suiker, een verhaal over riet en biet suiker in noord en zuid

Suiker, een verhaal over riet Suiker, een verhaal over riet en bieten biet

Suiker in Noord en ZuidSuiker in Noord en Zuid

1. Zoete histories

• Oorsprong suikerriet: Nieuw-Guinea (Oceanië) 8000 j. v. C.

• India wint “sarkara” lang voor onze jaartelling

• Via Perzen (500 v.C)

en Arabieren (7e E na C.)

naar de Middellandse Zee

Zoete histories

• 16e eeuw ontdekkingsreizen en begin Afrikaanse slavenhandel naar Caraïben en Brazilië

• 16e eeuw: Brugge,

dan Antwerpen

en daarna Amsterdam

wereldhandelscentra

Zoete histories

• 18e eeuw: Frans-Britse suikeroorlogen

• Napoleon en de suikerbiet

• 1835: afschaffing van slavernij

• Aandeel biet in wereldmarkt sinds 1900 dalend: van 53% 23%

2. Biet & Riet

•Plant•Teeltgebied•Oogst

Bietsuiker = Rietsuiker

Suikerrietplantage in Brazilië

Suikerriet heeft een hoge efficiëntie om zonlicht om te zetten in groeicapaciteit en bruikbare suikers: 2,5 tot 3 m hoog. De suiker zit

voornamelijk in de stengel.

Bietenveld in Noord-Frankrijk- de suiker wordt opgeslagen in de wortels

- de productie is zo goed als totaal gemechaniseerd

1) Kleine planters: o.a. Kenia, India,Thailand• Arbeidsintensief• Gezin en/of dagloners

ingeschakeld bij oogst

Inkomen minder dan

1 euro per dag

Suikerriet productiesystemen

2) Grote landbouwbedrijven o.a. in Australië en Zuid - Afrika

• Gemechaniseerd• Farmmanager met beperkt personeel

3) Situatie in Brazilië: Enorme plantages, soms gemechaniseerd

• In eigendom van suikerfabriek • Farmmanager en landarbeiders

•… en nog veel handmatig oogsten

• Inzet van veel landarbeiders, meestal onder het minimumloon van 1 euro/dag

3. Suikerboeren in Noord en Zuid

Honduras: bergachtig, kleinschalige verwerking

Filippijnen: verouderde industrieInkomen minder dan 1 euro/dag.

Zuid-Afrika: grootschalig, sterke samenwerking, hoge export

Leadership in cane growing excellence

4. Suikerproductie: suiker is een industriëel product en wordt gemaakt in grote fabrieken

Artisanale productie in Honduras

• Suikerriet persen met os of ezel

• Perssap indampen op open vuur

• Vulmassa uitgieten in vormen: “dulce de panela”

5. Productie wereldwijd

• Rietsuiker verovert wereldmarkt (Brazilië)• Bietsuiker stagneert (EU)

Wereldsuikerproductie

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2002

milj. t

bietsuiker

rietsuiker

totaal

6. Wereldhandel in suiker

De grote exporteurs: situatie 200272% zelfvoorziening, 7% preferentiële markten

en 21% vrije wereldmarkt

• Brazilië overheerst en blijft groeien• EU is van plan exportpositie af te bouwen

0 2 4 6 8 10 12 14 16

Brazilië

E.U.-15

Thailand

Australië

Cuba

India

Guatemala

Columbia

V.A.R.

Zuid-Afrika

in miljoen t ruwsuikerequivalent

Grote importeurs

• EU is een grote importeur van rietsuiker uit ontwikkelingslanden (ACP-landen, de MOL’s)

• Rusland kampt met een inefficiënt productieapparaat

0 1 2 3 4 5 6

Rusland

E.U.-15

Indonesië

Korea

Japan

USA

Nigeria

Maleisië

V.A.R.

China

Canada

in miljoen t ruwsuikerequivalent

WTO klacht in juli 2003

• De meest efficiënte exporteurs (Brazilië, Australië en Thailand) klagen het EU-suikerregime aan bij WTO-panel

• In de beklaagdenbank: de EU

- exportsubsidies voor suiker die niet bestemd is voor de interne markt: zijn een vorm van protectionisme- suikerimporten uit ACP-landen die geraffineerd terug op de wereldmarkt worden gegooid zorgen voor een overschrijding van de exportsubsidies vastgelegd in Uruguay WTO-top van 1994.

• In april 2005 geeft een expertenpanel de klagers gelijk. Een finale uitspraak volgt nog.

7. EU-marktordening voor suikervan 1968-75 tot 2006

• vastgestelde prijs• aanbodbeheersing door productiequota per

land en per suikerfabriek• productieheffingen: geen impact op de EU-

begroting (verhaald op de telers en industrie)• exportregime: exportrestituties• importregime: invoerrechten

Voorstellen voor een nieuw EU - suikerbeleid

• Daling v. d. suiker- en suikerbietenprijs tot 40 %• Vermindering van quota met 16 %• Gesubsidiëerde uitvoer (restituties) afschaffen• Openstellen van de markt voor ingevoerde suiker • Prijscompentatie die 60 % van de prijsdaling dekt• Steun voor suikerindustrie die wil omschakelen• Premie voor suikerbieten voor bio-ethanol• Suikeractieplan voor ACP-landen

• Impact op ontwikkelingslanden van veranderend EU suikerregime

- lage EU-prijs maakt preferentiële import weinig interessant tot onmogelijk: vnl. nadelig voor ACP-exporteurs

- Inkomensverlies voor alle preferentiële exporteurs zelfs bij hogere wereldmarktprijs (uitgezonderd efficiënte MOL producenten: Zambia, Soedan, Ethiopië en Mozambique)

- Grote marktverschuivingen tussen ontwikkelingslanden

- Brazilië, Australië, Thailand en Zuid-Afrika kunnen marktaandeel vergroten

6. Aandachtspunten• Is een vrije markt voor landbouwproducten en

voedsel een oplossing voor honger in de wereld?Aan wie komt een verandering in het EU suikerbeleid ten goede wereldwijd?

• Er is nood aan meer transparantie op internationale landbouwmarkten…

• Eerlijk concurreren (= lonende prijzen) om aan de wensen van de consument te voldoen. ‘Fair Trade’ komt bv. boeren in ontwikkelingslanden ten goede.