new meesterwerken maak je samen · 2012. 1. 4. · willen wij laten zien welke meerwaarde een echte...
Post on 17-Oct-2020
7 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Internationale ervaring en uitwisselingFutureSearch is in de jaren ’90 ontwikkeld door Marvin Weisbord en Sandra
Janoff. Het verbindt een stevige theoretische onderbouwing aan een brede
internationale ervaring en uitwisseling. De aanpak wordt wereldwijd toege-
past. Wij zijn actief lid van het internationale netwerk, waarin alle betrok-
kenen elkaar voortdurend op de hoogte houden van nieuwe ontwikkelingen
en ervaringen.
Uitgebreide informatie over het internationale netwerk is te vinden op:
www.futuresearch.net
Nederlandse ervaring en uitwisselingFS-procesbegeleiding ondersteunt het Nederlandse netwerk www.Future-
Search.nl. Wij onderhouden een website en organiseren regelmatig cursus-
sen en bijeenkomsten om ervaringen uit te wisselen, elkaar feedback te ge-
ven en samen aan productontwikkeling te doen. Het netwerk is toegankelijk
voor zowel ervaren procesbegeleiders als voor mensen die zich willen laten
inspireren door de mogelijkheden van veranderen door samen te creëren.
De deelnemers aan het netwerk vinden elkaar in hun overtuiging dat Future-
Search een werkende bijdrage kan leveren aan het creëren van nieuwe en
andersoortige verbindingen tussen partijen. Verbindingen die werkelijk en
waarachtig zijn en van waarde blijken te zijn. Moderne maatschappelijke en
organisatorische vraagstukken zijn immers vrijwel altijd netwerkvraagstuk-
ken. Alleen door nieuwe, energiegevende verbindingen in het netwerk te
leggen, kan een begin worden gemaakt met het effectief aanpakken van
deze vraagstukken.
Uitgebreide informatie over FutureSearch en het nationale netwerk is
te vinden op de website: www.futuresearch.nl
Meesterschap betekent niet dat je een plan hebt voor het geheel maar een besef hebt van het geheel[Miha Pogacnik]
Meesterwerkenmaak je samen
Colofon‘Meesterwerken maak je samen’ is een eigen uitgave van FS-Procesbegeleiding - Het Team* dat de gemeente Midden-Delfland heeft begeleid bij het ontwikkelen van haar gebiedsvisie.
Wij bedanken alle betrokkenen van de gemeente Midden-Delfland voor de fantastische samenwerking! In het bijzonder Kees Boks, Christiaan van der Kamp (wethouder), Jan van der Linden, Margreet Odding-Kremers, Arnoud Rodenburg (burgemeester) en Antje Stickel.
Tevens gaat onze speciale dank uit naar drukkerij Rosbeek voor de volle onder-steuning bij het realiseren van ons boek! HoofdredactieGemma van der PloegEric Spaans
Redactievoering en eindredactieIngeborg Schuitemaker
RedactiebijdragenGemma van der Ploeg,Eric SpaansJan GriffioenRolf ResinkIngeborg Schuitemaker
ProductieJan Griffioen
Vormgeving en fotografieRolf Resink
DrukwerkDrukkerij Rosbeek
Uitgave©2006, FS-Procesbegeleiding - Het Team, Ottoland ISBN-10: 90-810508-1-8ISBN-13: 978-90-810508-1-4
Wij zijn een groot voorstander van het zo breed mogelijk verspreiden van wat ons bindt en inspireert. Wij hebben dan ook geen bezwaar tegen het veelvuldig kopiëren, openbaar maken en gebruiken van onze ideeën en inzichten. Wij stellen het echter wel op prijs als daarbij de bron duidelijk en herkenbaar wordt vermeld en als wij in de gelegenheid gesteld worden om met u van gedachten te wisselen over onze ideeën en ervaringen.
Gemma van der Ploeg
Eric Spaans
Jan Griffioen
Rolf Resink
Ingeborg Schuitemaker
*Het Team bestaat uit: Gemma van der Ploeg, Eric Spaans, Jan Griffioen, Rolf Resink en Ingeborg Schuitemaker. Tijdens het traject hebben wij versterking gekregen van de journalisten Coen van Harten en Willem Schrama (en ook fotogra-fie) en de illustratoren Mark Fonds en Jan Zandstra.
FS Procesbegeleiding - Het TeamDamseweg 49, 2975 LG Ottoland
T +31 184 642042, E info@futuresearch.nl, I www.futuresearch.nl
FUT_002 boek omslag_18.indd I-IVFUT_002 boek omslag_18.indd I-IV 13-02-2006 22:01:5013-02-2006 22:01:50
Veranderen door samen te creëren
Voor onze vrienden en relaties
2 3
Wat is de toekomst van het Midden-Delfland gebied? Wat willen we met
de WMO in onze gemeente? Hoe kan de shared-service organisatie er het
beste uit komen te zien? Hoe versnellen we onze logistieke processen?
Hoe organiseren we met elkaar een effectief werkende keten? Dit zijn al-
lemaal voorbeelden van vraagstukken waar veel mensen bij betrokken zijn,
omdat de gekozen oplossing hen beïnvloedt. Het bijzondere is dat niemand
in zijn eentje het vraagstuk kan oplossen. Terwijl de meeste direct betrok-
kenen wel over voldoende invloed beschikken om de door anderen gekozen
oplossing te blokkeren. Bijvoorbeeld door niet mee te werken aan de uitvoe-
ring ervan. En dit gebeurt helaas maar al te vaak. Vooral omdat de gekozen
oplossingen niet aansluiten bij hun eigen interpretatie van wat nodig is.
Hoe kom je in een dergelijke situatie toch tot de gewenste veranderingen?
Daarover gaat dit boek.
De molenaar denkt dat het graan alleen groeit om zijn molen te laten draaien [Goethe]
4 5
Wij hebben veel veranderprocessen begeleid. De laatste jaren fascineren
ons vooral de effecten en resultaten van participatieve aanpakken. Aanpak-
ken waarbij alle betrokkenen samen de verandering creëren. Veranderen
door te inspireren, te ontdekken, te leren, te zien, te verbeelden en te doen
ineen!
Een van de methoden waarmee wij werken is FutureSearch. Een verander-
filosofie en een verandermethodiek die over de hele wereld wordt toege-
past, maar nog relatief onbekend is in Nederland.
In dit boek laten wij zien hoe verfrissend en energiegevend deze aanpak
is. Centraal staat de beschrijving van de ontwikkeling van de gebiedsvisie
Midden-Delfland® 2025. In september 2005 begeleidden wij 2½ dag 125
deelnemers uit meer dan 60 verschillende organisaties bij de ontwikkeling
van de gebiedsvisie plus de daarbij behorende actieplannen. Deze werd 1,5
maand later integraal en unaniem aangenomen door de gemeenteraad van
Midden-Delfland. Alle betrokken partijen in het gebied gebruiken de visie
nu als basis voor de verdere beleidsontwikkeling en -uitvoering. Een door
de gemeente aangestelde kwartiermaker zorgt voor de coördinatie van de
uitvoering.
De casus Midden-Delfland geeft aan hoe het proces, de vorm en de inhoud
onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Een traject met zoveel partijen en
zoveel belangen kan alleen maar slagen als het proces en de communica-
tievormen en -uitingen even uniek zijn als de inhoud.
Van begin af aan hebben wij nauw samengewerkt in een team van orga-
nisatieadviseurs, communicatiedeskundigen en vormgevers. Met dit boek
willen wij laten zien welke meerwaarde een echte multidisciplinaire samen-
werking biedt.
Wij wensen u veel lees- en kijkplezier!
Ons team bestaat uit:
Procesbegeleiding: Gemma van der Ploeg en Eric Spaans
(www.futuresearch.nl)
Communicatie: Jan Griffioen (www.datisdehoofdzaak.nl)
Vormgeving: Rolf Resink (www.hetismooiwerk.nl)
Redactie en verslag: Ingeborg Schuitemaker
� �
In October 2004 we were invited
by Eric, Gemma and their Dutch
colleagues to introduce them to Fu-
tureSearch - the planning meeting -
and the FutureSearch Network. We
learned a great deal about our col-
leagues’ determination to use Futu-
reSearch to improve the dialogue on
contentious issues of public policy
in the Netherlands. The situation in
Midden-Delfland seemed to us an
ideal use of the method, but only
If local leaders and citizens really
wanted to do something together.
The magic is not in the method. It is
in the people who use it.
One main purpose of FutureSearch
Network is mutual learning - helping
one another to become better
at helping communities to help
themselves. Of the many things
we are learning, a few stand out
that may not be obvious to meeting
participants. One is that the success
of a FutureSearch is determined
by the way people plan it. By the
time you get to the meeting all the
decisions that determine success or
failure have been made. Choosing
an important task, a future vision for
Midden-Delfland, for example, is es-
sential. Selecting the right people to
do it - for example, administrators,
artists, civil servants, entrepreneurs,
farmers, residents - is just as impor-
tant. Most important of all, though, is
that the people take enough interest
to show up.
In the case described here, the con-
ference leaders not only made the
right decisions. They added several
creative steps to the process that,
in our view, greatly increased the
potential for success. To test com-
mitment and build momentum, they
held a ‘mini-conference’ of some 30
residents and consulted with them
on how they would define the task
and who they would invite. They
created two helpful mechanisms -
the Participation Certificate and a
symbolic credit card that people
could use to ‘buy’ local government
support for citizen meetings. They
published a special newspaper that
included interviews with people from
all walks of life from school children
to mayors and even the minister for
housing.
Throughout they displayed sensi-
tivity to the concerns of all citizens
and respect for their wishes. During
the big conference, for example,
when people had difficulty with the
usual way of organizing ‘common
ground’ statements, Gemma and
Eric helped them find their own way
to say what was necessary and
release a good deal of enthusiasm
too. The test of any FutureSearch,
in our opinion, is not whether people
had a good time (usually they do).
The real test comes months or
years later, when people look back
and see how many programs, poli-
cies and projects they can trace to
a single community meeting a long
time before. We await with great
interest future news from Midden-
Delfland on what becomes of the
scenery development plan and the
involvement of farmers and entre-
preneurs, and the new initiatives
of local government and ordinary
citizens. More, we hope one day to
again visit the countryside and see
the results for ourselves!
Marvin Weisbord and
Sandra Janoff,
co-directors,
FutureSearch Network
in our opinion, is not whether people
years later, when people look back
a single community meeting a long
The magic is not in the method. It is in the people who use it.
8 9
“Het beste wat we kunnen doen is het creëren van de juiste voorwaar-den om medewerkers te laten doen wat ze sowieso willen doen.”
Marvin Weisbord
De basis van veel geslaagde veranderingen is een proces met alle betrok-
kenen waarin zij zelf de gewenste veranderingen creëren. Hiervoor bestaan
uiteenlopende methoden. FutureSearch is zo’n methode: een inspirerend,
actiegericht visievormend proces. Met FutureSearch zijn de juiste randvoor-
waarden te scheppen voor een energiegevend veranderproces. Future-
Search is, ontdekken, leren, zien, verbeelden én doen in één. Veranderin-
gen vinden direct plaats. En werken daarna nog lang door.
Mobiliseer, versterk en benut de kracht van de mensen zelfMensen hebben een enorme kracht om op ondernemende wijze verant-
woordelijkheid te nemen voor hun eigen situatie. En dus voor het veran-
deren van die situatie als zij daartoe de kans krijgen. Daarvoor is het wel
nodig dat zij hun kennis, inzichten, ambities en idealen kunnen laten zien én
gebruiken. Het op een juiste wijze mobiliseren, versterken en benutten van
de wijsheid en kracht van mensen is één van de belangrijkste uitdagingen
bij veranderprocessen. Als dat lukt, worden veranderprocessen inspirerend,
vrolijk en energiegevend.
10 11
Onze ervaring leert, dat mensen hun collectieve wijsheid en gezamenlijke
kracht om doelgericht te handelen ontdekken, als zij:
> in een situatie worden gebracht waarin ze, ondanks hun verschillen, voor
elkaar open gaan staan
> (h)erkennen dat ze van elkaar afhankelijk zijn bij het realiseren van veran-
deringen
> hun blik daarbij op de toekomst richten die hen allen aangaat
> daardoor inzicht krijgen in wat hen in het hier en nu bindt
> de kans krijgen verantwoordelijkheid te nemen voor de door te voeren
maatregelen.
Daarvoor is het nodig dat zij in gesprek kunnen gaan met
alle anderen die belang hebben en betrokken zijn bij de
uitkomsten van de veranderingen. Eenmaal in gesprek
voelen mensen zich al snel uitgenodigd om hun eigen
zienswijze in te brengen en zijn ze nieuwsgierig naar
die van anderen. Omdat ze de kans krijgen om
van anderen te horen en te zien hoe zij naar de
gewenste veranderingen kijken. Waarbij
aanwezigen inzien dat er meer is dat hen
bindt dan dat hen onderscheidt.
Van vrolijke en uitdagende veranderprocessen is vaak maar bitter weinig sprake. Veel veranderprocessen, zelfs als zij interactief zijn opgezet, kenmerken zich door:
> begeleiders die discussies gekleurd samenvatten en de deelnemers in
het keurslijf van hun programma dwingen
> een voorzitter, stuurgroep o.i.d die de ‘resultaten meeneemt en iedereen
bedankt voor zijn inbreng’, vervolgens maanden niets meer van zich laat
horen en plots met een notitie komt waarin weinigen zich nog herkennen
> trajecten die veel te lang doorlopen, waardoor ze vastlopen in de modder.
Hierdoor gaat vaak onnodig veel energie verloren. En het proces levert niet
op wat de meeste deelnemers ervan verwachten. Mensen worden cynisch
en verliezen mede door dit soort processen hun passie en betrokkenheid.
Zij nemen innerlijk ontslag.
> de deelname van slechts een zeer select gezelschap
> weinig tijd om elkaars drijfveren daadwerkelijk te leren kennen
> over en weer veel beelden van elkaar, maar zelden een gesprek daarover
> vaak eindeloze, steeds weer terugkerende discussies waarin ieder de
ander probeert te overtuigen van zijn gelijk
> negatieve ervaringen in het proces die een lang leven kunnen leiden en
niet de aandacht krijgen die ze verdienen
> politieke correctheid, taboes en verborgen agenda’s die een open dialoog
verhinderen
12 13
Wat is het FutureSearch is een veranderaanpak en een veranderfilosofie. Het maakt in
veranderprocessen gebruik van de kennis, inzichten, middelen, verantwoor-
delijkheden en behoeften van alle betrokkenen. Het biedt hen structuur,
ruimte en een kader waarbinnen zij hun samenwerking kunnen verbeteren,
verlevendigen en vernieuwen. In een FutureSearch traject zijn de deelne-
mers eigenaar van het resultaat én van het veranderproces. Zij maken met
elkaar een actiegerichte toekomstvisie en afspraken over de uitvoering en
monitoring ervan.
