i flores aromatiko-mjeksore permes teknologjise se kultivimit duke ruajtur ekosistemet natyrale.

5.Te promovoje kete projekt - pilot me synim replikimin e tij edhe ne zona te tjera potenciale per kultivim.

6.Te krijoje nje network midis prodhuesve, akumuluesve dhe eksportuesve ne zone, per nje marketing me te mire te produktit.

PROGRESI I ARRITUR DERI NE KËTË MOMENT , LISTA E AKTIVITETEVE TE KRYERA Sipas plan-kalendarit te aktiviteteve te parashikuara ne projektin e aplikuar ishte parashikuar qe gjate tremujorit te trete te realizoheshin aktivitetet e meposhtme: Aktiviteti 2: Konsulenca teknike & transferimi i teknologjise.

Ky aktivitet gjate fazes se trete te projektit u fokusua ne menyre te vecante ne ofrimin e konsulences teknike te gjithe fermereve te interesuar per kultivimin e bimeve medicinale, jo vetem permes konsulenteve te jashtem te perfshire ne projekt, por edhe permes vete modelit te krijuar ne kuader te ketij projekti qe eshte parcela eksperimentale e krijuar.

Per te ofruar kete konsulence u realizuan dy aktivitete kryesore: trajnimet me fermeret dhe demosrtime te tyre ne terren.

Trajnimet:

Gjate fazes se trete te projektit jane realizuar trajnime me fermere te fshatrave te zones se Lumit te Vlores, perkatesisht ne fshatrat Llakatund, Grabian, Kote, Brataj, Sevaster, Hore-Vranisht. Etj

Ne keto trajnime morren pjese fermere te interesuar per kultivimin e bimeve medicinale dhe aromatike, specialiste te drejtorise se pyjeve qe punojne ne zonat respektive, te rinj nxenes te shkollave te mesme te ketyre zonave, mesues te biologjise, personelit mjeksor etj.

Pjesmarja ne trainim e mesuesve te biologjise dhe personelit mjeksor u vleresua mjaft e rendesishme per vete faktin se nepermjet tyre ky informacion perhapet ne nje mase te konsiderueshme tek te rinjte dhe komuniteti.

Tematika e trainimeve perfshinte identifikimin e specieve me interes per tregun nderkombetar si dhe per kultivimin e tyre ne parcela eksperimentale, kultivimi i bimeve medicinale ne toka jo produktive, teknikat e kultivimit, teknologjia e perdorimit te tharesve te bimeve medicinale, praktikat e grumbullimit, perpunimit dhe eksportimit ne nivel lokal, kuadri ligjor, perdorimin e teknikave te reja te selektimit dhe perpunimit te bimeve medicinale.

Trainimet u zhvilluan nga specialistet e EPCA (Shoqates se eksportuesve te bimeve medicinale). Metodologjia e trajnimit gershetonte mjaft mire trajtimin teoriko-praktik te procesit te grumbullimit dhe perpunimit te bimeve medicinale me diskutimin dhe bashkebisedimin trainues dhe te trainuar.

I rendesishem u konsiderua nga trainuesit per tu trajtuar problemi i kontraktimit te prodhimit perpara fillimit te sezonit. Lidhja e kontratave me grumbulluesit e bimeve medicinale perpara fillimit te sezonit te vjeljes u jep atyre sigurine per produktin e grumbulluar dhe njekohesisht u percakton ne menyre te qarte edhe cmimin e blerjes se produktit te tyre. Ne kete menyre interesi per sigurimin e cilesise eshte i perbashket si per grumbulluesit ashtu edhe per eksportuesit. Demostrime ne terren&pergatitje e materialeve per demostrim

Demostrime fushore: U konceptuan nga ne si qender per trasferimin e teknologjise se kultivimit. U organizuan dy demostrime fushore te cilat u aplikuan ne pikat kyc te procesit te kultivimit. Demonstrimet u percaktuan ne afat kohor nga agronomet ne varesi te ecurise se fidaneve.

