marmara Ünİversİtesİ teknolojİ fakÜltesİ...kaynak: dr. fatih yılmaz, òİş sağlığı ve...

Abdullah DEMİR, Yrd. Doç. Dr.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

“Kazalardan Korunma Politikaları”

MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ

Kaynak: Dr. Fatih Yılmaz, “İş Sağlığı ve Güvenliği’ne Genel Bakış ve Güvenlik Kültürü”, İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü, Yıldız Teknik Üniv., Sunum.

ÖNLEMEK ÖDEMEKTEN DAHA UCUZ

VE İNSANCILDIR!

İş güvenliği çalışmaları, temelde riskler ortaya çıkmadan önce önlenmesi

çalışmalarını kapsar.

Kaynak: Dr. Fatih Yılmaz, “İş Sağlığı ve Güvenliği’ne Genel Bakış Ve Güvenlik Kültürü”, İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü, Yıldız Teknik Üniv., Sunum.

İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının temel prensibi çalışanların toplu olarak korunmasını sağlamaktır.

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Çalışmalarının Amacı

Çalışanları Korumak

Üretim Güvenliğini

Sağlamak

İşletme Güvenliğini

Sağlamak

BİR İŞ YERİNDE EĞER İŞ GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİ ALINMAMIŞSA

GEÇİCİ İŞ GÖREMEMEZLİK SAKATLIK ÖLÜM

HASARSIZ NETİCE İş kazası

Çalışma ortamında HASAR

İNSAN SAĞLIĞI AÇISINDAN

ÇEVREYE ZARAR

İSG Sistemini Tehdit Eden Unsurlar

TEKNİK UNSURLAR

İNSANİ UNSURLAR

DİĞER UNSURLAR

• İş Yerindeki Makine ve Tezgahların Yanlış Planlanması,

• Yetersiz Aydınlatma, • Yetersiz Isınma, • Koruyucusuz Makine, • Kişisel Koruyucu Eksikliği, • Kaygan veya Pürüzlü Zemin

TEKNİK UNSURLAR

Bilgisizlik, İşe Uyumsuzluk, Tehlikeyi Önemsememe, İhmal, Tedbirsizlik, Bakım Yetersizliği, Yorgunluk, Disiplinsizlik, İşi Ciddiye

Almama, Moral Bozukluğu,

İNSANİ UNSURLAR

Fiziki Rahatsızlık, Gerekli Eğitimlerin Verilmemesi, Yeterli Teknik Eleman

Bulunmaması, İş Bölümünün Olmaması, Yetki ve Sorumlulukların Belli

Olmaması, Güvenlik ile İlgili Yönetim

Hataları, Üçüncü Şahısların Etkisi.

Kimyasal Etkenler (Katı, Sıvı, Toz, Buhar) Fiziksel Etkenler (Titreşim, Gürültü, Nem, Isı,

Işık, Basınç) Ergonomik Etkenler Biyolojik Etkenler (Bakteri, Virüs, Mantar) Psikolojik Etkenler (Monoton Çalışma, Aşırı

İş Yükü) Psiko-Sosyal Etkenler (İnsanın Çevresi ile

Olan İlişkisi)

DİĞER UNSURLAR

İŞ KAZALARININ OLUŞ NEDENLERİ

İş kazasının meydana gelmesi için, tehlikeli durumla, tehlikeli davranışın aynı anda bir arada bulunmaları gerekir. Buna göre; İş Kazası = Tehlikeli Durum + Tehlikeli Davranış şeklinde matematiksel bir formül ile yazılabilir. İş kazalarının meydana gelmesine, teknik, sosyal, psikolojik, fizyolojik etkenler neden olabilir. Çalışan kişinin kendisi, çalıştığı işyeri, iş yeri arkadaşları, çevresi, kullandığı makine ve malzemeler, araç gereçlerin her biri iş kazasının nedenidir. Bu sayılanların hepsi birbiri ile etkileşim içinde olan faktörlerdir. Bu faktörleri aşağıdaki şekilde sınıflandırmak mümkündür.

Kaynak: Prof. Dr. A. Hakan ONUR ve Yrd. Doç. Dr. M. Kemal ÖZFIRAT, “İş Güvenliğine Giriş, Önemi, Genel Tanımlar”

KAZALARIN SEBEPLERİ

Kaza Nedenleri ile İlgili Yanlış Görüşler:

1. ŞANSIZLIK

2. KAÇINILMAZLIK

3. DİKKATSİZLİK

Kaynak: Emrah Gürer, “Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi”, ÇASGEM

Kazaların Temel Nedenleri (4M)

• MAN (İnsan)

• MACHINE (Makine)

• MEDIA (Ortam, Çevre)

• MANAGEMENT (Yönetim)