Ontdekken, leren, zien, verbeelden en doen De opzet van FutureSearch daagt alle deelnemers uit zich
te verdiepen in de achtergronden, wensen en behoeften van
anderen. Iedereen verrijkt zijn eigen beelden met de gedeelde
inzichten en krijgt een completer zicht op waar het in wezen om
gaat bij de gewenste veranderingen. De deelnemers ontdekken
wat anderen op dit moment willen en kunnen doen. En dat blijkt
vaak meer te zijn dan van tevoren was gedacht en verwacht.
Een conferentie als scharnierpuntElk FutureSearch proces werkt met een conferentie van 2 ½ dag
met een vaste structuur maar een open uitkomst als scharnier-
punt. Iedereen die een actieve bijdrage kan leveren aan de ge-
stelde veranderopgave, wordt voor de conferentie uitgenodigd.
Tijdens de conferentie verkennen de deelnemers met elkaar hun
collectieve geschiedenis, actuele trends en ontwikkelingen, de
betekenis ervan voor ieders huidige en toekomstig gewenste
handelen, hun visie op de toekomst en de acties van iedereen
om hieraan invulling te geven. Het resultaat van de conferentie
is, naast een gezamenlijke intense ervaring, een collectieve
visie op de toekomst en een realistisch uitvoeringsprogramma.
Twee ervaren procesbegeleiders bewaken de structuur van het
programma en richten zich op de kwaliteit van het proces. Zij
bemoeien zich niet met de inhoud.
Een FutureSearch traject is zinvol als:> zich nieuwe of veranderende omstandigheden in de omgeving van
een organisatie voordoen
> organisaties een beweging (transitie) naar de toekomst willen/
moeten maken
> veranderingen om de betrokkenheid van een groot aantal discipli-
nes en/of organisaties vragen
> een organisatie of netwerk behoefte heeft aan nieuwe energie en
motivatie
> het belangrijk is dat partijen met tegengestelde meningen elkaar
ontmoeten in een productieve omgeving met een a-politiek forum
FutureSearch is reeds toe-
gepast bij:
Bank of America
DG Bank, Duitsland
Wereldbank, USA
Zurich Insurance, Australië
3M, Duitsland
3M, USA
AT&T
Centrum voor toegepaste
technologie, Californië
Fashion Today Magazine,
Duitsland
IKEA
Johnson & Johnson, USA
Nissan, USA
Siemens AG, Duitsland
Sony Electronics
Dervitt Police and Town Of-
ficials, New York
Maine Association of Non-
Profits
New Economics Foundation,
London >>
14 15
Simpel, maar niet gemakkelijkFutureSearch kent een relatief korte doorlooptijd, is vaak goedkoper
dan andere processen en ziet er soms eenvoudig uit. Dit betekent niet
dat het altijd een gemakkelijk proces is. Het vraagt van bestuurders en
leidinggevenden de bereidheid om anders te kijken naar wat anderen
willen en kunnen en over wat in een korte tijd mogelijk is. Het durven
aangaan van een participatief proces, het definiëren van de juiste op-
gave en het uitnodigen van de juiste belanghebbenden is hard werken
en vergt een goede voorbereiding. Soms lijkt FutureSearch veel tijd
te vragen, maar in de praktijk brengt het juist een enorme versnelling
teweeg. Door de collectieve leerervaring van iedereen die in de praktijk
de gewenste veranderingen moeten realiseren.
Hoe werkt hetAllemaal mooie woorden. Maar hoe werkt dat dan. Dat laten we zien
aan hand van de ontwikkeling van de Gebiedsvisie Midden-Delfland®
2025: een sterk landschap. Het toont hoe effectief en verrijkend het is
om met alle betrokken mensen en organisaties tegelijkertijd te werken
aan een gezamenlijk vraagstuk.
Hoewel wij een voorbeeld uit het publieke domein gebruiken, laten
andere (inter)nationale ervaringen zien, dat deze aanpak ook zeer goed
werkt in het private en semi-publieke domein. Het ontwikkelen van een
shared-service organisatie in een multinational of het verbeteren van de
logistiek van een winkelketen kan evengoed met FutureSearch worden
aangepakt.
FutureSearch laat zien dat
je met flip-overs, stiften, een
goede zaal, de juiste mensen,
een goede vraagstelling en een
slim gestructureerd programma
binnen 2½ dag meer kunt
bereiken dan menig andere
vaak veel duurdere techniek.
West Virginia Governor’s
Office for Community
Services
American Cancer
Society
Canadian Diabetes As-
sociation
Executive Leadership in
Academic Medicine
Colorado Division of
Criminal Justice
Delaware State Police
South Dakota Rural De-
velopment Council
>>
1� 1�
ZORG VOOR EEN OPEN SYSTEEM VERKENNING
> leg vooraf geen claims op de gewenste uitkomsten
FOCUS OP DE TOEKOMST (5 – 20 JAAR)
> Fixeer niet op ‘fouten’ uit het verleden maar blijf focussen op de toekomst
SPREID HET PROGRAMMA OVER DRIE DAGEN
> slaap twee maal om ruimte te geven aan het leerproces
CREËER EEN BEELD VAN DE TOTALE CONTEXT, VOORDAT IEDEREEN
ACTIES FORMULEERT VANUIT ZIJN EIGEN SITUATIE
> betrek een breed spectrum aan verschillende gezichtspunten (belangen
en disciplines) bij het proces
> breng alle belangen in één ruimte bijeen (30 - 120 deelnemers)
LEG DE VERANTWOORDELIJKHEID VOOR DE VERANDEROPGAVE BIJ DE
DEELNEMERS
> voorkom presentaties door experts die komen vertellen wat er aan de
hand is en wat de beste oplossing isDe
prin
cipe
s ZORG ERVOOR DAT DE GROEPEN ZICHZELF KUNNEN MANAGEN
> ga niet voor de deelnemers zorgen, maar biedt hen de ruimte en de
veiligheid om voor zichzelf te zorgen
EIS VOLLEDIGE AANWEZIGHEID EN DEELNAME
> sluit observanten en journalisten uit; zij verstoren slechts het proces
LAAT IEDEREEN PUBLIEKELIJK UITSPREKEN WELKE VOLGENDE STAPPEN
ZIJ ZULLEN NEMEN
> leg de bal om actie te nemen niet terug bij de regie-/ sponsorgroep
ONTMOET ELKAAR ONDER GEZONDE OMSTANDIGHEDEN
> zorg dat iedereen elkaar ontmoet in één lichte, ruime zaal
TEN SLOTTE, ZORG DAT DE CONFERENTIE WORDT BEGELEID DOOR TWEE
ERVAREN PROCESBEGELEIDERS DIE ZICH OP DE KWALITEIT VAN HET
PROCES RICHTEN EN ZICH NIET MET DE INHOUD BEMOEIEN.
18 19
Mid
de
n-
De
lfla
nd
®
20
25 Hoe ziet Midden-Delfland er in 2025
uit? Is het gebied dan nog open of is
het in zijn geheel opgeslokt door de
omringende steden? Ondernemers, agrariërs, gemeenten, natuur- en milieubeschermers, de provincie, het waterschap en het rijk hadden ieder zo hun eigen, soms tegenge-stelde ideeën over de toekomst van het gebied. Iedereen was het er over
eens dat er in elk geval iets moest ver-
anderen, zonder dat iedereen daarbij
zijn eigen gang zou gaan. En dat daar
één visie en één samenhangend actie-
plan voor nodig was. Dat is gelukt. In
2 ½ dag hebben 63 betrokken partijen
gezamenlijk een actiegerichte gebieds-
visie voor Midden-Delfland ontwikkeld.
Hoe? Met FutureSearch, een voorbeeld
van veranderen door samen te creëren.
20 21
Spoorlijn 1847
De nieuwe waterweg isnog niet gegraven
Agrarisch weidelandschap
1850
Tuinbouw
L E G E N D A
Bebouwing
Natuur
Recreatie
Infrastructuur
Boerenland
A131922
Kanaal1892
Groentenveiling1921
Reservering nooit aangelegdeprovinciale weg (zandlichaam uitgevoerdals werkgelegenheidswerk)1940
Westlandsestoomtram 1912
Spoor totMaassluis 1891
Westlandsestoomtram 1907
Spoor tot Hoekvan Holland 1897
1940
De stad komt opzetten
Het Midden-Delfland gebiedMidden-Delfland is het laatste nog open
veenweidegebied in het zuidwestelijk deel
van de Randstad. Een groene oase tussen
de drie grote steden, Rotterdam – Delft
– Den Haag en het Westland. Het is een
waardevol en authentiek gebied met weidse
uitzichten, polderweggetjes, houtwallen en
karakteristieke boerderijen. Een Oudhollands
landschap te midden van 1,6 miljoen mensen.
Op het gebied kan een enorme druk komen te
staan als de Reconstructiewet, die sinds 1977
voor bescherming zorgt, in 2008 afloopt.
Tachtig procent van het gebied ligt binnen de
grenzen van de gemeente Midden-
Delfland, die daarmee verantwoordelijk is
voor het behoud en de versterking van dit
landschap. De overige 20% valt binnen de
grenzen van zes andere gemeenten.
Copy
right
bas
is k
aart
Rec
reat
iesc
hap
Mid
den-
Del
fland
/G.Z
-H, S
chie
dam
200
5
Bron historische gegevens kaarten: Stichting Midden-Delfland is Mensenwerk.
22 23
Zandlichaam A4sinds 1970
Inundatie Foppenpolder1992
De énige waterweg vaneconomisch belang
Vliegveld1956
A4 in2000
Rioolwaterzuiverings-installatie (RWZI)
A20
Stort havenslib
1975Hoogspanningsleiding
17 m
V l a a r d i n g e n
D e l f t
S c h i e d a m
S c h i p l u i d e n
M a a s l a n d
M a a s s l u i s
De Lier
Maasdi jk
Kwintsheul
Ri jswi jk
Water ingen
Naaldwi jk
Honselersdi jk
Ri jswwii jjk
Water ingen
2000
Tuinbouw
L E G E N D A
Bebouwing
Natuur
Recreatie
Infrastructuur
Boerenland
Midden-Delfl and begrensdDe gemeente De gemeente Midden-Delfland is op 1 januari 2004 opgericht met als
opdracht het Midden-Delfland gebied te versterken. De gemeente wil de
verdere ontwikkeling van het gebied, na het wegvallen van de bescher-
mende werking van de Reconstructiewet, niet aan toevallige omstandig-
heden overlaten. De kans daarop bestaat omdat een groot aantal partijen
zijn eigen stempel op het gebied drukt: agrariërs, ondernemers, bewoners,
recreanten, diverse verenigingen, natuurontwikkelaars, het waterschap, de
omliggende gemeenten, de provincie, het rijk, investeerders, etc..
In het najaar van 2004 besloot de gemeenteraad daarom tot de ontwikkeling
van een inspirerende, integrale gebiedsvisie. Zij zag dat het Midden-Delf-
land gebied naast een belangrijke functie voor de eigen gemeente ook van
onschatbare waarde is voor de omringende gemeenten en voor de recre-
atie, waterbeheer en -berging, natuur en landschap en cultuurhistorie. Het is
een rustpunt in de drukke Randstad.
De raad gaf aan het college van B&W de opdracht een proces te starten,
waarbij alle betrokken partijen zich ‘mede-eigenaar’ zouden gaan voelen
FutureSearch vergt, net als elk ander participatief proces, krachtig en modern leiderschap, dat richting geeft aan het proces, de inhoudelijke grenzen bewaakt en de middelen beschikbaar stelt. Dit leiderschap is niet visieloos. Integendeel,
de initiatiefnemer van een FutureSearch traject heeft vaak een uitgesproken visie: over de gewenste vormgeving van het proces en over mogelijke oplossingsrichtin-gen, maar staat ook open voor de visie van andere betrokkenen en wil daarmee graag
het gesprek aangaan. De andere betrok-kenen zijn slechts zeker over wat zij zelf willen. Zij hebben dezelfde twijfels over de te verwachten bijdragen van anderen. Door voor hun twijfels uit te komen geven zij aan open te staan voor een echte dialoog met
alle betrokkenen. Niet om die te overtuigen van het eigen gelijk, maar om van elkaar te leren en elkaar wederzijds te inspireren.
“Daarom zal de
gebiedsvisie
niet alleen door
de gemeente
Midden-Delfland
gemaakt wor-
den, maar zullen
er nadrukkelijk
ook andere par-
tijen betrokken
worden bij de
totstandkoming.”
(startnotitie ge-
biedsvisie
Midden-
Delfland)
24 25
Start van het procesOrganisatie van miniconferentie
Op weg naar de
Midden-Delfland conferentieMidden-Delfland conferentie
Besluitvorming
Uitvoering
RegiegroepProjectteam
VraagstellingDoelgroepenKaders
Go/no-goconferentie
Concept-gebiedsvisieActieplan
DefinitievevisieBestuursopdracht
WerkplanAandelenPlannenpasUitnodiging conferentie
OpiniekrantResultatenworkshops
FotoverslagUitgewerkte gebiedsvisie
Officiële publicatiegebiedsvisie
B e s l i s m o m e n t e n
S t a p p e n
De inrichting van het procesDe ontwikkeling van de gebiedsvisie is voorbereid in een aantal herkenbare stappen, met
tussentijdse beslismomenten.
van de te ontwikkelen gebiedsvisie en van het proces dat
daartoe leidt. De keuze voor de juiste aanpak werd neerge-
legd bij een begeleidingscommissie, bestaande uit vertegen-
woordigers van de vier grote partijen. FutureSearch sloot
het best aan bij de behoefte om andere partijen actief bij het
proces te betrekken, zonder dat vooraf de contouren van een
eigen visie op tafel moesten worden gelegd. Onder begelei-
ding van twee organisatieadviseurs en een communicatiedes-
kundige werd het proces gestart.
Het college en de raadsleden bleven nauw betrokken bij het
hele proces. Zij voelden zich mede-eigenaar van het proces
en konden net als alle andere partijen hun eigen inhoudelijke
inbreng leveren.
FutureSearch lijkt, net als elk ander participatief proces, op gespannen voet te staan
met de normale standaardprocedures voor besluitvorming in organisaties. Wat kan
de directie nog besluiten na een participatief proces? Wat kan de gemeenteraad nog
wijzigen aan de uitkomsten? Hoe verhoudt een participatief proces zich met de repre-
sentatieve vertegenwoordiging van de raad?
