tÜrkİye kİmya sanayİİlerİ derneĞİ - anasayfa · proses olup aşağıda örnekleri verilen...
Post on 28-Feb-2020
4 Views
Preview:
TRANSCRIPT
TÜRKİYE KİMYA SANAYİCİLERİ DERNEĞİ
Yaşlanan Tesisler
2. Proses Güvenliği Sempozyumu22-24 Ekim 2015
İstanbul
Mustafa BağanGenel Sekreter
Mustafa Bağan
CAPITAL DERGİSİ, En Yaşlı Tesis Ağır Sanayide, 01.03.2002
Türkiye Giyim Sanayicileri Eski Başkanı Güngör Keşçi,………. en genç tesislerev tekstilinde bulunuyor. İplikte tesislerin yüzde 20’si 20-25, diğer yüzde20’si 15, geri kalan yüzde 55-60’ı ise 5 yaşında
Kimya Sanayicileri Derneği Başkanı Mustafa Doğan (!), bu konuda şuanalizi yapıyor: …“ Kimya sektöründeki tesislerin ortalama yaşı 20düzeyinde. Teknoloji çok hızlı gelişiyor. …
Demir Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Veysel Yayan da busaptamaya katılıyor ve şöyle konuşuyor:….Erdemir ve Karabük gibi tesisler,yaş ortalamasını aşağıya çekiyor. Bu iki tesisi dışarıda bırakıpdeğerlendirme yaptığımızda, ortalama tesis yaşının 10-20 yıl olduğugörülüyor”….
Nuh çimento Genel Müdürü Atalay Şahinoğlu…. 1985-90 arasında çimentoüretiminde teknoloji gelişti. Bu yeniliklerde Türkiye’deki tesislere yansıtıldı.Bugünkü teknolojinin 2005 yılına kadar devam edeceğini düşünüyoruz.
https://emars.jrc.ec.europa.eu/
About eMARS
The Major Accident Reporting System (MARS and later renamed eMARS) was first established by the EU’s Seveso Directive 82/501/EEC in 1982 and has remained in place with subsequent revisions to the Seveso Directive in effect today.
Mustafa Bağan
Mustafa Bağan
Natech : A technological disaster triggered by a natural disaster.Northridge earthquakeKocaeli, Turkey earthquake ofm1999Hurricane KatrinaJapan earthquake/tsunamin--‐> radioactive releases
Yaşlanan tesisler* 1980 ila 2006 arasında MARS web tabanına, büyük
endüstriyel kaza kapsamında (BEK), bütünlük kaybı olarakbildirilen olaylardan 96’sının tesis yaşlanmasındankaynaklandığı tahmin edilmektedir.
Bu da toplam bildirimin % 28’ine tekabül etmektedir.
Genel ortalamaya göre kayıplar, 11 kişinin hayatınıkaybetmesine, 183 kişinin yaralanmasına ve 170 milyon€’dan fazla bir ekonomik kayıp karşılığına gelmektedir.
Ayrıca AB’deki BEK kapsamındaki yaşlanmış üst seviyedekikuruluşların oranı da % 60’lar civarındaymış.
*http://www.hse.gov.uk/research/rrhtm/rr823.htm
Mustafa Bağan
Mustafa Bağan
Yağan yağmur ve içerdiği kimyasallar, toz, deniz tuzu, egzost gazları v.b. gibi dış etkenler özellikle tesislerin metalik bölümlerinde etkili olmaktadır.
Kimya ve Petrokimya sanayilerinde tesisler genellikle üstü açık olarak diğer bir deyimle atmosferik etkilere açık olarak kurulmaktadır.
Mustafa Bağan
5 Yıllık reaktör ! Gerekli bakım yapılmadığı için sızan asit her yeri lekelemiş.
Harp öncesi inşa edilmiş bir basınçlı tank. Gerekli bakım yapıldığı için 1990’lı yıllara kadar kullanılmış.
Yaşlılık
Yaşlılık, ekipmanlarınızın kronolojik yaşı ile ilgili değildir.Ekipmanlarınızın kondisyonu ve zaman içinde nasıl değiştikleriyleilgilidir.
Tesislerde yaşlanma “tesisin karakteristiğinin, yapısının veya birelamanının zamanla veya kullanma sonucu, fiziksel veya kimyasalolarak kötüleşmesi prosesi olarak tanımlanmaktadır.” Diğer birdeyimle performansında düşüş yaşanmasıdır. Sürekli ve gelişen birproses olup aşağıda örnekleri verilen bir çok nedenedayanmaktadır:
Çevre koşulları, Kullanım zamanı, Tesis yapımında kullanılan malzemenin özellikleri, Kullanma koşulları, ……
Mustafa Bağan
Bir ekipmanın yaşının büyük olması onun illaki kötüleşme veya hasar görmeye neden olacak “yaşlanma” prosesinde olduğunu göstermez.
