• ÇOCUK GELİŞİMİ

ANATOMİ

Dersin Haftası: 11. Hafta

Dersin Öğr. Üyesinin Adı: Dr. Öğr. Üyesi Kerem YILDIRIM E-Posta: kyildirim@gelisim.edu.tr

Bölüm Adı

Dersin Adı

gelisimedu

igugelisim

Atmosferdeki O2’in kana geçmesi, kan dolaşımındaki CO2’in atmosfere geri verilmesi işlemine solunum

(respirasyon) denilir. Solunum iki fazdan meydana gelir. Soluk alma (inspirasyon) ve soluk verme (ekspirasyon).

Doğumdan sonra başlayan solunum fonksiyonu bir ömür boyu devam eder. Solunumun durmasından 3-5 dakika

sonra oksijensizliğe en hassas yapı olan beyin hasar görmeye başlar. Yetişkin bir insanın dakikadaki solunum

sayısı 15-20 defadır. Sporcularda bu sayı daha düşük, bebek ve çocuklarda daha yüksektir. Solunum yollarının göğüs kafesi içerisinde kalan kısmına alt solunum yolları,

göğüs kafesi dışında kalan kısmına ise üst solunum yolları adı verilir.

Solunum sistemi koku algılanması ve sesüretilmesinde de görevlidir.

CO2’in bedenden atılma miktarını ayarlayarak kan pH’sını da etkiler.

Solunum Yolları:

Devamlı açıktır

Mekanik olarak toz parçacıkları tutulur

Hava ısıtılır

Hava nemlendirilir

Koku almamızda rol oynar

Hava ile duvar teması arttırılır (Concha’lar)

Üst Solunum Yolları

Burun (Nasus)

Yutak (Pharynx)

Gırtlak (Larynx)

Soluk borusu (Trachea)

Bronşlar (Bronchi)

Akçiğer (Pulmo)

Alt Solunum Yolları

Radix nasi

Dorsum nasi

Ala nasi

Apex nasi

Nares

Philtrum

Os nasale

Os maxilla

Yoğun fibrözbağdoku

Cartilagonasales

Nares

Dış ortam

Nasopharynx

Cartilagonasales

Cartilagonasales

Os nasale

Os nasale

Burun İskeleti

Os nasale

Kemiksel çatı

Os nmaxilla,Proc. frontalis

Cartilagines nasilaterales

Cartilago alarismajor,

Crus laterale

Cartilago alarismajor,

Crus mediale

Cartilagines alaresminores,

Crus laterale

Cartilago septi nasi

Cartilagines nasales

Cartilago septi nasi

Cavitas nasi

Burun boşluğu (cavitas nasi)

Sağ ve sol olmak üzere iki adettir ve bir bölme (septum nasi) ile

ayrılmışlardır.Önde ve arkada açıklıkları vardır.

Dört duvarı vardır (lateral, medial, inferior ve superior)

Cartilago septi nasi

Os ethmoidale,Proc. perpendicularis

Lamina veForamina cribrosa

Cartilago alaris major,Crus mediale

Vomer

Vestibulumnasi

Limen nasi

Nares

Concha nasalis superior

Concha nasalis media

Concha nasalis inferior

Meatus nasi superior (Koku yolu)

Meatus nasi medius (Sinus yolu)

Meatus nasi inferior (Solunum yolu)

Meatus nasi superior

Regio olfactoria

Meatus nasi mediusFrontalMaxillar

Ön Ethmoidalsinuslar

Regio olfactoria (Koku)

Regio respiratoria (Havanın ısıtılması ve

nemlendirilmesi)

Paranasal sinüsler•Burun boşluğu çevresindeki, içi hava dolu boşluklardır.•Kafanın ağırlığını azaltırlar.•Sesin kalitesini etkilerler (Konuşmada rezonator).•Hepsi de meatus nasi superior veya medius’aaçılırlar.•En büyüğü maksiller sinüstür ve intrauterinhayatta oluşmaya başlar.