1- Malzeme a- Malzemenin kimyasal ve fiziksel özelliklerinden kaynaklanan faktörler, b- Kullanılan maddelere göre uygun üretim sisteminin seçilmemiş olması, 2- Makine ve teçhizat a- Malzeme yorgunluğu, b- Koruyucu tedbirlerin alınmaması, c- Makinelerin yanlış seçilmesi veya yanlış kullanılması, 3- Çevre a- Sıcaklık, nem, aydınlatma, gürültü gibi fiziki faktörler, b- Mekanik etkiler, c- Sağlık şartları, 4- İnsan a- Eğitim ve bilgi eksikliği b- Dalgınlık, dikkatsizlik, c- İlgisizlik, düzensizlik, d- Bedenin iş uyumsuzluğu, e- Meleke (Beceri) noksanlığı, f- Aile düzeni, g- Beslenme yetersizliği

Kaynak: Prof. Dr. A. Hakan ONUR ve Yrd. Doç. Dr. M. Kemal ÖZFIRAT, “İş Güvenliğine Giriş, Önemi, Genel Tanımlar”

MAN (İNSAN) • Psikolojik Nedenler: Unutkanlık,

sıkıntı-üzüntü-keder, çevre etkileri, istem dışı davranış, ihmalci davranış, hatalı davranış vb.

• Fiziksel Nedenler: Yorgunluk, uykusuzluk, alkol, hastalık vb.

• İşyeri Nedenleri: İnsan ilişkileri, takım çalışması, iletişim vb.

MANAGEMENT (YÖNETİM ) • Yetersiz yönetim organizasyonu, • Tamamlanmamış kurallar ve

talimatlar, • Yetersiz güvenlik yönetim planı, • Eğitim ve öğretim yetersizliği, • Uygun olmayan nezaret,

yönetim ve rehberlik • Uygun olmayan personel

istihdamı, • Yetersiz sağlık kontrolleri vb.

MACHINE (MAKİNE) • Hatalı makine ve ekipman

yerleşimi, • Eksik veya kusurlu koruyucular, • Yetersiz standardizasyon, • Yetersiz kontrol ve bakım, • Yetersiz mühendislik hizmetleri

MEDİA (ORTAM-ÇEVRE) • Yetersiz çalışma bilgisi, • Uygun olmayan çalışma yöntemi, • Uygun olmayan çalışma yeri ve

ortamı vb.

TEHLİKELİ DAVRANIŞLAR

TEHLİKELİ DURUMLAR

İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarının Nedenleri

İşçinin yapması gereken bir hareketi yapmaması veya yapmaması gereken bir

hareketi yapmasıdır.

• Sorumsuz biçimde, görev verilmeden ya da uyarılara aldırmadan güvensiz çalışmak,

• Kişisel koruyucu malzemelerin kullanılmaması, • Koruyucuların güvenlik donanımlarının işe yaramaz

hale getirilmesi, • Çalışan makineleri durdurmadan işe devam etmek,

bakım, onarım, ayar vb. yapmak. • Raflara tırmanma, yüksekten atlama, koşma,

malzemeyi fırlatma, vs. • Güvensiz istifleme ve yerleştirme, • Güvenli malzeme yerine güvensiz olanı kullanma.

"Tehlikeli davranış/lar/

insandan

kaynaklanmaktadır!"

Tehlikeli Davranışların Nedenleri

• Eğitim, bilgi ve tecrübe eksikliği, • Fiziksel yetenek uyumsuzluğu, • İş veya vardiya değişimine uyum

sağlayamama, • Yorgunluk, • Ayrıca; tembellik, dikkatsizlik, acelecilik,

bencillik, umursamazlık, korku, çekingenlik, endişe, sabırsızlık, heyecan, vb.

TEHLİKELİ DURUMLAR

1. Korkulukların olmaması,

2. Düşülebilecek güvenliksiz çukurlar,

3. Uygun olmayan iskeleler,

4. Gerekli koruyucu malzemenin olmaması,

5. Hatalı, pürüzlü, kaygan, çatlak ve çukur yüzeyler,

6. Çalışma yerinin dağınıklığı,

7. Yetersiz ışık,

8. Güvensiz çalışma yöntemi.

Tehlikeli Durumlar için Alınması Gereken Önlemler

Ergonomik

usullere uyma

Disiplin

Mühendislik Çalışmaları

Eğitim

Disiplin

Kendisine tebliğ edildiği halde İş Güvenliği ve Sağlığı ile ilgili

kurallara uymayan, kendini, çalışanları ve işletmeyi tehlikeye

atacak tehlikeli davranış ve hareketlerde bulunan personelin,

4857 sayılı İş kanunun 25. maddesine göre iş hakkı tazminatsız

olarak feshedilir.

Disiplin

• 4857 Sayılı İş Kanunu Madde 25/i. İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.

