mabitso a basotho le seo a se bolelang - · pdf filechakatsa, qhobosheane, sebabole, selomo,...
Post on 16-Feb-2018
1.474 Views
Preview:
TRANSCRIPT
1
MABITSO A BASOTHO LE SEO A SE BOLELANG (BASOTHO NAMES AND WHAT THEY MEAN)
2
SELELEKELA LE SEPHEO
(background):
1. Ho elleloisa Basotho hore ho na le khetho e fetang 5000 ya mabitso a Sesotho ao ba ka kgethang ho ona ho reha le ho rehella ngoana (bana ba bona) ntle le ho sebedisa mabitso a dichaba tseding le ya melata ao ba sa tsebeng meelelo ya ona. Le ho phethaka mabitso joalo ka ha eka Basotho ba felletsoe ke mabitso. Le ho baka bomadimabe bo tsamaisanang le thehello le kgetho e fosahetseng.
2. Ho qoba le ho koekoetla ho sebedisa mabitso a hlokang moelelo le ao beng ba ona ba tla ikoahlaha ha ba hola eba banna le basadi ba Basotho. Kapa, ho se angoe ke se bitsoang "lebitso lebe ke seromo" eleng maele a ka bolelang hore lebitso leo o le fileng ngoana o tla tshoana le lona.
3. Ho utloisisa hore re phela dilemong tsa Tsoseletso ya Afrika (African Renaissance) e bolelang hore motho kamong o tlameha ho itseba le ho ikutloisisa hofeta pele ebile ho sa natsoe mangolo a hae a thuteho le thuto; kapa moo a tsoaletsoeng teng; mmoho le moo a fumaneng thuto ya hae teng le hore yena ke wa ha mang.
4. Ho tiisetsa (guarantee) ngoana MoSotho hore boikgantsho ka
bowena ba hao, moetlo wa hao, setso sa hao le sebopeho sa hao di
lokile ebile ha ho phoso ya letho ka tsona.
KAKARETSO LE PHETHELO (Conclusion)
Hangata mabitso a Basotho ha a hlalosoe ho latela Sebopeho-puo
sa Sesotho (Sesotho grammar) empa ho latela ketsahalo le boemo
bo etsahatseng pele ngoana a tsoaloa. Mohlala: lebitso Matlakala
ha le bolele hore motho ke matlaka feela joalo, empa le hlalosa
motho ya hlahileng Hwetla (Hoetla) kapa qalong ya Mariha ka
3
nako eo difate di foforehang mahlaku a tsona; kapa motho a
rehelletsoeng ka lebitso la motho ya joalo. Lebitso, Mohlophehi ha
le bolele hore monga lona o wa hlopheha empa o tsoaletsoe
boemong ba tlhopheho kapa nakong eo batsoadi ba hae ba neng ba
hlophehile. Lebitso, Seipati ha le bolele hore monga lona tla ipata
ha a hola, empa le hlalosa ngoana hlahileng ka lekunutu eo
batsoadi ba hae ba neng ba sa batle hore tsoalo ya hae e tsejoe.
Lethathama le le ngata. Ka hoo ela hloko hore motlamong wa
mabitso a fanoeng, o tla fumana tlhaloso eo o neng o sa e lebella.
Hape, ha re ithuteng re le Basotho ho nahanisa lebitso la ngoana
pele a hlaha kapa a tsoaloa; le seo lebitso le se bolelang; le hore
ebe na le amana le leloko kapa morabe wa heno kapa wa habo; le
ho re na re utloisisa moelelo hantle; le ho qoba kapa ho phema ho
phetaka lebitso leleleng makgetlo a fetang dikete tse hlano; le ho
tlohela ho fa bana mabitso a dipopae!!!
Ho tsoa ho Madiela Chitja.