Het is belangrijk dit dilemma direct bij de start te onderkennen en bespreekbaar te
maken. Anders kan het aan het einde van het proces als een boemerang terugkeren. “V
oord
at w
e na
ar A
mer
ika
ging
en, h
eb ik
tege
n m
ijn g
roep
gez
egd:
onz
e do
elst
ellin
g di
t toe
rnoo
i is
het b
orde
s va
n de
ko-
ning
in. D
at w
as b
ewus
t zo
gefo
rmul
eerd
. Ied
ere
coac
h m
et to
erno
oi-e
rvar
ing
wee
t: sp
reek
uit
dat d
e fin
ale
je d
oel i
s en
na
het w
inne
n va
n de
hal
ve fi
nale
vlo
eit d
e en
ergi
e ui
t je
team
weg
. Daa
rom
moe
t je
een
doel
kie
zen
dat v
oorb
ij he
t doe
l lig
t.”[J
oop
Alb
erda
, coa
ch v
an d
e go
uden
oly
mpi
sche
vol
leyb
alpl
oeg
van
‘96]
2� 2�
Projectbureau Gebiedsvisie Midden-Delfl and
Keenenburgweg 55, Postbus 1, 2636 ZG Schipluiden
T 015-380 41 11, F 015-380 99 92
E gebiedsvisie@middendelfl and.nl, I www.middendelfl and.nl
ONTWIKKELING GEBIEDSVISIE
HOO_029 Briefpapier_06.indd 1
18-04-2005, 11:33:09
De start van het procesEen van de eerste stappen van het college van B&W was het instellen van
een regiegroep, verantwoordelijk voor de organisatie van het proces. De
groep bestond uit tien vertegenwoordigers van organisaties die een sleutel-
rol spelen in het gebied. Het college nodigde alle leden op persoonlijke titel
uit. Een ambtelijke projectgroep, voorgezeten door de wethouder Midden-
Delflandgebied, zorgde voor de organisatie en de logistiek van het proces.
Het duurde even voordat de regiegroep helemaal in
zijn rol zat. Maar uiteindelijk werd de gehele regie-
groep gezien als ‘eigenaar’ van het proces en niet
langer alleen de gemeente Midden-Delfland. De
gemeente heeft altijd gezegd dat de regiegroep
de verantwoordelijkheid moest nemen voor het
proces en heeft zich daaraan gehouden.
De regiegroepleden hebben veel met elkaar gediscussieerd
over de te volgen aanpak. Zij waren onzeker over de ef-
fectiviteit van het proces, maar konden daar samen gemak-
kelijk over praten. Ook al omdat er sprake was van een groot
onderling respect voor de diverse gezichtspunten. Hierdoor is
de regiegroep op één lijn gekomen. De eerste uiting was de
keuze van het logo, waarmee de groep liet zien dat de con-
ferentie geen op zich staand ‘event’ was maar een onderdeel
van een langlopend traject dat doorgaat na de conferentie.
Een eigen huisstijl met logo en briefpapier gaf het project
status.
Ruimte voor improvisatieVeranderingen zijn
(politiek) gevoelige
onderwerpen. Ie-
dereen heeft zijn
eigen verwachtin-
gen bij het proces,
soms ook bij de
uitkomsten. Een
goede communi-
catie is dan van
essentieel belang.
Het eindresultaat
is richtinggevend.
De regiegroep
denkt actief mee
over de communi-
catiestrategie.
FutureSearch werkt liever met een
regiegroep dan met een stuur-
groep. Een stuurgroep stuurt en de
leden beslissen meestal op basis
van een mandaat. Een regiegroep
biedt de leden de mogelijkheid het
proces open te houden en een vrije
inbreng te leveren.
Het is de rol van de regiegroep om
in nauwe samenwerking met de
opdrachtgever het proces vorm te
geven. De samenstelling van de re-
giegroep is van groot belang. In elk
geval een deel van de leden moet
vanaf het begin positief staan tegen-
over een open participatief proces.
De leden moeten over vertrouwen
en gezag beschikken om andere
direct belanghebbenden met kennis,
middelen en verantwoordelijkheid
bij het proces te kunnen betrek-
ken. Door het persoonlijke contact
worden er meer mensen bij het
proces betrokken en zullen zij ook
gemakkelijker een uitnodiging voor
de conferentie accepteren.“J
e he
bt d
rie s
oorte
n m
ense
n: z
ij di
e de
din
gen
doen
geb
eure
n, z
ij di
e ki
jken
wat
er
zal
geb
eure
n en
zij
die
zich
afv
rage
n w
at e
r eig
enlij
k ge
beur
t” [R
ober
t Ant
hony
]
28 29
Communicatie met de doelgroepenHet was onmogelijk om alle betrokkenen persoonlijk bij het proces te betrek-
ken, terwijl de gebiedsvisie toch een co-creatie moest worden van alle
mensen en organisaties in en rond Midden-Delfland. Omdat het belangrijk
was dat iedereen op de hoogte was van het doel van het proces, het belang
van het vraagstuk en de aanpak, kreeg de communicatie veel aandacht.
De bewoners werden actief bij het proces betrokken tijdens de jaarlijkse
Midden-Delfland dag. Zij konden met stickers op een troefkaart aangeven
welke functies zij belangrijk vonden voor het gebied en vertellen aan welke
activiteiten zij behoefte hadden. De resultaten werden tijdens de Midden-
Delfland conferentie gepresenteerd. De bewoners werden van het totale
proces op de hoogte gehouden door artikelen in het regionale dagblad en
het huis-aan-huis blad De Schakel. Verder kregen de bewoners allemaal de
speciaal gemaakte gebiedsvisie-opiniekrant Op weg naar een sterk land-
schap in de bus en verscheen er een extra uitgave van het gemeenteblad
inZicht.
Leontien Claessen
van Glaskracht had
hoge verwachtingen
van FutureSearch.
“Toen ik de methode
gelezen had klonk
het goed.” Haar
verwachtingen zijn
geheel uitgekomen.
“De flexibiliteit, de
zelfwerkzaamheid en
de mogelijkheid van
de deelnemers om
zelf invulling aan het
programma te geven,
zorgden voor veel
groepsdynamiek. Met
name de terugkop-
peling zorgde ervoor
dat er geen partijen
afhaakten. Het gaf mij
in ieder geval veel dy-
namiek. Ik merkte dat
ik de tweede dag met
veel plezier naar de
conferentie ging. Dat
is bij andere conferen-
ties wel anders. Als
het nodig mocht zijn
zal ik zeker aan Futu-
reSearch denken.”
“Goed zo Harry, het gaat niet om je talenten, het gaat om de keuze die je maakt” [Perkamentus]
30 31
De miniconferentieOm tot een breed gedragen en inspirerende vraagstelling te komen voor de
Midden-Delfland conferentie, organiseerde de regiegroep een miniconferen-
tie van één dag. Aan die conferentie namen ca. 30 mensen deel, afkomstig
uit de belangrijkste betrokken partijen.
Het effect van de mini-conferentie was groot. De deelnemers zagen in dat
de opgave complex was. Het brainstormen over de belangrijkste ontwik-
kelingen en trends, de discussie over de juiste formulering van de opgave
en het inventariseren van alle betrokken partijen overtuigden de deelnemers
van de noodzaak om met veel partijen tezamen de gebiedsvisie te ontwik-
kelen.
Als symbool dat alle betrokken partijen
een aandeel hadden in de instandhou-
ding en versterking van Midden-Delfland,
kregen de deelnemers aan het einde
van de conferentie een ‘certificaat van
aandeel’. Dit certificaat gaf aan dat zij
aandeelnemer van Midden-Delfland zijn.
Ook deelde de gemeente ‘plannenpas-
sen’ uit. Een soort ‘creditkaart’ waarmee
zij aantoonde dat zij elk initiatief om op
weg naar de FutureSearch conferentie
iets te organiseren toejuichte en mogelijk
wilde maken.
DE MINICONFERENTIE HAD VIER DOELEN:
> de deelnemers kennis laten maken met de principes van FutureSearch
> het bepalen van de centrale opgave voor de grote conferentie
> het vaststellen van de tijdhorizon
> het inventariseren van alle uit te nodigen partijen.
MIDDEN-DELFLAND 2025:
EEN STERK® LANDSCHAP VOOR DE ZUIDVLEUGEL VAN DE RANDSTAD.
Sterk® staat voor:
> identiteit > open, rust en ruimte
> economisch draagvlak > dynamisch
“We
hebb
en w
eini
g tij
d en
vee
l te
doen
. Lat
en w
e de
tijd
nem
en v
oor w
at w
e do
en.”
[Osc
ar W
ilde]
Een geslaagde FutureSearch conferentie staat of valt met het formuleren van de juiste
veranderopgave. Deze moet uitdagend en uitnodigend zijn met een voelbare urgentie.
Tegelijkertijd moeten in de vraagstelling de grenzen duidelijk worden aangeven. De op-
gave bepaalt uiteindelijk welke partijen voor de conferentie worden uitgenodigd.
In FutureSearch speelt de tijd een belangrijke rol. Er wordt veel tijd besteed aan het
vormen van een gedeeld beeld van het verleden voordat de deelnemers zich buigen over
de gewenste toekomst. Er moet overeenstemming ontstaan over de complete tijdhorizon
voor de FutureSearch conferentie: hoe ver kijken we terug en hoe ver vooruit?
De definitieve opgave voor het ontwikkelen van de gebiedsvisie werd:
32 33
Op weg naar de Midden-Delfland conferentieTussen de mini-conferentie en de Midden-Delfland conferentie organiseer-
den verschillende partijen activiteiten, zoals:
> de agrariërs die met elkaar een landbouwvisie ontwikkelden, waardoor zij
beter hun inbreng konden leveren tijdens de conferentie
> de Midden-Delfland Vereniging, het waterschap Delfland en de gemeente
Midden-Delfland die samen met andere geïnteresseerden verschillende
beheermogelijkheden voor het gebied verkenden
> de Midden-Delfland Vereniging die tal van activiteiten en bijeenkomsten
organiseerde met en voor haar leden. De jaarlijkse Midden-Delfland
dag in juni werd benut om de bevolking meer bij de ontwikkeling van de
gebiedsvisie te betrekken. Mensen werden onder andere gevraagd welke
activiteiten zij graag in het gebied wilden zien
> de gemeente die het initiatief nam voor een expertmeeting over de grond-
problematiek.
Uitnodiging voor de conferentieDe resultaten van de miniconferentie werden verwerkt in een kleurrijke
infographic met daarin zowel de opgave, de vele invalshoeken en alle
betrokken partijen. Deze infographic diende als uitnodiging voor de grote
conferentie. Het gaf de genodigden in een oogopslag een duidelijk beeld
waar het in de Midden-Delfland conferentie om zou gaan en
wie alle betrokkenen waren.
Een infographic als verslag is niet alleen fancy, maar ook effectief. Veel meer dan een
stuk tekst nodigt een infographic uit tot lezen en bestudering. Iedereen wordt zich in een
oogopslag bewust van de volle complexiteit van de opgave.
Een infographic is een visualisatie van een
proces of een visie. De nadruk ligt op het vi-
sualiseren van kennis, inzichten, processen,
ideeën, doelen en de emoties die mensen
daarbij ervaren, eventueel via metaforen die
de werking illustreren.
Zo’n visualisatie kan nuttig zijn als onderdeel
van een veranderproces of visiesessie door-
dat het een geheugensteun kan vormen voor
de uitkomsten ervan. De inzet en productie van
dit communicatiemiddel kan ook de helderheid
van werkprocessen en de identificatie van
taken daarbinnen vergroten. Hierdoor ontstaat
een (bewustwordings)proces van (vaak
vernieuwde) betrokkenheid voor gezamenlijk
overeengekomen doelen.
“Ver
tel h
et m
ij en
ik z
al h
et v
erge
ten,
laat
het
mij
zien
en
ik z
al h
et m
ij he
rinne
-re
n, b
etre
k m
ij er
in e
n ik
zal
het
beg
rijpe
n.” [
Chi
nees
spr
eekw
oord
]
34 35
Samen naar een sterk landschapVoorafgaande aan de Midden-Delfland confe-
rentie werd een krant gemaakt: ‘Samen naar
een sterk landschap’. Deze diende om alle
genodigde partijen een beeld te geven van de
uiteenlopende visies op het gebied. Jour-
nalisten interviewden verschillende partijen
variërend van schoolkinderen en agrariërs tot
de minister van Volkshuisvesting Ruimtelijke
Ordening en Milieu.
De krant ‘Samen naar een sterk landschap’
gaf duidelijk aan waarom het gebied versterkt
moest worden. Er bleek ook uit dat niemand
de wijsheid in pacht had en dat er geen
eenduidig probleem of oplossing bestond voor
Midden-Delfland. De krant gaf een prachtig
bewijs voor de noodzaak van een participatief
proces. De visies op de gewenste ontwik-
kelingen in het gebied verschilden enorm.
Tegelijkertijd werd een zekere overlap in al
die visies duidelijk.
Naast alle deelnemers ontvingen ook alle
inwoners van het Midden-Delflandgebied
deze opiniekrant. Op deze wijze werden zij
op de hoogte gesteld van het proces rondom
de gebiedsvisie. Ook werden zij uitgenodigd
hun visie op de toekomst van het gebied te
geven.
Govert van Oord, voorzit-
ter van de Midden-Delfland
Vereniging, geeft toe dat hij in
het begin enigszins aarzelend
was, niet zozeer over de
methode maar wel over de
context. “We hadden met een
gemeente te maken die een
beperkte ervaring had in het
voeren van inhoudelijke debat-
ten. Ik zou zelf een bureau
hebben gekozen dat heel sterk
was gericht op de inhoud in
plaats van op het proces “Maar
het is hem alleszins meegeval-
len. “Er is een houtsnijdend
resultaat uit voortgekomen.
Het proces is zodanig dat het
mensen motiveert verant-
woordelijkheid te nemen voor
het proces en het resultaat.
Daarbij is er een goed stuk ge-
maakt, dat het enthousiasme
van de groep weerspiegelt. Wij
gaan er als vereniging nu mee
aan de slag.”
Een opiniekrant kan twee doelen
dienen. De krant kan alle betrokke-
nen laten zien dat de wijze waarop
naar het verandervraagstuk wordt
gekeken afhankelijk is van wie er
kijken, hoe zij kijken en met welke
achtergrond zij kijken. En dat er
dus vele interpretaties en
oplossingen
zijn. Tegelijkertijd biedt
zo’n uitgave de mogelijk-
heid om een brede kring
van betrokkenen, die niet
tijdens de FutureSearch
conferentie aanwezig
kunnen zijn, een
beeld te geven
waar het tijdens
de conferentie
over gaat. Op
basis daarvan
kunnen zij
hun visie
meegeven
aan de
conferen-
tiedeel-
nemers.
“De
war
e on
tdek
king
srei
s be
staa
t nie
t uit
het z
oeke
n va
n ni
euw
e ve
rgez
icht
en, m
aar i
n he
t krij
gen
van
nieu
we
ogen
.” [P
rous
t]
3� 3�
De conferentie: Midden-Delfland 2025Na een voorbereiding van ruim 9 maanden vond op 8, 9 en 10 september
2005 de Midden-Delfland conferentie plaats. Gedurende 2 ½ dag maakten
in totaal 125 mensen, afkomstig uit 63 organisaties, samen de toekomstvi-
sie en het uitvoeringsplan.
De conferentieruimte, een speciaal daarvoor ingerichte, net opgeleverde
moderne ligboxenstal lag midden in het gebied. Op weg ernaartoe reden
de deelnemers dwars door het open gebied. Aan de horizon zagen zij de
contouren van de omliggende en oprukkende steden, industrieën en glas-
tuinbouw. Ter plekke ervoeren zij de oase van rust en natuur die de ruimte
en het landschap hen bood. De ligboxenstal bood alles: frisse lucht, uitzicht
op het gebied, volop ruimte en een prachtige omgeving.
