pain control theories -...

GÜNLÜK YAŞAMDA BEL VE BOYUN

AĞRILARI

Dr. Meltem VURAL Fiziksel Tedavi ve Rehabilitasyon

Uzmanı

Ajanda

Bel boyun ağrısının önemi

Anatomi (yapısı)

Bel ve boyun ağrısı nedenleri, risk faktörleri

Tedavi yöntemleri

Korunma Yöntemleri

Belin ve vücudun doğru kullanımı

Egzersizler

Ağrı

Rahatsız edici bir duyu algılamasıdır

Ağrı deneyimi hoşa gitmeyen uyaranların, ağrı şekline dönüşümünde görev alan süreçleri tanımlar

Deneyim

Davranış

Doku hasarı

Kapı – sinyalleri arttırır veya azaltır

Ağrı Algılama

Duygulanım

Bel ve Boyun Ağrıları

Hemen hemen her insan hayatının bir bölümünde bel boyun ağrısından yakınır

Bel ağrısı doktora başvuru ve işe gidememenin soğuk algınlığından sonraki ikinci en sık nedenidir

Genellikle orta yaşlarda görülür; kadın, erkek ve tüm yaş gruplarını etkiler

Bel ve Boyun Ağrıları

En sık nedeni omurgamızın kötü duruş ve yanlış kullanılması sonucunda zorlanmasıdır

Ağrılı atakların büyük bir kısmı, %90’ı, yaklaşık bir ayda iyileşir

Ağrı uzun sürdüğünde tedavi güçleşir

Bel ve Boyun Ağrıları

Ağrı yerleşirse, hareketleri kısıtlamanın yanında, depresyon gibi psikolojik rahatsızlıklara neden olabilir

Böylece sadece kendimizi değil, aile ve iş ilişkilerimizi ve tüm yaşamımızı olumsuz etkileyebilir

Bel ve Boyun Ağrıları

Oysa sağlıklı bir omurgaya sahip olmak zor değildir

Omurgamızı tanıyarak, günlük yaşam ve iş ortamında belimizi ve vücudumuzu doğru kullanarak davranışlarımızı değiştirmek ve ağrılardan korunmak mümkündür

Bel ve Boyun Ağrıları

HASTALIĞIN EN GÜZEL İLACI, O HASTALIKTAN KORUNMANIN ÇARELERİNİ ÖĞRENMEKTİR

HİPOKRAT

Tedavinin Amacı

Bel-boyun yapısını ve ağrısını anlamak tanımak

Çalışma ve dinlenme sırasında omurgaya binen yükü azaltmayı, omurgayı doğru kullanmayı öğrenmek

Egzersizleri öğrenmek

Bel ağrısının tekrarını önlemek

Tedavinin Amacı

Bel problemi ile başa çıkma yeteneğini geliştirmek

Kendine güveni arttırarak “belinin sorumluluğunu” almasını sağlamak, yaşamda bağımlılığı azaltmak, yaşam kalitesini yükseltmek

Genel vücut formunu düzeltmek

Bel Ağrısının Önemi

Bel bölgesi yaralanmaya en yatkın bölgedir

Ağrılı atakların tedavisi kolay, yerleşmiş ağrının tedavisi oldukça zordur

Kişilerin ¾ ’ü eğitim programı ile korunabilir

Anatomi (Yapısı)

Anatomi (Yapısı)

Omurgada 3 bölge ve 3 kavis vardır

7 omurdan oluşan boyun bölgesinde arkaya doğru kavis, 12 omurgadan oluşan sırt bölgesinde öne doğru kavis ve 5 omurdan oluşan bel bölgesinde ise öne doğru kavis bulunur

Bel bölgesinin altında omurların birleşmesi ile oluşmuş kuyruk sokumu bölgesi yer alır

Anatomi (Yapısı)

Omurganın 3 doğal kavisi

Boyun kavisi

Sırt kavisi

Bel kavisi

Anatomi (Yapısı)

Bu üç kavis dengede ve olması gereken açılardayken kulak, omuz ve kalça ön kısmı aynı doğrultuda dik olarak durmaktadır

Düzgün bir duruş bu kavisleri doğru açılarda ve dengede tutarak olur

Diskler

Omurların arasında disk olarak adlandırılan oluşumlar vardır

Diskler, içinde jel veya jöle kıvamındaki sıvı bulunan bir çekirdekten ve bunun etrafında anulus olarak adlandırılan, oldukça güçlü bir kısımdan oluşur

Eklemler

Her omur, arka kısımlarında bulunan, küçük, faset eklemler olarak adlandırılan eklemler aracılığıyla bir diğeriyle temas halindedir

Bağlar

Tüm omurga boyunca önde ve arkada, kafatasımızın tabanından kuyruk sokumuna kadar uzanan, omur ve diskleri birbirine bağlayan bağlar, öne ve arkaya hareketlerin kontrolünde yardımcıdır

Anatomi (Yapısı)

Kaslar

Kaslar&Sinirler

Sağlıklı bir omurga esnek,kuvvetli, boyun, sırt, bel, karın ve bacak kasları ile bağlanır

Dayanıklılık ve esneklikten yoksun kaslar omurgamızdaki kavislerin doğru açılarını ve omurganın dengesini koruyamazlar bel ağrılarına neden olurlar

Omurga kanalı içerisindeki omurilikten çıkan sinirler sırt, bel ve bacaklarımızdaki kasları çalıştırır. Cildin, bağların ve eklemlerin duyusunu sağlar

Omurganın Görevleri

DESTEK: Baş, gövde, göğüs ve karın boşluğundaki iç organlarımızın ağırlığını taşımak ve bunlara sağlam bir destek oluşturmak

HAREKET: Vücudun herhangi bir yönde hareketini sağlamak

KORUMA: Omurganın arka kısmındaki kanal, hayati bir fonksiyonu olan omuriliği korur

Risk Faktörleri

Ağır fiziksel aktivite ile çalışmak

Uzun süreli aynı pozisyonda çalışmak

Öne eğilerek çalışmak

Kalçalar sabitken beli, gövdeyi döndürmek

Ağır kaldırmak ve taşımak

Ayaklar sabit dönmek

Tekrarlamalı iş

Titreşime maruz kalmak

Risk Faktörleri

Kondisyon eksikliği (hareket azlığı)

Sırt-bel kaslarının güçsüzlüğü

Şişmanlık

Sigara içmek

Risk Faktörleri

İş memnuniyetsizliği

Yetersiz psikolojik destek

Monoton iş

Aile ve iş hayatındaki sorunlar

Bel ağrısının en sık nedeni belin ve vücudun yanlış kullanımına ve kötü duruşa bağlı yumuşak doku zorlanmasıdır

Beli en zorlayan hareketler

Dizleri bükmeden öne eğilmek

Ağır kaldırmak

Kalçalar sabitken beli, kalçayı ve gövdeyi döndürmektir

Bel –Boyun Ağrısının Başlıca Nedenleri

Duruş bozuklukları ve yumuşak dokuda zorlanma

Fıtıklar (disk hernisi)

Kireçlenmeler

Bel kaymaları

Diğer (omurga eğikliği gibi)

Tümörler

İltihabi ve mikrobik hastalıklar

Kemik hastalıkları

Kırıklar

Bel Ağrısının Başlıca Nedenleri

Kas ve bağların zorlanması

Bel fıtığı (disk kayması)

Kireçlenme (Spondiloz)

Omur kayması (Spondilolistesis)

Omurilik kanalının daralması (Spinal stenoz)

Omurga eğrilmesi (Skolyoz)

Bel Ağrısında Tedavi

KORUMA VE EĞİTİM

İstirahat

İlaçlar

Fizik tedavi

Korse

Egzersizler

Diğer

Evde neler yapılabilir?

1-2 gün istirahat

Basit ağrı kesici ilaçların kullanımı (parasetamol)

Yüzeyel sıcak/soğuk uygulamaları

Bu tedaviye rağmen birkaç günde iyileşme yoksa hekime başvurun

Ne zaman hemen doktora başvurmalıyım?

Kol veya bacağa yayılan ağrı ve uyuşmada ani artış varsa

İdrar ya da dışkı kaçırma olayı varsa

Kol, el, ayak ya da bacakta güçsüzlük başlamışsa

Cerrahi Tedavi

Hastaların sadece % 2-5’inde ameliyat uygulanır

Kol ve bacak uzuvlarında ilerleyici güçsüzlük varsa

İdrar kaçırma varsa

Uygun tedaviye yanıt alınamamışsa

Tedavinin Amaçları

Ağrıyı azaltmak

Kas spazmını çözmek

Kas gücü, dayanıklılık ve kondisyonu arttırmak

Bel ağrısının tekrarını önlemek

Tedavi-İlaçlar

Ağrı kesici, iltihap giderici ve kas gerginliğini çözücü çok sayıda ilaç vardır

İlaçlar doktor önerisiyle alınmalıdır. Tüm ilaçların yan etkileri olduğu göz önünde bulundurulmalıdır

Tedavi-İlaçlar

Ağrı kesici özellikleri de olan iltihap giderici ilaçlar mide barsak sistemi, kalp, karaciğer ve böbrek üzerinde, kas gevşeticiler dikkat ve konsantrasyon üzerinde yan etkiler oluşturabildiğinden mutlaka doktor önerisiyle alınmalıdırlar

Ağrı uzun sürdüğünde depresyon gibi psikolojik sorunlar gelişmişse bunlar için gerekli tedaviler uygulanır

Tedavi-Fizik Tedavi

Sıcak soğuk uygulamalar, çeşitli elektrik akımları gibi çeşitli yöntemler uygulanmaktadır

Bunlar ağrı ve gerginliği azaltmada etkilidir

Tedavi-Enjeksiyonlar

Bazı bel boyun ağrılarında kaslardaki hassas noktalara ve özellikle bel fıtığında sinir kökü yakınlarına özel tekniklerle kortizon ve lokal ağrı kesici ilaçlar kullanılarak yapılan enjeksiyonlar ağrıyı azaltmada yararlıdır

Enjeksiyon diğer tedavilerin etkili olmadığı belirli bazı durumlarda ve uygun koşullarda yapılmalıdır

Tedavi-Korse ve Destekler

Ağrılı atak döneminde korseler hareketlerin kısıtlanmasında destek sağlayarak ağrının azalmasında etkili olabilirler

Fakat uzun süreli kullanımları kas güçsüzlüğüne yol açtığından önerilmez

Tedavi-Korse ve Destekler

Oturma sırasında bel kavisinin küçük bir yastıkla desteklenmesi belin korunmasında yararlıdır

Bedensel çalışanlarda, iş sırasında kullanılan bel korseleri korunmada etkilidir

Bel Boyun Ağrısından Korunmak İçin Neler Yapılmalı?

Günlük yaşam ve iş ortamında omurganızı doğru kullanın

Ayakta ve otururken duruşunuza dikkat edin

Ağır eşyaları doğru bir şekilde kaldırın ve taşıyın

Bel Ağrısından Korunmak İçin Neler Yapılmalı?

Özellikle bel ağrısında korunmak için fazla kilolarınızdan kurtulun

Sigara kullanmayı bırakın

Düzenli egzersiz yapın

Kondisyonunuzu iyi tutun

Egzersizin Faydaları Nelerdir?

Omurgayı güçlendirerek, zorlanmayı ve yaralanma riskini azaltır

Duruşu düzeltir

Ağrıyı azaltır, iyileşmeyi çabuklaştırır

Bel boyun ağrısının tekrarını engeller

Kondisyonu iyileştirir

Boyun Ağrısından Korunmak İçin Neler Yapılmalı?

Yatarken yastık boynun normal eğriliğini korumalıdır

Çalışırken uzun süre boynunuzu sabit pozisyonda tutmayın, fırsat buldukça kalkıp dolaşın ve gerekirse boyun egzersizleri yapın

Yukarıdan eşya alırken veya bir iş yaparken sandalye veya merdiven kullanın

Başınızla yük taşımayın

Duruş Bozukluğu Nedir?

Oturuş Pozisyonu

Bel ve Boyun Ağrılı Hastalarda Egzersiz Ne Zaman Başlanmalıdır?

İlk 3-7 gün şiddetli ağrıyı azaltacak tedavi yöntemleri sonrasında 1-2 hafta içerisinde egzersizlere başlanır

Sonuç

Omurga birbiriyle bağlantılı olan ve birlikte çalışan omurlar, diskler, eklemler, sinirler ve kaslardan oluşur

Bel ağrısı bu yapıların herhangi birisinden kaynaklanabilir

Belde ağrılı ataklar kısa sürede iyileşir. Ağrı uzun sürdüğünde tedavi güçleşir

Sonuç

Günlük yaşam ve iş ortamında belinizi doğru kullanın

Ayakta ve otururken duruşunuza dikkat edin

Ağır eşyaları doğru bir şekilde kaldırın ve taşıyın

Düzenli egzersiz yapın

Sosyal Sonuçlar

• Aile, arkadaş ilişkileri

• Seksüel sonuçlar

• Sosyal izolasyon

Sosyoekonomik Sonuçlar

• Sağlık harcamaları

• Disabilite

• İş günü kaybı

Psikolojik Durum

• Depresyon

• Anksiyete

• Uyku bozuklukları

• Kendine güvende azalma

Yaşam Kalitesi

• Fiziksel fonksiyon

• Günlük yaşam aktivitelerini yapabilme kabiliyeti

• İş

• Eğlence

Kaynaklar Özcan E.Bel Ağrısı Hakkında Öğrenmek İstedikleriniz.Temmuz 2004,İstanbul

Ozcan E (Ed.), Ketenci A(Yard. Ed. ) Bel Ağrısı, Tanı ve Tedavi, Nobel Kitapevi, 2002.

Rutledge DN, Cantero PJ, Ruiz JE.Chronic pain management strategies used by low-income overweight Latinos. Chronic Illn. 2012 Nov 5. [Epub ahead of print]

Teşekkürler…