(2010/03/30)
4
MEFUTA YA MABITSO A BATHO A SESOTHO
1. MABITSO HO YA KA SEBOKO (clan names):
Mona ho buuwa ka diboko tse fapaneng le mabitso a tsona (bona)
joalo ka BAKOENA (Bao ba nang le mabitso a bona a iqollang
joalo ka Kadinyana, Madiela, Selebalo, Mohlomi, jj); BATAUNG
(Bao ba nang le mabitso a bona a fapaneng joalo ka Hlalele,
Rampai, jj); BASIA (Bao ba nang le mabitso a bona a
kgethehileng joalo ka Tobatsi, Motobatsi, jj); BATLOUNG,
BATLOKOA, BANARENG, BATSOENENG, MAKHOLOKOE,
BAKUBUNG, BAFOKENG, BATLHAPING, jj. Kaofela diboko
tsena di na le mabitso a tsona a fapaneng ho emeng. Hantle ntle o
keke wa fumana lebitso la Hlalele empa monga lona a ana Koena
ntle le ha ya mo fileng lebitso leo a ferekane kapa a sa itsebe.
Mabitso a tloaelehileng ho ya ka diboko ke a latelang: Masopha,
Majara, Ramapai, Maama, Seeiso, Letsie, Senate, Kadinyane,
Khoabane, Qhobela, Madiela, Molapo, Taunyane, Motobatsi,
Mmamohato, Sekonyela, jj.
2. MABITSO HO YA KA MAETSI:
(names according to verbs)
Mona ho buuwa ka mabitso a bopiloeng ka maetsi a sesotho a semelo. Lefapha le tloaelehileng ke le nang le
sehlongwanthao “NG” lentsoeng joalo ka: “atamela” leo lebitso la
motho e tla ba: “Atamelang”. Mehlala emeng:
Amohela=Amohelang, mpone=Mponeng, teteka=Ntetekeng,
thola=Ntholeng, tsosa=Ntsoseng, thusa=Nthuseng,
thaba=Nthabiseng, boloka=Mpolokeng, bitsa=Mpitseng,
buseletsa=Mpuse, pheha=Mphehiseng, latola=Ntatoleng, jj.
Tlhokomediso: Bongata ba mabitso a qetellang ka
sehlongwanthao sena, “NG” ke a batho ba batshehadi.
5
3. MABITSO HO YA KA MAREO:
(Names according to Nouns)
Mona re fumana mabitso a mangatahadi haholo a batho ba batona
le ha ba batshehadi ba na le karoloana. Mareo ana le ona a tsoa ho
maetsi. Mme seo a se bolelang ke boemo bo hlalosang
motho/ngoana ka ketsahalo e etsaheng pele a hlaha kapa a tsoaloa.
Mehlala ya mabitso a joalo ke: Dieketseng,Thabo, Thabiso,
Keletso, Tsokolo, Ketseletso, Khopotso, lechesa, Lefa, Leeto,
Lebusa, Makalo, Mamello, Dimakatso, Masoabi, Mautsoe,
Matseba, Paballo, Pabatso, Pontso, Refiloe, Tshenolo, Sebolelo,
Tekolo, Teboho, Khotso, Lefu, Thuso, jj.
4. MABITSO HO YA KA DINTHO:
(names according to things)
Mona ho buuwa ka mabitso a sa amaneng le maetsi kapa mareo
(nouns) a bopiloeng ka maetsi empa e le mabitso a dintho tse
akgang ditho tsa mmele, diphoofolo, dinonyana, dibaka, dimela
mmoho le dintho tsohle joalo ka: Diengoane, Dipalema, Loti,
Mookho, Dikeledi, Khanyapa, Khohoealira, Kgomo (khomo),
Phokojoe, Tau, Kobo, Konyana, Namane, Koekoe, Lehoko,
Lenkoane, Lerothodi, Letsatsi, Matlala, Metsing, Naledi, Noha,
Ntsu, Palesa, Phakoe, Phiri, Pholo, Phooko, Phuthi, Cheche,
Chakatsa, Qhobosheane, Sebabole, Selomo, Tladi, Tlou,
Tshemedi, Letlalo, jj. Hangata batho ba fuwang mabitso a dintho
ke ba nang le kamano le tsona ho ya ka batsoadi kapa leloko la
lelapa.
