การศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบ

การเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน จงหวดปทมธาน

AN EXPERIMENTAL STUDY OF THE LEARNING PROCESS INTEGRATING COLLABORATIVE LEARNING AND LEARNING THROUGH GRAPHIC

ORGANIZERS FOR ENHANCING CRITICAL THINKING SKILLS OF GRADE 6 STUDENTS AT WIPARAT SCHOOL

IN PATHUMTHANI PROVINCE

โดย สนต กจลอเกยรต

ดษฎนพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตาม หลกสตรศกษาศาสตรดษฎบณฑต

คณะศกษาศาสตร

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรงสต ปการศกษา 2555

AN EXPERIMENTAL STUDY OF THE LEARNING PROCESS INTEGRATING COLLABORATIVE LEARNING AND LEARNING THROUGH GRAPHIC

ORGANIZERS FOR ENHANCING CRITICAL THINKING SKILLS OF GRADE 6 STUDENTS AT WIPARAT SCHOOL

IN PATHUMTHANI PROVINCE

BY SANTI KITLUEKIAT

A DISSERTATION SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR

THE DEGREE OF DOCTOR OF EDUCATION FACULTY OF EDUCATION

GRADUATE SCHOOL, RANGSIT UNIVERSITY

2012

ก

กตตกรรมประกาศ ผวจยขอขอบพระคณ ดร.สพตรา ประดบพงศ อาจารยทปรกษาดษฎนพนธ ทไดให

ค าปรกษาดานวชาการ ขอคด และขอเสนอแนะทมคณคายง อนสงผลใหการวจยนส าเรจลลวงดวยด ผวจยรสกซาบซงใจเปนอยางยง จงขอกราบขอบพระคณอยางสงไว ณ โอกาสน

ผวจยขอขอบพระคณ ดร.วนดา พลอยสงวาลย ประธานคณะกรรมการสอบดษฎนพนธท

ใหการชแนะแนวความคดทเปนประโยชนตอการวจย อกทงใครขอบพระคณ รศ.ดร.รจา ผลสวสด ผศ.ดร.เพยงจนทร จรงจตร และ ดร.มลวลย ประดษฐธระ กรรมการสอบดษฎนพนธ ทกรณาใหความเหนและขอเสนอแนะทท าใหการวจยนมความถกตองสมบรณ

ผวจยขอขอบพระคณ ผศ. ศรวรรณ วาสกร ทไดใหความชวยเหลอในการประมวลผล

ขอมลทางสถตซงเปนประโยชนตอการสรปผลวจย และขอขอบพระคณคณาจารยทกทานทไดประสทธประสาทความรแกผวจย จนท าใหผวจยมความรและสามารถท าดษฎนพนธไดส าเรจ

ผวจยขอขอบพระคณคณะผบรหาร และครโรงเรยนนภสรและโรงเรยนวภารตนทใหการ

สนบสนน และอ านวยความสะดวกในการจดการเรยนรและเกบขอมล ทายทสดน ขอกราบขอบพระคณบดา มารดา และพๆ ทเปนก าลงใจส าคญทท าใหผวจย

ประสบผลส าเรจในวนน สนต กจลอเกยรต ผวจย

ข

5205428 : สาขาวชาเอก : สาขาวชาการศกษา; ศษ.ด. ค าส าคญ : การเรยนรแบบรวมมอ, การเรยนรโดยใชผงกราฟก, ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

สนต กจลอเกยรต : การศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน จงหวดปทมธาน (AN EXPERIMENTAL STUDY OF THE LEARNING PROCESS INTEGRATING COLLABORATIVE LEARNING AND LEARNING THROUGH GRAPHIC ORGANIZERS FOR ENHANCING CRITICAL THINKING SKILLS OF GRADE 6 STUDENTS AT WIPARAT SCHOOL IN PATHUMTHANI PROVINCE) อาจารยทปรกษา: ดร.สพตรา ประดบพงศ, 253 หนา.

ดษฎนพนธน มวตถประสงคเพอ (1) ศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน และ (2) ประเมนประสทธผลของกระบวนการเรยนรฯ กลมประชากร คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน จ านวน 27 คน เครองมอทใชในการวจย คอ (1) แผนการจดการเรยนรสาระเศรษฐศาสตร (2) แบบประเมนประสทธผลการเรยนร ซงประกอบดวย แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน แบบสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมในการเรยนรแบบรวมมอ และแบบประเมนสรปผลการเรยนรของนกเรยน และ (3) ผงกราฟกทใชในสาระเศรษฐศาสตรเพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

ผวจยไดด าเนนการวจยในภาคเรยนท 2/2554 ผลการวจยทส าคญ พบวา (1) กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก ประกอบดวย 3 ขนตอน คอ (1.1) การออกแบบกระบวนการเรยนร (1.2) การด าเนนงานตามกระบวนการเรยนร และ (1.3) การประเมนประสทธผลกระบวนการเรยนร (2) นกเรยนมคะแนนเฉลยสาระเศรษฐศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน (3) พฤตกรรมการมสวนรวมของนกเรยน มพฒนาการของการพงพาและเกอกลกนสงคงท คอรอยละ 100 และการวเคราะหกระบวนการกลมสงอยางมากจากรอยละ 11.10 เปนรอยละ 88.90 (4) นกเรยนประเมนตนเองดานความพงพอใจโดยรวมทมตอกระบวนการเรยนรฯ อยในระดบด และทกษะการคดอยางมวจารณญาณหลงเรยนสงกวากอนเรยน (5) นกเรยนสามารถใชรปแบบผงกราฟกทเหมาะสมในการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ของสาระเศรษฐศาสตร ดงน New Word Diagram, Concept Comparing, Cause and Effect, Cluster Diagram, Concept/Event Map/5W1H, Cycle และ Concept Wheel

ลายมอชอนกศกษา......................................................ลายมอชออาจารยทปรกษา......................................................

ค

5205428 : MAJOR: EDUCATIONAL STUDIES; Ed.D. KEYWORDS : COLLABORATIVE LEARNING, LEARNING THROUGH GRAPHIC ORGANIZERS, CRITICAL THINKING SKILLS

SANTI KITLUEKIAT: AN EXPERIMENTAL STUDY OF THE LEARNING PROCESS INTEGRATING COLLABORATIVE LEARNING AND LEARNING THROUGH GRAPHIC ORGANIZERS FOR ENHANCING CRITICAL THINKING SKILLS OF GRADE 6 STUDENTS AT WIPARAT SCHOOL IN PATHUMTHANI PROVINCE. DISSERTATION SUPERVISOR: SUPATRA PRADUBPONGSE, Ed.D., 253 p. The objectives of this doctoral dissertation were to (1) conduct an experimental study of the learning process integrating collaborative learning and learning through graphic organizers for enhancing students’ critical thinking skills and (2) evaluate the effectiveness of the learning process. The population was 27 grade 6 students at Wiparat School. The research instruments were (1) lesson plans in economics, (2) learning effectiveness evaluation forms, comprising pre- and post-tests, a student behavior observation form and a student’s self assessment form, and (3) graphic organizer patterns in economics used for enhancing students’ critical thinking skills.

This study was conducted in the second semester of the academic year 2011. The main results of this study are as follows: (1) the learning process integrating collaborative learning and learning through graphic organizers consisted of three stages: (1.1) designing the learning process, (1.2) implementing the learning process, and (1.3) evaluating the effectiveness of the learning process. (2) The average score of students’ achievement after participating in the learning process was higher than before. (3) Based on the researcher’s and his two assistants’ observations, the development of students’ positive interdependence was highly constant at 100% and their group processing rose sharply from 11.10% to 88.90%. (4) Based on the students’ self-assessment, their overall level of satisfaction towards the learning process was at a high level, and the average score of their critical thinking skills after participating in the learning process was higher than before. (5) Students were able to use appropriate graphic organizer patterns in economics to enhance their critical thinking skills as follows: New Word Diagram, Concept Comparing, Cause and Effect, Cluster Diagram, Concept/Event Map/5W1H, Cycle, and Concept Wheel.

Student’s Signature............................................... Dissertation Supervisor’s Signature............................................

ง

สารบญ หนา กตตกรรมประกาศ ก บทคดยอภาษาไทย ข บทคดยอภาษาองกฤษ ค สารบญ ง สารบญตาราง ซ สารบญรป ฌ บทท 1 บทน า 1

1.1 ความเปนมาและความส าคญ 1 1.2 วตถประสงคของการวจย 5 1.3 ขอบเขตของการวจย 6 1.4 สมมตฐานของการวจย 7 1.5 กรอบแนวคดการวจย 7 1.6 นยามศพท 9 1.7 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 10

1.8 สรปความทายบท 11 บทท 2 ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ 12

2.1 การคดอยางมวจารณญาณ 13 2.1.1 ความหมายของการคดอยางมวจารณญาณ 13

2.1.2 แนวคดเกยวกบการคดอยางมวจารณญาณ 17 2.1.3 ความส าคญของการคดอยางมวจารณญาณ 19 2.1.4 ลกษณะการแสดงออกของการคดอยางมวจารณญาณ 19 2.1.5 กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ 21

2.1.6 ลกษณะการสอนการคดอยางมวจารณญาณ 23 2.1.7 แนวทางการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ 24 2.1.8 ประโยชนของการคดอยางมวจารณญาณ 26 2.1.9 การประเมนการคดอยางมวจารณญาณ 27

จ

สารบญ (ตอ) หนา 2.2 การเรยนรแบบรวมมอ 30

2.2.1 ความหมายของการเรยนรแบบรวมมอ 30 2.2.2 แนวคดและหลกการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ 31 2.2.3 ลกษณะของการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ 33 2.2.4 องคประกอบของการเรยนรแบบรวมมอ 33

2.2.5 ผลดของการเรยนรแบบรวมมอ 35 2.2.6 ประเภทของกลมการเรยนรแบบรวมมอ 35 2.2.7 ขนตอนของการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ 36

2.3 การเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก 37 2.3.1 ทฤษฏ/ หลกการ/ แนวคด 38 2.3.2 วตถประสงคของการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก 39 2.3.3 ประเภทของผงกราฟก 39 2.3.4 รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก 41

2.4 งานวจยทเกยวของ 43 2.4.1 งานวจยทเกยวของกบการคดอยางมวจารณญาณ 43 2.4.2 งานวจยทเกยวของกบการเรยนรแบบรวมมอ 51 2.4.3 งานวจยทเกยวของกบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก 58

2.5 สรปความทายบท 69 บทท 3 วธการด าเนนงานวจย 70

3.1 กลมประชากร 70 3.2 เครองมอทใชในการวจย 71

3.2.1 แผนการจดการเรยนรสาระเศรษฐศาสตร 71 3.2.2 แบบประเมนประสทธผลของการเรยนร 71 3.2.3 ผงกราฟกทใชในการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 73 3.3 การสรางเครองมอทใชในการวจย 73 3.3.1 การสรางแผนการจดการเรยนร 73

3.3.2 การสรางแบบประเมนประสทธผลของการเรยนร 91

ฉ

สารบญ (ตอ) หนา

3.3.3 ผงกราฟกทใชในการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 93 3.4 การเกบรวบรวมขอมล 94 3.5 การวเคราะหขอมล 95

3.6 สถตทใชในการวเคราะหขอมล 96 3.6.1 สถตพนฐานทใชในการวเคราะหขอมล 96 3.6.2 การหาคณภาพของเครองมอทใชในการวจย 96 3.7 สรปความทายบท 97

บทท 4 ผลการวจย 98 4.1 กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอ 99 กบการเรยนรโดยใชผงกราฟก 4.2 การประเมนประสทธผลของกระบวนการการเรยนร 104 4.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนและหลงการเรยน 105 4.2.2 ผลจากการสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวม 105 4.2.3 ผลการประเมนตนเองของนกเรยน 108 4.2.4 การเลอกใชผงกราฟกทเหมาะสมในการเสรมสรางทกษะการคด 112 อยางมวจารณญาณ ในสาระเศรษฐศาสตร

4.3 สรปความทายบท 112

บทท 5 บทสรปและขอเสนอแนะ 114 5.1 วตถประสงคการวจย 114 5.2 เครองมอทใชในการวจย 114 5.2.1 แผนการจดการเรยนรสาระเศรษฐศาสตร 114

5.2.2 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนสาระเศรษฐศาสตร 115 5.2.3 แบบสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวม 115 5.2.4 แบบประเมนสรปผลการเรยนรของผเรยน 116 5.2.5 ผงกราฟกทใชในการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 116

ช

สารบญ (ตอ) หนา

5.3 สรปผลการวจย 117 5.3.1 กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอ 117 กบการเรยนรโดยใชผงกราฟก 5.3.2 ประสทธผลของกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวาง 118 การเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก

5.4 อภปรายผลการวจย 121 5.4.1 กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอ 121 กบการเรยนรโดยใชผงกราฟก 5.4.2 การประเมนประสทธผลของกระบวนการเรยนรทผสมผสาน 124 ระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก 5.5 ขอเสนอแนะ 127 5.6 ขอจ ากดในงานวจย 128 5.7 สรปความทายบท 128 บรรณานกรม 130 ภาคผนวก 150 ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอ 151 ภาคผนวก ข แผนการจดการเรยนรสาระเศรษฐศาสตร 153 ภาคผนวก ค แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนสาระเศรษฐศาสตร 209 ภาคผนวก ง แบบสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมใน 234 กระบวนการเรยนรแบบรวมมอ ภาคผนวก จ แบบประเมนสรปผลการเรยนรของนกเรยน 238 ภาคผนวก ฉ ตวอยางการใชผงกราฟกในการสรปขอมลหรอเนอหา 240 ของนกเรยน ประวตผวจย 253

ซ

สารบญตาราง หนา ตารางท 3.1 พฤตกรรมทแสดงทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 74 ตารางท 3.2 หวขอของหนวยการเรยนรในสาระเศรษฐศาสตร 75 ตารางท 3.3 ความสมพนธของประเภทสนคา ราคาสนคา และปจจยการผลต 83 ตารางท 3.4 การประเมนผงกราฟกประเภท New Word Diagram 84 ตารางท 3.5 การประเมนผงกราฟกประเภท Concept Comparing 90 ตารางท 4.1 กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอ 100

กบการเรยนรโดยใชผงกราฟก ตารางท 4.2 คะแนนเฉลยกอนเรยนและหลงเรยนสาระเศรษฐศาสตร 105 ตารางท 4.3 ความถและรอยละขององคประกอบของการเรยนรแบบรวมมอ 106 ตารางท 4.4 รอยละของนกเรยนทมความพงพอใจโดยรวมตอกระบวนการเรยนร 108 ตารางท 4.5 ความถและรอยละของสงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรแบบรวมมอ 109 ตารางท 4.6 ความถและรอยละของสงทนกเรยนไดเรยนรโดยใชผงกราฟก 109 ตารางท 4.7 ความถและรอยละของการน าทกษะการคดอยางมวจารณญาณไปใช 110 ในวชาอน ตารางท 4.8 คาเฉลยของระดบความสามารถดานทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 111

กอนเรยนและหลงเรยน ตารางท 4.9 ความถและรอยละของนกเรยนทมความชอบตอผงกราฟกแตละชนด 111

ฌ

สารบญรป หนา รปท 1.1 ลกษณะความสมพนธของตวแปรทศกษา 8 รปท 3.1 ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 5 ดาน 74 รปท 3.2 องคประกอบของการเรยนรแบบรวมมอ 77 รปท 3.3 ผงกราฟกทใชในการจดการเรยนรสาระเศรษฐศาสตร 78 รปท 4.1 พฒนาการของพฤตกรรมการมสวนรวมขององคประกอบทง 5 ดาน 107

130

บรรณานกรม กนกพร แสงสวาง. “การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการท างานรวมกนในวชา

ส 305 โลกของเราของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทสอนโดยการเรยนแบบรวมมอโดย ใชเทคนคจกซอกบการสอนตามปกต.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2540.

กรวรรณ กนยะพงษ. “ผลการเรยนแบบรวมมอโดยใชเทคนคการตอบทเรยนและการเสรมแรงทมตอ ผลสมฤทธทางการเรยนและพฤตกรรมการรวมมอในชนเรยนของนกเรยนชนประถม ศกษาปท 5.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาจตวทยา คณะศกษา ศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2529.

กลยา วานชยบญชา. การใช SPSS for Windows ในการวเคราะหขอมล. กรงเทพฯ : บรษท ธรรมสาร จ ากด, 2554.

เกศณย ไทยถานนดร. “การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถดานการคด วจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนดวยกจกรรมวทยาศาสตรประกอบ เขยนผงมโนมต.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาการมธยมศกษา คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2547.

เกดศร ทองนวล. “ปจจยทสมพนธกบการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาศรสะเกษ เขต 4.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหา

บณฑต, สาขาการวจยการศกษา คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2550. คมคาย ศขศร. “การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตตอการแตงบทรอยกรองของ

นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โดยการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนรและแบบผง กราฟก.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการจดการเรยนร คณะ ครศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา, 2553. ฆนท ธาตทอง. สอนคด : การจดการเรยนรเพอพฒนาการคด. พมพครงท 2. นครปฐม: เพชรเกษม

การพมพ, 2554. จต นวลแกว. “การพฒนาความสามารถดานการคดชนสงในวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยม ศกษาปท 1.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาวทยาศาสตรศกษา คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2543

131

บรรณานกรม (ตอ)

จนดา ลาโพธ. “การพฒนาชดการเรยนการสอนโดยใชการเรยนรแบบรวมมอและเทคนคผงกราฟก เพอเสรมสรางความสามารถในการแตงค าประพนธไทย ส าหรบนกศกษาหลกสตรคร ศาสตรบณฑต สาขาวชาภาษาไทย มหาวทยาลยราชภฎสกลนคร.” วทยานพนธปรญญา ครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะครศาสตร, มหาวทยาลยราช ภฏสกลนคร, 2553.

จรนนท วชรกล. “ผลการฝกการคดอยางมวจารณญาณในนกเรยนชนประถมศกษาปท 6.” วทยา นพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาจตวทยาการศกษา คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยขอนแกน, 2546.

จฑารตน ศรสามคาม. “การพฒนาทกษะการคดวเคราะห กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชน ประถมศกษาปท 3 โรงเรยนบานบอนอยหนองงวสวางวทย จงหวดมหาสารคามโดยใช เทคนคผงกราฟก.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการ สอน คณะครศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม, 2553.

จฬาลกษณ ภปญญา. “การพฒนารปแบบการสอนอานเปนค าผานหนงสออานประกอบทสรางดวย ตนเอง.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาจตวทยาการศกษา คณะ ศกษาศาสตร, มหาวทยาลยขอนแกน, 2546. ชนากาญจน อนลออ. “การพฒนาความสามารถดานการเขยนสรปความภาษาไทย ของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 3 โดยใชผงกราฟก.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, สาขาวชา หลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2553. ชศร สวรรณ. “การพฒนาหลกสตรฝกอบรมพฒนาการคดอยางมวจารณญาณในการด าเนนชวตแบบ เศรษฐกจพอเพยง ส าหรบนกศกษาคร มหาวทยาลยราชภฏภาคเหนอตอนบน.” วทยา นพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต, สาขาวชาการศกษาและการพฒนาสงคม, มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย, 2552. ไชโย ยาสมทร. “ผลการจดการเรยนรแบบรวมพลง เพอพฒนาทกษะกรคดแกปญหาส าหรบเดก

ปฐมวย โรงเรยนเจาพอหลวงอปถมภ 9 จงหวดเชยงใหม.” วทยานพนธปรญญาศลป ศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการวจยและพฒนาทองถน คณะศลปศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม, 2550.

132

บรรณานกรม (ตอ)

ญาณวไล ระถ. “การพฒนารปแบบการสอนอานเปนค าผานหนงสออานประกอบทสรางดวยตนเอง ของนกเรยนทมปญหาทางการเรยนร ชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนบานหนองหนอง.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะคร ศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม, 2553. ฐาศร ไชยลก. “ผลการใชรปแบบซปปารวมกบเทคนคการใชผงกราฟกตอการคดเชงมโนทศนและ

การเขยนภาษาไทยเชงสรางสรรคของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4.” วารสารหลกสตรและการสอนทกษณ. 4 (มกราคม-มถนายน 2552) : 53-60.

ณรงคฤทธ สงฆะศร. “การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและ วฒนธรรมและความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการมธยมศกษา คณะศกษา ศาสตร, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2547.

ดลฤด รตนประสาท. “ผลของการใชผงกราฟกทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและความคงทนในการ เรยนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เรองดนและหนในทองถน ชนประถมศกษาปท 4.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการประถมศกษา คณะศกษาศาสตร,

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2547. ดวงพร แกวคงคา. “ความแตกตางระหวางความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน

ประถมศกษาปท 6 ทไดรบการสอนดวยวธสบสวน โดยใชกระบวนการกลมกบวธสอน ตามคมอคร.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการ นเทศ คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยศลปากร, 2544.

ทพยรตน สตระ. “ผลการใชเทคนคผงกราฟกในการสอนวทยาศาสตรทมตอผลสมฤทธทางการเรยน และความคงทนในการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2.” วทยานพนธปรญญาคร ศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะครศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏ นครสวรรค, 2549.

ทศนา แขมมณ. ศาสตรการสอน : องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ. พมพ ครงท 13. กรงเทพฯ : ดานสทธาการพมพ, 2553.

-------. วทยาการดานการคด. กรงเทพฯ: เดอะมาสเตอรกรปแมเนจเมนท, 2544.

133

บรรณานกรม (ตอ) ธนยศ สรโชดก. “การพฒนาและทดสอบประสทธภาพการจดกจกรรมรวมมอกนเรยนรแบบแบง

กลมผลสมฤทธ (STAD) บนเครอขายอนเทอรเนต เรองกฎหมายทประชาชนควรร ตามหลกสตรระดบมธยมศกษาตอนปลาย.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต, สาขาวชาเทคโนโลยคอมพวเตอร คณะครศาสตรอตสาหกรรม, มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ, 2550.

ธญพร ชนกลน. “การพฒนารปแบบการโคช เพอพฒนาสมรรถนะการจดการเรยนรของอาจารย พยาบาลทสงเสรมทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาพยาบาลในสงกดสถาบน พระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข.” วทยานพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต, สาขา วชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยศลปากร, 2553.

นงคลกษณ ทองมาศ. “ผลของการเรยนการสอนวทยาศาสตรทใชเทคนคผงกราฟกทมตอผลสมฤทธ ทางการเรยน ความสามารถในการน าเสนอขอความรดวยผงกราฟกและความคงทนในการ เรยนรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะครศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน, 2548.

นงนช ธรรมวเศษ. “การพฒนาความสามารถดานการเขยนเรยงความของนกเรยนชนประถมศกษาป ท 6 โดยใชการจดการเรยนรแบบรวมมอรวมกบผงกราฟก.” วทยานพนธปรญญา ครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะครศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร, 2553.

นภาไล ตาสาโรจน. “การเปรยบเทยบทกษะการอานภาษาองกฤษเพอความเขาใจและความคงทนใน การเรยนรภาษาองกฤษของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ระหวางวธสอนโดยใชผง กราฟกกบวธสอนตามคมอคร.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชา หลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยขอนแกน, 2553.

นวลลออ ทนานนท. “การวเคราะหปรญญานพนธระดบมหาบณฑตทางดานนาฏศลประหวางปการ ศกษา 2515 ถง 2543.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาศลปศกษา คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2545.

134

บรรณานกรม (ตอ)

นภา สมาลย. “ผลการใชกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟกตอผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคต ตอการเรยนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานนทบร เขต 2.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต , สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะครศาสตร , มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม, 2551.

นสต นอมศาสน. “การเปรยบเทยบทกษะทางสงคมและการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 2 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาพระนครศรอยธยา เขต 2 ทเรยนร กลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมแบบโครงงานกบแบบรวมมอ.” วทยานพนธ ปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาการจดการการเรยนร คณะครศาสตร, มหาวทยาลย ราชภฎพระนครศรอยธยา, 2553.

บงกชกร ทบเทยง. “การใชชดฝกทกษะการคดวจารณญาณเรองประชากรกบสภาพแวดลอมใน ทองถนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนบานโปงนอย อ าเภอเมองเชยงใหม.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยเชยงใหม, 2546.

บญไทย พลคอ. “ผลการจดการเรยนรแบบ เอส คว โฟร อาร โดยเนนเทคนคผงกราฟกตอความ สามารถในการอานภาษาไทยเพอความเขาใจของนกเรยนชนประถมศกษาปท 2.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะคร ศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน, 2553.

บญธรรม กจปรดาบรสทธ. ระเบยบวจยทางสงคมศาสตร. กรงเทพฯ: จามจรโปรดกท, 2551. บษรา ดาโอะ. “ผลของการสรปบทเรยนโดยใชผงกราฟกทมตอผลสมฤทธทางการเรยน กลมสาระ

การเรยนรวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทมผลสมฤทธทางการเรยนต า กวาเกณฑ.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการประถมศกษา คณะครศาสตร, มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน, 2549.

เบลลนกา, เจมส., และแบรนต, รอน. ทกษะแหงอนาคตใหม: การศกษาเพอศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: โอเพนเวลดส, 2554.

135

บรรณานกรม (ตอ)

ปณตา วรรณพรณ. การพฒนารปแบบการเรยนแบบผสมผสานโดยใชเครองมอทางปญญาเพอ พฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ.” วารสารวทยบรการ. 23 (พฤษภาคม-สงหาคม 2555) : 152-164.

ประทวน เลศเดชะ. “การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษาและความสามารถใน การคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทไดรบการสอน แบบสบเสาะหาความรกบการสอนแบบปกต.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต , สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะครศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค, 2550.

ประนอม แยมฉาย. “การศกษาและเปรยบเทยบความสามารถในการเขยนสะกดค าภาษาไทยและ ความคงทนในการเรยนรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนโดยใช แผนผงกราฟกกบการสอนตามปกต.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะครศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค, 2550.

ประพรรธน พละชวะ. “การน าเสนอรปแบบการเรยนแบบผสมผสานดวยการเรยนรรวมกนในโครง งานวทยาศาสตรส าหรบการฝกแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1.” วทยานพนธ ปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาโสตทศนศกษา คณะครศาสตร, จฬาลงกรณ มหาวทยาลย, 2550.

ประภาศร รอดสมจตร. “การพฒนาโปรแกรมสงเสรมความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยใชแนวคดหมวกหกใบของเดอโบโน.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการประถมศกษา คณะครศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2542.

ประเวศ วะส. กระบวนการทางปญญา. กรงเทพฯ: มลนธสดศร-สฤษดวงศ และส านกงานคณะ กรรมการการศกษาแหงชาต, 2542.

ปรชา โตะงาม. “ปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 5 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาศรสะเกษ เขต 3.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการวจยการศกษา คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2552.

136

บรรณานกรม (ตอ)

ปญชรสม อตสาหไศย. “การสรางบทเรยนออนไลนโดยใชการเรยนแบบรวมมอเรอง ภมศาสตร ชน มธยมศกษาปท 1 โรงเรยนธดาแมพระ.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรอตสาหกรรม มหาบณฑต, สาขาวชาครศาสตรเทคโนโลย คณะครศาสตรอตสาหกรรมและเทคโนโลย, มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร, 2552.

พรเพญ ศรวรตน. “การคดอยางมวจารณญาณของเดกปฐมวยทไดรบการเลนเกมฝกทกษะการคด.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการศกษาปฐมวย คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2546. พรศร ดาวรงสวรรค. “การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถในการคด

อยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนโดยชดกจกรรมแกปญหาทางวทยาศาสตร.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการมธยมศกษา คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2548.

พลกฤช ตนตญานกล. “ผลของการจดกจกรรมการเรยนการสอนสงคมศกษาดวยการฝกการคดอยาง มวจารณญาณ ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการ สอนและเทคโนโลยการศกษา คณะครศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2547.

พทรา พงศประยร. “การพฒนากจกรรมการเรยนรและการคดวเคราะห โดยใชรปแบบการสอนแบบ ผงกราฟก เรองการน าเสนอขอมลดวยโปรแกรม Microsoft Office PowerPoint ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนบานโคกมวง (ด าประชาอทศ) จงหวดพทลง.”วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยขอนแกน, 2554.

พชต ฤทธจรญ.ระเบยบวธการวจยทางสงคม. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : เฮาส ออฟ เคอรมสท, 2547. ภทรพงศ พงศภทรกานต. “การพฒนารปแบบการเรยนรแบบรวมมอ โดยใชเทคนคทเคโอ.” วทยา นพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต, สาขาวชาคอมพวเตอรศกษา คณะครศาสตร

อตสาหกรรม, มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ, 2553.

137

บรรณานกรม (ตอ)

มณรตน พลทรพย. “การศกษาผลการจดการเรยนรดวยการใชชดกจกรรมแกปญหาทางวทยาศาสตร ทมตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ และผลสมฤทธทางการเรยน วทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3.” สารนพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต,สาขาวชาการมธยมศกษา คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2553.

มยร หรนข า. “ผลการใชรปแบบพฒนาการคดอยางมวจารณญาณทมตอความสามารถในการคดแก ปญหาในบรบทของชมชนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3.” วทยานพนธปรญญาศกษา ศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลย ศลปากร, 2544. มาลน วชราภากร. “ปจจยทสงผลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนสถาบนการอาชวศกษา

ภาคตะวนออก.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอนอาชวศกษา คณะครศาสตรอตสาหกรรม, สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง, 2546.

เรณ ไมแกน. “การเปรยบเทยบผลสมฤทธและเจตคตตอการเรยนกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรองโจทยปญหารอยละของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทไดรบการสอนโดยรปแบบการสอนผงกราฟกกบการสอนแบบปกต.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะครศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร, 2550.

ละออง ล าเทยน. “ผลการจดกจกรรมการเรยนรทเนนการสรางความรแบบรวมมอตอผลสมฤทธ ทางการเรยนและทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะคร ศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม, 2551. ล าไย สนนรมย. “การเปรยบเทยบคณภาพของแบบทดสอบดานการคดอยางมวจารณญาณทม

รปแบบการตอบตางกน.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการวดผลการศกษา คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2542.

138

บรรณานกรม (ตอ)

วนดา ปานโต. “การเปรยบเทยบความเชอมนของแบบทดสอบวดความสามารถดานการคดอยางม วจารณญาณทมการตรวจใหคะแนนและจ านวนขอของแบบทดสอบตางกน.” วทยานพนธ ปรญญาการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการวดผลการศกษา คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2543. วรรณพร ยมงาม. “การพฒนารปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟกในวชาวทยาศาสตรส าหรบ นกเรยนชนประถมศกษาปท 3.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชา หลกสตรและการสอน คณะครศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม, 2551. วชรา เลาเรยนด. รปแบบและกลยทธการจดการเรยนรเพอพฒนาทกษะการคด. พมพครงท 7 ฉบบ ปรบปรง. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร, 2554. วจตรา แจงพรอม. “การเปรยบเทยบความสามารถในการอานจบใจความส าคญและเจตคตตอการ

เรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนภาษาองกฤษโดยใชเทคนคแผนผงกราฟกกบการสอนตามปกต” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะครศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร, 2551.

วไลวรรณ อนจนทร. “การเปรยบเทยบความสามารถในการอานเชงวเคราะห การเขยนเชง สรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ระหวางการจดกจกรรมการเรยนรโดยประยกตใชทฤษฎพหปญญากบการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร , มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2553.

วรพงษ ศรดาจกร. “การพฒนาการคดอยางมวจารณญาณและผลสมฤทธทางการเรยนกลมสาระการ เรยนรวทยาศาสตร ระดบชนประถมศกษาปท 6 โดยใชรปแบบ 4MAT.” วทยานพนธ ปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวทยาศาสตรศกษา คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยขอนแกน, 2550. ศรสดา อนนตเพชร. “ผลการสอนโดยใชเทคนคผงกราฟกทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชา

สขศกษา และความคงทนในการเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1.” วทยานพนธ ปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะครศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค, 2547.

139

บรรณานกรม (ตอ)

ศรกานต คสนธ. “การศกษาปจจยทสงผลและแนวทางการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณของ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนสงกดส านกงานการศกษา กรงเทพมหานคร.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการวจยการศกษา คณะครศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2549.

ศรลกษณ แกวสมบรณ. “ผลการใชเทคนคผงกราฟกในการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตรทมตอการ น าเสนอขอความรดวยผงกราฟกและผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษา ตอนตน.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการศกษาวทยาศาสตร คณะครศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2543.

ศรลกษณ หยางสวรรณ. “การพฒนาโปรแกรมการสงเสรมความสามารถในการคดเนอหาสาระดวย แผนภาพ ส าหรบนกศกษาฝกหดคร สาขาการศกษาปฐมวย.” วทยานพนธปรญญา ครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการศกษาปฐมวย คณะครศาสตร, จฬาลงกรณ มหาวทยาลย, 2543.

สกลการ สงขทอง. “การเปรยบเทยบความสามารถในการคดวเคราะหตามสาระการเรยนรภาษาไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยเทคนคการใชและไมใชผงกราฟก.” วทยานพนธ ปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการสอนภาษาไทย คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยศลปากร, 2548.

สถตย นาคนาม. “การพฒนาแผนการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกเพอเสรมสรางทกษะการ อานภาษาไทยเชงวเคราะห ชนประถมศกษาปท 4.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหา บณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะครศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร, 2553.

สมศกด สนธระเวชญ. การวดผลประเมนผลการเรยนร. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2545. สรพงษ สมสอน. “ผลการเรยนแบบการใชปญหาเปนฐาน โดยใชคอมพวเตอรทมตอการคดอยางม วจารณญาณ.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยขอนแกน, 2546.

140

บรรณานกรม (ตอ)

สายพน งามสงา. “การพฒนาและหาประสทธภาพเวบชวยสอนวชา การออกแบบและการสรางเวบ เพจรวมกบการเรยนรแบบรวมมอดวยกรใชเวบบลอก.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต, สาขาวชาเทคโนโลยคอมพวเตอร คณะครศาสตร, มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ, 2552.

สายณ ฉมกรด. “ผลการสอนโดยใชการเรยนแบบรวมมอแบบกลมรวมมอทมตอผลสมฤทธทางการ เรยนวชาสงคมศกษาและความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาป ท 5.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะคร

ศาสตร, มหาวทยาลยราชภฎนครสวรรค, 2549. สาวตร เครอใหญ. “การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนรวทยาศาสตรและความคดอยางมวจารณญาณ ในสาระการเรยนรวทยาศาสตร ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสอน แบบสบเสาะหาความรดวยวงจรการเรยนรกบการสอนทเนนการเรยนแบบรวมมอ.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการมธยมศกษาการสอนวทยาศาสตร คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2548. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. พฒนาตนและพฒนาสงคม. กรงเทพฯ: ส านกงานฯ,

2540. ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน). มาตรฐาน ตวบงช และ เกณฑการพจารณา เพอการประเมนคณภาพภายนอก ระดบการศกษาขนพนฐาน รอบท 2 (พ.ศ. 2549-2553). พมพครงท 3. กรงเทพฯ : จดทอง, 2549. --------. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545. กรงเทพฯ : พรกหวานกราฟฟค, 2547. --------. รายงานการประเมนคณภาพภายนอกสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน รอบ 2 (พ.ศ.

2549-2553)โรงเรยนวภารตน , 31 ตลาคม 2551. ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. ขอเสนอการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง (พ.ศ. 2552-

2561). พมพครงท 2. กรงเทพฯ : พรกหวานกราฟฟค, 2552. --------. สรปผลการด าเนนงาน 9 ปของการปฏรปการศกษา (พ.ศ. 2542-2551). พมพครงท 4.

กรงเทพฯ: ว.ท.ซ.คอมมวนเคชน, 2552. --------. สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2551. กรงเทพฯ : พรกหวานกราฟฟค, 2552.

141

บรรณานกรม (ตอ)

ส านกบรหารงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน. รายงานการประเมนคณภาพ การศกษาประจ าปการศกษา 2551 ของโรงเรยนเอกชน ประเภทสามญศกษา (ฉบบยอ). กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค., 2553.

สกญญา ชาญพนา. “การพฒนาแบบวดการคดวจารณญาณตามแนวคดของเดอโบโน ส าหรบ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต. สาขาวชา หลกสตรและการสอน คณะครศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2545.

สกญญา วฒรตน. “ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนทมความสามารถพเศษ ทางคณตศาสตรชนประถมศกษาปท 3 โดยใชโครงงานคณตศาสตร.” วทยานพนธ ปรญญาการศกษามหาบณฑต. สาขาวชาการศกษาพเศษ คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2547.

สทธาทพย จนทมางกร. “การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษาและการคดอยางม วจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ดวยการจดการเรยนรโดยใชเทคนคการคด แบบหมวกหกใบ.” สารนพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการมธยมศกษา คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2553.

สธาทพย คนโฑพรมราช. “ผลการสอนแบบสบเสาะหาความรโดยใชผงกราฟกประกอบทมตอผล สมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความคงทนในการเรยนรของนกเรยนชนประถม ศกษาปท 1.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการหลกสตรและการ เรยนร คณะครศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค, 2552.

สธาสน บวแกว. “ปจจยทมอทธผลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาศรสะเกษ เขต 3.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหา บณฑต, สาขาวชาการวจยการศกษา คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม, 2553.

สนนทา สายวงศ. “การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษาดวยการสอนโดยใชเทคนคการคดแบบหมวกใบ และการสอนแบบซนดเคท.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการ มธยมศกษา คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2544.

142

บรรณานกรม (ตอ)

สนกล พลกล. “ผลการจดการเรยนรแบบกลมรวมมอรปแบบ STAD โดยใชบทเรยนส าเรจรป เรอง ปรากฏการณของโลกและเทคโนโลยอวกาศ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ส าหรบ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชา หลกสตรและการสอน คณะครศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม, 2553. สรพงษ ทองเวยง. “การพฒนากจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ โดยใชเทคนค TAI เรองความนาจะ

เปน ชนมธยมศกษาปท 5.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชา หลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยขอนแกน, 2551.

สรยะ ปองขนธ. “ผลการจดกจกรรมการเรยนการสอน เรองสมบตของคลนของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 5 โดยใชวธการเรยนรรวมกน.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตร มหาบณฑต, สาขาวชาวทยาศาสตรศกษา คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยขอนแกน, 2550.

สรย บาวเออร. “การเรยนรโดยการรวมมอ.” วารสารวชาการอดมศกษา. (2535). สวทย มลค า. กลยทธ...การสอนคดอยางมวจารณญาณ. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: หางหนสวนจ ากด

ภาพพมพ, 2547. สวมล พงษพนธ. “การศกษาการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอตามวฏจกร 4 MATในกลมสาระ การเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม เพอสงเสรมความสามารถในการคด วเคราะหและทกษะกระบวนการกลมแบบรวมมอของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะคร ศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม, 2548. อรพรรณ พรสมา. การคด. กรงเทพฯ: สถาบนพฒนาทกษะการคด, 2544. อรพรรณ ลอบญธวชชย. การคดอยางมวจารณญาณ: การเรยนการสอนทางพยาบาลศาสตร.

กรงเทพฯ: ธนาเพรส แอนด กราฟฟค, 2543. อรณ รตนวจตร. “ผลของการฝกการคดวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1.” วทยานพนธ ปรญญาการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการวจยและสถตทางการศกษา คณะศกษา ศาสตร, มหาวทยาลยขอนแกน, 2543.

143

บรรณานกรม (ตอ)

อครพนธ ศรหาค า. “ผลการฝกรปแบบการคดตางกนทมตอความสามารถในการคดอยางม วจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท ๖.” วทยานพนธปรญญาการศกษา มหาบณฑต, สาขาวชาการวจยและสถตทางการศกษา คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2545.

องศนนท อนทรก าแหง. “การเรยนรรวมกนสความส าเรจตามเปาหมาย.” วารสารพฤตกรรมศาสตร. 10 (กนยายน 2547) : 52-58.

อจฉรา ฉายววฒน. “การพฒนาหลกสตรเสรมดานทกษะการคดอยางมวจารณญาณส าหรบนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 ในสถานศกษาขนพนฐาน.” วารสารศกษาศาสตร. 19 (มถนายน-กนยายน 2551) : 65-77.

อจฉรย พมพมล. “การพฒนารปแบบการเรยนรรวมกนแบบออนไลนจกซอวทมประสทธภาพ.” วทยานพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต, สาขาวชาคอมพวเตอรศกษา คณะครศาสตร อตสาหกรรม, มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ, 2553.

อาภา ธญญะศรกล. “การศกษาความสามารถในการอานภาษาองกฤษอยางมวจารณญาณและความ พงพอใจตอวธจดการเรยนรแบบ 5E รวมกบเทคนคผงกราฟกของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 5.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาหลกสตรและการสอน

คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยทกษณ, 2551. อารยา ศโรดม. “ผลของการใชวธทางประวตศาสตรในการเรยนการสอนสงคมศกษาทมตอการคด

อยางมวจารณญาณของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนสาธต สงกดทบวง มหาวทยาลย.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการสอนสงคมศกษา คณะครศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2545.

อบล กลนหอม. “ผลการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคเพอนคคดรวมกบเทคนค ผงกราฟก ทมตอผลสมฤทธทางการเรยน เรอง เรยนรการสบคนทรพยากรสารนเทศของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1.” วารสารหลกสตรและการสอนทกษณ. 4 (กรกฎาคม- ธนวาคม 2552) : 152-161.

อษณย โพธสข. สรางลกใหเปนอจฉรยะ. กรงเทพฯ : ผจดการ, 2537.

144

บรรณานกรม (ตอ)

ฮสหนะ บอราเหง. “ผลของการสรปบทเรยนโดยใชผงกราฟกทมตอความคดเชงสาเหตและผล และ ผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2.” วทยานพนธ ปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาจตวทยาการศกษา คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน, 2549.

Ausubel, D.P. Educational Psychology: A Cognitive View. New York: Holt, 1968. Beckman, Mary, and Stirling, Kate. “Promoting Critical Thinking in Economics Education.” [On line] available at : http://www2.ups.edu/econ/working_papers/00-5.pdf, 16th September, 2012. Bellanca, James and Brandt, Ron. 21st Century Skills: Rethinking How Students Learn.

Bloomington, IN: Solution Tree, 2010. Beyer, B.K. “Critical Thinking: What is it?.” Social Education. 49 (1985): 270-276. Bono, E. Teaching Thinking. London: Temple Smith, 1976. Bower, Matt, and Richards, Debbie. “Collaborative learning: Some possibilities and limitations for

students and teachers.” Proceeding of the 23rd annual ascillite conference: Who’s learning? Whose technology?. Ascillite: The University of Sydney, 2006.

Bromley, K., DeVitis, L.I., and Modlo, M. Graphic Organizers: Visual Strategies for Active Learning. New York: Scholastic Professional Books, 1995.

--------. 50 Graphic Organizers for Reading, Writing & More. New York: Scholastic Professional Books, 1999.

Carr, Kathryn S. “How Can We Teach Critical Thinking?.” Childhood Education.65 (Winter 1988): 69.

Cassidy, J. “Using Graphic Organizers to Develop Critical Thinking.” Gifted Child Today (GCT). 12 (November-December 1989): 34-36.

Clark, A. “GOs and the school library program.” University of Alberta Department of Elementary Education, 2007.

Clarke, John H., and Arthur W. Biddle. Teaching Critical Thinking: Reports from Across the Curriculum. Englewood Cliffs, NJ. : Prentice Hall, 1993.

145

บรรณานกรม (ตอ)

Collins, Gail L. “Mediated and Collaborative Learning for Students with Learning Disabilities.” Dissertation for the Doctor of Education Degree, Graduate School, University of Tennessee, Knoxville, 2001.

Costa, A.L. A developing minds: A resource book for teaching thinking. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development., 1985.

Costa, S.R. “Limited Reading Proficient Students in Two Types of Cooperative Learning Group for Reading Instruction.” Dissertation Abstracts International. 55 (May 1994): 3460.

Dewey, J. “How We Think.” Boston: D.C. Health, 1933. Dillenbourg, P. What do you mean by collaborative learning?. In P. Dillenbourge (Ed)

Collaborative-learning : Cognitive and Computational Approaches. Oxford: Elsevier, 1999. 1-19.

Dillenbourg, P., Baker, M., Blaye, A., and O’Malley, C. The evolution of research on collaborative learning. In Spada, E. & Reiman, P. (Eds) Learning in Humans and Machine: Towards an interdisciplinary learning science. Oxford: Elsevier, 1999. 189- 211.

Dressel, P.L., and Mayhew, L.B. “General Education: Explorations in Evaluation.” American Council on Education. 1957.

Dunston, P.J. “A Critique of Graphic Organizer research.” in Reading Research and Instruction, 31 (1992): 57-65.

Ennis, R.H. “A Logical Basis for Measuring Critical Thinking Skill.” Educational Leadership, 8 (1985): 45-48.

--------. “A Logical Basis for Nursing Critical Thinking Skills.” Educational Leadership, (October 1985): 144-146.

146

บรรณานกรม (ตอ)

Facione, Peter A. “Critical Thinking: A Statement of Expert Consensus for Purposes of Educational Assessment and Instruction (Executive Summary: The Delphi Report).” The California Academic Press, 1990: 1-19.

Foyle, Havey C., and Lyman, Lawrence. “Cooperative Grouping for Interactive Learning: Student, Teachers, and Administrator.” Washington, D.C.: National Education Association,

1989. Gokhale, Anuradha A. “Collaborative Learning Enhances Critical Thinking.” Journal of

Technology Education. 7 (1995): 22-30. Hosseini, Zahra. “Collaborative Learning and Critical Thinking.” Journal of Iranian

Psychologists. 5 (Spring 2009). Hudgins, B., Edelman, S. “Teaching Critical Thinking Skills to Fourth and Fifth Graders through

Teacher-led Small-Group Discussions.” Journal of Educational Research. 79/6 (July/August 1986): 333-342.

Johnson, D.W., Johnson, R.T. & Holubec, E.J. The nuts and bolts of cooperative learning. Edina, Minnesota: Interaction Book Company, 1994.

Johnson, R.T., and Johnson, D.W. “An overview of cooperative learning.” In Thousand, J.S., Villa, R.A., and Nevin, A.I. (Eds.), Creativity and collaborative learning (pp. 31-34). Baltimore, Maryland: Paul H. Brookes Publishing Co, 1994.

Killian, Jennifer Kay. “A Delphi Study: Perceptions of Effective Methods of Teaching Critical Thinking Skills in Secondary Gifted and Talented Programs.” Ed.D. Dissertation East Texas State University. [On line] available at: http://proquest.umi.com/pqdweb/ ?did =747001591&sid=3&Fmt=2&clientId=71090&RQT=309&VName=PQD, 1st August 2012.

Lai, Emily R. “Critical Thinking: A Literature Review.” Research Report, Pearson, 2011. Lewittes, Hedva. “Collaborative Learning for Critical Thinking: Pedagogy, Learning Outcomes

and Assessment.” Excerpts and selected materials from poster presentation.

147

บรรณานกรม (ตอ)

Lumpkin, C.R. “Effects of Teaching Critical Thinking Skills on the Critical Thinking Ability, Achievement and Retention of Social Studies Content by Fifth and Sixth-Graders.” Ph.D. Dissertation Auburn University. [On line] available at: http://proquest.umi.com/ pqdweb /?did=745150621&sid=7&Fmt=2&clientId=71090&RQT=309&VName= PQD, 1st August 2012.