• 25/h. İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.”

İŞ KAZALARINDAN KORUNMA POLİTİKALARI

"Hiçbir iş emniyetsiz yapılacak kadar acil değildir."

"Kazaların %98’i önlenebilir."

"İSG’in temeli, risk analizi, prosedür ve talimatlardır."

İŞLETMELERDEKİ TEHLİKE KAYNAKLARI

Kaynak: İsmet APAK, «İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ – Sunum»

A-MEKANİK TEHLİKE KAYNAKLARI

Pürüzlü, engebeli veya kaygan işyeri zemini

Hareketli araç ve makineler

Hareketli makine parçaları

Keskin, yüzeyi çıkıntılı malzeme ve parçalar

Sıcak veya soğuk yüzeyli malzeme ve parçalar

Yüksekte çalışma ve tırmanma noktaları

El aletleri

Yüksek basınç (basınçlı kap veya hatlar)

Kaldırma ve taşıma araçları (vinçler, forkliftler)

Sabit ve seyyar merdivenler

Uygun olmayan korkuluklar

Asansörler (personel ve yük)

Alçak ve dar geçitler

Hatalı istifleme

Malzeme düşmesi veya yuvarlanması

Taşma, dökülme ve saçılmalar

B-FİZİKSEL TEHLİKE KAYNAKLARI

Çalışma ortamında;

Termal konfor sorunları (ısı, nem, sıcaklık, havalandırma)

Gürültü

Titreşim (el, kol ve tüm vücut titreşimi)

Uygun olmayan ve yetersiz aydınlatma

Işınlar (iyonize, noniyonize (UV, IR.), mikro dalga ve lazer ışınları)

Alçak veya yüksek basınç

Elektromanyetik alan

Makinalarla İlgili

Tehlikeler

Elektrik Mekanik Parçalar

Radyasyon

Termal

Lazerler

Basınçlı hava

Kimyasallar

Diğerleri

Titreşim

(Sıcak, soğuk)

Gürültü

Makinalar ile İlgili Tehlikeler

Makinalarla İlgili

Riskler

Kimyasal Etkiler

Elektrik

İç yaralanma

Sağırlık

Engeller

Çarpma

Körlük

Fırlama

Karışma Diğer

Yanıklar

C- KİMYASAL TEHLİKE KAYNAKLARI

Sıvılar (asitler, bazlar, çözücüler)

Gazlar (yanıcı, yakıcı, boğucu, narkotik)

Katılar

- Tozlar (organik, inorganik)

- Metaller (duman, buhar)

Duyarlılaşma

Aşındırma

Yanık

Boğucu

Kanserojen

Hedef organda zehirlenme

Teratojen

Toksik

Kimyasallar

Tehlikeler

Kimyasal Formlar: Toz, Tütsü, Duman, Buhar, Aeresol, Katı, Sıvı, Lif

Giriş Yolları: Soğurma, Solunum, Sindirim, Doğrudan giriş, Gözler

Riskler

Kimyasal

"Teratojen" kelime olarak "normalden farklı, anormal yapı oluşturan" anlamında kullanılır.

Ç- BİYOLOJİK TEHLİKE KAYNAKLARI

Virüsler

Bakteriler

Parazitler

Taşıyıcılar

Mantarlar

D- ELEKTRİK KAYNAKLI TEHLİKELER

Elektrik tesisatı (yangın)

Elektrikli araç ve aletler (elektrik çarpması)

Statik elektrik (parlama, patlama, çarpılma)

E- YANGIN TEHLİKELERİ

Tutuşma

Parlama

Patlama

ÜRÜN KAYNAKLI TEHLİKELER: Ambalaj üzerinde eksik ya da yanlış

bilgilendirme;

• Tanıtıcı uygun etiketlemenin yapılmaması

• Taşıma şartlarının bildirilmemesi

• Depolama şartlarının bildirilmemesi

Kullanıcı için “Malzeme Güvenlik

Bilgi Kartları”nın hazırlanmaması,

Uluslararası standart ve normlara uygun olmaması.

ÇALIŞANLARDAN

KAYNAKLANABİLECEK TEHLİKE

NEDENLERİ

Kişisel özellikler

Psiko-sosyal faktörler

Eğitim eksikliği

Koordinasyon eksikliği

İletişim eksikliği

Zihinsel yetersizlik

Fiziksel yetersizlik

Davranış bozuklukları

Zararlı alışkanlıklar

Yaş, cinsiyet

HATIRLATMA... Risk nedir?

Kaynak: Doç. Dr. S. Erhan Deveci, “İş Sağlığı ve Güvenliği”, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ocak 2010 – Elazığ, Sunum.