5. MABITSO HO YA KA MAHLALOSI
(Names according to Adjectives)
Mabitso a sehlopha sena a hlalosa sebopeho sa ngoana ya sa tsoa
tsoaloa kapa seo motho a leng sona. Ka nako enngwe ka tsela e
phoqang kapa eo monga lebitso a kekeng a e rata. Ka mohlomong
ke loana lebaka leo Mosotho a reng: “Lebitso lebe ke seromo”.
Mohlala wa mabitso a joalo ke a latelang: Botlenyana, Bonolo,
6
Chitja, Koete, Mpe, Mmampe, Lesele, Mabe, Mosa, Mmamosa,
Khubedu, Tsoeu (Tshweu), Botsho, Tshehla, Tshehlana, Tseka,
Khunong (Kgunong), Sebele, Sechele, Thokoa, Manolo,
Mmathokoa, Rabohlale, Madimabe, Ralonya. Mmalonya,
Rabothata, jj.
6. MABITSO A SEMELO A SESOTHO:
(original Sesotho names names)
Ana ke mabitso a semelo ao le meelelo ya teng e leng thata
haholo ho wa hlalosa le ha ntho enngwe le enngwe e na le
moelelo. Amang a mabitso ana a semelo (original names) ha a
amane le mahlalosi, mareo a tloaelehileng, maetsi a tloaelehileng
mmoho le mabitso a dintho. Bongata ba mabitso a joalo ke a
leloko (clan names) joalo ka: Mochochoko, Hoaeane (hwayane),
Kadinyane, Kadi, Lenake (eseng Lenaka), Leqola, Makotoko,
Matsoetlane, Mofokeng, Mokotjo, Nkhatho, Moletsane, Mpai,
Leokaoke, Motobatsi, Hlalele, Phamotse, Folatsane, Ntsane
(Rantsane, Mmantsane), Sebophe, Setai, Selai, Thakane, Thesele,
Thulare, Tsosane, Tsotetsi, Mokhele, Kolatsoeu, Qobokoane,
Kikini, Sebothoane, Marakabei, Lekhelebane, Pakalitha,
Sekonyela, Nthuping, Mathibeli, Ramathibeli, jj.
7. MABITSO A SOTHOFATSO:
(sutufication names)
Ana ke mabitso a merabe emeng eo ho nahanoang hore e se e le a
Sesotho le ha ho se joalo. Ke mabitso ao masetedi (settlers) a neng
aa fa Basotho ka sepheo sa tumelo ya Bo-Christ ( le ha ho se moo
ho ngotsoeng kapa ho thoeng mabitso a joalo a tlameha ho latela
“European definations of names” kapa a mafatsheng a ka ntle).
Amang a ona ke a hona mona Afrika le ha e se a Sesotho. Mohlala
wa mabisto a joalo ke a latelang: Edison=Disene, Phillip=Folepe,
Adam Kok=Hatamokoko, George=Tjotje, John=Jonanne,
James=Johanne, Matthews=Mateu, Benedict=Bene,
Samson=Samosone, Sam=Seme, Mzilikazi=Moselekatse,
7
Nobayini=Mmabaene, Zoro=Soro, Wepener=Pepenere,
Luke=Luka, Simon=Simione, jj. Lethama la mabitso a joalo le
lengata mme lea hlobaetsa (pathetic) joalo ka ha e ka rona ha re na
mabitso kapa mabitso a dichaba tse ding ke ona a hohelang (sexy).
Empa mona bukeng ena ha a kenyeletsoa kaofela hobane ha a
bohlokoa hobane ha se a rona.