Moore, B.N., and Parker, R. Critical Thinking. 3rd ed. California: Mayfield Publishing. N. Githua, B., and Nyabwa, R. A. “Effects of graphic organizer strategy during instruction on secondary school students’ mathematics achievement in Kenya’s Nakuru district.” International Journal of Science and Mathematics Education. 6 (2008): 439-457. Nelson, C. Critical Thinking and Collaborative Learning. In Bosworth, K. and Hamilton, S. J.

(Eds), Collaborative Learning: underlying process and effective techniques. San Francisco: Jossy-Bass, 1994.

Pantziara, M., Gagatsis, A., and Elia, I. “Using Diagram as Tools for the Solution of Non-Routine Mathematics Problems.” Education Study Math. 72 (2009): 39-60. Paul, R.W. “Critical Thinking Fundamental to Education for a Free Society.” Educational Leadership. 5 (September 1984): 1-11. Piaget, J., and Inhelder, B., The growth of logic : From childhood to adolescence. New York:

Basic Books, 1964. Plagens, Marcia L. “Working and Learning Together: How Teachers use collaborative to improve classroom practice.” Dissertation for the Degree Doctor of Philosophy, Graduate School of Education, Capella University, 2011. Reed, Jennifer H. “Effect of a Model for Critical Thinking on Student Achievement in Primary Source Document Analysis and Interpretation, Argumentative Reasoning, Critical Thinking Dispositions, and History Content in a Community College History Course.” Dissertation for the Degree of Doctor of Philosophy in Curriculum and Instruction with an Emphasis in Interdisciplinary Studies, College of Education, University of South Florida, 1998.

148

บรรณานกรม (ตอ) Santrock, John W. Educational Psychology. 5thed. New York: McGraw-Hill Companies, 2010. Shepherd, Norman Glenn. “The Problem Method: A problem-based Learning Model’s Affect on Critical Thinking Skills of Fourth and Fifth Grade Social Studies Students.” Ed.D. Dissertation North Carolina State University. [On line] available at: http://proquest.umi. com/pqdweb/?did=737005791&sid=3&Fmt=2&clientId=71090&RQT=309&VName=P QD, 1998. Skinner, Bllou S. “Cognitive Development: A Prerequisite for Critical Thinking.” The Cleaning House. 7 (March, 1976): 292-299. Sorenson, S. Working with Special Students in English Language Arts. TRIED, ED 336902, Bloomington, IN: ERIC Clearinghouse on Reading and Communication Skills, 1991. Sternberg, R.J. “A Contextualist View of the Nature of Intelligence.” International Journal of Psychology. 19 (1984): 307-334. Sydney, University. “Orientation Lecture Series: Learning to Learn Developing Critical Thinking Skills.” [On line] available at : http://www.sydney.edu.au/stuserv/documents/learning_ centre/critical.pdf, 16th September, 2012. --------. “Orientation Lecture Series: Learning to Learn Developing Critical Thinking Skills.” [On

line] available at : http://www.sydney.edu.au/stuserv/documents/learning.../collab-learning .pdf, 16th September, 2012.

Totten, S., Sills, T. Digby, A., and Russ, P. CooperativeLearning: A Guide to Research. New York: Garland, 1991.

Ueseka, Y., Manalo, E., and Ichikawa, S. “What Kinds of Perceptions and Daily Learning Behaviours Promote Students’ Use of Diagram in Mathematics Problem Solving?.” Learning and Instruction. 17 (2007): 332-335.

Vygotsky, L.S. Though and Language. Cambridge, MA: MIT Press, 1962. --------. Mind in Society: The Development of Higher Psychological Processes. Cambridge:

Harvard University Press, 1978.

149

บรรณานกรม (ตอ)

Wade, Carle. “Use Writing to Develop and Assess Critical Thinking.” Teaching of Psychology. 1 (February 1995): 24-28. Watkins, Chris., Carnell, Eileen and Lodge, Caroline. Effective Learning in Classrooms. London: Paul Chapman Publishing, 2007. Watson, G., and Glaser, E.M. Watson-Glaser-Critical Thinking Appraisal Manual. New York: Harcourt, Brace & World, 1964. Weiler, A. “Information-Seeking Behavior in Generation Y Students: Motivation, Critical

Thinking, and Learning Theory”. The Journal of Academic Librarianship, 2 (November 2004): 46-53.

Wilkinson, J.M. Nursing Process: A Critical Thinking Approach. 2nd ed. California: Addison- Wesley Nursing, 1996.

Zaini, S.H., Mokhtar, S.Z., and Nawawi, M. “The Effect of Graphic Organizer on Students’ Learning in School.” Malaysian Journal of Educational Technology. 10 (June 2010): 17-23.

253

ประวตผวจย ชอ นายสนต กจลอเกยรต วน เดอน ป เกด 14 สงหาคม 2518 สถานทเกด ปทมธาน ประเทศไทย ประวตการศกษา มหาวทยาลยหอการคาไทย เศรษฐศาสตรบณฑตเกยรตนยมอนดบหนง สาขาการเงนและการธนาคาร, 2540 สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

เศรษฐศาสตรมหาบณฑต (เศรษฐศาสตรธรกจ) สาขาธรกจการเงน, 2545

มหาวทยาลยราชภฎจนทรเกษม ประกาศนยบตรบณฑตการบรหารการศกษา, 2550 มหาวทยาลยรงสต ศกษาศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาการศกษา, 2555 ทอยปจจบน 54-55 ถนนปทมสมพนธ ต าบลบางปรอก อ าเภอเมองปทมธาน จงหวดปทมธาน 12000 sandtik@yahoo.com สถานทท างาน โรงเรยนวภารตน ต าแหนงปจจบน ผจดการ

บทท 1

บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญ ปจจบนโลกในยคโลกาภวตนมการการเปลยนแปลงทรวดเรวและรนแรงในทกดาน ทงดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม เทคโนโลย พลงงานและสงแวดลอม ประเทศไทยในฐานะทเปนสมาชกของสงคมโลกและก าลงจะเปดเสรกบประชาคมอาเซยนในป พ.ศ. 2558 จงหลกเลยงไมไดทจะตองรบมอกบผลกระทบจากกระแสโลกาภวตนทมทงความรวมมอ ความขดแยง และการแขงขน จากผลกระทบท งภายในและภายนอกประเทศดงกลาว ท าใหการพฒนาประเทศจ าเปนตองใหความส าคญกบคณภาพของประชากรดงทไดกลาวถงในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554) ทมงเนนในการพฒนาคนใหมคณภาพ โดยเนนคณธรรมน าความร พฒนาคนใหมความรอยางเทาเทยมทน มความพรอมทงดานรางกาย สตปญญา คณธรรม จรยธรรม และอารมณ สามารถแกไขปญหา มทกษะในการคด มความมนคงในการด ารงชวตอยางมศกดศร และอยรวมกนอยางสงบสข

การศกษาเปนเครองมอส าคญในการพฒนาคนใหมคณภาพและมภมคมกนทเขมแขงสามารถรบมอกบการเปลยนแปลงไดอยางมประสทธภาพ ดงน นการจดการศกษาจงตองใหความส าคญกบการพฒนาผเรยนใหมความรความสามารถอยางเตมศกยภาพ และมทกษะทจ าเปนส าหรบศตวรรษท 21 โดยเฉพาะอยางยงทกษะทางความคด พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ในหมวดท 4 มาตรา 22 กลาววา การจดการศกษาตองยดหลกวาผ เ รยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผ เ รยนมความส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ มาตรา 24 กลาววา การจดกระบวนการเรยนรใหสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของด าเนนการดงตอไปน (1) จดเนอหาและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยน โดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคล และ (2) ฝกทกษะกระบวนการคด การ

2

จดการ การเผชญสถานการณและการประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกปญหา และมาตรา 26 กลาววาใหสถานศกษาจดการประเมนผเรยนโดยพจารณาจากพฒนาการ ของผเรยนความประพฤต การสงเกตพฤตกรรมการเรยน การรวมกจกรรมและการทดสอบควบคไปในกระบวนการเรยนการสอนตามความเหมาะสมของแตละระดบและรปแบบการศกษา ดงนนการจดกระบวนการเรยนรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 จงเนนผเรยนเปนส าคญ ผเรยนจะตองอาศยกระบวนการเรยนรทหลากหลาย เปนเครองมอทจะน าพาตนเองไปสเปาหมายของหลกสตร กระบวนการเรยนรทจ าเปนส าหรบผเรยน อาท กระบวนการเรยนรแบบบรณาการ กระบวนการสรางความร กระบวนการคด กระบวนการทางสงคม กระบวนการเผชญสถานการณและแกปญหา และกระบวนการเรยนรจากประสบการณจรง

สถาบนนานาชาตเพอการพฒนาการบรหารจดการ (International Institute for Management

Development หรอ IMD) เปนสถาบนทมชอเสยงและไดรบความเชอถอในดานการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศตางๆ IMD จดท ารายงานเรอง The World Competitiveness Yearbook เปนประจ าทกป ตงแต พ.ศ. 2532 จนถงปจจบน โดยพจารณาปจจยสภาพแวดลอมทจะสงผลตอความสามารถในการแขงขนของประเทศ ในดานการศกษาของประเทศไทย แมเกณฑชวดหลายเกณฑของประเทศจะอยในอนดบทด เชน การตอบสนองความสามารถในการแขงขนของระบบการศกษา แตเมอพจารณาอนดบในภาพรวมของปจจยยอยดานการศกษาทอยในอนดบท 43 แลว ถอวาการศกษาของประเทศไทยเปนจดออนทฉดรงศกยภาพของคนไทยและการพฒนาประเทศใหเขมแขงตอไป จงมขอเสนอแนะส าหรบการศกษาของประเทศไทยวาควรตองมองการศกษาในระยะยาว และการจดการศกษาในระยะเรงดวน ดานกระบวนการเรยนการสอน ควรเปนกระบวนการทปลกเราและเสรมสรางสตปญญาของผเรยนตามแตละชวงวยโดยเนนการคดวเคราะหอยางมเหตผลดวยกระบวนการทางวทยาศาสตร ควบคกบความสขของผเรยนและผสอน (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2552 : ค-ฉ)

นอกจากนน จากการประเมนผลการปฏรปการศกษาในทศวรรษทผานมา และการศกษา

วจยทศทางการศกษาและปจจยทสงผลตอการศกษาไทยในอนาคตรวมทงแนวโนมการเปลยนแปลง ทงดานเศรษฐกจ สงคม พลงงานและสงแวดลอม วทยาศาสตรและเทคโนโลย ท าใหมการก าหนดกรอบแนวทางการปฏรปการศกษาดานการพฒนาคณภาพคนไทยยคใหม ใหมนสยใฝเรยนรตงแตปฐมวย สามารถเรยนรดวยตนเองและแสวงหาความรอยางตอเนองตลอดชวต มความสามารถในการสอสาร สามารถคดวเคราะห แกปญหา คดรเรมสรางสรรค มจตสาธารณะ มระเบยบวนย

3

ค านงถงประโยชนสวนรวม สามารถท างานเปนกลมไดอยางเปนกลยาณมตร มศลธรรม คณธรรม จรยธรรม คานยม มจตส านกและความภมใจในความเปนไทย (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2552 : 14)

แตอยางไรกตาม การจดการศกษาทผานมาโดยเฉพาะการศกษาขนพนฐาน ผลการประเมนคณภาพภายนอกรอบสอง ป พ.ศ. 2549-2551 (ขอมล ณ 30 มถนายน 2552) ระดบการศกษาขนพนฐาน จ านวน 20,534 แหง พบวามาตรฐานดานผเรยน มาตรฐานท 4 ผเรยนมความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห มวจารณญาณ มความคดสรางสรรค คดไตรตรองและมวสยทศน มผลสรปรายมาตรฐานอยในระดบพอใช โดยมคาเฉลยเทากบ 2.70 (ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา, 2552) รวมทงทกษะการคดอยางมวจารณญาณ เปนทกษะทมความส าคญอยางยงในโลกศตวรรษท 21 ทมขอมลความรใหมๆ เกดขนมากมายมหาศาล ดงนนผเรยนทมทกษะการคดอยางมวจารณญาณจะสามารถจ าแนก ตความ และเชอมโยงขอมลความรไดอยางมเหตผล และสามารถประเมนความนาเชอถอของขอมลความรเหลานนไดอกดวย นอกจากน ทกษะการคดอยางมวจารณญาณยงเปนฐานส าหรบการคดในระดบสง เชน การคดสงเคราะหและการคดสรางสรรค เปนตน

ในปการศกษา 2553 จากรายงานการพฒนาคณภาพการศกษาของโรงเรยนวภารตน ครผสอนกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมพบปญหาของนกเรยนทไดจากการจดการเรยนการสอนและการสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในการเรยนการสอนสาระเศรษฐศาสตร คอ นกเรยนไมสามารถตความหมายของค าศพททางเศรษฐศาสตร ไมสามารถแยกแยะความสมพนธเชงเหตผล และคาดการณหรอบอกผลทจะตามมาจากขอมลทเกยวของในการเรยนสาระเศรษฐศาสตรได จะเหนไดวาทกษะเหลานลวนเปนทกษะยอยของทกษะการคดอยางมวจารณญาณทมความส าคญ ทงนอาจจะเปนผลมาจากการจดการเรยนการสอนของครผสอนทใชการสอนแบบเดม นกเรยนไมมปฏสมพนธกบเพอนนกเรยนดวยกน บรรยากาศในการเรยนเปนการแขงขนกนมากกวาการชวยเหลอกน เนองจากมผลงานวจยเปนจ านวนมากทสนบสนนแนวคดทวาการจดการเรยนการสอนทมประสทธภาพจะสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการคดอยางมวจารณญาณ (วรพงษ ศรดาจกร, 2550; สทธาทพย จนทมางกร, 2553; Reed, 1998) ดงนนผวจยจงเหนควรท าการวจยเพอปรบเปลยนกระบวนการเรยนการสอนในสาระเศรษฐศาสตร

4

ส าหรบการจดการเรยนรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมเปน 1 ใน 8 กลมสาระการเรยนรทชวยพฒนาผเรยน โดยมจดมงหมายหลก คอ ชวยใหเยาวชนพฒนาความสามารถในการคด และการตดสนใจทมเหตผลถกตองตามหลกประชาธปไตย ดงนนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม จงตองเนนการเปลยนแปลงพฤตกรรมของนกเรยน โดยค านงถงเปาหมายทส าคญ คอ การเตร ยมพลเมองใหรจกคดวเคราะห สงเคราะหประเดนทางเศรษฐกจและสงคมทเกยวของกบชวตประจ าวน สามารถตดสนใจอยางมเหตผล เลอกแนวทางปฏบตทถกตองและปรบตวเขากบสภาพแวดลอมได (ณรงคฤทธ สงฆะศร, 2547 : 4) ทงนสาระเศรษฐศาสตรเปนสาระหนงในกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมทมความส าคญตอผเรยนในยคนทตองมาชวยกนคดวาจะมวธการใชทรพยากรทมอยจ ากดใหตอบสนองความตองการทไมจ ากดของมนษยและใหเกดประโยชนสงสดไดอยางไร

โรงเรยนวภารตน ซงเปนโรงเรยนเอกชน ระดบการศกษาขนพนฐานในอ าเภอสามโคก จงหวดปทมธาน ไดกอตงมาเปนเวลารวม 10 ป โดยมปรชญาการศกษา คอ “เสรมความพรอม นอมจรยธรรม น าสการพฒนา” การบรหารงานภายใตปรชญาของโรงเรยนวภารตน จงมงเตรยมความพรอมดานวชาการ เทคโนโลยและสนทรยภาพใหกบผเรยน รวมทงปลกฝงดานคณธรรมจรยธรรม เพอสรางผเรยนยคใหมทมคณภาพและศกยภาพสง สามารถปรบตวเขากบการเปลยนแปลงของสงคมโลกไดอยางด ดงนนในการจดการเรยนการสอนจะเนนการใชเทคโนโลยสารสนเทศในการสบคนขอมลและความรใหมๆ สงเสรมการใชภาษาองกฤษและภาษาจนเปนภาษาตางประเทศ เพอรองรบการเขาสประชาคมอาเซยนในป พ.ศ. 2558 และทส าคญจะจดเนอหาการเรยนรททนสมย สะทอนสภาพปญหาสงคมในปจจบน และเปนประโยชนในการด าเนนชวตประจ าวน

ถงแมวาโรงเรยนวภารตนจะมความมงมนในการจดการศกษาทมคณภาพและมการบรหาร

จดการทด แตการจดการเรยนการสอนสวนใหญยงอยในรปแบบเดมทครเปนผถายทอดความรมากกวาทจะใหผเรยนเปนศนยกลางทเนนการเรยนรอยางมสวนรวมและเกดการพฒนาทางปญญา นาจะเปนปจจยส าคญทสงผลใหคะแนนเฉลยผลการสอบระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) ของ 8 กลมสาระใน ปการศกษา 2552 ถง ปการศกษา 2554 ยงอยในระดบทต ากวารอยละ 50 คอ 45.02, 40.56 และ 49.17 ตามล าดบ โดยเฉพาะอยางยงในปการศกษา 2553 คะแนนเฉลยผลการสอบระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) ชนประถมศกษาปท 6 สาระเศรษฐศาสตร (มาตรฐาน ส 3.1 และ ส 3.2) โดยสถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต (องคการมหาชน) (2554) มคาต าสด คอ รอยละ 13.16 เมอเทยบกบสาระอน ในกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม และจากรายงานผลการ

5

ประเมนคณภาพภายนอกของส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) รอบสอง ป พ.ศ. 2549 ถง ป พ.ศ. 2553 พบวา โรงเรยนวภารตนมผลการประเมนในมาตรฐานท 4 ผเรยนมความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห มวจารณญาณ มความคดสรางสรรค คดไตรตรองและมวสยทศน อยในระดบทตองไดรบการพฒนา คอ มคาเฉลยเทากบ 2.96 ซงต ากวามาตรฐานดานผเรยนมาตรฐานอน ทมคาเฉลยสงกวาระดบ 3.00

ผวจยจงมความสนใจทจะท าการศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวาง

การเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative Learning) กบการเรยนรโดยใชผงกราฟก (Learning through Graphic Organizers) เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษา ปท 6 โรงเรยนวภารตน โดยผานสาระเศรษฐศาสตร ผวจยไดใชแนวคดของ Johnson and Johnson (1994) ทกลาววา ผเรยนควรรวมมอกนในการเรยนรมากกวาการแขงขนกน อนเปนสภาพการณทดกวาทงทางดานจตใจและสตปญญา เกดการเรยนรเนอหาตางๆ ไดกวางขนและลกซงขน และใชแนวคดของ Bromley, DeVitis and Modlo (1995) ทกลาววา การใชผงกราฟกเปนเครองมอทชวยใหผเรยนมงความสนใจไปยงเฉพาะแนวคดทส าคญ และสามารถเชอมโยงความสมพนธของแนวคดนนๆ อนจะน าไปสการพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณและการคดอยางสรางสรรค

1.2 วตถประสงคของการวจย

การวจยเรองการศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน จงหวดปทมธาน มวตถประสงคดงตอไปน 1.2.1 เพอศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน 1.2.2 เพอประเมนประสทธผลของกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน

6

1.3 ขอบเขตของการวจย การวจยนเปนการศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน โดยจดการเรยนรในสาระเศรษฐศาสตร ของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554 จ านวน 20 ชวโมงในชนเรยน และ 10 ชวโมงในการคนควานอกชนเรยน

ในการจดเรยนรแบบรวมมอ ผวจยไดน าองคประกอบทส าคญของการเรยนรแบบรวมมอ 5 ประการของ Johnson and Johnson (1994: 31-37) มาใชในการศกษาทดลอง ซงประกอบดวย การพงพาและเกอกลกน (Positive Interdependence) การปรกษาหารออยางใกลชด (Face-to-Face Promotive Interaction) ความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชกแตละคน (Individual Accountability) ก ารใชทกษะปฏสมพน ธระหวา ง บคคลและทกษะการท า งานก ลมยอย (Interpersonal and Small-Group Skills) และการวเคราะหกระบวนการกลม (Group Processing) ส าหรบการเรยนรโดยใชผงกราฟก (Learning through Graphic Organizers) ผวจยไดน าผงกราฟกรปแบบตางๆ มาปรบใชใหเหมาะสมกบสาระเศรษฐศาสตรและการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ม 7 ชนด ดงน New Word Diagram, Concept Comparing, Cause and Effect, Cluster Diagram, Concept/ Event Map/5W1H, Cycle, และ Concept Wheel

กลมประชากร คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน จ านวน 27 คน ซงเปนกลมทดลอง เครองมอวจยมดงน 1) แผนการจดการเรยนรของหนวยการเรยนร 1- 4 2) แบบประเมนประสทธผลของกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ประกอบดวย 2.1) แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนของหนวยการเรยนร 1-4 สาระเศรษฐศาสตร 2.2) แบบสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมในกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ และ 2.3) แบบประเมนสรปผลการเรยนรของนกเรยน และ 3) ผงกราฟกทใชในการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน

7

1.4 สมมตฐานของการวจย 1.4.1 คาเฉลยของคะแนนสาระเศรษฐศาสตร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและ วฒนธรรม ของนกเรยนประถมศกษาชนปท 6 โรงเรยนวภารตน หลงการเรยนโดยใชกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณสงกวากอนเรยน 1.4.2 คาเฉลยของผลการประเมนตนเองดานความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 หลงเรยนสงกวากอนเรยน 1.4.3 นกเรยนมความพงพอใจโดยรวมทมตอกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟกอยในระดบด 1.4.4 รปแบบผงกราฟกทเหมาะสมสามารถน ามาใชในสาระเศรษฐศาสตร เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ทง 5 ดาน คอ การตความ การวเคราะห การประเมน การสรปความ และการอธบายความ

1.5 กรอบแนวคดการวจย

ในงานวจยน ผวจยไดท าการศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน จงหวดปทมธาน สงกดส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน โดยมกรอบแนวคดในการด าเนนการวจยดงน

8

ตวแปรตน ตวแปรตาม

1. การเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative Learning) มองคประกอบทส าคญ 5 ประการ (Johnson and Johnson, 1994 : 31-37) ดงน 1) การพงพาและเกอกลกน (Positive Interdependence) 2) การปรกษาหารออยางใกลชด (Face-to-Face Promotive Interaction) 3) ความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชก แตละคน (Individual Accountability) 4) การใชทกษะปฏสมพนธระหวางบคคลและ ทกษะการท างานกลมยอย (Interpersonal and Small-Group Skills) 5) การวเคราะหกระบวนการกลม (Group Processing) 2. การจดการเรยนรโดยใชผงกราฟก (Learning through Graphic Organizers) 1) New Word Diagram 2) Concept Comparing 3) Cause and Effect 4) Cluster Diagram 5) Concept/ Event Map/ 5W1H 6) Cycle 7) Concept Wheel

ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking Skills) ซงถกแบงเปน 5 ดาน ตามแนวคดจาก Delphi Research Project ซงสนบสนนโดย American Philosophical Association (Facione, 1990) ดงน 1) การตความ (Interpretation) 2) การวเคราะห (Analysis) 3) การประเมน (Evaluation) 4) การสรปความ (Inference) 5) การอธบายความ (Explanation)

รปท 1.1 แสดงลกษณะความสมพนธของตวแปรทศกษา

9

1.6 นยามศพท การเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative Learning) หมายถง การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ โดยใชกลมการเรยนรแบบรวมมอ กลมละ 3 คน ประกอบดวยผเรยนทมผลการเรยนในระดบสง ปานกลาง และต า ไดมโอกาสท ากจกรรมการเรยนรและรบผดชอบงานของกลมรวมกน เพอบรรลจดมงหมายเดยวกน การเรยนรแบบรวมมอนมวตถประสงคเพอใหผเรยนไดพฒนาทกษะการคด ฝกทกษะกระบวนการกลม และฝกทกษะทางสงคม

องคประกอบของการเรยนรแบบรวมมอทส าคญ 5 ประการ มดงน 1) การพงพาและเกอกลกน (Positive Interdependence) 2) การปรกษาหารออยางใกลชด (Face-to-Face Promotive Interaction) 3) ความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชกแตละคน (Individual Accountability) 4) การใชทกษะปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอย (Interpersonal and Small-Group Skills) และ 5) การวเคราะหกระบวนการกลม (Group Processing) (Johnson and Johnson, 1994: 31-37)

การเรยนรโดยใชผงกราฟก (Learning through Graphic Organizers) หมายถง การจดการเรยนรทชวยผเรยนเชอมโยงขอมลหรอแนวความคด เพอสรางความหมายและความเขาใจในเนอหาสาระหรอขอมลทเ รยนร โดยผ เ รยนสามารถแสดงความสมพนธในดานตางๆ ของขอมล แนวความคด หรอเนอหาสาระอนๆ ไดอยางชดเจน โดยใชกราฟกรปแบบตางๆ ทเหมาะสมในการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ทง 5 ดาน คอ การตความ การวเคราะห การประเมน การสรปความ และ การอธบายความ

กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก หมายถง ขนตอนการเรยนรทประกอบดวย 1) การออกแบบกระบวนการเรยนร ซงม 3 สวน คอ 1.1) ขนน า : การน าเขาสบทเรยน 1.2) ขนการเรยนร : การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชการเรยนรแบบรวมมอทมองคประกอบทส าคญ 5 ประการ และ1.3) ขนสรป : การเชอมโยงขอมล แนวความคด และเนอหาทเรยนอยางมความสมพนธกน โดยใชผงกราฟก 2) การด าเนนงานตามกระบวนการเรยนร และ 3) การประเมนประสทธผลกระบวนการเรยนร

ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking Skills) หมายถง ทกษะทางปญญา (Cognitive Skills) ซงแบงออกเปน 1) การตความ (Interpretation) 2) การวเคราะห (Analysis) 3) การ

10

ประเมน (Evaluation) 4) การสรปความ (Inference) และ5) การอธบายความ (Explanation) ตามแนวคดจาก Delphi Research Project ซงสนบสนนโดย American Philosophical Association (Facione, 1990)

1) การตความ (Interpretation) หมายถง การท าความเขาใจและการใหเหตผลแกสงทเราตองการจะวเคราะห เพอแปลความหมายทไมปรากฏโดยตรงของสงนนๆ เชน การตความหมาย หรอ ความส าคญของขอมล แนวความคด กฎเกณฑ หรอเหตการณตางๆ 2) การวเคราะห (Analysis) หมายถง ความสามารถในการแยกแยะสงทตองการพจารณา เชน ปญหา ขอโตแยง หรอ โครงสราง ออกเปนสวนยอยทมความสมพนธกน รวมทงการสบคนความสมพนธเชงเหตผล เพอหาสาเหตทเกยวของ และผลกระทบ เปนตน 3) การประเมน (Evaluation) หมายถง ความสามารถในการตรวจสอบหรอพจารณาความนาเชอถอของ ขอมล ขอความ ขอเรยกรอง และขอโตแยง เปนตน

4) การสรปความ (Inference) หมายถง ความสามารถในการสรปความหรอหาขอสรปถงสงทไดฟงหรอไดอานโดยใชเหตผล รวมทงสามารถคาดการณหรอบอกผลทจะตามมาโดยศกษาวเคราะหจากขอมลทเกยวของ

5) การอธบายความ (Explanation) หมายถง ความสามารถในการใหเหตผลน าเสนอขอโตแยง หรอแสดงเหตผลในการด าเนนการตางๆ

การประเมนประสทธผลของกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอ

กบการเรยนรโดยใชผงกราฟก หมายถง การประเมนความรของสาระเศรษฐศาสตร พฤตกรรมการเรยนรรวมกน ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ และความพงพอใจโดยรวมของนกเรยนทมตอกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก โดยพจารณาจาก 1) การเปรยบเทยบคาเฉลยของคะแนนของการเรยนรจากหนวยการเรยนรท 1-4 กอนเรยนและหลงเรยน 2) การสงเกตพฤตกรรมของกลมทดลองในการเรยนรแบบรวมมอ 3) การเปรยบเทยบคาเฉลยของคะแนนจากการประเมนตนเองของนกเรยนดานทกษะการคดอยางมวจารณญาณกอนเรยนและหลงเรยน และ4) การประเมนความพงพอโดยรวมของนกเรยนทมตอกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก

1.7 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ผลงานวจยนจะสามารถน าไปใชเปนประโยชนในดานการจดการเรยนรไดดงน

11

1.7.1 ผลงานวจยนสามารถใชเปนแนวทางในการสรางหรอปรบกระบวนการเรยนรรปแบบสมยใหมทใหความส าคญกบการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ซงเปนทกษะทางปญญาทส าคญในโลกยคใหม โดยเนนกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอบรรลเปาหมายของการเรยนรสงใหมๆ รวมกน

1.7.2 กระบวนการเรยนรดงกลาวน นบไดวาเปนความรใหมทสามารถน าไปใชกบการ

จดการเรยนรในกลมสาระการเรยนรตางๆ ในระดบการศกษาขนพนฐานของโรงเรยนวภารตนและสถานศกษาอนๆ ทมบรบทการจดการศกษาทคลายคลงกนไดอยางมประสทธภาพ

1.7.3 ผลงานวจยนจะตอบสนองพระราชบญญตการศกษาแหงชาตและนโยบายการปฏรป

การศกษาของประเทศทใหความส าคญกบการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญและมงพฒนาใหผเรยนมทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

1.8 สรปความทายบท จากการทไดศกษาทมาและความส าคญของปญหา ในดานของการจดการศกษาทผานมาโดยเฉพาะการศกษาขนพนฐาน ผลการประเมนคณภาพภายนอกรอบสอง ป พ.ศ. 2549-2551 (ขอมล ณ 30 มถนายน 2552) ระดบการศกษาขนพนฐาน จ านวน 20,534 แหง พบวามาตรฐานดานผเรยน มาตรฐานท 4 ผเรยนมความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห มวจารณญาณ มความคดสรางสรรค คดไตรตรองและมวสยทศนมผลสรปรายมาตรฐานอยในระดบพอใช โดยโรงเรยนวภารตนมผลการประเมนในมาตรฐานท 4 อยในระดบทตองไดรบการพฒนาเชนกน นอกจากนในปการศกษา 2553 คะแนนเฉลยผลการสอบระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) ชนประถมศกษาปท 6 สาระเศรษฐศาสตร มคาต าสด คอ รอยละ 13.16 เมอเทยบกบสาระอนในกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ผวจยจงมความสนใจทจะท าการศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative Learning) กบการเรยนรโดยใชผงกราฟก (Learning through Graphic Organizers) เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน โดยผานสาระเศรษฐศาสตร ส าหรบทมาของปญหาและกรอบแนวคดในการด าเนนการวจยไดแสดงไวแลวในบทน ดงน นในบทตอไปจะรายงานวรรณกรรมทเกยวของในภาพรวม เปนรายละเอยดเพอแสดงภมหลงทสมบรณของงานวจยน

บทท� �

ทบทวนวรรณกรรมท�เก�ยวของ

ในการศกษาเอกสารและงานวจยท�เก�ยวของเพ�อประกอบการวจยเร�องการศกษาเชงทดลอง

กระบวนการเรยนรท�ผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพ�อ

เสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� 6 โรงเรยนวภารตน

จงหวดปทมธาน ผวจยไดศกษา คนควาเอกสาร ตารา งานวจยท�เก�ยวของ และไดเสนอสาระสาคญ

ตางๆ เรยงลาดบหวขอดงน�

2.1 การคดอยางมวจารณญาณ

�.�.� ความหมายของการคดอยางมวจารณญาณ

�.�.� แนวคดเก�ยวกบการคดอยางมวจารณญาณ

�.�.� ความสาคญของการคดอยางมวจารณญาณ

�.�.� ลกษณะการแสดงออกของการคดอยางมวจารณญาณ

�.�.� กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ

1) จดมงหมายของการคดอยางมวจารณญาณ

�) เกณฑความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

�) วธการหรอข�นตอนการคดอยางมวจารณญาณ

�.�.� ลกษณะการสอนการคดอยางมวจารณญาณ

�.�.� แนวทางการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ

�.�.� ประโยชนของการคดอยางมวจารณญาณ

�.�.� การประเมนการคดอยางมวจารณญาณ

�.� การเรยนรแบบรวมมอ

�.�.� ความหมายของการเรยนรแบบรวมมอ

�.�.� แนวคดและหลกการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ

�.�.� ลกษณะของการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ

�.�.� องคประกอบของการเรยนรแบบรวมมอ

13

�.�.� ผลดของการเรยนรแบบรวมมอ

2.2.6 ประเภทของกลมการเรยนรแบบรวมมอ

2.2.7 ข�นตอนของการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ

�.� การเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก

�.�.� ทฤษฏ/ หลกการ/ แนวคด

�.�.� วตถประสงคของการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก

�.�.� ประเภทของผงกราฟก

�.�.� รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก

�.� งานวจยท�เก�ยวของ

�.�.� งานวจยท�เก�ยวของกบการคดอยางมวจารณญาณ

�.�.� งานวจยท�เก�ยวของกบการเรยนรแบบรวมมอ

�.�.� งานวจยท�เก�ยวของกบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก

�.� การคดอยางมวจารณญาณ

�.�.� ความหมายของการคดอยางมวจารณญาณ

จากการศกษาคนควาเอกสารท� เก�ยวของกบการคดอยางมวจารณญาณ พบวา มผให

ความหมายของการคดอยางมวจารณญาณไวดงน� คาวา “การคดอยางมวจารณญาณ” แปลมาจาก

ภาษาองกฤษคาวา “Critical Thinking” ซ� งมผใชช�อภาษาไทยมากมายแตกตางกนออกไป เชน

ความคดวจารณญาณ การคดวพากษวจารณ การคดวเคราะหวจารณ การคดเปน การคดอยางมเหตผล

การคดอยางมวจารณญาณ ถงแมวาจะใชช�อท�แตกตางกนกนออกไป แตเม�อพจารณาความหมายแลว

พบวา มความหมายคลายคลงกน ดงน�นเพ�อความเขาใจตรงกนสาหรบการวจยคร� งน� ผวจยจงใชคา

วา “การคดอยางมวจารณญาณ” การใหความหมายของคาวาการคดอยางมวจารณญาณน�น มผให

ความหมายท�แตกตางกนออกไปบาง ข�นอยกบการสบคนแลวพฒนาออกเปนความสามารถตางๆ ท�

ประกอบข�นเปนการคดอยางมวจารณญาณในหลายๆ ลกษณะ ทกคานยามลวนมความถกตอง แต

ไมมคานยามใดสามารถอธบายความหมายของการคดอยางมวจารณญาณไดสมบรณท�สด (Bono,

1976 : 47-48) โดยมนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของการคดอยางมวจารณญาณในแงมม

ตางๆ ดงน�

14

Dewey (1933 : 30) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง การคดอยางใครครวญ

ไตรตรองอยางรอบคอบตอความเช�อ ความรตางๆ โดยอาศยหลกฐานมาสนบสนนความเช�อหรอ

ความรน�นรวมท� งขอสรปท� เก�ยวของ และไดอธบายขอบเขตของการคดอยางมวจารณญาณวา ม

ขอบเขตอยระหวาง � สถานการณ คอ การคดท�เร�มตนจากสถานการณท�มความยงยาก สบสน และ

ส�นสดหรอจบลงดวยสถานการณท�มความชดเจน

Skinner (1976 : 292-299) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ ประกอบดวย กระบวนการ

และความสามารถ กระบวนการ หมายถง วธการแกปญหาแบบวทยาศาสตรและทศนคตในการ

สบเสาะแสวงหาความร สวนความสามารถ หมายถง ความรในขอเทจจรง หลกการสรปในกรณท�วๆ

ไป การอนมาน การยอมรบในขอตกลงเบ�องตน การนรนย การตความหมาย และการประเมนผล

รวมท�งทกษะความเขาใจ การวเคราะห การสงเคราะห และการประเมนคา

Paul (1984 : 5) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ เปนการบรณาการกระบวนการคดของ

บคคลโดยใชความคด ความรสกท�เปนอสระเปนเหตเปนผลและเปนตวของตวเอง

Ennis (1985 : 45-47) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ เปนการคดไตรตรองท�เนนใน

เร� องการตดสนใจวาจะเช�อหรอไม เ ช�อส� งใด หรอจะทาหรอไมทาส� งใด แบงออกเปน �

องคประกอบ คอ ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking Skills) และคณลกษณะของผ

ท�มการคดอยางมวจารณญาณ (Disposition Component of Critical Thinking)

Facione (1990 : 2) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ เปนการตดสนใจท�มเปาหมาย เปน

การตดสนใจท�กากบดวยตนเอง (Purposeful Self-Regulatory Judgement) ซ� งมาจากการตความ การ

วเคราะห การประเมน และการสรปอางอง คลายกบการอธบายโดยใชขอมลเชงประจกษ แนวคด

ทฤษฎ ระเบยบวธ เกณฑหรอบรบทของส�งท�พจารณาเปนพ�นฐานในการตดสนใจ

Moore and Parker (1992 : 4) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ เปนการคดอยาง

ระมดระวง เปนการตดสนใจอยางสขมรอบคอบเก�ยวกบส�งท�ควรจะยอมรบหรอปฏเสธ

Wilkinson (1996 : 26) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ เปนทศนคตและกระบวนการ

ใชเหตผลท�เก�ยวของกบทกษะทางปญญา

15

อรณ รตนวจตร (���� : 7) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง การคดหรอ

กระบวนการคดพจารณา ไตรตรองอยางรอบคอบ เพ�อนาไปสขอสรปอยางสมเหตสมผล ซ� งในการ

พจารณากระบวนการคดอยางมวจารณญาณน�นสามารถทาไดโดยอาศยแนวทฤษฎท�เก�ยวของกบการ

คดอยางมวจารณญาณ

วนดา ปานโต (2543 : 11) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง กระบวนการใช

สตปญญาในการคดพจารณา ไตรตรองอยางสขมรอบคอบ มเหตผล มการประเมนสถานการณ

เช�อมโยงเหตการณ สรปความ ตความ โดยอาศยความร ความคดและประสบการณของตนในการ

สารวจหลกฐานอยางละเอยดเพ�อนาไปสขอสรปท�สมเหตสมผล ซ� งกระบวนการตางๆ ดงกลาวใช

ทกษะความรความสามารถพ�นฐาน � ดาน คอ การนยามปญหา การเลอกขอมลท�เก�ยวของ การ

ตระหนกในขอตกลงเบ�องตน การกาหนดและเลอกสมมตฐาน และการลงขอสรปอยางสมเหตสมผล

อรพรรณ ลอบญธวชชย (���� : 4) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณเปนกระบวนการใน

การใชปญญาคดพจารณาอยางมหลกการ มเหตผล มการประเมนอยางรอบคอบตอขออาง หลกฐาน

เพ�อนาไปสขอสรปท�เปนไปไดจรง มการพจารณาถงองคประกอบท�เก�ยวของและใชกระบวนการ

ทางตรรกะไดอยางสมเหตสมผล

สนนทา สายวงศ (���� : 37) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง การคดพจารณา

ไตรตรองอยางรอบคอบเก�ยวกบขอมลหรอสถานการณท�เปนปญหา โดยใชความร ความคด และ

ประสบการณของตนเองในการพจารณาหลกฐานและขอมลตางๆ เพ�อไปสการสรปอยาง

สมเหตสมผล

นวลลออ ทนานนท (���� : ��-��) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง

กระบวนการคดไตรตรองอยางรอบคอบเก�ยวกบขอมลท�คลมเครอ สภาพท�ปรากฏ โดยหาหลกฐาน

นาไปสการตดสนใจวาควรเช�อหรอทาตามส�งใดหรอไม การคดอยางมวจารณญาณตองอาศยทกษะ

และกระบวนการคดพ�นฐานในการวเคราะหขอมล เพ�อทาความเขาใจความหมายและตความนาไปส

การเช�อมโยงเหตผลตางๆ จนไดขอสรป

สมศกด� สนธระเวชญ (���� : ��) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง การคด

พจารณา ไตรตรองอยางมเหตผล เพ�อตดสนใจวาส�งใดถกตอง ส�งใดควรเช�อ ส�งใดควรทา

16

พรเพญ ศรวรตน (���� : ��) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง การคดพจารณา

ไตรตรองอยางรอบคอบเก�ยวกบขอมลหรอสถานการณ ซ� งตองอาศยการสงเกต ความร ความเขาใจ

การวเคราะห การเช�อมโยงเหตการณ การสรปความ และประสบการณของตนเองมาประเมนขอมล

โดยใชเหตผลในเชงตรรกวทยาท�มหลกเกณฑท�ไดรบการยอมรบ ตลอดจนผานการพจารณาปจจย

รอบดานอยางกวางไกลลกซ� ง และผานการพจารณากล�นกรองท�งดานคณ-โทษ เพ�อท�จะนาไปใชใน

การตดสนใจยอมรบหรอปฏเสธ แมวาการคดอยางมวจารณญาณเปนการคดท�ซบซอนและเปนการ

คดในข�นสง แตสามารถพฒนาไดเปนลาดบจากงายไปยาก โดยอาศยทกษะการคดข�นพ�นฐาน ซ� ง

เปนทกษะยอยๆ ท�ใชอยในชวตประจาวน เชน การสงเกต การจาแนก การเปรยบเทยบ การจด

หมวดหม การเรยงลาดบ การสรปความ เปนตน เม�อประกอบกนกจะเปนการคดในข�นสง

ขณะเดยวกนการคดในระดบน�ตองมการฝกฝนกระทาซ� าดวยความเอาใจใส และตองใชเวลา ดงน�น

จงเปนส�งท�จาเปนอยางย�งท�จะตองกระตนสงเสรมพฒนาใหเกดข�นต�งแตระดบปฐมวย

จรนนท วชรกล (���� : 9) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง การคดไตรตรอง

อยางรอบคอบ และตดสนใจอยางมประสทธภาพโดยอาศยหลกฐาน ประกอบดวยส� งท�จะคด

จดมงหมายในการคด และกระบวนการคด ดงน�

1) ส�งท�จะคด เปนการคดท�เกดข�นเม�อบคคลเกดปญหาความไมแนใจเก�ยวกบขอความ

ขอโตแยงหรอขออาง จากขอมลหรอสภาพท�ปรากฏ

2) จดมงหมายในการคด เปนการคดท�มจดมงหมายเพ�อหาขอสรปท�สมเหตสมผลตาม

ขอมลท�มอย

3) กระบวนการคด เปนการคดท�อาศยกระบวนการคดพจารณาไตรตรองอยางละเอยด

รอบคอบเก�ยวกบขอมลท�มอย

เกศณย ไทยถานนดร (���� : ��) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง

กระบวนการคดไตรตรองอยางรอบคอบ และตดสนใจอยางมประสทธภาพ โดยอาศยหลกฐาน

ประกอบดวยส�งท�จะคด จดมงหมายในการคด และกระบวนการคด มการประเมนอยางรอบคอบตอ

ขออาง หลกฐานเพ�อนาไปสขอสรปท�เปนไปไดจรง มการพจารณาถงองคประกอบท�เก�ยวของและ

ใชกระบวนการทางตรงไดอยางสมเหตสมผล ตลอดจนเกดทกษะในการใชทศนคตและความรมา

ประเมนผลความถกตองของขอความ

17

สาวตร เครอใหญ (���� : ��) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง การคด

พจารณาอยางรอบคอบ เพ�อตดสนใจอยางมเหตผล โดยอาศยวเคราะหความชดเจน ความนาเช�อถอ

ความสมพนธและความสมบรณของขอมล หรอวเคราะหจากรองรอยหลกฐาน หรอขอมลท�เช�อถอ

ไดอยางมหลกเกณฑและมประสทธภาพ แลวจงลงความเหนหรอประเมนลงขอสรปไดอยาง

สมเหตสมผลหรอตดสนคณคาของส�งตางๆ

พรศร ดาวรงสวรรค (���� : ��) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง การคด

พจารณาส�งใดส�งหน�งหรอเร�องใดเร� องหน� งอยางละเอยดรอบคอบ ไตรตรองอยางมเหตผล เพ�อหา

ขอสรปท�ดท� สดและเปนไปไดมากท�สด โดยใชวธการทางวทยาศาสตร คอ การระบปญหา การ

ต�งสมมตฐาน ข�นทดลอง และข�นสรปผลการทดลอง

จากนยามการคดอยางมวจารณญาณดงกลาวขางตน สรปไดวา การคดอยางมวจารณญาณ

หมายถง ความสามารถของผเรยนในการคดพจารณาอยางรอบคอบ เพ�อตดสนใจไดอยางมเหตมผล

งานวจยน� ใชทกษะของการคดอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking Skills) ซ� งแบงเปน 5 ดาน ตาม

แนวคดจาก Delphi Research Project ซ� งสนบสนนโดย American Philosophical Association