Enkele dagen voor de conferentie ontvin-
gen de deelnemers een conferentiemap.
Daarin zat alle informatie die nodig is voor
een succesvolle conferentie: het program-
ma, alle opdrachten, de spelregels en
inhoudelijke stukken die verschillende
partijen ter voorbereiding op de
conferentie hebben opgesteld.
De conferentiemap was in
de huisstijl van het project
vormgegeven.
De kwaliteit van
de conferen-
tiezaal is mede
bepalend voor
het succes van
een FutureSearch
proces. Tijdens de
conferentie komen
alle deelnemers in
één ruimte bij el-
kaar. Er zijn geen
kleine zaaltjes,
wel plekken waar
kleinere groepen
rustig met elkaar
kunnen werken
in een gezonde
omgeving.
Transportondernemer Dirk Post, was in het begin
best sceptisch. Hij had veel negatieve verwachtin-
gen omdat de mensen van FutureSearch niet uit
het gebied kwamen en de cultuur niet kenden. Hij
was er verbaasd over dat tijdens de conferentie er
maar twee mensen ‘voor de klas’ stonden die de bal
teruggaven aan de aanwezigen. “Dat was echt een
cultuurschok.” Hij vindt het een compliment waard dat
ze het in drie dagen voor elkaar hebben gekregen om
125 mensen een plan te laten maken, die daar ook
nog verantwoordelijkheid voor nemen. Het succes
heeft er in gelegen dat er goed naar de mensen is
geluisterd en dat ze geprikkeld werden om hun eigen
belang te koppelen aan het algemene belang.
“Als
je n
iet w
eet w
aar j
e he
en g
aat,
wee
t je
ook
niet
wan
neer
je e
r ben
t.”
38 39
FutureSearch principes
Midden-Delfland 2025, een sterk® landschap
Principes
1.alle parti�en die �elang he��en �i�
alle parti�en die�elang he��en�i�
de uitkomst zi�n in deze ruimte
aanwezig
2. ki�k eerst naar het geheel alvorens
deeloplossingen te ontwikkelen
3. zet niet de pro�lemen maar de
gezamenli�k gewenste toekomst
voorop
4. elke groep organiseert zichzel�� en
elke groep organiseert zichzel�� en
iedereen is verantwoordeli�k voor het
eigen handelen
een FutureSearch conferentie
De Agenda
DonderdagmiddagStap 1: Verleden
Donderdagavond envrijdagochtendStap 2: Heden
VrijdagmiddagStap 3: Toekomst
Vrijdagmiddag enzaterdagochtendStap 4: Overlap in detoekomstbeelden
ZaterdagochtendStap 5: Acties
Vijf stappen
Dag 1Net als bij veel andere
conferenties werd de bij-
eenkomst geopend door de
belangrijkste sponsoren: de
burgemeester van Midden-
Delfland en de gedepu-
teerde van de provincie
Zuid-Holland. Behalve een
historicus die was uitgeno-
digd om in vogelvlucht de
ontwikkeling van het gebied
te schetsen, waren er geen
inleidingen.
Aan het begin van de conferentie worden de spelre-
gels toegelicht. Dit zijn een paar basale afspraken
over de manier waarop de gesprekken in de kleine
groepen en in de voltallige groep worden georga-
niseerd en begeleid. Er wordt stilgestaan bij wat
de deelnemers kunnen verwachten aan emoties
en gevoelens. Tijdens de conferentie hangen
alle resultaten van de groepen voortdurend
zichtbaar in de conferentiezaal.
Het programma van een FutureSearch
conferentie heeft een vaste structuur.
Het leidt de hele groep via samenhan-
gende stappen door de tijd:
het verleden – het heden –
de toekomst – het heden.
40 41
Na de korte introducties was de vloer volledig aan de deelnemers. Hen
werd gevraagd zich te verplaatsen naar de periode 1955 - 2005. Op drie
tijdlijnen brachten zij met elkaar belangrijke gebeurtenissen en mijlpalen in
beeld in hun persoonlijke geschiedenis, in de wereldgeschiedenis en in de
ontwikkeling van Midden-Delfland. Vervolgens analyseerden zij in kleine,
gemengde groepen de tijdlijnen. Wat vertelden deze verhalen hen over
de opgave waar zij voor stonden? Het merendeel van de deelnemers aan
de conferentie bleek een traditioneel beeld te hebben van het platteland,
gebaseerd op hun eigen persoonlijke geschiedenis. Enkele deelnemers
waarschuwden dat dit een gevaar inhield voor de visievorming, aangezien
de gemiddelde leeftijd van de aanwezigen hoog was. Wie zou de wensen
van de toekomstige generaties bewaken?
Door het in beeld brengen van de geschiedenis van het vraagstuk wordt de historische context voor iedereen direct zichtbaar. Welke gebeurtenissen in het verleden beïn-vloeden het gebied en de deelnemers nog steeds? Welke bepalen de houding ten opzichte van het vraagstuk? Er is nog een ander effect. De deelnemers worden mede door deze opdracht een ‘groep’. Hiërarchische en status-verschillen verdwijnen. Duidelijk wordt dat iedereen deel uitmaakt van dezelfde wereld en dat onze persoonlijke geschiedenissen veel overeenkomsten vertonen. Allemaal belangrijke voorwaarden om later met elkaar op gelijkwaar-dig niveau in gesprek te komen.
42 43
Bij FutureSearch blijven verschillen van inzicht en opvatting zichtbaar. Er wordt nooit geprobeerd deze verschillen te verbergen of te verdoezelen. Natuurlijk ontstaan er discus-sies over wat ‘waar’ en ‘niet waar’ is. Maar als deelnemers, ook al is dat er maar één, niet overtuigd kunnen worden, blijft de tegengestelde opvatting zichtbaar. Zo kunnen er bij het inventariseren van de trends en ontwikkelingen elkaar volstrekt tegensprekende items op de ‘mind map’ terecht komen.
Een FutureSearch conferentie kent twee onderbrekingen van één
nacht. Dit wordt bewust zo gedaan om de deelnemers de kans te
bieden om buiten de sfeer van de conferentie een en ander opnieuw op
zich te laten inwerken en te verwerken. Het voorkomt het ontstaan van
‘groupthink’ en tunnelvisies.
Na het verleden richtten de deelnemers de blik op het
heden. De voltallige groep brainstormde over alle trends
en ontwikkelingen die zij van belang vonden voor Mid-
den-Delfland. Elke deelnemer kreeg de kans zijn eigen
inbreng te leveren. Twee deelnemers beheerden de
‘mind map’, waarop zij alle resultaten schreven.
Plenair is vervolgens de betekenis van enkele belangrij-
ke trends en ontwikkelingen besproken, van prioriteiten
voorzien en geclusterd. Hiermee eindigde de eerste dag
van de conferentie.
Kees Boks is als projectsecretaris nauw betrok-
ken geweest bij het ontwikkelen van de gebiedsvisie.
Met FutureSearch is het volgens hem gelukt om alle
partijen uit de regio bij elkaar te brengen en vanuit een
gemeenschappelijk vertrekpunt de visie te ontwik-
kelen. “Als gemeente hebben we ons gecommitteerd
om Midden-Delfland open te houden, maar wilden
de andere partijen, zoals de omliggende gemeenten,
dat ook, was de vraag?” Hij vond het best spannend
omdat je niet met een concreet inhoudelijk doel
werkt. “Er wordt meer op het proces dan op inhoud
gestuurd. Maar het resultaat mag er zijn. Nu hebben
we als gemeente de opdracht de visie uit te werken
en door te pakken. Het einde van FuterSearch is het
begin van het uitvoeringstraject.”
44 45
Dag 2De tweede dag startte in kleine groepen. Deelnemers die één bepaald
belang met elkaar deelden zaten bij elkaar. Zo was er één groep rond het
ondernemersbelang, één rond het agrarische belang, één rond het water-
belang en één rond het bestuurlijke belang. Deze homogene groepen analy-
seerden de trends en ontwikkelingen opnieuw. Plenair vertelden de groepen
vervolgens aan elkaar wat vanuit hun gezichtspunt de belangrijkste trends
en ontwikkelingen waren. Zij gaven daarbij aan wat zijzelf al voldoende én
nog onvoldoende doen om op deze trends en ontwikkelingen in te spelen.
Als vanzelf begonnen groepen na alle presentaties aan te geven wat zij, nu
zij alle anderen aangehoord hadden, van hun eigen opstelling ten opzichte
van het gebied vonden. Op sommige activiteiten waren ze trots, andere
konden ze, bij nader inzien, beter niet meenemen naar de toekomst.
Aan het einde van het gesprek over het heden vormen de deelnemers
veel meer één groep dan aan het begin van de conferentie. Zij hebben
elkaar een blik gegund in hun achtergronden, in wat hen bezig houdt en in
het perspectief van waaruit zij naar het vraagstuk kijken. Er ontstaat meer
begrip voor ieders positie en opstelling. De aanwezigen voelen en merken
hoe intens iedereen betrokken is bij het vraagstuk dat voorligt. Tegenstellin-
gen vallen niet weg, maar komen in een ander perspectief te staan. Doordat
iedereen zijn perspectief deelt, krijgen alle betrokkenen inzicht in het totale
vraagstuk.
In een FutureSearch conferentie spreken de deelnemers alleen oordelen uit over hun eigen
opstelling en handelingen. Zij oordelen niet over elkaar. Wel kunnen de groepen op elkaar rea-
geren en kunnen zij aangeven of zij het beeld dat anderen van zichzelf hebben ook herkennen.
Hiermee worden (meestal onuitgesproken) beelden die groepen vaak van elkaar hebben en die
hun houding ten opzichte van elkaar bepalen, zichtbaar gemaakt.
4� 4�
“Het
is z
eer r
iska
nt o
m te
pro
bere
n ze
lf de
toek
omst
te b
epal
en, m
aar m
inde
r ris
kant
dan
dit
na te
late
n.
We
kunn
en a
lleen
dan
zel
f de
toek
omst
bep
alen
als
we
het o
ude
kunn
en o
pgev
en.”
[Pet
er D
ruck
er]
Met het beeld van het verleden en het heden voor ogen, was de groep
klaar voor de volgende stap: de toekomst. In kleine groepen bogen de
deelnemers zich over de vraag: hoe willen wij dat Midden-Delfland er op
9 september 2025 uit ziet en hoe denken wij daar te kunnen komen? De
groepssamenstelling was vrij op één uitzondering na: er werd één groep
met uitsluitend jonge deelnemers gevormd (geboren na 1970). De wat
verder gelegen toekomst is immers van hen.
Elke groep kreeg de kans om op haar eigen creatieve wijze de toekomst te
verbeelden. Hiervoor was allerlei materiaal beschikbaar. Deze stap maakte
veel energie en creativiteit los. De deelnemers kregen eindelijk de kans
hun beelden over de toekomst van Midden-Delfland met anderen te delen
en te visualiseren. Met veel enthousiasme werden de resultaten aan elkaar
gepresenteerd.
Bij een van de presentaties ontstond enige commotie. De deelnemers die
geen inwoners waren van Midden-Delfland werd gevraagd de zaal te verla-
ten. Na betaling van € 1 konden zij weer terugkeren. Ongeveer de helft van
de groep verliet confuus de zaal. In tweede instantie riep deze actie heftige
reacties op. Mensen voelden zich niet gezien in de bijdragen die zij leverden
aan de conferentie en aan het gebied. De groep had enige tijd nodig om de
ontstane situatie te bespreken en af te ronden voordat zij toe was aan het
nemen van de volgende stap.
Bij de verbeelding
van de toekomst
richten de groepen
zich op de centrale
opgave van de con-
ferentie. Die opgave
moet zodanig zijn
geformuleerd dat
het de deelnemers
stimuleert om vanuit
het geheel te denken
en niet vanuit ieders
eigen belang. In de
voorgaande stappen
heeft iedereen een
beeld van de totale
context van de op-
gave gekregen.
Het is belangrijk om
in zo gevarieerd
mogelijke groepen de
blik op de toekomst
te werpen. Juist de
combinatie van ver-
schillende disciplines
en belangen leidt tot
vernieuwend denken.
De vorm van de presentaties is volledig vrij. Wel wordt aan de deelnemers
gevaagd zo concreet, levendig, sprekend en beeldend mogelijk te zijn. Om
luchtfietserij te voorkomen is het belangrijk een aantal eisen te stellen aan
de inhoud. De deelnemers moeten de geschetste visie echt willen, hij moet
aantrekkelijk zijn, letterlijk en figuurlijk en hij moet realistisch zijn.
Nadat de presentaties van de toekomstvisies waren afgerond, inventariseer-
den alle groepen in een aantal ronden de overlap en de verschillen in de
visies. Ook werd hen gevraagd een overzicht te maken van alle genoemde
acties die hadden bijgedragen aan de verwezenlijking van de visies. Nadat
er een compleet overzicht hing, eindigde de tweede dag.
Bij het inventarise-
ren van de overlap
en de verschillen
in de visies zien de
deelnemers dat de
overlap vaak vele
malen groter is dan
zij bij aanvang van
de conferentie ver-
wachten. Er ligt ech-
ter ook een risico op
de loer. Ook al zijn
de gepresenteerde
toekomstvisies zeer
concreet, de uit-
eindelijke ‘eens’ en
‘oneens’ lijst wordt
nog wel eens op een
hoog abstractieni-
veau geformuleerd.
Gelukkig zijn er altijd
deelnemers die dit
signaleren en de
ruimte creëren om
weer de diepte in te
gaan.
48 49
Dag 3Bij het begin van de derde dag bleek dat veel deelnemers niet tevreden
waren over het resultaat van de tweede dag. De ‘eens’ en ‘oneens’ lijst was
volgens hen geen goede afspiegeling van de vernieuwende en verfrissende
ideeën uit de toekomstvisies. Doorgaan met deze uitkomsten zou hen geen
energie geven. Zij wilden terugkeren naar de toekomstvisies, van daaruit
een aantal thema´s benoemen en deze verder uitdiepen. Zij vonden veel
weerklank in de voltallige groep. In no time stonden er 11 personen voor
de zaal, ieder met een thema dat zij wilden uitwerken. Groepen waren snel
gevormd.
Na één uur intensief werken konden alle groepen hun resultaten presente-
ren. Het verhaal van de eerste groep riep vragen op. Een andere groep gaf
echter aan de antwoorden te hebben. Dit ging twee presentaties zo door.
De overige presentatoren vormden daarop uit zichzelf een rij om op samen-
hangende wijze hun resultaten te laten zien. Voor ieders ogen ontrolde zich
de totale gebiedsvisie. Deze werd nog eens extra zichtbaar in de structuur
van de gebiedsvisie die één groep had gemaakt met thema´s en onderwer-
pen uit de afgelopen dagen. Niemand zag aanleiding de visie nog op punten
ter discussie te stellen.
Geef mensen
de ruimte, laat
hen merken dat
het succes van
de conferentie
van hen afhangt.
Veel deelnemers
ervaren dit
aanvankelijk
als een
cultuurshock.
Zij nemen
echter snel hun
verantwoorde-
lijkheid op. Soms
aangemoedigd
door een kleine
kopgroep.