8. MABITSO HO YA KA THENEKETSO: (Nicknames)
Sesotho se na le mabitso a joalo a semelo ka bongata. Hangata
mabitso ana ke a bosoasoi (boswaswi) kapa ho reneketsa: ho
bolelang kgutsufatso ya lebitso le tloaelehileng. Mohlala wa
mabitso a joalo: Lerato=Ratu, Dieketseng=Eki, Paballo=Pabi,
Moloi=Loi, Dimakatso=Mali, Moratuoa=Ratu, Kekeletso=Keke,
Jethoho=Jetho, Kadinyane=Kadi, Gauta (Khauta)=Gau (Khau),
Puseletso=Mpuse, Chitja=Chiks, Lenka=Lenks, Rabotapi=Rabs,
Thabiso=S’thabi, Thabo=Thibos, Phakiso=Phaks,
Molelengoane=lele, Nkoebe=kweps, Popompo=Dipoms,
Ntetekeng=Tete, Relebohile=Lebo, Lebohang=Lebo,
Teboho=Lebo, Matshediso=Tshidi, jj. Lethathama la mabitso a
joalo le lengata haholo mme a amana le sesotho.
9. MABITSO HO YA KA DIHLONGOAPELE:
(names according to Prefix)
Karolo ena e akga ka mafapha a mabedi a maholohadi. Sehlopha
sa pele sa mabitso ana a sebedisa sehlongoapele, “Mma”. Mona
ke moo ho fumanoang karolo ya mabitso a batho ba batshehadi a
mangatahadi. Ho mabitso a seng a le teng ho kengoa feela
“Mma”. Hona ho etsa lebitso le bolelang “Mme wa” (Mma) joalo
ka: MmaSeeiso, MmaMokhachane, MmaDitheko, Mmathabo,
MmaThabiso, MmaMokete, MmaChitja, MmaMorena,
MmaSenate, MmaBorokoane, MmaPaseka, MmaModiehi,
MmaLonya, MmaNtoa, jj. Tlhokomediso: mabitso ana a ka tshehahafatsa botona: ho baka hore lebitso leo eleng la monna ebe
la motho e motshehadi.
8
Sehlopha sa bobedi se akga ka sehlongoapele “RA”. Mona ho
fumanoa mabitso a batho ba batona mme ka ho hokela “RA”
qalong ya lentsoe ,tlhaloso le moelelo o ba mocha. Hape, khokelo
ya sehlongoapele sena se ka fana ka seo motho a se sebetsang
kapa mofuta wa mosebetsi (setsebi) wa hae joalo ka: RaBafu,
RaDitapole, RaNtsane, RaBohlale, RaPuleng, RaNtao,
RaFolatsane, RaBotapi, jj. Tlhokomediso: mabitso ana a ka
tonafatsa botshehadi: ho baka hore lebitso leo eleng la motho e
motshehadi ebe la motho e motona.
MABITSO HO LATELA MAREO MARARETSI (Multiple nouns names)
Mona ho buuwa ka mabitso a bopiloeng ka mareo kapa mahlalosi
a fetang bonngwe ao hangata a hlalosang motho ka tsela tse ngata.
Sena se bolela hore mareo kapa mahlalosi a fetang bonngwe a
sebedisitsoe. Mohlala wa mabitso a joalo ke a latelang: Nthofeela,
Taukobong, Tautona, Mothofeela, Letlolaterata, lekoenyapoone,
Mothohape, Selemakoro, Tloumakhola, Marematlou,
Ntsukobokobo, Mosikaphalla, Lebotsamang, Ntjapedi,
Khomoetsoana, Kotosebefo, jj.
Kea leboha.
Ka Madiela Chitja. (2010/03/30)
Kea leboha.
9
*M (Moshanyana) *N
(Ngwanana)
LEBITSO (NAME) N,
M
TLHALOSO
(DEFINATION)
SEMELO
(ORIGIN)
MABITSO KAMANO
(related names)
ABELANANG N Motho kapa ngwana eo
batswadi ba hae ba mo fang
batsoadi ba hae bakeng sa
khodiso ya hae. Ngwana ya
hodiswang ke lelapa leleng
ntle le Batswadi ba hae.
Ho tsoa ho
leetsi "abela".