(Facione, 1990) ประกอบดวย การตความ การวเคราะห การประเมน การสรปความ และการอธบาย

ความ เพราะแนวคดดงกลาวครอบคลมทกษะการคดอยางมวจารณญาณครบทกดาน

�.�.� แนวคดเก�ยวกบการคดอยางมวจารณญาณ

Dressel and Mayhew (1957: 85-86) ไดกลาวถงความสามารถท�ถอวาเปนกระบวนการคด

อยางมวจารณญาณ ประกอบดวยความสามารถตางๆ ดงน�

1) การตระหนกถงความเปนไปของปญหา ไดแก การลวงรถงเง�อนไขตางๆ ท� ม

ความสมพนธกนในสภาพการณ การรถงความขดแยงและเร�องราวท�สาคญในสภาพการณ การระบ

จดเช�อมตอท�ขาดหายไปของชดเหตการณหรอความคด และการรถงสภาพปญหาท�ยงไมมคาตอบ

2) การนยามปญหา ไดแก การระบถงธรรมชาตของปญหา ความเขาใจถงส�งท�เก�ยวของ

และจาเปนในการแกปญหา นยามองคประกอบของปญหา ซ� งมความยงยากและเปนนามธรรมให

เปนรปธรรม จาแนกแยกแยะองคประกอบของปญหาท�มความซบซอนออกเปนสวนประกอบท�

สามารถจดกระทาได ระบองคประกอบท�สาคญของปญหา จดองคประกอบของปญหาใหเปนลาดบ

ข�นตอน

18

3) ความสามารถในการเลอกขอมลท�เก�ยวของกบการหาคาตอบของปญหา คอ การตดสน

วาขอมลใดมความจาเปนตอการแกปญหา การจาแนกแหลงขอมลท� เช�อถอไดกบแหลงขอมลท�

เช�อถอไมได การระบวาขอมลใดควรยอมรบหรอไม การเลอกตวอยางของขอมลท�มความเพยงพอ

และเช�อถอได ตลอดจนการจดระบบระเบยบของขอมล

4) ความสามารถในการระบขอตกลงเบ�องตน ประกอบดวย การระบขอตกลงเบ�องตนท�ผ

อางเหตผลไมไดกลาวไว การระบขอตกลงเบ�องตนท�คดคานการอางเหตผล และการระบขอตกลง

เบ�องตนท�ไมเก�ยวของกบการอาง

5) ความสามารถในการกาหนดและเลอกสมมตฐาน ประกอบดวย การคนหา การช� แนะตอ

คาตอบปญหา การกาหนดสมมตฐานตางๆ โดยอาศยขอมลและขอตกลงเบ�องตน การเลอก

สมมตฐานท�มความเปนไปไดมากท�สดพจารณาเปนอนดบแรก การตรวจสอบความสอดคลอง

ระหวางสมมตฐานกบขอมลและขอตกลงเบ�องตน การกาหนดสมมตฐานท�เก�ยวของกบขอมลท�ยง

ไมทราบและเปนขอมลท�จาเปน

6) ความสามารถในการสรปอยางสมเหตสมผล และการตดสนความสมเหตสมผลของการ

คดหาเหตผล ซ�งประกอบดวย

�.� การลงสรปอยางสมเหตสมผลโดยอาศยขอตกลงเบ�องตน สมมตฐานและขอมล

ท� เก�ยวของ ไดแก การระบความสมพนธระหวางคาประพจน การระบถงเง�อนไขท�จาเปนและ

เง�อนไขท�เพยงพอ การระบความสมพนธเชงเหตผล และการระบและกาหนดขอสรป

�.� การพจารณาตดสนความสมเหตสมผลของกระบวนการท�นาไปสขอสรป ไดแก

การจาแนกการสรปท�สมเหตสมผลจากการสรปท�อาศยคานยม ความพงพอใจและความลาเอยง การ

จาแนกระหวางการคดหาเหตผลท�มขอสรปไดแนนอนกบการคดหาเหตผลท�ไมสามารถหาขอสรปท�

เปนขอยตได

�.� การประเมนขอสรปโดยอาศยเกณฑการประยกตใช ไดแก การระบถงเง�อนไขท�

จาเปนตอการพสจนขอสรป การรถงเง�อนไขท�ทาใหขอสรปไมสามารถนาไปปฏบตได และการ

ตดสนความเพยงพอของขอสรปในลกษณะท�เปนคาตอบของปญหา

Sternberg (1984: 307-334) กลาววา ในการสอนการคดอยางมวจารณญาณ ครตองเขาใจ

กระบวนการทางสตปญญา มความคนเคยกบงาน ทกษะและสถานการณท�ตองใชการคดอยางม

วจารณญาณ ครควรฝกใชกจกรรมในช�นเรยนบอยๆ เพ�อท�จะสามารถสรางกระบวนการคดสาหรบ

นามาใชจดกจกรรมการเรยนการสอน

19

�.�.� ความสาคญของการคดอยางมวจารณญาณ

อรพรรณ ลอบญธวชชย (���� : �-�) กลาววา การคดอยางมวจารณญาณ มความสาคญ

สาหรบบคคลทกระดบ ทกอาชพ รวมถง การดาเนนชวตประจาวนดงน�

การคดเปนคณสมบตพเศษของมนษยท�มสมอง มปญญา มนษยจะตองคดอยตลอดเวลา

เพ�อพฒนาสรางสรรคโลก สงคม ครอบครว และตนเอง เพ�อการดารงชวตท�ดข�น

1) การคดอยางมวจารณญาณ จะนาไปสความรท�ดข�น ชดเจนข�น เม�อเราใชการสงเกตเราก

จะเหนขอมล เม�อมการคด การตความ การทาความเขาใจขอมลเหตการณดวยการใชสมอง เรากจะ

เกดความชดเจนในประเดนปญหา สามารถอธบายได ยนยนไดถกตองและเหมาะสม

2) การคดอยางมวจารณญาณจะนาไปสการตดสนใจอยางมประสทธภาพในการดาเนน

ชวตประจาวน ในสงคมยคขอมลขาวสารท�แพรกระจายอยางรวดเรวและมากมาย การตดสนใจเลอก

รบขอมลขาวสาร การตดสนใจเช�อหรอไมในขอมลและเหตการณท�รบทราบ ตลอดจนการตดสนใจ

ในการเลอกปฏบต จาเปนตองอาศยการคดวเคราะห วนจฉย และตความขอมลอยางถกตองเหมาะสม

3) ความเจรญทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทกสาขาวชา มความเจรญกาวหนาอยาง

รวดเรว มนษยตองใชปญญาในการตดตามขอความรเหลาน�นสม�าเสมอ มนษยตองคดวเคราะห เพ�อ

ประยกตศาสตรตางๆ ท�มววฒนาการมากข�น เพ�อนาไปใชไดอยางถกตองเหมาะสม จาเปนตองใช

การคดอยางมวจารณญาณ

�.�.� ลกษณะการแสดงออกของการคดอยางมวจารณญาณ

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (���� : 36-37) ไดสรปพฤตกรรมของบคคลท�

มการคดวจารณญาณ ประกอบดวยลกษณะดงน�

1) สามารถนยามปญหา โดยการกาหนดปญหา ขอโตแยง หรอขอมลท�คลมเครอใหชดเจน

และเขาใจความหมายของคา ขอความหรอแนวคด

2) สามารถในการคดรวบรวมขอมล โดยการสงเกตปรากฏการณตางๆ ดวยการเลอกขอมล

ท�เก�ยวของกบปญหา ขอโตแยง หรอขอมลท�คลมเครอ แสวงหาขอมลท�ถกตองและชดเจนมากข�น

ถามและพจารณาทศนะของคนอ�น และแสวงหาความรท�ทนสมย

3) สามารถจดระบบขอมล โดยแสวงหาแหลงท�มาของขอมล วนจฉยความนาเช�อถอของ

แหลงขอมล พจารณาความเพยงพอของขอมล ระบขอตกลงเบ� องตนของขอความ จดระบบ

ขอสนเทศตางๆ เชน การจาแนกตามความแตกตางระหวางขอมลท�ชดเจนกบขอมลท�คลมเครอ

20

ขอมลท� เก�ยวของกบปญหาและขอมลท�ไมเก�ยวของกบปญหา ขอเทจจรงกบความคดเหน ความ

คดเหนดวยอารมณกบความคดเหนดวยเหตผล พจารณาขอมลท�แสดงถงความลาเอยงและการ

โฆษณาชวนเช�อ พจารณาและตดสนความขดแยงของขอความและเสนอขอมลได

4) สามารถต�งสมมตฐาน โดยกาหนดสมมตฐานจากความสมพนธเชงเหตผลมองหาทาง

เลอกหลายๆ ทางในการแกปญหา และเลอกสมมตฐาน

5) สามารถสรปอางอง โดยพจารณาและตดสนวามเหตผลเพยงพอท�สรปไดหรอไม

จาแนกขอสรปท�สมพนธกบสถานการณ และขอสรปโดยใชเหตผลทางตรรกศาสตร อธบาย

ความสมพนธเชงเหตผลของปญหาหรอขอขดแยง และสรปเปนเกณฑได

6) สามารถสรปอางองถงโดยพจารณาและตดสนขอสรปวา สรปตามขอมลหลกฐาน

หรอไม พจารณาความคลมเครอของการสรปเหตผล บอกเหตผลท�ไมเปนไปตามหลกตรรกศาสตร

จาแนกขอสรปท�มเหตผลหนกแนนและนาเช�อถอ เม�อพจารณาความเก�ยวของกบขอมลและประเดน

ความสาคญ พจารณาถงผลท�เกดจากการตดสนใจโดยยนยนการสรปเดม ถามเหตผลและหลกฐาน

เพยงพอและพจารณาการสรปใหม ถาการสรปไมมเหตผล มขอมลหรอเหตผลเพ�มเตมพจารณาและ

ตดสนการนาขอสรปไปประยกตใช

เอนนส (Ennis, ���� : 84-85) กลาววา ผเรยนท�มการคดอยางมวจารณญาณ มพฤตกรรมท�

เก�ยวของกบ คณลกษณะ และความสามารถ ดงน�

ดานคณลกษณะท�แสดงออก มการแสดงออก ดงน�

1) พด เขยน หรอส�อความเขาใจ โดยมความหมายชดเจน

2) กาหนดประเดนปญหาท�แนนอน

3) พจารณาสถานการณรวมท�งหมด

4) แสวงหาเหตผลและใหเหตผล

5) เปนผมความรทนสมยอยเสมอ

6) มองหาทางเลอกหลายๆ ทาง

7) แสวงหาความถกตองแมนยาใหมากท�สดตามท�สถานการณตองการ

8) ตระหนกความเช�อพ�นฐานของตนเอง

9) เปดใจกวาง พจารณาทศนะอ�นๆ นอกเหนอจากแนวคดของตน

10) ไมดวนตดสนใจในกรณท�มหลกฐานและเหตผลท�ไมเพยงพอ

11) ยนยนจดยนหรอเปล�ยนจดยนเม�อมหลกฐานและเหตผลเพยงพอ

21

12) ใชการคดวจารณญาณของตนเอง

ดานความสามารถ ประกอบดวยพฤตกรรมท�แสดงออก ดงน�

1) บอกไดชดเจนวาประเดนน�นเปนการอางเหตผล ปญหา หรอขอสรปการใหเหตผล

2) ถามหรอตอบคาถามไดชดเจนและถกตอง

3) ใหนยามหรอแนวคดในกรณท�มความคลมเครอ

4) ช� ใหเหนความคดท�แอบแฝงอย

5) วนจฉยความนาเช�อถอของท�มาของแนวคดและเหตผลตางๆ ได

6) สงเกตและวนจฉยรายงานการสงเกตได

7) ตดสนใจดวยการอาศยกฎ หลกการตางๆ และประเมนการวนจฉยน�นได

8) คดดวยเหตผลจากขอมลท�มอยแลว สรปเปนกฎเกณฑ และประเมนคากระบวนการคด

หาเหตผลท�นาไปสขอสรปได

9) วนจฉยตดสนคานยมตางๆ และประเมนการวนจฉย ตดสนคณคาของคานยมน�น

10) พจารณาและใหเหตผลโดยอาศยหลกฐาน เหตผล ขอสนนษฐาน แนวคดท�เปนจดยน

ของขอความท�ตนไมเหนดวย หรอยงมขอสงสย

11) ผสมผสานความสามารถและพฤตกรรมอ�นๆ ในการตดสนใจ และเสนอผลการ

ตดสนใจใหเปนท�ยอมรบ

12) ดาเนนการตามระเบยบแบบแผนท�เหมาะสมกบสถานการณ

13) ไวตอความรสก ระดบความร และความเปนผรของบคคลอ�น

14) ใชวธพดท�เหมาะสมในการอภปรายและเสนอความคดเหน

15) ใชหรอมปฏกรยาตอแนวความคดหรอความเช�อท�ผดๆ ดวยกรยาท�เหมาะสม

�.�.� กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ

การพฒนาผเรยนใหเกดการคดอยางมวจารณญาณ จาเปนตองมกระบวนการคดอยางม

วจารณญาณท�มองคประกอบสาคญดงน�

1) จดมงหมายของการคดอยางมวจารณญาณ

การคดอยางมวจารณญาณมจดมงหมายเพ�อใหผเรยนมความคดท�รอบคอบสมเหตสมผล

ผานการพจารณาปจจยรอบดานอยางกวางขวาง ลกซ� ง และผานการพจารณากล�นกรอง ไตรตรอง ท�ง

ทางดานคณ-โทษ และคณคาท�แทจรงของส�งน�นมาแลว

22

�) เกณฑความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

ผคดอยางมวจารณญาณจะมความสามารถ ดงน�

�.�) สามารถกาหนดเปาหมายในการคดอยางถกทาง

�.�) สามารถระบประเดนในการคดไดอยางชดเจน

2.3) สามารถประมวลขอมลท�งทางดานขอเทจจรง และความคดเหนเก�ยวกบประเดนท�

คดท�งทางกวาง ทางลก และไกล

�.�) สามารถวเคราะหขอมล และเลอกขอมลท�จะใชในการคดได

�.�) สามารถประเมนขอมลได

2.6) สามารถใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมล และเสนอคาตอบ/ทางเลอกท�

สมเหตสมผล

2.7) สามารถเลอกทางเลอก/ลงความเหนในประเดนท�คดได

�) วธการหรอข�นตอนการคดอยางมวจารณญาณ

�.�) ต�งเปาหมายในการคด

�.�) ระบประเดนในการคด

�.�) ประมวลขอมลท�งทางดานขอเทจจรง และความคดเหนท�เก�ยวของกบประเดนท�

คดท�งทางกวาง ลก และไกล

�.�) วเคราะห จาแนก แยกแยะขอมล จดหมวดหมของขอมล และเลอกขอมลท�จะ

นามาใช

�.�) ประเมนขอมลท�จะใชในแงความถกตอง ความเพยงพอ และความนาเช�อถอ

�.�) ใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมล เพ�อแสวงหาทางเลอก/คาตอบท�สมเหต

สมผลตามขอมลท�ม

�.�) เลอกทางเลอกท�เหมาะสม โดยพจารณาถงผลท�จะตามมาและคณคา หรอ

ความหมายท�แทจรงของส�งน�น

�.�) ช�งน�าหนกผลได ผลเสย คณ-โทษในระยะส�นและระยะยาว

�.�) ไตรตรอง ทบทวนกลบไปมาใหรอบคอบ

�.��) ประเมนทางเลอกและลงความเหนเก�ยวกบประเดนท�คด

23

�.�.� ลกษณะการสอนการคดอยางมวจารณญาณ

การสงเสรมหรอการสอนใหนกเรยนสามารถคดอยางมวจารณญาณน�น สามารถทาได

ตามขอเสนอแนะตอไปน� (Clarke and Biddle, 1993: 24) เสนอวาครควรทาตว ดงตอไปน�

1) เปนนกวจย (Teacher as Researcher) โดยการถามใหนกเรยนคดอยางกวางไกลในการ

นาขอมลมาใชประโยชน

2) เปนนกออกแบบ (Teacher as Designer) โดยการสอนใหนกเรยนออกแบบส�อวสด

ตางๆ ท�จะชวยใหนกเรยนพบคาตอบได

3) เปนผใหคาปรกษา (Teacher as Consultant) โดยใหคาแนะนาแกนกเรยนท�ยงไม

คนเคยกบกระบวนการคดสบสวนเพ�อคนหาคาตอบ

4) เปนกรรมการ (Teacher as Referee) โดยคอยชวยขจดขอขดแยงและความสนบสนนท�

เกดกบนกเรยน และหาจงหวะสงเสรมใหคดดวยคาถามท�เหมาะสม

5) เปนนกวเคราะห (Teacher as Analyst) โดยการนานกเรยนใหคดไปในแนวทางท�

ถกตอง ไมคดไปคนละทศละทาง

6) เปนผตดสนใจ (Teacher as Judge) คอ ตดสนวานกเรยนเกดการเรยนรมากนอยเพยงใด

โดยการถามเพ�อทดสอบความรในเน�อหาและกระบวนการคด

นอกจากน�น คลเลยน (Killian, 1993: 883) ไดทาการวจยโดยใชเทคนคเดลฟาย (Delphi)

เพ�อศกษาความคดเหนของผเช�ยวชาญเก�ยวกบขอเสนอแนะในการสอนการคดอยางมวจารณญาณ

สรปไดดงน�

1) สอนใหนกเรยนรจกตดสนใจเปนส�งท�สาคญท�สด

2) สอนใหเหมาะสมกบความสามารถของนกเรยน

3) ครไมทาตวเปนผใหคาตอบ (Answer Giver) แกนกเรยน

4) ครควรไดรบการฝกใหใชคาถามเพ�อกระตนความคด

5) ควรพฒนาบคลากรทกคนใหมความกาวหนาในการสอนการคดอยางมวจารณญาณ

6) ไมใชใบงานเปนหลก

ในการสอนอาจกลาวไดวา ขอเสนอแนะท�วไปเก�ยวกบการสอนการคดวจารณญาณขางตน

เปนแนวทางท�ครผสอนตระหนกอยเสมอ นอกจากขอเสนอแนะท�วไปดงกลาว ครควรสอนให

นกเรยนคนเคยกบการคดวจารณญาณโดยตรง ดวยข�นตอนตามองคประกอบยอยตางๆ การคดอยาง

24

มวจารณญาณ มความซบซอนกวาการคดท�วไป การคดท�วไปมกเปนการคดเร� องงายๆ และไมม

มาตรฐาน แตการคดอยางมวจารณญาณเปนการคดท�อยบนฐานของมาตรฐานท� มความเปน

ประโยชน หรอความคงท� ครชวยใหผเรยนมทกษะการคดอยางมวจารณญาณดวยการฝกใหผเรยน

เปล�ยนพฤตกรรมการคด ดงน�

1) จากการเดาเปนการประมาณ

2) จากการชอบเปนการประเมน

3) จากการจดกลมเปนการจดหมวดหม

4) จากการเช�อเปนการสนนษฐาน

5) จากการอางองเปนการอางองอยางมเหตผล

6) จากการเช�อมโยงมโนทศนเปนการเขาใจหลกการ

7) จากการสมมตเปนการต�งสมมตฐาน

8) จากการแสดงความเหนเปนการแสดงความเหนโดยมเหตผล

�.�.� แนวทางการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ

การพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ การพฒนาความคดของผ เรยนนบเปน

เปาหมายท�สาคญย�งของการจดการศกษาและสามารถพฒนาไดโดยการสอน การพฒนาการคดจงเขา

มามบทบาทในการจดการศกษา แตการสอนทกษะการคดกยงประสบปญหาตางๆ โดยครสวนใหญ

ในโรงเรยนมกจะเนนวธการทองจาทาใหเดกไมไดพฒนาความคดเทาท�ควร เดกไมสามารถท�จะ

แกปญหาไดเม�อประสบดวยตนเอง (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, ���� : 25-27)

ศาสตราจารย นพ.ประเวศ วะส (2542) นกคดคนสาคญของประเทศไทย ผมบทบาทอยาง

มากในการกระตนใหเกดการปฏรปการศกษาข�น ทานไดเสนอกระบวนการทางปญญา ซ� งเปน

แนวทางท�นาไปสการคดระดบสง และการสรางองคความรดวยตนเอง ประกอบดวยข�นตอน �� ข�น

ดงน�

1) ฝกสงเกต ใหผเรยนมโอกาสสงเกตส�งตางๆ ใหมาก ใหรจกสงเกตส�งแวดลอมรอบตว

2) ฝกบนทก ใหผเรยนสงเกตส�งตางๆ และจดบนทกรายละเอยดท�สงเกตเหน

3) ฝกการนาเสนอตอท�ประชม เม�อผเรยนไดไปสงเกต หรอทาอะไร หรอเรยนรอะไรมา

ใหฝกนาเสนอเร�องน�นตอท�ประชม

4) ฝกการฟง การฟงผอ�นชวยใหไดความรมาก ผเรยนจงควรไดรบการฝกใหเปนผฟงท�ด

25

5) ฝกปจฉา-วสชนา ใหผเรยนฝกการถาม-ตอบ ซ�งจะชวยใหผเรยนเกดความแจมแจงใน

เร�องท�ศกษา รวมท�งไดฝกการใชเหตผล การวเคราะหและการสงเคราะห

6) ฝกต�งสมมตฐานและต� งคาถาม ใหผเรยนฝกคดและต�งคาถาม เพราะคาถามเปน

เคร�องมอสาคญในการไดมาซ� งความรตอไป จงใหผเรยนฝกต�งสมมตฐานและหาคาตอบ

7) ฝกการคนหาคาตอบ เม�อมคาถามและสมมตฐานแลว ควรใหผเรยนฝกคนหาคาตอบ

จากแหลงตางๆ เชน หนงสอ ตารา อนเทอรเนต หรอไปสอบถามจากผร

8) ฝกการวจย การวจยเปนกระบวนการหาคาตอบท�จะชวยใหผเรยนคนหาความรใหม ฝก

เช�อมโยงบรณาการใหเหนความเปนท�งหมดและเหนตวเอง เม�อผเรยนไดเรยนอะไรมาแลว ควรให

ผเรยนเช�อมโยงใหเหนความเปนท�งหมด และเกดการรตวเองตามความเปนจรงวาสมพนธกบความ

เปนท�งหมดอยางไร อนจะทาใหเกดมตทางจรยธรรมข�น ชวยใหผเรยนไดเรยนรการอยรวมกนอยาง

สนต

9) ฝกการเขยนเรยบเรยงทางวชาการ หลงจากท�ไดเรยนรเร�องใดแลว ควรใหผเรยน ฝก

เรยบเรยงความรท�ได การเรยบเรยงจะชวยใหความคดประณตข�น ทาใหตองคนควาหาหลกฐานท�มา

ของความรใหถ�ถวนแมนยาข�น การเรยบเรยงทางวชาการเปนวธการสาคญในการพฒนาปญญาของ

ตน และเปนประโยชนในการเรยนรของผอ�นในวงกวางออกไป

ศนยอนโนเทค (อรพรรณ พรสมา, ���� : ��-��) ซ� งเปนศนยฝกอบรมเก�ยวกบเทคโนโลย

และนวตกรรมทางการศกษาไดทาคมอการฝกทกษะการคดระดบสง โดยเสนอกจกรรมท�จาเปนตอ

การพฒนาทกษะการคด � ลกษณะ คอ การคดวจารณญาณ และการคดแบบสรางสรรค โดยม

กจกรรมท�จาเปนตอการคดวจารณญาณ ดงน�

1) ฝกคดเก�ยวกบรายละเอยดขององคประกอบของกจกรรม ส�งของ สถานท�และเหตการณ

ตางๆ

2) ฝกแยกแยะองคประกอบท�ทาใหกจกรรมลมเหลว หรอความเลวรายของสถานการณ

3) ฝกแยกแยะความคดเหนท�แตกตางหรอคลายกนของบคคล หรอกลมบคคลวาแตกตาง

หรอเหมอนกนอยางไร

4) ฝกแยกแยะและจาแนกขอมลท�เปนจรงและท�เปนเพยงความคดเหนออกจากกน

5) ฝกแยกแยะขาวสารขอมลท�ไดรบจากส�อมวลชนและแหลงขอมลอ�นวามความเหมอน

หรอตางกนอยางไร

6) ฝกแยกแยะขอคดเหน ขอเสนอแนะท�เราเหนวาสมเหตสมผลและท�ไมสมเหต

26

สมผล ใหนกเรยนฝกสรางเกณฑในการตดสนความถกตอง ความเหมาะสม ความดและความงาม

ของส�งตางๆ

7) ฝกหาขอมลนามาใชสนบสนนความคดเหนและขอเทจจรงท�ตนตองการกลาวอาง

�) ฝกแยกแยะขอคดเหนในเชงทาลายและสรางสรรคของนกเรยนนกการเมองและ

นกวเคราะหวจารณ

สเตฟาน บรคฟลด (Stephen Brookfield, 1987) ไดเสนอกจกรรมการเรยนรสาหรบ

สงเสรมการคดอยางมวจารณญาณดงน�

�) การจดโครงการและกจกรรมใหสบคนและจนตนาการเร�องตางๆ

�) ใหไตรตรอง สะทอนความคดเก�ยวกบมมมองของตนเองและมมมองของผอ�นในเวลา

เดยวกน แตการตดสนใจสดทายตองเปนของผเรยนเอง

�) การฝกคดใหเหตผลตางๆ (Reasoning Skills)

4) ใชกจกรรมกลมระดมความคด สรปหลกการ และรวมกนอภปรายสะทอนความคด

�.�.� ประโยชนของการคดอยางมวจารณญาณ

ทศนา แขมมณ (���� : ��) กลาววา ประโยชนท�คาดวาจะไดรบจากการสอนใหผเรยนม

ความคดอยางมวจารณญาณท�สาคญมดงน�

1) ชวยใหผเรยนสามารถปฏบตงานไดอยางมหลกการและเหตผล และไดงานท�ม

ประสทธภาพ

2) ชวยใหผเรยนประเมนงานโดยใชเกณฑอยางสมเหตสมผล

3) สงเสรมใหรจกประเมนตนเองอยางมเหตผล และมทกษะในการตดสนใจ

4) ชวยใหผเรยนไดเรยนรเน�อหาอยางมความหมายและเปนประโยชน

5) ชวยใหผเรยนไดฝกทกษะการใชเหตผลในการแกปญหา

6) ชวยใหผเรยนสามารถกาหนดเปาหมาย รวบรวมขอมลเชงประจกษ คนความร ทฤษฎ

หลกการ ต�งขอสนนษฐาน ตความหมาย และลงขอสรป

7) ชวยใหผเรยนประสบความสาเรจในการใชภาษาและส�อความหมาย

8) ชวยใหผเรยนสามารถคดอยางชดเจน คดอยางถกตอง คดอยางแจมแจง คดอยาง

กวางขวางและคดอยางลมลก ตลอดจนคดอยางสมเหตสมผล

27

9) ชวยใหผเรยนเปนผมปญญา กอปรดวยความรบผดชอบ ความมระเบยบวนย ความ

เมตตา และเปนผมประโยชน

10) ชวยใหผเรยนสามารถอาน เขยน พด ฟงไดด

11) ชวยใหผเรยนพฒนาความสามารถในการเรยนรตลอดชวตอยางตอเน�องในสถาน

การณท�โลกมการเปล�ยนแปลง

�.�.� การประเมนการคดอยางมวจารณญาณ

จากการศกษาคนควาในเร�องของการคดอยางมวจารณญาณ ไดมการสรางแบบทดสอบ

ข�นมามากมายเพ�อวดการคดอยางมวจารณญาณ ดงตอไปน�

การวดการคดอยางมวจารณญาณ โดยใชแบบประเมนความคดวจารณญาณของวตสนและ

เกลเซอร (Watson and Glaser, 1964) ในการสรางแบบทดสอบเพ�อวดความสามารถในการคด

วจารณญาณน�น วตซนซ� งเปนศาสตราจารยทางการศกษาแหงมหาวทยาลยโคลมเบยเปนคนแรกท�

พฒนาแบบทดสอบเพ�อวดความคดอยางมวจารณญาณข�นโดยทาการศกษาเก�ยวกบการวดความเท�ยง

ธรรมทางจตใจ ตอมาไดทาการศกษาวจยและทดลองแบบทดสอบในการวดความสามารถในการคด

อยางมวจารณญาณ โดยท�วตซนไดพฒนาเช�อมโยงกบการวดความเท�ยงธรรมทางจตใจของเขา ซ� ง

ตอมา เกลเซอร (Glaser, 1973) ซ� งเปนนกจตวทยาไดดดแปลงและปรบปรงขยายไปใชกบงานของ

เขา คอ การทดลองเพ�อพฒนาความคดอยางมวจารณญาณ ต� งแตน�นเปนตนมาแบบทดสอบน� ก

ประสบความสาเรจในการทดลอง มการวเคราะหและดดแปลงปรบปรงเพ�อใหเขากบแนวคดหลก

ของการคดอยางมวจารณญาณ โดยมการใชคาถามจานวนมาก เพ�อฝกการแกปญหาท�ยงยากซบซอน

ผลการศกษาพบวา สามารถดงความคดอยางมวจารณญาณใหปรากฏออกมาได วตซนไดรวมมอกบ

เกลเซอรทาการวเคราะหและทดลองพฒนาแบบทดสอบน� เร�อยมา ทาใหไดแบบทดสอบการคดอยาง

มวจารณญาณ ไดตรงตามคานยามท�ใหไว ตอมาในป ค.ศ.���� วตสนและเกลเซอรไดทาการ

ปรบปรงจนไดแบบทดสอบการคดอยางมวจารณญาณท�มคณภาพไดรบการรบรองจากผทรงคณวฒ

และเปนท�ยอมรบของผใชแบบทดสอบจนกลายเปนแบบทดสอบความคดอยางมวจารณญาณ ท�

นาไปใชแพรหลายมากท� สด และแบบประเมนดงกลาวมช�อวา แบบประเมนความคดอยางม

วจารณญาณของ วตสนและเกลเซอร (Watson and Glaser, 1964 : �) ซ� งไดมการพฒนาอยางตอเน�อง

ฉบบลาสดไดมการพฒนาในป ค.ศ.���� เพ�อใหเปนแบบทดสอบท�มการประยกตใชการคดอยางม

วจารณญาณ โดยในแบบทดสอบประกอบดวยปญหา ขอความ การโตแยง และการตความหมาย

ขอมล ซ� งเปนประสบการณท�พบไดในการทางาน การอานหนงสอพมพหรอขอความในวารสาร การ

28

ฟงสนทรพจน หรอการมสวนรวมในการอภปรายตางๆ แบบทดสอบน� ม � แบบ คอ แบบ Ym และ

แบบ Zm ซ�งเปนแบบทดสอบคขนานกน โดยในแตละแบบประกอบดวยแบบทดสอบยอย จานวน �

ฉบบ ไดแก

1) ความสามารถในการสรปอางอง (Inferences) เปนการวดความสามารถในการตดสน

และจาแนกความนาจะเปนของขอสรปวา ขอสรปใดเปนจรงหรอเปนเทจ ลกษณะของแบบสอบยอย

น� มการกาหนดสถานการณมาให แลวมขอสรปของสถานการณ �-� ขอสรป จากน�นผตอบตอง

พจารณาตดสนวา ขอสรปแตละขอเปนเชนไร โดยเลอกจากตวเลอก � ตวเลอก ไดแก เปนจรง นาจะ

เปนจรง ขอมลท�ใหไมเพยงพอ นาจะเปนเทจ และเปนเทจ

2) ความสามารถในการระบขอตกลงเบ�องตน (Recognition of Assumptions) เปนการวด

ความสามารถในการจาแนกวา ขอความใดเปนขอตกลงเบ�องตน ขอความใดไมเปน ลกษณะของ

แบบสอบยอยน� มการกาหนดสถานการณมาให แลวมขอความตามมา สถานการณละ �-� ขอความ

จากน�นผตอบตองพจารณาตดสนขอความในแตละขอวา ขอใดเปนหรอไมเปนขอตกลงเบ�องตนของ

สถานการณท�งหมด

3) ความสามารถในการนรนย (Deduction) เปนการวดความสามารถในการหาขอสรป

อยางสมเหตสมผลจากสถานการณท�กาหนดมาให โดยใชหลกตรรกศาสตร ลกษณะของแบบสอบ

ยอยน� มการกาหนดสถานการณมาให � ยอหนา แลวมขอสรปตามมา สถานการณละ �-� ขอ จากน�น

ผตอบตองพจารณาตดสนวา ขอสรปในแตละขอเปนขอสรปท�เปนไปไดหรอไมตามสถานการณน�น

4) ความสามารถในการแปลความ (Interpretation) เปนการวดความสามารถในการให

น� าหนกขอมลหรอหลกฐาน เพ�อตดสนความเปนไปไดของขอสรป ลกษณะของแบบสอบยอยน� ม

การกาหนดสถานการณมาให แลวมขอสรปสถานการณละ �-� ขอ จากน�นผตอบตองพจารณาตดสน

วา ขอสรปในแตละขอวานาเช�อถอหรอไมภายใตสถานการณอนน�น

5) ความสามารถในการประเมนขอโตแยง (Evaluation of Arguments) เปนการวดความ

สามารถในการจาแนก การใชเหตผลวาส�งใดเปนความสมเหตสมผล ลกษณะของแบบสอบยอยน� ม

การกาหนดชดของคาถามเก�ยวกบประเดนปญหาสาคญมาให ซ� งแตละคาถามมชดของคาตอบพรอม

เหตผลกากบ จากน�นผตอบตองพจารณาตดสนวาคาตอบใดมความสาคญเก�ยวของโดยตรงกบคาถาม

หรอไม และใหเหตผลประกอบ

การประเมนการคดอยางมวจารณญาณตามแนวของเอนนส (Ennis) โดยใชแบบทดสอบ

ความคดวจารณญาณคอรเนล (Cornell Critical Thinking Test) ท�สรางข�นโดยเอนนสและมลแมน

(Ennis and Millman) ต�งแตป ค.ศ.���� จากน�นไดมการพฒนาปรบปรงข�นเร� อยๆ จนกระท�งในป

29

ค.ศ.���� ท�งสองไดรวมกนสรางแบบทดสอบวดความคดวจารณญาณ เพ�อวดกลมบคคลในระดบ

ตางกน ดงน�

�. แบบทดสอบวดการคดอยางมวจารณญาณคอรเนลระดบเอกซ (Cornell Critical

Thinking Test Level X) เปนแบบทดสอบท�ใชวดกบนกเรยนต�งแตเกรด � จนถงเกรด �� เปน

แบบทดสอบปรนย � ตวเลอก จานวน �� ขอ ใชเวลาทาแบบทดสอบ �� นาท ซ� งแบบทดสอบฉบบ

น�จะวดความสามารถใน � ดาน คอ การอปนย การนรนย ความนาเช�อถอของแหลงขอมล และการ

สงเกตและการระบขอตกลงเบ�องตน

2. แบบทดสอบวดการคดอยางมวจารณญาณคอรเนล ระดบแซด (Cornell Critical

Thinking Test Level Z) เปนแบบทดสอบท�ใชวดกบเดกระดบมธยมศกษาท�มปญญาเลศและกลม

นกศกษาระดบวทยาลยจนถงวยผใหญ เปนแบบปรนย � ตวเลอก จานวน �� ขอ ใชเวลาทา

แบบทดสอบ �� นาท ซ� งแบบทดสอบฉบบน� จะวดความสามารถ � ดาน คอ การอปนย ความ

นาเช�อถอของแหลงขอมล การพยากรณและการวางแผนการทดลอง การอางองเหตผลผดหลก การ

นรนย การใหคานยาม และการระบขอตกลงเบ�องตน

3. การประเมนการคดอยางมวจารณญาณ โดยใชแบบทดสอบของ นวเจอรซ� แบบทด

สอบวดทกษะการใชเหตผลของนวเจอรซ� (New Jersey Test of Reasoning Skills) ถกสรางข�นโดย

สถาบนการสงเสรมดานปรชญาสาหรบเดกในป ค.ศ.���� แบบทดสอบน�สามารถวดการคดอยางม

วจารณญาณของนกเรยนต�งแตอายเกรด � ถงระดบนกศกษามหาวทยาลยเปนแบบปรนย � ตวเลอก

จานวน �� ขอ ซ� งใชวดความสามารถดานการใชเหตผลทางภาษา จานวน � ดาน คอ การระบ

ขอตกลงเบ�องตน การอปนย การอางเหตผลท�ด

4. การวดการคดอยางมวจารณญาณ โดยใชแบบทดสอบวดกระบวนการการคดทาง

สตปญญาระดบสงของโรสส (Ross Test of Higher Cognition Process) ถกสรางข�นต�งแตป ค.ศ.

���� จากน�นไดมการปรบปรงและพฒนาอยางตอเน�องจนกระท�งในป ค.ศ.���� แบบทดสอบน�ได

ใชวดการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนต�งแตเกรด � จนถงเกรด � โดยวดความสามารถของ

นกเรยนดานการวเคราะห สงเคราะห และการประเมนคา ซ� งสรางข�นตามจดมงหมายทางการศกษา

ของบลม (Bloom) แบบทดสอบน� มจานวน ��� ขอ ซ� งประกอบดวย � ตอน คอ การอปมาอปมย การ

อางเหตผลแบบนรนย ขออางท�อางผด ความสมพนธแบบนามธรรม การจดลาดบ ยทธวธการต�ง

30

คาถาม การวเคราะหขอมลท�เก�ยวของและไมเก�ยวของ และการวเคราะหการอางเหตผล ในแตละ

ข�นตอนของแบบทดสอบจะวดความสามารถท�แตกตางกน คอ ตอนท� � , � และ � จะวด

ความสามารถในการวเคราะห ตอนท� �, � และ � จะวดความสามารถในการสงเคราะห สวนในตอน

ท� � และ � จะวดความสามารถในการประเมนคา

2.2 การเรยนรแบบรวมมอ

2.2.1 ความหมายของการเรยนรแบบรวมมอ

การเรยนรแบบรวมมอ คอ การเรยนรเปนกลมยอยโดยมสมาชกกลมท�มความสามารถ

แตกตางกนประมาณ �-� คนชวยกนเรยนรเพ�อไปสเปาหมายของกลม นกการศกษาสาคญท�เผยแพร

แนวคดของการเรยนรแบบน� คอ สลาวน (Slavin) เดวด จอหนสน (David Johnson) และรอเจอร

จอหนสน (Roger Johnson) เขากลาววา ในการจดการเรยนการสอนโดยท�วไป เรามกจะไมใหความ

สนใจเก�ยวกบความสมพนธและปฏสมพนธระหวางผเรยน สวนใหญเรามกจะมงไปท�ปฏสมพนธ

ระหวางครกบผเรยน หรอระหวางผเรยนกบบทเรยน ความสมพนธระหวางผเรยนท�เปนมตท�มกจะ

ถกละเลยหรอมองขามไป ท� งๆ ท�มผลการวจยช� ชดเจนวา ความรสกของผเรยนตอตนเอง ตอ

โรงเรยน ครและเพ�อนรวมช�น มผลตอการเรยนรมาก จอหนสนและจอหนสน (Johnson and

Johnson, 1994 : 31-32) กลาววา ปฏสมพนธระหวางผเรยนม � ลกษณะ คอ

�. ลกษณะแขงขนกนในการเรยนร ผเรยนแตละคนจะพยายามเรยนใหไดดกวาคนอ�น

เพ�อใหไดคะแนนด ไดรบการยกยอง หรอไดรบการตอบแทนในลกษณะตางๆ

�. ลกษณะตางคนตางเรยน คอ แตละคนตางกรบผดชอบดแลตนเองใหเกดการเรยนร ไม

ยงเก�ยวกบผอ�น

�. ลกษณะรวมมอกนหรอชวยกนในการเรยนร คอ แตละคนตางกรบผดชอบในการเรยนร

ของตน และในขณะเดยวกนกตองชวยใหสมาชกคนอ�นเรยนรดวย จอหนสนและจอหนสน

(Johnson and Johnson) ช� ใหเหนวา การจดการศกษาปจจบนมกสงเสรมการเรยนรแบบแขงขน ซ� ง

อาจมผลทาใหผเรยนเคยชนตอการแขงขนเพ�อแยงชงผลประโยชนมากกวาการรวมมอกนแกปญหา

อยางไรกตาม เขาแสดงความเหนวา เราควรใหโอกาสผเรยนไดเรยนรท� ง � ลกษณะ โดยรจกใช

ลกษณะการเรยนรอยางเหมาะสมกบสภาพการณ ท�งน� เพราะในชวตประจาวน ผเรยนจะตองเผชญ

สถานการณท�มท�ง � ลกษณะ แตเน�องจากการศกษาปจจบนมการสงเสรมการเรยนรแบบรวมมอ ซ� ง

31

สามารถชวยใหผเรยนเกดการเรยนรไดด รวมท�งไดเรยนรทกษะทางสงคมและการทางานรวมกบ

ผอ�นซ� งเปนทกษะท�จาเปนอยางย�งในการดารงชวตดวย

2.2.2 แนวคดและหลกการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ

การจดการเรยนการสอนแบบใหนกเรยนรวมมอกน มลกษณะตางจากการใหนกเรยนเขา

รวมกจกรรมกลมในช�นเรยนท�วไป คอ แทนท�จะปลอยใหนกเรยนทางานไปตามกลไกกลมโดยเสร

ครตองจดสภาพการณและวางเง�อนไขใหนกเรยนรวมมอกนทางานอยางจรงจง มความเตมใจท�จะ

ชวยเหลอพ� งพากน ท�งน� มใชเพ�อการเรยนรเน�อหาวชาเทาน�น แตเพ�อใหนกเรยนไดรจกทางาน

รวมกบผอ�นเปนกลม ซ� งจะเปนประโยชนตอการทางานในชวตจรงในภายหนา และชวยลดความ

ขดแยงระหวางกลมสงคมในช�นท�ตางเช�อชาต ตางชนช�นกน การจดสภาพการณและเง�อนไขเพ�อให

นกเรยนรวมมอกนน�น อาศยทฤษฎทางจตวทยาสงคมเปนพ�นฐาน (Johnson & Johnson, 1994: 78)

โดยนาแนวคดเร�องพลวตในกลมมาใช พลวตในกลม คอ การศกษาพฤตกรรมของคนในกลม พลง

ตางๆ ในกลมและการเปล�ยนแปลงตางๆ ภายในกลม ซ� งจะมอทธพลตอพฤตกรรมของกลมโดย

สวนรวม นอกจากน� ยงรวมถงกระบวนการแปลความหมายของพฤตกรรมของบคคลแตละคนใน

กลม โดยอาศยประสบการณของคนในกลม หรอจะอธบายวาทาไมจงเกดเหตการณเชนน�นในกลม

ทาไมสมาชกในกลมจงตองแสดงพฤตกรรมเหลาน�น พลวตในกลมชวยใหเขาใจถงกระบวนการใน

การทางานรวมกน วธการเลอกจดมงหมายของกลม การตดสนใจของกลม การวางแผนปฏบตงาน

ของกลม การดาเนนงานตามแผนการ การเสนอแนะและการประเมนผลวธการดาเนนงานของกลม

พลวตในกลมจะชวยใหบคคลมความคนเคยกบเร�องความเปนผนาการเปนสมาชก ซ� งมความจาเปน

ตอการรบผดชอบตอกลม และชวยใหบคคลสามารถฝกฝนตนเองและผอ�นใหเปนผนาพลวตในกลม

ประกอบดวยองคประกอบตอไปน�

�. องคประกอบสวนบคคล หมายถง มโนทศนเก�ยวกบตน ความสามารถของบคคลท�จะ

เขาใจตนเองและผอ�น แรงจงใจ ความสนใจ ความตองการ ส�งเหลาน� มอทธพลตอการมปฏสมพนธ

ท�งทางบวกและทางลบกบบคคลอ�น ปฏสมพนธทางบวก เชน การชวยเหลอ การรเร� ม การรอบรใน

เร�องตางๆ สวนทางลบ เชน การอยากเดนคนเดยว การตอตาน การไมรวมมอ

�. ประสบการณ ความร และทกษะเก�ยวกบวธดาเนนงานของกลม ผท�ประสบผลสาเรจ

เม�อทางานกลมยอย มเจตคตท�ดตอการทางานกลม และเปนไปในทางตรงกนขามกบผท�ไดรบความ

ลมเหลวในการทางานกลม กมกมเจตคตไมดตอการทางานรวมกบผอ�น ประสบการณจงมกม

อทธพลโดยตรงตอการทางานกลม สวนความรของแตละบคคลกมความสาคญตอการทางานกลม

32

เชนกน คอ ถาบคคลมความรในเร�องท�กลมตองการยอมเกดความม�นใจในการทางานและสามารถ

ปฏบตงานไดสาเรจ แตถาบคคลไมมความรกจะมผลใหเขารสกไมสบายใจในการทางาน เปน

อปสรรคในการดาเนนงานของกลม สาหรบเร� องทกษะในการส�อความกบผอ�น เชน ความสามารถ

ในการฟงและจบใจความสาคญได ความสามารถในการแสดงความคดเหน สรปความคดเหน

ความสามารถในการประนประนอมเพ�อลดความขดแยงและความเครยดภายในกลม ทกษะท�งสอง

ประเภทน� ชวยใหการทางานกลมดาเนนไปสจดหมายได

3. จดมงหมาย จดมงหมายท�ชดเจนเปนท�เขาใจและยอมรบของบคคลในกลม ทาใหกลม

เหนทศทางในการทางาน จดมงหมายม � ประเภทดวยกน คอ จดมงหมายของบคคลและจดมงหมาย

ของกลมซ�งสอดคลองกน จงจะทาใหเกดบรรยากาศการทางานแบบรวมมอรวมใจกน

�. องคประกอบดานเกยรตยศ เปนพลงท�ชวยใหบคคลซ� งแตกตางกน ไดมารวมมอกน

เน�องจากบคคลแตละคนไมอยากจะแตกตางจากคนอ�นมากเกนไป และไมอยากดอยกวาคนอ�น การ

ทางานกลมจงสรางบรรยากาศใหทกคนมคณคาเทาเทยมกน การตดสนใจเร�องใดกตามถอเปนมต

เอกฉนทของกลม มใชของใครคนใดคนหน� ง ทาใหบคคลเกดความสบายใจและมความสข

�. ขนาดของกลม กลมท�มสมาชกมากเกนความจาเปน อาจทาใหงานลาชาหรอภาระงาน

ไปตกกบสมาชกบางคน ขณะท�บางคนอาจจะไมตองรบผดชอบอะไรเลย หรอเกดกรณทางาน

ซ�าซอนกน ทาใหเกดบรรยากาศของความคบของใจจากการทางานมากเกนไปหรอไมมอะไรจะทา

ไมมโอกาสไดใชความสามารถท�มอย ขนาดของกลมจงควรเหมาะสมกบสถานการณ จดมงหมาย

ของงานและท�สาคญทาใหสามารถกระจายหนาท�ไดท�วถงทกคน

�. สภาพแวดลอมทางกายภาพ ไมวาจะเปนการจดสภาพหองเรยน โตะเรยน จดโตะ

ประชมอภปราย ลวนมความสาคญท� ชวยสงเสรมบรรยากาศของกลม ปองกนมใหเกดความร

แตกแยก กลาวโดยสรปพลวตในกลมมประโยชนดงน� (คมเพชร ฉตรศภกล, ����: 27)

�.� ชวยใหสมาชกแตละคนเพ�มการรบรท�รวดเรวตอเหตการณท�กาลงเกดข�นในกลม

และชวยใหแตละคนทาหนาท�เปนสมาชกหรอเปนผนาไดอยางมประสทธภาพ

�.� ชวยใหสมาชกแตละคนไดใชความสามารถท�ตนมอยในการพฒนางานของกลม

ไปสจดมงหมาย

�.� ชวยใหผนากลมรบรและตระหนกในความรบผดชอบท�จะชวยกลมในการพฒนา

งานใหสาเรจสจดมงหมาย

33

2.2.3 ลกษณะของการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ

จอหนสนและจอหนสน (Johnson and Johnson, 1994: 62) ไดกาหนดลกษณะสาคญ

เบ�องตนของการเรยนรแบบรวมมอ ดงน�

�. สมาชกกลมมความรบผดชอบตอกลมรวมกน ชวยกนทางานท�ไดรบมอบหมายให

สาเรจ โดยมจดมงหมายรวมกน สมาชกกลมมปฏสมพนธตอกน อภปรายแลกเปล�ยนความคดเหน

ซ�งกนและกน

�. สมาชกกลมแตละคนมความรบผดชอบในงานของตนเองท�ไดรบมอบหมาย ม

จดมงหมายสาคญ คอ การท�แตละคนตองทางานอยางเตมความสามารถ

�. สมาชกกลมมทกษะการทางานกลมและมมนษยสมพนธท�ด ครสอนทกษะการทางาน

กลมและประเมนการทางานกลมของนกเรยน

2.2.4 องคประกอบของการเรยนรแบบรวมมอ

การเรยนรแบบรวมมอไมไดมความหมายเพยงวา มการจดใหผเรยนเขากลมแลว ใหงาน

และบอกผเรยนใหชวยกนทางานเทาน�น การเรยนรจะเปนแบบรวมมอได ตองมองคประกอบท�

สาคญครบ � ประการดงน� (Johnson and Johnson, 1994: ��-��)

1. การพ�งพาและเก�อกลกน (Positive Interdependence)

กลมการเรยนรแบบรวมมอ จะตองมความตระหนกวา สมาชกลมทกคนมความสาคญ และ

ความสาเรจของกลมข� นกบสมาชกทกคนในกลม ในขณะเดยวกนสมาชกแตละคนจะประสบ

ความสาเรจไดกตอเม�อกลมประสบความสาเรจ ความสาเรจของบคคลและของกลมข�นอยกบของกน

และกน ดงน�นแตละคนตองรบผดชอบในบทบาทหนาท�ของตนและในขณะเดยวกนกชวยเหลอ

สมาชกคนอ�นๆ ดวย เพ�อประโยชนรวมกน การจดกลมเพ�อชวยใหผเรยนมการพ�งพาชวยเหลอ

เก�อกลกนน�ทาไดหลายทาง การใหผเรยนมเปาหมายเดยวกน หรอใหผเรยนกาหนดเปาหมายในการ

ทางาน/การเรยนรรวมกน (Positive Goal Interdependence) การใหรางวลตามผลงานของกลม

(Positive Reward Interdependence) การใหงานหรอวสดอปกรณท�ทกคนตองทาหรอใชรวมกน

(Positive Resource Interdependence) การมอบหมายบทบาทหนาท�ในการทางานรวมกนใหแตละ

คน (Positive Role Interdependence)

34

2. การปรกษาหารอกนอยางใกลชด (Face-to-Face Promotive Interaction)