RİSK: Tehlikeli bir olayın veya maruz kalma durumunun meydana gelme olasılığı ile olay veya maruz kalma durumunun yol açabileceği yaralanma veya sağlık bozulmasının ciddiyet derecesinin birleşimi (18001-2008)

Tehlike: İnsanların yaralanması, sağlığının bozulması veya bunların gerçekleşmesine sebep olabilecek kaynak, durum veya işlem. (18001-2008)

HATIRLATMA...

Kaynak: Doç. Dr. S. Erhan Deveci, “İş Sağlığı ve Güvenliği”, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ocak 2010 – Elazığ, Sunum.

Risk Değerlendirilmesi, Risk Yönetimi ve Risk İletişimi Risk, tehlikeli bir durumda olumsuz bir olayın meydana gelmesi

olasılığıdır. Sağlığın korunabilmesi için öncelikle sağlığı bozan etmenlerin iyi bilinmesi gereklidir.

İşyerlerinde sağlık üzerinde olumsuz etkiler yapabilecek çeşitli faktörler bulunduğuna göre, bu faktörlerin neler olduğu ve işyeri ortamında hangi düzeyde bulunduğu, işyerinde kaç kişiyi etkilemekte olduğu gibi özelliklerin ortaya konulması gereklidir. İşte bu amaçla yapılması gereken işlemlerin tümüne “risk değerlendirilmesi” (risk assessment) denir.

Bu değerlendirmeler sonucunda işyerinde alınacak önlemler ve bu amaçla yapılması gereken düzenlemeler ise “risk yönetimi” (risk management) olarak adlandırılır.

HATIRLATMA...

Risk Düzeyi * Olasılık * Ağırlık

* Etkilenen nüfus

Riskle başa çıkmak için:

Ne zaman

değerlendir

Tehlikeyi ortadan kaldır.

Tehlikeden sakın

İşyerinde önlem al.

Kişisel Koruyucular kullan

Risk ortaya çıkmıştır Tehlike

ve insan

bir aradadır

Tehlike Risk İlişkisi

İŞ KAZALARINDAN KORUNMA POLİTİKALARI

• Kaynakta,

• Ortamda,

• Kişiye yönelik,

olmak üzere sırasıyla 3 aşamada

değerlendirilmelidir.

1. Seçme •Yasalara Uygunluk

•Tıbbi Seçme •Mesleki Seçme •Doğal Seçme

2. Kişisel Koruma

•Kişisel Koruma •Tıbbi Koruma •Kişisel Hijyen

3. Toplu Koruma

4. Tam Önleme •Yer Değiştirme •Makineleştirme

•Otomasyon •Uygunlaştırma

Kişiye

Yönelik

Ortama Yönelik

Kaynağa Yönelik

Etkililik

Korunma Yöntemleri

İşverenlerin görevleri

Önlemleri almak

Çalışanları bilgilendirmek

Çalışanlarla işbirliği yapmak

Kontrol ve denetim yapmak

Kayıt – Bildirim zorunluluğu

İSG ve Toplu Korunma Yaklaşımı

TOPLU KORUNMA

Toplu Korunma Örnekleri

Tehlikesiz olanla değiştirme,

Yalıtım,

Koruyucu/koruma içine alma,

Yerel havalandırma,

Yerel aydınlatma,

Makine koruyucuları,

Genel havalandırma,

Genel aydınlatma,

İklimlendirme,

İşaretleme/sınırlama

Uyarı levhaları

Modelleme

KAYNAKTA ALINACAK ÖNLEMLER

• Tehlike oluşturan bir kaynağın ortadan

kaldırılmasıdır.

• Örneğin: Zararlı bir kimyasal

maddenin kullanımından vazgeçilmesi.

Riski yok etme,

Tehlikesiz olanla değiştirme (İkame),

Yalıtım,

Koruyucu/koruma içine alma,

Lokal havalandırma,

Yerel aydınlatma,

Makine koruyucuları,

KULLANILAN MADDENİN DEĞİŞTİRİLMESİ Benzen yerine toluen, benzin yerine gazyağı vb. gibi daha az zararlı (ya da varsa zararsız) madde kullanmak. ISLAK (SULU) YÖNTEMLERİN KULLANILMASI Özellikle tozun ortama karışmadan bastırılmasına yarayan bu yöntem, tozlu ortamlarda çalışan işletmelerde çok yararlı olmaktadır.

SÜREKLİ ORTAM ÖLÇÜMLERİ Ortamda, sık sık sorun olan madde veya etkenler özel detektörler veya cihazlarla kontrol edilerek alınan önlemlerin yeterliliği denetlenmeli, gerekiyorsa yeni önlemler alınmalıdır.

YETERLİ BAKIM PROGRAMI Risklerin kaynağında önlenmesi için tesis edilen sistemlerin bakımlarının yapılması kimyasalların ortama yayılmasını önlemede etkili olacaktır.

