puntjes op de i bij spirometrie. spirometrie, hoe zo moeilijk?

Puntjes op de i Puntjes op de i bij spirometriebij spirometrie

Spirometrie, hoe zo moeilijk?Spirometrie, hoe zo moeilijk?

Opzet cursus uitvoeren Opzet cursus uitvoeren spirometriespirometrie

1.1. Introductie toets Introductie toets

2.2. waaraan moet een goed geblazen curve voldoen?waaraan moet een goed geblazen curve voldoen?

3.3. ReproduceerbaarheidscriteriaReproduceerbaarheidscriteria

4.4. Verschil herkennen tussen foute curves en pathologieVerschil herkennen tussen foute curves en pathologie

5.5. Fouten door (verkeerd gebruik van) de spirometerFouten door (verkeerd gebruik van) de spirometer

6.6. Belang van calibreren en schoonmakenBelang van calibreren en schoonmaken

7.7. Ingebrachte casusIngebrachte casus

8.8. Zelf oefenenZelf oefenen

9.9. AfsluitingAfsluiting

De volgende longfunctiewaarden De volgende longfunctiewaarden kunnen met een spirometer bepaald kunnen met een spirometer bepaald

worden:worden:FVC, FEVFVC, FEV11, FRC, PEF, FEF, FRC, PEF, FEF25-7525-75

Juist

Onjuist

Ik weet het niet

LongvolumesLongvolumes

De voorspelde waarde van het De voorspelde waarde van het FEV1 is afhankelijk van:FEV1 is afhankelijk van:

lengte, leeftijd en geslachtlengte, leeftijd en geslacht

JuistJuist

OnjuistOnjuist

Ik weet het nietIk weet het niet

In de flow/volume curve zijn de volgende In de flow/volume curve zijn de volgende parameters af te lezen: parameters af te lezen:

Piekstroom (PEF)Piekstroom (PEF)1 seconde waarde (FEV1)1 seconde waarde (FEV1)

Geforceerde vitale capaciteit (FVC)Geforceerde vitale capaciteit (FVC)

JuistJuist

OnjuistOnjuist

Ik weet het nietIk weet het niet

PEF

FVC

In de volume-tijd curve kun je het FEV1 In de volume-tijd curve kun je het FEV1 en de FVC aflezenen de FVC aflezen

JuistJuist

OnjuistOnjuist

Ik weet het nietIk weet het niet

3,6L

3,6 L

FVC

De flow/volume curve kan inzicht geven in De flow/volume curve kan inzicht geven in de locatie van de obstructie (centraal- de locatie van de obstructie (centraal-

perifeer)perifeer)

JuistJuist

OnjuistOnjuist

Tsja…Tsja…

Bij een goed uitgevoerde spirometrie is Bij een goed uitgevoerde spirometrie is het verschil tussen de 2 beste FEV1’s het verschil tussen de 2 beste FEV1’s

<200ml of 5%<200ml of 5%

JuistJuist

OnjuistOnjuist

Ik weet het straks welIk weet het straks wel

Voor een goede FVC meting moet er Voor een goede FVC meting moet er minstens 8 sec uitgeblazen worden en minstens 8 sec uitgeblazen worden en er moet minimaal 1 seconde geen flow er moet minimaal 1 seconde geen flow

verandering meer meetbaar zijnverandering meer meetbaar zijn

JuistJuist

OnjuistOnjuist

Ik weet het nietIk weet het niet

De criteria voor de “end of test” van De criteria voor de “end of test” van het FVC zijn te zien in de flow/volume het FVC zijn te zien in de flow/volume

curve curve

Zeker wetenZeker weten

Natuurlijk nietNatuurlijk niet

Ik twijfelIk twijfel

De FEV1/FVC ratio daalt met de leeftijd. De FEV1/FVC ratio daalt met de leeftijd. Hierdoor kan een ratio <0,7 fysiologisch Hierdoor kan een ratio <0,7 fysiologisch

zijn bij personen ouder dan 60 jaar.zijn bij personen ouder dan 60 jaar.

JuistJuist

OnjuistOnjuist

Ik weet het nietIk weet het niet

Wat is goed geblazen?Wat is goed geblazen?