การท�สมาชกในกลมมการพ� งพาชวยเหลอเก�อกลกน เปนปจจยท�สงเสรมใหผเรยนม

ปฏสมพนธตอกนและกนในทางท�จะชวยใหกลมบรรลเปาหมาย สมาชกลมจะหวงใย ไววางใจ

สงเสรม และชวยเหลอกนและกนในการทางานตางๆ รวมกน สงผลใหเกดสมพนธภาพท�ดตอกน

3. ความรบผดชอบท�ตรวจสอบไดของสมาชกแตละคน (Individual Accountability)

สมาชกในกลมการเรยนรทกคนจะตองมหนาท�รบผดชอบ และพยายามทางานท�ไดรบ

มอบหมายอยางเตมความสามารถ ไมมใครท�จะไดรบประโยชนโดยไมทาหนาท�ของตน ดงน�นกลม

จาเปนตองมระบบการตรวจสอบผลงาน ท�งท�เปนรายบคคลและเปนกลม วธการท�สามารถสงเสรม

ใหทกคนไดทาหนาท�ของตนอยางเตมท�มหลายวธ เชน การจดกลมใหเลก เพ�อจะไดมการเอาใจใส

กนและกนไดอยางท�วถง การทดสอบเปนรายบคคล การสมเรยกช�อใหรายงาน ครสงเกตพฤตกรรม

ของผเรยนในกลม การจดใหกลมมผสงเกตการณ การใหผเรยนสอนกนและกน เปนตน

4. การใชทกษะการปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการทางานกลมยอย

(Interpersonal and Small-Group Skills)

การเรยนรแบบรวมมอจะประสบความสาเรจได ตองอาศยทกษะท�สาคญๆ หลายประการ

เชน ทกษะทางสงคม ทกษะการปฏสมพนธกบผอ�น ทกษะการทางานกลม ทกษะการส�อสาร และ

ทกษะการแกปญหาขดแยง รวมท�งการเคารพ ยอมรบ และไววางใจกนและกน ซ� งครควรสอนและ

ฝกใหแกผเรยนเพ�อชวยใหดาเนนงานไปได

5. การวเคราะหกระบวนการกลม (Group Processing)

กลมการเรยนรแบบรวมมอจะตองมการวเคราะหกระบวนการทางานของกลมเพ�อชวยให

กลมเกดการเรยนรและปรบปรงการทางานใหดข�น การวเคราะหกระบวนการกลมครอบคลมการ

วเคราะหเก�ยวกบวธการทางานของกลม พฤตกรรมของสมาชกกลมและผลงานของกลม การ

วเคราะหการเรยนรน� อาจทาโดยคร หรอผเรยน หรอท�งสองฝาย การวเคราะหกระบวนการกลมน�

เปนยทธวธหน�งท�สงเสรมใหกลมต�งใจทางาน เพราะรวาจะไดรบขอมลปอนกลบ และชวยฝกทกษะ

การรคด (Metacognition) คอ สามารถท�จะประเมนการคดและพฤตกรรมของตนท�ไดทาไป

35

2.2.5 ผลดของการเรยนรแบบรวมมอ

การเรยนรแบบรวมมอไดรบความนยมอยางแพรหลาย นบต�งแตรายงานวจยเร� องแรก

ไดรบการตพมพในป ค.ศ. ���� ปจจบนมงานวจยท�เก�ยวของโดยเปนงานวจยเชงทดลองประมาณ

��� เร� อง และงานวจยเชงหาความสมพนธประมาณ ��� เร�อง ผลจากการวจยท�งหลายดงกลาว

พบวา การเรยนรแบบรวมมอสงผลดตอผเรยนตรงกนในดานตางๆ ดงน� (Johnson, Johnson and

Holubec, 1994: 1.3-1.4)

�. มความพยายามท�จะบรรลเปาหมายมากข�น (Greater Efforts to Achieve)

การเรยนรแบบรวมมอชวยใหผเรยนมความพยายามท�จะเรยนรใหบรรลเปาหมาย เปนผล

ทาใหผลสมฤทธ� ทางการเรยนสงข�น และมผลงานมากข�น การเรยนรมความคงทนมากข�น (Long-

Term Retention) มแรงจงใจภายในและแรงจงใจใฝสมฤทธ� มการใชเวลาอยางมประสทธภาพ ใช

เหตผลดข�น และคดอยางมวจารณญาณมากข�น

�. มความสมพนธระหวางผเรยนดข�น (More Positive Relationship among Students)

การเรยนรแบบรวมมอชวยทาใหผเรยนมน� าใจนกกฬามากข�น ใสใจในผอ�นมากข�น เหน

คณคาของความแตกตาง ความหลากหลาย การประสานสมพนธและการรวมกลม

�. มสขภาพจตดข�น (Greater Psychological Health)

การเรยนรแบบรวมมอชวยใหผเรยนมสขภาพจตดข�น มความรสกท�ดเก�ยวกบตนเอง และ

มความเช�อม�นในตนเองมากข�น นอกจากน�นยงชวยพฒนาทกษะทางสงคมและความสามารถในการ

เผชญกบความเครยดและความผนแปรตางๆ

2.2.6 ประเภทของกลมการเรยนรแบบรวมมอ

กลมการเรยนรท�ใชโดยท�วไปม � ประเภท คอ

�. กลมการเรยนรแบบรวมมออยางเปนทางการ (Formal Cooperative Learning Groups)

กลมประเภทน� ครจดข�นโดยการวางแผน จดระเบยบ กฎเกณฑ วธการ และเทคนคตางๆ เพ�อให

ผเรยนไดรวมมอกนเรยนรสาระตางๆ อยางตอเน�อง ซ� งอาจเปนหลายๆ ช�วโมงตดตอกน หรอหลาย

สปดาหตดตอกน จนกระท�งผเรยนเกดการเรยนรและบรรลจดมงหมายตามท�กาหนด

36

2. กลมการเรยนรแบบรวมมออยางไมเปนทางการ (Informal Cooperative Learning

Groups) กลมประเภทน�ครจดทาข�นเฉพาะกจเปนคร� งคราว โดยสอดแทรกอยในการสอนปกตอ�นๆ

โดยเฉพาะการสอนแบบบรรยาย ครสามารถจดกลมการเรยนรแบบรวมมอสอดแทรกเขาไปเพ�อชวย

ใหผเรยนมงความสนใจหรอใชความคดเปนพเศษในสาระบางจด

�. กลมการเรยนรแบบรวมมออยางถาวร (Cooperation-Based Groups) กลมประเภทน� เปน

กลมการเรยนรท�สมาชกลมมประสบการณการทางาน/การเรยนรรวมกนมานาน จนกระท�งเกด

สมพนธภาพท�แนนแฟน สมาชกกลมมความผกพน หวงใย ชวยเหลอกนและกนอยางตอเน�อง

ในการเรยนรแบบรวมมอมกจะมกระบวนการดาเนนงานท�ตองทาเปนประจา เชน การ

เขยนรายงาน การเสนอผลงานกลม การตรวจสอบผลงาน เปนตน ในการทางานท� เปนกจวตร

ดงกลาว ครควรจดระเบยบข�นตอนการทางาน หรอฝกฝนใหผเรยนดาเนนงานอยางเปนระบบ

ระเบยบเพ�อชวยใหงานเปนไปอยางมประสทธภาพ กระบวนการท�ใชหรอดาเนนการเปนกจวตรใน

การเรยนรแบบรวมมอน� เรยกวา “Cooperative Learning Scripts” (Johnson, Johnson and Holubec,

1994: 1-4) ซ� งหากสมาชกกลมปฏบตอยางตอเน�องเปนเวลานานจะเกดเปนทกษะท�ชานาญในท�สด

2.2.7 ข�นตอนของการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ

ฟอยและไลแมน (Foyle and Lyman, 1989) ไดกาหนดข�นตอนการเรยนรแบบรวมมอไว

ดงน�

�. เลอกเน�อหาและกาหนดเกณฑท�จะใหนกเรยนเรยนรและเขาใจ

�. กาหนดจดมงหมายเฉพาะและขนาดของกลม

�. จดนกเรยนเขากลมตามระดบความสามารถ

�. จดหองเรยนท�เอ�อตอการปฏสมพนธ

�. ฝกนกเรยนใชกระบวนการกลม

�. บอกส�งท�คาดหวงจากกลมใหชดเจน และกาหนดเวลาท�จะทางานใหเสรจ

�. เสนอเน�อหาโดยใชวธสอนท�เหมาะสม

�. คอยชวยเหลอนกเรยนเม�อจาเปน ขณะท�นกเรยนทากจกรรม

�. วดผลนกเรยนแตละคน

37

��. ใหรางวลกลมท�ชนะโดยอาจใชคาชมเชย

นอกจากน�น จอหนสนและจอหนสน (Johnson and Johnson, 1994: ��) ยงไดเสนอแนะ

การเรยนรแบบรวมมอไวดงน�

�. แนะนาใหนกเรยนทราบถงความจาเปนของทกษะตางๆ ของการเรยนลกษณะน�

�. การสอนแตละคร� งครควรใหเพยง � ถง � ทกษะ เชน การสอนใหนกเรยน รบฟงความ

คดเหนของสมาชกในกลม รจกวจารณ

�. กาหนดสถานการณใหนกเรยนฝกทกษะ โดยครคอยใหคาแนะนา

�. ครใหผลยอนกลบเม�องานบรรลเปาหมาย พยายามหลกเล�ยงคาชมเพ�อใหการเรยนม

ประสทธภาพสง

�.� การเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก (Graphic Organizer Instructional Model)

ผงกราฟก เปนแผนผงทางความคด ซ� งประกอบไปดวยความคดหรอขอมลสาคญๆ ท�

เช�อมโยงกนอยในรปแบบตางๆ ซ� งทาใหเหนโครงสรางของความรหรอเน�อหาสาระน�นๆ การใชผง

กราฟกเปนเทคนคท�ผเรยนสามารถนาไปใชในการเรยนรเน�อหาสาระตางๆ จานวนมาก เพ�อชวยให

เกดความเขาใจในเน�อหาสาระน�นไดงายข�น เรวข�น และจดจาไดนาน โดยเฉพาะอยางย�งหากเน�อหา

สาระหรอขอมลตางๆ ท�ผเรยนประมวลมาน�นอยในลกษณะกระจดกระจาย ผงกราฟกเปนเคร�องมอ

ท�ชวยใหผเรยนจดขอมลเหลาน�นใหเปนระบบระเบยบอยในรปแบบท�อธบายใหเขาใจและจดจาได

งาย นอกจากใชในการประมวลความรหรอจดความรดงกลาวแลว ในหลายกรณท�ผเรยนมความคด

รเร�มหรอสรางความคดข�น ผงกราฟกยงเปนเคร�องมอทางการคดไดด เน�องจากการสรางความคดซ� ง

มลกษณะเปนนามธรรมอยในสมอง จาเปนตองมการแสดงออกมาใหเหนเปนรปธรรม ผงกราฟก

เปนรปแบบของการแสดงออกของความคดท�สามารถมองเหนและอธบายไดอยางเปนระบบชดเจน

และอยางประหยดเวลา

การใชผงกราฟกเปนเคร�องมอในการเรยนรมพ�นฐานมาจากทฤษฎการเรยนร � ประการ

ดวยกน คอ (Bromley, Devitis and Modlo, 1995: 7-8)

1. การแยกแยะขอมลเพ�อใหเหนองคประกอบหลกท�เช�อมโยงกนอยอยางชดเจน สามารถ

ชวยใหผเรยนเกดการเรยนรมโนทศนไดงายข�น (Novak and Gowin อางถงใน Bromley et al., 1995)

38

2. หากสมองมการจดโครงสรางความรไวอยางเปนระบบระเบยบ จะชวยเรยกความรเดมท�

อยในโครงสรางทางปญญาออกมาใชเช�อมโยงกบความรใหมไดงายข� น (Ausubel อางถงใน

Bromley et al., 1995)

�. ผงกราฟกท�แสดงใหเหนถงองคประกอบหลกของเร�อง มลกษณะเปนภาพซ� งงายตอการ

ท�สมองจะจดจามากกวาขอความท�ตดตอกนยดยาว (Vygotsky อางถงใน Bromley et al., 1995)

4. การใชผงกราฟก ซ� งมลกษณะเปนท�งภาพและขอความ สามารถชวยใหผเรยนไดเรยนร

อยางต�นตว (Active Learning) เน�องจากผเรยนจะตองมท�งการฟง พด อาน เขยน คด จงจะสามารถ

จดทาผงกราฟกออกมาได เปนการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมาย

2.3.1 ทฤษฏ/หลกการ/แนวคด

โจนสและคณะ (Jones et al., 1989 : 20-25) คลาก (Clarke, 1991 : 526-534) และจอยส

และคณะ (Joyce et al,. 1992 : 159-165) ไดพฒนารปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟกข�น

โดยใชแนวคดทฤษฎกระบวนการทางสมองในการประมวลขอมล (Information Processing Theory)

ซ� งกลาววา กระบวนการเรยนรเกดข�นไดจากองคประกอบสาคญ � สวนดวยกนไดแก ความจาขอมล

(Information Storage) กระบวนการทางปญญา (Cognitive Processes) และเมตาคอคนช�น

(Metacognition) ความจาขอมลประกอบดวย ความจาจากการรสกสมผส (Sensory Memory) ซ� งจะ

เกบขอมลไวเพยงประมาณ � วนาทเทาน�น ความจาระยะส�น (Short-Term Memory) หรอความจา

ปฏบตการ (Working Memory) ซ� งเปนความจาท�เกดข�นหลงจากการตความส�งเราท�รบรมาแลว ซ� ง

จะเกบขอมลไวไดช�วคราวประมาณ �� วนาท และทาหนาท�ในการคด (Mental Operation) สวน

ความจาระยะยาว (Long-Term Memory) เปนความจาท�มความคงทน มขนาดความจไมจากด

สามารถคงอยเปนเวลานาน เม�อตองการใชจะสามารถเรยกคนได ส�งท�อยในความจาระยะยาวม �

ลกษณะ คอ ความจาเหตการณ (Episodic Memory) และความจาความหมาย (Semantic Memory)

เก� ยวกบขอเทจจรง มโนทศน กฎ หลกการตางๆ องคประกอบดานความจาขอมลน� จะม

ประสทธภาพมากนอยเพยงใด ข�นกบกระบวนการทางปญญาของบคคลน�น ซ� งประกอบดวย

ก. การใสใจ (Attention) หากบคคลมความใสใจในขอมลท�รบเขามาทางการสมผส

(Sensory Memory) ขอมลน�นกจะถกนาเขาไปสความจาระยะส�น (Short-Term Memory) ตอไป หาก

ไมไดรบการใสใจ ขอมลน�นกจะเลอนหายไปอยางรวดเรว

ข. การรบร (Perception) เม�อบคคลใสใจในขอมลใดท�รบเขามาทางประสาทสมผส

บคคลกจะรบรขอมลน�น และนาขอมลน� เขาสความจาระยะส�นตอไป ขอมลท�รบรน� จะเปนความจรง

39

ตามการรบร (Perceived Reality) ของบคคลน�น ซ� งอาจไมใชความจรงเชงปรนย (Objective Reality)

เน�องจากเปนความจรงท�ผานการตความจากบคคลน�นมาแลว

ค. การทาซ� า (Rehearsal) หากบคคลมกระบวนการรกษาขอมล โดยการทบทวนซ�า

แลวซ� าอก ขอมลน�นกจะยงคงถกเกบรกษาไวในความจาปฏบตการ

ง. การเขารหส (Encoding) หากบคคลมกระบวนการสรางตวแทนทางความคด

(Mental Representation) เก�ยวกบขอมลน�น โดยมการนาขอมลน�นเขาสความจาระยะยาวและ

เช�อมโยงเขากบส�งท�มอยแลวในความจาระยะยาว การเรยนรอยางมความหมายกจะเกดข�น

จ. การเรยกคน (Retrieval) การเรยกคนขอมลท�จาไวในความจาระยะยาว เพ�อนา

ออกมาใช มความสมพนธอยางใกลชดกบการเขารหส หากการเขารหสทาใหเกดการเกบจาไดดม

ประสทธภาพ การเรยกคนกจะมประสทธภาพตามไปดวย

ดวยหลกการดงกลาว การเรยนรจงเปนการสรางความรของบคคล ซ� งตองใชกระบวนการ

เรยนรอยางมความหมาย � ข�นตอนไดแก (�) การเลอกรบขอมลท�สมพนธกน (Selecting Relevant

Information) และ (�) การจดระเบยบขอมลเขาสโครงสราง (Coherent Structure) รวมท�ง (�) การ

บรณาการขอมลเดม (Integrating) และ (�) การเขารหส (Encoding) ขอมลการเรยนร เพ�อใหคงอยใน

ความจาระยะยาว และสามารถเรยกคนมาใชไดโดยงาย (Mayer, 1984: 30-33) ดวยเหตน� การให

ผเรยนมโอกาสเช�อมโยงความรใหมกบโครงสรางความรเดมๆ และนาความรความเขาใจมาเขารหส

หรอสรางตวแทนทางความคดท�มความหมายตอตนเองข� น จะสงผลใหการเรยนรน�นคงอยใน

ความจาระยะยาวและสามารถเรยกคนมาใชได

�.�.� วตถประสงคของการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก

เพ�อชวยใหผเรยนไดเช�อมโยงความรใหมกบความรเดมและสรางความหมายและความเขา

ใจในเน�อหาสาระหรอขอมลท�เรยนร และจดระเบยบขอมลท�เรยนรดวยผงกราฟก ซ� งจะชวยใหงาย

แกการจดจา

�.�.� ประเภทของผงกราฟก

ผงกราฟกท�นยมใชโดยท�วไปมอยจานวนมาก ในท�น� ไดเสนอผงกราฟกโดยแบงตาม

วตถประสงคของการนาเสนอขอมลดงน�

1) ผงกราฟกท�มวตถประสงคของการนาเสนอขอมลท�เปนมโนทศน มดงน�

40

1.1) ผงความคด เปนผงกราฟกท�แสดงความสมพนธของสาระหรอความคดตางๆ

ใหเหนเปนโครงสรางในภาพรวม โดยใชตาแหนง ระยะหางจากจดศนยกลาง ส เคร�องหมาย รปทรง

เรขาคณต และภาพแสดงความหมายและเช�อมโยงของความคดหรอสาระน�นๆ

1.2) ผงมโนทศน เปนผงกราฟกท�แสดงมโนทศนหรอความคดรวบยอดใหญไวตรง

กลางและแสดงความสมพนธระหวางมโนทศนและมโนทศนยอยๆ เปนลาดบข�น ดวยเสนเช�อมโยง

2) ผงกราฟกท�มวตถประสงคของการนาเสนอขอมลท�เปนการเปรยบเทยบมดงน�

2.1) เวนนไดอะแกรม เปนผงกราฟกท�เปนผงวงกลม 2 วง หรอมากกวา ท�มสวน

หน� งซอนกนอย เปนผงกราฟกท�เหมาะสาหรบการนาเสนอส�ง 2 ส�ง ซ� งมความเหมอนและความ

แตกตาง

2.2) ทชารต เปนผงกราฟกท�แสดงความแตกตางของส�งท�ศกษา

2.3) แผนภมกง เปนแผนผงกราฟกท�แสดงการเปรยบเทยบขอมล โดยเปนการ

แสดงสดสวนของขอมล

2.4) แผนภมแทง เปนผงกราฟกท�แสดงใหเหนและเขาใจความสมพนธของตวแปร

ตางๆ ไดชดเจน เปนการแสดงความสมพนธระหวางตวแปร 2 ตว โดยตวแปรน�นมคาไมตอเน�อง

2.5) ตารางเปรยบเทยบ เปนผงกราฟกท�เสนอขอมลในรปแบบตารางชวยใหเขาใจ

ไดงาย เพราะจดขอมลไวเปนหมวดหม ซ� งขอมลท�เสนอน�นอาจเปนการเปรยบเทยบความเหมอนกน

หรอตางกนของขอมล

3) ผงกราฟกท�มวตถประสงคของการนาเสนอขอมลท�เปนเหตเปนผลมดงน�

3.1) ผงกางปลา เปนผงกราฟกท�นาเสนอขอมลใหเหนถงสาเหตและผลของเร�องใด

เร�องหน�ง

3.2) ผงใยแมงมม เปนผงกราฟกท�ใชแสดงมโนทศนแบบหน� ง โดยแสดงความคด

รวบยอดใหญไวตรงกลาง และเสนท�แยกออกจากความคดรวบยอดใหญจะแสดงรายละเอยดของ

ความคดน�น

4) ผงกราฟกท�มวตถประสงคของการนาเสนอขอมลท�เปนการเรยงลาดบเหตการณ หรอ

ข�นตอนมดงน�

4.1) ผงเรยงลาดบ ใชแสดงลาดบข�นตอนของส�งตางๆ หรอกระบวนการตางๆ

4.2) ผงวฏจกร เปนผงกราฟกท�แสดงลาดบข�นตอนท�ตอเน�องกนเปนวงกลม หรอ

เปนวฎจกรท�ไมแสดงจดส�นสดหรอจดเร�มตนท�แนนอน

41

4.3) ผงเสนอปญหาและการแกปญหา เปนการแสดงใหเหนถงการแยกแยะปญหา

และพจารณาแนวทางการแกปญหาและผลลพธท�จะเกดข�นหลากหลาย

5) ผงกราฟกท�มวตถประสงคของการนาเสนอขอมลท�เปนการจดหมวดหมและการแบง

ประเภทมดงน�

5.1) ผงการจาแนกประเภทของขอมล เปนผงกราฟกท�ใชแสดงการจดขอมลตางๆ

ท�ตองการศกษาออกเปนหมวดหม โดยจดส�งท�มสมบตบางประการรวมกนใหอยในกลมเดยวกน ใน

การจาแนกประเภทของส�งท�ศกษาน�น ตองมเกณฑท�ใชในการจาแนกเสมอ

�.�.� รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก

รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟกมหลายรปแบบ ในท�น�จะนาเสนอไว � รปแบบ

ดงน�

�) รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟกของโจนสและคณะ (Jones et al., ����: 20-

25) ประกอบดวยข�นตอนการเรยนการสอนท�สาคญๆ � ข�นตอน ดงน�

�.�) ผ เสนอตวอยางการจดขอมลดวยผงกราฟกท� เหมาะสมกบเน� อหาและ

วตถประสงค

�.�) ผสอนแสดงวธการสรางผงกราฟก

�.�) ผสอนช�แจงเหตผลของการใชผงกราฟกน�นและอธบายวธการใช

�.�) ผเรยนฝกการสรางและใชผงกราฟกในการทาความเขาใจเน�อหาเปนรายบคคล

�.�) ผเรยนเขากลมและนาเสนอผงกราฟกของตนแลกเปล�ยนกน

�) รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟกของคลาก (Clark, 1991 : 526-534)

ประกอบดวยข�นตอนการเรยนการสอนท�สาคญๆ ดงน�

ก. ข�นกอนสอน

�) ผสอนพจารณาลกษณะของเน�อหาท�จะสอนสาระน�นและวตถประสงคของการ

สอนเน�อหาสาระน�น

�) ผสอนพจารณาและคดหาผงกราฟกหรอวธหรอระบบในการจดระเบยบเน�อหา

สาระน�นๆ

�) ผสอนเลอกผงกราฟก หรอวธการจดระเบยบเน�อหาท�เหมาะสมท�สด

42

�) ผสอนคาดคะเนปญหาท�อาจจะเกดข�นแกผเรยนในการใชผงกราฟกน�น

ข. ข�นสอน

�) ผสอนเสนอผงกราฟกท�เหมาะสมกบลกษณะของเน�อหาสาระแกผเรยน

�) ผเรยนทาความเขาใจเน�อหาสาระและนาเน�อหาสาระใสลงในผงกราฟกตาม

ความเขาใจของตน

�) ผสอนซกถาม แกไขความเขาใจผดของผเรยน หรอขยายความเพ�มเตม

�) ผสอนกระตนใหผเรยนคดเพ�มเตม โดยนาเสนอปญหาท�เก�ยวของกบเน�อหา แลว

ใหผเรยนใชผงกราฟกเปนกรอบในการคดแกปญหา

�) ผสอนใหขอมลปอนกลบแกผเรยน

�) รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟกของจอยสและคณะ (Joyce et al., 1992 :

159-161)

จอยสและคณะนารปแบบการเรยนการสอนของคลาก (Clark) มาปรบใชโดย

เพ�มเตมข�นตอนเปน � ข�น ดงน�

�) ผสอนช�แจงจดมงหมายของบทเรยน

�) ผสอนนาเสนอผงกราฟกท�เหมาะสมกบลกษณะของเน�อหา

�) ผสอนกระตนใหผเรยนระลกถงความรเพ�มเตม เพ�อเตรยมสรางความ สมพนธกบ

ความรใหม

�) ผสอนเสนอเน�อหาสาระท�ตองการใหผเรยนไดเรยนร

�) ผสอนเช�อมโยงเน�อหาสาระท�เรยนกบผงกราฟก และใหผเรยนนาเน�อหาสาระใส

ลงในผงกราฟกตามความเขาใจของตน

�) ผสอนใหความรเชงกระบวนการโดยช� แจงเหตผลในการใชผงกราฟกและ

วธการใชผงกราฟก

�) ผสอนและผเรยนอภปรายผลการใชผงกราฟกกบเน�อหา

�) ผสอนซกถาม ปรบความเขาใจและขยายความจนผเรยนเกดความเขาใจกระจางชด

�) รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟกของสปรยา ตนสกล (����: 40)

สปรยา ตนสกล ไดศกษาวจยเร�อง “ผลของการใชรปแบบการสอนแบบการจดขอมลดวย

แผนภาพ (Graphic Organizers) ท�มตอสมฤทธ� ผลทางการเรยนและความสามารถทางการแกปญหา

ของนกศกษาระดบปรญญาตรช�นปท� � คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล” ผลการวจย

43

พบวา นกศกษากลมทดลองมคะแนนเฉล�ยสมฤทธ� ผลทางการเรยนและความสามารถทางการ

แกปญหาสงกวานกศกษากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .��� รปแบบการเรยนการ

สอนดงกลาวประกอบดวยข�นตอนสาคญ � ข�นตอนดงน�

�) การทบทวนความรเดม

�) การช�แจงวตถประสงค ลกษณะของบทเรยน ความรท�คาดหวงใหเกดแกผเรยน

�) การกระตนใหผเรยนตระหนกถงความรเดม เพ�อเตรยมสรางความสมพนธกบ

ส�งท�เรยนและการจดเน�อหาสาระดวยแผนภาพ

�) การนาเสนอตวอยางการจดเน�อหาสาระดวยแผนภาพท�เหมาะกบลกษณะของ

เน�อหาความรท�คาดหวง

�) ผเรยนรายบคคลทาความเขาใจเน�อหา และฝกใชแผนภาพ

�) การนาเสนอปญหาใหผเรยนใชแผนภาพเปนกรอบในการแกปญหา

�) การทาความเขาใจใหกระจางชด

�.� งานวจยท�เก�ยวของ

�.�.� งานวจยท�เก�ยวของกบการคดอยางมวจารณญาณ

อรณ รตนวจตร (���� : 39-40) ไดศกษาผลของการฝกการคดอยางมวจารณญาณของ

นกเรยนช�นมธยมศกษาปท� � โรงเรยนทานางแนววทยา อาเภอแวงนอย จงหวดขอนแกน แบงเปน �

กลม กลมทดลองไดรบการสอนโดยใชแบบฝกหดการคดอยางมวจารณญาณ ซ� งดดแปลงจากแบบ

ฝกการคดอยางมวจารณญาณของ เพญพศทธ� เนคมานรกษ และยพด ไตรลลานนท สาหรบกลม

ควบคมไดรบการสอนตามปกต ผลการศกษาพบวานกเรยนกลมท�ไดรบการฝกการคดอยางม

วจารณญาณมการคดอยางมวจารณญาณสงกวากลมท�ไมไดรบการฝกอยางมนยสาคญทางสถตท�

ระดบ .�� และนกเรยนกลมท�ไดรบการฝกการคดอยางมวจารณญาณมการคดอยางมวจารณญาณสง

กวากอนไดรบการฝกอยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .��

มยร หรนขา (2 5 4 4 ) ไดศกษาผลการใชรปแบบพฒนาการคดอยางมวจารณญาณท�มตอ

ความสามารถในการคดแกปญหาในบรบทของชมชนของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� 3 โรงเรยนวด

ทพหมน จงหวดอทยธาน จานวน 2 หองเรยน ผลการวจยพบวา นกเรยนท�ไดรบการสอนโดยใช

รปแบบพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ มคะแนนความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ หลง

44

การทดลองไมแตกตางกบนกเรยนท�ไมไดรบการสอน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .05 นกเรยน

ท�ไดรบการสอนโดยใชรปแบบพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ มคะแนนความสามารถในการคด

อยางมวจารณญาณ หลงการทดลองสงกวากอนการทดลอง อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .05

นกเรยนท�ไมไดรบการสอนโดยใชรปแบบพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ มคะแนนความสามารถ

ในการคดอยางมวจารณญาณ หลงการทดลองไมแตกตางกบกอนการทดลอง อยางมนยสาคญทาง

สถตท�ระดบ .05 นกเรยนท�ไดรบการสอนโดยใชรปแบบพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ มคะแนน

ความสามารถในการคดแกปญหาในบรบทของชมชน หลงการทดลองสงกวานกเรยนท�ไมไดรบการ

สอน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .05 นกเรยนท�ไดรบการสอนโดยใชรปแบบพฒนาการคด

อยางมวจารณญาณ มคะแนนความสามารถในการคดแกปญหาในบรบทของชมชน หลงการทดลอง

สงกวากอนการทดลอง อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .05 นกเรยนท�ไมไดรบการสอนโดยใช

รปแบบพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ มคะแนนความสามารถในการคดแกปญหาในบรบทของ

ชมชน หลงการทดลองไมแตกตางกบกอนการทดลอง อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .05

อารยา ศโรดม (����) ไดศกษาผลการใชวธการทางประวตศาสตรในการเรยนการสอน

สงคมศกษาท�มตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนสาธต

สงกดทบวงมหาวทยาลย กลมตวอยางเปนนกเรยนช� นมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนสาธต

จฬาลงกรณมหาวทยาลย กลมทดลองและกลมควบคม กลมละ �� คน โดยใชแผนการสอน � แบบ

คอ แผนการสอนโดยใชวธทางประวตศาสตร และแผนการสอนแบบปกต จานวน �� คาบ ใชเวลา

ในการทดลอง � สปดาห ผลการวจยพบวา นกเรยนท�ไดรบการจดการเรยนการสอนโดยใชวธการ

ทางประวตศาสตร มการคดอยางมวจารณญาณสงกวานกเรยนท� เรยน โดยวธการสอนแบบปกต

อยางมนยสาคญท�ระดบ .�� นกเรยนท�ไดรบการจดการเรยนการสอนโดยวธการทางประวตศาสตรม

คะแนนการคดอยางมวจารณญาณสงข�น อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .��

จรนนท วชรกล (2546) ไดศกษาผลของการฝกการคดอยางมวจารณญาณในนกเรยนช�น

ประถมศกษาปท� 6 โรงเรยนบานกระทม อาเภอจอมพระ จงหวดสรนทร ท�ไดจากการสมแบบ

แบงกลมจานวน 2 หองเรยน แลวสมอยางงายเปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 1 หองเรยน

กลมทดลองไดรบการสอนโดยใชแบบฝกการคดอยางมวจารณญาณ ซ� งผวจยสรางข�นเอง สาหรบ

กลมควบคมไดรบการสอนตามปกต และประเมนการคดอยางมวจารณญาณโดยใชแบบวดการคด

อยางมวจารณญาณท�ผวจยสรางข�นเอง ใชเวลาในการทดลองกลมละ 20 คน คาบละ 50 นาท โดยท�ง

สองกลมใชเน�อหาเดยวกน และใชรปแบบการวจยเชงทดลอง (The Randomized Control Group

45

Pretest-Posttest Design) เคร�องมอท�ใชในการวจย คอ แบบวดการคดอยางมวจารณญาณ และแบบ

ฝกการคดอยางมวจารณญาณ ผลการวเคราะหขอมลปรากฏวา นกเรยนกลมท�ไดรบการฝกการคด

อยางมวจารณญาณมการคดอยางมวจารณญาณสงกวากลมท�ไมไดรบการฝก อยางมนยสาคญทาง

สถตท�ระดบ .05 และนกเรยนกลมท�ไดรบการฝกคดอยางมวจารณญาณมการคดอยางมวจารณญาณ

สงกวากอนไดรบการฝก อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .01

ดวงพร แกวคงคา (2546) ไดศกษาความแตกตางระหวางความสามารถในการคดอยางม

วจารณญาณของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� 6 ท�ไดรบการสอนดวยวธสบสวน โดยใชกระบวนการ

กลมกบวธสอนตามคมอคร นกเรยนโรงเรยนวดสรรเพชญ (ทววทยาคม) อาเภอสามพราน จงหวด

นครปฐม จานวน 2 หองเรยนๆ ละ 25 คน รวม 50 คน ผลการวจยพบวา ความสามารถในการคด

อยางมวจารณญาณของนกเรยนท�ไดรบการสอนดวยวธสอนแบบสบสวนโดยใชกระบวนการกลม

กบวธสอนตามคมอครแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .01 โดยนกเรยนท�ไดรบการ

สอนดวยวธสบสวนโดยใชกระบวนการกลม มความคดอยางมวจารณญาณสงกวานกเรยนท�ไดรบ

การสอนตามคมอคร และระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนท�ไดรบการ

สอนดวยวธสบสวนโดยใชกระบวนการกลมและความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของ

นกเรยนท�ไดรบการสอนดวยวธสอนตามคมอคร สวนใหญอยในระดบท� 3 คอ ตดสนใจโดยใช

ขอมลรอบดานพจารณาอยางมเหตผลท�งดานดและดานเสย

บงกชกร ทบเท�ยง (2546) ไดศกษาการใชชดฝกทกษะการคดวจารณญาณเร�องประชากร

กบสภาพแวดลอมในทองถ�นของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� 3 โรงเรยนบานโปงนอย อาเภอเมอง

เชยงใหม จานวน 30 คน ผลการวจยพบวา ชดฝกจากแผนการจดกจกรรม ผวจยสรางชดฝกจานวน 5

ชด เพ�อฝกทกษะการคดวจารณญาณ ประกอบดวยทกษะการคดวจารณญาณหลก ไดแก ทกษะการ

ตระหนกถงปญหา ทกษะการเลอกขอมลท�เก�ยวของกบการหาคาตอบของปญหา ทกษะการกาหนด

สมมตฐานท�จะนาไปสการคนหาและการแกปญหา ทกษะการรวบรวมขอมลเพ�อสรปผลของการ

แกปญหา ทกษะการเลอกการตดสนใจนาไปใช และทกษะการพยากรณผลลพธท�อาจเปนไปไดใน

อนาคต กจกรรมท�ใช คอ ใหนกเรยนศกษากรณศกษาเร� องท�กาหนดให ชวยกนวเคราะหขอมล

และตอบคาถามในชดฝกท�แจกให ผลการใชพบวา ในระยะแรกๆ นกเรยนยงไมเขาใจการใชชดฝก

ผสอนตองอธบายใหเขาใจในชดฝก ตอมานกเรยนสามารถหาคาตอบชดฝกไดดข�น กรณศกษาบาง

เร�องเปนเร� องไกลตวนกเรยน ไมอาจตอบคาถามไดด ผสอนตองคอยกระตนผเรยนเสมอ ดานการ

สอนพฒนาทกษะการคดวจารณญาณ ผวจยใชชดฝกจานวน 5 ชด เพ�อหาทกษะการคดวจารณญาณ

46

ของนกเรยนหลงจากการใชชดฝก พบวาโดยรวมอยในระดบด มคาเฉล�ยเทากบ 3.29 นกเรยนม

ทกษะการตระหนกถงปญหา ทกษะการพยากรณผลลพธท�อาจเปนไปไดในอนาคตและทกษะการ

เลอกการตดสนใจนาไปใชอยในระดบดมาก มคาเฉล�ยเทากบ 3.62, 3.59 และ 3.50 ตามลาดบ

มาลน วชราภากร (2546) ไดศกษาปจจยท�สงผลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน

สถาบนการอาชวศกษาภาคตะวนออก 2 กลมตวอยาง เปนนกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพ

วทยาลยอาชวศกษาชลบรและวทยาลยอาชวศกษาฉะเชงเทรา ซ� งไดมาจากการสมแบบแบงช�น

(Stratified Random Sampling) จานวน 346 คน ผลการวจยพบวา ปจจยท�สมพนธกบการคดอยางม

วจารณญาณของนกเรยน ท�ระดบความมนยสาคญทางสถต .01 ม 6 ปจจย ไดแก พฤตกรรมการสอน

ของคร นสยทางการเรยน บคลกภาพในการแสดงตว ความเช�ออานาจภายในตน บรรยากาศในช�น

เรยน และผลสมฤทธ� ทางการเรยน ปจจยท�สงผลตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน โดยการ

วเคราะหการถดถอยพหคณแบบข�นตอน (Stepwise Multiple Regression) ท�ระดบความมนยสาคญ

ทางสถต .05 ม 3 ปจจย และสามารถรวมกนอธบายความแปรปรวนของการคดอยางมวจารณญาณ

ไดรอยละ 40 ไดแก บคลกภาพในการแสดงตว พฤตกรรมการสอนของคร และความเช�ออานาจ

ภายในตน

สมพงษ สมสอน (2546) ไดศกษาผลการเรยนโดยใชปญหาเปนฐาน โดยใชคอมพวเตอรท�

มตอความคดอยางมวจารณญาณ นกเรยนช�นมธยมศกษาปท� 3 โรงเรยนดาราวทยาลย จงหวด

เชยงใหม จานวน 53 คน ผลการวจยพบวา นกเรยนแสดงพฤตกรรมการเรยนแบบการใชปญหาเปน

ฐานโดยใชคอมพวเตอรทกพฤตกรรม โดยพฤตกรรมท�นกเรยนทกคนแสดงออก คอ การนาเสนอ

งานตามเวลาท�กาหนด พฤตกรรมท�มการแสดงออก รองลงมา คอ การตอบคาถามนาอยางครบถวน

และการประเมนผลงานของตนเอง โดยภาพรวมนกเรยนมการแสดงพฤตกรรมเพ�มข�นในหนวยการ

เรยนท� 2 และ 3 หลงการเรยนแบบการใชปญหาเปนฐานโดยใชคอมพวเตอร นกเรยนมพฒนาการ

ดานการคดอยางมวจารณญาณกอนการเรยนในระดบต�า มคะแนนเพ�มมากข�นอยางชดเจนหลงการ

เรยนแตละหนวยการเรยน และนกเรยนท�มคะแนนการคดอยางมวจารณญาณกอนการเรยนใน

ระดบสง มคะแนนการคดอยางมวจารณญาณเพ�มข�นเลกนอย

สกญญา ชาญพนา (2546) ไดพฒนาแบบวดการคดวจารญาณตามแนวคดของเดอโบโน

และหาคณภาพของแบบวดการคดวจารณญาณท�สรางข�นในดานความตรง ความเท�ยงและสราง

ปรกตวสยแบบเปอรเซนไทล กลมตวอยางเปนนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� 1 ปการศกษา 2544

47

สงกดกรมสามญศกษา กรงเทพมหานคร จานวน 686 คน แบบวดการคดวจารณญาณมลกษณะแบบ

อตนยประยกต (เอม อ คว) สรางโดยใชแนวคดหมวกหกใบของเดอโบโน ไดแก หมวกสขาว หมวก

สแดง หมวกสเหลอง หมวกสดา หมวกสเขยว และหมวกสฟา ผลการวจยพบวา ความตรงเชง

เน�อหา ทกขอกระทงมคาดชนความสอดคลองต�งแต 0.67-1.00 ความตรงเชงโครงสราง โดยใชการ

วเคราะหองคประกอบเชงยนย นอนดบสองดวยโปรแกรมลสเรล 8.30 พบวา โมเดลการคด

วจารณญาณมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ มคาไค-สแควรเทากบ 1407.65 ท�องศาอสระ

1352 มความนาจะเปนเทากบ 0.14 คาดชนวดความกลมกลน (GFI) มคาเทากบ 0.93 คาดชนวด

ความกลมกลนท�ปรบแกแลว (AGFI) มคาเทากบ 0.92 และคาดชนรากกาลงสองเฉล�ยของเศษ

(RMR) มคาเทากบ 0.033 ความเท�ยงของแบบวดการคดวจารณญาณ โดยใชสมประสทธ� อลฟา

ของครอนบาคมคาเทากบ 0.83 มความเปนปรนยในการตรวจ โดยหาคาสมประสทธ� สหสมพนธของ

ผตรวจ 3 ทาน จาแนกเปนแตละสถานการณ คาสมประสทธ� สหสมพนธมคาต�งแต 0.538-0.844 ม

นยสาคญท�ระดบ 0.01

พลกฤช ตนตญานกล (2547) ไดศกษาผลของการจดกจกรรมการเรยนการสอนสงคม

ศกษาดวยการฝกการคดอยางมวจารณญาณท�มตอผลสมฤทธ� ทางการเรยนและความสามารถในการ

แกปญหาของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� 1 โรงเรยนมธยมวดดสตาราม จานวน 2 หองเรยน หองท�

1 มนกเรยน 35 คนเปนกลมทดลอง และหองท� 2 มนกเรยน 36 คนเปนกลมควบคม ผวจยดาเนนการ

สอนท�งสองกลมดวยตนเอง ใชเวลาสอนกลมละ 2 คาบตอสปดาห เปนเวลา 7 สปดาห ผลการวจย

สรปวา นกเรยนช�นมธยมศกษาปท� 1 กลมท�ไดรบการจดกจกรรมการเรยนการสอนสงคมศกษาดวย

การฝกการคดอยางมวจารณญาณ มผลสมฤทธ� ทางการเรยนสงคมศกษาสงกวานกเรยนกลมท�ไดรบ

การจดกจกรรมการเรยนการสอนดวยวธปกต อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .05 และนกเรยนช�น

มธยมศกษาปท� 1 กลมท�ไดรบการจดกจกรรมการเรยนการสอนสงคมศกษาดวยการฝกการคดอยางม

วจารณญาณ มความสามารถในการแกปญหาสงกวานกเรยนกลมท�ไดรบการจดกจกรรมการเรยน

การสอนดวยวธปกต อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .05

สกญญา วฒรตน (2547) ไดศกษาความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน

ท�มความสามารถพเศษทางคณตศาสตรช�นประถมศกษาปท� 3 โดยใชโครงงานคณตศาสตร ภาคเรยน

ท� 2 ปการศกษา 2546 โรงเรยนอนบาลระยอง กลมตวอยางไดมาโดยการเลอกเฉพาะเจาะจง แบบ

แผนการวจยเปนการวจยเชงทดลอง ใชแบบแผนการทดลองแบบ One Group Pretest-Posttest

Design ผลการวจยพบวา ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนท�มความสามารถ

48

พเศษทางคณตศาสตรหลงการสอนโดยใชโครงงานคณตศาสตรอยในระดบด และสงข�นอยางม

นยสาคญทางสถตท�ระดบ .05

ศรกานต คสนธ (2 5 4 9) ไดศกษาปจจยท�สงผลและแนวทางการพฒนาการคดอยางม

วจารณญาณของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� 6 ในโรงเรยนสงกดสานกงานการศกษา กรงเทพมหา

นคร วธวจยเปนแบบผสมผสานประกอบดวยการศกษาเชงสารวจและการศกษาพหกรณศกษา กลม

ตวอยางในการสารวจม 3 กลม คอ นกเรยนช�นประถมศกษาปท� 6 ในโรงเรยนสงกดสานกงาน

การศกษากรงเทพมหานคร จานวน 411 คน และครผสอนนกเรยนช�นประถมศกษาปท� 6 ใน

โรงเรยนสงกดสานกงานการศกษากรงเทพมหานคร จานวน 114 คน สวนการศกษาแบบพหกรณได

ศกษาจากกรณศกษานกเรยนช�นประถมศกษาปท� 6 จานวน 4 คน ประกอบดวยนกเรยนท�มคะแนน

การคดอยางมวจารณญาณสง 2 คน และต�า 2 คน ผลการวจยพบวา นกเรยนช�นประถมศกษาปท� 6

ในโรงเรยนสงกดสานกงานการศกษากรงเทพมหานคร ปการศกษา 2548 มระดบการคดอยางม

วจารณญาณคอนขางแตกตางกน แตโดยภาพรวมอยในระดบคอนขางต�า ปจจย 3 ประการท�สงผล

อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .05 ตอการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ไดแก ผลสมฤทธ�

ทางการเรยน ความคาดหวงในการศกษาของนกเรยน และระดบการศกษาของผปกครอง โดยปจจย

ท�ง 3 ตวรวมกนอธบายความแปรปรวนของคะแนนของการคดอยางมวจารณญาณไดประมาณรอย

ละ 27 แนวทางในการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� 6 ตองให

ความสาคญกบการสนบสนนของผปกครอง โรงเรยนควรสงเสรมใหผปกครองมความเช�อม�นในตว

ลก และใหกาลงใจ ดแลเร�องความรบผดชอบในการเรยน สนบสนนใหขอมลท�ชดเจนเพ�อใหลกม

ภาพความคาดหวงในการศกษาท�ชดเจน ฝกใหลกวางแผนปฏบตงานและแกปญหาการปฏบตงาน

อยางรบผดชอบ นอกจากน�ควรสงเสรมใหลกไดทากจกรรมดานดนตรและกฬา รวมท�งสนบสนน

ใหลกทางานรวมกบผอ�น เพ�อฝกใหคดและทาการแกปญหาในสถานการณตางๆ อยางถกตองและ

สรางสรรค

วรพงษ ศรดาจกร (2550) ไดศกษาการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณและผลสมฤทธ�

ทางการเรยนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ระดบช�นประถมศกษาปท� 6 โดยใชรปแบบ 4MAT

โรงเรยนบานหมากมายโพธ� ทอง จงหวดมหาสารคาม จานวน 23 คน ใชรปแบบการวจยเชง

ปฏบตการ ผลการวจยพบวา การจดกจกรรมการเรยนรเพ�อพฒนาการคดอยางมวจารณญาณและ

ผลสมฤทธ� ทางการเรยน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� 6 โดยใช

รปแบบ 4MAT ชวยใหนกเรยนไดเรยนรท�หลากหลาย ไดรบการพฒนาสมองท�งสองซกใหมความ

49

สมดลและสมพนธกน ซ� งเปนพ�นฐานในการคดอยางมวจารณญาณ สงผลใหนกเรยนไดตดสนใจท�

ถกตอง โดยอาศยขอมลเพ�อชวยในการตดสนใจ นอกจากน� นกเรยนยงไดฝกการอภปราย การหา

เหตผลของคาตอบในใบงาน กลาแสดงออก กลาแสดงความคดเหน ยอมรบฟงความคดเหนของผอ�น

มความกระตอรอรนในการเรยนร มความสามคค ไดรบการพฒนาดานกระบวนการกลม และ

นกเรยนมการคดอยางมวจารณญาณและผลสมฤทธ� ทางการเรยนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ผานเกณฑมาตรฐานของโรงเรยน คอ จานวนนกเรยนท�ผานเกณฑคะแนนการคดอยางมวจารณญาณ

คดเปนรอยละ 73.91 และจานวนนกเรยนท�ผานเกณฑคะแนนผลสมฤทธ� ทางการเรยนคดเปนรอยละ

78.26

นสต นอมศาสน (����) ไดศกษาการเปรยบเทยบทกษะทางสงคมและการคดอยางม

วจารณญาณของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� � สงกดสานกงานเขตพ�นท�การศกษาพระนครศรอยธยา

เขต � ท�เรยนรกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมแบบโครงงานกบแบบรวมมอ จานวน ��

คน ซ�งเปนหองเรยนตามสภาพจรง จบฉลากเปนกลมทดลองท� � และกลมทดลองท� � กลมทดลองท�

� เรยนรแบบโครงงาน คอ นกเรยนโรงเรยนวดโสภณเจตการาม และกลมทดลองท� � เรยนรแบบ

รวมมอ คอ นกเรยนโรงเรยนวดใหมหญาไทร ระยะเวลาในการทดลอง �� ช�วโมง ผลการวจยพบวา

ทกษะทางสงคมของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� � ท� เรยนกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและ

วฒนธรรม แบบโครงงานไมแตกตางจากกลมท�เรยนรแบบรวมมอ รวมท�งการคดอยางมวจารณญาณ

ของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� � ท� เรยนรกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม แบบ

โครงงานไมแตกตางจากกลมท�เรยนรแบบรวมมอ

สทธาทพย จนทมางกร (2553) ศกษาผลสมฤทธ� ทางการเรยนสงคมศกษาและการคดอยาง

มวจารณญาณของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� 3 ดวยการจดการเรยนรโดยใชเทคนคการคดแบบ

หมวก 6 ใบ โรงเรยนเทพศรนทร จานวน 50 คน ระยะเวลาในการทดลอง 12 ช�วโมง ผลการวจย

พบวา นกเรยนท�เรยนดวยการจดการเรยนรโดยใชเทคนคการคดแบบหมวก 6 ใบ มผลสมฤทธ�

ทางการเรยนสงคมศกษา หลงเรยนสงกวากอนเรยน และนกเรยนท�เรยนดวยการจดการเรยนรโดยใช

เทคนคการคดแบบหมวก 6 ใบ มความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณหลงเรยนสงกวากอน

เรยน

ฮดจนสและอเดลแมน (Hudgins and Edelman,1988: 333-342) ไดศกษาเก�ยวกบการสอน

การคดอยางมวจารณญาณสาหรบนกเรยนระดบ � และระดบ � โดยใชรปแบบการอภปรายกลมเลก

50

ซ� งมครเปนผนาการอภปราย กลมตวอยางท�เปนครท�สมครใจเขารวมโครงการของนกเรยนระดบ �

และ � จานวนช�นละ � คน และนกเรยนในช�นท�ครเขารวมโครงการจานวน �� หอง นกเรยนเหลาน�

ตองทาแบบประเมนการคดอยางมวจารณญาณกอนท�จะเขารวมกลมอภปรายแบบประเมน

ประกอบดวย � สวน ซ� งเก�ยวของกบการอางอง ความนาเช�อถอของแหลงขอมล ความสามารถใน

การใชเหตผลเชงอปนยและการสรปขอมล จานวน �� ขอ แบบประเมนน�หาความเช�อม�นโดยวธ

Test-Retest ในการดาเนนการทดลอง กลมทดลองจะไดฝกการอภปรายกลมเลกกบครของตน

ผลการวจยพบวา ครพดนอยลง จานวนคร� งในการอภปรายกลมเลกของนกเรยนเพ�มข� น และ

พฤตกรรมทางวาจาของนกเรยนมความถ�สงข�น ความถ�ในการสรปการคนหาหลกฐานจากผอ�น การ

แสดงความคดเหนดวยและไมเหนดวยกบขอสรปและหลกฐานของผอ�นเพ�มข�น แตไมพบการ

เปล�ยนแปลงบทบาทของครจากผให (ขอมล หลกฐาน หรอขอสรป) มาเปนผคนหา (ถามนกเรยน

เพ�อใหนกเรยนไดเตรยมขอมล หลกฐาน หรอขอสรป) อกท�งพบวา การคนหาของครมนอย และไม

พบวาคะแนนจากแบบประเมนการคดอยางมวจารณญาณของกลมทดลองภายหลงการทดลองสง

กวากลมควบคม

ลมพคน (Lumpkin, 1991) ไดศกษาผลการสอนทกษะการคดอยางมวจารณญาณท�มตอ

ความสามารถดานการคดอยางมวจารณญาณ ผลสมฤทธ� ทางการเรยนและความคงทนในการเรยน

เน�อหาวชาสงคมศกษาของผเรยนเกรด � และเกรด � ผลการศกษาพบวา เม�อไดสอนทกษะการคด

อยางมวจารณญาณแลวผเรยนเกรด � และเกรด � มความสามารถดานการคดอยางมวจารณญาณไม

แตกตางกน ผเรยนเกรด � ท�งกลมทดลองและกลมควบคมมผลสมฤทธ� ทางการเรยนไมแตกตางกน

สวนนกเรยนเกรด � ท� เปนกลมทดลองมผลสมฤทธ� ทางการเรยนและความคงทนในการเรยน

เน�อหาวชาสงคมศกษาสงกวากลมควบคม

รด (Reed, 1998) ไดศกษาผลของรปแบบการคดอยางมวจารณญาณตอผลสมฤทธ� ทางการ

เรยนของนกเรยนในการวเคราะหขอมลจากแหลงปฐมภม การแปลผล การใหเหตผลโตแยง การ

จดการความคดอยางมวจารณญาณดานขอมลประวตศาสตร วชาประวตศาสตรของนกเรยนใน

วทยาลย โดยใชผลการรปแบบการบรณาการของ รชารด พอล (Richard Paul) ตอการคดอยางม

วจารณญาณในวชาประวตศาสตรอเมรกา กลมทดลองจานวน �� คน ไดรบการเรยนการสอน ��

นาทโดยใชรปแบบของพอล (Paul) กลมควบคมถกสอนดวยรปแบบปกต ผลการวจย พบวา

ความสามารถในการคดดานประวตศาสตรและการคดอยางมวจารณญาณไดรบการพฒนาสงข�น อาย

และเพศไมมนยสาคญตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

51

เชพเพรด (Shepherd,1998) ไดศกษารปแบบการคดอยางมวจารณญาณในการแกปญหาใน

วชาสรางเสรมประสบการณชวตของนกเรยนเกรด � และเกรด � ซ� งแบงเปนกลมทดลอง �� คน

และกลมควบคม �� คน ดาเนนการวจยโดยใชรปแบบการคดอยางมวจารณญาณของ แคมเบลลและ

สแตนลย (Campbell and Stanley) แกปญหาในวชาสรางเสรมประสบการณชวต แลววด

ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณเปรยบเทยบกนระหวางกอนและหลงเรยน เคร�องมอท�ใช

ในการวจย คอ แบบทดสอบวดการคดอยางมวจารณญาณ (Cornell Critical Thinking Test: CCTT)

ผลการวจยพบวา กลมทดลองมทกษะการคดอยางมวจารณญาณเพ�มสงข�นกวากลมควบคม และจาก

การสงเกตและสมภาษณนกเรยนชอบการเรยนการสอนท�ใชรปแบบการแกปญหาแบบใหมมากกวา

การเรยนการสอนแบบเกา รวมท�งเหนวารปแบบดงกลาวมประสทธภาพในการพฒนาทกษะการคด

อยางมวจารณญาณและมทศนคตท�ดตอการแกปญหา

�.�.� งานวจยท�เก�ยวของกบการเรยนรแบบรวมมอ

กรวรรณ กนยะพงษ (���� : ��) ไดศกษาผลการเรยนแบบรวมมอโดยใชเทคนคการตอ

บทเรยนและการเสรมแรงท�มตอผลสมฤทธ� ทางการเรยนและพฤตกรรมการรวมมอในช�นเรยนของ

นกเรยนช�นประถมศกษาปท� � พบวา ผลสมฤทธ� ทางการเรยนของนกเรยนในกลมทดลองท�ใชการ

เรยนแบบรวมมอกบกลมควบคมท�ใชการเรยนตามคมอคร ไมมความแตกตางอยางมนยสาคญทาง

สถตท�ระดบ .�� แตนกเรยนในกลมทดลองมพฤตกรรมการรวมมอสงกวานกเรยนในกลมควบคม

อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .��

กนกพร แสงสวาง (���� : 60-61) ไดศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธ� ทางการเรยนและทกษะ

การทางานรวมกนในวชา ส��� โลกของเราของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� � ท�สอนโดยการเรยน

แบบรวมมอโดยใชเทคนคจกซอวกบการสอนตามปกต ผลการวจยพบวา นกเรยนท�ไดรบการสอน

แบบรวมมอโดยใชเทคนคจกซอว มผลทางการเรยนสงกวานกเรยนท�ไดรบการสอนตามปกต อยางม

นยสาคญทางสถตท� .�� การศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธ� ทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยนของ

นกเรยนท�ไดรบการสอนโดยการเรยนแบบรวมมอโดยใชเทคนคจกซอว ผลการวจยพบวา นกเรยนท�

ไดรบการสอนโดยการเรยนแบบรวมมอโดยใชเทคนคจกซอว มผลสมฤทธ� ทางการเรยนหลงเรยน

สงกวาผลสมฤทธ� ทางการเรยนกอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .�� และจากการศกษา

พฒนาทกษะการทางานรวมกนของนกเรยนหลงจากไดรบการสอนโดยการเรยนแบบรวมมอโดยใช

เทคนคจกซอว ผลการวจยพบวา หลงจากท�นกเรยนไดรบการสอนโดยการเรยนแบบรวมมอโดยใช

52

เทคนคจกซอวแลว นกเรยนกลมทดลองมการพฒนาทางทกษะการทางานรวมกนสงข�น อยางม

นยสาคญทางสถตท�ระดบ .��

สายณ ฉมกรด (����) ไดศกษาผลการสอนโดยใชการเรยนแบบรวมมอแบบกลมรวมมอท�

มตอผลสมฤทธ� ทางการเรยนวชาสงคมศกษาและความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนช�น

ประถมศกษาปท� � โรงเรยนวดศรวชย จานวน �� คน แบงเปนกลมทดลอง �� คน กลมควบคม ��

คน ผลการวจยพบวา นกเรยนท�ไดรบการสอนโดยใชการเรยนแบบรวมมอกลมรวมมอมผลสมฤทธ�

ทางการเรยนสงกวานกเรยนท�ไดรบการสอนตามปกต อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .��

นกเรยนท�ไดรบการสอนโดยการเรยนแบบรวมมอแบบกลมรวมมอ มความสามารถในการคด

วเคราะหสงกวานกเรยนท�ไดรบการสอนตามปกต อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .��

ไชโย ยาสมทร (����) ไดศกษาผลการจดการเรยนรแบบรวมพลง เพ�อพฒนาทกษะการคด

แกปญหาสาหรบเดกปฐมวย โรงเรยนเจาพอหลวงอปถมภ � จงหวดเชยงใหม กลมประชากรท�ใชใน

การทดลองเปนนกเรยนอนบาล � จานวน �� คน แบงเปนกลมทดลองจานวน �� คนและกลม

ควบคมจานวน �� คน ผลการวจยพบวา เดกปฐมวยท�ไดรบการจดการเรยนรแบบรวมพลงมคะแนน

พฒนาการทกษะการคดแกปญหาสงกวาเดกปฐมวยท�ไดรบการจดการเรยนรแบบปกต ผลของการ

จดการเรยนรแบบรวมพลงสามารถพฒนาทกษะการคดแกปญหาของเดกปฐมวยสงข�นอยางมนย

สาคญ �.�� การจดการเรยนรแบบรวมพลงเดกมพฤตกรรมการปรกษาหารอกนอยางใกลชดมาก

ท�สด รองลงมาเปนพฤตกรรมการใชทกษะปฏสมพนธอยางรวมมอ การสรางเปาหมาย การส�อสาร

อยางมประสทธภาพ และพฤตกรรมความสมพนธเชงบวกฉนเพ�อน การตรวจสอบซ�งกนและกน

ดานทกษะการแกปญหา เดกมพฤตกรรมการใชทกษะการแกปญหาดานทกษะการสงเกตมากท�สด

รองลงมาเปนทกษะการต�งคาถาม ทกษะการรวบรวมขอมล ทกษะการวเคราะหและทกษะการเช�อม

โยง ตามลาดบ

ธนยศ สรโชดก (����) ไดศกษาการพฒนาและทดสอบประสทธภาพการจดกจกรรม

รวมมอกนเรยนรแบบแบงกลมผลสมฤทธ� (STAD) บนเครอขายอนเทอรเนต เร� องกฎหมายท�

ประชาชนควรร ตามหลกสตรระดบมธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนบดนทรเดชา (สงห สงหเสน)

ไดแก กลมท�เรยนดวยการจดกจกรรมรวมมอกนเรยนรแบบแบงกลมผลสมฤทธ� (STAD) บน

เครอขายอนเทอรเนต จานวน �� คน และกลมท�เรยนดวยการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบปกต

จานวน �� คน ผลการวจย พบวา การจดกจกรรมรวมมอกนเรยนรแบบแบงกลมผลสมฤทธ� (STAD)

53

บนเครอขายอนเทอรเนตท�ผ วจยพฒนาข�นสงกวาเกณฑท�ต� งไว ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธ�

ทางการเรยนของกลมท�เรยนดวยกจกรรมรวมมอกนเรยนรแบบแบงกลมผลสมฤทธ� (STAD) บน

เครอขายอนเทอรเนตท�ผวจยพฒนาข�น มผลสมฤทธ� ทางการเรยนสงกวากลมท�เรยนแบบปกต อยางม

นยสาคญทางสถตท�ระดบ .�� และผเรยนมความพงพอใจในการเรยนดวยการจดกจกรรมรวมมอ

เรยนรแบบแบงกลมผลสมฤทธ� (STAD) บนเครอขายอนเทอรเนตท�ผวจยพฒนาข�นในระดบมาก

ประพรรธน พละชวะ (����) ไดศกษาการนาเสนอรปแบบการเรยนแบบผสมผสานดวย

การเรยนรรวมกนในโครงงานวทยาศาสตรสาหรบการฝกแกปญหาของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� �

โรงเรยนปราโมชวทยารามอนทรา จานวน �� คน ผลการวจยพบวา รปแบบการเรยนแบบ

ผสมผสานดวยการเรยนรรวมกนในโครงงานวทยาศาสตรเปนรปแบบการผสมผสานระหวางการ

เรยนบนเวบ � คาบเรยนและในช�นเรยนปกต � คาบเรยน ผเรยนจะเรยนรวมกนเปนกลมยอย ผสอน

มอบหมายภาระหนาท�ใหผเรยนแตละคนอยางชดเจน ผเรยนรวมกนอภปรายและรวมกนทางานให

บรรลวตถประสงคตามจดประสงคการเรยนรของโครงงานวทยาศาสตรซ� งแบงเปน � ข�นตอน

ไดแก การต�งปญหา การต�งสมมตฐาน การออกแบบการทดลอง การวเคราะหและจดกระทาขอมล

และการสรปผล ผลการทดลองใชรปแบบการเรยนแบบผสมผสานดวยการเรยนรรวมกนใน

โครงงานวทยาศาสตรสาหรบการฝกแกปญหาของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� � ท�ไดพฒนาข� น

พบวา ผเรยนท�ไดเรยนโครงงานวทยาศาสตรดวยรปแบบการเรยนแบบผสมผสานดวยการเรยนร

รวมกน จะมผลสมฤทธ� ทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ

.��

สรยะ ปองขนธ (����) ไดศกษาผลการจดกจกรรมการเรยนการสอน เร�องสมบตของคล�น

ของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� � โดยใชวธการเรยนรรวมกน โรงเรยนลมลาชนรมตวทยา อาเภอเข

วา จงหวดชยภม จานวน �� คน ผลการวจยพบวา วธการเรยนรรวมกนเปนวธการจดการเรยนรท�

นกเรยนไดมโอกาสเรยนรรวมกน โดยการทากจกรรมกลม ซ� งนกเรยนสามารถเลอกเน�อหาการ

เรยนรตามหวขอท�ครผสอนกาหนด โดยนกเรยนรวมกนวางแผนศกษาคนควาจดกจกรรมการเรยนร

จดเตรยมส�อการสอน โดยมครเปนท�ปรกษาและใหความชวยเหลอ ทาใหนกเรยนเกดการเรยนรท�ด

ไมเครงเครยดในการเรยน มความสนกสนาน ทาใหนกเรยนกลาคด กลาทา กลาแสดงออก ไดศกษา

หาความรเพ�มเตม เปนการเรยนรดวยตนเอง เกดทกษะในการคนควาขอมล สรางช�นงานและ

นาเสนอผลงานดวยวธการท�หลากหลาย มการทางานเปนกลม ทาใหเกดการเรยนรนสยของเพ�อนใน

54

หองเรยนและเกดการแลกเปล�ยนเรยนรระหวางนกเรยน สงผลใหนกเรยนรอยละ ��.�� ผานเกณฑ

ผลสมฤทธ� ทางการเรยนรอยละ ��

ละออง ลาเทยน (����) ไดศกษาผลการจดกจกรรมการเรยนรท�เนนการสรางความรแบบ

รวมมอตอผลสมฤทธ� ทางการเรยนและทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรของนกเรยนช�น

ประถมศกษาปท� � โรงเรยนในเขตพ�นท�การศกษาชยนาท จานวน �� คน กลมทดลองเปนนกเรยน

โรงเรยนวดหนองแขม จานวน �� คน จดกจกรรมการเรยนรแบบปกต ใชเวลาในการทดลอง ��

ช�วโมง ในเน�อหาเร�องเศษสวน ผลการวจยพบวา นกเรยนท�ไดรบการจดกจกรรมการเรยนรท�เนน

การสรางความรแบบรวมมอมผลสมฤทธ� ทางการเรยนคณตศาสตรสงกวานกเรยนท�ไดรบการจด

กจกรรมการเรยนรแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .�� รวมท�งนกเรยนท�ไดรบการจด

กจกรรมการเรยนรท�เนนการสรางความรแบบรวมมอมทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรสงกวา

นกเรยนท�ไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .��

สรพงษ ทองเวยง (����) ไดศกษาการพฒนากจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ โดยใช

เทคนค TAI เร�องความนาจะเปน ช�นมธยมศกษาปท� � โรงเรยนหนองคอนไทยวทยาคม อาเภอภ

เขยว จงหวดชยภม จานวน �� คน โดยใชรปแบบการวจยเชงปฏบตการ ผลการวจยพบวา กจกรรม

การเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนค TAI เปนกจกรรมท�สรางบรรยากาศท�ดในการเรยนการสอน

ทาใหนกเรยนเกดการแลกเปล�ยนเรยนรตามความแตกตางระหวางบคคล และฝกทกษะทาง

คณตศาสตร เชน ทกษะการแกปญหา ทกษะการแสวงหาความร โดยมการคดแกปญหารวมกนใน

กลมเพ�อน ขณะปฏบตกจกรรมมการแสดงออกทางสงคมดานการเปนผนาผตามท� ด สงผลให

นกเรยนมคณลกษณะท�พงประสงคตามมาตรฐานการเรยนร โดยมคะแนนเฉล�ยจากการประเมน

คณลกษณะอนพงประสงค ดานความซ�อสตยและความรบผดชอบ เทากบ �.�� อยในระดบมาก

นกเรยนมผลสมฤทธ� ทางการเรยนเฉล�ยรอยละ ��.�� และนกเรยนท�ผานเกณฑรอยละ �� มจานวน

รอยละ ���

ปญชรสม� อตสาหไศย (����) ไดศกษาการสรางบทเรยนออนไลนโดยใชการเรยนแบบ

รวมมอเร� องภมศาสตร ช�นมธยมศกษาปท� � โรงเรยนธดาแมพระ จานวน �� คน ผลการวจยพบวา

ผลสมฤทธ� ทางการเรยนของผเรยนท�เรยนดวยบทเรยนออนไลนโดยใชการเรยนแบบรวมมอ เร�อง

ภมศาสตร เม�อนาคะแนนกอนเรยนและหลงเรยนมาวเคราะหพบวา คะแนนสอบหลงเรยนสงกวา

กอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .�� ความพงพอใจของผเรยนท�มตอบทเรยนออนไลนม

55

คาเฉล�ยเทากบ �.�� อยในระดบดมาก และผลการประเมนการเรยนตามสภาพจรงจากการเรยน

บทเรยนออนไลนโดยใชการเรยนแบบรวมมอเร�อง ภมศาสตร มคะแนนเฉล�ยเทากบ �.��

สายพน งามสงา (����) ไดศกษาการพฒนาและหาประสทธภาพเวบชวยสอนวชาการ

ออกแบบและการสรางเวบเพจ รวมกบการเรยนรแบบรวมมอดวยการใชเวบบลอก นกเรยนช�น

มธยมศกษาปท� � โรงเรยนปากเกรด จานวน �� คน ผลการวจยพบวา เวบชวยสอนวชาการออกแบบ

และการสรางเวบเพจ รวมกบการเรยนรแบบรวมมอดวยการใชเวบบลอกท�สรางข�นมประสทธภาพ

��.��/��.�� ซ� งสงกวาเกณฑ ��/�� ท�ต�งไว พบวา คะแนนการทดสอบหลงเรยนสงกวากอนเรยนท�

นยสาคญทางสถต .�� และผลการประเมนหาความพงพอใจของผเรยนอยในระดบมาก

สาราญ ผองพฒ (���2) ไดศกษาผลการเรยนรกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เร� อง

ทศนยม ช�นประถมศกษาปท� 5 โดยการจดการเรยนรแบบรวมมอ เทคนค STAD โรงเรยนชมชน

เทศบาลวดปาโมกข (นรสหวทยาคาร) อาเภอปาโมก จงหวดอางทอง จานวน 30 คน ผลการวจย

พบวา ผลสมฤทธ� ทางการเรยน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตรเร� องทศนยม ของนกเรยนช�น

ประถมศกษาปท� 5 โดยการจดการเรยนรแบบรวมมอ เทคนค STAD หลงเรยนสงกวากอนเรยน

อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .01

ญาณวไล ระถ (����) ไดศกษาการพฒนารปแบบการสอนอานเปนคา ผานหนงสออาน

ประกอบท�สรางดวยตนเองของนกเรยนท�มปญหาทางการเรยนร ช�นมธยมศกษาปท� � โรงเรยนบาน

หนองหนอง จานวน � คน ผลการวจย พบวา ความสามารถในการอานของนกเรยนท�มปญหา

ทางการเรยนรกอนและหลงการไดรบการสอน ชวยใหนกเรยนท�มปญหาทางการเรยนรมความ

สามารถในการอานสงข�น นกเรยนกลมเปาหมายมแรงจงใจเพ�มข�น เน�องจากไดรบการกระตนจาก

เพ�อนในกลมของตนเองและเพ�อนตางกลม และการนากจกรรมท�สอดคลองกบวถชวตประจาวนของ

นกเรยนมาเปนตวเดนเร�องเพ�อฝกอาน เปนองคประกอบท�สาคญ และการเรยนรดของจรงเปนส�งท�

กระตนความสนใจใหกบนกเรยนมากย�งข�น นกเรยนมความสขและสนกกบการเรยนร

ภทรพงศ พงศภทรกานต (����) ไดศกษาการพฒนารปแบบการเรยนรแบบรวมมอ โดยใช

เทคนคทเคโอ กลมตวอยางแบงเปน � กลม ไดแก ผเช�ยวชาญ ซ� งแบงเปน � กลมยอย จานวน �� คน

และกลมผเรยน จานวน �� คน ผลการวจยสรปวา รปแบบการเรยนรแบบรวมมอ โดยใชเทคนคทเค

โอ เปนรปแบบการเรยนการสอนท�มประสทธภาพและสามารถดาเนนกจกรรมการเรยนการสอน

56

และนาเสนอเน�อหาการเรยนร สงผลใหเกดผลสมฤทธ� ทางการเรยน และสามารถนาไปประยกตใช

กบการเรยนการสอนวชาดานการแกโจทยปญหาคณตศาสตรแบบออนไลนได

สนกล พลกล (����) ไดศกษาผลการจดการเรยนรแบบกลมรวมมอรปแบบ STAD โดยใช

บทเรยนสาเ รจรป เร� อง ปรากฏการณของโลกและเทคโนโลยอวกาศ กลมสาระการเรยนร

วทยาศาสตร สาหรบนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � โรงเรยนบานกระยอมหนองเด�น อาเภอวาป

ปทม จงหวดมหาสารคาม จานวน �� คน ผลการวจยพบวา ประสทธภาพของกจกรรมการเรยนร

แบบกลมรวมมอรปแบบ STAD โดยใชบทเรยนสาเรจรป เร�องปรากฏการณของโลกและเทคโนโลย

อวกาศ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาหรบนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � ท�ผวจยพฒนาข�นม

ประสทธภาพเปนไปตามเกณฑท�กาหนด ผลสมฤทธ� ทางการเรยนของนกเรยนท�เรยนดวยกจกรรม

การเรยนรแบบกลมรวมมอรปแบบ STAD โดยใชบทเรยนสาเรจรป เร�องปรากฏการณของโลกและ

เทคโนโลยอวกาศ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาหรบนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � ม

ผลสมฤทธ� ทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .�� และ

นกเรยนมความพงพอใจตอการเรยนอยในระดบมาก

อจฉรย พมพมล (����) ไดศกษาการพฒนารปแบบการเรยนรรวมกนแบบออนไลนจ�ก

ซอวท�มประสทธภาพ ผลของการวจยเปนดงน� ไดรปแบบการจดการเรยนรรวมกนแบบออนไลนจ�ก

ซอวท�มประสทธภาพ โดยเรยกวา CoLJigPRT Model ความคดเหนของผเช�ยวชาญท�มตอบทเรยน

ออนไลน ตามรปแบบ CoLJigPRT Model อยในระดบมาก ผลการหาประสทธภาพของบทเรยน

ออนไลนในสวนทฤษฎวชาการเขยนโปรแกรมประยกตบนเวบตามรปแบบ CoLJigPRT Model คา

เทากบ �.�� ซ� งสงกวาเกณฑ �.�� ตามมาตรฐานของเมกยแกนส ผลการหาประสทธภาพของ

บทเรยนออนไลนในสวนกจกรรมการเรยนการสอนมคาอยในระดบด ผลสมฤทธ� ทางการเรยนของ

นกศกษาท�เรยนดวยบทเรยนออนไลน ตามรปแบบ CoLJigPRT Model มคาเฉล�ยหลงเรยนสงกวา

กอนเรยนท�ระดบนยสาคญทางสถต .�� และความพงพอใจของนกศกษาท� เรยนดวยบทเรยน

ออนไลนตามรปแบบ CoLJigPRT Model อยในระดบสง

คอสตา (Costa, 1994) ไดทาการวจยเก�ยวกบการศกษาพฤตกรรมและประสทธภาพของ

นกเรยนช�นประถมศกษาปท� 4 และประถมศกษาปท� 6 ทางดานคณสมบตในการอาน การสงเกตและ

การวเคราะห โดยใชการแบงกลมแบบรวมมอกนสาหรบการสอนอานและใชวธการ 2 ชนด คอ

Know, Want to learn, Learn (K-W-L) และการเรยนแบบรวมมอกน (CIRC) ผลการวจยปรากฏวา

57

นกเรยนมความสามารถในการเรยนแบบรวมมอกนเหมาะสมกบระดบช�นของตน วธการ K-W-L

นบเปนวธการจดรายการวา นกเรยนรหรอตองรเก�ยวกบช�อเร� องท�ยากเม�อไมมความรเก�ยวกบช�อ

เร�องน�นและในการสอนอานดวยวธการของ K-W-L สามารถชวยใหการอานของนกเรยนม

ประสทธภาพมากข�น ถานกเรยนมความรและประสบการณเดมเก�ยวกบเร�องน�นๆ ดพอ

โกเคล (Gokhale, 1995) ไดศกษาประสทธภาพของการเรยนรตามลาพงกบการเรยนรแบบ

รวมมอท�สงผลตอทกษะการฝกและการปฏบต (Drill-and-Practice) และทกษะการคดอยางม

วจารณญาณของนกศกษาในวชาเทคโนโลยอตสาหกรรม Western Illinois University ท�ลงทะเบยน

หลกสตรไฟฟาข�นพ�นฐาน ชวงฤดใบไมผลป 1993 โดยแบงนกเรยนเปน 2 กลมๆ ละ 24 คน คอ

กลมทดลองและกลมควบคม กลมควบคมใชการเรยนรแบบตามลาพง และกลมทดลองใชการ

เรยนรแบบรวมมอ เคร� องมอท�ใช คอ แบบทดสอบท�สรางข�นดวยคาถามเก�ยวกบการฝกและการ

ปฏบต และทกษะการคดอยางมวจารณญาณ พบวา กลมทดลองมผลการสอบดานการคดอยางม

วจารณญาณดกวากลมควบคม ประโยชนดานกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ คอ ชวยใหเขาใจมาก

ข� นและเปนการแบงปนความรและประสบการณกน ประโยชนดานสงคมและอารมณ คอ

บรรยากาศท�ผอนคลายมากข�นชวยทาใหการแกไขปญหางายข�น และสนกสนาน ขอเสยของการ

เรยนรแบบรวมมอ คอ เสยเวลาอธบายแกคนอ�น

คอลลนส (Collins, 2001) ไดศกษาการเรยนรแบบไกลเกล�ยและการเรยนรแบบรวมมอตอ

นกเรยนท�มปญหาดานพฒนาการ โดยใชรปแบบ Cognitive Enrichment Advantage (CEA) ในการ

บาบดทางการศกษาและการประชมของทมวจย ผลการวจยพบวา นกเรยนสามารถใชความรเพ�อ

พฒนากลยทธทางการเรยนรท�มความหมายและสามารถถายโอนความรไปยงส�งตางๆ ได การคน

จากการประชมและสมภาษณพอแมยงแสดงใหเหนวารปแบบการเรยนแบบ CEA มประโยชนตอ

พอแมในการจดการเรยนรใหลก

ฮอสเซน� (Hosseini, 2009) ไดศกษาผลของการเรยนรแบบรวมมอตอการคดอยางม

วจารณญาณ กลมตวอยางท�ใชทดลองเปนนกเรยนหญง �� คนท�เรยนวชาคณตศาสตร ไดรบการ

ทดสอบแบบทดสอบการคดอยางมวจารณญาณ กลมทดลองถกสอนดวยการเรยนรแบบรวมมอ กลม

ควบคมถกสอนแบบปกต ผลการวจยพบวา ผลจาก MANCOVA แสดงใหเหนวา กลมทดลองม

ผลงานดกวากลมควบคมอยางมากใน � ดานของการคดอยางมวจารณญาณ คอ การวเคราะหในเชง

วจารณ ความนาเช�อถอของหลกฐาน และการประเมนเชงวจารณ

58

เพลเกนส (Plagens, 2011) ไดศกษาการทางานและการเรยนรรวมกนของครโดยใชการ

เรยนรแบบรวมมอเพ�อพฒนาการบทเรยนในช�นเรยนในโรงเรยนประถมมดเวสท เปนการวจยเชง

คณภาพดวยการสอบถาม การสมภาษณรายบคคล และการทบทวนงานวจย กลมตวอยางคอคร

ประถมศกษาจานวน � คน ผลการวจยพบวา กจกรรมการเรยนรในการรบรของครถอเปน

ประสบการณเชงบวก ซ� งมการรวมมอแบบเปนทางการและไมเปนทางการ ครขาดเวลาและโอกาส

ในการรวมกลมกนท�งกอนระหวางและหลงเลกเรยน ครมความแตกแยกกน องคประกอบของการ

รวมกลมท�มประสทธภาพประกอบดวย ความเช�อและความเคารพ หวขอท�เก�ยวของ ทกษะการ

แกปญหาความขดแยง สถานท�ประชมกลมยอย ความชวยเหลอในดานการจดการ การต�งเปาหมาย

และการสรางความปรองดองกนในทม นอกเหนอจากองคประกอบดงกลาวแลว ยงมการขาด

วฒนธรรมในการรวมมอกน

�.�.� งานวจยท�เก�ยวของกบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก

ศรลกษณ แกวสมบรณ (����) ไดศกษาผลการใชเทคนคผงกราฟกในการเรยนการสอน

วชาวทยาศาสตรท� มตอการนาเสนอขอความรดวยผงกราฟกและผลสมฤทธ� ทางการเรยนของ

นกเรยนช�นมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนนวมนทราชนทศ กรงเทพมหานคร แบงเปน � กลม คอ

กลมทดลองจานวน �� คน และกลมควบคมจานวน �� คน ผลการวจยพบวา นกเรยนท�เรยนโดยใช

ผงกราฟกแบบตางๆ ไดคะแนนการนาเสนอขอความรดวยผงกราฟกต�ากวาเกณฑท�กาหนด คอ ต�า

กวารอยละ �� นกเรยนท�เรยนโดยใชผงกราฟกแบบตางๆ ไดคะแนนผลสมฤทธ� ทางการเรยนวชา

วทยาศาสตรสงกวาเกณฑท�กาหนด คอ สงกวารอยละ �� ผลสมฤทธ� ทางการเรยนวชาวทยาศาสตร

ของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� � ท�เรยนโดยใชเทคนคผงกราฟกสงกวานกเรยนท�เรยนโดยใชการ

สอนตามแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ �.��

ศรลกษณ หยางสวรรณ (����) ไดศกษาการพฒนาโปรแกรมการสงเสรมความสามารถใน

การคดเน�อหาสาระดวยแผนภาพ สาหรบนกศกษาฝกหดคร สาขาการศกษาปฐมวย จานวน �� คน

ระยะเวลาในการเกบรวบรวมขอมลเปนเวลา �� สปดาห ผลการวจยพบวา นกศกษามคะแนน

ความสามารถในการจดเน�อหาสาระดวยแผนภาพหลงการทดลองใชโปรแกรมฯ สงกวากอนการ

ทดลองใชโปรแกรมฯ อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .�� นกศกษามคะแนนความสามารถในการ

เขยนแผนการสอนโดยใชการจดเน�อหาสาระดวยแผนภาพหลงการทดลองใชโปรแกรมฯ สงกวา

กอนการทดลองใชโปรแกรมฯ อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .�� นกศกษาระยะท� � ทกคนม

59

ความสามารถในการผลตส�อและการสอนโดยใชการจดเน�อหาสาระดวยแผนภาพในช�นเรยนจรงใน

ระดบผานเกณฑท�กาหนดไว

ดลฤด รตนประสาท (����) ไดศกษาผลของการใชผงกราฟกท�มตอผลสมฤทธ� ทางการ

เรยนและความคงทนในการเรยนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เร�องดนและหนในทองถ�น ช�น

ประถมศกษาปท� � โรงเรยนอนบาลพนสศกษา จานวน �� คน แบงเปนกลมทดลองและกลมควบคม

กลมละ �� คน ระยะเวลาในการทดลองกลมละ �� ช�วโมง โดยใชเน�อหาเดยวกน ผลการวจยพบวา

นกเรยนท�ไดรบการสอนโดยใชผงกราฟกมผลสมฤทธ� ทางการเรยนสงกวานกเรยนท�ไดรบการสอน

แบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .�� นกเรยนท�ไดรบการสอนโดยใชผงกราฟกมความ

คงทนในการเรยนรไมแตกตางกบการสอนแบบปกต

ศรสดา อนนตเพชร (����) ไดศกษาผลการสอนโดยใชเทคนคผงกราฟกท�มตอผลสมฤทธ�

ทางการเรยนวชาสขศกษา และความคงทนในการเรยนร ของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� � โรงเรยน

สวางอารมณวทยาคม จานวน �� คน แบงออกเปน � กลม คอ กลมทดลอง จานวน �� คน กลม

ควบคม จานวน �� คน ผลการวจยสรปวา นกเรยนท�ไดรบการสอนโดยใชเทคนคผงกราฟก ม

ผลสมฤทธ� ทางการเรยนวชาสขศกษาสงกวานกเรยนท� เรยนโดยใชการสอนแบบปกต อยางม

นยสาคญ ทางสถตท�ระดบ .�� นกเรยนท�ไดรบการสอนโดยใชเทคนคผงกราฟก มความคงทนใน

การเรยนร และนกเรยนท�ไดรบการสอนแบบปกตมความคงทนในการเรยนร

นงคลกษณ ทองมาศ (����) ไดศกษาผลของการเรยนการสอนวทยาศาสตรท�ใชเทคนคผง

กราฟกท�มตอผลสมฤทธ� ทางการเรยน ความสามารถในการนาเสนอขอความรดวยผงกราฟกและ

ความคงทนในการเรยนรของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� 6 โรงเรยนบานหนองประเสรฐ อาเภอ

หนองแสง จงหวดอดรธาน จานวน 20 ผลการวจยพบวา นกเรยนท�ไดรบการสอนท�ใชเทคนคผง

กราฟก มคะแนนผลสมฤทธ� ทางการเรยน หลงเรยนสงกวาคะแนนผลสมฤทธ� ทางการเรยนกอนเรยน

อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .01 นกเรยนท�ไดรบการสอนท�ใชเทคนคผงกราฟก มคะแนนเฉล�ย

ผลสมฤทธ� ทางการเรยนหลงเรยน 29.25 คะแนน คดเปนรอยละ 73.13 ซ� งไมนอยกวาเกณฑรอยละ

70 นกเรยนท�ไดรบการสอนท�ใชเทคนคผงกราฟก มคะแนนความสามารถในการนาเสนอขอความร

ดวยผงกราฟกเฉล�ย 29.90 คะแนน คดเปนรอยละ 74.75 ซ� งไมนอยกวาเกณฑรอยละ 70 นกเรยนท�

ไดรบการสอนท�ใชเทคนคผงกราฟก มคะแนนความคงทนในการเรยนรเฉล�ย 29.75 คะแนน คดเปน

รอยละ 74.38 ซ�งไมนอยกวาคะแนนเฉล�ยผลสมฤทธ� ทางการเรยนหลงเรยน

60

สกลการ สงขทอง (����) ไดศกษาการเปรยบเทยบความสามารถในการคดวเคราะหตาม

สาระการเรยนรภาษาไทยของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� � โดยเทคนคการใชและไมใชผงกราฟก

โรงเรยนเทศบาล � วดเสนหา (สมครพลผดง) อ.เมอง จ.นครปฐม จานวน �� คน แบงเปนกลม

ทดลอง �� คน จดการเรยนรโดยเทคนคการใชผงกราฟก และกลมควบคม �� คน จดการเรยนรโดย

ไมใชผงกราฟก ใชเวลาในการทดลอง � คาบ คาบละ �� นาท โดยใชเน�อหาเดยวกน ผลการวจย

พบวา ความสามารถในการคดวเคราะหตามสาระการเรยนรภาษาไทยของนกเรยนกลมทดลองท�

จดการเรยนรโดยเทคนคการใชผงกราฟกกบกลมควบคมท�จดการเรยนรโดยไมใชผงกราฟก

แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ �.�� และนกเรยนกลมทดลองมความคดเหนตอการ

จดการเรยนรโดยเทคนคการใชผงกราฟกอยในระดบมาก

ทพยรตน สตระ (����) ไดศกษาผลการใชเทคนคผงกราฟกในการสอนวทยาศาสตรท�ม

ตอผลสมฤทธ� ทางการเรยนและความคงทนในการเรยนรของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� � โรงเรยน

ธารทหาร (แสงสวางอปถมภ) อาเภอหนองบว จงหวดนครสวรรค ในภาคเรยนท� � ปการศกษา ����

จานวน �� คน เปนกลมทดลองและกลมควบคมกลมละ �� คน ผลการวจยพบวา นกเรยนท�ไดรบ

การสอนโดยใชเทคนคผงกราฟกมผลสมฤทธ� ทางการเรยนวชาวทยาศาสตรสงกวานกเรยนท�ไดรบ

การสอนตามปกต นกเรยนท�ไดรบการสอนโดยใชเทคนคผงกราฟกมความคงทนในการเรยนร

นกเรยนท�ไดรบการสอนตามปกตมความคงทนในการเรยนร

บษรา ดาโอะ (����) ไดศกษาผลของการสรปบทเรยนโดยใชผงกราฟกท�มตอผลสมฤทธ�

ทางการเรยน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � ท�มผลสมฤทธ�

ทางการเรยนต�ากวาเกณฑ ภาคเรยนท� � ปการศกษา ���� โรงเรยนชมชนบานปยด สงกดสานกงาน

เขตพ�นท�การศกษาปตตาน เขต � จานวน �� คน ซ� งไดมาโดยการสมอยางงาย ผลการวจยพบวา

ผลสมฤทธ� ทางการเรยนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � ท� ม

ผลสมฤทธ� ทางการเรยนต�ากวาเกณฑ หลงไดรบการสอนโดยวธใชเทคนคผงกราฟกในการสรป

บทเรยนสงกวากอนไดรบการสอน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .��� ผลสมฤทธ� ทางการเรยน

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � ท�มผลสมฤทธ� ทางการเรยนต�า

กวาเกณฑ หลงไดรบการสอนแบบปกตสงกวากอนไดรบการสอนอยางมนยสาคญทางสถตระดบ

.��� ผลสมฤทธ� ทางการเรยนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � ท�

มผลสมฤทธ� ทางการเรยนต�ากวาเกณฑท�ไดรบการสอนโดยวธใชเทคนคผงกราฟกในการสรป

บทเรยนไมแตกตางกนกบนกเรยนท�ไดรบการสอนแบบปกต

61

ฮสหนะ บอราเหง (����) ไดศกษาผลของการสรปบทเรยนโดยใชผงกราฟกท� มตอ

ความคดเชงสาเหตและผล และผลสมฤทธ� ทางการเรยนวชาสงคมศกษาของนกเรยนช�นมธยมศกษา

ปท� � โรงเรยนเบญจมราชทศ จานวน �� คน ผลการวจยพบวา นกเรยนกลมท�สรปบทเรยนโดยใช

ผงกราฟกแบบผงกางปลา มความคดเชงสาเหตและผลหลงการเรยนสงกวากอนการเรยนอยางม

นยสาคญทางสถตท�ระดบ .�� นกเรยนกลมท�สรปบทเรยนโดยใชผงกราฟกแบบผงกางปลา ม

ผลสมฤทธ� ทางการเรยนวชาสงคมศกษาหลงการเรยนสงกวากอนการเรยน อยางมนยสาคญทางสถต

ท�ระดบ .�� นกเรยนกลมท�สรปบทเรยนโดยใชผงกราฟกแบบผงกางปลา มความคดเชงสาเหตและ

ผลสงกวากลมท�สรปบทเรยนแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .��� และนกเรยนกลมท�

สรปบทเรยนโดยใชผงกราฟกแบบผงกางปลา มผลสมฤทธ� ทางการเรยนวชาสงคมศกษาสงกวา

นกเรยนกลมท�สรปบทเรยนแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .���

จฬาลกษณ ภปญญา (���0) ไดศกษาการพฒนาการคดวเคราะหและผลสมฤทธ� ทางการ

เรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชวงช�นท� � (ประถมศกษาปท� �) โดยใชเทคนคผงกราฟก โรงเรยน

ชมชนบานฝาง จานวน �� คน ผลการวจยพบวา นกเรยนจานวนรอยละ ��.�� มคะแนนดานการคด

วเคราะห รอยละ �� ข�นไป ซ� งไมผานเกณฑท�กาหนดไว และนกเรยนจานวนรอยละ ��.�� มคะแนน

ผลสมฤทธ� ทางการเรยนวทยาศาสตรรอยละ �� ข�นไป ซ� งไมผานเกณฑท�กาหนดไว

ประนอม แยมฉาย (����) ไดศกษาและเปรยบเทยบความสามารถในการเขยนสะกดคา

ภาษาไทยและความคงทนในการเรยนรของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � โรงเรยนอนบาล

นครสวรรค จานวน �� คน จาแนกเปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมละ �� คน ท�ไดรบการสอน

โดยใชแผนผงกราฟกกบการสอนตามปกต ผลการวจยพบวา นกเรยนท�ไดรบการสอนโดยใชแผนผง

กราฟกมความสามารถในการเขยนสะกดคาภาษาไทยสงกวานกเรยนท�ไดรบการสอนตามปกต อยาง

มนยสาคญทางสถตท�ระดบ .�� นกเรยนท�ไดรบการสอนโดยใชผงกราฟกมความคงทนในการเรยนร

สวนนกเรยนท�ไดรบการสอนตามปกตไมมความคงทนในการเรยนร

เรณ ไมแกน (����) ไดศกษาการเปรยบเทยบผลสมฤทธ� และเจตคตตอการเรยนกลมสาระ

การเรยนรคณตศาสตร เร�องโจทยปญหารอยละ ของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � ท�ไดรบการสอน

โดยรปแบบการสอนผงกราฟกกบการสอนแบบปกต ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธ� ทางการเรยนกลม

สาระการเรยนรคณตศาสตร เร�องโจทยปญหารอยละของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � ท�ไดรบการ

สอนโดยรปแบบการสอนผงกราฟกสงกวาการสอนแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .��

62

และเจตคตตอการเรยนกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เร�องโจทยปญหารอยละของนกเรยนช�น

ประถมศกษาปท� � ท�ไดรบการสอนโดยรปแบบการสอนผงกราฟกสงกวาการสอนแบบปกต อยางม

นยสาคญทางสถตท�ระดบ .��

นภา สมาลย (����) ไดศกษาผลการใชกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟกตอผลสมฤทธ�

ทางการเรยนและเจตคตตอการเรยนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมของ

นกเรยนช�นประถมศกษาปท� � โรงเรยนวดลาดปลาดก จานวน � หองเรยน รวมท� งส�น �� คน

แบงเปนกลมทดลอง จานวน �� คน กลมควบคม จานวน �� คน ดาเนนการสอนเร� องสทธเดก

บรรทดฐานทางสงคม การเมองการปกครอง เปนเวลา � สปดาห ผลการวจยพบวา นกเรยนท�เรยน

โดยใชกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก มผลสมฤทธ� ทางการเรยนสงกวานกเรยนท�ไดรบการจด

กจกรรมการเรยนรแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ �.�� และมเจตคตตอการเรยนดกวา

นกเรยนท�ไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ �.��

วรรณพร ย�มงาม (����) ไดศกษาการพฒนารปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟกใน

วชาวทยาศาสตร สาหรบนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � โรงเรยนวดมหาดไทย (ผลประมขวทยา)

โดยการเลอกแบบเจาะจง จานวน �� คน ซ� งไดรบการจดการเรยนรตามรปแบบการเรยนการสอน

โดยใชผงกราฟก ใชเวลาในการเรยนรวม � สปดาห ผลการวจยพบวา รปแบบการเรยนการสอนวชา

วทยาศาสตรโดยใชผงกราฟกท�ผวจยพฒนาข�นมองคประกอบ ดงน� �) หลกการ �) จดมงหมาย �)

เน�อหา �) กระบวนการจดการเรยนรและ �) การวดผลและประเมนผล โดยมกระบวนการสอนดงน�

�) ข�นสรางความสนใจ �) ผสอนช�แจงจดมงหมายของบทเรยน �) กระตนใหผเรยนระลกถงความร

เดมเพ�อเช�อมโยงกบความรใหม �) เสนอความรใหมเพ�อเช�อมโยงกบความรเดม �) สรปและจด

ระเบยบความรโดยใชผงกราฟก �) อภปราย/แสดงผลงาน �) ผสอนซกถามทาความเขาใจใหกระจาง

ชด นกเรยนท�เรยนโดยใชรปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก มผลสมฤทธ� ทางการเรยน

วทยาศาสตรมคะแนนหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ �.�� นกเรยนท�

เรยนโดยใชรปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก มผลสมฤทธ� ทางการเรยนวชาวทยาศาสตร

สงกวาเกณฑท�กาหนด อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ �.��

วจตรา แจงพรอม (���1) ไดศกษาการเปรยบเทยบความสามารถในการอานจบใจความ

สาคญและเจตคตตอการเรยนของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� 2 ท�ไดรบการสอนภาษาองกฤษโดยใช

เทคนคแผนผงกราฟกกบการสอนตามปกต กลมตวอยาง คอ นกเรยนช�นมธยมศกษาปท� 2 โรงเรยน

63

หนองจอกประชานสรณ จานวน 2 หองเรยนๆ ละ 25 คน รวม 50 คน ผลการวจยพบวา ผลการ

เปรยบเทยบความสามารถในการอานจบใจความสาคญของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� 2 ท�ไดรบการ