ASPİRASYON SİSTEMİNİN UYGULANMASI Gaz, toz, buhar gibi maddelerin kaynağından, ortama yayılmadan çekilerek, dışarı atılmasını sağlamak. Kuşkusuz bunu yaparken ikinci bir yanlışla çevreye zarar vermemek gerekmektedir. Bu konuda çok yaygın olarak kullanılan sistem • doğal veya • cebri çekişli uygulamalardır.

Önemli Not: Ortama yayılmaması gereken maddenin nitelikleri ve çıkış hızı hesaba katılmadan yapılan bu sistemler yararlı olmamakta hatta işçilerin burunları hizasında daha yoğun bir ortam oluşturarak tehlikeyi arttırmaktadırlar. Oysa çalışma noktasında, tezgaha uygulanacak bir yandan çekiş sistemi bu sorunu çözecektir.

MAKİNE KORUYUCULARI

TEHLİKE KAYNAKLARI

Döner miller • Çıkıntılar • Açıkta dönen aksam • Merdaneler

• Kayış kasnaklar • Dişliler • Kapalı yerde hareket eden parçalar • Kazan içinde dönen aksamlar

• Aşındırıcılar • Eziciler • Vargel hareketi • Kesici ağızlar

• Tehlikeli alana girmeyi önlemeli • Çalışmayı zorlaştırmamalı • Üretimi engellememeli • Kullanışlı olmalı,

• İşe uygun olmalı • Tezgahın bir parçası konumunda olmalı, tezgahla bütünleşmeli • Fazla bakım istememeli, bakımı zorlaştırmamalı • Ortama ve çalışma koşullarına uymalı

• Karışık olmamalı, az parçalı olmalı • Koruyucu kendisi tehlike oluşturmamalı • Koruyucuda kullanılan malzeme tehlike oluşturmamalı

MAKİNE KORUYUCULARININ ÖZELLİKLERİ

• Sabit koruyucular

• Kilitlemeli koruyucular

• Otomatik koruyucular

• Yaklaşma koruyucuları

• Ayarlanabilir koruyucular

• Kendi kendine ayarlanan koruyucular

MAKİNE KORUYUCU ÇEŞİTLERİ

Sabit koruyuculara örnekler: - Kayış kasnak koruyucuları - Dişli - zincir koruyucuları - Kaplin - mil - volan koruyucuları - Makine gövdesi - Zımpara taşı koruyucuları - Pervanelere yapılan koruyucular - Korkuluklar, siperler Kilitlemeli koruyuculara örnekler: - Kapaklara takılan emniyet butonları (Enjeksiyon preslerinde, helezon taşıyıcılarda, kazan kapaklarında) - Çift el kumanda tertibatı, - Bir makinede birden fazla işçi çalışması durumunda kullanılan kumanda tertibatı, - Kaldırma makinelerinde alt ve üst limit butonları, - Tehlikeli bölgeleri sınırlayan emniyet butonları, - Makinelerin hareket alanını sınırlayan emniyet butonları, - Mekanik ve hidrolik kilitleme sistemleri,

MAKİNE KORUYUCU ÇEŞİTLERİ

Otomatik koruyucular: Kişi tehlikeli alana girdiğinde fiziki olarak uzaklaştıran sistemlerdir (Preslerde ve makaslarda olduğu gibi). Yaklaşmayı engelleyen koruyucular - Sabit engeller - Tel kafesler - Emniyet şeritleri, ipleri Ayarlanabilir koruyucular - Şerit testere koruyucuları - Matkap koruyucuları

MAKİNE KORUYUCU ÇEŞİTLERİ Kendi kendine ayarlanan koruyucular - Daire testere koruyucuları - Durdurma ve ters döndürme sistemi - Merdaneli çamaşır makinelerindeki durdurucu çubuk - Emniyet telleri emniyet çubukları - Kaldırma araçlarındaki sınırlama butonları - Yürüyen vinçlerdeki alan sınırlama butonları - Merdaneli ezicilerdeki emniyet çubukları - Fotoselli presler, makaslar - Basınca duyarlı taban ile durdurma - Eylemsizlik koruyucu siStem (Makinenin hareketi durmadan makinenin açılmasını önleyen sitemdir) - Otomatik çamaşır makinesi kapakları - Santrifüj makineleri kapakları - Kaldırma makinelerinin otomatik fren sistemi - Mekanik engelli aygıtlar - Yatay hareketli tabla - Düşey hareketli tabla - Besleme çıkarma aygıtları - Preslerde, kıyma makinelerinde, öğütücülerde, ağaç işleme tezgahlarında kullanılan koruyucular.