Pergatitje e materialeve per trajnime dhe demonstrim: Gjate diteve te trajnimit dhe demonstrimit u shperndane materiale dhe literature mbeshtetese te cilat ndikuan ndjeshem ne rritjen e njohurive te fermereve te zones dhe atyre perreth. Keto materiale permbanin njohuri bashkekohore mbi teknologjine e kultivimit.

Pergatitje ne terren per demostrime: perpara realizimit te diteve te demostrimit ne fushe u realizuan te gjitha pergatitjet e nevojshme logjistike per demostrime profesionale dhe efektive, duke perfshire njoftimin e fermereve, punime ne vijat kufizuese per te disiplinuar kalimin e fermereve, materiale dhe pajisje ndihmese per demostrim.

Aktiviteti 3. Aktivitete promovuese Gjate tremujorit te trete nje drejtim i rendesishem i punes se agjensise ka qene promovimi i kultivimit te bimeve medicinale si alternative zhvillimi dhe nxitjeje per zhvillim ekonomik. Sikurse ishte parashikuar ne plan kalendarin e aktiviteteve gjate ketij tremujori u organizua nje workshop, dy kronika televizive, dy artikuj ne gazete si dhe nje reportazh. Workshopi: Workshopi ishte aktiviteti i parashikuar per t’u zhvilluar gjate tremujorit te dyte te projektit. Ky workshop u zhvillua ne ambientet e zyres Auleda. Tema e workshopit ishte “ Bashkepunimi i stakeholdersave, per nje marketing te suksesshem te bimeve medicinale”. Ne kete workshop moren pjese 19 persona perfaqesues te Prefektures dhe Qarkut Vlore, kryetaret e komunave Hore-Vranisht dhe Sevaster, specialiste te Qendres se Transferimit te Teknologjise Bujqesore, specialiste te Drejtorise se Pyjeve, perfaqesues te Dhomes se Tregtise dhe Industrise, perfaqesues te Universitetit „Ismail Qemali“, si dhe perfaqesues te medias dhe shoqerise civile.

Programi i workshop-it parashikonte dhenien e informacionit per te ftuarit nepermjet tre referimeve lidhur me rolin qe luan drejtoria e pyjeve ne zhvillimin e kesaj industrie, kuadrin ligjor per bimet aromatiko medicinale dhe ndryshimet ne te, kultivimin e bimeve medicinale, metodologjine e trajtuar nga perfaqesues te Shoqates EPCA (Shoqata e Eksportuesve Shqiptare te Bimeve medicinale dhe aromatike), per dhenien e konsulences se nevojshme te specializuar per operatoret e kesaj industrie. Nga ana tjeter te ftuarit ne workshop u njohen me projektin e Agjensise Auleda, synimet dhe objektivat e ketij projekti aktivitetet dhe rezultatet e aritura deri ne kete faze te implementimit te projektit. Niveli i zhvillimit te industrise se bimeve medicinale ne Qarkun e Vlores, roli qe duhet te luajne institucionet shteterore per zhvillimin e kesaj industrie, efektiviteti i kuadrit ligjor ekzistues, kontratat e grumbulluesve me eksportuesit e bimeve medicinale, hallkat parazitare dhe rritja fiktive e kostos se tregtimit te bimeve medicinale, roli i medias dhe OJF-ve per promovimin e kesaj industrie, roli i Dhomes se Tregtise dhe industrise ne nxitjen e kesaj industrie etj, ishin disa nga ceshtjet e hedhura per diskutim ne kete workshop.

