olą mnie zatoki’’ - uwm.edu.pl umb.pdf · umiejscowienie bólów twarzoczaszki i głowy...
Post on 28-Feb-2019
224 Views
Preview:
TRANSCRIPT
2013-06-01
1
’’Jama nosowa i związane z nią przestrzenie
pneumatyczne, ze szczególnym uwzględnieniem zatoki
klinowej i szczękowej jako drogi szerzenia się stanów
zapalnych’’
Olsztyn, 28.05.2013r.
Wykonały: Kamila Radziszewska Anna Szlaga Opiekunowie: Dr n. med. Beata Klim Lek. Paweł Łaskowski Kierownik Zakładu: Prof. dr hab. n. med. Janusz Dzięcioł
Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Anatomii Prawidłowej Człowieka Uniwersytetu Medycznego
w Białymstoku
Topografia jamy nosowej Polipy nosa
Objawy kliniczne: nieżyt górnych dróg oddechowych
spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła, będące konsekwencją nadprodukcji wydzieliny przez błonę śluzową nosa
utrata węchu częściowa lub całkowita chrapanie podczas snu
szumy uszne, okresowe bóle ucha bądź uczucie zatkania ucha, co wiąże się z dysfunkcją trąbki słuchowej
- wydęcie łagodnie zmienionej, obrzękniętej
błony śluzowej od strony przewodów nosowych w kierunku jamy nosa
(wg. Raportu „Position statement on nasal polyps”, 1994)
’’Zatoki przynosowe u człowieka nabierają znaczenia dopiero w momencie, gdy zostaną objęte procesem
chorobowym’’ Drake-Lee, 1987
’’Bolą mnie zatoki’’
Chorzy dość często spontanicznie mówią „Bolą mnie zatoki”, co następnie w znacznej części przypadków potwierdza się w badaniu.
W uogólnionym zapaleniu zatok przynosowych (pansinusitis) bóle są zwykle rozlane, trudne do umiejscowienia. Chory zgłasza ciągły ból całej głowy, któremu towarzyszy stałe uczucie
„rozsadzania” głowy i znużenia.
Bóle wywołane przez stany zapalne zatok przynosowych związane są z drażnieniem nerwu
trójdzielnego (nervus trigeminus):
• pierwszej gałęzi- (nervus ophthalmicus)
• drugiej gałęzi- (nervus maxillaris)
2013-06-01
2
Umiejscowienie bólów twarzoczaszki i głowy związanych z patologią
poszczególnych zatok przynosowych na ogół jest zgodne z subiektywnymi
odczuciami chorego.
Wyjątek stanowi ,
której stany zapalne wywołują bóle odczuwane w okolicy potylicy
i na szczycie głowy lub w innych okolicach czaszki. Ból opisywany jest
jako wieloogniskowy.
ból w okolicy czołowej, przy ucisku przedniej lub dolnej ściany zatoki czołowej stwierdza się tkliwość
- bolesność i uczucie rozpierania w obrębie szczęki, ból odczuwany w okolicy policzka lub jako ból zębów
- ból pomiędzy oczodołami,
w przyśrodkowym kącie oka, u nasady nosa
Zdjęcie przeglądowe zatok przynosowych
Uwidacznia przede wszystkim zatokę szczękową i komórki sitowe przednie Umożliwia ocenę jam nosa, łuku jarzmowego, zatoki czołowej oraz ściany oczodołu
Jeżeli w tej pozycji wykona się zdjęcie przy otwartych ustach osoby badanej,
można uwidocznić zatokę klinową
Sinusitis maxillaris
Ujście zatoki szczękowej leży w górnej części jej ściany przyśrodkowej,
co stwarza niekorzystne warunki odpływu
wydzieliny, a co za tym idzie predysponuje
to miejsce do rozwoju procesów zapalnych.
Przestrzeń przewodu nosowego środkowego jest najbardziej istotna dla funkcjonowania zatok przynosowych w warunkach zdrowia. Wyznacza ona system drenażu przedniego,
a więc zatoki czołowej, szczękowej i sitowia przedniego. Rejon ten określa się jako
Punkcja zatoki szczękowej
Cel wykonania
diagnostyczny
ocena pojemności zatoki i drożności jej
ujścia
aspiracja patologicznej wydzieliny do badania
bakteriologicznego
terapeutyczny
ewakuacja patologicznej
wydzieliny
aplikacja miejscowo
działających leków
Typowym miejscem wprowadzenia igły punkcyjnej do zatoki jest przednia
cześć przewodu nosowego dolnego (meatus nasi inferior), rzadziej-
przednia ściana zatoki w okolicy dołu nadkłowego (fossa canina).
Modyfikacją tradycyjnej techniki punkcji jest założenie do zatoki
szczękowej . Pozwala to na uniknięcie regularnego
nakłuwania zatoki.
Złamanie typu blow-out
Patomechanizm tego urazu polega na tym, iż uderzenie w gałkę oczną powoduje jej spłaszczenie w wymiarze przednio-tylnym
i gwałtowny nacisk na ściany ograniczające oczodół.
Ten typ urazu prowadzi głównie do złamania górnej ściany zatoki szczękowej (dolnej
ściany oczodołu), która jest stosunkowo cienka
i łatwo może ulec pęknięciu.