สอนโดยใชเทคนคแผนผงกราฟกหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .05

ผลการเปรยบเทยบความสามารถในการอานจบใจความสาคญของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� 2 ท�

ไดรบการสอนตามปกตหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .05 และผลการ

เปรยบเทยบเจตคตตอการเรยนภาษาองกฤษของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� 2 ท�ไดรบการสอนโดย

ใชเทคนคแผนผงกราฟกสงกวาการสอนตามปกต อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .05

อาภา ธญญะศรกล (����) ไดศกษาความสามารถในการอานภาษาองกฤษอยางม

วจารณญาณและความพงพอใจตอวธจดการเรยนรแบบ �E รวมกบเทคนคผงกราฟกของนกเรยนช�น

มธยมศกษาปท� � โรงเรยนหาดใหญวทยาลยสมบรณกลกนยา จานวน � หองเรยน จานวนนกเรยน

ท� งส�น �� คน ผลการวจยพบวา ความสามารถในการอานภาษาองกฤษอยางมวจารณญาณของ

นกเรยนช�นมธยมศกษาปท� � หลงการใชวธจดการเรยนรแบบ �E รวมกบเทคนคผงกราฟกสงกวา

กอนการใช และความพงพอใจของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� � ตอวธจดการเรยนรแบบ �E รวมกบ

เทคนคผงกราฟก อยในระดบมาก

ฐาศร ไชยลก (����) ไดศกษาผลการใชรปแบบซปปารวมกบเทคนคการใชผงกราฟกตอ

การคดเชงมโนทศนและการเขยนภาษาไทยเชงสรางสรรคของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � ภาค

เรยนท� � ปการศกษา ���� โรงเรยนบานแมขร (สวงประชาสรรค) จานวน � หองเรยน �� คน

ผลการวจยพบวา การคดเชงมโนทศนของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � มความสามารถหลงการใช

สงกวากอนการใชรปแบบซปปารวมกบเทคนคการใชผงกราฟก แตกตางกนอยางมนยสาคญทาง

สถตท�ระดบ .�� การเขยนเชงสรางสรรคของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � มความสามารถหลงการ

ใชสงกวากอนการใชรปแบบซปปารวมกบเทคนคการใชผงกราฟกแตกตางกน อยางมนยสาคญทาง

สถตท�ระดบ .��

สธาทพย คนโฑพรมราช (����) ไดศกษาผลการสอนแบบสบเสาะหาความรโดยใชผง

กราฟกประกอบท�มตอผลสมฤทธ� ทางการเรยนวทยาศาสตรและความคงทนในการเรยนรของ

นกเรยนช�นประถมศกษาปท� � โรงเรยนบานศรไพศาล จานวน � คน ผลการวจยพบวา นกเรยนท�

ไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความรโดยใชผงกราฟกประกอบ มผลสมฤทธ� ทางการเรยนหลงเรยน

สงกวากอนเรยน นกเรยนช�นประถมศกษาปท� � จานวน � คน คดเปนรอยละ ��� ของนกเรยน

64

ท�งหมดมผลสมฤทธ� ทางวชาวทยาศาสตรหลงเรยนผานเกณฑต�งแตรอยละ �� ของคะแนนเตม และ

นกเรยนช�นประถมศกษาปท� � ท�ไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความรโดยใชผงกราฟกประกอบม

ความคงทนในการเรยนร

อบล กล�นหอม (����) ไดศกษาผลการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนค

เพ�อนคคดรวมกบเทคนคผงกราฟกท�มตอผลสมฤทธ� ทางการเรยนเร�องเรยนรการสบคนทรพยากร

สารนเทศของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� � โรงเรยนหาดใหญวทยาลยสมบรณกลกนยา จานวน �

หองเรยน จานวนนกเรยน �� คน จาแนกเปน กลมเกง �� คน กลมปานกลาง �� คน และกลมออน

�� คน ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธ� ทางการเรยนของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� � ท�ไดทากจกรรม

การเรยนรแบบรวมมอ โดยใชเทคนคเพ�อนคคดรวมกบเทคนคผงกราฟก พบวา คะแนนเฉล�ยกอน

เรยนและหลงเรยนมความแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .�� โดยผลสมฤทธ� ทางการ

เรยนของนกเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน และความพงพอใจของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� �

ตอการจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคเพ�อนคคดรวมกบเทคนคผงกราฟก พบวาอย

ในระดบมาก

คมคาย ศขศร (����) ไดศกษาการเปรยบเทยบผลสมฤทธ� ทางการเรยนและเจตคตตอการ

แตงบทรอยกรองของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � โดยการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร

และแบบผงกราฟก โรงเรยนวดหนองทางบญและโรงเรยนวดหนองกะธาต กลมโรงเรยนหนองแซง

ภาคเรยนท� � ปการศกษา ���� เปนหองเรยนตามสภาพจรง ซ� งไดมาจากการสมอยางงายจานวน �

กลม กลมแรกเปนกลมท�จดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร � หองเรยน จานวน �� คน กลมหลง

เปนกลมท�จดการเรยนรแบบผงกราฟก � หองเรยน จานวน �� คน ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธ�

ทางการเรยนและเจตคตตอการแตงบทรอยกรองของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � โดยการจดการ

เรยนรแบบวฏจกรการเรยนรและแบบผงกราฟกมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ

.�� โดยกลมท�จดการเรยนรแบบผงกราฟกมคะแนนเฉล�ยสงกวากลมท�จดการเรยนรแบบวฏจกรการ

เรยนร

จนดา ลาโพธ� (����) ไดศกษาการพฒนาชดการเรยนการสอนโดยใชการเรยนรแบบ

รวมมอและเทคนคผงกราฟก เพ�อเสรมสรางความสามารถในการแตงคาประพนธไทย สาหรบ

นกศกษาหลกสตรครศาสตรบณฑต สาขาวชาภาษาไทย มหาวทยาลยราชภฎสกลนคร จานวน ��

คน ไดมาดวยการคดเลอกจากผลของการทดสอบวดความสามารถในการแตงคาประพนธไทย จาก

65

กลมเกง ปานกลาง และออน ในอตราสวน �: 2: 1 ผลการวจยพบวา ประสทธภาพของชดการเรยน

การสอนโดยใชการเรยนรแบบรวมมอและเทคนคผงกราฟก เพ�อเสรมสรางความสามารถในการแตง

คาประพนธไทย สาหรบนกศกษาหลกสตรครศาสตรบณฑต สาขาวชาภาษาไทย มประสทธภาพ

เทากบ ��.��/ ��.�� และความสามารถในการแตงคาประพนธไทย ของนกศกษาหลกสตรครศาสตร

บณฑต สาขาวชาภาษาไทย ท�ไดรบการสอนดวยชดการเรยนการสอนโดยใชการเรยนรแบบรวมมอ

และเทคนคผงกราฟก หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .��

จฑารตน ศรสามคาม (����) ไดศกษาการพฒนาทกษะการคดวเคราะห กลมสาระการ

เรยนรวทยาศาสตร ช�นประถมศกษาปท� � จานวน �� คน โรงเรยนบานบอนอยหนองงวสวางวทย

จงหวดมหาสารคามโดยใชเทคนคผงกราฟก ผลการวจยพบวา การจดกจกรรมการเรยนรกลมสาระ

วทยาศาสตร โดยใชเทคนคผงกราฟก สาหรบนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � ซ� งกจกรรมการเรยนร

แบบสบเสาะ � ข�น ในการพฒนากระบวนการคดวเคราะห มกจกรรมตางๆ เช�อมโยงเขากบสภาพวถ

ชวตจรงของนกเรยน ท�สามารถกระตนการคดวเคราะห ชวยใหเกดการเรยนรโดยการเช�อมโยงส�งท�

เรยนรใหมเขาสโครงสรางทางปญญา ทาใหนกเรยนสามารถคงความรและจดลาดบความคดเพ�อ

เช�อมโยงความร ทาใหเกดความเขาใจ เปนการเรยนรอยางมเปาหมาย สามารถรวบรวมขอมลหรอ

ความรท�ไดอยางเปนระบบ ซ� งทาใหสรปเร�องท�เรยนรไดเปนอยางด และชวยพฒนาทกษะการคด

วเคราะหของนกเรยนได ทกษะการคดวเคราะหของนกเรยนจากการเรยนดวยเทคนคผงกราฟก

พบวา นกเรยนมความสามารถในการแยกแยะขอมล ตความ สรางความเขาใจ มเหตผล ชางสงเกต

ชางสงสย ชางถาม สามารถหาความสมพนธเชงเหตผล คนหาคาตอบไดวา อะไรเปนสาเหตของเร�อง

น�น เช�อมกบส�งน� ไดอยางไร เร� องน� ใครเก�ยวของ สงผลกระทบอยางไร มองคประกอบใดบางท�

นาไปสส�งน�น มวธการข�นตอนทาใหเกดส�งน�ไดอยางไร มแนวทางแกปญหาอยางไรบาง ถาทาเชนน�

จะเกดอะไรข�นในอนาคต ลาดบเหตการณและสรปบทเรยนไดอยางม�นใจ นกเรยนช�นประถมศกษา

ปท� � มความพงพอใจตอการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก ในระดบมากท�สด

ชนากาญจน อนละออ (����) ไดศกษาการพฒนาความสามารถดานการเขยนสรปความ

ภาษาไทย ของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� � โดยใชผงกราฟก จานวน �� คน ผลการวจยพบวา การ

ปฏบตท�ง � วงจรต�งแตแผนการจดการเรยนรท� �-� นกเรยนมการเขยนสรปความไดดข�น ไดคะแนน

เฉล�ยโดยรวมคดเปนรอยละ ��.�� อยในระดบคณภาพด และนกเรยนมความพงพอใจตอการ

พฒนาการจดกจกรรมการเรยนรวชาภาษาไทย เร�องการเขยนสรปความโดยใชผงกราฟก อยในระดบ

ดมาก การปฏบตกจกรรมกลม พบวา นกเรยนมปฏสมพนธในกลมดข�น นกเรยนท�เรยนเกงเขาใจ

66

และยอมรบเพ�อน ใหความชวยเหลอมน� าใจกบเพ�อนท�เรยนออน นกเรยนท�เรยนออนสมาธส�นไม

สนใจในการเรยนแตเม�อครกระตนใหคาแนะนาอธบาย และใหกาลงใจเสรมแรง ทาใหสามารถ

ทางานไดสาเรจ

นงนช ธรรมวเศษ (����) ไดศกษาการพฒนาความสามารถดานการเขยนเรยงความของ

นกเรยนช�นประถมศกษาปท� � โดยใชการจดการเรยนรแบบรวมมอรวมกบผงกราฟก โรงเรยนบาน

วงยาง (วงยางวทยานกล) จานวน �� คน ผลการวจยพบวา ความสามารถดานการเขยนเรยงความ

ของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � หลงการจดการเรยนร โดยใชการจดการเรยนรแบบรวมมอ

รวมกบผงกราฟก สงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .�� และนกเรยนมความพง

พอใจตอการจดการเรยนรเพ�อพฒนาความสามารถดานการเขยนเรยงความ โดยใชการจดการเรยนร

แบบรวมมอรวมกบผงกราฟกอยในระดบมากท�สด

นภาไล ตาสาโรจน (����) ไดศกษาการเปรยบเทยบทกษะการอานภาษาองกฤษเพ�อความ

เขาใจและความคงทนในการเรยนรภาษาองกฤษของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � ระหวางวธสอน

โดยใชผงกราฟกกบวธสอนตามคมอครโรงเรยนบานส�แยกสมเดจ จงหวดกาฬสนธ จานวน �� คน

ผลการวจยพบวา ทกษะการอานภาษาองกฤษเพ�อความเขาใจของนกเรยนท�งสองกลมแตกตางกน

อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .�� โดยท�นกเรยนกลมทดลองมคะแนนเฉล�ยรอยละของความ

คงทนในการเรยนรของนกเรยนท�งสองกลมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .�� โดยท�

นกเรยนกลมทดลองมความคงทนในการเรยนรสงกวานกเรยนกลมเปรยบเทยบ ซ� งเปนไปตาม

สมมตฐานท�ต�งไว

บญไทย พลคอ (2553) ไดศกษาผลการจดการเรยนรแบบ เอส คว โฟร อาร โดยเนนเทคนค

ผงกราฟกตอความสามารถในการอานภาษาไทยเพ�อความเขาใจของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� �

โรงเรยนโนนธาตนาอายใหญวทยา จานวน �� คน ผลการวจยพบวา ความสามารถในการอาน

ภาษาไทยเพ�อความเขาใจของนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � ท�เรยนดวยการจดการเรยนรแบบ เอส

คว โฟร อาร โดยเนนเทคนคผงกราฟก ไมนอยกวาเกณฑรอยละ �� และนกเรยนมคะแนนเฉล�ยหลง

เรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .�� และความพงพอใจของนกเรยนช�น

ประถมศกษาปท� � ตอการจดการเรยนรแบบ เอส คว โฟร อาร โดยเนนเทคนคผงกราฟก อยใน

ระดบมากท�สด

67

มณรตน พลทรพย (2553) ศกษาผลการจดการเรยนรดวยการใชชดกจกรรมแกปญหาทาง

วทยาศาสตรท�มตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ และผลสมฤทธ� ทางการเรยน

วทยาศาสตรของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� 3 โรงเรยนวดมะขาม (วบลยอปถมภ) จานวน 30 คน

สอนโดยใชชดกจกรรมแกปญหาทางวทยาศาสตร พบวา นกเรยนท�ไดรบการสอนดวยการใชชด

กจกรรมแกปญหาทางวทยาศาสตร มความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณหลงเรยนสงกวา

กอนเรยน และนกเรยนท�ไดรบการสอนดวยการใชชดกจกรรมแกปญหาทางวทยาศาสตร ม

ผลสมฤทธ� ทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน

วไลวรรณะ อนจนทร (����) ไดศกษาการเปรยบเทยบความสามารถในการอานเชง

วเคราะห การเขยนเชงสรางสรรคของนกเรยนช�นมธยมศกษาปท� � ระหวางการจดกจกรรมการ

เรยนรโดยประยกตใชทฤษฎพหปญญากบการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก โรงเรยนเซกา

จานวน � หอง หองเรยนละ �� คน ผลการวจยพบวา การจดกจกรรมการเรยนรโดยประยกตใช

ทฤษฎพหปญญา และการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก มประสทธภาพและประสทธผล

ชวยเสรมสรางการเรยนรของนกเรยนท�งในดานความสามารถในการอานเชงวเคราะห การเขยนเชง

สรางสรรค ใหบรรลผลจงควรสงเสรมสนบสนนใหครนาไปใชในการจดการเรยนรไดอยาง

เหมาะสมตอไป

สถต นาคนาม (����) ไดศกษาการพฒนาแผนการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

เพ�อเสรมสรางทกษะการอานภาษาไทยเชงวเคราะห ช�นประถมศกษาปท� � โรงเรยนบานปงขาม

จานวน �� คน ผลการวจยพบวา ประสทธภาพของแผนการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟก

เพ�อเสรมสรางทกษะการอานภาษาไทยเชงวเคราะหท�พฒนาข�นมคะแนนเฉล�ยสงกวาเกณฑท�กาหนด

ทกษะการอานภาษาไทยเชงวเคราะหของนกเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทาง

สถตท�ระดบ .�� นกเรยนมเจตคตท� ดตอแผนการจดการเรยนรโดยใชเทคนคผงกราฟกเพ�อ

เสรมสรางทกษะการอานภาษาไทยเชงวเคราะหอยในระดบมาก

พทรา พงศประยร (����) ไดศกษาการพฒนากจกรรมการเรยนรและการคดวเคราะห โดย

ใชรปแบบการสอนแบบผงกราฟก เร� องการนาเสนอขอมลดวยโปรแกรม Microsoft Office

PowerPoint สาหรบนกเรยนช�นประถมศกษาปท� � โรงเรยนบานโคกมวง (ดาประชาอทศ) จงหวด

พทลง จานวน �� คน ผลการพฒนากจกรรมการเรยนรเร� อง การนาเสนอขอมลดวยโปรแกรม

Microsoft Office PowerPoint โดยใชรปแบบการสอนแบบผงกราฟก พบวา กจกรรมการเรยนรยงม

68

ขอบกพรองในวงจรแรก เน�องจากนกเรยนยงไมเขาใจในเร�องของผงกราฟกมากนก แตสามารถทา

กจกรรมไดเสรจภายในเวลาท�กาหนด และผงกราฟกท�ไดมาในแตละแผนการจดการเรยนรน�น

สามารถนาไปทบทวนการเรยนในแผนการจดการเรยนรตอไปได เพราะนกเรยนจะจดรายละเอยด

เน�อหาจากผงกราฟกท�ไดทาไป เปนการเตรยมความรพ�นฐานของนกเรยนเพ�อรอการเช�อมโยงกบ

ความรใหมในบทเรยนตอไป ผลสมฤทธ� ทางการเรยนพบวา นกเรยนมคะแนนผลสมฤทธ� ทางการ

เรยนเฉล�ยรอยละ ��.�� และมจานวนนกเรยนท�ผานเกณฑคดเปนรอยละ ��.�� ซ� งผานเกณฑท�

กาหนดไว

คาสสด (Cassidy, 1989) ไดศกษาการใชผงกราฟกเพ�อพฒนาทกษะการคดอยางม

วจารณญาณ พบวา ผงกราฟกชวยใหนกเรยนท�มความสามารถพเศษจดการขอมลและความคด

เช�อมโยงกบหวขอท�ไดรบ ผงกราฟกท�ใชคอ Venn Diagrams, Story Maps และ Character Analysis

Charts เพ�อชวยใหครพฒนาการคดอยางมวจารณญาณในเร�องการวเคราะห การสงเคราะห และการ

ประเมนคา

คลารค (Clark, 2007) ไดศกษาผงกราฟกและโครงการหองสมดของโรงเรยน พบวา ผง

กราฟกไมเพยงแตจะชวยใหนกเรยนจดจาและแยกประเภทขอมล แตชวยใหนกเรยนเขาใจแนวคดท�

ยาก พฒนาความคด และแยกแยะการเช�อมโยงระหวางความคด เคร�องมอเก�ยวกบภาพเหลาน� จง

สงผลทางบวกตอผลสมฤทธ� ทางการเรยนของนกเรยน นกเรยนท�ใชงานผงกราฟกบอยๆ จะแสดง

ใหเหนถงพฒนาการทางดานการเขยนและการคดอยางมวจารณญาณ

ซบาก (Tsubaki, 2012) ไดศกษาการเรยนรคาศพทกบผงกราฟกในการจดการสอนภาษา

องกฤษในฐานะเปนภาษาตางประเทศดวยการสบคนจากสมมตฐานท�เก�ยวของ โดยสมมตฐานท�

เก�ยวของ คอ การเรยนรคาศพทถกกาหนดโดยการปอนคาท� เก�ยวของและความพยายามทางดาน

จตใจ การใหคาศพทมองคประกอบ � อยาง คอ ความจาเปน การคนหา และการประเมนผล ทาการ

วเคราะหเชงปรมาณจากนกศกษา ��� คนในญ�ปน ผลการวจยพบวา ประสทธภาพของการเรยนร

คาศพทโดยใชผงกราฟกมไมมาก

ไซน และคณะ (Zaini et al., 2010: 17) ไดศกษาผลลพธของผงกราฟกตอการเรยนของ

นกเรยนในโรงเรยนพบวา การใชผงกราฟกสงผลตอการเรยนรของนกเรยน การใชผงกราฟกชวย

พฒนาความเขาใจของนกเรยนผานแนวคดสาคญและความสมพนธระหวางส�งท�เรยนและโครงสราง

69

ทางความคดของผเรยน ผงกราฟกเปนเหมอนแผนท�ชวยนาผเรยนไปสความรใหมๆ ดงน�นผงกราฟก

จงชวยสงเสรมผลสมฤทธ� ทางการเรยนของนกเรยน รวมท�งยงชวยสรางแรงจงใจในการเรยนเม�อ

ผเรยนพอใจในการเรยนร นกเรยนสามารถเปล�ยนขอมลท�ยากท�จดจายากในระยะส�นไปสการจดจาท�

งายข�นในระยะยาว

2.5 สรปความทายบท

จากการศกษาวเคราะหสงเคราะหทฤษฎ แนวคดและหลกการท�เก�ยวกบการคดอยางม

วจารณญาณ การเรยนรแบบรวมมอ และการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก รวมท� งงานวจยท�

เก�ยวของท� งในประเทศและตางประเทศ ทาใหผวจยสามารถประมวลความรและผลการวจยท�

เก�ยวของมาสรางกรอบแนวคดของงานวจยน� ท�มงานวจยท�ผานมาเปนพ�นฐานความคดและผวจยได

ศกษาตอยอด เพ�อใหเกดความรใหมใหกบการจดการเรยนรท� เสรมสรางทกษะการคดอยางม

วจารณญาณ โดยในงานวจยน� ผวจยใชกระบวนการเรยนรท�ผสมผสานระหวางการเรยนรแบบ

รวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพ�อเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของผเรยน ท�ง

5 ดาน คอ การตความ การวเคราะห การประเมน การสรปความ และการอธบายความโดยผานสาระ

เศรษฐศาสตร ซ� งผวจยจะกลาวถงวธการดาเนนการวจยและการสรางเคร�องมอในการวจยในบท

ตอไป

บทท 3

วธการด าเนนงานวจย การวจยครงนใชระเบยบวจยเชงทดลอง (Experimental Research) คลายธรรมชาตแบบกลมเดยวกนวดผลกอนหลง (One-Group: Pretest Posttest Design) การใชกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน จงหวดปทมธาน ซงในบทนผวจยจะกลาวถงวธการด าเนนงานวจยในหวขอดงตอไปน 1) กลมประชากร 2) เครองมอทใชในการวจย 3) การสรางเครองมอทใชในการวจย 4) การเกบรวบรวมขอมล และ 5) การวเคราะหขอมล 6) สถตทใชในการวเคราะหขอมล

3.1 กลมประชากร กลมประชากรทใชในการวจยน คอ นกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 6 จ านวน 27 คนทเรยนในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554 โรงเรยนวภารตน ซงเปนกลมทมชวงอาย 11-12 ป ตามทฤษฎ Piaget (1964: 121) เดกในชวงวย 11-15 ป จะมพฒนาการของความคดอยในขนท 4 คอ ระยะทคดอยางเปนนามธรรม (Formal-Operation Stage) เดกสามารถคดอยางเปนเหตเปนผล และคดในสงทซบซอนอยางเปนนามธรรมไดมากขน เมอเดกพฒนาไดอยางเตมทแลวจะสามารถคดอยางเปนเหตเปนผลและแกปญหาไดอยางด ดงนนผวจยจงมความเหนวาการศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณนสมควรศกษากบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทกคนโดยใชเปนกลมประชากรและกลมทดลองซงมจ านวนทงหมด 27 คน

71

3.2 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอวจยทใชในการเกบขอมลครงน ประกอบดวย 3.2.1 แผนการจดการเรยนรสาระเศรษฐศาสตร ของหนวยการเรยนรท 1-4 โดยใชกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก จ านวนทงสน 10 แผน เพอใชสอนเปนเวลา 20 คาบในหองเรยน และ 10 คาบในการคนควานอกหองเรยน แผนการจดการเรยนรมดงน แผนการจดการเรยนรท 1 : บทบาทของผผลต แผนการจดการเรยนรท 2 : บทบาทของผผลตทมคณภาพ แผนการจดการเรยนรท 3 : บทบาทของผบรโภค แผนการจดการเรยนรท 4 : ความหมาย ความจ าเปน ประโยชนและวธการใช ทรพยากร แผนการจดการเรยนรท 5 : ความรความเขาใจเกยวกบการสรางจตส านกการใช ทรพยากร แผนการจดการเรยนรท 6 : การวางแผนการใชทรพยากร แผนการจดการเรยนรท 7 : ความสมพนธระหวางผผลต ผบรโภค ธนาคาร และ รฐบาล แผนการจดการเรยนรท 8 : ความหมาย ความส าคญของภาษ และหนวยงานท จดเกบภาษ แผนการจดการเรยนรท 9 : สทธของผบรโภค แผนการจดการเรยนรท 10 : กลมออมทรพย กลมแมบาน และกองทนหมบาน

3.2.2 แบบประเมนประสทธผลของการเรยนร ประกอบดวย

1) แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนสาระเศรษฐศาสตร แบบปรนย จ านวน 8 ฉบบ เปนแบบทดสอบกอนเรยน 4 ฉบบ (40 ขอ) และหลงเรยน 4 ฉบบ (40 ขอ) ใชประเมนความรทมเนอหาครอบคลมหนวยการเรยนรท 1-4 ดงน

หนวยการเรยนรท 1 : ผผลตและผบรโภค หนวยการเรยนรท 2 : การใชทรพยากรอยางย งยน หนวยการเรยนรท 3 : ความสมพนธทางเศรษฐกจ หนวยการเรยนรท 4 : การรวมกลมทางเศรษฐกจภายในทองถน

72

2) แบบสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมในกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ ประเมนโดยผวจยและผชวยวจย 2 คน รวมเปน 3 คน ท าการประเมนพฤตกรรมการมสวนรวมของนกเรยนในสปดาหท 1, 5 และ 10 ของการเรยนร (ซงตรงกบสปดาหท 11, 15 และ 20 ของภาคเรยนท 2/2554) องคประกอบของการเรยนรแบบรวมมอทใชเปนเกณฑในการสงเกตพฤตกรรมม 5 อยาง ดงน

2.1) การพงพาและเกอกลกน (Positive Interdependence) โดยมเกณฑการสงเกต คอ นกเรยนชวยอธบายบทเรยนใหเพอนเขาใจ นกเรยนชวยกนสบคนขอมลจากแหลงเรยนรตางๆ และนกเรยนชวยกนท างานทไดรบมอบหมายใหส าเรจดวยด

2.2) การปรกษาหารออยางใกลชด (Face-to-Face Promotive Interaction) โดย มเกณฑการสงเกต คอนกเรยนรวมแสดงความคดเหนเพอชวยกนแกไขปญหา และนกเรยนปรกษาหารอรวมกนในการท างานกลม

2.3) ความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชกแตละคน (Individual Accountability) โดยมเกณฑการสงเกต คอ นกเรยนท างานตามทไดรบมอบหมายอยางเตมท นกเรยนรายงานการท างานของตนเองในกลม และนกเรยนมความรบผดชอบในการน าเสนอผลงานของกลม

2.4) การใชทกษะปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอย (Interpersonal and Small-Group Skills) โดยมเกณฑการสงเกต คอ นกเรยนรจกการท างานรวมกนอยางมความสข นกเรยนมสมพนธภาพทดตอกนและสามารถสอสารใหเพอนเขาใจ 2.5) การวเคราะหกระบวนการกลม (Group Processing) โดยมเกณฑการสงเกต คอ นกเรยนมการประชมเพอประเมนการท างานของสมาชกในกลม และนกเรยนสามารถวเคราะหการด าเนนงานของกลมและหาทางปรบปรงการท างานใหดขน

3) แบบสรปผลการเรยนรของนกเรยน เปนแบบประเมนตนเอง หลงการเรยน

สาระเศรษฐศาสตร ทง 4 หนวยการเรยนร แบงออกเปน 6 ดาน ดงน 3.1) ความพงพอใจโดยรวมของนกเรยนทมตอกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก โดยใชแบบวดมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ คอ 5 = มากทสด, 4 = มาก, 3 = ปานกลาง, 2 = นอย และ 1 = นอยทสด 3.2) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรแบบรวมมอ โดยใหนกเรยนเขยนแสดงความคดเหนในแบบสรปผลการเรยนร

73

3.3) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรโดยใชผงกราฟก โดยใหนกเรยนเขยนแสดงความคดเหนในแบบสรปผลการเรยนร 3.4) การน าทกษะการคดอยางมวจารณญาณไปใชในวชาอน โดยใหนกเรยนเขยนแสดงความคดเหนในแบบสรปผลการเรยนร 3.5) ทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนกอนเรยนและหลงเรยน โดยใชแบบวดมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ คอ 5 = มากทสด, 4 = มาก, 3 = ปานกลาง, 2 = นอย และ1 = นอยทสด 3.6) ผงกราฟกทนกเรยนชอบมากทสด โดยใหนกเรยนเลอกผงกราฟกทชอบและเขยนแสดงเหตผลสนบสนนในแบบสรปผลการเรยนร

3.2.3 ผงกราฟกทใชในการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ในการ เรยนรสาระเศรษฐศาสตร มดงน

1) New Word Diagram ใชอธบายค าจ ากดความหรอความหมายของค าศพท 2) Concept Comparing ใชในการเปรยบเทยบขอมล 3) Cause and Effect ใชแสดงสาเหตและผลลพธจากการกระท า 4) Cluster Diagram ใชวเคราะหหรอจ าแนกขอมลทมรายละเอยดหลายชน 5) Concept /Event Map/ 5W1H ใชในการสรปความร/ ขอมลทเรยน 6) Cycle ใชเชอมโยงความสมพนธอยางเปนเหตเปนผล 7) Concept Wheel ใชวเคราะห จดหมวดหม และแยกแยะขอมล

3.3 การสรางเครองมอทใชในการวจย 3.3.1 การสรางแผนการจดการเรยนร

1) ศกษาหลกสตรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 และวเคราะหเนอหาสาระเศรษฐศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 เพอก าหนดสาระการเรยนร 2) ศกษาเอกสาร งานวจยทเกยวของกบทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ซงแบง เปน 5 ดาน ตามแนวคดจาก Delphi Research Project ซงสนบสนนโดย American Philosophical Association (Facione, 1990) ดงรปท 3.1

74

รปท 3.1 ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 5 ดาน

ผวจยไดศกษาวเคราะหงานวจยทเกยวกบพฤตกรรมของบคคลทมการคดอยางมวจารณญาณ (Ennis, 1985 : 144-146; อษณ โพธสข, 2537 : 98-99; Alfaro-Lefevre, 1994: 10; Wade, 1995; Raines, 1996: 412) แลวน ามาจดกลมใหสอดคลองกบทกษะการคดอยางมวจารณญาณในแตละดานดงกลาวขางตน ดงตารางท 3.1 ดงน ตารางท 3.1 แสดงพฤตกรรมทแสดงทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ พฤตกรรม การตความ (Interpretation) อธบายความหมายของค าศพทหรอแนวคดทางเศรษฐศาสตรท

ไมปรากฏชดเจนหรอซอนเรนอยในขอมลใหมความชดเจนโดยใชถอยค าทงายเพอใหเกดความเขาใจ

การวเคราะห (Analysis) 1. จ าแนก/แยกแยะขอมลหรอสงทตองการพจารณาไดอยางถกตอง 2. สบคนหาความสมพนธเชงเหตและผล

การประเมน (Evaluation) 1. แสวงหาและตรวจสอบความนาเชอถอของขอมล 2. ตดสนใจดวยการใชหลกการ/กฎเกณฑทางเศรษฐศาสตรในการประเมนพฤตกรรมของคน

75

ตารางท 3.1 แสดงพฤตกรรมทแสดงทกษะการคดอยางมวจารณญาณ (ตอ) ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ พฤตกรรม การสรปความ (Inference) 1. สรปสงทไดฟงหรออานโดยใชเหตผล

2. คาดการณหรอบอกผลทจะตามมาโดยศกษาวเคราะหจากขอมลทเกยวของ

การอธบายความ (Explanation) 1. ใหเหตผลในการน าเสนอขอคดเหนหรอการด าเนนการตางๆ 2. ยกตวอยางประกอบเหตผลเพอขยายความใหชดเจน

3) สรางแผนการจดการเรยนรทเกยวของกบกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและ

วฒนธรรม สาระเศรษฐศาสตร จ านวน 10 แผน จาก 4 หนวยการเรยนร ดงรายละเอยดในตารางท 3.2 ตารางท 3.2 หวขอของหนวยการเรยนรในสาระเศรษฐศาสตร สปดาหการเรยนร หนวยการเรยนร หวขอ

1-3

1. ผผลตและผบรโภค บทบาทของผผลต -ความหมายและความส าคญของผผลต -บทบาทของผผลตทมคณภาพ -ทศนคตในการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพและประสทธผล -ประโยชนของการผลตสนคาและบรการทมคณภาพ บทบาทของผบรโภค -ความหมายและความส าคญของผบรโภค -คณสมบตของผบรโภคทด -พฤตกรรมทบกพรองของผบรโภค -คณคาและประโยชนของผบรโภคทรเทาทน

4-6

2. การใชทรพยากรอยางย งยน การใชทรพยากรอยางยงยน -ความหมายและความจ าเปนของทรพยากร -ประเภทของทรพยากร -หลกการและวธใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสด -ประโยชนของการใชทรพยากรอยางย งยน -การสรางจตส านกใหคนในชาตรคณคาของทรพยากรทมอยอยางจ ากด -การวางแผนการใชทรพยากรโดยประยกตเทคนคและวธการใหมๆ ใหเกดประโยชนแกสงคม ประเทศชาต ทนกบสภาพทางเศรษฐกจและสงคม

76

ตารางท 3.2 หวขอของหนวยการเรยนรในสาระเศรษฐศาสตร (ตอ) สปดาหการเรยนร หนวยการเรยนร หวขอ

7-9

3. ความสมพนธทางเศรษฐกจ ความสมพนธระหวางผผลต ผบรโภค ธนาคารและรฐบาล -ความสมพนธระหวางผ ผลต ผ บรโภค ธนาคารและรฐบาลทมตอระบบเศรษฐกจ -แผนผงแสดงความสมพนธของหนวยเศรษฐกจ -การหารายได รายจาย การออม การลงทน ซงแสดงความสมพนธระหวางผผลต ผบรโภค และรฐบาล ภาษและหนวยงานทจดเกบภาษ -ความหมายและความส าคญของภาษ -ประเภทของภาษ -หนวยงานทจดเกบภาษ -ประโยชนของภาษ

10

4. การรวมกลมทางเศรษฐกจ ภายในทองถน

การรวมกลมทางเศรษฐกจภายในทองถน -กลมออมทรพย -กลมแมบาน -กองทนหมบาน

แผนการจดการเรยนร ทง10 แผนมดงน (ดรายละเอยดในภาคผนวก ข) แผนการจดการเรยนรท 1 : บทบาทของผผลต แผนการจดการเรยนรท 2 : บทบาทของผผลตทมคณภาพ แผนการจดการเรยนรท 3 : บทบาทของผบรโภค แผนการจดการเรยนรท 4 : ความหมาย ความจ าเปน ประโยชนและวธการใชทรพยากร แผนการจดการเรยนรท 5 : ความรความเขาใจเกยวกบการสรางจตส านกการใชทรพยากร แผนการจดการเรยนรท 6 : การวางแผนการใชทรพยากร แผนการจดการเรยนรท 7 : ความสมพนธระหวางผผลต ผบรโภค ธนาคารและรฐบาล แผนการจดการเรยนรท 8 : ความหมาย ความส าคญของภาษ และหนวยงานทจดเกบภาษ แผนการจดการเรยนรท 9 : สทธของผบรโภค แผนการจดการเรยนรท 10 : กลมออมทรพย กลมแมบาน และกองทนหมบาน

77

4) ออกแบบแผนการจดการเรยนรในแตละหนวย โดยใชการผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก ดงน 4.1) การเรยนรแบบรวมมอ ประเภทกลมการเรยนรแบบรวมมออยางถาวร (Collaboration-Based Groups) เปนกลมการเรยนรขนาดเลก มสมาชกกลมละ 3 คน ทมความสามารถทางการเรยนแตกตางกน คอ เกง ปานกลาง ออน มาเรยนรรวมกนเปนเวลา 10 สปดาหตลอดระยะเวลาของการศกษาทดลอง ท าใหมปฏสมพนธรวมกน เกดสมพนธภาพทด และมทกษะการท างานรวมกนเพอบรรลเปาหมายเดยวกน ซงผวจยไดเลอกการเรยนรแบบรวมมอของ Johnson and Johnson (1994: 31-37) ซงมองคประกอบ 5 ประการ ดงรปท 3.2

รปท 3.2 องคประกอบของการเรยนรแบบรวมมอ

4.2) การเรยนรโดยใชผงกราฟก (Learning through Graphic Organizers) ซงผวจยไดศกษาและเลอกรปแบบผงกราฟก ทเหมาะสมกบการเรยนรสาระเศรษฐศาสตร 7 รปแบบ ดงรปท 3.3

78

รปท 3.3 ผงกราฟกทใชในการจดการเรยนรสาระเศรษฐศาสตร

5) น าแผนการจดการเรยนรเสนอคณะกรรมการทปรกษาวทยานพนธ เพอตรวจสอบความถกตองเหมาะสมในการจดท ากรอบการออกแบบแผนการจดการเรยนร

6) จดท าแผนการจดการเรยนร โดยในแตละแผนประกอบดวย 6.1) ตวชวด 6.2) จดประสงคการเรยนร 6.3) ระยะเวลา 6.4) สาระการเรยนร - ดานความร - ดานทกษะ/กระบวนการ/กระบวนการคด

- คณลกษณะทคาดหวง 6.5) การจดกจกรรมการเรยนร 6.5.1) ขนน า : การน าเขาสบทเรยน

79

6.5.2) ขนการเรยนร : การจดการเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative Learning) โดยใชกลมการเรยนรแบบรวมมออยางถาวร (Collaboration-Based Groups) ทเนนการพงพาและเกอกลกน การปรกษาหารออยางใกลชด ความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชกแตละคน การใชทกษะปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอย และการวเคราะหกระบวนการกลม การเรยนรแบบรวมมอท าใหนกเรยนเกดการเรยนรรวมกนซงน าไปสการพฒนาทกษะทางดานปญญา 6.5.3) ขนสรป : การเชอมโยงขอมล แนวความคด และเนอหาทมความสมพนธกนในแตละหนวยการเรยนร โดยใชผงกราฟก (Learning through Graphic Organizers) ทเหมาะสมกบเนอหาของสาระเศรษฐศาสตร และเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ดาน คอ การตความ การวเคราะห การประเมน การสรปความ และการอธบายความ 6.6) สอการเรยนร 6.7) การวดและประเมนผลการเรยนร

7) น าแผนการจดการเรยนร ไปทดลองสอนนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรง เรยนนภสร จงหวดปทมธาน จ านวน 15 คน เปนเวลา 10 คาบในชนเรยน และ 5 คาบคนควานอกชนเรยน ในสปดาหท 1-5 ของภาคเรยนท 2/2554 เพอน าขอมลยอนกลบมาปรบแผนการจดการเรยนรใหมความเหมาะสมยงขน

8) ปรบปรงแผนการจดการเรยนรตามขอเสนอแนะของคณะกรรมการทปรกษาวทยานพนธและขอมลยอนกลบทไดจากการทดลองสอนนกเรยนโรงเรยนนภสร เพอน าไปใชในการศกษาทดลองจดการเรยนรใหกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน ในภาคเรยนท 2/2554 ผวจยเรมท าการทดลองตงแตสปดาหท 11-20 โดยใชแผนการจดการเรยนรทง 10 แผน ซงมตวอยางแผนการจดการเรยนร ดงน

ตวอยางแผนการจดการเรยนรท 1 : บทบาทของผผลต ตวชวด อธบายความหมายของผผลตและปจจยการผลต จดประสงคการเรยนร เพออธบายความหมายของผผลต (การตความ) และแยกแยะปจจยการผลต (การวเคราะห)

80

ระยะเวลา ใชสอนในหองเรยน 2 ชวโมง และคนควานอกหองเรยน 1 ชวโมง สาระการเรยนร 1. ความร ความหมายของผผลต และปจจยการผลต 2. ทกษะ/กระบวนการ/กระบวนการคด การตความ และการวเคราะห 3. คณลกษณะทคาดหวง รจกคดและสามารถท างานเปนทมใหบรรลเปาหมาย การจดกจกรรมการเรยนร ขนน า 1. ครอธบายวตถประสงคและวธการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative Learning) กบการเรยนรโดยใชผงกราฟก (Learning through Graphic Organizers) 2. ครใหนกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน (Pre-Test) เพอวดระดบความรและทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนกอนเรยนหนวยการเรยนรท 1 : ผผลตและผบรโภค 3. ครตงค าถามน าทละค าถาม เพอกระตนใหนกเรยนไดระดมความคดจากประสบการณเดม ดงน - นกเรยนเคยไปตลาดหรอไม - นกเรยนเหนใครขายสนคาในตลาดบาง - ในตลาดมสนคาอะไรบาง ครจดและสรปค าตอบของนกเรยนบนกระดาน แลวน าเขาสบทเรยน ขนการเรยนร 1. ครแบงนกเรยนเปน 9 กลมๆ ละ 3 คน โดยการสมอยางงายดวยการจบสลากจากนกเรยนทมผลการเรยนระดบสง 1 คน ปานกลาง 1 คน และต า 1 คน ครใหนกเรยนแตละกลมรวมกนสนทนาเกยวกบผผลตและแสดงความคดเหน โดยครใชค าถามน าเขยนเปนแถบประโยคบนกระดาน ดงน

ผผลตมความหมายอยางไร

81

การผลตสนคาและบรการจะตองมองคประกอบอะไรบาง

การผลตสนคาและบรการตองค านงถงสงใดบาง

2. ครใหนกเรยนแตละกลมเปรยบเสมอนครอบครว โดยครใหนกเรยนตงชอครอบครวของตน แตละครอบครวมสมาชก 3 คน และสามารถผลตสนคาได 1 ชนด เพอจ าหนาย แบงเปน อาหาร เครองนงหม ขาวของเครองใช และยา/สมนไพร แตละครอบครวจะตองชวยกนคดวา ผผลตคอใคร และจะผลตสนคาอะไร โดยแบงหนาทกนไปคนควาหาขอมล แลวกลบมาแลกเปลยนเรยนรภายในกลม ในคาบตอไป ดงน * คนท 1 หาความหมายของค าวาผผลต * คนท 2 คดวาจะผลตสนคาอะไร และตงราคาสนคาเทาไร * คนท 3 หาวามปจจยการผลตอะไรบางทตองใช 3. สมาชกแตละคนในครอบครวน าขอมลทไดจากการคนความาตรวจสอบความถกตอง ดงน - สมาชกคนท 1 ของแตละครอบครว น าขอมลทเกยวกบความหมายของผผลต ทไดจากการคนความาตรวจสอบความถกตองกบสมาชกคนท 1 ของครอบครวอนทง 9 ครอบครว - สมาชกคนท 2 ของแตละครอบครว น าขอมลทเกยวกบประเภทและราคาสนคา ทไดจากการคนความาตรวจสอบความถกตองกบสมาชกคนท 2 ของครอบครวอนทง 9 ครอบครว - สมาชกคนท 3 ของแตละครอบครว น าขอมลทเกยวกบปจจยการผลต ทไดจากการคนความาตรวจสอบความถกตองกบสมาชกคนท 3 ของครอบครวอนทง 9 ครอบครว 4. หลงจากการตรวจสอบความถกตองของขอมลแลว สมาชกคนท 1, 2 และ 3 ของแตละครอบครวน าความรทง 3 หวขอมาแบงปนกนและเรยนรภายในครอบครวจนทกคนมความเขาใจตรง กน

ขนสรป 1. ครใหนกเรยนอธบาย (ตความ) ความหมายของผผลตตามหลกเศรษฐศาสตร โดยใชถอยค าทงายๆ เพอใหเกดความเขาใจทตรงกน และคดประเภทสนคาทแตละกลมตองการจะผลต พรอมทงก าหนดราคาสนคา และวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยการผลตกบการผลตสนคานน โดยสรปค าตอบของแตละกลมลงในผงกราฟกประเภท New Word Diagram ซงประกอบดวยสวนตางๆ ดงน

1.1 ประเภทสนคาและราคา

82

1.2 ความหมาย : ผผลต 1.3 ปจจยการผลต : ทดน 1.4 ปจจยการผลต : ทน

1.5 ปจจยการผลต : แรงงาน 1.6 ปจจยการผลต : ผประกอบการ

ดงนน เมอนกเรยนสามารถใหความหมายของค าศพท “ผผลต” ได แสดงวา นกเรยนมความสามารถในการตความ และเมอนกเรยนสามารถหาความสมพนธระหวางผผลตกบปจจยการผลตทง 4 : ทดน ทน แรงงาน และผประกอบการ แสดงวา นกเรยนมความสามารถในการวเคราะห 2. ครใหนกเรยนจบสลากออกมาน าเสนอผลงาน จ านวน 2 กลม โดยใหนกเรยนน าเสนอขอมลทง 6 สวนในผงกราฟก New Word Diagram แลวใหนกเรยนกลมอนอก 7 กลมเปนผซกถามหากมขอสงสย ครมบทบาทในการเสนอแนะหรอเพมเตมขอมลเพอใหค าตอบมความถกตองสมบรณ 3. ครใหนกเรยนทกกลมเขยนค าตอบทเกยวกบ ชอครอบครว รายการสนคา ราคาสนคาและปจจยการผลตทง 4 ลงในกระดาษแผนเลก แลวน าไปตดทกระดาษชารตแผนใหญทครเตรยมไวใหเพอสรปวาหมบานหรอชมชนของเรามกครวเรอน สามารถผลตสนคาอะไร ใชปจจยการผลตอะไร (ดงทแสดงไวในตารางท 3.3 ของหวขอท 4 ในสอการเรยนร) ครอาจสอดแทรกขอสงเกต เชน มสนคาชนดใดบางทซ ากน หรอมสนคาชนดใดทผลตมากเปนพเศษ 4. ในขณะทจดกจกรรมการเรยนรทง 3 ขนตอน คอ ขนน า ขนการเรยนร และขนสรป ครและผชวยวจยจะสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมทง 5 ประการ ซงประกอบดวย การพงพาและเกอกลกน การปรกษาหารออยางใกลชด ความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชกแตละคน การใชทกษะปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอย และการวเคราะหกระบวนการกลม โดยประเมนตามเกณฑทไดก าหนดไวในแบบสงเกตพฤตกรรมการเรยนรในกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ สอการเรยนร

1. แถบประโยคค าถาม 4 ขอ 2. ผงกราฟก New Word Diagram กลมละ 1 แผน 3. ปากกาเคม กลมละ 1 ดาม 4. กระดาษชารตขนาดใหญ เปนตารางและมหวขอ ดงน

83

ตารางท 3.3 แสดงความสมพนธของประเภทสนคา ราคาสนคา และปจจยการผลต ชอครอบครว รายการ

สนคา ราคา สนคา

ปจจยการผลต ทดน ทน แรงงาน ผประกอบการ

1. “………..” 2. “………..” 3. “………..” 4. “………..” 5. “………..” 6. “………..” 7. “………..” 8. “………..” 9. “………..” การวดและประเมนผลการเรยนร 1. วธการวดและประเมนผล

1.1 ทดสอบความรกอนเรยน หนวยการเรยนรท 1 1.2 สงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในการเขารวมกจกรรม 1.3 ประเมนทกษะการคดอยางมวจารณญาณดานการตความและการวเคราะห โดย

พจารณาจากค าตอบทแสดงไวในผงกราฟกประเภท New Word Diagram 2. เครองมอ

2.1 แบบทดสอบความรกอนเรยน หนวยการเรยนรท 1 2.2 แบบสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมในกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ

2.3 ผงกราฟกประเภท New Word Diagram 3. เกณฑการประเมน

3.1 แบบทดสอบความรกอนเรยน หนวยการเรยนรท 1 เรองผผลตและผบรโภค ม 10 ขอๆ ละ 1 คะแนน รวมเปน 10 คะแนน

3.2 แบบสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมในกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ โดยมเกณฑการประเมนพฤตกรรมในแตละรายการดงน