Het is belangrijk dat ieder-
een in kan stemmen met de
uiteindelijke toekomstvisie en
dat die bij alle aanwezigen
eenzelfde enthousiasme en
energie oproept. Verder geldt
dat ook degenen die niet
bij de conferentie aanwezig
waren, maar wel met de visie
te maken krijgen, deze moeten
kunnen begrijpen.
Als
erg
ens
muz
iek
in z
it, m
oet j
e di
e va
ak z
elf m
aken
Bij FutureSearch doen de deelnemers mee op basis van zelfmanagement en nemen ze
verantwoordelijkheid voor hun eigen handelen. Ontstaat er een situatie waar een of meer
deelnemers zich niet prettig bij voelt, dan krijgen zij alle ruimte om dit bespreekbaar te ma-
ken. De procesbegeleiders zorgen er tijdens de conferentie voor dat er geen deelnemer(s)
worden buitengesloten of zich alleen voelen staan. Zij houden in de gaten of de groep als
totaal eraan toe is om de volgende stap te nemen.
50 51
Ten slotte bogen alle deelnemers zich - soms individueel soms met
anderen - over de vraag welke acties en projecten zij zullen ondernemen
om de nu gedeelde visie waar te maken. Deze acties bevatten ook afspra-
ken over de onderlinge afstemming, coördinatie en samenwerking bij de
uitvoering.
Aan het slot van de conferentie presenteerden alle deelnemers hun indivi-
duele en gezamenlijke actieplannen. Sommige startten al de week na de
conferentie. Om het uitgesproken commitment extra kracht te geven werden
de – trots kijkende – deelnemers met hun actieplannen op de foto vastge-
legd.
Bij een goede FutureSearch voelen de deelnemers zich als co-creator
medeverantwoordelijk voor het resultaat van de conferentie en zijn zij
gemotiveerd om iets met de resultaten te doen. De onderlinge verhoudingen
in het netwerk zijn wezenlijk veranderd. De deelnemers zullen elkaar blijven
herinneren aan hun gezamenlijke avontuur tijdens de conferentie. Volgens Tineke Ruijgh, lid van het Dagelijks Be-
stuur bij het Hoogheemraadschap van Delfland,
heeft FutureSearch het proces om tot een gebieds-
visie te komen voor Midden-Delfland een duw in de
goede richting gegeven. De driedaagse conferentie
was wat ze verwacht en gehoopt had. Ze geeft aan
dat, doordat de conferentie zo’n succes was, een
goede nazorg van groot belang is. Er zijn grote
verwachtingen gewekt bij veel mensen. Ook zou zij
graag de spelregels nog iets beter uitgelegd zien.
Zoals het belang alle drie de dagen mee te maken.
Wie na de tweede dag afhaakte, had waarschijnlijk
een kater. Ook had wat haar betreft meer aandacht
moeten worden besteed aan het voorwerk van de
verschillende belangengroepen. Die sneeuwde nu een
beetje onder, maar ondanks deze kritiekpunten is ze
blij met het resultaat, de gebiedsvisie! Zij wijst tot slot
nog op het belang van de conferentieruimte, die moet
passen bij het doel van de bijeenkomst. “In Midden-
Delfland konden we zo vanuit de stal het onderwerp
van de visie steeds zien, horen, ruiken en voelen, dat
was onbetaalbaar.”“Id
eas
won
’t ke
ep: s
omet
hing
mus
t be
done
with
them
.” [A
.N. W
itheh
ead]
52 53
Doorbraken De Midden-Delfland conferentie leidde tot verschillende doorbraken in het
denken en handelen van de deelnemers:
1. iedereen is doordrongen van het gemeenschappelijke belang: ver-
sterking en behoud van Midden-Delfland® voor alle inwoners van de
Zuidvleugel van de Randstad
2. hierdoor heeft de decennialange interne gerichtheid van Midden-Delf-
land plaats kunnen maken voor een verbinding tussen de kwaliteiten
van Midden-Delfland® - een uniek en schaars hoogwaardig landschap in
de Zuidvleugel van de Randstad - en de omliggende steden
3. de agrariërs hebben voor het eerst gezamenlijk hun visie op hun spe-
cifieke rol in het gebied gedefinieerd. Daarmee is hun rol in een breder
perspectief komen te staan. Zij gaan met het waterschap het landschap
beheren en krijgen hun groene en blauwe diensten in de toekomst
marktconform vergoed
4. ondernemers, die zich jarenlang afzijdig hebben opgesteld, zijn zich met
een enorme schok bewust geworden van het krachtenveld waar zij deel
van uitmaken. Zij gaan zich anders organiseren. Een fusie tussen de
ondernemersverenigingen wordt voorbereid
5. de gemeente Midden-Delfland zal – in plaats van de provincie – de een-
heid in het gebied bewaken
�. alle sleutelpartijen in het gebied bundelen en integreren hun geldstro-
men die zijn gericht op de ontwikkeling en het beheer van Midden-Delf-
land
�. een nieuw instrument, het landschapsontwikkelingsplan (LOP) zal
leidend zijn voor de ruimtelijke ontwikkeling en inrichting van Midden-
Delfland. De basiskwaliteiten van de deelgebieden bepalen de ondergrens
van de ontwikkelingen
8. het openbaar bestuur geeft ruimte aan agrariërs en ondernemers om zelf
aan te geven hoe hun initiatieven bij de basiskwaliteiten van de deelgebie-
den passen en zoekt, indien nodig, actief mee naar alternatieven
9. de bestuurlijke cultuur verandert van nee, tenzij naar ja, mits ….
Angst en bescherming maken plaats voor ambitie en versterking
10. alle betrokken overheden, maatschappelijke groeperingen en ondernemers
werken intensief met elkaar samen in een nieuw op te zetten uitvoerings-
organisatie om de inrichting en het beheer van het gebied gezamenlijk in
goede banen te leiden.
“Wat een vaag gedoe,” was de eerste gedachte van
Tineke van Nimwegen, raadslid van de gemeente
Den Haag, luisterend naar een presentatie tijdens de
eerste bijeenkomst van de regiegroep Midden Delf-
land. “Het klonk mooi, maar het was me te abstract
en niet duidelijk hoe de mensen van FutureSearch
precies werkten, maar gaandeweg zetten zij de
mensen wel op een slimme manier aan het werk en
wisten ook de betrokkenheid te vergroten. En het
is een boeiend proces geworden, juist ook door de
inzet en betrokkenheid van velen. Op de miniconfe-
rentie werd ik helemaal enthousiast. We waren daar
echt concreet een aanzet tot een toekomstvisie aan
het ontwerpen, met medewerking van vele potentiële
partners. De regiegroep werkte goed samen zodat
we ook vooruitgang boekten en daar weer nieuwe
energie van kregen. De kerndoelen werden goed
geformuleerd en uitgetest, ter voorbereiding van het
septembercongres.
Het congres zelf vond ze een ervaring op zich,
waarin vele nieuwe kennis is verkregen dankzij de
inzet van velen. Confronterend vond zij het moment
dat mensen die niet in Midden-Delfland woonden
uit de zaal werden gestuurd. Dit maakte volstrekt
duidelijk dat dit contraproductief was en dat partners
elkaar nodig hadden. Wel vindt ze dat er meer werk
mag worden gemaakt van de nazorg, daar is te
weinig aan gedaan.
Je ziet het pas als je het doorhebt [J. Cruijff]
54 55
1 Journalistiek verslag
Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 6
JOURNALISTIEK VERSLAG MIDDEN-DELFLAND CONFERENTIE125 conferentiegangers ontwikkelen samen gebiedsvisie voor het jaar 2025
Midden-Del and op weg naar sterke toekomstdoor Willem SchramaMidden-Delfland, ook wel het kleine Groene Hart van Zuid-Holland genoemd, blijft in de komende 20 jaar een duurzaam ontwikkeld open cultuurlandschap waarin rust en ruimte beeldbepalend zullen zijn. Kleinschaligheid blijft het devies, al zal het gebied het eilandimago van zich afwerpen. De scheiding tussen stad, platteland, recreatie, natuur en agrarische activiteiten zal vervagen, maar de kwaliteit van het landschap is de gemeenschappelijke noemer geworden, waaraan alle
nieuwe activiteiten in het gebied zullen worden aangepast.
Onder het motto ‘eenheid in verscheidenheid’ zal een sterk landschap worden ontwikkeld dat tegemoetkomt aan de behoeften van het heden zonder de behoeftevoorziening van toekomstige generaties in gevaar te brengen. Indachtig de wens een AA-merk op het gebied van natuur en recreatie te worden, zal voortdurend naar een balans worden gezocht om de 3 P’s van duurzame ontwikkeling (People, Planet, Profit) in evenwicht te houden. Op basis van een nieuw planologisch akkoord zal een ontwikkelingsmaatschappij in het leven worden geroepen die de toekomstige inrichting van het gebied begeleidt.
Meerdere functiesVoor het boerenbedrijf, van oudsher de belangrijkste landschappelijke en economische drager van het gebied, blijft een prominente plaats ingeruimd. Maar daarnaast zal er, afhankelijk van de kwaliteitskaart van het gebied, in toenemende mate
ook ruimte zijn voor tal van andere maatschappelijke functies als wonen, werken, natuur, recreatie, educatie en nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Vanuit een kwalitatief sterke landschappelijke waarde zal het gebied zich steeds meer gaan verweven met z’n omgeving. Groenstroken en watergangen zullen doordringen tot in de omliggende steden.
Indachtig de filosofie ‘de natuur gaat de stad in, de stad gaat de natuur in’ zal de landschappelijke
en recreatiefunctie van het gebied waar mogelijk worden versterkt, met de nadruk op een verbeterde infrastructuur van de boezemwateren. Aan de randen van dit 6600 hectare grote gebied tussen Delft, Den Haag, het Westland en de Waterwegsteden worden ‘toegangspoorten’ gecreëerd. Daar ontmoeten informatievoorziening, recreatieve en economische activiteiten elkaar. Maar eveneens is er de intentie om in het gebied zelf verloren gegane cultuurhistorische monumenten, zoals bijvoorbeeld Huis ten Dorp, weer te
Foto Willem Schrama
Foto Willem Schrama
Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 7
herbouwen en ze een verblijfsfunctie in Midden-Delfland te geven.
Medeproducent en mede-eigenaarDeze ambities zijn vastgelegd in de ‘Gebiedvisie Midden-Delfland 2025’, zoals die op 8, 9 en 10 september tijdens een driedaagse conferentie door zo’n 125 vertegenwoordigers van alle betrokken instanties, overheden, verenigingen en belangengroepen werd geformuleerd. Het initiatief hiertoe was genomen door de nieuwe fusiegemeente Midden-Delfland met als woonkernen Den Hoorn, Schipluiden en Maasland. Voor het ontwikkelen van deze gebiedsvisie had de gemeenteraad gekozen voor de FutureSearch-methode, een participatieve vorm
waarbij de deelnemende partijen zelf medeproducent en mede-eigenaar worden van de te ontwikkelen visie en de bijbehorende actieplannen.
De ‘Gebiedvisie Midden-Delfland 2025’ is het antwoord op de uit 1977 daterende en in 2008 aflopende Reconstructiewet Midden-Delfland, die een ingrijpende herverkaveling tot gevolg had en die het gebied in de afgelopen decennia bescherming bood tegen de oprukkende verstedelijking in de zuidvleugel van de Randstad. Tegelijkertijd ontwikkelde Midden-Delfland zich tot een gekoesterd natuur- en recreatiegebied voor de plm. 1,6 miljoen inwoners uit de stedelijke
gebieden eromheen.
Nieuwe economische dragersDe toekomstige behoefte van Midden-Delfland is vooral gelegen in nieuwe economische dragers die tegenwicht kunnen bieden aan het afnemend perspectief van de melkveehouderij en die tegelijkertijd zo weinig mogelijk afbreuk doen aan de duurzame ontwikkeling van het gebied. In de nu ontwikkelde gebiedsvisie wordt voorgesteld de ruimtelijke kwaliteiten per deelgebied te definiëren en vervolgens te bezien of een economische activiteit past in het desbetreffende gebied. Zo niet, dan wordt op basis van andere gebiedskwaliteiten bezien of dat
elders wél kan.
In die lijn ligt ook de intentie kleinschalige winkeliers- en horecabedrijven te clusteren langs de randen van de woonkernen, met als doel de leefbaarheid van deze kernen te vergroten. Grootschalige bedrijven zouden een plek kunnen krijgen in de aan het Westland grenzende Oude Campspolder en in de thans in ontwikkeling zijnde Harnaschpolder bij Den Hoorn. De versnipperde glastuinbouw in het gebied zou op den duur moeten verdwijnen.
GroeninstrumentariumDoor de relatief hoge grondprijzen en dientengevolge ook de kwijnende belangstelling voor bedrijfsopvolging, is het vrijwel zeker dat van de plm. 70 nog resterende boerenbedrijven in het gebied er op den duur nog meer zullen verdwijnen. Om die reden wordt gepleit voor een actief ‘groeninstrumentarium’ c.q. grondbeleid, waarvan ook een grondbank deel zal uitmaken. Deze bank koopt selectief vrijkomende gronden tegen marktconforme prijzen, en verpacht deze weer tegen bedrijfseconomisch haalbare waarden aan veehouders.
Een dergelijk groeninstrumentarium
Foto Willem Schrama
Foto Willem Schrama
Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 8
zou zich ook moeten richten op strategische grondverwerving, met als doel die grond te bestemmen als natuur- en recreatiegebieden en deze tegen marktconforme prijzen te doen beheren door boeren, teneinde hun bestaan in het gebied meer armslag te geven. Op deze wijze zouden recreatiegebieden meer en beter kunnen worden ingepast in het landschap van Midden-Delfland en kunnen ook de voor dit gebied zo kenmerkende grutto- en andere weidevogelpopulaties in de toekomst behouden blijven. De boeren zelf zullen meer en meer initiatieven tot nevenactiviteiten gaan ontwikkelen teneinde hun economische basis voor de toekomst te verbreden.
Visie waterbeheerOp het gebied van waterbeheer zal een nieuwe visie worden ontwikkeld, met als ideaalbeeld vrije kanoroutes door het hele gebied heen (’s winters schaatsroutes) en startpunten vanuit de verstedelijkte gebieden zelf. Als metafoor voor de verweving van Midden-Delfland met z’n omgeving zag tijdens de conferentie een bloemfiguur het licht, met groene ‘bladeren’ tot in de steden en evenzo blauwe ‘meeldraden’ in de vorm van nieuw aangelegde watergangen die aansluiten op alle grote boezemwateren in de zuidelijke Randstad. Op die wijze kunnen aan de randen van het gebied poorten en knooppunten worden ontwikkeld waaraan de kwaliteiten van Midden-Delfland kunnen worden opgehangen.