Mustafa Bağan
Yaşlanma mekanizması Birincil engel YapısalGüvenlik
ElemanlarıEC&I
Korozyon (aşınma) X X X X
Stres korozyon çatlamaları X X X X
Erozyon X X X X
Malzeme yorgunluğu X X X
Kırılganlaşma X X X
Fiziksel hasar X X X X
Kabarma X
Havanın etkisi X X X
Sıcaklık artması veya azalması nedeniyle genleşme/büzülme (proses veya ortam etkisiyle) X X X X
Ekipmanın geç cevap vermesi X
Ek yerlerinde gelişme X
Detektör hatası X
Göçme X X
Mikrobiyal Korozyon
Bakteriyle kirlenmiş bir ortamda sülfat indirgeyenbakterilerce (SRB’s) oluşan bir işlem.
Bakterilerin kendisi metale doğrudan etki etmiyorancak oluşturdukları ortam korozyona nedenoluyor.
Mikrobiyal korozyon genellikle boruların içi içinproblem olup durgun, pis su kalıntısının körnoktalarda ve tankların dibinde bulunması ileoluşmaktadır.
Mustafa Bağan
Korozyon için gerekli koşullar :
Sistemin içinde bakteri yaşamının olması.
Sülfat kaynağı
Karbon kaynağı
Su kaynağı
Anaerobik koşullar
Nötre yakın pH
Bakterileri hayatta tutacak ısı ve basınç koşulları
Mustafa Bağan
Mikrobiyal Korozyon
Mustafa BağanMustafa Bağan
Proses sıvısı
Kar
bo
n ç
eliğ
i
Pas
lan
maz
çe
lik 1
3 C
r
Pas
lan
maz
çe
lik t
ip 3
04
Pas
lan
maz
çe
lik t
ip 3
16
Du
ble
ks p
asla
nm
az ç
elik
(%
22
C
r)Sü
pe
r D
ub
leks
pas
lan
maz
çe
lik (
% 2
5 C
r)
Has
tello
y6
25
Mo
ne
l
Alü
min
yum
GR
E/G
RP
Bak
ır
Tita
n
Elas
tom
er
Soğutma suyu M M L L L L L L M L L L MProses suyu H H M M L L L L M L M L LHavasız Su M L L L L L L L L L M L LDeniz suyu H H H H M L L M M L M L LGüçlü asit H H H H M M L H H M H H MZayıf asit H H H H L L L H H L H M LGüçlü alkali M M M M M L L M H M H L MZayıf alkali M M M M L L L M H L H L LAromatik hidrokarbonlar
L L L L L L L L L M L L H
Alifatik hidrokarbonlar
L L L L L L L L L M L L H
Asidik gaz H H H M M M L M H L H L LKuru hava L L L L L L L L L L L L LNemli hava H M M L L L L L M L L L LHidrojen M M M M L L L L M M M L LKuru alkoller L L L L L L L L L M L L MOrganik aminler M M M L L L L M M L M L MKlor gazı H H H H H M L M H L H M MBuhar H M M M M M M M H H H L H
Yaşlanmaya bağlı kötüleşme olasılığı:H : yüksekM : ortaL : düşük
Akışkanların metale olan etkileri
Fransa
ARIA (Analyse, Recherche et Information sur les Accidents)
Bureau d’Analyse des Risques et Pollutions Industriels (BARPI)
Fransa’da son 10 yılda meydana gelen kazaların 120 tane kadarının korozyonla doğrudan bağlantılı olduğu görülmüş
Yarısından fazlası da borulamalarda olmuş.
Mustafa Bağan
Mustafa Bağan
BaşlangıçFaydalanabilirlik süresi
Yaşlanma
Faz 1 Faz 2 Faz 3 Faz 4
Banyo küveti eğrisi
Hata oranı
Zaman
Operasyon süresi arttıkça ve girişimler sonucundaazalan hata sayısı.Bu etap boyunca en hassas ekipman veya hasarlıelemanlar saptanır.Bu faz elektronik ekipmanlar için “bebek ölümü”mekanik ekipmanlar için “rodaj” dönemidir.
Sabit hata oranı ile teknik olgunluk fazıdır. Hatalar sabitoranda, rastlantısal, kaza sonucu olur.Ekipmanın normal operasyon periyodudur ve tasarımda busürenin uzun olması veya ekipmanın görevini yerine getirenekadar bu sürenin kazanılması öngörülür.
