türkiye’de ulusal politikalar ve endüstriyel simbiyoz...2013/01/31 · enerji, ulaştırma,...
Post on 18-Aug-2020
9 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Türkiye’de Ulusal Politikalar ve Endüstriyel Simbiyoz
31 Ocak – 1 Şubat 2013
CK Farabi Otel/ ANKARA
Ferda Ulutaş
Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı
KALKINMA AJANSLARI VE BÖLGE PLANLARI İÇİN ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ
ÇALIŞTAYI
ULUSAL POLİTİKA ALANLARI/ ARAÇLARI
Sürdürülebilirlik/ Sürdürülebilir Kalkınma
Kaynak Verimliliği
Çevre
Enerji
Sanayi
Bilim-Teknoloji
İnovasyon - Rekabetçilik
Kalkınma Planları
Stratejiler, Eylem Planları,
Kanun, Yönetmelikler,
vs.
KALKINMA PLANLARI
8. ve 9. Kalkınma Planları
…….ekolojik dengeyi….. korumak suretiyle ekonomik ve sosyal
gelişmeyi sağlamak
sanayi politikalarının belirlenmesinde ve sanayi yatırımlarında çevre
dostu teknolojilere öncelik sağlanması
doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı
yenilenebilir enerji
çevreye duyarlı hizmet süreçleri
çevre dostu teknik ve teknolojiler
üretim ve hizmet sektörlerinde kaçak ve kayıpların azaltılması
hammadde kullanım etkinliğinin arttırılması
atık azaltımı ve geri kazanım
STRATEJİLER – EYLEM PLANLARI
Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi 2011 – 2014
KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı
Türk Sanayisi zayıf yönleri arasında; “doğal kaynakların etkin
yönetilememesi ve enerji sorunu”
Çevre ve iklim değişikliği tehdit unsurlarından biri
Enerji verimliliği, Düşük karbon ekonomisi
Rekabet gücünün çevreye duyarlı üretim süreçlerine bağlı hale
geleceği
İş mükemmelliği ile çevresel mükemmelliğe birlikte odaklanma
Eko-verimlilik programlarının ülke genelinde uygulanması
doğal kaynakların korunması
çevreye duyarlı üretim yapma kültürünü işletme kültürlerine entegre
etme gereği
STRATEJİLER – EYLEM PLANLARI
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Stratejik Planı
AB normlarıyla uyumlu, sürdürülebilir, çevreye duyarlı ve verimlilik
düzeyi artan üretim
Verimlilik artırma tekniklerini ve temiz üretim uygulamalarını ulusal
düzeyde yaygınlaştırma
OSB ve EB’lerin verimliliği
OSB’lerin sanayicilere verdikleri hizmetlerin çeşitlendirilmesi
Kaynakların verimli kullanılması, çevreye uyumlu üretim
Ar-Ge, yenilikçilik, girişimciliğin teşvik edilmesi
Yüksek katma değer, ticarileşme, üniversite – sanayi işbirliği
STRATEJİLER – EYLEM PLANLARI
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı – Sektörel Strateji
Belgeleri (2012-2016)
Kimya Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı
Demir-Çelik ve Demir Dışı Metaller Sanayi Strateji Belgesi ve
Eylem Planı
Elektrik ve Elektronik Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı
Otomotiv Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı
Makina Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı
Yüksek katma değerli, çevreye ve insan sağlığına duyarlı süreç ve
ürünler, sürdürülebilir ve rekabetçi
Üretimde verimlilik, çevrenin korunması
Kümelenme yaklaşımı
Çevre kirliliğinin azaltılmasına ve atıkların değerlendirilmesine yönelik
projelerin desteklenmesi (ör: Demir-çelik sektörü)
Çevreye yönelik yatırımlar destekleyici teşvikler
STRATEJİLER – EYLEM PLANLARI
Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi
Çok ortaklı ve çok disiplinli Ar-Ge işbirliği kültürünün
yaygınlaştırılması
Ulusal Yenilik Sistemi içerisindeki KOBİ’lerin rolünün güçlendirilmesi
Daha çok KOBİ’nin Ar-Ge ve yenilik yapanlar halkasına
eklenmesi
2010 BTYK kararı ile enerji, su ve gıda ihtiyaç odaklı alanlar olarak
belirlenmiştir.