ORTAMDA ALINACAK ÖNLEMLER

Genel havalandırma,

Genel aydınlatma,

İklimlendirme,

İşaretleme/Sınırlama

Uyarı levhaları

ORTAMDA ALINACAK ÖNLEMLER

İŞYERİ DÜZENİ Düzensiz bir işyeri, iş verimini düşüreceği gibi iş kazaları olasılığını arttıracak ve iş gereği oluşan süprüntü vb. maddeler (örneğin tozlar) sağlığı olumsuz yönde etkileyebilecektir.

GENEL ASPİRASYON Seyreltme Aspirasyonu (Temiz Hava Sağlanması) Tamamen kapalı iş ortamlarında bir yandan yerel aspirasyon ile zararlı maddeler dışarı atılırken gerekli olan temiz hava da bir başka sistemden içeri verilmelidir.

KAYNAK VE ALICI ARASINDAKİ MESAFENİN ARTIRILMASI Uzaktan veya yarı otomatik kontrol ile yapılabilir. • Sürekli Dedektör Kontrolü • Yeterli Bakım Programı

İKAZ ve UYARI İŞARETLERİ

• Yasak Bildiren İşarettir

• Örnek “Sigara İçmek Yasaktır”

• Güvenlik Bilgisi (İkaz) veren İşaretlerdir

• Örneğin, Acil Durum Kapısı

• Zorunluluk Bildiren İşarettir

• Örneğin, Gözlük Takmak Zorunludur

UYAI İŞARETLERİ

• İkaz işaretleridir • Örneğin, Taşıyıcı Araç Kullanımları

KIRMIZI: Yasak Bildiren İşaretler

MAVİ: Zorunluluk Bildiren İşaretler

SARI: İkaz Bildiren İşaretler

YEŞİL: Güvenlik Bildiren İşaretler

KİŞİYE YÖNELİK ALINACAK ÖNLEMLER

İşe uygun personel seçimi, eğitim ve denetim, Sağlık muayeneleri, Çalışanlara bağışıklık kazandırma, İlk yardım ve kurtarma çalışmalarının örgütlenmesi, Sağlık eğitimi, Genel hijyen koşullarının sağlanması, Yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanması, Rehabilitasyon hizmetlerinin sağlanması, Psikolojik destek sağlama, Meslek hastalıkları ve iş kazalarını önleme, İşle ilgili hastalıkları önleme, Çalışma ortamındaki sağlık risklerinin diğer çalışanlara

yayılımını önleme, İşyerindeki tehlikeleri azaltma, Sağlığı geliştirme, Çevreyi geliştirme, Kişisel koruyucu donanımlar

EĞİTİM: Önlemlerin en etkili ve yararlısı, çalışanların, hangi tehlikelerle karşı karşıya olduğu, nasıl korunacağı, alınan önlemlere nasıl uyacağı konusunda yapılacak ve belirli aralıklarla tekrarlanan iş sağlığı ve güvenliği eğitimleridir. İŞÇİLERİN ROTASYONU: Bazı iş türlerinde, işin gereği alınan tüm önlemlere karşın yine de risk tamamen ortadan kaldırılamaz. Bu durumlarda uzmanların yapacakları değerlendirmeye bağlı olarak belirlenecek sürelerde değiştirilen ekiplerle iş sürdürülebilir. Böylece, kişiler üzerindeki etkilenme süresi kısaltılmış olur.

KİŞİSEL DOZİMETRE-MONİTÖRLER Özellikle röntgen ışınları, radyoaktif izotoplar veya bazı özel kimyasal maddelerle çalışan işçilerin üzerlerine takılacak dozimetrelerle etkilenme risklerinin var olup olmadığı saptanabilir ve gereken önlemler alınır.

YETERLİ SAĞLIK KONTROLÜ Çalışan kişilerin işe giriş muayeneleri ve periyodik tıbbi kontrolleri sorunların erken belirlenmesi ve gereken önlemlerin alınarak tedavilerinin yapılması çoğu kez hayat kurtarıcı olmaktadır.

SAĞLIK MUAYENELERİ • Meslek hastalıklarını belirleme, • İşin sağlık üzerindeki etkilerini

izleme, • İşe uyumu değerlendirme, • Çalışma ortamını geliştirmek için

ölçümler yapma ve değerlendirme, • Hastalıkların sıklık derecelerini

belirleme, • Sağlık eğitimi ye çalışanları

bilinçlendirme. İŞE GİRİŞ MUAYENELERİ

KONTROL MUAYENELERİ • Erken kontrol • Aralıklı kontrol • Özelliği olanlar

KORUYUCU DONANIMLAR

Kişisel koruyucu donanımların kullanımı, sağlık ve güvenlik koruma uygulamalarının son safhasını oluşturur.

KİŞİSEL KORUYUCULAR Gözlük, maske, eldiven, baret vb. kişisel koruyucular en son başvurulacak, fakat gerektiğinde kesinlikle kullanılması zorunlu araçlardır. Kişisel koruyucular ancak, hangi tehlikeye karşı ne kadar ve ne sürede koruduğu bilinci ile kullanılırsa yararlı olurlar.

