słowotwórstwo w ćwiczeniach

Słowotwórstwow ćwiczeniach

Rodzina Wyrazów

Rodzina wyrazów to wyrazy pochodzące bezpośrednio lub pośrednio od wspólnego przodka. Jest to grupa wyrazów, które mają ten sam rdzeń, czyli cząstkę niepodzielną i wspólną dla wszystkich wyrazów.

Dom

Domowy

Przydomowy

Domeczek

Domek

Domostwo

Domownik

KRÓL

Oboczność to wymiana głosek fonetycznie różnych, lecz pokrewnych pod względem etymologicznym, występującą w tematach i rdzeniach wyrazów.

koń : konny ń : nkot : kociak smoła : smolny murarz : murarski kwiat : kwietny lew : lwica noga : nożny

Formanty to cząstki, przy pomocy których tworzymy nowe wyrazy.

UCZ

PO

Wyrazy Złożone

Wyrazy złożone to wyrazy pochodne, które powstały z połączenia dwóch wyrazów podstawowych i zawierają dwie podstawy słowotwórcze.

1. Złożenia to wyrazy utworzone najczęściej z dwóch innych wyrazów. Zwykle połączone są interfiksem (wrostkiem): -o-, -i-, -y-.

2. Zrosty to wyrazy pochodne, które powstały po zrośnięciu się dwóch wyrazów w jeden, np. Wielkanoc, dobranoc.

3. Zestawienia to kilkuwyrazowe nazwy jednego elementu, np.: czarna jagoda, pan młody, woda sodowa.

* Złożenie Zrost Zestawienie

głowonóg X X X

Białystok X X X

dalekowschodni X X X

wieczne pióro X X X

okamgnienie X X X

grzybobranie X X X

Nowy Sącz X X X

śrubokręt X X X

Odmiana

W zrostach, w którym pierwszy człon jest w mianowniku należy odmieniać oba człony, np. Białystok – Białegostoku, w Białymstoku, Krasnystaw – Krasnegostawu, Krasnymstawie. Jednak w wypadku zrostów Wielkanoc i rzeczpospolita częsta jest nieodmienna postać pierwszego członu, np.: Wielkanocą ,Wielkanocy, rzeczpospolitej, rzeczpospolitą

Jeśli pierwsza część zrostu nie ma postaci mianownika, nie odmienia się jej, np.: psubrat – psubrata, psubratemwiarygodny – wiarygodnego, wiarygodnemu.

Wyrazy Nacechowane Emocjonalnie

Pozytywnie * Negatywnie

kot

palec

ręka

włosy

krowa

chłopak

głowa

Wyrazy nacechowane emocjonalnie to wyrazy, które wyrażają pewien rodzaj emocji.Dzielimy je na te nacechowane emocjami pozytywnymi i te negatywnymi.

Nazwy Osobowe

Nazwy osobowe to imiona, nazwiska, przezwiska i pseudonimy, które służą do identyfikacji każdego z nas.

Mickiewicz Kościuszko Kowalski Nowak

M.

D.

C.

B.

N.

Msc.

W.

Nazwiska Żon i Córek

Nowaczyk Nowaczykowa Nowaczykówna

Puzrdo Puzdrowa Puzdrówna

Zaręba Zarębina Zarębianka

Kowalski Kowalska Kowalska

Chudy Chuda Chuda

Sposoby tworzenia nazwisk żon i córek w języku polskim:

Nowak

Bojdo

Dulęba

Zawadzki

Wolny

Wykonał:Mateusz Piekarski

IIIc

DOBRZECOFNIJ

ŹLECOFNIJ

Źródła: http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629614

http://www.libertas.pl/pisownia_i_odmiana_nazwisk.html

http://www.aleklasa.pl/gramatyka-testy-na-egzaminie/slowotwo-rst/1349-5-wyrazy-zlozone

http://www.interklasa.pl/portal/index/strony?mainSP=subjectpages&mainSRV=jpolski&methid=1830779069

&page=subpage&article_id=321843&page_id=21716

http://jpolskiwgimnazjum.republika.pl/slowotworstwo.htm