Enerji Verimliliği Strateji Belgesi
Sanayi ve hizmetler sektöründe enerji yoğunluğunu ve enerji
kayıplarını azaltmak
Tasarruf potansiyelleri ile birlikte enerji verimliliğinde uygulanabilecek
önlemlerin belirlenmesi
Enerji verimliliğinin artırılmasını sağlayıcı yatırımların özendirilmesi
STRATEJİLER – EYLEM PLANLARI
AB Entegre Çevre Uyum Stratejisi
“Çevresel izinlerde sadece tesis çıkışına ait çözümlerin istenmesinin
temiz üretim yaklaşımıyla örtüşmediği;
Gerek atıksu ve gerek atık yönetimi konusunda, kirliliği kaynağında
azaltma, geri kazanım, temiz üretim
Ölçek ekonomisinin kullanılarak sistem çözümü yaklaşımlarının
uygulanması
Ulusal Çevre Stratejisi ve Eylem Planı (UÇEP)
Temiz teknolojilerin ve temiz enerji kaynaklarının özendirilmesi
Kirliliğin önlenmesi ve azaltılması
Kaynakların sürdürülebilir kullanımının teşvik edilmesi
Çevreyle ilgili sürdürülebilir uygulamaların desteklenmesi
Maliyet etkin yöntemler bulmalarına yardımcı olunması
STRATEJİLER – EYLEM PLANLARI
İklim Değişikliği Eylem Planı (İDEP)
Enerji yoğunluğunun düşürülmesi, temiz enerji üretim ve kullanımı
Sanayi sektöründe enerji verimliliğinin arttırılması (sera gazı
emisyonlarının azaltılması, ilgili yasal düzenlemelerin oluşturulması)
Etkin atık yönetiminin sağlanması (düzenli depolama tesislerine
kabul edilecek biyobozunur atık miktarının azaltılması, entegre atık
yönetimi anlayışı, vb.)
İklim değişikliği ile mücadele ve uyum konularında eko-verimliliğe
yönelik Ar-Ge ve inovasyon kapasitesinin geliştirilmesi
STRATEJİLER – EYLEM PLANLARI
Atık Yönetim Planı (2008-2012)
Entegre atık yönetimi
Atık yönetiminde “ekonomik değer oluşturma” prensibi (geri
kazanılabilir malzeme, kompost ve biyogaz, vb.)
Atık yönetiminin esnek olması
Atık yönetiminde bölgesel planlama yapılması
Ulusal Geri Dönüşüm Strateji Belgesi ve Eylem Planı
(Taslak)
Değerlendirilebilir atıkların geri dönüşüm yöntemleri ile ikincil
hammaddeye dönüştürülerek tekrar üretim sürecine dahil edilmesi
Çevre mevzuatında sınai faaliyetlerden çıkan yan ürünlerin atık
olarak tanımlanması nedeniyle bunların geri dönüşümlerinin
zorlaştığı vurgusu
STRATEJİLER – EYLEM PLANLARI
Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı
Kentleşmede Yeni Olgular: İklim Değişikliği, Sürdürülebilir Kent
Formu ve Enerji Verimliliği
Doğal kaynakların kullanımında ekolojik dengenin gözetilmesi,
Kentsel enerji taleplerinin mümkün olduğunca yenilenebilir enerji
kaynakları ile karşılanması
İşbirliği ve dayanışma kültürü için katılım yöntemlerinin geliştirilmesi
ve kurumsallaştırılması
STRATEJİLER – EYLEM PLANLARI
Türkiye’nin Sürdürülebilir Kalkınma İçin Yeşil Büyüme
Yol Haritası
Mevcut büyüme anlayışının sürdürülebilir kalkınma hedeflerine
ulaşmak için yeterliliği tartışma konusu
Sürdürülebilir kalkınma ilkeleri benimsenmiş olsa da uygulamada
yetersiz
Her ülke kendi “yeşil büyüme” senaryosunu/stratejisini oluşturarak
küresel sürdürülebilirliğe katkısını ortaya koymalı
Türkiye Sürdürülebilir Kalkınma Raporu – Geleceği Sahiplenmek 2012
http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/Rio+20.portal
STRATEJİLER – EYLEM PLANLARI
Türkiye’nin Sürdürülebilir Kalkınma İçin Yeşil Büyüme
Yol Haritası
Yeşil büyüme/ sürdürülebilir kalkınma – fırsat taşıyan sektörler:
Enerji, Ulaştırma, Tarım, Sanayi, Hizmetler
Enerji verimliliği, yenilenebilir enerji
Çevre dostu teknolojileri kullanarak, istihdam sağlayacak yeni ve
katma değeri yüksek ürün ve sanayi dallarını geliştirmek
Üretimde verimliliğin ve sürdürülebilirliğin sağlanması
Temiz teknoloji kullanımının başta KOBİ’ler olmak üzere