84

3.2.1 การพงพาและเกอกลกน เกณฑการประเมน คอ นกเรยนชวยอธบายบทเรยนใหเพอนเขาใจ นกเรยนชวยกนสบคนขอมลจากแหลงเรยนรตางๆ และนกเรยนชวยกนท างานทไดรบมอบหมายใหส าเรจดวยด 3.2.2 การปรกษาหารออยางใกลชด เกณฑการประเมน คอนกเรยนรวมแสดงความคดเหนเพอชวยกนแกไขปญหา และนกเรยนปรกษาหารอรวมกนในการท างานกลม 3.2.3 ความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชกแตละคน เกณฑการประเมน คอ นกเรยนท างานตามทไดรบมอบหมายอยางเตมท นกเรยนรายงานการท างานของตนเองในกลม และนกเรยนมความรบผดชอบในการน าเสนอผลงานของกลม 3.2.4 การใชทกษะปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอย เกณฑการประเมน คอ นกเรยนรจกการท างานรวมกนอยางมความสข นกเรยนมสมพนธภาพทดตอกนและสามารถสอสารใหเพอนเขาใจ 3.2.5 การวเคราะหกระบวนการกลม เกณฑการประเมน คอ นกเรยนมการประชมเพอประเมนการท างานของสมาชกในกลม และนกเรยนสามารถวเคราะหการด าเนนงานของกลมและหาทางปรบปรงการท างานใหดขน 3.3 ผงกราฟกประเภท New Word Diagram การประเมนผงกราฟกประเภท New Word Diagram พจารณาจากองคประกอบตางๆ ของการผลตดงตอไปน (10 คะแนน) ตารางท 3.4 การประเมนผงกราฟกประเภท New Word Diagram

รายการ คะแนน 1. ประเภทสนคาและราคา 2 2. ความหมาย 4

3. ปจจยการผลต 4 รวม 10

85

ตวอยางแผนการจดการเรยนรท 2 : บทบาทของผผลต ตวชวด อธบายบทบาทของผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ และผลทตามมาจากการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ จดประสงคการเรยนร 1. เพออธบายความหมายของการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ (การตความ) 2. เพอเปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตางของการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ (การวเคราะห) 3. เพอประเมนพฤตกรรมของผผลตในการเลอกใชทรพยากรทเหมาะสม คมคา ในการผลตสนคาหรอไม (การประเมน) 4. เพอคาดการณหรอบอกผลทจะตามมาของการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ (การสรปความ) 5. เพอใหเหตผลในการน าเสนอขอคดเหนและยกตวอยางประกอบในการอธบายการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ (การอธบายความ) ระยะเวลา ใชสอนในหองเรยน 2 ชวโมง และคนควานอกหองเรยน 1 ชวโมง สาระการเรยนร 1. ความร บทบาทของผ ผลตทมคณภาพ และการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพและประสทธผลในการผลตสนคา 2. ทกษะ/กระบวนการ/กระบวนการคด การตความ การวเคราะห การประเมน การสรปความ และการอธบายความ 3. คณลกษณะทคาดหวง รจกคดอยางมวจารณญาณและสามารถท างานเปนทมใหบรรลเปาหมาย

86

การจดกจกรรมการเรยนร ขนน า 1. ครใหนกเรยนดรป แลวถามค าถามดงตอไปน รปภาพท 1 : การตรวจสอบคณภาพสนคา ค าถาม : ผทอยในรปภาพเปนใคร ก าลงท าอะไร ทไหน และเพออะไร

รปภาพท 2 : ปยปลอม ค าถาม : เปนรปเกยวกบสนคาอะไร สนคานมประโยชนอยางไร ผผลตสนคานเปน

ผผลตทมคณภาพหรอไม ครใหนกเรยนแสดงความคดเหน เพอตอบค าถามของแตละรปภาพ ครสรปค าตอบบน กระดาน แลวน าเขาสบทเรยนเรองผผลตทมความรบผดชอบ ขนการเรยนร 1. ครใหนกเรยนแตละกลมๆ ละ 3 คน ซงเปนกลมการเรยนรแบบรวมมออยางถาวร ทครไดจดไวตงแตคาบเรยนท 1 รวมกนท ากจกรรมการเรยนรดงน 1.1 อธบายลกษณะของผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ 1.2 เปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตางของผผลตทมคณภาพกบผผลตทไม มคณภาพ 1.3 ประเมนพฤตกรรมของผผลตในการเลอกใชทรพยากรทเหมาะสม คมคา ในการผลตสนคาหรอไม 1.4 คาดการณหรอบอกผลของการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ 1.5 อธบายการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ โดยใชเหตผลและยกตวอยางประกอบ ในการท ากจกรรมการเรยนรทง 5 อยางน ครเขยนหวขอทจะศกษาบนกระดานและใชค าถามน า เพอใหนกเรยนแลกเปลยนความรตามประสบการณ/ความรเดม ดงน บทบาทของผผลตทมคณภาพ - ผผลตทมคณภาพควรมคณธรรมและความรบผดชอบในการผลตสนคาและบรการอยางไร

บทบาทของผผลตทไมมคณภาพ - ผผลตทไมมคณภาพจะมพฤตกรรมในการผลตสนคาและบรการอยางไร

87

พฤตกรรมการใชทรพยากรของผผลต - นกเรยนประเมนพฤตกรรมของผผลตดงตอไปนวาเปนอยางไร

- การใชกระดาษถนอมสายตามาผลตหนงสอ - การน าเศษไมทเหลอจากการผลตโตะหนงสอมาผลตแผนไมอด - การบ าบดน าเสยใหเปนน าดกอนปลอยน าทง

ผลทจะตามมาของการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ - นกเรยนคดวาผลทจะตามมาของการเปนผผลตทมคณภาพเปนอยางไร - นกเรยนคดวาผลทจะตามมาของการเปนผผลตทไมมคณภาพเปนอยางไร

ขอคดเหนเกยวกบการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ - ใหนกเรยนอธบายพรอมยกตวอยางการเปนผผลตทมคณภาพ - ใหนกเรยนอธบายพรอมยกตวอยางการเปนผผลตทไมมคณภาพ 2. ครมอบหมายใหนกเรยนแตละกลม คนควาหาค าตอบเกยวกบหวขอขางตนเพมเตมจากแหลงเรยนรตางๆ นอกหองเรยน โดยแบงหนาทกนไปคนควาหาขอมลแลวกลบมาแลกเปลยนเรยนรภายในกลมในคาบตอไป ดงน * คนท 1 วเคราะหความเหมอนและความแตกตางกนของผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ * คนท 2 สรปผลทตามมาของการเปนผผลตทมคณภาพ * คนท 3 สรปผลทตามมาของการเปนผผลตทไมมคณภาพ 3. สมาชกแตละคนในครอบครวน าขอมลทไดจากการคนความาตรวจสอบความถกตอง ดงน - สมาชกคนท 1 ของแตละครอบครว น าขอมลทเกยวกบความเหมอนและความแตกตางกนของผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพทไดจากการคนความาตรวจสอบความถกตองกบสมาชกคนท 1 ของครอบครวอนทง 9 ครอบครว - สมาชกคนท 2 ของแตละครอบครว น าขอมลทเกยวกบผลทตามมาของการเปนผผลตทมคณภาพทไดจากการคนความาตรวจสอบความถกตองกบสมาชกคนท 2 ของครอบครวอนทง 9 ครอบครว - สมาชกคนท 3 ของแตละครอบครว น าขอมลทเกยวกบผลทตามมาของการเปนผผลตทไมมคณภาพ ทไดจากการคนความาตรวจสอบความถกตองกบสมาชกคนท 3 ของครอบครวอนทง 9 ครอบครว

88

4. หลงจากการตรวจสอบความถกตองของขอมลแลว สมาชกคนท 1 , 2 และ 3 ของแตละครอบครวน าความรมาแบงปนและเรยนรภายในครอบครวจนทกคนมความเขาใจตรงกน ขนสรป 1. ครใหนกเรยนอธบายลกษณะของผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ โดยเปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตางของผผลตทมคณภาพกบผผลตทไมมคณภาพ ประเมนพฤตกรรมของผผลตในการเลอกใชทรพยากรทเหมาะสม คมคา ในการผลตสนคาหรอไม คาดการณหรอบอกผลทตามมาของการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ โดยสรปค าตอบของแตละกลมลงในผงกราฟกประเภท Concept Comparing Diagram ซงประกอบดวยสวนตางๆ ดงน 1.1 สงทเหมอนกนของผผลต ก และผผลต ข 1.2 สงทตางกนของผผลต ก และผผลต ข 1.3 ผผลต ก และผผลต ข เปนผผลตประเภทใด 1.4 ผลทเกดขนจากการเปนผผลต ก และผผลต ข ดงนน ในการประเมนทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนหลงเรยนจบหนวยการเรยนรนท าไดดงน - เมอนกเรยนสามารถอธบายความหมายของ “ผผลตทมคณภาพ” และ “ผผลตทไมมคณภาพ” โดยการแปลความหมายของขอมลดงกลาวทไดคนความา แลวน ามาสรปใหชดเจน แสดงวา นกเรยนมความสามารถในการตความ - เมอนกเรยนสามารถเปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตางของผผลตทมคณภาพกบผผลตทไมมคณภาพได แสดงวา นกเรยนมความสามารถในการวเคราะห - เมอนกเรยนสามารถประเมนพฤตกรรมของผผลตในการเลอกใชทรพยากรทเหมาะสม คมคาในการผลตสนคาได แสดงวา นกเรยนมความสามารถในการประเมน - เมอนกเรยนสามารถคาดการณหรอบอกผลทจะตามมาของการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพได แสดงวา นกเรยนมความสามารถในการสรปความ 2. ครใหนกเรยนจบสลากออกมาน าเสนอผลงาน จ านวน 2 กลม โดยใหนกเรยนน าเสนอขอมลทง 4 สวนในผงกราฟกประเภท Concept Comparing พรอมอธบายการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ โดยใหเหตผลในการน าเสนอขอคดเหนและยกตวอยางประกอบ แลวใหนกเรยนกลมอนอก 7 กลมเปนผซกถามหากมขอสงสย ครมบทบาทในการเสนอแนะหรอเพมเตมขอมลเพอใหค าตอบมความถกตองสมบรณ

89

ดงนน เมอนกเรยนสามารถอธบายการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ โดยใหเหตผลในการน าเสนอขอคดเหนและยกตวอยางประกอบ แสดงวา นกเรยนมความสามารถในการอธบายความ 3. ในขณะทจดกจกรรมการเรยนรทง 3 ขนตอน คอ ขนน า ขนการเรยนร และขนสรป ครและผชวยวจยจะสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมทง 5 ประการ ซงประกอบดวย การพงพาและเกอกลกน การปรกษาหารออยางใกลชด ความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชกแตละคน การใชทกษะปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอย และการวเคราะหกระบวนการกลม โดยประเมนตามเกณฑทไดก าหนดไวในแบบสงเกตพฤตกรรมการเรยนรในกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ สอการเรยนร 1. แถบประโยคค าถาม 2. รปภาพ 3. รปแบบผงกราฟกประเภท Concept Comparing การวดและประเมนผลการเรยนร 1. วธการวดและประเมนผล 1.1 สงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในการเขารวมกจกรรม 1.2 ประเมนทกษะการคดอยางมวจารณญาณดานการตความ การวเคราะห การประเมน และการสรปความ โดยพจารณาจากค าตอบทแสดงไวในผงกราฟกประเภท Concept Comparing และดานการอธบายความ โดยการน าเสนอขอมลหนาชนเรยน 2. เครองมอ 2.1 แบบสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมในกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ 2.2 ผงกราฟกประเภท Concept Comparing 3. เกณฑการประเมน 3.1 แบบสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมในกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ โดยมเกณฑการประเมนพฤตกรรมในแตละรายการดงน 3.1.1 การพงพาและเกอกลกน เกณฑการประเมน คอ นกเรยนชวยอธบายบทเรยนใหเพอนเขาใจ นกเรยนชวยกนสบคนขอมลจากแหลงเรยนรตางๆ และนกเรยนชวยกนท างานทไดรบมอบหมายใหส าเรจดวยด

90

3.1.2 การปรกษาหารออยางใกลชด เกณฑการประเมน คอนกเรยนรวมแสดงความคดเหนเพอชวยกนแกไขปญหา และนกเรยนปรกษาหารอรวมกนในการท างานกลม 3.1.3 ความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชกแตละคน เกณฑการประเมน คอ นกเรยนท างานตามทไดรบมอบหมายอยางเตมท นกเรยนรายงานการท างานของตนเองในกลม และนกเรยนมความรบผดชอบในการน าเสนอผลงานของกลม 3.1.4 การใชทกษะปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอย เกณฑการประเมน คอ นกเรยนรจกการท างานรวมกนอยางมความสข นกเรยนมสมพนธภาพทดตอกนและสามารถสอสารใหเพอนเขาใจ 3.1.5 การวเคราะหกระบวนการกลม เกณฑการประเมน คอ นกเรยนมการประชมเพอประเมนการท างานของสมาชกในกลม และนกเรยนสามารถวเคราะหการด าเนนงานของกลมและหาทางปรบปรงการท างานใหดขน 3.2 ผงกราฟกประเภท Concept Comparing การประเมนผงกราฟกประเภท Concept Comparing โดยพจารณาจากการสรปเนอหาตามความสมพนธกนดงตอไปน (10 คะแนน) (30x10/30) ตารางท 3.5 การประเมนผงกราฟกประเภท Concept Comparing

รายการ คะแนน 1. สงทเหมอนกนของผผลต ก และผผลต ข 4 2. สงทตางกนของผผลต ก และผผลต ข 13 3. ผลทเกดขนจากการกระท าของผผลต ก และผผลต ข 13

รวม 30

91

3.3.2 การสรางแบบประเมนประสทธผลของการเรยนร 1) การสรางแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนแบบปรนย ผวจยด าเนนการตามขนตอน ดงน 1.1) ศกษาเนอหาสาระเศรษฐศาสตร กลมสาระสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมจากแหลงตางๆ 1.2) ก าหนดประเดนและเกณฑในการวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนแบบปรนย 1.3) สรางแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนแบบปรนย โดยมเนอหาครอบคลม 4 หนวยการเรยนร (ซงประกอบดวย หนวยผผลตและผบรโภค หนวยการใชทรพยากรอยางย งยน หนวยความสมพนธทางเศรษฐกจ และหนวยการรวมกลมทางเศรษฐกจภายในทองถน) หนวยละ 10 ขอ รวมเปน 40 ขอ เปนแบบทดสอบกอนเรยน 40 ขอ และหลงเรยน 40 ขอ โดยผเรยนจะตองใชความรทไดเรยนมาและทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ดาน (คอ การตความ การวเคราะห การประเมน การสรปความ และการอธบายความ) มาใชในการตอบค าถาม 1.4) น าแบบทดสอบเสนอใหผเชยวชาญจ านวน 3 คน (ดงรายละเอยดในภาคผนวก ก) พจารณาตรวจสอบความตรงของเนอหา (Content Validity) ส าหรบความเทยงของแบบทดสอบ (Reliability) ผวจยหาคาสมประสทธของความสม าเสมอภายใน (Coefficients of Internal Consistency) แบบใชสตร Kuder-Richardson สตร 21 1.5) น าขอค าถามของแบบทดสอบทไมชดเจน รวมทงขอเสนอแนะจากผเชยวชาญมาปรบปรงแกไข เพอใหแบบทดสอบทง 2 ชดมความถกตองเหมาะสม 1.6) น าแบบทดสอบไปทดลอง (Try out) กบกลมนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนนภสร จ านวน 15 คน เพอน าขอค าถามทไมชดเจน หรอค าถามทงายหรอยากเกนไปมาปรบปรงแกไขใหสมบรณ

2) การสรางแบบสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมในการเรยนรแบบรวมมอ ผวจยด าเนนการตามขนตอนดงน 2.1) ศกษาองคประกอบของการเรยนรแบบรวมมอ 5 ประการ (Johnson and Johnson, 1994: 31-37) ประกอบดวย การพงพาและเกอกลกน การปรกษาหารออยางใกลชด ความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชกแตละคน การใชทกษะปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอย และการวเคราะหกระบวนการกลม

92

2.2) สรางแบบสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมในการเรยนรแบบรวมมอ โดยมเกณฑการสงเกตพฤตกรรมของแตละองคประกอบของการเรยนรแบบรวมมอ 5 อยาง ดงน 1) การพงพาและเกอกลกน (Positive Interdependence) โดยมเกณฑการสงเกต คอ นกเรยนชวยอธบายบทเรยนใหเพอนเขาใจ นกเรยนชวยกนสบคนขอมลจากแหลงเรยนรตางๆ และนกเรยนชวยกนท างานทไดรบมอบหมายใหส าเรจดวยด 2) การปรกษาหารออยางใกลชด (Face-to-Face Promotive Interaction) โดยมเกณฑการสงเกต คอ นกเรยนรวมแสดงความคดเหนเพอชวยกนแกไขปญหา และนกเรยนปรกษาหารอรวมกนในการท างานกลม 3) ความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชกแตละคน (Individual Accountability) โดยมเกณฑการสงเกต คอ นกเรยนท างานตามทไดรบมอบหมายอยางเตมท นกเรยนรายงานการท างานของตนเองในกลม และนกเรยนมความรบผดชอบในการน าเสนอผลงานของกลม 4) การใชทกษะปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอย (Interpersonal and Small-Group Skills) โดยมเกณฑการสงเกต คอ นกเรยนรจกการท างานรวมกนอยางมความสข นกเรยนมสมพนธภาพทดตอกนและสามารถสอสารใหเพอนเขาใจ 5) การวเคราะหกระบวนการกลม (Group Processing) โดยมเกณฑการสงเกต คอ นกเรยนมการประชมเพอประเมนการท างานของสมาชกในกลม และนกเรยนสามารถวเคราะหการด าเนนงานของกลมและหาทางปรบปรงการท างานใหดขน 2.3) น าเสนอผเชยวชาญเพอพจารณาตรวจความเหมาะสมของแบบสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมในกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ 2.4) น าขอคดเหนและขอเสนอแนะของผเชยวชาญมาปรบปรงและจดท าแบบสงเกตพฤตกรรมฉบบสมบรณ

3) การสรางแบบประเมนสรปผลการเรยนรของนกเรยน 3.1) ผวจยตองการทราบขอมลทสะทอนความคดเหนของนกเรยนทมตอกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก จงไดจดท าแบบประเมนสรปผลการเรยนรของนกเรยน ซงเปนแบบประเมนตนเอง เพอใหนกเรยนบนทกสรปผลการเรยนร หลงจากเรยนจบสาระเศรษฐศาสตรใน 6 ดาน ดงน 1) ความพงพอใจโดยรวมของนกเรยนทมตอกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เปนแบบประเมนตนเอง

93

มาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ คอ 5 = มากทสด, 4 = มาก, 3 = ปานกลาง, 2 = นอย และ 1 = นอยทสด 2) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรแบบรวมมอ โดยใหนกเรยนสรปความร ทกษะหรอประสบการณทตนไดรบจากการเรยนรแบบรวมมอ 3) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรโดยใชผงกราฟก โดยใหนกเรยนเขยนระบความร ทกษะหรอประสบการณทตนไดรบจากการเรยนรโดยใชผงกราฟก 4) การน าทกษะการคดอยางมวจารณญาณไปใชในวชาอน โดยใหนกเรยนแสดงความคดเหนพรอมเหตผล สนบสนนการใชทกษะการคดอยางมวจารณญาณในวชาอน 5) การประเมนตนเองดานทกษะการคดอยางมวจารณญาณกอนเรยนและหลงเรยน ผานกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เปนแบบประเมนตนเองมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ คอ 5 = มากทสด, 4 = มาก, 3 = ปานกลาง, 2 = นอย และ 1 = นอยทสด 6) ผงกราฟกทนกเรยนชอบมากทสด โดยใหนกเรยนระบผงกราฟกทตนชอบมากทสด พรอมแสดงเหตผล 3.2) ผวจยก าหนดใหนกเรยนประเมนตนเองทง 6 ดานตามวธการทกลาวขางตน หลงจากทไดเรยนครบ 10 แผนการจดการเรยนรของสาระเศรษฐศาสตร 3.3.3 ผงกราฟกทใชในการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยผานสาระเศรษฐศาสตร ผวจยด าเนนการตามขนตอน ดงน 1) ศกษาทฤษฎและงานวจยทเกยวกบผงกราฟก 2) คดเลอกประเภทของผงกราฟกและปรบใหเหมาะสมกบเนอหาในแตละหนวยการเรยนรของสาระเศรษฐศาสตร รวมทงเลอกใชผงกราฟกทชวยเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ดาน ในงานวจยนผวจยไดเลอกใชประเภทของผงกราฟกดงน 2.1) New Word Diagram ใชอธบายค าจ ากดความหรอความหมายของค าศพท 2.2) Concept Comparing ใชในการเปรยบเทยบขอมล 2.3) Cause and Effect ใชแสดงสาเหตและผลลพธจากการกระท า 2.4) Cluster Diagram ใชวเคราะหหรอจ าแนกแยกแยะขอมลทมรายละเอยดหลายชน

94

2.5) Concept/ Event Map/ 5W1H ใชในการสรปความร/ขอมลทเรยน 2.6) Cycle ใชเชอมโยงความสมพนธอยางเปนเหตเปนผล 2.7) Concept Wheel ใชวเคราะห จดหมวดหม และแยกแยะขอมลทมรายละเอยดไมซบซอน

3.4 การเกบรวบรวมขอมล ในการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการตามขนตอน ดงน 3.4.1 ผวจยน าหนงสอจากคณบดคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยรงสต ไปยงผอ านวยการโรงเรยนนภสร เพอขออนญาตใหผวจยไปเกบขอมลในการท าการทดลอง (Try Out) โดยใชแผนการจดการเรยนรและเครองมอในการวจยกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผานสาระเศรษฐศาสตร ระหวางสปดาหท 1-5 ของภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554 และน าหนงสอจากคณบดคณะศกษาศาสตร ไปยงผอ านวยการโรงเรยนวภารตน เพอขออนญาตใหผวจยไปเกบขอมลในการท าการศกษาเชงทดลอง (Experimental Study) กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผานสาระเศรษฐศาสตร โดยใชแผนการจดการเรยนรและเครองมอในการประเมนประสทธผลของกระบวนการเรยนร ในระหวางสปดาหท 11-20 ของภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554 3.4.2 ผวจยด าเนนการทดลองสอนนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนนภสร ในชวงสปดาหท 1-5 ของภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554 โดยใชเวลาในชนเรยน 10 คาบ และนอกชนเรยนเพอคนควา 5 คาบ เพอน าสงทตองปรบปรงและขอเสนอแนะมาท าใหแผนการจดการเรยนรและเครองมอในการวจยถกตองและสมบรณ 3.4.3 ผวจยด าเนนการศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟกกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน โดยใชแผนการจดการเรยนรและเครองมอวจยทไดรบการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ และขอสงเกตจากการทผวจยไดไปท าการทดลองสอน โดยใชระยะเวลาในการจดการเรยนรทงสน 20 ชวโมงในชนเรยน และ 10 ชวโมงคนควานอกหองเรยน ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554 3.4.4 ผวจยใหนกเรยนประเมนตนเองทง 6 ดาน คอ 1) ความพงพอใจตอกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก 2) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรแบบรวมมอ 3) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรโดยใชผงกราฟก 4) การน า

95

ทกษะการคดอยางมวจารณญาณไปใชในวชาอน 5) การประเมนตนเองตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ และ 6) ผงกราฟกทนกเรยนชอบมากทสดภายหลงจากการเรยนร 3.4.5 น าคะแนนผลการประเมนขอมลมาวเคราะหขอมลและแปลผล

3.5 การวเคราะหขอมล การประเมนประสทธผลของกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟกใชวธการวเคราะหขอมลดงตอไปน 3.5.1 การเปรยบเทยบคะแนนเฉลยกอนเรยนและหลงเรยนดานความรสาระเศรษฐศาสตรของกลมทดลองซงเปนประชากร ใชสถตพนฐาน คอ คาเฉลยเลขคณตและคาเบยงเบนมาตรฐานของแตละหนวยการเรยนรทง 4 หนวยมาเปรยบเทยบกน 3.5.2 การเปรยบเทยบพฒนาการดานพฤตกรรมของนกเรยนตามองคประกอบของการเรยนรแบบรวมมอทง 5 ประการ โดยหาคารอยละของแตละองคประกอบในสปดาหการเรยนรท 1, 5 และ 10 ดงตอไปน 1) การพงพาและเกอกลกน (Positive Interdependence) 2) การปรกษาหารออยางใกลชด (Face-to-Face Promotive Interaction) 3) ความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชกแตละคน(Individual Accountability) 4) การใชทกษะปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอย (Interpersonal and Small-Group Skills) 5) การวเคราะหกระบวนการกลม (Group Processing) 3.5.3 วเคราะหขอมลจากการประเมนตนเองของนกเรยนจากแบบสรปผลการเรยนร ประกอบดวย 6 ดาน ดงน 1) หาคาความพงพอใจโดยรวมจากผลการประเมนตนเองของนกเรยน หลงจากเรยนครบ 4 หนวยการเรยนรแลว โดยหาคารอยละของจ านวนนกเรยนทมความพงพอใจในแตละระดบ (5 = มากทสด, 4 = มาก, 3 = ปานกลาง, 2 = นอย และ 1 = นอยทสด) และหาคาเฉลยความพงพอใจโดยรวมของนกเรยน 2) หาคาความถและรอยละของสงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรแบบรวมมอ

96

3) หาคาความถและรอยละของสงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรโดยใชผงกราฟก 4) หาคาความถและรอยละของการน าทกษะการคดอยางมวจารณ ญาณไปใชในวชาอน 5) เปรยบเทยบคาเฉลยเลขคณตของความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณกอนเรยนและหลงเรยน 6) หาคาความถและรอยละของผงกราฟกแตละประเภททนกเรยนชอบมากทสด

3.6 สถตทใชในการวเคราะหขอมล

3.6.1 สถตพนฐานทใชในการวเคราะหขอมล มดงน 1) คาเฉลยของประชากร (Mean) ส าหรบวเคราะหคาเฉลยของประชากร

N

x

เมอ แทน คาเฉลยของประชากร x แทน คะแนนแตละตว

N แทน จ านวนคนของประชากรทงหมด

2) สวนเบยงเบนมาตรฐานของประชากร (Standard Deviation) ส าหรบวเคราะหการกระจายของขอมล

2

22 )(

N

xxN

เมอ แทน สวนเบยงเบนมาตรฐานของประชากร

x แทน คะแนนแตละตว N แทน จ านวนคนของประชากรทงหมด

3.6.2 การหาคณภาพของเครองมอทใชในการวจย ใชสถตในการวเคราะหขอมลดงน 1) การหาความเทยงตรงเชงเนอหาของของแบบทดสอบแตละขอ และความเทยง ตรงเชงเนอหาของแบบประเมนตนเองของนกเรยน โดยใชสตรคาดชนความสอดคลอง (Index Of Item Objective Congruence: IOC) หาคาเฉลยดชนความสอดคลองของผเชยวชาญทงหมด

97

N

RIOC

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองระหวางค าถามในขอสอบกบเนอหา หรอระหวางรายการพฤตกรรมกบนยามศพท R แทน ผลรวมคะแนนของผเชยวชาญทงหมด N แทน จ านวนผเชยวชาญทงหมด ซงผเชยวชาญจะพจารณาใหคะแนน โดยก าหนดคะแนนดงน

ใหคะแนนเทากบ +1 เมอแนใจวาขอค าถามวดไดตรงตามวตถประสงค ใหคะแนนเทากบ -1 เมอแนใจวาขอค าถามวดไมตรงตามวตถประสงค ใหคะแนนเทากบ 0 เมอไมแนใจวาขอค าถามวดไดตรงตามวตถประสงคหรอไม

2) คาความเชอมนแบบของคเดอร-รชารดสน (Kuder-Richardson)

สตร K.R. 21

2tS n

)x(nx 1 1nn K.R.21

เมอ n หมายถง จ านวนขอ x หมายถง คะแนนเฉลย

2tS หมายถง ความแปรปรวนของคะแนนทงหมด

3.7 สรปความทายบท จากการทผวจยไดด าเนนการสรางเครองมอวจยทเกยวกบกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณตามทระบไวในวตถประสงคของการวจย ผวจยไดด าเนนการใชเครองมอทสรางขนน าไปเกบรวบรวมขอมลและน ามาวเคราะห ผลการวเคราะหขอมลจะน าเสนอในบทตอไป

บทท 4

ผลการวจย การวจยครงน ผวจยไดศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน ผานสาระเศรษฐศาสตร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม และประเมนประสทธผลของกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก ผวจยไดน าเสนอผลการวจย โดยแบงเปน 2 สวนตามวตถประสงคของการวจย ดงน 4.1 กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน 4.2 การประเมนประสทธผลของกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟกฯ โดยประเมนใน 3 ดานดงตอไปน 4.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนเรยนและหลงเรยน 4.2.2 ผลการสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมในกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ 4.2.3 ผลการประเมนตนเองของนกเรยนในดานตางๆ ดงน 1) ความพงพอใจโดยรวมของนกเรยนทมตอกระบวนการเรยนรฯ 2) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรแบบรวมมอ 3) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรโดยใชผงกราฟก 4) การน าทกษะการคดอยางมวจารณญาณไปใชในวชาอน 5) การประเมนตนเองเกยวกบระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณกอนเรยนและหลงเรยน 6) ผงกราฟกทนกเรยนชอบมากทสด 4.2.4 การเลอกใชผงกราฟกทเหมาะสมในการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ในสาระเศรษฐศาสตร

99

4.1 กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน ผวจยไดศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน โดยน าไปทดลองใชกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน จงหวดปทมธาน พบวา กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ประกอบดวย 3 ขนตอน ดงตอไปน 1) การออกแบบกระบวนการเรยนร โดยจดท าแผนการจดการเรยนรของแตละหนวยการเรยนรของสาระเศรษฐศาสตร โดยมสวนประกอบทส าคญ 3 สวน คอ

1.1) ขนน า: การน าเขาสบทเรยนโดยใชสอการสอนรปแบบตางๆ เพอสรางความ สนใจของนกเรยนและเชอมโยงเนอหาเขาสขนการเรยนร 1.2) ขนการเรยนร: การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชการเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative Learning) ทมองคประกอบ 5 ประการ คอ การพงพาและเกอกลกน การปรกษาหารออยางใกลชด ความรบผดชอบทตรวจสอบได การมปฏสมพนธกบเพอนและคร และการวเคราะหกระบวนการกลม ผเรยนมบทบาทส าคญในการเรยนรสงใหมๆ/ สรางความรดวยตนเอง โดยมการเรยนรเปนกลมยอยทชวยกนเรยนรเพอไปสเปาหมายของกลม และครเปนผอ านวยความสะดวกในการจดการเรยนร และใหขอมลยอนกลบ 1.3) ขนสรป: การเลอกใชผงกราฟก (Graphic Organizers) ประเภทตางๆ ทเหมาะสมมาปรบใชในการสรปบทเรยนของแตละหนวยการเรยนร เพอพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ดาน คอ การตความ การวเคราะห การประเมน การสรปความและการอธบายความ 2) การด าเนนงานตามกระบวนการเรยนร เปนไปตามแผนการจดการเรยนร สาระเศรษฐศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 จ านวน 10 หนวยการเรยนร แตละหนวยการเรยนรใชเวลาเรยนในชนเรยน 2 คาบและเวลาคนควาขอมลนอกหองเรยนอก 1 คาบ กลมผเรยนเปนกลมขนาดเลก ประกอบดวยสมาชก 3 คน ทมผลการเรยนในระดบสง ปานกลาง และต าคละกน และเปนกลมการเรยนรแบบรวมมออยางถาวร คอ สมาชกในกลมอยกลมเดยวกนตลอดการทดลอง รวมกนท ากจกรรมการเรยนร และรวมกนท างานกลม เพอใหบรรลเปาหมายเดยวกน โดยใชกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก

100

3) การประเมนประสทธผลกระบวนการเรยนร ประกอบดวยการประเมนความรกอนและหลงเรยนสาระเศรษฐศาสตร การสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมในการเรยนรแบบรวมมอ และการประเมนตนเองดานความพงพอใจโดยรวมตอกระบวนการเรยนรฯ และดานทกษะการคดอยางมวจารณญาณกอนและหลงเรยน ซงผลการประเมนประสทธผลกระบวนการเรยนรฯ จะกลาวรายงานไวในหวขอ 4.2 กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ดาน ผานการเรยนรสาระเศรษฐศาสตร จ านวน 10 หนวยการเรยนร มรายละเอยดดงแสดงไวในตารางท 4.1 ดงน

ตารางท 4.1 กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใช

ผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ดาน

หนวยการเรยนร การเรยนรแบบรวมมอ การเรยนร

โดยใชผงกราฟก ทกษะการคด

อยางมวจารณญาณ

1. บทบาทของผผลต นกเรยนแตละกลมสบคนขอมลเกยวกบผผลตและปจจยการผลต แลวน ามาตรวจสอบความถกตองกอนการแลกเปลยนเรยนร และการน าเสนอผลการเรยนร

นกเรยนแตละกลมสรปความหมายของผผลตและความสมพนธระหวางผผลตกบปจจยการผลตลงใน New Word Diagram

นกเรยนสามารถ 1. ตความหมายของค าวาผผลต 2. วเคราะหความสมพนธ ระหวางผผลตกบปจจยการผลต

2. บทบาทของผผลตทมคณภาพ

นกเรยนแตละกลมสบคนขอมลเกยวกบความเหมอน และความแตกตางรวมทงผลทเกดขนจากการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ แลวน าขอมลมาตรวจสอบความถกตองกอนการแลกเปลยนเรยนร และการน าเสนอผลการเรยนร

นกเรยนแตละกลมสรปความเหมอน และความแตกตางของผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ รวมทงบอกผลทเกดขนจากการเปนผผลตทง 2 แบบลงใน Concept Comparing Diagram

นกเรยนสามารถ 1. ตความหมายของการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ 2. เปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตางของการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ 3. ประเมนพฤตกรรมของผผลตในการเลอกใช

101

ตารางท 4.1 กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใช ผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ดาน (ตอ)

หนวยการเรยนร การเรยนรแบบรวมมอ การเรยนร

โดยใชผงกราฟก ทกษะการคด

อยางมวจารณญาณ

ทรพยากรทเหมาะสม คมคาในการผลตสนคา 4. คาดการณหรอบอกผลทจะตามมาของการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ 5. อธบายการเปนผผลตทมคณภาพและผผลตทไมมคณภาพ โดยใหเหตผลและยกตวอยางประกอบ

3. บทบาทของผบรโภค นกเรยนแตละกลมสบคนขอมลเกยวกบบทบาทและคณสมบตของผบรโภคทด แลวน าขอมลมาตรวจสอบความถกตองกอนการแลกเปลยนเรยนร และการน าเสนอผลการเรยนร

นกเรยนแตละกลมสรปคณสมบตของการเปนผบรโภคทด และประ โยชนของผบรโภคทร เทาทนทมตอตนเอง ครอบครว และสงคมลงใน Cause and Effect Diagram

นกเรยนสามารถ 1. อธบายคณสมบตของผบรโภคทด 2. สบคนหาความสมพนธเชงเหตและผลของการเปนผบรโภคทด

4 . ความหมาย ความจ าเปน ประโยชนและวธการใชทรพยากรอยางย งยน

นกเรยนแตละกลมสบคนขอมลเกยวกบความหมายและความจ าเปนของทรพยากร ประเภทของทรพยากร หลกการและวธการใชทรพยากร และประโยชนของการใชทรพยากรอยางย งยน แลวน า ขอมลมาตรวจสอบความถกตองกอนการแลกเปลยน

นกเรยนแตละกลมสรปความหมายและความจ าเปนของทรพยากร ประเภทของทรพยากร หลกการและวธการใชทรพยากร และประโยชนของการใชทรพยากรอยางย งยนลงใน Cluster Diagram

นกเรยนสามารถ 1. อธบายความหมาย ความจ าเปน ประโยชนและวธ การใชทรพยากรอยางย งยน 2. แยกแยะประเภทของทรพยากร

102

ตารางท 4.1 กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใช ผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ดาน (ตอ)

หนวยการเรยนร การเรยนรแบบรวมมอ การเรยนร

โดยใชผงกราฟก ทกษะการคด

อยางมวจารณญาณ

เรยนร และการน าเสนอผลการเรยนร

5. ความรความเขาใจเกยวกบการสรางจตส านกการใชทรพยากร

นกเรยนแตละกลมสบคนขอมลเกยวกบวธ ประโยชน และผลทจะตามมาของการใชทรพยากรอยางย งยนแลวน าขอมลมาตรวจสอบความถกตองกอนการแลกเปลยนเรยนร และการน าเสนอผลการเรยนร

นกเรยนแตละกลมสรปวธ ประโยชน และผลทจะตามมาของการใชทรพยากรอยางย งยนลงใน Concept /Event Map, 5W1H

นกเรยนสามารถ 1. อธบายความหมายของการใชทรพยากรอยางคมคา 2. หาความสมพนธของการใชทรพยากรอยางคมคา และผลทตามมา 3. ตดสนใจดวยการใชหลกการ/กฎเกณฑทางเศรษฐศาสตรในการประเมนพฤตกรรมของผผลต 4. คาดการณหรอบอกผลทจะตามมาของการใชทรพยากรอยางคมคา 5. ใหเหตผลในการน าเสนอขอคดเหนและยกตวอยางประกอบในการสนบสนนการใชทรพยากรอยางคมคา

6. การวางแผนการใชทรพยากร

นกเรยนแตละกลมสบคนขอมลเกยวกบแนวทางและผลทตามมาของการใชทรพยากรอยางย งยนแลวน าขอมลมาตรวจสอบความถกตองกอนการแลกเปลยนเรยนร และการน าเสนอผลการเรยนร

นกเรยนแตละกลมสรปแนวทางและผลทตามมาของการใชทรพยากรอยางย งยนลงใน Cause and Effect Diagram

นกเรยนสามารถ 1.อธบายแนวทางของการใชทรพยากรอยางย งยน 2. หาความสมพนธของการใชทรพยากรอยางย งยนและผลทตามมา

103

ตารางท 4.1 กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใช ผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ดาน (ตอ)

หนวยการเรยนร การเรยนรแบบรวมมอ การเรยนร

โดยใชผงกราฟก ทกษะการคด

อยางมวจารณญาณ

7. ความสมพนธระหวางผผลต ผบรโภค ธนาคาร และรฐบาล

นกเรยนแตละกลมสบคนขอมลเกยวกบความ สมพนธระหวางผผลต ผบรโภค ธนาคารและรฐบาล แลวน าขอมลมาตรวจสอบความถกตองกอนการแลกเปลยนเรยนร และการน าเสนอผลการเรยนร

นกเรยนแตละกลมสรปความสมพนธระหวางผผลต ผบรโภค ธนาคารและรฐบาล ลงใน Cycle Diagram

นกเรยนสามารถ 1. อธบายความหมายและความส าคญของการหารายได รายจาย การออม และการลงทน โดยใชถอยค าทงายเพอใหเกดความเขาใจ 2.จ าแนก/วเคราะหความสมพนธระหวางผผลต ผบรโภค ธนาคารและรฐบาล

8. ความหมาย ความ ส าคญของภาษ และหนวยงานทจดเกบภาษ

นกเรยนแตละกลมสบคนขอมลเกยวกบความหมาย ความส าคญของภาษ และหนวยงานทจดเกบภาษแลวน าขอมลมาตรวจสอบความถกตองกอนการแลกเปลยนเรยนร และการน าเสนอผลการเรยนร

นกเรยนแตละกลมสรปความหมาย ความส าคญของภาษ และหนวยงานทจดเกบภาษลงใน Cluster Diagram

นกเรยนสามารถ 1. อธบายความหมาย ความส าคญของภาษ และหนวยงานทจดเกบภาษ 2. จ าแนก/วเคราะหประเภทของภาษ และหนวยงานทจดเกบภาษ

9. สทธของผบรโภค นกเรยนแตละกลมสบคนขอมลเกยวกบสทธของผบรโภคตามกฎหมายแลวน าขอมลมาตรวจสอบความถกตองกอนการแลกเปลยนเรยนร และการน าเสนอผลการเรยนร

นกเรยนแตละกลมสรปสทธของผบรโภคตามกฎหมายลงใน Cluster Diagram

นกเรยนสามารถ 1. อธบายความหมายและความส าคญของสทธของผบรโภค 2. จ าแนก/วเคราะหสทธของผบรโภคทกฎหมายก าหนด

10. กลมออมทรพย กลมแมบาน และกองทนหมบาน

นกเรยนแตละกลมสบคนขอมลเกยวกบกลมออมทรพย กลมแมบาน และกองทนหมบานแลวน าขอมลมาตรวจสอบความ

นกเรยนแตละกลมสรปความหมาย ความส าคญ จดประสงค และประโยชนของการรวมกลมทางเศรษฐกจ

นกเรยนสามารถ 1. อธบายความหมาย ความส าคญ จดประสงค และประโยชนของการรวมกลมทางเศรษฐกจภายในทองถน

104

ตารางท 4.1 กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใช ผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ดาน (ตอ)

หนวยการเรยนร การเรยนรแบบรวมมอ การเรยนร

โดยใชผงกราฟก ทกษะการคด

อยางมวจารณญาณ

ถกตองกอนการแลกเปลยนเรยนร และการน าเสนอผลการเรยนร

ภายในทองถนทประกอบดวย กลมออมทรพย กลมแมบาน และกองทนหมบานลงใน Concept Wheel

2. จ าแนก/วเคราะหประเภทของการรวมกลมทางเศรษฐกจภายในทองถน 3. ยกตวอยางการรวมกลมทางเศรษฐกจภายในทองถน

4.2 การประเมนประสทธผลของกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน การประเมนประสทธผลของกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบ รวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ครอบคลม 4 ดานดงน 4.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนและหลงเรยน 4 หนวยการเรยนร สาระเศรษฐศาสตร 4.2.2 ผลจากการสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวม 4.2.3 ผลการประเมนตนเองของนกเรยน 6 ดาน ประกอบดวย 1) ความพงพอใจโดยรวม 2) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรแบบรวมมอ 3) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรโดยใชผงกราฟก 4) การน าทกษะการคดอยางมวจารณญาณไปใชในวชาอน 5) การประเมนตนเองดานความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ 6) ผงกราฟกทนกเรยนชอบมากทสด 4.2.4 การเลอกใชผงกราฟกทเหมาะสมในการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ในสาระเศรษฐศาสตร

105

4.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนและหลงเรยน 4 หนวยการเรยนร สาระเศรษฐศาสตร ในการประเมนประสทธผลของกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ผวจยใชแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนสาระเศรษฐศาสตรแบบปรนยจ านวน 8 ฉบบ เปนแบบทดสอบ กอนเรยน 4 ฉบบ (40 ขอ) และหลงเรยน 4 ฉบบ (40 ขอ) (ดงรายละเอยดในภาคผนวก ค) ใชเวลาในการท าแบบทดสอบฉบบละ 15 นาท คะแนนเตมของแบบทดสอบฉบบละ 10 คะแนน เนอหาของแบบทดสอบครอบคลม 4 หนวยการเรยนร คอ ผผลตและผบรโภค การใชทรพยากรอยางย งยน ความสมพนธทางเศรษฐกจ และการรวมกลมทางเศรษฐกจภายในทองถน เปนแบบวดทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ดาน คอ การตความ การวเคราะห การประเมน การสรปความ และการอธบายความ คะแนนเฉลยกอนเรยนและหลงเรยนแสดงไวในตารางท 4.2 ดงน ตารางท 4.2 คะแนนเฉลยกอนเรยนและหลงเรยนสาระเศรษฐศาสตร (N=27)

คะแนนสอบ สาระเศรษฐศาสตร

คาเฉลย ()

สวนเบยงเบนมาตรฐาน ()

กอนเรยน 7.56 .856 หลงเรยน 9.04 .967

จากตารางท 4.2 พบวา คะแนนเฉลยสาระเศรษฐศาสตรหลงเรยน (9.04) สงกวาคะแนนเฉลยกอนเรยน (7.56) เทากบ 1.48 คะแนน คดเปนรอยละ 19.58 4.2.2 ผลจากการสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวม การสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมในกระบวนการเรยนรแบบรวมมอทง 5 อยาง โดยผวจยและผชวยวจย จ านวน 2 คน ในสปดาหของการเรยนรท 1, 5 และ 10 (ซงตรงกบสปดาหท 11, 15 และ 20 ของภาคเรยนท 2/2554) ปรากฏผลในตารางท 4.3 ดงน

106

ตารางท 4.3 ความถและรอยละขององคประกอบของการเรยนรแบบรวมมอ (N=27)

สปดาหการเรยนรท

การพ

งพาและ

เกอกล

กน

การป

รกษาหารออยางใกลช

ด

ความรบ

ผดชอ

บทตรวจสอ

บได

ของส

มาชก

แตละ

คน

การใชท

กษะและ

การป

ฏสมพ

นธ

ระหว

างบค

คลแล

ะการท างานก

ลมยอย

การวเคร

าะหก

ระบว

นการกล

ม

ความถ รอยละ

ความถ รอยละ

ความถ รอยละ

ความถ รอยละ

ความถ รอยละ

1 27 100 27 100.00 25 92.60 23 85.20 3 11.10 5 27 100 24 88.90 21 77.80 19 70.40 22 81.50 10 27 100 23 85.20 18 66.70 22 81.50 24 88.90

จากตารางท 4.3 พบวา สปดาหท 1 ความถสงสด 3 อนดบแรก คอ การพงพาและเกอกลกน และการปรกษาหารออยางใกลชด เทากบรอยละ 100 ความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชกแตละคนเทากบรอยละ 92.60 และการใชทกษะและการปฏสมพนธระหวางบคคลและการท างานกลมยอยเทากบรอยละ 85.20 สปดาหท 5 ความถสงสด 3 อนดบแรก คอ การพงพาและเกอกลกน เทากบรอยละ 100 การปรกษาหารออยางใกลชด เทากบรอยละ 88.90 และการวเคราะหกระบวนการกลม เทากบรอยละ 81.50 สปดาหท 10 ความถสงสด 3 อนดบแรก คอ การพงพาและเกอกลกน เทากบรอยละ 100 การวเคราะหกระบวนการกลม เทากบรอยละ 88.90 และการปรกษาหารออยางใกลชด เทากบรอยละ 85.20

107

พฤตกรรมการมสวนรวมขององคประกอบทง 5 ดาน ในกระบวนการเรยนรแบบรวมมอในสปดาหการเรยนรท 1, 5 และ 10 มพฒนาการดงแสดงไวในรปท 4.1 ดงน

0.00

20.00

40.00

60.00

80.00

100.00

120.00

w.1

w.5

w.10

w.1 100.00 100.00 92.60 85.20 11.10

w.5 100.00 88.90 77.80 70.40 81.50

w.10 100.00 85.20 66.70 81.50 88.90

การพงพาการปรกษาหารออยาง

ใกลชดความรบผดชอบ

การใชทกษะและ

ปฏสมพนธ

การวเคราะหทกษะ

การกลม

รปท 4.1 แสดงพฒนาการของพฤตกรรมการมสวนรวมขององคประกอบทง 5 ดาน

จากรปท 4.1 เมอน าคารอยละของการเรยนรในสปดาหท 1, 5 และ 10 มาเปรยบเทยบเพอดพฒนาการของแตละองคประกอบของการเรยนรแบบรวมมอ พบวา - การพงพาและเกอกลกน มพฒนาการระดบสงสดเทากนทกสปดาห คอ รอยละ 100 - การปรกษาหารออยางใกลชด มพฒนาการลดลงอยางตอเนองจากสปดาหการเรยนรท 1, 5 และ 10 คอ รอยละ 100, รอยละ 88.90 และรอยละ 85.20 ตามล าดบ - ความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชกแตละคน มพฒนาการลดลงอยางตอเนองจากสปดาหการเรยนรท 1, 5 และ 10 คอ รอยละ 92.60, รอยละ 77.80 และรอยละ 66.70 ตามล าดบ - การใชทกษะปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอย มพฒนาการไมคงทในสปดาหการเรยนรท 1, 5 และ 10 คอ รอยละ 85.20, รอยละ 70.40 และรอยละ 81.50 ตามล าดบ - การวเคราะหกระบวนการกลม มพฒนาการเพมขนจากสปดาหการเรยนรท 1, 5 และ 10 อยางตอเนอง คอ รอยละ 11.10, รอยละ 81.50, และรอยละ 88.90 ตามล าดบ