Mendimi i te pranishmeve ishte se ne radhe te pare problem emergjent qe kerkon nje zgjidhje imediate eshte inventarizimi i siparfaqeve me bime medicinale dhe aromatike. Inventarizimi i fundit i perket vitit 1988. Drejtoria e pyjeve eshte organi shteteror qe duhet te luaje rolin e regullatorit ne funksionimin e kesaj industrie. Njekohesisht nepermjet inspektoriatit te vet ajo duhet te monitoroje respektimin e ligjit gjate shfrytezimit e kesaj pasurie. Dhoma e Tregtise dhe Industrise duhet te luaje nje rol mjaft agresiv ne marketingun e bimeve medicinale dhe promovimin e tyre si nje produkt me vlera te konsiderueshme dhe brenda standarteve Evropiane. Media dhe shoqeria civile duhet te sensibilizojne komunitetin per industrine e bimeve medicinale duke e vleresuar ate si nje burim per zhvillim te qendrueshem. Keto ishin disa nga rekomandimet e dala gjate diskutimeve te pjesmaresve ne workshop. Krahas trajtimit te problemeve dhe propozimit te zgjidhjeve ky workshop i dha nje imput te menjehershem krijimit te nje networku midis aktoreve qe jane te lidhur me kete industri, jo vetem per shkembimin e te dhenave dhe te kontakteve por edhe nepermjet specifikimit te rolit te gjithsejcilit brenda ketij network-u. Edhe pse jo i formalizuar me nje emer ky network premton te jete efektiv, bazuar ne ekperiencat e meparshme te bashkepunimit. Kronika televizive. Gjate ketij tremujori u realizuan dy kronika televizive, ne dy parcelat eksperimentale te kultivimit te bimeve medicinale dhe aromatike. Kronikat televizive u realizuan ne bashkepunim me gazetaret e TV Fokus. Ne keto kronike prezantohej kultivimi i bimeve medicinale si nje aktivitet qe gjeneron te ardhura per familjet ne zonat rurale, por njekohesisht krijon mundesi per rigjenerimin e ekosistemeve natyrore se sektorin e industrise se bimeve medicinale. Ne kronika permendej projekti i financuar nga GEF/UNDP si perpjekja e pare dhe e vetme e ketij lloji ne Qarkun e Vlores. Artikuj ne gazete Artikulli i pare per promovimin e kultivimit te bimeve medcinale dhe aromatike u realizua ne bashkepunim me gazetarin e Agjensise Telegrafike Shqiptare ATSH. Perzgjedhja e publikimit te ketij projekti dhe aktiviteteve te realizuara ne kuader te tij ne siten e ATSH-se u mendua si forma me e mire promovuese me nje impakt te gjere jo vetem ne nivel kombetar por edhe nderkombetar. Artikulli shoqerohej edhe nga fotot e realizuara gjete procesit te kultivimit. Nderkohe qe artikulli i dyte u realizua ne mediat e shkruara. Edhe ne kete artikull u trajtua eksperienca e pare e kultivimit te bimeve medicinale ne rrethin e Vlores, shkalla e interesit te fermereve per kete aktivitet te ri kultivimi si dhe perfitimet e nje procesi te tille.

Reportazh: Eshte vleresuar nga stafi i agjensise si nje menyre mjaft e mire, sensibilizimi dhe promovimi. Ne bashkepunim me stafin e gazetareve dhe operatoreve te TV Fokus u hartua nje skenar per reportazhin i cili perfshinte pyetje te strukturuara mire qe synonin evidentimin e perfitimeve qe mund te kete nje fermer nga zhvillimi i nje aktiviteti te tille. Se bashku me gazetaret u vizituan parcelat eksperimentale, duke realizuar plane filmike, u zhvilluan intervista me fermeret te cilet kultivojne ne tokat e tyre bimet medicinale si dhe me ekspertet dhe konsulentet e tyre. Ky reportazh u pasua nga nje i dyte, i planifikuar i realizuar nga stafi i marredhenieve me publikun dhe informimin nga zyra e UNDP-se, reportazh i cili do te publikohet ne website-in e ketij organizmi.