KORUYUCU DONANIMLAR

Kişisel koruma malzemeleri; iş güvenliği tekniği ve mevcut standartlara rağmen yok edilemeyen tehlikelere karşı kişisel olarak korunmak için kullanılması gereken araçlardır.

Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazları ifade eder.

Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması

HAKKINDA YÖNETMELİK MADDE: 8 İşveren, işçilerin kişisel koruyucu donanımları uygun şekilde kullanmaları için her türlü önlemi alacaktır. İşçiler de kendilerine verilen kişisel koruyucu donanımları aldıkları eğitime ve talimata uygun olarak kullanmakla yükümlüdür.

KORUYUCU DONANIMLAR

Kişisel Koruyucu Donanımlar (KK) Nelerdir?

• Gözlük

• Yüz Siperi

• Maske

• Baret

• Eldiven (Çelik Eldiven, Yanmaz )

• İş Ayakkabısı

• İş Elbisesi

• Emniyet Kemeri vs.

DİKKAT!

OLUMSUZ

ÖRNEKLERDİR!

DİKKAT!

OLUMSUZ

ÖRNEKLERDİR!

DİKKAT!

OLUMSUZ

ÖRNEKLERDİR!

DİKKAT!

OLUMSUZ

ÖRNEKLERDİR!

İnsan Davranışları, yetenekleri ve diğer insan faktörleri

belirlemede gösterilen özen…

DİKKAT!

OLUMSUZ

ÖRNEKLERDİR!

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ VE ÇALIŞMA ORTAMINA İLİŞKİN 155 SAYILI SÖZLEŞME (Tamamı 30 madde) • ILO Kabul Tarihi: 3 Haziran 1981 • Kanun Tarih ve Sayısı: 07.01.2004 / 5038 • Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı: 13.01.2004 / 25345 BÖLÜM II ULUSAL POLİTİKA İLKELERİ Madde 4 • Her üye, ulusal koşullar ve uygulamaya göre ve en fazla temsil

yeteneğine sahip işçi ve işveren kuruluşlarına danışarak iş güvenliği, iş sağlığı ve çalışma ortamına ilişkin tutarlı bir ulusal politika geliştirecek, uygulayacak ve periyodik olarak gözden geçirecektir.

• Bu politikanın amacı, işle bağlantılı olan veya işin yürütümü sırasında ortaya çıkan kaza ve yaralanmaları, çalışma ortamında bulunan tehlike nedenlerini mümkün olduğu ölçüde en aza indirerek önlemek olacaktır.

Madde 5 • Sözleşmenin 4 üncü maddesinde atıfta bulunulan politika,……. aşağıdaki esas eylem alanlarını dikkate alacaktır: a) İşin maddi unsurlarının (işyerleri çalışma ortamı, araçlar, makine ve teçhizat, kimyasal, fiziksel ve biyolojik maddeler ve etkenler), çalışma yöntemlerinin tasarımı, test edilmesi, seçimi, değiştirilmesi, montajı, düzenlenmesi, kullanımı ve bakımı; b) İşin maddi unsurları ile işi yapan veya denetleyen kişiler arasındaki ilişkiler ve makine teçhizat, çalışma süresi, işin düzenlenmesi ve iş usullerinin işçilerin fiziksel ve zihinsel kapasitelerine uyarlanması; Yeterli sağlık ve güvenlik düzeyine ulaşılması amacıyla bütün çalışanların ileri düzeyde eğitimini, yetkinleştirilmesi ve motivasyonunu kapsayan eğitimi; • Çalışma grubu ve işletme düzeylerinde ve ulusal düzeyi de

kapsayan uygun diğer bütün düzeylerde haberleşme ve işbirliği; • Sözleşmenin 4 üncü maddesinde atıfta bulunulan politikaya uygun

olan eylemlerinde, işçilerin ve temsilcilerinin disiplin cezalarına karşı korunması;

... hazırlanan politikalarda dikkate alınacaktır.

Madde 14 • Ulusal koşullar ve uygulamaya uygun bir şekilde, iş sağlığı ve güvenliği ve

çalışma ortamına ilişkin sorunlara yönelik yüksek teknik, tıbbi ve mesleki eğitimini de kapsayan, tüm çalışanların eğitim gereksinimini karşılayacak şekilde her düzeyde eğitim ve öğretimin geliştirilmesi için önlemler alınacaktır.

Madde 16 • Yeterli ölçüde, işverenlerden, kontrolleri altındaki işyerleri, makine,

teçhizat ve usullerin güvenlik ve sağlık bakımından riskli olmamasını sağlamaları istenecektir.