Minimaal 3 goed uitgevoerde manoeuvresMinimaal 3 goed uitgevoerde manoeuvres

Maximaal 8 keer blazenMaximaal 8 keer blazen- Helemaal inademenHelemaal inademen- Niet aarzelen aan begin uitademing (piek Niet aarzelen aan begin uitademing (piek

valt meteen)valt meteen)- Goede piekflowGoede piekflow- Niet hoesten of onderbreken in de eerste Niet hoesten of onderbreken in de eerste

secondeseconde- Maximaal uitblazen: min. 6 sec. of totdat er Maximaal uitblazen: min. 6 sec. of totdat er

een plateau is bereikteen plateau is bereikt

Goed geblazen curvenGoed geblazen curven

Normale curve

Schouder variant

Meest voorkomende fouten:

ARG!

Niet volledig uitgeblazen

Te trage start geforceerde uitademing

Hoesten

ReproduceerbaarheidReproduceerbaarheid Minimaal 3 acceptabele ademmanoeuvres, met maximaal 8 pogingen, Minimaal 3 acceptabele ademmanoeuvres, met maximaal 8 pogingen,

Van 3 Van 3 goed geblazengoed geblazen curven mogen curven mogen

De 2 beste FEV1’s niet meer dan De 2 beste FEV1’s niet meer dan 150ml of 5% van elkaar afwijken150ml of 5% van elkaar afwijken

De 2 beste FVC’s niet meer dan De 2 beste FVC’s niet meer dan 150ml of 5% van elkaar afwijken150ml of 5% van elkaar afwijken

De 2 beste PEF’s niet meer dan 10% De 2 beste PEF’s niet meer dan 10% van elkaar afwijkenvan elkaar afwijken

Reproduceerbaarheid:Reproduceerbaarheid:

vorm:vorm:

Heeft de piek een duidelijke punt en ligt de piek dicht bij de y-as?

Is de expiratie vloeiend en continu

Is er bij het einde van de expiratie een duidelijk plateau?

FVC 'end of test' criteria:• patiënt kan niet of moet niet verder uitademen, of• de volume-tijd curve laat duidelijk plateau zien, of • de geforceerde uitademing heeft voldoende lang geduurd (min. 6 sec.)

was er maximaal ingeademd totTLC - niveau?

Is het verschil tussen de 2 hoogste waarden van de FVC en FEV1 kleiner dan 5% of 150 ml?

Is het verschil tussen de 2 hoogste waarden van de PEF < 10%?

De curve waarbij de som van de FEV1 en FVC het hoogste is vormt het eindresultaat.

Voer FVC manoeuvre uitVoer FVC manoeuvre uit neenee Voldaan aan criteria voor goede Voldaan aan criteria voor goede

manoeuvre?manoeuvre? nee nee jaja Drie acceptabele curven verkregen?Drie acceptabele curven verkregen? nee nee jaja Reproduceerbaarheidcriteria behaald?Reproduceerbaarheidcriteria behaald? jaja - Kies de grootste FVC, FEV1 en piekflow- Kies de grootste FVC, FEV1 en piekflow - Kies de curve waarvan de som van de FVC - Kies de curve waarvan de som van de FVC

enen FEV1 het grootst isFEV1 het grootst is

Opslaan en interpreterenOpslaan en interpreteren

PathologiePathologie

Door spirometrie geinduceerde Door spirometrie geinduceerde obstructieobstructie

Variabele intra-thoracale Variabele intra-thoracale obstructieobstructie

Variabele extra-thoracale obstructie

Gefixeerde intra-thoracale obstructie

2 compartimenten:

1 slechte en 1 redelijke long

Mogelijk afwijkende flow-Mogelijk afwijkende flow-volume curve bij:volume curve bij:

Kyfo/scolioseKyfo/scoliose

Ziekte van BechterevZiekte van Bechterev

Myasthenia gravisMyasthenia gravis

Ziekte van parkinsonZiekte van parkinson

……....

Fouten door de apparatuurFouten door de apparatuur

SpidaSpida Welch AllynWelch Allyn• vaantje • pneumotachograaf

• ongevoelig voor luchtdruk en temp • gevoelig voor luchtdruk en temp

• gevoelig voor (uitademings)vocht • gevoelig voor (uitademings)vocht

• meet aantal omwentelingen • meet drukverval over weerstand

• jaarlijks laten ijken door firma • voor gebruik calibreren

Bij pneumotachograaf is meten Bij pneumotachograaf is meten van de omgevingsfactoren van de omgevingsfactoren

belangrijk:belangrijk:

Kamer temperatuurKamer temperatuur

LuchtdrukLuchtdruk

LuchtvochtigheidLuchtvochtigheid

Tip 1 Gebruik een “weerstation” goedkoop te verkrijgen bij bijv. Kijkshop

Tip 2 Ga naar Meteocunsult voor de actuele luchtdruk

Lucht van 37°C heeft een groter volume dan lucht van 20°C (kamertemperatuur)

P(druk) x V(olume)

------------------------- = C(onstant)

T(emperatuur)

Wet van Boyle Gay Lussac:

Lekke drukslang

1 en 2

3

Nat geblazen pneumotachograaf of vinger

voor mondsuk

1

2

3

SchoonmakenSchoonmaken

Veiligheid patiënt en van jezelfVeiligheid patiënt en van jezelf

DisposabelsDisposabels

BacteriefiltersBacteriefilters

Draai de patiënt van je af als hij blaastDraai de patiënt van je af als hij blaast

Indien je de meet-unit niet tussen elke Indien je de meet-unit niet tussen elke patiënt kan schoonmaken (Spida), gebruik patiënt kan schoonmaken (Spida), gebruik dan een bacteriefilterdan een bacteriefilter

Neem voor elke patiënt een schoon Neem voor elke patiënt een schoon mondstuk en/of bacteriefiltermondstuk en/of bacteriefilter

Zet een papiertje tussen de neus en de Zet een papiertje tussen de neus en de klem en maak de klem aan het einde van klem en maak de klem aan het einde van de dag schoon de dag schoon

Schoonmaken Welch AllynSchoonmaken Welch Allyn

Voor elke patiënt een schoon mondstuk (is Voor elke patiënt een schoon mondstuk (is meetunit) meetunit)

Disposables evt. meermalen te gebruiken: Disposables evt. meermalen te gebruiken: goed huishoudelijk schoonmaken goed huishoudelijk schoonmaken

Goed laten drogenGoed laten drogen

Beschadigde/vervormde mondstukken Beschadigde/vervormde mondstukken weggooienweggooien

Schoonmaken SpidaSchoonmaken Spida

Voor elke patiënt schoon mondstuk en/of Voor elke patiënt schoon mondstuk en/of bacteriefilterbacteriefilter

Bacteriefilters weggooienBacteriefilters weggooien

Meetunit aan het einde van de dag Meetunit aan het einde van de dag schoonmaken volgens de aanwijzingen schoonmaken volgens de aanwijzingen van de fabrikantvan de fabrikant

CasusCasusSoms lukt het niet aan de criteria te voldoen.Soms lukt het niet aan de criteria te voldoen.

Kan zijn door hoesten of door dat de "lucht" Kan zijn door hoesten of door dat de "lucht" op is (pat. kan na aantal blaaspogingen op is (pat. kan na aantal blaaspogingen onvoldoende inspanning leveren, of wel de onvoldoende inspanning leveren, of wel de "power" is op)."power" is op).

Doorgaan tot wel aan de criteria is voldaan Doorgaan tot wel aan de criteria is voldaan is geen optie, maar wat mag je dan voor is geen optie, maar wat mag je dan voor waarde hechten aan de uitkomst?waarde hechten aan de uitkomst?

Ingebrachte casesIngebrachte cases

Spirometrie oefeningenSpirometrie oefeningenA.A.

Doe bij elkaar een spirometrie test zoals jij denkt dat het goed is. Gooi geen Doe bij elkaar een spirometrie test zoals jij denkt dat het goed is. Gooi geen pogingen weg.pogingen weg.

Beoordeel de verschillende pogingen op fouten en reproduceerbaarheidBeoordeel de verschillende pogingen op fouten en reproduceerbaarheid

B.B.

1. Blaas een gewone flow/volume curve1. Blaas een gewone flow/volume curve

2. Houd bij de volgende flow/volume curve je vingers voor het mondstuk2. Houd bij de volgende flow/volume curve je vingers voor het mondstuk

3. Maak het mondstuk of bacteriefilter nat en blaas nog een flow/volume curve3. Maak het mondstuk of bacteriefilter nat en blaas nog een flow/volume curve

Wat zie je? Probeer het te verklaren.Wat zie je? Probeer het te verklaren.

C.C.

1. Blaas een normale flow/volume curve1. Blaas een normale flow/volume curve

2. Blaas een curve waarbij jij niet op je hardst begint2. Blaas een curve waarbij jij niet op je hardst begint

3. Blaas een curve waarbij je “hoest”3. Blaas een curve waarbij je “hoest”

Zie je verschil in de FEV1?Zie je verschil in de FEV1?