Fletepalosje informuese dhe sensibilizuese. Fletepalosja qe u pergatit dhe publikua permban nje informacion sintetik ne lidhje me projektin qellimin dhe objektivat e tij, aktivitetet qe do te zhvillohen etj. Nga ana tjeter ai permban informacion te hollesishem dhe mjaft praktik per proceset e kultivimit, menyren e kryerjes se tyre, procesin e vjeljes, tharrjes dhe tregetimit te tyre. Kjo fletepalosje u publikua ne 1000 kopje dhe krahas informacionit permban edhe foto nga aktivitetet e realizuar ne kuader te ketij projekti Aktiviteti 4. Marketingu Marketingu perfshinte: takime me akumulatoret dhe eksportuesit, lidhjen e kontratave te shitjes, hartimin e nje plani strategjik marketingu. Marketimi i produkteve medicinale, krijimi i nje “brandi” me emertimin “Lumi i Vlores” eshte nje procedure ende e pa aplikuar nga asnje subjekt eksportues i bimeve medicinale. Auleda ne bashkepunim te ngushte me Shoqaten e Eksportuesve te Bimeve Medicinale EPCA, realizoi nje marke identifikuese te bimeve medicinale te grumbulluara ne zonen e Lumit te Vlores Mbi bazen e informacioneve te grumbulluara nga kontaktet me operatoret e industrise se bimeve medicinale krijuam nje informacion te plote per zhvillimin e kesaj industrie jo vetem ne teresi por edhe ne elemente te vecante te tij. Permes ketij informacioni ne identifikuam bimet medicinale aromatike qe grumbulloheshin me teper ne zone si dhe ato qe kishin interes per t’u kultivuar nga ana e feremereve dhe ne kete menyre fiksuam subjektin e “brand-it”. Nga ana tjeter duke njohur vecorite gjeografik te zones, teper te vecanta dhe aspak te ngjashme me zona te tjera ne synuam

perfshirjen e elementeve tipik identifikues per zonen. Kete informacion ne e vume ne dispozicion te nje kompanie disajni e cila perpunoi 5 variante te markes. Stafi i Auledes ne bashkepunim me specialistet e EPCA dhe SNV –se percaktoi variantin i cili do te publikohet ne 500 kopje. Keto kopje do te jene ne dispozicion te kompanive qe eksportojne bime medicinale te grumbulluara ne kete zone.

Duke qene se per here te pare u krijua nje “Brand” per bimet medicinale, procedura e regjistrimit te saj prane organeve perkatese hasi shume veshtiresi. Kjo per faktin se ende nuk ekziston kuadri i plote ligjor qe merr parasysh kete proces dhe nga ana tjeter tarifat e kompanive qe kane te drejte te reazliojne certifikimin jane shume te larta dhe dalin jashte kostove te parashikura per kete ze ne projekt. Gjithsesi certifikimi nuk perben nje nder objektivat e projektit qe ne po implementojne.

Takime me akumuluesit dhe eksportuesit e bimeve medicinal dhe lidhja e kontratave. Gjate tremujorit te trete stafi i agjensise realizoi takime me 5 akumulatore dhe eksportues te bimeve medicinale perkatesisht ne fshatrat Kote, Mifol, Maminas ne Dures, Himare. Me akumuluesit dhe eskportuesit e bimeve medicinale u diskutua per reduktimin e hallkave nga fermeri tek eksportuesi me synimin qe fitimi maksimal t’i shkoje fermerit. Nga ana tjeter u diskutua gjeresisht hartimi i kontratave paraprake me grumbulluesit dhe kultivuesit, gje qe do t’i jepte me teper siguri fermerit dhe do ta motivonte ate per te prodhuar dhe perpunuar produktin ne sasi dhe cilesi.

Si rezultat i ketyre takimeve stafi i agjensise beri te mundur nenshkrimin e nje kontrate shitjeje te produktit nenshkrues te se ciles ishin perfaqesues te agjensise Auleda, perfaqesues te firmes eksportuese si dhe fermeri kultivues i bimeve medicinale dhe aromatike. Kjo kontrate jep garanci te plote te shitjes se produktit dhe sherben njekohesisht si nje motivim edhe per fermere te tjere per ushtrimin e ketij aktiviteti. PERGATITI RAPORTIN Mirela Koci Drejtore Ekzekutive