108

4.2.3 ผลการประเมนตนเองของนกเรยน แบงเปน 6 ดานดงน ผลการประเมนตนเองของนกเรยน ไดมาจากแบบสรปผลการเรยนรของนกเรยน แตละ

คน หลงจากการเรยนหนวยการเรยนรทง 4 หนวย ผานสาระเศรษฐศาสตร ดงน 1) ความพงพอใจโดยรวม 2) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรแบบรวมมอ 3) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรโดยใชผงกราฟก

4) การน าทกษะการคดอยางมวจารณญาณไปใชในวชาอน 5) การประเมนตนเองตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ 6) ผงกราฟกทนกเรยนชอบมากทสด

1) ดานความพงพอใจโดยรวม : นกเรยนไดประเมนระดบความพงพอใจของตนเองทมตอกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก หลงจากเรยนหนวยการเรยนรทง 4 หนวย โดยใชมาตราสวนประเมนคา 5 ระดบ ปรากฏผลในตารางท 4.4 ดงน ตารางท 4.4 รอยละของนกเรยนทมความพงพอใจโดยรวมตอกระบวนการเรยนร (N=27)

ระดบความพงพอใจ นอยทสด (1)

นอย (2)

ปานกลาง (3)

มาก (4)

มากทสด (5)

รวม

จ านวนนกเรยน (คน) รอยละ (%)

0 (0)

0 (0)

0 (0)

19 (70)

8 (30)

27 (100)

คะแนนความพงพอใจ (จ านวนนกเรยน x ระดบความพงพอใจ)

0 0 0 76 40 116

คาเฉลยความพงพอใจโดยรวม ( ) เทากบ 4.3 จากตารางท 4.4 พบวา นกเรยนทงหมดมระดบความพงพอใจโดยรวมอยในระดบดขนไปประกอบดวย ระดบด จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 70 และระดบดมาก จ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 30 คะแนนเฉลยระดบความพงพอใจโดยรวม () เทากบ 4.3 ซงอยในระดบด

109

2) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรแบบรวมมอ : นกเรยนไดอธบายสงทไดเรยนร จากการเรยนรแบบรวมมอในแบบสรปผลการเรยนร และผวจยไดน าขอมลมาประมวลผลไวในตารางท 4.5 ดงน ตารางท 4.5 ความถและรอยละของสงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรแบบรวมมอ (N=27)

สงทไดเรยนร ความถ (Frequency)

รอยละ (%)

การพงพาและเออเฟอตอกน 27 100.00 การแลกเปลยนและแบงปนความร 20 74.07 การตรวจสอบการท างานกลม 6 22.22 การสรางมตรภาพและความสมพนธ 2 7.41

จากตารางท 4.5 พบวา สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรแบบรวมมอ เรยงตามล าดบ

ไดดงน รอยละ 100 ของนกเรยนเรยนรในเรองการพงพาและเออเฟอตอกน รองลงมา คอ รอยละ 74.07 เรองการแลกเปลยนและแบงปนความร รอยละ 22.22 เรองการตรวจสอบการท างานกลม และรอยละ 7.41 เรองการสรางมตรภาพและความสมพนธ 3) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรโดยใชผงกราฟก : นกเรยนไดอธบายสงทไดเรยนรโดยใชผงกราฟกในแบบสรปผลการเรยนร และผวจยไดน าขอมลมาประมวลผลไวในตารางท 4.6 ดงน ตารางท 4.6 ความถและรอยละของสงทนกเรยนไดเรยนรโดยใชผงกราฟก (N=27)

สงทไดเรยนร ความถ (Frequency)

รอยละ (%)

การวเคราะหขอมล 14 51.85

การจดหมวดหมขอมล/ความร 12 44.44 การเปรยบเทยบขอมล/ความร 7 25.93 การเชอมโยงความสมพนธ 7 25.93 การสรางสรรคผลงานทางศลปะ 6 22.22

110

จากตารางท 4.6 พบวา สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรโดยใชผงกราฟก เรยงตามล าดบไดดงน รอยละ 51.85 ของนกเรยนเรยนรในเรองการวเคราะหขอมล รองลงมา คอ รอยละ 44.44 เรองการจดหมวดหมขอมล/ความร รอยละ 25.93 เรองการเปรยบเทยบขอมล/ความร และการเชอมโยงความสมพนธ และรอยละ 22.22 เรองการสรางสรรคผลงานทางศลปะ 4) การน าทกษะการคดอยางมวจารณญาณไปใชในวชาอน : นกเรยนไดแสดงความคดเหนเกยวกบการน าทกษะการคดอยางมวจารณญาณไปใชในวชาอนในแบบสรปผลการเรยนร และผวจยไดน าขอมลมาประมวลผลไวในตารางท 4.7 ดงน

ตารางท 4.7 ความถและรอยละของการน าทกษะการคดอยางมวจารณญาณไปใชในวชาอน (N=27)

สงทไดเรยนร ความถ (Frequency)

รอยละ (%)

วชาวทยาศาสตร : การวเคราะห ส ารวจและหาขอมลอยางเปนระบบ

16 59.26

วชาคณตศาสตร : การวางแผนการท างาน และการน าไปใชในชวตประจ าวน

12 44.44

วชาศลปะ : ความคดอยางลกซงในการประเมนคางานศลปะ

6 22.22

การบรณาการ : การประยกตใชในหลากหลายวชา

3 11.11

จากตารางท 4.7 พบวา นกเรยนมความเหนวาสามารถน าทกษะการคดอยางมวจารณญาณไปใชในวชาอนได ดงน รอยละ 59.26 ของนกเรยนคดวาสามารถน าไปใชในวชาวทยาศาสตรในการวเคราะห ส ารวจและหาขอมลอยางเปนระบบ รอยละ 44.44 สามารถน าไปใชในวชาคณตศาสตร ในการวางแผนการท างาน และการน าไปใชในชวตประจ าวน รอยละ 22.22 สามารถน าไปใชในวชาศลปะในการใชความคดอยางลกซงในการประเมนคางานศลปะ และรอยละ 11.11 สามารถน าไปใชในการบรณาการโดยประยกตใชในหลากหลายวชา 5) การประเมนตนเองเกยวกบระดบความสามารถดานทกษะการคดอยางมวจารณญาณ : นกเรยนประเมนตนเองเกยวกบระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณกอนและหลงการ

111

เรยนรในแบบสรปผลการเรยนร โดยใชมาตราสวนประเมนคา 5 ระดบ ปรากฏผลในตารางท 4.8 ดงน ตารางท 4.8 คาเฉลยของระดบความสามารถดานทกษะการคดอยางมวจารณญาณกอนเรยนและหลง เรยน (N=27)

คะแนนการประเมนตนเอง คาเฉลย () กอนเรยน 3.48 หลงเรยน 4.59

จากตารางท 4.8 พบวา จากการประเมนตนเองของนกเรยน คาเฉลยของความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณหลงเรยน (4.59) สงกวาคาเฉลยกอนเรยน (3.48) เทากบ 1.11 คะแนน คดเปนรอยละ 31.90 6) ผงกราฟกทนกเรยนชอบมากทสด : นกเรยนเลอกผงกราฟกทชอบมากทสดเพยงอนเดยวในแบบสรปผลการเรยนร หลงจากเรยนจบสาระเศรษฐศาสตรทง 4 หนวย ปรากฏผลในตารางท 4.9 ดงน ตารางท 4.9 ความถและรอยละของนกเรยนทมความชอบตอผงกราฟกแตละชนด (N=27)

ประเภทผงกราฟก จ านวนคน รอยละ Concept Wheel 11 40.74 Concept Comparing 6 22.23 Concept/Event Map 3 11.11 New Word 3 11.11 Cycle 2 7.41 Cause and Effect 1 3.70 Cluster Diagram 1 3.70

รวม 27 100.00

112

จากตารางท 4.9 พบวา นกเรยนมความชอบตอผงกราฟกแตละชนดเรยงตามล าดบจากมาก ไปหานอยดงน Concept Wheel รอยละ 40.74, Concept Comparing รอยละ 22.23, New Word รอยละ 11.11, Concept/Event Map รอยละ 11.11, Cycle รอยละ 7.41, Cause and Effect รอยละ 3.70 และ Cluster Diagram รอยละ 3.70 ตามล าดบ 4.2.4 การเลอกใชผงกราฟกทเหมาะสมในการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ในสาระเศรษฐศาสตร ผลการวจยน พบวา รปแบบผงกราฟกทเหมาะสมในการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ดาน ในสาระเศรษฐศาสตร ม 7 ประเภท ดงน

1) New Word Diagram ใชกบการอธบายและการตความค าศพททางเศรษฐศาสตร 2) Concept Comparing ใชกบการวเคราะหเปรยบเทยบขอมลผผลตทเหมอนกนและตาง

กน และประเมนคณลกษณะของผผลตทพงประสงค 3) Cause and Effect ใชกบการวเคราะหสาเหตและผลทเกดขน เชน การวางแผนการใช

ทรพยากรอยางย งยนจะเกดผลทตามมาอยางไร 4) Concept Wheel ใชกบการจ าแนกและจดหมวดหมขอมลแบบไมซบซอน เชน การ

จ าแนกองคประกอบทส าคญของกลมออมทรพย กองทนหมบาน และกลมแมบาน 5) Cluster Diagram ใชกบการจ าแนกและจดกลมขอมลทมรายละเอยดหลายชน เชน การ

จ าแนกประเภทและแนวคดทส าคญเรองภาษ และเรองทรพยากร 6) Concept/ Event Map/ 5W1H ใชกบการวเคราะหแนวคดของสงตางๆ เพอน าไปสการ

สรปความ เชน การวเคราะหแนวคดการใชทรพยากรอยางมคณคา เพอน าไปสการลดภาวะโลกรอน 7) Cycle ใชกบการเชอมโยงความสมพนธ และการสงเคราะหขอมล เชน การแสดง

ความสมพนธทางเศรษฐกจระหวางภาคครวเรอน ภาคธรกจ ภาครฐบาล และสถาบนการเงน

4.3 สรปความทายบท

จากการสรปผลการศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ผวจยคนพบกระบวนการเรยนรทชวยเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน และจากการประเมนประสทธผลของกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก พบวานกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน ม

113

ความพงพอใจโดยรวมอยในระดบด และมทกษะการคดอยางมวจารณญาณจากการประเมนตนเองสงขน นอกจากนยงไดรปแบบผงกราฟกทเหมาะสมในการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ผานสาระเศรษฐศาสตร ซงผวจยจะกลาวถงการอภปรายผลการวจยในบทตอไป

บทท 5

บทสรปและขอเสนอแนะ การศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอ(Collaborative Learning) กบการเรยนรโดยใชผงกราฟก (Learning through Graphic Organizers) เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน จงหวดปทมธาน ผานสาระเศรษฐศาสตร สรปสาระส าคญและผลการวจยไดดงน

5.1 วตถประสงคการวจย 5.1 .1 เพอศกษากระบวนการเรยนร ทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative Learning) กบการเรยนรโดยใชผงกราฟก (Learning through Graphic Organizers) เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน 5.1.2 เพอประเมนประสทธผลของกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน

5.2 เครองมอทใชในการวจย

5.2.1 แผนการจดการเรยนรสาระเศรษฐศาสตร โดยใชกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก จ านวนทงสน 10 แผน ประกอบดวย แผนการจดการเรยนรท 1 : บทบาทของผผลต แผนการจดการเรยนรท 2 : บทบาทของผผลตทมคณภาพ แผนการจดการเรยนรท 3 : บทบาทของผบรโภค แผนการจดการเรยนรท 4 : ความหมาย ความจ าเปน ประโยชนและวธการใช ทรพยากร

115

แผนการจดการเรยนรท 5 : ความรความเขาใจเกยวกบการสรางจตส านกการใช ทรพยากร แผนการจดการเรยนรท 6 : การวางแผนการใชทรพยากร แผนการจดการเรยนรท 7 : ความสมพนธระหวางผผลต ผบรโภค ธนาคาร และ รฐบาล แผนการจดการเรยนรท 8 : ความหมาย ความส าคญของภาษ และหนวยงานท จดเกบภาษ แผนการจดการเรยนรท 9 : สทธของผบรโภค แผนการจดการเรยนรท 10 : กลมออมทรพย กลมแมบาน และกองทนหมบาน แตละแผนการเรยนรประกอบดวย 3 ขนตอน คอ 1) ขนน า : การน าเขาสบทเรยน 2) ขนการเรยนร : การจดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative Learning) และ 3) ขนสรป : การใชผงกราฟก (Graphic Organizers) สรปเนอหาบทเรยน 5.2.2 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนสาระเศรษฐศาสตร ครอบคลม 4 หนวยการเรยนร คอ หนวยการเรยนรท 1 : ผผลตและผบรโภค หนวยการเรยนรท 2 : การใชทรพยากรอยางย งยน หนวยการเรยนรท 3 : ความสมพนธทางเศรษฐกจ หนวยการเรยนรท 4 : การรวมกลมทางเศรษฐกจภายในทองถน

แบบทดสอบของแตละหนวยการเรยนรม 2 ชด คอ แบบทดสอบกอนเรยนและ

หลงเรยน จ านวนชดละ 10 ขอ เปนแบบทดสอบปรนย 4 ตวเลอก มเนอหาเกยวกบสาระเศรษฐศาสตรทครอบคลมการวดทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ดาน คอ การตความ การวเคราะห การประเมน การสรปความ และการอธบายความ 5.2.3 แบบสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมในกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ โดยประเมนจากองคประกอบของการเรยนรแบบรวมมอม 5 อยาง โดยผวจยและผชวยวจยอก 2 คน ในสปดาหการเรยนรท 1, 5 และ 10 ดงน 1) การพงพาและเกอกลกน (Positive Interdependence)

116

2) การปรกษาหารออยางใกลชด (Face-to-Face Promotive Interaction) 3) ความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชกแตละคน (Individual Accountability) 4) การใชทกษะปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอย(Interpersonal and Small-Group Skills) 5) การวเคราะหกระบวนการกลม (Group Processing) 5.2.4 แบบประเมนสรปผลการเรยนรของนกเรยน เปนแบบประเมนตนเองหลงจากเรยนครบ 4 หนวยการเรยนร แบงออกเปน 6 ดาน ดงน 1) ความพงพอใจโดยรวม 2) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรแบบรวมมอ 3) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรโดยใชผงกราฟก 4) การน าทกษะการคดอยางมวจารณญาณไปใชในวชาอน 5) การประเมนตนเองเกยวกบระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณกอนเรยนและหลงเรยน

6) ผงกราฟกทนกเรยนชอบมากทสด 5.2.5 ผงกราฟกทใชในการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ในการ

เรยนรสาระเศรษฐศาสตร มดงน 1) New Word Diagram ใชอธบายค าจ ากดความหรอความหมายของค าศพท 2) Concept Comparing ใชในการเปรยบเทยบขอมล 3) Cause and Effect ใชแสดงสาเหตและผลลพธจากการกระท า 4) Cluster Diagram ใชวเคราะหหรอจ าแนกขอมลทมรายละเอยดหลายชน 5) Concept/Event Map/5W1H ใชในการสรปความร/ขอมลทเรยน 6) Cycle ใชเชอมโยงความสมพนธอยางเปนเหตเปนผล 7) Concept Wheel ใชวเคราะห จดหมวดหม และแยกแยะขอมลทไมซบซอน

117

5.3 สรปผลการวจย จากการศกษาทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน ผวจยสรปผลการวจยทส าคญ ไดดงน 5.3.1 กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ประกอบดวย 3 ขนตอน ดงตอไปน

1) การออกแบบกระบวนการเรยนร ตามแผนการจดเรยนรของแตละหนวยการเรยนรของสาระเศรษฐศาสตร มสวนประกอบ 3 สวน คอ ขนน า ขนการเรยนร และขนสรป 1.1) ขนน า : ผวจยใชสอการสอนในรปแบบตางๆ เชน รปภาพ แถบ ประโยค และบทเรยนวดทศนทเกยวของกบเนอหามาน าเสนอ พรอมทงตงค าถามเพอใหนกเรยนปรกษาหารอหาค าตอบรวมกน แลวเชอมโยงเนอหาเขาสขนการเรยนร 1.2) ขนการเรยนร : ผวจ ยใชการเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative Learning) โดยแบงกลมนกเรยนออกเปน 9 กลมๆ กลมละ 3 คน ประกอบดวยนกเรยนทมผลการเรยนอยในระดบสง 1 คน ปานกลาง 1 คน และต า 1 คน ผวจยจดกลมนกเรยนใหเลกเพอจะไดมการเอาใจใสกนและกนไดอยางทวถง และสงเสรมใหทกคนไดท าหนาทของตนอยางเตมทในการรวมท ากจกรรมการเรยนร กลาวคอ ในแตละแผนการเรยนร ผวจยแบงหวขอการเรยนรเปนหวขอยอย 3 หวขอ แลวมอบหมายใหนกเรยนแตละคนในกลมคนละ 1 หวขอ ไปคนควาหาขอมลจากแหลงเรยนรตางๆ จากนนจงน ามาตรวจสอบความถกตองกบสมาชกในกลมอนทไดรบมอบหมายใหไปคนควาในหวขอเดยวกน แลวจงน ากลบมาสอนกนและกนในกลมของตน กอนครผสอนท าการสมเรยกชอกลมมาน าเสนอหนาชนเรยนตอไป ในขนการเรยนรนผวจยเนนการพฒนาพฤตกรรมการเรยนรแบบรวมมอทมองคประกอบ 5 ประกอบ คอ การพงพาและเกอกลกน การปรกษาหารออยางใกลชด ความรบผดชอบทตรวจสอบได การมปฏสมพนธกบเพอนและคร และการวเคราะหกระบวนการกลม โดยครเปนผอ านวยความสะดวกในการจดการการเรยนรและการใหขอมลยอนกลบ เพอใหผเรยนไดมโอกาสพฒนาความคดและสรางความรดวยตนเอง

118

1.3) ขนสรป : ผวจยใชผงกราฟกประเภทตางๆ ในการเรยนร (Learning through Graphic Organizers) ไดแก New Word Diagram, Concept Comparing, Cause and Effect, Cluster Diagram, Concept /Event Map/5W1H, Cycle และ Concept Wheel มาปรบใชในการสรปบทเรยนของแตละหนวยการเรยนร เพอพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ดาน คอ การตความ การวเคราะห การประเมน การสรปความและการอธบายความ 2) การด าเนนงานตามกระบวนการเรยนร เปนไปตามแผนการจดเรยนร สาระเศรษฐศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 จ านวน 10 หนวยการเรยนร โดยแตละหนวยการเรยนรใชเวลาเรยนในชนเรยน 2 คาบ และเวลาคนควาขอมลนอกหองเรยนอก 1 คาบ โดยในคาบแรกครน าเขาสบทเรยนในขนน าและในขนการเรยนร ครก าหนดขอหวยอย 3 หวขอ ใหนกเรยนแตละคนในกลมเลอกตามความสนใจ และใหนกเรยนแตละกลมวางแผนในการคนควาหาขอมลจากแหลงเรยนรตางๆ (เชน หองสมด อนเตอรเนต สอบถามจากผร) นอกหองเรยนอก 1 คาบ แลวน าขอมลทไดมาแลกเปลยนเรยนรในชนเรยนในคาบทสอง โดยใชการเรยนรแบบรวมมอ แลวใหผเรยนสรปการเรยนรในแตละหนวยการเรยนรโดยใชผงกราฟก ผวจยไดด าเนนการจดการเรยนรดงกลาวตามแผนการเรยนรทง 10 หนวย และจดระเบยบขนตอนการท างาน เพอฝกฝนใหนกเรยนด าเนนงานอยางมประสทธภาพ ผวจย พบวา หากนกเรยนไดมการปฏบตงานกลมอยางเปนระบบและตอเนองจะท าใหเกดทกษะการท างานรวมกนไดเปนอยางดและส าเรจตามเปาหมายของกลม 3) การประเมนประสทธผลกระบวนการเรยนร ผวจยใชวธการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน การสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมทง 5 อยาง : การพงพาและเกอกลกน การปรกษาหารออยางใกลชด ความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชกแตละคน การใชทกษะปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอย และการวเคราะหกระบวนการกลม ในสปดาหการเรยนรท 1, 5 และ 10 และการใหนกเรยนประเมนตนเองในแบบสรปผลการเรยนร ดงจะกลาวในหวขอถดไป 5.3.2 ประสทธผลของกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนช นประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน ผวจยพบวา

119

1) นกเรยนช นประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน มคะแนนเฉลยสาระเศรษฐศาสตร ภายหลงการเรยนดวยกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณสงกวากอนเรยน

2) นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน มพฤตกรรมการเรยนรแบบรวมมอภายหลงการเรยนดวยกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก มพฒนาการของการพงพาและเกอกลกนในสปดาหการเรยนรท 1, 5 และ 10 สงคงท คอรอยละ 100 การวเคราะหกระบวนการกลมมพฒนาการจากรอยละ 11.10 ในสปดาหการเรยนรท 1 เปน รอยละ 81.50 ในสปดาหการเรยนรท 5 และเปนรอยละ 88.90 ในสปดาหการเรยนรท 10 ส าหรบการใชทกษะการปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอยมพฒนาการทลดลงจากรอยละ 85.20 ในสปดาหการเรยนรท 1 เปนรอยละ 70.40 ในสปดาหการเรยนรท 5 แตเพมขนเปนรอยละ 81.50 ในสปดาหการเรยนรท 10 3) จากการประเมนตนเองของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน ทง 6 ดาน พบวา 3.1) นกเรยนมความพงพอใจโดยรวมทมตอกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก อยในระดบด โดยมคาเฉลยเทากบ 4.3

3.2) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรแบบรวมมอ เรยงตามล าดบจากมากไปหานอย ดงน การพ งพาและเออเฟอตอกน (100%) การแลกเปลยนและแบงปนความร (74.07%) การตรวจสอบการท างานกลม (22.22%) และการสรางมตรภาพและความสมพนธ (7.41%)

3.3) สงทนกเรยนไดเรยนรจากการเรยนรโดยใชผงกราฟก เรยงตามล าดบจากมากไปหานอยดงน นกเรยนไดเรยนรในเรองการวเคราะหขอมล (51.85%) การจดหมวดหมขอมล/ความร (44.44%) การเปรยบเทยบขอมล/ความร (25.93%) การเชอมโยงความสมพนธ (25.93%) และการสรางสรรคผลงานทางศลปะ (22.22%)

3.4) นกเรยนมความเหนวาทกษะการคดอยางมวจารณญาณสามารถน าไปใชในวชาวทยาศาสตร (การวเคราะห ส ารวจและหาขอมลอยางเปนระบบ) วชาคณตศาสตร (การวางแผนการท างาน และการน าไปใชในชวตประจ าวน) วชาศลปะ (การใชความคดอยางลกซงในการประเมนคางานศลปะ) และสามารถน าไปบรณาการโดยประยกตใชในหลากหลายวชา

120

3.5) นกเรยนไดประเมนตนเองเกยวกบระดบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณภายหลงการเรยนรผานกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟกสงกวากอนเรยน 3.6) นกเรยนมความชอบผงกราฟกแตละชนดเรยงตามล าดบจากมากไปหานอยดงน Concept Wheel (40.74%), Concept Comparing (22.23%), Concept/Event Map (11.11%), New Word (11.11%), Cycle (7.41%), Cause and Effect (3.70%) และ Cluster Diagram (3.70%)

4) รปแบบผงกราฟกทเหมาะสมในการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

ทง 5 ดาน ในสาระเศรษฐศาสตร ม 7 ประเภท ดงน 4.1) New Word Diagram ใชกบการอธบายและการตความค าศพททาง

เศรษฐศาสตร เชน ผผลต ผบรโภค การใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน 4.2) Concept Comparing ใชกบการวเคราะหเปรยบเทยบขอมลผผลตท

เหมอนกนและตางกน และประเมนคณลกษณะของผผลตทพงประสงค 4.3) Cause and Effect ใชกบการวเคราะหสาเหตและผลทเกดขน เชน การ

วางแผนการใชทรพยากรอยางย งยนจะเกดผลทตามมาอยางไร 4.4) Concept Wheel ใชกบการจ าแนกและจดหมวดหมขอมลแบบไม

ซบซอน เชน การจ าแนกองคประกอบทส าคญของกลมออมทรพย กองทนหมบาน และกลมแมบาน 4.5) Cluster Diagram ใชกบการจ าแนกและจดกลมขอมลทมรายละเอยด

หลายชน เชน การจ าแนกประเภทและแนวคดทส าคญเรองภาษ และเรองทรพยากร 4.6) Concept/ Event Map/ 5W1H ใชกบการวเคราะหแนวคดของสงตางๆ

เพอน าไปสการสรปความ เชน การวเคราะหแนวคดการใชทรพยากรอยางมคณคา เพอน าไปสการลดภาวะโลกรอน

4.7) Cycle ใชกบการเชอมโยงความสมพนธ และการสงเคราะหขอมล เชน การแสดงความสมพนธทางเศรษฐกจระหวางภาคครวเรอน ภาคธรกจ ภาครฐบาล และสถาบนการเงน

121

5.4 อภปรายผลการวจย จากการสรปผลการวจยของการศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน จงหวดปทมธาน ดงกลาวขางตน ผวจยสามารถอภปรายผลการวจยไดดงน 5.4.1 กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก

ผวจยไดศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน โดยน าไปทดลองใชกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน จงหวดปทมธาน และพบวากระบวนการเรยนรดงกลาวน ประกอบดวยขนตอนทส าคญ คอ 1) การออกแบบกระบวนการเรยนร โดยจดท าแผนการจดการเรยนรของแตละหนวยการเรยนรของสาระเศรษฐศาสตร โดยมสวนประกอบ 3 สวน ดงน 1.1) ขนน า : การน าเขาสบทเรยนโดยใชสอการสอนรปแบบตางๆ เพอสรางความสนใจของนกเรยนและเชอมโยงเนอหาเขาสขนการเรยนร 1.2) ขนการเรยนร : การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชการเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative Learning) ทมองคประกอบ 5 ประการ คอ การพงพาและเกอกลกน การปรกษาหารออยางใกลชด ความรบผดชอบทตรวจสอบได การมปฏสมพนธกบเพอนและคร และการวเคราะหกระบวนการกลม ผเรยนมบทบาทส าคญในการเรยนรสงใหมๆ/สรางความรดวยตนเอง โดยมการเรยนรเปนกลมยอยทชวยกนเรยนรเพอไปสเปาหมายของกลม และครเปนผอ านวยความสะดวกในการจดการเรยนร และใหขอมลยอนกลบ

1.3) ขนสรป : การใชผงกราฟก (Graphic Organizers) ประเภทตางๆ มา ปรบใชในการสรปบทเรยนของแตละหนวยการเรยนร เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ดาน คอ การตความ การวเคราะห การประเมน การสรปความและการอธบายความ

2) การด าเนนงานตามกระบวนการเรยนร ตามแผนการจดการเรยนร สาระเศรษฐศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 จ านวน 10 หนวยการเรยนร โดยแตละหนวยการเรยนรใชเวลา

122

เรยนในชนเรยน 2 คาบและเวลาคนควาขอมลนอกหองเรยนอก 1 คาบ โดยใชกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก

3) การประเมนประสทธผลกระบวนการเรยนร ผวจยใชวธการทดสอบกอนเรยน

และหลงเรยน การสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมในกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ การเลอกใชผงกราฟกทเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ รวมทงการใหนกเรยนประเมนตนเองทง 6 ดาน คอ ความพงพอใจโดยรวม สงทไดเรยนรจากการเรยนรแบบรวมมอ สงทไดเรยนรจากการเรยนรโดยใชผงกราฟก การน าทกษะการคดอยางมวจารณญาณไปใชในวชาอน ทกษะการคดอยางมวจารณญาณกอนเรยนและหลงเรยน และผงกราฟกทนกเรยนชอบมากทสด ซงผลการประเมนประสทธผลกระบวนการเรยนรฯ ผวจยจะกลาวรายงานไวในหวขอ 5.4.2

ผวจยไดใชแนวคดการเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative Learning) ของ จอหนสนและจอหนสน (Johnson and Johnson, 1994: 31-37) ซงมองคประกอบทส าคญ 5 ประการ ดงน 1) การพงพาและเกอกลกน (Positive Interdependence) 2) การปรกษาหารออยางใกลชด (Face-to-Face Promotive Interaction) 3) ความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชกแตละคน (Individual Accountability) 4) การใชทกษะปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอย (Interpersonal and Small-Group Skills) 5) การวเคราะหกระบวนการกลม (Group Processing) เพราะการเรยนรแบบรวมมอชวยใหผเรยนมความพยายามทจะเรยนรใหบรรลเปาหมาย เปนผลท าใหผลสมฤทธทางการเรยนสงขน และคดอยางมวจารณญาณมากขน (Johnson, Johnson and Holubec, 1994: 1.3-1.4) ซงสอดคลองกบแนวคดของโกเคล (Gokhale, 1995) ทไดศกษาเรอง “Collaborative Learning Enhances Critical Thinking” และพบวา การเรยนรแบบรวมมอโดยแบงผเรยนเปนกลมเลกๆ และผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนร นอกจากจะท าใหผเรยนเกดความสนใจในบทเรยนแลวยงชวยเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ นอกจากนน ทอทเทนและคณะ (Totten et al., 1991) กลาววา การเรยนรแบบรวมมอจะชวยผเรยนในการพฒนาทกษะการคดในระดบสง และสงผลใหขอมลหรอความรทไดรบคงทนอยในสมองไดนานกวาผเรยนทเรยนรตามล าพง การเรยนรทแบงปนความรซงกนและกนจะใหโอกาสแกผเรยนมสวนรวมในการอภปราย รบผดชอบในการเรยนรรวมกน ท าใหเกดการพฒนาสการเปนผ คดอยางมวจารณญาณ

123

การเรยนรแบบรวมมอ นอกจากจะชวยพฒนาการคดอยางมวจารณญาณแลว ยงท าใหความสมพนธระหวางผเรยนดขน โดยผเรยนไดมโอกาสมปฏสมพนธระหวางผเรยนกบสงคมและสงแวดลอมท าใหเกดการเรยนร ทงนเปนไปตามทฤษฎการสรางความร (Constructivism) ของ วกอทสก (Vygotsky, 1978) ทกลาววา บรรยากาศทางสงคมจรยธรรม (Sociomoral) เปนปจจยส าคญ ของการสรางความร เพราะล าพงกจกรรมและวสดอปกรณทงหลายทครจดใหหรอผเรยนแสวงหามาเพอการเรยนรไมเปนการเพยงพอ ปฏสมพนธทางสงคม การรวมมอ และการแลกเปลยนความร ความคดและประสบการณระหวางผเรยนกบผเรยน และบคคลอนๆ จะชวยใหการเรยนรของผเรยนกวางขน และหลากหลายขน นอกจากการเรยนรแบบรวมมอแลว ผ วจ ยยงไดน าการเรยนรโดยใชผงกราฟกมาผสมผสานในการสรปเชอมโยงสาระส าคญในแตละหนวยการเรยนร และน าเสนอขอมลอยางกระชบ ผวจยไดใชผงกราฟกในการสรปขอมลในแตละหนวยการเรยนร ซงประกอบดวยขนตอนทส าคญ ดงน 1) พจารณาลกษณะของเนอหาและวตถประสงคทจะสอนในแตละหนวยการเรยนร(Clark, 1991: 526-534) 2) คดเลอกและปรบผงกราฟกใหเหมาะสมกบเนอหา ในงานวจยนใชผงกราฟก จ านวน 7 รปแบบ ประกอบดวย

2.1) New Word Diagram ใชอธบายค าจ ากดความหรอความหมายของค าศพท 2.2) Concept Comparing ใชในการเปรยบเทยบขอมล 2.3) Cause and Effect ใชในการบอกสาเหตและผลทเกดขน 2.4) Cluster Diagram ใชวเคราะหหรอจ าแนกแยกแยะขอมลทมรายละเอยด หลายชน

2.5) Concept/ Event Map/ 5W1H ใชในการสรปความร/ขอมลทเรยน 2.6) Cycle ใชเชอมโยงความสมพนธ 2.7) Concept Wheel ใชวเคราะห จดหมวดหม และแยกแยะขอมลทไมซบซอน

3) ผเรยนน าเนอหาสาระมาใสลงในผงกราฟกตามความเขาใจของตน และน าเสนอการสรปเนอหาโดยใชผงกราฟกของกลมตนเองใหเพอนกลมอนทราบ

4) ผสอนซกถามและใหขอมลปอนกลบ

124

ผวจย พบวา การใชผงกราฟกเปนเครองมอทจะชวยใหผเรยนสรปความส าคญของเนอหาในแตละหนวยการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ ซงสอดคลองกบแนวคดของ บรอมเลย , เดวตสและมอคโล (Bromley, DeVitis and Modlo, 1995) ทวาการใชผงกราฟกเปนเครองมอทชวยใหผเรยนมงความสนใจไปยงเฉพาะแนวคดทส าคญ และสามารถเชอมโยงความสมพนธของแนวคดนนๆ อนจะน าไปสการพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณและการคดอยางสรางสรรค

นอกจากนผงกราฟกยงเปนเครองมอส าคญส าหรบการจดระบบขอมล ดงท ออซเบล(Ausubel, 1968) ไดกลาวไววา ระบบการคดของมนษยท าหนาทในการจดและเกบขอมลในรปแบบทเชอมโยงกน (Series of Networks) ดงนนผงกราฟกจงเปนทศนปกรณทชวยใหผเรยนใชความรหรอประสบการณใหมทไดรบมาปรบหรอเพมความรหรอประสบการณเดมทมอย ซงมกระบวนการเรยนร 4 ขนตอนดงน 1) การเลอกรบขอมลทสมพนธกน (Relevant Information) 2) การจดระเบยบขอมลเขาสโครงสราง (Coherent Structure) 3) การบรณาการขอมลเดม (Integrating) และ 4) การเขารหส (Encoding) ขอมลการเรยนร เพอใหคงอยในความจ าระยะยาว และสามารถเรยกคนมาใชไดโดยงาย

กลาวโดยสรปวา กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก จะสามารถเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ และผเรยนสามารถสรางแผนภาพในสมองทเชอมโยงความรใหมกบความรเดมอยางสมดลในรปแบบตางๆ เชน การเปรยบเทยบ การจดหมวดหม การหาเหตผล สงเหลานลวนเปนการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ ความรทเกดขนจากการเรยนรแบบรวมมอผสมผสานกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก จะเปนความรทคงทน (Retention) อยในความจ าระยะยาว (Long-term Memory) และสามารถเรยกคนมาใชไดโดยงาย (Retrieval) และทส าคญยงสงผลตอประสทธผลการเรยนรของผเรยน ซงผวจยไดสรปการประเมนประสทธผลและอภปรายผลไวในหวขอถดไป 5.4.2 การประเมนประสทธผลของกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอผสมผสานกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก

จากการศกษาทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก กบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน จงหวดปทมธาน

125

เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ผวจยสามารถประเมนประสทธผลของกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟกไดดงน 1) ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนหลงการเรยนร สงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ผลการวจยนสอดคลองกบขอเสนอแนะของเบเยอร (Beyer, 1985) และ คอสตา(Costa, 1985) ทกลาววาในการสอนคดอยางมวจารณญาณนน ควรสงเสรมใหผเรยนมปฏสมพนธทดตอกนระหวางทเรยนรรวมกน ซงจะชวยสงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนสงขน และสอดคลองกบผลงานวจยการเรยนรแบบรวมมอของ สายณ ฉมกรด (2549) ทพบวา นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชการเรยนแบบรวมมอกลมรวมมอมผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษาสงกวานกเรยนทไดรบการสอนตามปกต อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และงานวจยของ ละออง ล าเทยน (2551) ทพบวา นกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรทเนนการสรางความรแบบรวมมอมผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรสงกวานกเรยนทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบปกต อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 นอกจากนยงสามารถอธบายไดวา ผลสมฤทธทางการเรยนของกลมทดลองในงานวจยน นอกจากจะขนอยกบการเรยนรแบบรวมมอแลว ยงจะเกดจากการเรยนรโดยใชผงกราฟกในการสรปเชอมโยงสาระส าคญในแตละหนวยการเรยนร ซงผวจยพบวาจะชวยใหผเรยนพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ และสามารถน าความรทไดรบจากการเรยนรโดยใชผงกราฟกไปใชในการท าแบบทดสอบหลงเรยน ซงชวยสงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงขนกวากอนเรยน ผลงานวจยทผานมาเปนจ านวนมากไดแสดงใหเหนวา การเรยนรโดยใชผงกราฟก สงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนในรายวชาตางๆ ของผเรยนสงขน (ศรสดา อนนตเพชร, 2547; นงคลกษณ ทองมาศ, 2548; ทพยรตน สตระ, 2549; บษรา ดาโอะ, 2549; เรณ ไมแกน, 2550; นภา สมาลย, 2551; วรรณพร ยมงาม, 2551; สธาทพย คนโฑพรมราช, 2552; บญไทย พลคอ, 2553; สถต นาคนาม, 2553; Uesaka, et al., 2007; Pantziara, et al., 2009; Zaini, et al., 2010) 2) ผลการสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมของนกเรยน ทมพฒนาการของการพงพาและเกอกลกนในสปดาหการเรยนรท 1, 5 และ 10 สงคงท คอ รอยละ 100 การวเคราะหกระบวนการกลมมพฒนาการจากรอยละ 11.10 ในสปดาหการเรยนรท 1 เปน รอยละ 81.50 ในสปดาหการเรยนรท 5 และเปนรอยละ 88.90 ในสปดาหการเรยนรท 10 ส าหรบการใชทกษะการปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอยมพฒนาการทลดลงจากรอยละ 85.20 ในสปดาหการเรยนรท 1

126

เปนรอยละ 70.40 ในสปดาหการเรยนรท 5 แตเพมขนเปนรอยละ 81.50 ในสปดาหการเรยนรท 10 นอกจากนพฒนาการของการปรกษาหารออยางใกลชดมพฒนาการลดลงอยางตอเนองจากรอยละ 100 เปนรอยละ 88.90 และรอยละ 85.20 ในสปดาหการเรยนรท 1, 5 และ 10 ตามล าดบ และความรบผดชอบทตรวจสอบไดของสมาชกแตละคนลดลงอยางมากจากรอยละ 92.60 เปนรอยละ 77.80 และรอยละ 66.70 ในสปดาหการเรยนรท 1, 5 และ 10 ตามล าดบ

ผลการวจยนสามารถอธบายไดวา การพงพาและเกอกลกนของนกเรยนมพฒนาการสงคงท เพราะนกเรยนตระหนกวา ในการเรยนรแบบรวมมอนนสมาชกกลมทกคนมความส าคญ และความส าเรจของกลมขนกบสมาชกทกคนในกลม ดงนนแตละคนตองรบผดชอบในบทบาทหนาทของตนเปนอยางด และในขณะเดยวกนกมการชวยเหลอสมาชกคนอนๆ ดวยเพอใหบรรลเปาหมายเดยวกนของกลม สวนการวเคราะหกระบวนการกลมมพฒนาการทสงขนเปนล าดบ ทงนอาจเปนเพราะในชวงสปดาหแรกๆ นกเรยนยงไมเขาใจการวเคราะหกระบวนการกลมอยางชดเจน แตตอมาเมอนกเรยนสามารถวเคราะหวธการท างานของกลม พฤตกรรมของสมาชกกลม และผลงานของกลม โดยใชขอมลยอนกลบของครมาปรบปรงการท างาน จงท าใหผลงานกลมมคะแนนสงขน ดงนนนกเรยนจงเหนความส าคญของการวเคราะหกระบวนการกลมวาเปนพฤตกรรมทส าคญยงทสามารถน าไปสความส าเรจของกลมได เชนเดยวกบการใชทกษะการปฏสมพนธระหวางบคคลและทกษะการท างานกลมยอยซงถงแมวาจะมพฒนาการทลดลงในชวงสปดาหการเรยนรท 5 แตหลงจากนนกพฒนาสงขนจนถงรอยละ 81.50 ในสปดาหการเรยนรท 10 ทงนนาจะเปนเพราะนกเรยนเหนความส าคญของการมปฏสมพนธกบคร เพอนและสงคม ซงชวยใหเกดการพฒนาทางความคดและเรยนรสงใหมๆ ไดเปนอยางดมากกวาการเรยนรดวยตนเอง ซงแนวคดนของผวจยสอดคลองกบผลการวจยของ ไชโย ยาสมทร (2550) ทพบวา เดกปฐมวยทไดรบการจดการเรยนรแบบรวมพลงมพฤตกรรมการปรกษาหารออยางใกลชดมากทสด และรองลงมาเปนพฤตกรรมการใชทกษะปฏสมพนธอยางรวมมอ

3) ความพงพอใจในภาพรวมตอกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบเรยนรโดยใชผงกราฟก ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน มคาเฉลยเทากบ 4.3 ซงอยในระดบด ผลการวจยนสนบสนนผลการวจยทเกยวกบการเรยนร ทพบวา นกเรยนมความพงพอใจตอการเรยนรแบบรวมมอในระดบสงหรอระดบดขนไป (พงษศกด มนหมาย, 2551; ทรงศกด สองสนท, 2552; สายพน งามสงา, 2552; วจตรา ศ.เอกวฒน, 2553; สนกล พลกล, 2553; อจฉรย พมพมล, 2553) และพบวา นกเรยนมความพงพอใจตอการเรยนรโดยใชผงกราฟกใน

127

ระดบสงขนหรอระดบดขนไป (อาภา ธญญะศรกล, 2551; อบล กลนหอม, 2552; จฑารตน ศรสารคาม, 2553; บญไทย พลคอ, 2553) 4) รปแบบผงกราฟกทเหมาะสมในการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ดาน คอ การตความ การวเคราะห การประเมน การสรปความ และการอธบายความ โดยผานสาระเศรษฐศาสตรมดงน

4.1) New Word Diagram ใชกบการอธบายและการตความค าศพททางเศรษฐศาสตร เชน ผผลต ผบรโภค การใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน

4.2) Concept Comparing ใชกบการวเคราะหเปรยบเทยบขอมลผผลตทเหมอน กนและตางกน และประเมนคณลกษณะของผผลตทพงประสงค

4.3) Cause and Effect ใชกบการวเคราะหสาเหตและผลทเกดขน เชน การวางแผนการใชทรพยากรอยางย งยนจะเกดผลทตามมาอยางไร

4.4) Concept Wheel ใชกบการจ าแนกและจดหมวดหมขอมลแบบไมซบซอน เชน การจ าแนกองคประกอบทส าคญของกลมออมทรพย กองทนหมบาน และกลมแมบาน

4.5) Cluster Diagram ใชกบการจ าแนกและจดกลมขอมลทมรายละเอยดหลายชน เชน การจ าแนกประเภทและแนวคดทส าคญเรองภาษ และเรองทรพยากร

4.6) Concept/ Event Map/ 5W1H ใชกบการวเคราะหแนวคดของสงตางๆ เพอน าไปสการสรปความ เชน การวเคราะหแนวคดการใชทรพยากรอยางมคณคา เพอน าไปสการลดภาวะโลกรอน

4.7) Cycle ใชกบการเชอมโยงความสมพนธ และการสงเคราะหขอมล เชน การแสดงความสมพนธทางเศรษฐกจระหวางภาคครวเรอน ภาคธรกจ ภาครฐบาล และสถาบนการเงน

5.5 ขอเสนอแนะ ครผสอนสามารถน าผลการวจยในครงนไปพฒนากระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative Learning) กบการเรยนรโดยใชผงกราฟก (Learning through Graphic Organizers) เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณในกลมสาระการเรยนรอน และสามารถใชเปนแนวทางส าหรบการพฒนากระบวนการเรยนรทเสรมสรางทกษะความคดในระดบสงตอไป

128

5.6 ขอจ ากดในงานวจย การด าเนนการวจยในครงน เปนการศกษาเชงทดลองกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน โดยการวจยนเปนกรณศกษา จงอาจท าใหผลวจยไมสามารถน าไปใชไดอยางกวางขวาง โดยเฉพาะอยางยงในสถานศกษาทมบรบทแตกตางจากโรงเรยนวภารตน แตอยางไรกตาม ผวจยไดท าการศกษาวจยนในเชงลก เพอใหครอบคลมขอมลทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพ ผวจยไดเกบขอมลทงจากแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนของกลมทดลอง การสงเกตพฤตกรรมการมสวนรวมของนกเรยนทมการพฒนาในชวงเวลาของการทดลอง การประเมนตนเองของนกเรยนทงในดานความพงพอใจ ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ สงทไดเรยนรจากการเรยนรแบบรวมมอและการเรยนรโดยใชผงกราฟก รวมทงทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ทเกดจากกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟกของกลมทดลอง ดงนนการด าเนนการวจยในเชงลกนจะท าใหผลการวจยในครงนมความนาเชอถอทโรงเรยนระดบประถมศกษาอนๆ สามารถน ากระบวนการเรยนรนไปใชหรอปรบใชในการพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณของผเรยนไดอยางมประสทธภาพ

5.7 สรปความทายบท จากการศกษาและประเมนประสทธผลกระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนร แบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก เพอเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวภารตน ผวจยไดสรปและอภปรายผลการวจยในหลายดาน และผลการวจยทส าคญและสามารถน าไปใชไดโดยตรง มดงน 5.7.1 กระบวนการเรยนรทผสมผสานระหวางการเรยนรแบบรวมมอกบการเรยนรโดยใชผงกราฟก ชวยเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ประกอบดวย 3 ขนตอน คอ 1) การออกแบบกระบวนการเรยนร 2) การด าเนนงานตามกระบวนการเรยนร และ 3) การประเมนประสทธผลกระบวนการเรยนร กระบวนการเรยนรนจะเปนประโยชนส าหรบการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ ซงเนนการเรยนรรวมกน การมปฏสมพนธระหวางผเรยนดวยกนและผเรยน

129

กบครผสอน การแลกเปลยนเรยนรและการสรางความร อนจะน าไปสการพฒนาทางปญญาและเสรมสรางความคดอยางมวจารณญาณ 5.7.2 รปแบบผงกราฟกทเหมาะสมในการเสรมสรางทกษะการคดอยางมวจารณญาณทง 5 ดาน คอ การตความ การวเคราะห การประเมน การสรปความ และการอธบายความ โดยผานสาระเศรษฐศาสตร มดงน New Word Diagram, Concept Comparing, Cause and Effect, Cluster Diagram, Concept/Event Map/5W1H, Cycle และ Concept Wheel

Dedication

I dedicate this dissertation to my beloved family members, who have always been there for me; they are the reason why I am here.

152

รายชอผเชยวชาญ

1. ดร.วนดา พลอยสงวาลย คณะมนษยศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย 2. รศ.ดร.รจา ผลสวสด คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยรงสต 3. ดร.อนสรณ ธรรมใจ คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยรงสต