streetwork – metoda pracy środowiskowej z młodzieżą

Andrzej SkorupskiGdańskie Centrum Profilaktyki Uzależnień

Ełk 09.11.2011

Praca ulicznaSięganie pozaExtra muros

Jest to forma pracy socjalnej, gdzie pracownik szuka bezpośredniego kontaktu ze swymi potencjalnymi podopiecznymi w miejscach najczęściej przez nich odwiedzanych.

Osiągnąć to, co nieosiągalne Motywowanie i towarzyszenie Edukacja społeczna Działanie u podstaw Świadomość polityczna i społeczna

Podmiotowy stosunek do człowieka◦ Poznać swoją niepowtarzalną wartość◦ Poczuć wpływ na swoje życie◦ Sprawić by inni uznali ich podmiotowość◦ Przeciwdziałać naciskom redukującym jednostki i

zbiorowości do statusu przedmiotu (objawy, piętna, statystyki itp.)

Relacja wymagająca obecności, zaangażowania i uczestniczenia w przeżyciach

Pomoc polega na uważnym słuchaniu.

Pomaga się, dowodząc swego szacunku dla walki, którą dana osoba

toczy z trudnościami, i doceniając sukcesy, które odnosi.

Pomaga się, okazując swą akceptację i zrozumienie dla uczuć innej

osoby, niezależnie od tego, że mogą nam się wydawać dziwne i że

mogą być bardzo silne.

Pomaga się, oferując ciepłą relację, wolną od zaborczości.

Pomaga się też, doceniając i broniąc zdolności drugiej osoby i jej

prawa do rozwiązywania własnych problemów zgodnie z jej systemem

wartości, jej pragnieniami i jej własnymi tradycjami kulturowymi.

Platforma streetworkerska z Senegalu

Długofalowe działanie socjoedukacyjne Realacja zapewniająca wsparcie Dobrowolny kontakt ze

streetworkerem

Humor

Stworzenie relacji między ludźmi a mechanizmami

Ukierunkowywanie i uruchamianie nowych mechanizmów

Uprzywilejowywanie uczestnictwa ludzi najbardziej bezbronnych

Zwiększanie perspektyw

Zajmowanie się ludźmi ważnymi dla społeczności i wspieranie

ich

Stanie się częścią życia społeczności

Występowanie w roli mediatora w danej społeczności

„Dzieci Ulicy spędzają praktycznie cały czas na ulicy. W domu właściwie tylko nocują. Na ulicy znajdują („załatwiają”) wszystko – od pieniędzy począwszy, a na żywności, zabawkach i ubraniach skończywszy. Nie znają wartości pieniądza i rzeczy. Znajdują przyjemność w niszczeniu mienia. Często są członkami nieformalnych grup dziecięcych, gdzie obowiązuje "kult siły", wdają się w bójki lub napady na przypadkowych ludzi. „Zarabiają” głownie żebrząc i kradnąc. Zdobytymi towarami handlują między sobą lub na bazarach. Część dzieci eksperymentuje z alkoholem, klejami i używkami, gdyż brak zajęć i opieki, sprawia, że staje się to atrakcyjną formą spędzania czasu. Prawie wszystkie dzieci ulicy mają poważne kłopoty w szkole z powodu wagarów, agresji i niskich możliwości intelektualnych spowodowanych zaniedbaniem wychowawczym. Powielają styl życia swoich rodziców, stając się marginesem społecznym. Brak prawidłowych wzorców w rodzinie powoduje, że dzieci nie potrafią nawiązywać bliskich i konstruktywnych relacji z rówieśnikami.

Definicja stworzona przez zespół ekspercki (w tym pracowników terenowych) w ramach Programu "Dzieci Ulicy„ www.dzieciulicy.ngo.pl

Dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, bez poczucia bezpieczeństwa, miłości

Dzieci odrzucone przez rodzinę, nie spełniające oczekiwań rodziców

Dzieci wykluczone ze środowiska szkolnego i rówieśniczego na skutek m.in. trudności szkolnych, mniejszej sprawności intelektualnej

Gałaś, 2001; Olszewska-Baka, Pytka 2000

Dzieci doświadczające biedy i ubóstwa

Dzieci lubiące przestrzeń i niezależność, ze skłonnościami do włóczęgostwa

Socjalizacja i nabywanie umiejętności społecznych

odbywa się poza rodziną i szkołą

Funkcjonowanie nabiera cechy destrukcyjne

Grupa niechętna wpływom i ingerencji osób z

zewnątrz

Przyszłość jest abstrakcją i liczy się teraźniejszość

Nie przebywają w miejscach pożądanych z

wychowawczego punktu widzenia

Komunikacja interpersonalna Doświadczenie edukacyjne i poradniane Umiejętność sporządzania raportów i ewaluacji Zarządzanie czasem Znajomość technik pracy indywidualnej i grupowej Doświadczenie w pracy z grupami marginalizowanymi Znajomość instytucji pomocowych Wiedza z zakresu psychologii, socjologii, prawa oraz

zdrowia i edukacji seksualnej. Świadomość własnych postaw i opinii wobec odmienności Opanowanie słownika danej grupy

Schiffer2002 s.11

Postawa nieoceniająca Cierpliwość Empatia Wrażliwość na potrzeby innych Poczucie humoru Entuzjazm i zapał do pracy Umiejętność radzenia sobie ze stresem Umiejętność odnalezienia się w sytuacjach trudnych Jasne zrozumienie i określenie granic osobistych i

zawodowych Wszechstronność Asertywność

Schiffer2002 s.11

Ulica Rodzina Szkoła Instytucje i organizacje

Właściwe zdefiniowane struktury problemu

Dobra znajomość dostępnych zasobów ludzkich i instytucjonalnych

Dobra orientacja na temat wcześniejszych i aktualnie realizowanych działań i programów

Skuteczny lobbing, którego celem jest zaangażowanie władz lokalnych w proces tworzenia programu

Rzeczywista obecność reprezentantów wielu lokalnych instytucji już na etapie planowania lokalnej strategii profilaktyki

Osoby odpowiedzialne za przygotowywanie konkursów grantowych na reazlizację programów streetworkerskich oraz ich nadzorowanie i rozliczanie posiadały merytoryczną wiedzę dotyczącą specyfiki pracy tą metodą.

Programy streetowrkerskie powinny być w trybie minimum dwuletnich umów dotacyjnych, dając możliwość długofalowej, efektywnej pracy, nieprzerywanej na skutek problemów finansowych.

Programy streetworkerskie nie mogą być wykorzystywane do realizacji celów politycznych i promocyjnych instytucji, organizacji lub jednostek zlecających ich realizację.

Wspieranie programów streetworkerskich opartych na podejściu jakościowym, szanującym podmiotowość jednostek potrzebujących pomocy.

Rekomendujemy współpracę instytucji drugiego i trzeciego sektora, działających w obszarze pomocy społecznej, w celu tworzenia skutecznych koalicji i lokalnych sieci pomocy.

Płeć nie może być czynnikiem wpływającym na wybór osoby zatrudnianej przez urzędy i instytucje publiczne na stanowisko streetworkerów.

Rekomendujemy, aby miasto Warszawa dążyło do formalnego uznania streetworkingu jako profesji.

Środki finansowe przeznaczone na działania zwalczające wykluczenie społeczne były zwiększane w obszarze streetworkingu.

Sformułowanie jasnych, realistycznych celów i oczekiwanych rezultatów działań

Ustalenie precyzyjnego harmonogramu realizacji zaplanowanych działań z jednoznacznym określeniem osób i instytucji odpowiedzialnych za ich realizację

Regularne spotkania realizatorów

Zadbanie o społeczną widoczność i akceptację działań

„(…)To nie my będziemy zbierać owoce baobabu, który posadzimy.”

Moussa Sow - Platforma streetworkerska w Senegalu

Uśmiechnięte dziewczyny w firmowych strojach programu „Ulica”.

Staramy się pokolorować świat tam,

gdzie zazwyczaj bywa szaro.

No cóż…Czasami firmowe stroje trzeba zamienić na bardziej przyziemne.

Nawiązaliśmy współpracęz organizacjami i instytucjami lokalnymi,

czego efektem są m.in. festyny i koncerty dla mieszkańców.

Przyszedł czas na opalanie … Wspieramy nasze drużyny na Turnieju Plażowej Piłki Nożnej.

Chętnie uczestniczymyw imprezach organizowanych przez GCPU

oraz inne organizacje miejskie i pozarządowe.

Pomagamy i wspieramy

inicjatywy młodzieżowe wolne od uzależnień.

Mamy zaprzyjaźnione kapele młodzieżowe,które chętnie występują na naszych koncertach.

Bardzo ważne dla nas jest to, że grają i

tworzą bez żadnych dopalaczy i starają się przekonać do tego innych.