Sinus frontalis

Sinus maxillaris

Cellula ethmoidales(sinüs ethmoidales)

Sinus sphenoidalis

Sinus frontalis

Sinus maxillaris

Cellula ethmoidales(sinüs ethmoidales)

Sinus sphenoidalis (os sphenoidale’nin için)

Burun boşluğu (Cavitas nasi)

Sert damak(Palatum durum)

Lingua(Dil)

Epiglottis

Vocal cord

Soluk borusu(Trachea)

Yemek borusu(Esophagus)

(Laryngopharynx)

Yumuşak damak(Palatum molle)

Ostium pharyngeum tubae

Torus tubarius

Mukoza altında

Gerlach bademciği(limfatik doku ve folliküller)

Nasopharynx

Nasopharynxtavanında

Yutak bademcikleri (Tonsilla pharyngea)

Nasopharynx

Oropharynx

Laryngopharynx

Epiglottis

Trachea

Palatum molle Palatum durum

EsophagusLarynx boşluğu

Ağız boşluğu

Tonsilla pharyngea(adenoid)

Tonsilla palatina

Tonsilla lingualis

Labium superius

Dens incisivus I

Arcus palatoglossus

Arcus palatopharyngeus

Dorsum linguae

Labium inferius

Labium inferius

Uvula palatina

Palatum molle

Palatum durum

Supraglottis

Glottis

Subglottis

Epiglottis

Cart. thyreoidea

Cart. cricoidea

Cart. arytaenoidea

Gırtlak (Larynx) kıkırdakları

Solunum havasını iletir.Sfinkter görevi vardır.Ses aygıtıdır.Yukarıda pharynx’ebağlanır, aşağıda trachea ile devam eder.

Prominentia laryngea (Adem elması)

Epiglottis

Cart. thyreoidea

Cart. cricoidea

Cart. arytaenoidea

Larynx boşluğu

Larynx boşluğu

Glottis Plicae vestibularis

Plicae vocalis

Ventriculus laryngis

Sesin meydana geldiği yer (Glottis)

Plicae vocales

Rima glottidis

GLOTTİS

Plicae vestibularisEpiglottis Plicae vocales

Plicaevestibularis

Plicae aryepiglottica

Larynx’in İç Yapısı

Larynx boşluğu üç kısımdan meydana gelir: 1. Vestibulum laryngis: Larynx’in

girişi ile plica vestibularis arasındakalan kısımdır.

2. Ventriculus laryngis: Üstte plicavestibularis ve altta ise plicavocalis arasında kalan, yanlaradoğru genişleme yapmış kısımdır.

3. Cavitas infraglottica: Plicavocalis’in altında kalan larynxboşluğudur. Soluk borusununboşluğu ile devam eder.

3

2

1

Giriş

Trachea

Larynx Kasları

Larynx’e komşu organlardan gelenveya hyoid kemiği ile larynx’in

durumunu değiştiren kaslarEkstrinsik kaslar

M.thyrohyoideusM.palatopharyngeusM.constrictor pharyngis inferiorM.sternothyreoideus

Larynx’in temel kendi kaslarıİnstrinsik kaslar

M.cricothyreoideusM.cricoarytaenoideus post.M.cricoarytaenoideus lat.M.thyroarytenoideus

Çift olanlar:

Tek olan:M.arytenoideus

Gırtlak (larynx)KaslarıEkstrinsik kaslar:Larynx’in pozisyonunu ve yutkunma sırasında yukarı çekilmesini sağlarlar (suprahyiodkaslar, pharynx kasları)

Hyoid kemiğiM. constrictor

pharyngis inferior

M. thyrohyoideus

M. sternohyoideus

M. constrictorpharyngis superior

M. constrictorpharyngis medius

M. constrictorpharyngis inferior

Larynx

Ekstrinsik kaslar

M.cricothyroideus

Gırtlak (larynx)Kaslarıİntrinsik kaslar:Ses tellerinin pozisyonunu, gerginliğini ayarlar, glottis’i etkiler.

Cart.thyroidea

Cart.cricoidea

M.thyroarytenoideus

M.cricoarytenoideusM.cricoarytenoideusposterior

Gırtlak (larynx)Kaslarıİntrinsik kaslar:Ses tellerinin pozisyonunu, gerginliğini ayarlar, glottis’ietkiler.