• Yeterli ölçüde, işverenlerden, kontrolleri altındaki kimyasal, fiziksel ve biyolojik madde ve etkenlerin, gerekli uygun önlemler alındığında, sağlık için risk oluşturmamasını sağlamaları istenecektir.

• İşverenlerden, gerektiğinde, kaza riskinin veya sağlık üzerindeki ters etkilerin imkanlar ölçüsünde (?) önlenmesi için, uygun koruyucu elbise ve donanımı sağlamaları istenecektir.

Madde 18 • İşverenlerden, gerektiğinde, yeterli ilk yardım düzenlemelerini de

kapsayan kazalar ve olağanüstü durumlarla ilgili önlemleri sağlamaları istenecektir.

Madde 19 Aşağıda belirtilen hususların sağlanması için işletme düzeyinde düzenlemeler olacaktır: • İşverenlerin üstlendikleri yükümlülüklerini yerine getirmeleri için, işlerini

yaparken, işverenle işbirliği yapmaları; • İşletmedeki işçi temsilcilerinin, iş sağlığı ve güvenliği alanında işverenle işbirliği

yapmaları, • İşletmedeki işçi temsilcilerine, iş sağlığını ve güvenliğini sağlamak için yeterli bilgi

verilmesi ve ticari sırları açıklamamak koşuluyla kendilerini temsil eden kuruluşlarla bu bilgilerin görüşülmesi,

• İşletmedeki işçi ve temsilcilerine, iş güvenliği ve işçi sağlığı konusunda yeterli eğitim verilmesi,

• İşletmedeki işçilerin veya temsilcilerinin ve bulunması durumunda, işletmedeki temsilci kuruluşların ulusal yasa ve uygulamaya uygun olarak, işleri ile ilgili iş sağlığı ve güvenliğinin bütün safhalarında incelemelere katılması ve bu konularda işverence onlara danışılmasının sağlanması, bu amaçla karşılıklı anlaşma halinde işletme dışından teknik danışmanlar getirebilmeleri;

• Bir işçi, hayatı ve sağlığı için ciddi bir tehlike oluşturduğuna ve yakında vaki bulacağına haklı gerekçelerle inandığı herhangi bir durumu, derhal bir üstüne rapor eder. İşveren; bu durumun giderilmesi için gerekli önlemi alıncaya kadar yaşam ve sağlık için ciddi tehlike oluşturmaya devam eden çalışma alanına işçilerin dönmesini isteyemez.

SONUÇ OLARAK ŞUNU SÖYLEYEBİLİRİZ: Koruma politikalarının belirlenmesinde işyerinin; yerleşim planından üretim süreçlerine, kullanılan malzemeden makine alet ve edevatlarına kadar dikkatlice gözden geçirilerek analiz edilmesi ve bunların oluşturacağı tehlikelere karşı bir koruma kalkanı (politikası) oluşturulmalıdır. Kuşkusuz bunların dışında ve en azından bunlar kadar önemli “insan kaynakları”nın da gözden geçirilerek varsa “bilgilendirme ve mesleki eğitim”lerinin giderilmesi ciddi önem taşır. Unutulmamalıdır ki her oluşumun kendine özgü tehlikeleri ve yine kendine özgü koruma ve korunma yöntemleri vardır. Tehlikeden sakınmanın tek yolu ise; yok ederek ya da önlem alarak “KORUNMA”dır.

Devlet

İşçi İşveren

Üniversiteler Diğer

marmara Ünİversİtesİ teknolojİ fakÜltesİ...kaynak: dr. fatih yılmaz, òİş sağlığı ve...

Documents

İşçi sağlığı ve - mmo.org.tr

İş sağlığı ve güvenliği politika belgesi - iii ve...

İş sağlığı ve güvenliği fayda-maliyet analizi proje...

türkiye’de ve dünyada İş sağlığı ve güvenliği

İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri

ulusal İş sağlığı ve güvenliği · İş kazası ve...

sempozyum, kongre ve ÇaliŞtaylardönem İşçi sağlığı...

İş sağlığı ve güvenliği genel müdürlüğü...i...

İşçi sağlığı -...

İş sağlığı güvenliği ve meslek hastalıkları...

yÜklenİcİ İŞ saĞliĞi ve gÜvenlİĞİ Şartnamesİ...

i̇ş sağlığı ve güvenliği eğitimim

1.İş sağlığı ve güvenliğinin kavram ve...

faşizm ve sinema - robin wood Çev.ertan yılmaz

İş sağlığı ve güvenliği hakkının korunması:...

defne yılmaz - fen ve teknoloji kitabı

sağlık bakanı ahmet demircan, sağlıkta “esnek...

yaşlı böbrek hastasının bakımıyrd. doç. dr. mualla...

İş sağlığı ve güvenliği denetimi: türkiye ve...

ulusal ve uluslararasi kuruluŞlar ve sÖzleŞmeler ·...