Blijkens een opmerking van Jeltje van Nieuwenhoven, gebiedsgedeputeerde van de provincie Zuid-Holland die de conferentie opende, zal een definitief besluit over de aanleg van het resterende tracé van de verlengde A4 richting Vlaardingen en Schiedam (die dwars door het gebied loopt) niet lang meer uitblijven. In weerwil van dat gegeven sprak de conferentie zich uit voor het ook in de toekomst autoluw houden van Midden-Delfland. De al eerder genoemde
poorten van het gebied zullen voor de bezoekers als transferia fungeren, waar men van de auto kan overstappen op (huur)fietsen, kano’s en andere kleine vaartuigen en mogelijk ook paarden. Die plekken zijn bij uitstek ook geschikt voor nieuwe horeca-activiteiten, verkoop van streekproducten en promotieloketten voor evenementen en activiteiten in het gebied.
KwartiermakerDe nieuwe gemeente Midden-Delfland is door de visieontwikkelaars aangewezen als kwartiermaker om procesmatig handen en voeten te geven aan alle tijdens de conferentie tentoongespreide ambities, met onder meer als taak in de komende drie jaar een planologisch akkoord te ontwikkelen waarin duidelijke de groene grenzen en de hoofdbestemmingen van het gebied worden aangegeven en waarin ook grondspeculatie wordt ontmoedigd.
Gezamenlijk is besloten tot het oprichten van een projectbureau, dat in een duidelijke regierol een brug slaat naar de omliggende gemeenten en de daar overeengekomen hoofdlijnen en financieringsconstructies weer terugkoppelt naar alle
betrokkenen in het gebied (ook de gemeenten Delft, Schiedam, Vlaardingen en Maassluis hebben immers delen van Midden-Delfland binnen hun grenzen). Aan de gemeente Midden-Delfland is gevraagd hiervan de coördinatie op zich te nemen.
Sprekend namens de Zuid-Hollandse Milieufederatie verwoordde mevrouw Ellen Verkoelen de uitkomsten van de conferentie als volgt: ‘Het allerbelangrijkste is een cultuuromslag in dit gebied, waaraan alle partijen zich committeren. Komt die er niet, dan staan we hier over drie jaar weer opnieuw. Alles wat we willen kan, maar alleen onder een krachtige regie. Een regie die ervoor zorgt dat alle betrokken partijen hun verantwoordelijkheid nemen en dus meedoen. Als dát lukt, kunnen we over drie jaar datgene mogelijk gaan maken wat we voor het jaar 2025 allemaal beogen.’
Het eerste exemplaar van de ‘Gebiedvisie Midden-Delfland 2025’ zal worden uitgereikt aan koningin Beatrix, die op 11 november in het kader van haar 25-jarig regeringsjubileum een bezoek brengt aan Midden-Delfland.
Foto Willem Schrama
2 Resultaten van zaterdag 10 septemberDe deelnemers bespreken met elkaar in groepen welke overlap en verschillen er bestaan in de visies op Midden-Delfland 2025. Daarnaast inventariseren zij alle genoemde acties.
Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 10 Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 11 Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 12 Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 13
De deelnemers vergelijken ingrote groepen hun lijsten en stellen van daaruit eennieuwe lijst met overeenkomstenen verschilleninvisies opl Deze nieuwe eens- en oneenslijsten verknippen zij tot afzonderlijke items en hangen deze op een verzamellijst op de muur.
Oneens
Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 14
Eens
Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 19
De deelnemers clusteren alle items, bespreken deze net zo lang tot zij overeenstemming hebben bereikt over de items die op de eens-lijst thuishoren. Daartoe checken zij de lijst op compleetheid, vullen hem zo mogelijk aan en herformuleren waar nodig bepaalde items. Hiermee wordt het gemeenschappelijke toekomstbeeld expliciet en ontstaat de gebiedsvisie Midden-Delfland 2025.
Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 20 Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 21 Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 22 Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 23
Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 24 Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 25 Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 26 Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 27 Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 28
Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 30 Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 31 Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 32Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 33
Uitwerking thema’s gebiedsvisie
Verschillende groepen hebben diverse thema’s uit de gebiedvisie verder uitgewerkt. De ideeën worden puntsgewijs gepresenteerd
Economisch perspectief landbouw, inclusief beheer Midden-Delfland
• Het open agrarische cultuurlandschap, met de status van Provinciaal Landschap, wordt beheerd door boeren
• Er zijn verschillende bedrijfsstijlen, ‘gewone’ boeren, boeren met recreatie, boeren met zorg, boeren met beheertaken. De boeren werken samen zodat er diversiteit van agrarische producten en diensten in het gebied aanwezig ontstaat.
• Goed werkende groene organisatie die verder gaat dan een grondbank en kan sturen met grond bij bedrijfsbeëindiging en opvolging en die het agrarische grondgebruik veilig stelt.
• Projectbureau en gebiedsmakelaar, waar mensen terecht kunnen met al hun vragen en waar ook geld vandaan kan komen.
• De boeren verlenen groene en blauwe diensten die marktconform betaald worden en economisch rendabel zijn
• Financieren van 2/3 van het beheer is al geregeld. Dat wordt gecontinueerd. Als de boeren ook beheerwerkzaamheden gaan doen voor het Recreatieschap moet dat ook betaald worden.
• Adoptie, niet alleen van dieren en appelbomen, maar ook van bijvoorbeeld grond, boeren etc.
• Goede verbindingen met het gebied buiten Midden-Delfland
Natuur en landschapAMBITIE• Behoud van de openheid van het landschap, dat ook zeer geliefd is bij de
grutto. Deze vogel krijgt een dominante plek. Als je kiest voor de grutto dan heeft dat ook consequenties voor alle andere ontwikkelingen.
• Creëer natuurgebieden met een hoge kwaliteit. Ackerdijkse polder staat in de top vijf van belangrijke natuurgebieden. Waarom zou dat ook niet mogelijk zijn voor de Vlietlanden? Een gebied hoeft niet groot te zijn om toch grote natuurwaarden te hebben. Wanneer we gaan voor AA-klasse geldt dat ook voor de natuur.
• De recreatiegebieden die aangelegd worden passen in het open landschap. Bos past daar niet in. Dat kan alleen aan de randen als de recreatie daar behoefte aan heeft.
• Water als infrastructuur voor het landschap. De aanleg van een grote plas is wenselijk. Ook de cultuurhistorie kan daarvoor als leidraad gelden.
ACTIEPUNTEN• Breng de Vlietlanden in de top 5.• Het vraagstuk recreanten versus weidevogels. Als er gekozen wordt voor
het maximale aantal bezoekers dan kan de grutto niet meer als beeldmerk dienen. Het is aan deskundige om een ondergrens aan te geven. Bij hoeveel recreanten kunnen er nog grutto’s voorkomen?
• Kap Akkerhoutsebos• Inpassing recreatiegebieden in het landschap en tegengaan verrommeling. • Uitzoeken hoe om te gaan met schaalvergroting?• Passen Schotse Hooglanders wel in een oer-Hollands landschap, zijn
Lakevelders of andere Hollandse koeien niet beter?• Goede communicatie regelen met achterban en toekomstige bezoekers • Draagvlak krijgen door beheerdersoverleg en overleg met de boeren die
in de toekomst de grutto’s gaan beheren. Zonder boeren kunnen er geen grutto’s leven?
Op een vraag of het nu over landschap of natuur gaat, werd geantwoord dat het landschap als uitgangspunt is genomen. De natuurgebieden vormen een deelverzameling van het landschap. Ook was er nog een opmerking dat je recreatie niet kan sturen alleen faciliteren.
Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 34
Water• Een aantal groepen kende in hun visie voor 2005 meerwaarde toe aan de
waterinfrastructuur. Watergangen kunnen benut worden voor recreatie en geven meerwaarde aan het landschap.
• Water dient drie doelen: aan- en afvoer, veiligheid (niet over gesproken), drager van natuur en drager van recreatie.
• Er moet gezorgd worden voor veel meer kano- en schaatsroutes. Dat kan in de vorm van arrangementen, zoals In Delft een kano huren, eind varen en dan uitstappen op een bepaald punt waarvandaan de recreant op de fiets weer terug kan.
• Er moet nog meer waterberging komen (Dijkpolder). Dit kan zo ingezet worden dat het meerwaarde heeft voor Maasland. Dit vergt afstemming van beleid tussen waterschap en gemeente
• Verbetering aantrekkelijkheid van landschap bij bijvoorbeeld verbetering van kades, synergie met wandel- en fietspaden.
• In 20025 hebben alle gemeenten waterplannen, waarin hun visie staat op de rol van het water. Voor de nabije toekomst is afstemming landschapsvisie op watersysteem gewenst.
• De oevers van de watergangen zijn een goede plek voor natuur. Het onderhoud kan gebeuren door boeren die daarvoor groene diensten verrichten voort het waterschap. Op een aantal plekken, onder andere waar waterberging is voorzien, kunnen boeren mogelijk blauwe diensten gaan verlenen. Zo komt er geld in het gebied en blijft het landschap open.
Ruimtelijke kwaliteit• Er wordt afgestapt van de scheiding van functies. Het is wel de charme van
de eenvoud, maar het leidt tot ongewenste situaties en is niet goed voor het economische draagvlak in het gebied.
• Er wordt niet meer gesproken van functies in het gebied, maar uitgegaan van ruimtelijke kwaliteiten per deelgebied.
• Nieuw soort plattelandsondernemer bepalen de kwaliteit van het gebied.• Ontwikkelingsplanologie per deelgebied.• Op de kaart werden de volgende kwaliteiten onderscheiden:
o Rode vlekken, de poorten tot het gebied
o Groene vingers, stukken Midden-Delfland die de stad ingaan, overgang stad/land
o Gele slinger, plaats voor de verkoop van het gebied ( kunnen ook landbouwproducten zijn)
o Strook langs het Westland, overgangsgebied naar de kassen, een gebied met rode activiteiten
o Grote groene ovaal, gebied met grote landschappelijke kwaliteiten, zeg maar AA-merk
• In 2025 zijn per deelgebied nadrukkelijk de basiskwaliteiten benoemd. Dat is de ondergrens. Verder zijn er streefbeelden aangegeven. Die worden gekoppeld aan een uitvoeringsniveau. Wil nu iemand iets ondernemen dan kijkt hij of de onderneming in het streefbeeld past. Er zullen altijd dingen zijn die passen en dingen die minder passen. Maar daar is over te praten. Het aangeven van Ruimtelijke kwaliteiten stimuleert mensen initiatieven te nemen. Het vraagt wel een krachtig bestuur en een flexibel beleid.
• De knopen en poorten worden zo veel mogelijk ontwikkeld door particulieren.
Ondernemerschap• De ondernemers zijn bij de uitwerking van hun thema uitgegaan van het
bloemenmodel. Het open middengebied is de basis voor Midden-Delfland, daaromheen dringen de bloemblaadjes het stedelijke gebied in. Op de bloemblaadjes ontmoeten stad en platteland elkaar.
• Op elke bloemblaadje worden activiteiten ontwikkeld die passen bij het aangrenzende gebied en zo zorgen voor een versterking van het gebied. Bij Delft wordt zo ingezet op kennis, en bij het Westland op agrarische economie. Andere thema’s zijn gezondheid-welzijn, horeca, recreatie en kunst-cultuurhistorie. Op deze manier wordt het economische draagvlak vergroot en steunt dat niet alleen op agrarische zaken en recreatie.
• Er moet goed gekeken worden naar wat wel en wat niet kan, maar de ondernemers zijn creatief.
• Voorbeeld is samenwerking met een ziekenhuis om patiënten die herstellende zijn op te nemen in een huis dat ligt in de natuur. Natuur is goed voor gezondheid.
Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 35
Poorten• Midden-Delfland en oostelijk van de A4 behoren tot de grootste
stiltegebieden in West-Nederland. Met de aanleg van de A4 verandert daar wel wat aan. Rust in het middengebied moet gekoesterd worden.
• Aan de randen komen poorten, die aansluiten op bestaande parkeervoorzieningen, waar de bezoekers worden opgevangen en ze de auto kunnen parkeren
• De poorten dienen als transferium. Vandaar kunnen de mensen het gebied in op de fiets, per kano, op de skates of lopend. Verder komt er horeca, verhuur van fietsen en/of kano’s, verkoop streekproducten, informatie over Midden-Delfland, de natuur, de cultuurhistorie en over wat er te doen is op het gebied van routes en evenementen.
• Overall komt er een digitale portal, waarop alle informatie van Midden-Delfland te vinden is. In de bibliotheek van Den Hoorn is op 10 september een informatiepunt geopend, waarin alle informatie over Midden-Delfland digitaal gebundeld is.
• De poorten zijn voorzien in Maasland bij de oude veiling, ook geschikt voor watersport; Kraaiennest, toegangspoort tot het Westland; Wateringseveld (langs de veilingroute samen met het Westland); Kerkpolder; Groene long A4; DOPNOAP/Spaland combinatie met golfbaan. Tijdens de discussie kwamen er nog twee bij, eentje in Delft Zuid en eentje in Vlaardingen.
• Herbouw kasteel Ten Dorp als conferentieoord. Het kasteel krijgt een geïsoleerde ligging, waarvoor je ook metaal een hele afstand moet afleggen.
• De poorten worden privaat gefinancierd door ondernemers die er brood inzien.
• Het openbaar vervoer naar de poorten moet verder uitgewerkt worden.
Duurzaamheid/Basiskringloopplan• Bij dit plan wordt uitgegaan van de fysieke ecologische kwaliteit, sociale
duurzaamheid en technische duurzaamheid. Er zijn korte lijnen tussen producent en consument
• De in Midden-Delfland geproduceerde agrarische producten worden zoveel mogelijk in de eigen regio verkocht.
• Er wordt geprobeerd de stedelijke markt open te breken, zodat het voedsel ook op de markten verkocht wordt. Er is een boerenmarkt in het centrum
van Den Haag, daar kunnen de producten verkocht worden. Ook de horeca kan streekproducten gebruiken.
• Bedrijven kunnen een omslag maken door dingen te produceren of aan te bieden voor de omgeving, zoals zorgboerderijen, buitenschoolse opvang of een beautyfarm. De gemeenten krijgen geld voor maatschappelijke ondersteuning, dat geld kan gebruikt worden om dit soort bedrijven op te zetten.
• Er komen nu 4000 leerlingen uit de omgeving op bezoek in Midden-Delfland, door goede verbindingen en uitvoerige excursies kunnen dat er meer worden. En waar blijven de eigen bewoners?
• Doelgroepen zijn allochtonen, die het gebied ingaan om yoghurt of andere melkproducten te kopen die zelf naar eigen smaak kunnen afmaken. Universiteiten, die de opleidingen van jonge mensen en bedrijfsopvolgers moeten ondersteunen en andere stedelijke dienstverleners, waardoor de binding met de stad verstrekt kan worden.
Economische bedrijvigheid/leefbaarheidEr wordt onderscheid gemaakt tussen platteland, de kernen en overige bedrijfsterreinen.
PLATTELAND• De bedrijvigheid verandert, het aantal landbouwbedrijven neemt af, er komt
grond vrij, die naar bestaande boerenbedrijven gaan of naar natuur.• Een aantal boerderijen heeft ook een recreatieve functie.• Privé-bewoning van vrijgekomen boerderijen, misschien kan er ook meer
bewoning op een boerderij plaats vinden door het clusteren van woningen voor bijvoorbeeld ouderen.