yaygınlaştırılması
Sanayinin çevre duyarlı teknoloji değişim ihtiyacının ortaya
konulması
Sanayide geri dönüşüm ve kazanım gibi yöntemlerin
kullanılmasının yaygınlaştırılması
Çevre Mevzuatı
Çevre Kanunu
Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği
Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği
Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik
Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği
Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlarının Toprakta Kull. Dair Yönetmelik
Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik
Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanılması Tebliği
KANUN VE YÖNETMELİKLER
Çevre Kanunu:
Sürdürülebilir çevre, sürdürülebilir kalkınma
Yenilenebilir enerji kaynaklarının ve temiz teknolojilerin teşviki
Atığın kaynağında azaltılması, geri kazanılması
KANUN VE YÖNETMELİKLER
Atık Yönetimi ile ilgili Yönetmelikler:
Temiz teknolojilerin geliştirilmesi ve kullanılması
Atık üretiminin azaltılması, geri dönüşümü, tekrar kullanımı
Hammadde/ enerji olarak geri kazanılması
Kaynağında ayrı toplanması
Atık değerlendirme/ geri kazanmaya yönelik eğitim (yerel yönet.)
Ürünlerde tehlikeli kimyasal kullanımının azaltılması
Ürün üreten, piyasaya süren için yükümlülükler (ambalaj)
Atıkların geri kazanılması amaçlı atık toplama sistemleri
Ürünlerde geri dönüştürülmüş malzeme kullanımı
KANUN VE YÖNETMELİKLER
Enerji Mevzuatı
Enerji Verimliliği Kanunu
Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin
Artırılmasına Dair Yönetmelik (atıkısı alış verişi, vd.)
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi
Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun (biyokütle – organik atık)
KANUN VE YÖNETMELİKLER
ULUSAL POLİTİKA BÖLGESEL UYGULAMA
Kalkınma Ajansları Kanunu/Gerekçesi
Ulusal kalkınma plânı ve programlarda öngörülen ilke ve
politikalarla uyumlu olarak bölgesel gelişmeyi hızlandırmak,
sürdürülebilirliğini sağlamak
Ekonomik ve sosyal gelişmeyi hızlandırmaya ve rekabet gücünü
artırmaya yönelik araştırmalar yapmak, yaptırmak, başka kişi,
kurum ve kuruluşların yaptığı araştırmaları desteklemek
Bölgesel ve yerel kalkınmayı hızlandırılmak ve sürdürülebilir
dengeli bir gelişme sağlamak, sürdürülebilir kalkınmayı
gerçekleştirmek
Yeni bölgesel gelişme ve planlama anlayışının en önemli
özellikleri; sürdürülebilir, dengeli, insan odaklı, esnek, rekabetçi,
katılımcı olması
KANUN VE YÖNETMELİKLER
Ulusal politikalar çerçevesinde pek çok plan, strateji, eylem planı,
kanun ve yönetmelikte endüstriyel simbiyozu işaret eden ifadeler yer
almaktadır.
Ulusal politikalar çerçevesinde pek çok hedef için endüstriyel
simbiyoz etkin bir araç olarak değerlendirilebilecektir.
Temiz üretim (eko-verimlilik) ile ilgili atılan adımlar ve gelişmeler
endüstriyel simbiyoz için de önemli bir altyapı oluşturmaktadır.
Her iki yaklaşımın bağlantısı ve hiyerarşisi göz ardı edilmemelidir.
Endüstriyel simbiyozun yaygınlaştırılması için ilgili mevzuatta çeşitli
esnekliklerin sağlanması; bu esnekliklerin de iyi bir teknik altyapı ile
desteklenmesi gerekmektedir.
Endüstriyel simbiyoz başta atık yönetimi ve enerji ile ilgili yatırım
planları olmak üzere önemli yatırımların da gözden geçirilmesini
sağlayabilecektir.
AB’de endüstriyel simbiyoz ve ilgili alanlardaki gelişmelerin ulusal
politikalarımız açısından dikkate alınması önemlidir.
DEĞERLENDİRME
TEŞEKKÜRLER
Ferda Ulutaş
Çevre Projeleri Grubu
Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı
Cyberplaza B-Blok Kat: 5-6 Bilkent/Ankara
fulutas@ttgv.org.tr
top related