Yaşlanma periyodudur.Hata oranı artmaktadır veyahata oranı öngörülenin üzerineçıkmaktadır.
Yaşlılık belirteçleri
İki parametre önemlidir :
1. Yaşlılığın belirlendiği zaman
2. Yaşlılık belirlendiği andaki performans
İlk parametre önleyici bakımın optimizeedilmesini sağlar.
İkinci parametre ise yaşlılığın başlamasıylahata oranındaki değişikliğin saptanmasınısağlar.
Mustafa Bağan
Yaşlanmayı yönetmede önemli parametreler
Güvenlik:
Yaşlanma güvenlik için önemli olan ekipmanıetkilememelidir. Yaşlanmayı yönetmek için tümgirişimler yapılmalıdır.
Üretim veya kullanılabilirlik kaybı, bakım veyadeğiştirme maliyeti :
Yaşlanan ekipman karlılığı etkilememeli dolayısıylayaşlılığa neden olan bileşen belirlenmeli ve gerekliönlemler alınmalıdır.
Mustafa Bağan
Denetim metodları
RBI (Risk Based Inspection)
Service Inspection Reconnu (SIR) pour le suivien service des ESP fixes (environ 90 SIR enFrance),
EEMUA 159: Users’ guide to the inspectionand repair of aboveground vertical cylindricalsteel storage tanks
API 653 – Tank inspection, repair, alterationand reconstruction
Mustafa Bağan
Mustafa Bağan
EEMUA 159: Users’ guide to the inspection and repair of aboveground vertical cylindrical steel storage tanks
(İngiltere – Holanda)
API 653 – Tank inspection, repair,alteration and reconstruction
(ABD)
Guide UFIP(Fransa)
API 620, API 650, API 653, API 2610
standartlarda belirtilen kriterlere uygun olarak
yapılır. ***
Uygulama alanı
Atmosferik ve soğutulmuş tanklar Petrol ürünleri içeren atmosferik tankPetrol ürünleri içeren atmosferik
tankTehlikeli sıvıların(4)
bulunduğu tank ve depolar
Kontrol tipi
Rutin kontrol Rutin kontrol Rutin kontrol 10 Yıl(5)
Dış kontrol Dış görsel kontrol Dış görsel kontrol
İç kontrol Ultrasonik cidar kalınlık ölçümü Ultrasonik cidar kalınlık ölçümü
İç kontrol Akustik emisyon kontrolü
Bakım sonrası hidrostatik test Bakım sonrası hidrostatik test Bakım sonrası hidrostatik test
Kontroller arasındaki maksimum aralık
Isıtılmış veya
yalıtılmış
Ham petrol
Hafif yağ
Ağır yağ
Degradasyonkniteği bilinen
(N)
Degradasyonkniteği
bilinmeyen (N)
Normal ortam
sıcaklığıIsıtılmış
Rutin 3 ay ** 3 ay ** 3 ay **3 ay **
Rutin Ayda 1 1 ay Rutin kontrol Düzenli Düzenli
Dış kontrol
3 yıl ** 5 yıl ** 5 yıl **8 yıl **
Dış kontrolRCA/(4*N) veya 5 yıl
5 yıl
Dış kontrol
temel/ bağlantıl
ar1 - 3 yıl 1 - 3 yıl
İç kontrol
6 yıl ** 8 yıl **10 yıl
**16 yıl
**Dış ultrasonik
RCA/(2*N) veya 15 yıl
5 yılUltrasoni
k3 - 5 yıl 2 - 3 yıl
İç kontrolRCA/N ve 20
yıl10 yıl
Akustik emisyon
0 - 10 yıl
0 - 10 yıl
İç kontrolLimit yok
Mak. 20 yıl
Asksesuarincelenmesi
Evet her bir denetimde Evet her bir denetimde Evet her bir denetimde Evet her bir denetimde
İngiltere, ABD, Hollanda, Fransa ve Türkiye’de atmosferik tankların kontrol periyotları*
*Ineris, Rapport D’étude N° DRA-09-102957-07985C, 31/12/2009**Tüm aralıklar normal iklime göre verilmiştir. Bu rehber tropik veya çöl iklimi için de frekanslar vermektedir.***İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği
Kaynaklar
Union des Industries chimiques , Union Française des Industries Petrolieres, Document DT 84 - Révision B-01,Février 2010
Health and Safety Executive, Managing AgeingPlant-A Summary Guide,RR823, 2006
Ineris, Rapport D’étude N° DRA-09-102957-07985C, 31/12/2009
Mustafa Bağan
top related