siêu âm bìu

SIÊU ÂM BÌU

BS : TRẦN CÔNG NGÃI

KHOA TDCĐ BV ĐÀ NẴNG

I/Nhắc lại giải phẩu :

-Bìu được chia bởi vách ngăn ở giữa thành hai khoang ,bên trong chứa tinh hoàn , mào tinh hoàn, ống tinh , thừng tinh

-Lớp màng mỏng (tunica valginalis) lót bên trong khoang bìu và bọc lấy thừng tinh , tinh hoàn và mào tinh hoàn . Lớp này gần dính sát với lớp vỏ xơ bọc tinh hoàn ( tunica albufinae ) nhưng ít dính sát vào màng tinh hoàn .

Giải phẩu

- Tinh hoàn hình hạt đậu KT # 4x3,5x2,5 cm

- Thừng tinh chứa ĐM,TM, ống dẫn tinh và các mạch máu ( ĐM tinh hoàn )đám rối TM hình dây leo chạy lên ống bẹn vào trong ổ bụng

- Mào tinh hoàn phủ ở sau trên tinh hoàn gồm đầu , thân và đuôi , KT dài 6 cm dày 0,6-1,5cm

Giải phẩu tinh hoàn

II/Kỹ thuật khám

-Bệnh nhân nằm ngữa , kéo DV lên trên

-Đầu dò tần số cao Linear 7,5-10 MHz

-Cắt dọc , ngang , chéo , so sánh 2 bên

- Doppler màu tủy tinh hoàn và thừng tinh

- Làm nghiệm pháp Valsalva khi dãn TM thừng tinh

Hình ảnh bình thường

-Tinh hoàn :+ Đều âm , âm mịn + Thể tích 10 – 20 cc+ Có thể thấy đường rỗng âm giữa : mạch tủy tinh hoàn + Bao bọc màng mỏng xung quanh :màng trắng tinh hoàn + Rốn tinh hoàn : mảnh tăng âm + Bình thường có một ít dịch trong màng tinh hoàn- Mào tinh hoàn :+ Tăng hay giảm âm hơn tinh hoàn + Đầu và đuôi cố định dễ khám + Dày 10 mm

Hình bình thường

Trôc m¹ch m¸u trong vïng tuû TH

Tinh hoµn b×nh thư­êng

III/Bệnh lý

1. Bẩm sinh :

- Tinh hoàn lạc chỗ : KT nhỏ , giảm hồi âm,hay thấy ở ống bẹn và hố chậu . Dễ bị chấn thương , xoắn và K hóa .

- Teo tinh hoàn

- Đa tinh hoàn

2. Viêm nhiễm :

1.2 Viêm mào tinh hoàn bán cấp( chia làm hai nhóm )- < 40 tuổi : thường do Chlamydia Trachomatis- > 40 tuổi đặc biệt 60-70 liên quan đến bệnh lý

đường tiết niệu dưới .- Mào tinh hoàn lớn đặc biệt ở đầu , hồi âm giảm ,

đôi khi xuất hiện những đốm tăng hồi âm do hiện tượng xuất huyết . Các dấu hiệu kèm :

+ Dày lớp bao + Dày lớp da+ Tràn dịch màng tinh hoàn

Mµo tinh toµn to kh«ng ®Òu

- Biến chứng : áp xe hóa ,xơ hóa mào tinh hoàn có thể - > vô sinh ,nhồi máu tinh hoàn , teo tinh hoàn .

2.2 Viêm mào tinh hoàn – tinh hoàn 3.2 Viêm tinh hoàn cấp đơn thuần : Tinh

hoàn có KT lớn , hồi âm giảm lan tỏa , có thể có những vùng hoại tử .

Viªm tinh hoµn

Viªm tinh hoµn

4.2 Bệnh giang mai

- Mào tinh hoàn ít ảnh hưởng, có 2 dạng :

+ Viêm tinh hoàn lan tỏa : đặc trưng xơ kẽ lan tỏa ,nếu không được điều trị , LS thường bỏ qua vì chỉ có đau nhẹ vì ít khi thấy trên SÂ

+ Hình thành tổn thương giảm hồi âm trong tinh hoàn có thể cần gián biệt với U

5.2 Viêm tinh hoàn – mào tinh hoàn mạn - Hình ảnh không đồng nhất , xơ hóa , dày lớp

tunica ( tunica albuginae ) có thể có nốt vôi hóa , xuất tiết dịch màng tinh hoàn và có dải xơ bên trong . Tinh hoàn có thể bị teo .

6.2 Sỏi bìu : Nốt vôi hóa di động7.2 Do lao : hay gặp ở mào tinh hoàn , đầu tiên ở

cực dưới -> mào tinh hoàn lớn và hình thành áp xe , dịch hóa có thể xảy ra . Dày thô lớp tunica vaginalis , tinh hoàn ảnh hưởng muộn , về sau có đám vôi hóa lớn .

3. U : Chia thành các nhóm sau

- U ngoài tinh hoàn

+ Thành bìu

+ Mào tinh hoàn

- U lành tính tinh hoàn : leydig , leiomyoma , embryonal carcinoma

- U ác tính thứ phát : myeloma , carcinoid

4. Chấn thương

- Chấn thương MTH : phù và xuất huyết ở MTH -> MTH và thừng tinh sưng lên , giảm hồi âm , và có thể có những vùng tăng hồi âm do xuất huyết , tràn dịch màng tinh hoàn lợn cợn hồi âm .

- Chấn thương tinh hoàn - Hematocele : tập hợp dịch lớn có nhiều vách và

hồi âm gây chèn ép các thành phần trong bìu - Hematoma dưới da bìu - Xoắn tinh hoàn

Nứt tinh hoàn. Chú ý mẫu hồi âm không đồng nhất của tinh hoàn và đường nứt

Tổn thương sau chấn thương

Tô m¸u cÊp Tô m¸u b¸n cÊp

Hình cắt ngang của hai tinh hoàn cho thấy hình ảnh tinh hoàn trái bình thường và tinh hoàn phải bị xoắn

Viªm tinh hoµn m·n

C¸c sái nhá tinh hoµn

Tinh hoµn b×nh th­êng

Kh«ng tÝn hiÖu Doppler trong TH

K tinh hoàn 2 bên kèm sỏi nhỏ

U ác tính tinh hoàn

U ác tính tinh hoàn

Khối không đều không rõ ranh giới thâm nhiễm

U ác tính tinh hoàn

5. Thoát vị bìu :hình ảnh ruột , mạc nối nằm gần tinh hoàn6. Các bệnh lý khác :

-Nang tinh hoàn

-Nang mào tinh .

-Nang thừng tinh : Dãn dạng nang của ống tinh , thường gần đầu mào tinh , vỏ dày chứa hồi âm do tinh trùng lắng đọng .

-Hydrocele

-variocele

Hình ảnh tinh hoàn phải và trái với tràn dịch tinh mạc bên phải

Nang bªn trong tinh hoµn

Nang mµo tinh hoµn

Nang thõng tinh

ø n­ưíc mµng tinh cã v¸ch

ø nư­íc mµng tinh

BN bị dãn tĩnh mạch tinh

Mặt cắt dọc của tinh hoàn với đám rối hình dây leo phì đại