Kabelo,
Reabetsoe,Seabo
BARATANG N Eo ha a qeta ho tsoaloa ho
bileng le dikarohano ho ba
leloko lapeng: bongata ba ba
mo ratang ba ile ho ya mo
hloela, ha bonyane bo sa mo
rateng bo sakang ba mo
hloela..
Ho tsoa ho
polelo "ba
ratang".
Thato, Lerato, Nthati.
BATHABILE N Eo tlhaho kapa tswalo ya hae
e tlang ho etsa hore batswadi
ba hae ba be motlolo; eo
boteng ba hae bo
thabisitseng batswadi ba hae.
Ho tsoa ho
leetsi "thabile"
Thabo, Thabiso,
Thabang, Nthabiseng,
Rethabile, Nthabeleng
BERENG M ?? ?? ??
BOIKANO M,
N
Eo ho nang le bonnete ba
hore o tla phethahatsa seo
batswadi ba hae ba
hlolehileng ho se
phethahatsa.
Ho tsoa ho
leetsi "ikana".
Ikaneng
BOIKETSO M Eo tlhaho ya hae e tlileng ka
lebaka ho se mamele hoa
batswadi ba hae.
Ho tsoa ho
leetsi "etsa".
Moiketsi, Moetsuwa
BOIPUSO M Ya hlahileng naong eo Naha
ya habo eneng e fumana
boipuso; ya tsoetsoeng ka
letsatsi la tokoloho ya naha
ya habo.
Ho tsoa ho
leetsi "busa".
Mmaboipuso.
Mmusa,Mmuso
BONALA M Ya tsoetsoeng nakong eo
naha e neng e tletse kgora;
ya hlahileng nakong ya
monono wa naha kapa lelapa
labo.
Ho tsoa ho
lebitso "nala"
Ha ho mabitso kamano
BONOLO M,
N
Ya tsoetsoeng ntle le
mathata a peleho; ya pelo e
ntle ebile a hloka manganga;
eo hoseng thata ho yena ho
etsa ketso e itseng..
Ho tsoa ho
lentsoe
"bonolo"
Manolo
BOOKGOLANE M Ya hlahileng nakong eo
marutle a joalo a neng a
tletse haholo naheng; ya
kolang marutle a mofuta o
joalo.
Ho tsoa ho
mofuta wa
lerutle le
bitsoang joalo.
Ha ho mabitso kamano
10
BOTLE N Ya nang le tshobotsi e
kgahlehang haholo; eo ho
nahanoang hore o tla ba le
chebahalo e ntle ya
sefahleho kapa mmele. Ya
mekgoa le maitshoaro a
matle
Ho tsoa ho
lentsoe "ntle
kapa tle"
Mmabotle, Botlenyana
BOTLENYANA N Ya nang le tshobotsi e
kgahlehang haholo; eo ho
nahanoang hore o tla ba le
chebahalo e ntle ya
sefahleho kapa mmele. Ya
mekgoa le maitshoaro a
matle; lefahla la Botle.
Ho tsoa ho
lentsoe
"ntlenyana
kapa tle"
Botle, Mmabotle
CHAKELA M ?? ?? ??
CHECHE M Eo emong wa batswadi ba
hae ba neng ba rata ho roalla
difate tsa cheche; ya
hlahileng nakong ya thoallo
ya didate tsa cheche.
Ho tsoa ho
sefate sa
cheche
Ha ho mabitso kamano
CHESEHO M Eo batswadi ba hae ba neng
ba sa thole bana ka nako e
telele empa ba na le
tabatabelo ya ho fumana
ngoana.
Ho tsoa ho
leetsi "chesa".
Lechesa
CHITJA M Ya nang le chebahalo ya
ntho e sedikadikoe. Wa
lelapa la Bakoena ba ha
Modibedi; ya tsoaloang ke
Bakoena ba ha Modibedi.
Ho tsoa ho
lebitso
"Chitja".
Mmachitja
CHITJANA M Ya nang le chebahalo ya
ntho e sedikadikoe ha nyane.
Wa lelapa la Bakoena ba ha
Modibedi e monyane; ya
tsoaloang ke Bakoena ba ha
Modibedi ebile a le
monyane.
