vkw outlook rondetafel 2014 brussel
Post on 16-Nov-2014
402 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
OUTLOOK 2014Brussel, 04 december 2013
Discussiethema’s
Economische outlook
Het energievraagstuk
Moet er nog groei zijn?
ECONOMISCHE OUTLOOKCaroline Ven
Voorzichtig herstel
België mist hervormingsboot
Vooruitzichten & risico’s
Voorzichtig herstel
Extreem soepel monetair beleid in VS en EMU
Source: European Central Bank and Federal Reserve Board
Beleidsrente Totale activa januari 2007=100
Condities bankleningenGezinnen:
schuld/inkomensratio
Leningen aan de private sector
Jan-2008
Apr-2008
Jul-2008
Oct-2008
Jan-2009
Apr-2009
Jul-2009
Oct-2009
Jan-2010
Apr-2010
Jul-2010
Oct-2010
Jan-2011
Apr-2011
Jul-2011
Oct-2011
Jan-2012
Apr-2012
Jul-2012
Oct-2012
Jan-2013
Apr-2013
Jul-2013
87
92
97
102
107
OESO leading indicator
United StatesEuro area (17 countries)BrazilChinaIndiaRussian Federation
Moeizaam herstel sinds Grote Recessie
Ontluikende economieën nemen wat gas terug
Geïndustrialiseerde landen eindelijk uit dal?
Internationale context
VS
• Gezinsbestedingen ondersteund dankzij:• Schuldafbouw• Lage inflatie =>
koopkracht• Inhaalvraag
• Bedrijven• Verbeterde
concurrentiekracht• Schaliegas =>
industrie
Japan
• Deflatoire spiraal (eindelijk) doorbroken dankzij Abenomics?
EMU
• Hervormingen:• zwaar gewogen op
groei en werkloosheid
• lijken nu vruchten te beginnen afwerpen
• Quid Duitsland?
Eurozone: economie klaart op
Arbeidsmarkt eurozone ook beterschap in periferie
Minder grote grondstoffenhonger drukt prijzen
België mist hervormingsboot
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
-6
-4
-2
0
2
4
6
België Nederland Duitsland Frankrijk eurozone
in %
Economische groei
Jan-00
Sep-00
May
-01Jan
-02
Sep-02
May
-03Jan
-04
Sep-04
May
-05Jan
-06
Sep-06
May
-07Jan
-08
Sep-08
May
-09Jan
-10
Sep-10
May
-11Jan
-12
Sep-12
May
-13-40
-30
-20
-10
0
10
20
consumentenvertrouwen
Vertrouwensindicatoren
producentenvertrouwen
Jan-00
Sep-00
May
-01Jan
-02
Sep-02
May
-03Jan
-04
Sep-04
May
-05Jan
-06
Sep-06
May
-07Jan
-08
Sep-08
May
-09Jan
-10
Sep-10
May
-11Jan
-12
Sep-12
May
-1369
71
73
75
77
79
81
83
85
87
Capaciteitsbezettingsgraad verwerkende nijverheid
Concurrentiekrachtverlies
Exportmotor laat het afweten
Werkgelegenheid vooral gedreven door gesubsidieerde jobs
Inflatie (jaarwijziging consumptieprijzen in%)
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014-8-7-6-5-4-3-2-101
Nettofinancieringssaldo
België Nederland DuitslandFrankrijk eurozone
Overheidsfinanciën: sanering maar onvoldoende structureel
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 201440
50
60
70
80
90
100
110
Brutoschuld
België Nederland DuitslandFrankrijk eurozone
Vooruitzichten en risico’s
Naar langzame versnelling (BBP groei)
Source: IMF
2011 2012 2013 2014World 3,9 3,2 2,9 3,6US 1,8 2,8 1,6 2,6Euro zone 1,5 -0,6 -0,4 1,0Japan -0,6 2,0 2,0 1,2Brazil 2,7 0,9 2,5 2,5Russia 4,3 3,4 1,5 3,0India 6,3 3,2 3,8 5,1China 9,3 7,7 7,6 7,3
Met verschillende snelheden (BBP groei)
Source: IMF
2011 2012 2013 2014Eurozone 1,5 -0,6 -0,4 1,0Belgium 1,8 -0,3 0,1 1,0Germany 3,4 0,9 0,5 1,4France 2,0 0,0 0,2 1,0Netherlands 0,9 -1,2 -1,3 0,3Italy 0,4 -2,4 -1,8 0,7Spain 0,1 -1,6 -1,3 0,2Greece -7,1 -6,4 -4,2 0,6Portugal -1,3 -3,2 -1,8 0,8Ireland 2,2 0,2 0,6 1,8
Source: IMF
Inflatierisico momenteel beperkt
2008Jan
2008May
2008Sep
2009Jan
2009May
2009Sep
2010Jan
2010May
2010Sep
2011Jan
2011May
2011Sep
2012Jan
2012May
2012Sep
2013Jan
2013May
2013Sep
0
1
2
3
4
5
6JapanEuroVSDuitsland
LT-rente blijft gematigd, maar vrees voor “tapering”
2008Jan
2008May
2008Sep
2009Jan
2009May
2009Sep
2010Jan
2010May
2010Sep
2011Jan
2011May
2011Sep
2012Jan
2012May
2012Sep
2013Jan
2013May
2013Sep
0
1
2
3
4
5
6
BEFRNLSPFIIT
Vernauwing renteverschillen binnen EMU
Risico’s
1. Afbouw onconventioneel monetair beleid