M. vocalis

M.cricoarytenoideuslateralis

M.cricoarytenoideusposterior

M. arytenoideus obliquus

M. arytenoideus obliquus

M. arytenoideus transversusM.thyroarytenoideus

M.cricoarytenoideusposterior

Trachea

C6

Th4

Hyoid kemiği

LARYNX

TRACHEA

SAĞ SOL

Radix pulmo

Sekonder bronkus

Akçiğer dokusu

Sekonderbronkuslar

Primerbronkus

Radix pulmo

Carina

Esophagus

M.trachealis

Respiratorikmukoza

Cartilagotrachealis

Müköz bezler

TRACHEA

Soluk borusu (Trachea)

•10-15 cm uzunluk; 2-2,5 cm çap.•Cart. cricoidea’nın altında, larynx’inaşağıya doğru olan devamıdır.•C şeklindeki tam olmayan 15-20 kıkırdak halkadan oluşur.•Halkaları birleştiren bağa lig. anularedenir.•Boyun ve göğüs bölümleri vardır.

Soluk borusu (trachea)

•Arka yüzü membran yapısındadır.•Angulus sterni (Th4 corpus’u hizası) düzeyinde sağ-sol ana bronşlara ayrılır.•Ayrıldığı yere bifurcatio tracheadenir ve burada carina bulunur.•Trachea iki adet ana bronşa (sağ-sol) ayrılarak sonlanır.

Carina

Bronchusprincipalis

Bronchusprincipalis

BRONŞLAR

BRONŞLAR

AKCİĞERLER (PULMO)

• Solunum sisteminin oksijen

ve karbondioksit

değişiminin yapıldığı yerdir.

Akciğerler costalar

tarafından korunan hafif

süngerimsi yumuşak elastik

ve hassas bir organdır.

• Akciğerin uç kısmına

akciğer tepesi (apex

pulmonis), aşağıda geniş

olan bölümüne ise akciğer

tabanı (basis pulmonis)

denir.

Apex

Basis

Akciğerin 4 tane yüzü

vardır. Bunlar;

Facies costales: Kaburga ve

göğüs duvarının iç yüzüne

denir.

Facies mediastinalis:

Akciğerin birbirine ve

mediastinuma bakan yüzüne

denir.

Facies interlobalis: Loblar

arasındaki yüzeyine denir.

Facies diaphragmatica :

Diafragma üstüne oturan

yüzeyine denir.

Apex

BasisFacies mediastinalis

Facies diaphragmatica

• Akciğerin mediastinum yüzünde

akciğer göbeği (hilus pulmonis)

bulunur. Buradan brochus

pirincipalis dexter ya da sinister,

sinirler, akciğer arteri ve venleri

ve lenf damarları geçmektedir.

Bu yapıların bağ doku ile

sarılarak oluşturduğu yapıya

akciğer kökü (radix pulmonis)

denir.

• Akciğerler fissura denilen

yarıklar ile loblara ayrılır. Sağ

akciğer 3, sol akciğer 2 loba

ayrılmıştır.

hilus pulmonis

Fissura interlobaris

Sağ akciğerdeki loblar;Lobus superiorLobus mediusLobus inferior

Sol akciğerdeki loblar;Lobus superiorLobus inferior

Lobus superior

Lobus medius

Lobus inferior

Lobus superior

Lobus inferior

• Alveoller Akciğerlerin fonksiyonel birimleri olan alveoller, küçük ve içi hava dolu keseciklerdir. Görünüşü üzüm salkımına benzer.

A. pulmonalis, Akciğere venöz kan taşır.

V. pulmonalis akciğerdeki oksijence zengin kanı sol atrium’a taşır.

V.pulmonalis

A.pulmonalis

Fonksiyonel:

Besleyici:

Aa. brochiales

Parasempatik:N.vagus

Sempatik:Truncus sympathicus’unüst thoracal parçasından

Radix pulmonis’in ön vearkasında, plexuspulmonalis anterior veposterior’u yapar.

Buradan çıkan lifler hilus’tan girerek

parankimde dağılırlar.

Akciğerlerin sinirleri

Parasempatik liflerbronkokonstrüktürvasadilatatör

Sempatikler ipliklerbronkodilatatörvasakonstrüktür

Akciğerlere duyu lifleri n. vagus içinde gelirler.