• Er is plaats voor een conferentiecentrum.• Er is plast voor zorgcentra die probleemjongeren, of minder valide
opvangen.• Er is ruimte voor ondernemerschap• Versnipperde glastuinbouw wordt buiten het gebied geplaatst, wel blijft het
areaal glastuinbouw gelijk• Verschillende bedrijventerreinen: agrarische terreinen, bedrijven terreinen
met midden- en kleinbedrijf en grootschalige bedrijventerreinen, voor deze
De acties - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 42
Deelnemers met hun actielijsten
De acties - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 43 De acties - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 44 De acties - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 45
De acties - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 47 De acties - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 48 De acties - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 49 De acties - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 50 De acties - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 51
Resultaten van zaterdag 10 september
Resultaten van zaterdag 10 september
Resultaten van zaterdag 10 september
De acties
Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 21 Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 22 Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad
Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 26 Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 27 Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad
Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 32Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 33
Uitwerking thema’s gebiedsvisie
Verschillende groepen hebben diverse thema’s uit de gebiedvisie verder uitgewerkt. De ideeën worden puntsgewijs gepresenteerd
Economisch perspectief landbouw, inclusief beheer Midden-Delfland
• Het open agrarische cultuurlandschap, met de status van Provinciaal Landschap, wordt beheerd door boeren
• Er zijn verschillende bedrijfsstijlen, ‘gewone’ boeren, boeren met recreatie, boeren met zorg, boeren met beheertaken. De boeren werken samen zodat er diversiteit van agrarische producten en diensten in het gebied aanwezig ontstaat.
• Goed werkende groene organisatie die verder gaat dan een grondbank en kan sturen met grond bij bedrijfsbeëindiging en opvolging en die het agrarische grondgebruik veilig stelt.
• Projectbureau en gebiedsmakelaar, waar mensen terecht kunnen met al hun vragen en waar ook geld vandaan kan komen.
• De boeren verlenen groene en blauwe diensten die marktconform betaald worden en economisch rendabel zijn
• Financieren van 2/3 van het beheer is al geregeld. Dat wordt gecontinueerd. Als de boeren ook beheerwerkzaamheden gaan doen voor het Recreatieschap moet dat ook betaald worden.
• Adoptie, niet alleen van dieren en appelbomen, maar ook van bijvoorbeeld grond, boeren etc.
• Goede verbindingen met het gebied buiten Midden-Delfland
Natuur en landschapAMBITIE• Behoud van de openheid van het landschap, dat ook zeer geliefd is bij de
grutto. Deze vogel krijgt een dominante plek. Als je kiest voor de grutto dan heeft dat ook consequenties voor alle andere ontwikkelingen.
• Creëer natuurgebieden met een hoge kwaliteit. Ackerdijkse polder staat in de top vijf van belangrijke natuurgebieden. Waarom zou dat ook niet mogelijk zijn voor de Vlietlanden? Een gebied hoeft niet groot te zijn om toch grote natuurwaarden te hebben. Wanneer we gaan voor AA-klasse geldt dat ook voor de natuur.
• De recreatiegebieden die aangelegd worden passen in het open landschap. Bos past daar niet in. Dat kan alleen aan de randen als de recreatie daar behoefte aan heeft.
• Water als infrastructuur voor het landschap. De aanleg van een grote plas is wenselijk. Ook de cultuurhistorie kan daarvoor als leidraad gelden.
ACTIEPUNTEN• Breng de Vlietlanden in de top 5.• Het vraagstuk recreanten versus weidevogels. Als er gekozen wordt voor
het maximale aantal bezoekers dan kan de grutto niet meer als beeldmerk dienen. Het is aan deskundige om een ondergrens aan te geven. Bij hoeveel recreanten kunnen er nog grutto’s voorkomen?
• Kap Akkerhoutsebos• Inpassing recreatiegebieden in het landschap en tegengaan verrommeling. • Uitzoeken hoe om te gaan met schaalvergroting?• Passen Schotse Hooglanders wel in een oer-Hollands landschap, zijn
Lakevelders of andere Hollandse koeien niet beter?• Goede communicatie regelen met achterban en toekomstige bezoekers • Draagvlak krijgen door beheerdersoverleg en overleg met de boeren die
in de toekomst de grutto’s gaan beheren. Zonder boeren kunnen er geen grutto’s leven?
Op een vraag of het nu over landschap of natuur gaat, werd geantwoord dat het landschap als uitgangspunt is genomen. De natuurgebieden vormen een deelverzameling van het landschap. Ook was er nog een opmerking dat je recreatie niet kan sturen alleen faciliteren.
Resultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september - Midden-DelResultaten van zaterdag 10 september and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 34
Water• Een aantal groepen kende in hun visie voor 2005 meerwaarde toe aan de
waterinfrastructuur. Watergangen kunnen benut worden voor recreatie en geven meerwaarde aan het landschap.
• Water dient drie doelen: aan- en afvoer, veiligheid (niet over gesproken), drager van natuur en drager van recreatie.
• Er moet gezorgd worden voor veel meer kano- en schaatsroutes. Dat kan in de vorm van arrangementen, zoals In Delft een kano huren, eind varen en dan uitstappen op een bepaald punt waarvandaan de recreant op de fiets weer terug kan.
• Er moet nog meer waterberging komen (Dijkpolder). Dit kan zo ingezet worden dat het meerwaarde heeft voor Maasland. Dit vergt afstemming van beleid tussen waterschap en gemeente
• Verbetering aantrekkelijkheid van landschap bij bijvoorbeeld verbetering van kades, synergie met wandel- en fietspaden.
• In 20025 hebben alle gemeenten waterplannen, waarin hun visie staat op de rol van het water. Voor de nabije toekomst is afstemming landschapsvisie op watersysteem gewenst.
• De oevers van de watergangen zijn een goede plek voor natuur. Het onderhoud kan gebeuren door boeren die daarvoor groene diensten verrichten voort het waterschap. Op een aantal plekken, onder andere waar waterberging is voorzien, kunnen boeren mogelijk blauwe diensten gaan verlenen. Zo komt er geld in het gebied en blijft het landschap open.
Ruimtelijke kwaliteit• Er wordt afgestapt van de scheiding van functies. Het is wel de charme van
de eenvoud, maar het leidt tot ongewenste situaties en is niet goed voor het economische draagvlak in het gebied.
• Er wordt niet meer gesproken van functies in het gebied, maar uitgegaan van ruimtelijke kwaliteiten per deelgebied.
• Nieuw soort plattelandsondernemer bepalen de kwaliteit van het gebied.• Ontwikkelingsplanologie per deelgebied.• Op de kaart werden de volgende kwaliteiten onderscheiden:
o Rode vlekken, de poorten tot het gebied
o Groene vingers, stukken Midden-Delfland die de stad ingaan, overgang stad/land
o Gele slinger, plaats voor de verkoop van het gebied ( kunnen ook landbouwproducten zijn)
o Strook langs het Westland, overgangsgebied naar de kassen, een gebied met rode activiteiten
o Grote groene ovaal, gebied met grote landschappelijke kwaliteiten, zeg maar AA-merk
• In 2025 zijn per deelgebied nadrukkelijk de basiskwaliteiten benoemd. Dat is de ondergrens. Verder zijn er streefbeelden aangegeven. Die worden gekoppeld aan een uitvoeringsniveau. Wil nu iemand iets ondernemen dan kijkt hij of de onderneming in het streefbeeld past. Er zullen altijd dingen zijn die passen en dingen die minder passen. Maar daar is over te praten. Het aangeven van Ruimtelijke kwaliteiten stimuleert mensen initiatieven te nemen. Het vraagt wel een krachtig bestuur en een flexibel beleid.
• De knopen en poorten worden zo veel mogelijk ontwikkeld door particulieren.
Ondernemerschap• De ondernemers zijn bij de uitwerking van hun thema uitgegaan van het
bloemenmodel. Het open middengebied is de basis voor Midden-Delfland, daaromheen dringen de bloemblaadjes het stedelijke gebied in. Op de bloemblaadjes ontmoeten stad en platteland elkaar.
• Op elke bloemblaadje worden activiteiten ontwikkeld die passen bij het aangrenzende gebied en zo zorgen voor een versterking van het gebied. Bij Delft wordt zo ingezet op kennis, en bij het Westland op agrarische economie. Andere thema’s zijn gezondheid-welzijn, horeca, recreatie en kunst-cultuurhistorie. Op deze manier wordt het economische draagvlak vergroot en steunt dat niet alleen op agrarische zaken en recreatie.
• Er moet goed gekeken worden naar wat wel en wat niet kan, maar de ondernemers zijn creatief.
• Voorbeeld is samenwerking met een ziekenhuis om patiënten die herstellende zijn op te nemen in een huis dat ligt in de natuur. Natuur is goed voor gezondheid.
De acties - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 43 De acties - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad - 44 De acties - Midden-Del and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad and 2025: een sterk landschap voor de Zuidvleugel van de Randstad
Het conferentieverslag Tijdens de conferentie zijn alle door de deelnemers geproduceerde flip-
overvellen gefotografeerd. Binnen 72 uur ontvingen alle deelnemers een
uitgebreid (foto)verslag met alle resultaten van de conferentie, inclusief de
besprekingen in de voltallige groep. Zo kon iedereen niet alleen het resul-
taat nog eens nalezen, maar ook de stappen die tot dat resultaat hadden
geleid.
In het verslag was ook een journalistiek artikel opgenomen met een samen-
vatting van de bereikte resultaten. Na twee weken lag er een concept uit-
werking van de gebiedsvisie Midden-Delfland® 2025, een sterk landschap,
inclusief een voorstel voor het vervolgtraject.
Het is belangrijk dat de resultaten van de conferentie zo getrouw mogelijk in de toekomstvisie en het actieprogramma worden weergegeven. Er mogen achteraf geen andere interpretaties worden verwoord, onwelgevallige zaken alsnog worden geschrapt of nieuwe elementen worden toegevoegd. Het is de verantwoordelijkheid van de procesbegeleiders om hierop toe te zien.
5� 5�
De besluitvorming Zes weken later, op 24 oktober, kon de gemeenteraad van Midden-Delfland
de concept gebiedsvisie bespreken. Bij de behandeling bleken alle raadsle-
den bijzonder trots te zijn op het bereikte resultaat. Én op de wijze waarop
alle partijen, inclusief zijzelf, daaraan hadden bijgedragen. De raadsleden
hadden er geen behoefte aan om over de inhoud te discussiëren. De ge-
biedsvisie werd unaniem en integraal overgenomen. Er waren wel verschil-
lende ideeën over het voorstel voor de organisatie van de uitvoering. Inmid-
dels is ook dit geregeld. Het college heeft de opdracht gekregen om samen
met de overige betrokken partijen een uitvoeringsorganisatie op te zetten en
een kwartiermaker aan te nemen.
De komst van H.M. Koningin Beatrix naar de provincie Zuid-Holland
vanwege haar 25-jarig regeringsjubileum, zorgde ervoor dat
de gebiedsvisie twee weken na de vaststel-
ling in de gemeenteraad
mooi vormgegeven
beschikbaar was. Op
11 november 2005
kon de wethouder Mid-
den-Delfland gebied het
eerste exemplaar van de
‘Gebiedsvisie Midden-Delfland® 2025: een sterk
landschap’ aan de koningin
aanbieden tijdens haar bezoek
aan ‘t Woudt.
De vormgeving van
de gebiedsvisie is
ook een co-creatie.
De meeste illustra-
ties zijn afkomstig
van inwoners uit
Midden-Delfland.
(De gebiedsvisie is
te vinden op www.
futuresearch.nl)
Aan het werkDe gebiedsvisie Midden-Delfland® 2025 is
niet alleen van de gemeente Midden-Delfland.
Hij is van alle partijen die zijn betrokken bij
de toekomstige vormgeving van het gebied.
De gewenste toekomstige ontwikkeling van
het Midden-Delfland gebied staat niet meer
ter discussie. Ook niet bij de zes andere
gemeenten waarbinnen het gebied valt. Alle
betrokken partijen moeten intern nog wel over-
eenstemming bereiken over de maatregelen
die zij zullen nemen om vanuit hun eigen rol
en verantwoordelijkheid bij te dragen aan de
realisatie van de visie. Met het actieprogram-
ma opgesteld aan het eind van de conferentie
is daarin een eerste stap gezet.
58 59
Speciale publieks-
versie van de
gebiedsvisie in het
gemeentelijke ma-
gazine ‘InZicht’ voor
alle bewoners van
Midden-Delfland
JAN FEB MRT APR MEI JUN JUL AUG SEP NOV DECOKT
Communicatie
Ontwikkeling projectlogo en
projecthuisstijl (correspon-
dentiepapier, badges, etc.),
diverse projectslogans
6 april: openingsconferentie (miniconferentie) met vele in pro-
jectstijl voorgedrukte informatieposters en flipoverbladen; aan de
deelnemende partijen werden op naam ‘certificaten van aandeel’
verstrekt om ze tot ‘mede-eigenaar’ te maken, compleet met een
‘plannenpas’, een soort creditcard waarmee ze expertise en hulp
konden ‘kopen’.
De visiemap Midden-Delfland 2025: de uitkom-
sten van de miniconferentie hebben we vertaald
in een infographic die tevens de grote conferen-
tie in september aankondigde. Hiervoor hebben
we een speciale gebiedskaart ontwikkeld.
Persbericht
Projectsite: portal opgezet voor
alle projectinformatie
Thema-avonden: kleinschalige discussieavonden van doelgroe-pen rond eigen thema’s
De toekomstkrant Samen naar een Sterk
landschap die we in eerste instantie
maakten voor de participanten werd zo
goed ontvangen, dat hij ook huis aan huis
in het gebied Midden-Delfland is bezorgd:
een mooi middel om tot opinievorming,
eensgezindheid en enthousiasme te
komen. Speciaal voor deze krant hebben
we drie gebiedskaarten gemaakt die de
ontwikkelingen rond 1850, 1940 en 2000
aangeven op het gebied van bebouwing,
infrastructuur, agrarisch gebruik, natuur en
recreatie
1 september: Voor-
pagina artikel voor
de huis aan huis
krant De Schakel
voor Midden-Delf-
land
7 september:
persbericht
8 t/m 10 september: grote conferentie Midden-Delfland 2025.