2. Eurozone: financiële risico’s
3. VS: begroting en schuldenplafond
4. Opkomende economieën: tragere groei
HET ENERGIEVRAAGSTUKGeert Janssens
Technologische omwentelingen
Onvervalst trilemma
Concurrentie-kracht
Beleids-aanbevelingen
Technologische omwentelingen
George P. Mitchell – father of fracking
Source: Forbes
US oil and gas production (mboe/d)
Source: OECD / IEA 2012
US shale oil (LTO) production estimates
‘Peak oil’ komt heel dichtbij
• Niet de veelbesproken aanbodgedreven ‘peak-oil’ maar wel een vraagpiek
• Twee technologische revoluties– Fracking– Autotechnologie:
• zuinigheid verbrandingsmotoren• Hybride technologie• Voertuigen op natuurlijk gas en waterstof
• Toename brandstofefficiëntie met 2,5% per jaar genereert vraagpiek
Vraag naar olie: enkele scenario’s (m b/d)
Bron: Citi Research
Onvervalst trilemma
Energiemarkt zit gevangen in een trilemma
Betaalbaarheid
Duurzaamheid
Bevoorradings-zekerheid
Typisch Belgisch probleem
wordt hoe langer hoe meer
Europees
(1) Betaalbaarheid
• Olie: wereldmarktprijzen
Olieprijzen rond 100 dollar per vat
(1) Betaalbaarheid
• Olie: wereldmarktprijzen• Gas: meer en meer regionale prijs
Trends marktprijzen voor natuurlijk gas
Source: American Chemistry Council (based on EIA, Petrobas, IMF, World Bank, various national agencies
(1) Betaalbaarheid
• Olie: wereldmarktprijzen• Gas: meer en meer regionale prijs• Elektriciteitprijs hangt af van:
– Brandstofprijzen voor opwekking (België: 51% nuclear, 35% gas, 9% hernieuwbaar, 4% olie en 4% steenkool)
– Efficiëntie omzettingsproces– Marktomstandigheden (o.m. concurrentie)– Belastigen en taksen– Netkosten– Klimaatbeleid
Prijzen ‘aan de pomp’ (evolutie 2007-2012)
Source: IEA / Center for European Reform; Trends in energy price indexes 2005-12
(2) Bevoorradingszekerheid
• Piekvraag komt steeds meer in het gedrang– Sluiting kerncentrales (problemen vanaf 2022)
• Ook in Duitsland met ‘Energiewende’
– Beperkte importcapaciteit
• Piekaanbod steeds groter probleem omdat aandeel intermittend aanbod stijgt en prioriteit krijgt op het net
Hoelang duurt het nog voor het licht uit gaat?
(3) Duurzaamheid
• Zonnepanelen, windmolens,…– Kosten van groene energie worden verhaald op de
distributiekosten, die nu helft factuur uitmaken – Bevoorradingszekerheid?
• SERV doorlichting groen beleid: – Gebrek aan marktwerking: verkeerde parameters. – Weten waarom men kiest voor een technologie– Efficiëntieverliezen subsidiëring zonnepanelen lopen
op tot veelvoud van de bijkomende middelen NIB.
Concurrentiekracht
Energieprijzen België versus buurlanden
• Studie Deloitte (2013)– Grote industriële verbruikers betalen 12% (in
Vlaanderen) tot 45% (in Wallonië) meer voor electriciteit ivm buurlanden
– Verschil bedraagt 6,5 euro per MWh (voor Vlaanderen) tot 25 euro per MWh (in Wallonië)
– Voor 1.000 GWh profiel gaat het om nadeel van 6,4 miljoen euro in Vlaanderen versus 6,9 voor Wallonië
– Voor 100 GWh profiel gaat het om 1 miljoen euro per jaar in Vlaanderen en 2,5 miljoen euro in Wallonië
Share of gain in production of chemicals (excl. pharmaceuticals) through 2012-2020
Source: American Chemistry Council (based on EIA, Petrobas, IMF, World Bank, various national agencies
US chemistry trade balance shift
Source: American Chemistry Council (based on EIA, Petrobas, IMF, World Bank, various national agencies
Beleids-aanbevelingen
Groene paradox
Belgisch en Europees beleid werken averechtsGroen beleid cash betaald met inefficiëntiesOndertussen reactie olieproducenten?
‘Energiewende’ in DuitslandUnilateraal en plotsklaps doorgevoerdGascentrales niet meer rendabel op piekmomentenSteenkoolcentrales wel en dus… …70-tal nieuwe steenkoolcentrales gepland in EU
Straks meer CO² uitstoot?
België
• Naar een energienorm– Prijzen voor industriële verbruikers niet hoger dan bij
de buren? – Is wat anders dan prijsbevriezingen!