Bu lifler solunum refleksinin kontrolü, öksürmerefleksi ve kan basıncının ayarlanması gibiönemli reflekslerde rol alır.

Ağrı duyusu yoktur !

Pleura visceralis

Akçiğer

Pleura parietalis

Cavum pleura

Pleura visceralis

Pleura parietalis

Pleura costalisPleura mediastinalisPleura diaphragmaticaCupula pleura

MEDIASTINUMGöğüs kafesinin ortasında iki tarafın pleura’sı arasında kalan bölmedir. Mediastinum; önde sternum, arkada göğüs omurları, altta diaphragma ve üstte boyun kökü ile sınırlandırılmıştır. Sternumüzerindeki angulus sterni’den 4. göğüs omuru hizasına çekilen hayali bir çizgi yardımı ile mediastinum göreceli olarak mediastinumsuperius ve mediastinum inferius olmak üzere iki kısma ayrılır. Mediastinum inferius ise kalbin önünde kalan kısım (mediastinumanterius), kalbin bulunduğu kısım (mediastinum medius) ve kalbin arkasında kalan kısım (mediastinum posterius) olmak üzere üç parçaya ayrılır. Mediastinum superius’da; thymus, v. cavae superior, v. brachiocephalica dextra, v. brachiocephalica sinistra, arcus aortae ve dalları, oesophagus, trachea, n. laryngeus recurrens, ductusthoracicus ve n. vagus bulunur. Mediastinum inferius’da; kalp, pericardium, oesophagus, ductusthoracicus ve aorta thoracicae gibi yapılar bulunur.

Göğüs kafesinin ortasında iki tarafın pleura’sı arasında kalan bölmedir.

Mediastinum; önde sternum, arkada göğüs omurları, altta diaphragma ve

üstte boyun kökü ile sınırlandırılmıştır. Sternum üzerindeki angulus

sterni’den 4. göğüs omuru hizasına çekilen hayali bir çizgi yardımı ile

mediastinum göreceli olarak mediastinum superius ve

mediastinum inferius olmak üzere iki kısma ayrılır.

MEDİASTİNUM

Mediastinum inferiur

Mediastinum superius

Angulus sterni 1.costa

Mediastinum anterius

Mediastinum posterius

Mediastinum medius

MEDİASTİNUM

Mediastinum inferiur

Mediastinum superius

Angulus sterni 1.costa

Mediastinum anterius

Mediastinum posterius

Mediastinum medius

MEDİASTİNUM

Diaphragma

Thymus, v. cavae superior, v. brachiocephalica dextra, v. brachiocephalica sinistra, arcusaortae ve dalları, oesophagus, trachea, n. laryngeus recurrens, ductus thoracicus, n. vagus

Mediastinum superius

Mediastinum inferiusKalp, Pericardium, Oesophagus, Ductus thoracicusAorta thoracicae

MEDİASTİNUM’DA BULUNAN OLUŞUMLAR

Angulus sterni

Başvurulan Kaynaklar KAYNAKLARAgur, A. M. R., Dalley, A. F. (2020): Moore Temel Klinik Anatomisi. Çeviri

Editörleri: Gülekon, İ. N., Peker, T. V.: Ankara Nobel Tıp Kitabevleri, AnkaraArifoğlu, Y. (2019): Her Yönüyle Anatomi. İstanbul Tıp Kitabevi, İstanbul

Kelly, M. H., Ronald, W. D. (2019): Lippincott Resimli Gözden Geçirme Anatomi. Ceviri Editörleri: Gülekon, İ. N., Peker, T. V.: Ankara Nobel Tıp Kitabevleri, Ankara

Mutuş, R., Pehlevan, F. (2019): Sağlık Bilimleri İçin Tıbbi Terminoloji. Ankara Nobel Tıp Kitabevleri, Ankara

Sobotta, J. (2019): İnsan Anatomisi Atlası (22. Baskı). Hacettepe Taş Kitabevi, Ankara

Süzen, B. (2018). İnsan Anatomisi’ne Giriş (2.Baskı). Nobel Tıp Kitabevi, İstanbulYıldırım, M.(2013) İnsan Anatomisi (7.Baskı). Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul

Yıldırım, M. (2015).İnsan Anatomisi Atlası (6.Baskı). Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul

gelisimedu igugelisim