Uiteindelijk mondden alle inspanningen uit in de driedaagse confe-
rentie begin september waar de vele partijen samen hun visie op
Midden-Delfland in 2025 schetsten. De 125 deelnemers ontvingen
vóór de conferentie een rijk geïllustreerde conferentiemap. Diverse
gebiedskaarten met diverse geografische gegevens (historische,
topografische, etc.) werden ter plekke gemaakt en uitgedraaid
(Dienst Landelijk Gebied voor ontwikkeling en beheer, Team Geo,
ministerie van LNV)
Na afloop conferentie
persbericht
Journalistiek verslag
voor de regionale
kranten en voor de
projectsite
Verslag Conferentie Midden-
Delfland 2025: verslag met foto’s
en illustraties van alle resultaten
van de grote conferentie. Hierin
staat de inhoud die door ieder is
afgegeven
24 oktober 2005: de gemeente-
raad neemt unaniem de ‘Gebieds-
visie Midden-Delfland® 2025’ over
Eind oktober:
persbericht
11 november 2005: Hare Majesteit Koningin Beatrix neemt tijdens
haar jubileumbezoek aan de regio het eerste exemplaar van het boekje
‘Gebiedsvisie Midden-Delfland® 2025’ - voor de gelegenheid in een
zeer bijzondere doos verpakt - in ontvangst. In het boekje zijn de dee-
laspecten van deze visie in zeven ‘toekomstschetsen’ weergegeven,
gevolgd door hoofdlijnen van de uitvoering voor de periode 2005-2008
2005
�0 �1
Eenvoudig maar niet gemakkelijkDe manier van werken van FutureSearch sprak de gemeenteraad van
Midden-Delfland aan. Zij waren bekend met de nadelen van andere, meer
traditionele, aanpakken en wilden graag iets proberen dat echte co-creatie
garandeerde. Onder het motto ‘beleven is geloven’ is samen met het team
van FutureSearch toegewerkt naar de Midden-Delfland conferentie.
Onderweg werd duidelijk dat een participatieve visieontwikkeling vraagt om
het loslaten van gewoonten. Het delen van de verantwoordelijkheid met
andere betrokkenen is geen eenvoudige opgave. Dit vraagt om vertrouwen
in de eigen kracht en in de zorgvuldigheid van het proces.
Het bijeen brengen van verschillende hiërarchische niveaus in één ruimte,
leidde tot gevoelens van ongemak. Meestal werken uiteenlopende hiërarchi-
sche niveaus niet op hetzelfde moment met elkaar aan dezelfde opgave. Dat
ongemak verdween gedurende de conferentie al snel. Iedereen werd aange-
sproken op zijn specifieke kennis, ervaringen en verantwoordelijkheden. De
diverse groep mensen werd steeds meer één geheel.
De autonome rol die de regiegroep en het projectteam konden spelen, de
gekozen communicatiestrategie om alle betrokkenen actief bij het pro-
ces te betrekken, inzicht in de structuur van de wijze waarop deze wordt
georganiseerd en het zelfstandig kunnen bepalen van de opgave en de lijst
genodigden gaven het benodigde vertrouwen in proces. Het resultaat is dat
iedereen de gebiedsvisie Midden-Delfland® 2025 ziet als een product waar
zij zich mee kunnen profileren.
Meesterwerken maak je samenHet succes van Midden-Delfland® 2025 delen wij, evenals alle andere
betrokkenen, met velen. Zonder het inzicht van de gemeente Midden-
Delfland in haar rol en verantwoordelijkheid in het proces waren wij nooit
zover gekomen. De regiegroep heeft zich haar opdracht en het proces snel
eigen gemaakt en er mede voor gezorgd dat uiteindelijk 125 mensen 2 ½
dag vrij maakten om een actiegerichte toekomstvisie voor Midden-Delfland
te maken. Als FutureSearch team zagen wij het als onze rol om de principes
van FutureSearch te bewaken, onze praktische wijsheid over te dragen en
voor iedereen de juiste ruimte te creëren om te ontdekken, te leren, te zien,
te verbeelden én te doen. In alle fasen van het proces. Dat hebben wij ge-
daan door iedereen te inspireren zijn eigen rol zo goed mogelijk te spelen.
Midden-Delfland® 2025 toont aan hoe onlosmakelijk proces, inhoud en vorm
bij veranderingen met elkaar verbonden zijn. De opzet en begeleiding van
het proces, de unieke communicatie uitingen, de snelheid en kwaliteit van
de rapportages, de kwaliteit van de vormgeving en niet in de laatste plaats
de fantastische conferentieruimte, waren elk op zich en met elkaar van
onmisbare waarde.
“Het grootste... plezier dat m
ensen kunnen hebben is het ontdekken van nieuwe w
aarheden. Het volgende is
het afschudden van oude vooroordelen.” [Frederick de Grote]
�2 �3
Ons team heeft ruime ervaring met:> strategie- en beleidsvraagstukken
> organisatie- en managementvraagstukken,
> communicatiestrategieën bij veranderprocessen
> het organiseren van vernieuwende communicatieactiviteiten
> het op een creatieve en inspirerende manier vormgeven van
deze activiteiten
> redactionele vertalingen in prikkelende teksten, die het
besprokene goed weergeven
> het maken van artikelen, brochures, webteksten etc.
Wij zijn een groep zelfstandig gevestigde professionals die nauw met elkaar
in veranderprocessen samenwerken. De afgelopen 15 jaar hebben wij met
een groot aantal organisaties met zeer uiteenlopende thema’s gewerkt.
Daardoor zijn wij op vele markten thuis.
Wie zijn onze opdrachtgeversWij werken graag samen met leidinggevenden (bestuurders, directeuren,
etc.) die energiegevende veranderprocessen op gang willen brengen. Die
daadwerkelijke participatie van hun medewerkers en andere betrokkenen
de ruimte willen geven.
Wij zien het creëren van vertrouwen in de kracht en mogelijkheden van de
collectieve wijsheid van bestuurders, managers en medewerkers en van
hun handelend vermogen in veranderprocessen als onze opgave.
Eric Spaans: 44 jaar en ruim 15 jaar organisatie-
adviseur. In die jaren heb ik vaak laten zien dat het
ook ‘anders’ kan. Anders in de zin van: authen-
tiek, energiek en zonder de poespas en poeha die
nog vaak om adviseurs heen hangt. En met meer
bezieling, meer passie en een grotere betrokken-
heid. Maar ook met meer zakelijkheid, helderheid en
externe gerichtheid.
Met mijn werk hoop ik een bijdrage te leveren aan
de uitdaging waar veel organisaties op dit moment
voor staan: zich duurzaam ontwikkelen naar een
werkgemeenschap, waarin emotie, zingeving,
betrokkenheid, intermenselijke relaties en andere
niet-rationele processen hand in hand gaan met het
rationele, maakbare, meetbare en tastbare.
Ik vind mijn drijfveren in mijn verwondering wat mensen met elkaar kunnen
bereiken als zij met elkaar samenwerken en samenleven in een organisatie.
Maar ook in mijn verbazing wat mensen elkaar willens en wetens aandoen
als zij onderdeel uitmaken van de organisatie. Ik beschouw het als mijn
rol, om het samenwerken en samenleven in organisaties aangenamer en
zinvoller te maken. Niet door voor te schrijven hoe het anders moet, maar
door vragen te stellen, die niemand anders durft te stellen. Door patronen
te benoemen, door gesprekken op gang te brengen en te houden, door te
zorgen voor de juiste sfeer en condities. Op die manier bied ik mensen de
mogelijkheid stil te staan bij wat hen bindt en wat hen onderscheidt. Kortom,
ik schep gelegenheid, ik ben een gelegenheidsschepper.
Als ik ooit duidelijhk geleken heb, heeft u m
ij verkeerd begrepen [Alan G
reenspan]
�4 �5
Gemma van der Ploeg, 45 jaar, 14 jaar actief als adviseur. Ik richt
mij bij voorkeur op strategische opgaven en de daaraan verbonden
proces- en organisatievragen.
Ik ga met mensen graag op zoek naar de kern van de zaak. Voor wel-
ke opgave staan zij, met welk doel? Om vervolgens te verkennen hoe
zij in concrete stappen hun opgave zo goed mogelijk kunnen verwe-
zenlijken. Ik reik mensen daarbij allerlei manieren aan om in beweging
te komen. Stimuleer hen om nieuwe invalshoeken te onderzoeken en
vanuit andere perspectieven te kijken. Zodat er vrije ruimte ontstaat
om hun weg te kunnen vinden in de wereld van dilemma’s waarin we
leven. Waar dé oplossing niet voorhanden is en er altijd keuzes zullen
moeten worden gemaakt.
Voor mij is het wezenlijk dat mensen geïnspireerd bezig zijn met
datgene wat zij doen. En dat ze staan voor wat ze doen. Vanuit deze
principes werk ik samen met (groepen) mensen. Ik vind mijn inspiratie in
het tot stand brengen van nieuwe, duurzame verbindingen tussen mensen.
Omdat voor mij het gemeenschapsgevoel een essentiële voorwaarde is om
wezenlijke dingen voor elkaar te krijgen. Maar ook omdat daar de weerbar-
stigheid van de dagelijkse praktijk ligt. Het zijn uiteindelijk mensen die het
moeten doen. Waarbij niets menselijks ons vreemd is. Het leven is een spel.
Ik dans graag mee op het spelbord van de weerbarstige praktijk. Authen-
tiek, zonder veel poespas, met betrokkenheid en daadkracht maar ook met
voldoende afstand voor reflectie.
Ingeborg Schuitemaker: Ik jongleer graag met woorden.
Ik ben gefascineerd door Nederland. Nergens ter wereld komen op zulke
korte afstanden van elkaar zoveel verschillende landschappen, mensen
en gebruiken voor. Mijn opleiding aan de Hogere Bosbouw en Cultuur-
technische School als natuurbeheerder/landschapsbouwer heeft mijn
liefde voor ons land versterkt. Van mijn tweede passie, schrijven, heb
ik uiteindelijk mijn beroep gemaakt. Eerst in loondienst en al ruim tien
jaar als freelance journalist. Van mijn tweede passie, schrijven, heb ik
uiteindelijk mijn beroep gemaakt. Eerst in loondienst en al ruim tien jaar
als freelance journalist.
Vaak gaan mijn geschriften over het landelijke gebied in de meest
ruime zin van het woord. Zo komen mijn twee liefdes samen in mijn
werk. Recreatie, toerisme, landbouw, ruimtelijke planning, natuurbeheer
en -ontwikkelingen, en de mensen die daarbij betrokken zijn, vormen
regelmatig onderwerp en decor voor boeken, brochures en folders.
Zo heb ik reisgidsen geschreven over Noord-Brabant en Drenthe, een flyer over de Nationale
Landschappen, een brochure over kunst in Scherpenzeel en talloze artikelen en interviews voor
(vak)bladen, internet en intranet. Verder ben ik eind- en hoofdredacteur geweest van verschil-
lende vakbladen op het gebied van toerisme, recreatie, cultuurtechniek en landbouw. Misschien
minder in het oog springend, maar zeer belangrijk is het redigeren van rapporten en nota’s. Ik
vind het heerlijk om ingewikkelde teksten terug te brengen tot de essentie, tot wat er eigenlijk
gezegd moet worden.
Want daar draait het toch om bij het schrijven, teksten zijn er om gelezen te worden en om
heldere informatie te geven. Moeilijke woorden en ingewikkelde zinsconstructies verhullen vaak
het zicht op de waarheid, op wat iemand daadwerkelijk wil zeggen. Kort en duidelijk schrijven
is zo moeilijk. Door te jongleren met woorden ontstaan er teksten die prikkelen en steeds weer
gelezen worden. Mijn passie is om dat soort teksten te schrijven.
�� ��
Jan Griffioen, ruim 20 jaar in communicatie
Van origine ben ik psycholoog, maar vanaf het begin van mijn loopbaan
bezig met communicatie: van het schrijven van teksten, ook voor recla-
mebureaus, tot het opzetten en managen van de communicatieafdeling
van adviesbureau Twynstra Gudde. Daar heb ik veel geleerd, vooral op
adviesgebied en projectmanagement en “dat het altijd nog beter kan”.
Ik doe mijn werk met veel bezieling en sinds 2000 met een eigen onder-
nemingslust. Mijn bureau De Hoofdzaak zit midden in een groot profes-
sioneel netwerk, waardoor ik als klein bureau gemakkelijker creatiever
kan zijn dan een groot bureau.
Communicatie doet me vaak denken aan wijn, omdat beide de tong
beroeren en boeien. De persoonlijke inbreng van de maker is cruciaal
voor de kwaliteit van de wijn. Hetzelfde geldt voor de communicatie. Ik
heb dan ook met mezelf afgesproken dat ik alleen maar communicatie
wil maken die aan de beste kwaliteitscriteria voor wijn voldoet:
Rolf Resink
- Balans De harmonie tussen uiterlijk, geur en
smaak. Voor de ontvanger in communicatie te
vertalen in: stijl, ‘look & feel’ en ‘tone of voice’
- Concentratie Hoe hoger de concentratie des
te hoger de waardering. Vertaald naar com-
municatie: hoe gerichter hoe beter
- Complexiteit Breed, potentieel palet, niet
éénbenig, dat maakt de wijn spannend oftewel
de communicatie doeltreffender
- Verfijning Delicaatheid, raffinement en subtili-
teit. Een wijn is keizerlijk als de gewenste stijl is
terug te vinden in de kleinste details, als hij de
pure karakteristieken van een druivenvariëteit
ademt, als hij blijft ’hangen’ in kracht, als er
puurheid en sprankeling aan is toegevoegd. En
zo is ook de communicatie compleet.
Dat is mijn streven en daar staan we als
team voor in: samen met de opdrachtgever
op eigen wijze communicatie maken die
– net als een bijzondere wijn – niet buigt
voor de oppervlakkigheid van het gewone.
�8 �9
Niet door gepolder maar door het benutten van kennis en creativiteit van iedereen.
Een inspirerende, ac-
tiegerichte gebiedsvisie
opstellen met 63 partijen?
Dat kan toch niet is mis-
schien uw eerste reactie.
Ik heb ervaren dat dit heel
goed mogelijk is. Wie af wil
wijken van gebaande paden
en werkelijke veranderingen
en doorbraken nastreeft
moet FutureSearch toepas-
sen. Toen we als gemeente besloten om de
FutureSearch benadering te gebruiken was ik
ervan overtuigd dat het een succes zou wor-
den. Nu drie maanden na het bereiken van het
eindresultaat kan ik zeggen: het succes is nog
groter dan ik had verwacht.
Het proces vraagt veel van alle betrokkenen
maar de beloning is dan ook groot. Men-
sen gaan zelf aan de slag vanuit hun eigen
inspiratie maar wel gericht op hetzelfde doel.
Doordat de visie wordt gedeeld en de deelne-
mers het als hun visie beschouwen is het voor
een gemeente uitnodigend om partijen te
ondersteunen om de visie te realiseren. Geen
tegenwerking en moeizame inspraakavonden
maar inspirerende initiatieven van allerlei
partijen die helpen om verder te komen.
Het is een erg goede methode om bij een
complexe situatie waarbij veel partijen zijn
betrokken echte keuzes te maken. Niet door
gepolder maar door het benutten van kennis
en creativiteit van iedereen. Ik vond het heel
stimulerend, motiverend en energievrijma-
kend. Het mooie van het team van Future-
Search is dat ze in staat zijn om het beste
in je naar boven te halen. Je moet het zelf
doen maar dan wel gesteund door een super
team. Wie echt voor cruciale vraagstukken
staat kan ik maar één ding aanbevelen: ga
met hart en ziel aan de slag en investeer
met FutureSearch in datgene wat u echt
belangrijk vindt.
Christiaan van der Kamp
Wethouder Midden-Delfland
�0 �1
©2006, Jan Zandstra
Mid
den-
Del
fland
top related