W wyniku złamania zawartość oczodołu
ulega przemieszczeniu do zatoki szczękowej, co może doprowadzić
do wklinowania się między odłamy
kostne tkanki tłuszczowej i mięśni
okoruchowych:
W złamaniach ściany dolnej oczodołu może dojść
do uszkodzenia kanału podoczodołowego (canalis
infraorbitalis) i przebiegającego w nim jednoimiennego nerwu.
Objawy porażenia n. podoczodołowego
(n. infraorbitalis) różnią się w zależności od ciężkości uszkodzenia: od niemal
całkowitego zniesienia czucia w obszarze zaopatrywanym
przez ten nerw do przejściowego uczucia drętwienia zębów i wargi
górnej.
Zębopochodne choroby zatok szczękowych
Stosunki anatomiczne pomiędzy korzeniami zębów a dnem zatok
szczękowych sprawiają, że procesy zapalne toczące się w miazdze tych zębów lub w tkankach otaczających mogą się szerzyć w kierunku światła
zatok.
Niekiedy wierzchołki korzeni przechodzą poprzez dno zatoki,
które uwypuklają, unosząc błonę śluzową wyściełającą zatokę. W tych
wypadkach przenikanie czynnika zakaźnego nie napotyka oporu
barier tkankowych.
2013-06-01
3
Zębopochodne choroby zatok szczękowych
W chirurgii szczękowo-twarzowej obserwuje się głównie choroby zatok szczękowych wywołane:
zapalnymi zmianami okołowierzchołkowymi zębów z powikłaną próchnicą
zapalnymi zmianami przyzębia przypadkowym otwarciem zatoki szczękowej podczas ekstrakcji zęba wtłoczeniem fragmentu korzenia usuwanego zęba do światła zatoki
torbielami korzeniowymi
Zabieg podniesienia dna zatoki szczękowej
jest wykonywany w przypadku:
• nisko usytuowanego dna zatoki szczękowej •cienkiej blaszki wyrostka zębodołowego
•braku uzębienia w bocznych odcinkach szczęki
Przezklinowy dostęp do przysadki mózgowej
1. Poziome cięcie podwargowe 1cm ponad bruzdą dziąsłową- dostęp do otworu gruszkowatego (apertura piriformis) przez przedsionek jamy ustnej.
2. Odpreparowanie błony śluzowej od przegrody nosa i podniebienia twardego. 3. Przecięcie przyczepu przegrody do wału podniebiennego. 4. Wprowadzenie rozwieracza między przegrodę i błonę śluzową, uwidocznienie
przedniej ściany trzonu kości klinowej. 5. Otwarcie przedniej ściany trzonu kości klinowej i usunięcie przegrody między
zatokami- uwidocznienie wpuklającego się dna dołu przysadki.
całkowite, selektywne usunięcie guza przysadki mózgowej, najczęściej występującym guzem jest mikrogruczolak wydzielający
hormon wzrostu
odbarczenie skrzyżowania wzrokowego (chiasma opticum) i uzyskanie poprawy wzroku lub zahamowanie pogarszania się
widzenia
zachowanie właściwych funkcji przysadki mózgowej przez
zaoszczędzenie prawidłowej tkanki gruczołu, a co za tym idzie uniknięcie prowadzenia pooperacyjnej substytucji hormonalnej
Powikłania wewnątrzczaszkowe zapalenia zatok przynosowych:
Proces zapalny, który ma miejsce w zatokach przynosowych, może się rozprzestrzeniać do ośrodkowego układu nerwowego następującymi drogami:
przez wrodzone ubytki kostne (dehiscjencje) w ścianach zatok klinowych i czołowych przez zapalnie lub martwiczo zmienioną kość (ostitis, osteomyelitis, osteonecrosis) przez szczeliny złamania, także jatrogenne po operacjach nosa i zatok przynosowych wzdłuż przestrzeni limfatycznych i gałązek nerwu węchowego (n. olfactorius) lub wzrokowego (n. opticus)
Wyróżnia się następujące zatokopochodne powikłania
wewnątrzczaszkowe:
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych ropień nadtwardówkowy ropień podtwardówkowy ropień mózgu
Zapalenia zatok przynosowych
Złamanie typu blow-out
Zębopochodne choroby zatok szczękowych
Polipy nosa
Przezklinowy dostęp do przysadki mózgowej
Wewnątrzczaszkowe powikłania zapalenia zatok przynosowych
Aspekty kliniczne odnoszące się do przedstawionego preparatu łączą praktykę lekarską następujących
specjalizacji:
2013-06-01
4
Literatura
• Aleksandrowicz R., Ciszek B.: Anatomia kliniczna głowy i szyi. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
2007
• Bochenek A. , Reicher M.: Anatomia człowieka. Tom I-V. PZWL, 2010
• Daniel B., Pruszyński B.: Anatomia radiologiczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007
• Gielecki J. St.: McMinn Fotograficzny Atlas Anatomii Człowieka. Elsevier Urban & Partner, 2006
• Iwanowski L., Michajlik A., Strużewski B.: Wskazówki do ćwiczeń prosektoryjnych. Państwowy
Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1979
• Janczewski G.: Otolaryngologia praktyczna. Via Medica, 2007
• Krzeski A., Janczewski G.: Choroby nosa i zatok przynosowych. Elsevier Urban & Partner, 2003
• Loukas M., Benninger B., Tubbs R. S.: Clinical Photographic Dissector of the Human Body. Elsevier,
2013
• Sobotta: Anatomia tom I-II, Elsevier Urban & Partner ,2006
• Tank P. W.: Grant’s dissector. Lippincott Williams & Wilkins, 2005
top related