• Lange termijnbeleid– Herstellen marktwerking en investeringsklimaat– Importcapaciteit uitbouwen– Beleid van demand response (smart grid)– Afbouw regulering – Geen speeltuin
Europa
• EU milieubeleid werkt contraproductief– Groene paradox– Energiebedrijven investeren buiten Europa– Emission Trading Scheme (ETS) defect
• Ook hier nood aan meer LT beleid– Schaliegas in Europa? Duur en niet evident– CO² uitstoot: binnenkort koekje eigen deeg? – ETS herstellen of opgeven– Meer coördinatie (echte Europese markt)
• Geopolitieke gevolgen schaliegas?
E = mc²
Discussiethema’s
• Schaliegas geeft de VS slechts een tijdelijk concurrentieel voordeel. De gevolgen voor de industrie op lange termijn zijn beperkt.
• De subsidies voor groene energie zijn nodig om de transitie te kunnen maken. Het prijseffect ervan op de energie-intensieve gebruikers zal hen aanmoedigen sneller energiezuiniger te worden en heeft dus op termijn ook een voordeel voor hen.
GETUIGENIS ENERGIEEric Dumez (president Benelux Henkel)
MOET ER NOG GROEI ZIJN?Prof. Erik Buyst
Is nulgroei wenselijk?
Erik BuystCentrum voor Economische Studiën
Wat is economische groei?
• Bruto binnenlands product (BBP) = totale waarde van goederen en diensten geproduceerd door een economie in een bepaalde periode.
• Bij vergelijkingen doorheen tijd en ruimte: o Corrigeren voor prijsveranderingen = meten van
volumeveranderingen = reële BBP-groei of BBP-groei in volumetermen.
o Corrigeren voor bevolkingsveranderingen
= reële BBP-groei per hoofd.
Oorzaken van economische groei
• Inzet van meer productiefactoren: arbeid, kapitaal, land (extensieve groei).
• Hogere output per eenheid ingezette productiefactor, bv. door toename arbeidsproductiviteit (intensieve groei)o Organisatorische vooruitgango Technologische ontwikkelingen: nieuwe
productieprocessen en nieuwe producten.
Huidige toestand
19951997
19992001
20032005
20072009
20112013
20
23
25
28
30
33
35
Reëel BBP per hoofd
Nederland BelgiëEU-15
10
00
eu
ro v
an
20
05
Huidige toestand
• Hoe groot is de kans dat we afsteven op nulgroei?o Sinds 2006 is nulgroei een feit
• Wat zijn de gevolgen?
• Belgische overheidsapparaat heeft duidelijk moeite zich aan te passen aan de nieuwe situatie.
Gevolgen van nulgroei
19951997
19992001
20032005
20072009
20112013
42
44
46
48
50
52
54
56
Totale overheidsuitgaven in % van BBP
NederlandBelgiëEU-15
Gevolgen van nulgroei
• Geldt ook voor andere indicatoren van publieke sectoro Overheidsschuld: 95,7% van BBP in 2009 naar meer
dan 100% vandaag
• Werkloosheid kruipt eveneens omhoog, ondanks massale uitstroom babyboomers
Gevolgen van nulgroei
• Vergrijzing in scenario van 1,5 % reële BBP-groei per jaar.o Pensioenuitgaven:
• 2011: 9,9 % van BBP• 2030: 13,6 % van BBP
o Gezondheidszorg:• 2011: 8,0 % van BBP• 2030: 9,4 % van BBP
• Hoe lager de economische groei:o Hoe hoger de aandelen in het BBP van 2030.o Extra uitgaven voor werkloosheid.
Gevolgen van nulgroei
• Risico op zware generatieconflicten
• Nieuwe uitdagingen, bv. verkleuring.
Groei is noodzaak
• MAAR wat dan met leefmilieu?
Groei is noodzaak
• Ontwikkeling milieutechnologie is relatief duur: gaat gemakkelijker in context van groei.
• Kuznetscurve geen automatisme: overheid.
• Af te wachten of Kuznetscurve ook werkt voor biodiversiteit, enz.
• Idem grondstoffen en energiedragerso Ontwikkeling recyclage, nieuwe materialen, nieuwe
technologieën (schaliegas).
Groei is noodzaak
• Internationale context:o Aandeel Westerse landen in wereld-BBP slinkt snel.o Gevolgen voor normen en waarden.
Besluit
• Groei is een noodzaak geworden.
• Cruciale vraag is eerder: hoe kunnen we de groeimotor weer aanzwengelen?
Discussiethema’s
• De westerse economieën hebben de jongste 100 jaar voldoende groei gekend. Het is evident dat het nu aan de ontwikkelingslanden is en dat de groei in de industrielanden stagneert.
• We zouden ons in België beter concentreren op een nog meer gelijke verdeling van de taart tussen de bevolking in plaats van de taart te willen groter maken.
GETUIGENIS GROEI
Geert Verhaeghe
(works director & country leader Belgium DuPont de Nemours)
Dank voor jullie inbreng!
Met dank aan
top related