Ho tsoa ho
lebitso
"Chitja".
Mmachitja
CHOMANE M ?? ?? Chomi
DIAU M ?? ?? ??
DIBE M Ngoanabo Mokhachane ya
tsoaloang ke Peete; wa
boreneng wa leloko la
morena Moshoeshoe.
Ho tsoa ho
lereo "sebe"
Mmadibe
DIDIBENG N Ya tsoaloang ke lelapa le
fatang didiba. Wa motse o
tletseng didiba.
Ho tsoa ho
lebitso
"sediba".
Mmadidiba, Mmasediba
DIEKETSENG N Ya hlahileng ka mora bana
ba banana ebile e le
ngoanana le yena; ngwanana
ya latellang banana habo.
Ho tsoa ho
leetsi "eketsa".
Ntombifuthi,
Ngwanyanakgape
DIENGOANE N Ya hlahileng nakong eo
diengoane di neng di entse
lerata le leholo
Ho tsoa ho
seongoane
Pidipidi
11
DIEPOLLO N Ya hlahileng nakong eo pula
tse ngata tsa dikgohola di
neng di epolla kapa di
hohola mobu wa mabitla.
Ho tsoa ho
leetsi "epolla"
Kepollo, Seepa-mokoti
DIKELEDI N Eo ho neng ho lluwa ha a
hlaha; eo ho neng ho na le
mathata nakong ya kemaro
ya mmae; eo a neng a sa
amohelehe nakong ya ho
tsoaloa hoa hae.
Ho tsoa ho
lebitso "keledi"
Mookgo, Dikgapha,
Sello
DIKETSO M Ya etsang se tshoanang le sa
batswadi ba hae; eo seo a se
etsang se tshoanang le ba
habo; ya tsoaloang ke
Mmadiketso
Ho tsoa ho
leetsi "etsa".
Mmadiketso
DIKGAPHA N Eo ho neng ho lluwa ha a
hlaha; eo ho neng ho na le
mathata nakong ya kemaro
ya mmae; eo a neng a sa
amohelehe nakong ya ho
tsoaloa hoa hae.
Ho tsoa ho
lebitso
"Dikeledi"
Dikeledi, Mookgo
DIKHANTSHO N Ya tlisang lesedi ka mora
sesila; eo ho nang le tshepo
ya hore o tla tlisa kutloano le
poelano.
Ho tsoa ho
lereo "khanya"
Khanya
DIKOPO N Ya kopiloeng ho Morena
hore a be teng; ya tlileng ka
mora bosio ba bana; eo
batsoadi ba hae ba mo
kopileng ho Morena
Modimo hore a be teng.
Ho tsoa ho
leetsi "Kopa".
Kopo, Mmadikopo.
DIKOTSI M Ya hlahileng nakong eo
maemo a neng a sa jese
ditheohelang: ho loanoa, ho
bolawana, ho cha kapa ho na
le dikgohola tsa metsi.
Ho tsoa ho
lehlalosi
"Kotsi)
Mmadikotsi
DILLO M Ya hlahileng nakong eo ho
neng ho lliwa lapeng; ya
tsoetsoeng nakong ya diboko
tsa lelapa kapa batswadi ba
hae.
Ho tsoa ho
leetsi "lla"
Mmasello, Sello,
Seboko
DIMAKATSO N Ya hlahileng ho sa lebelloa;
eo mmae a neng a sa
bonahale hore o mmeleng ha
a hlaha kapa a tsoaloa. Eo ho
neng ho sa lebelloa hore o tla
phela.
Ho tsoa ho
leetsi
"makatsa".
Semakaleng, Semaka
DINAKENG M Ya tsoaletsoeng sebakeng
kapa motseng wa mehlape
ya dikgomo tse ngata; eo
ntatae e nng e le molalosi wa
makgomo a manaka.
Ho tsoa ho
lereo "lenaka"
Mmadinakana
DINEO N Eo ho dumeloang hore o tla
ba le neo kapa mahlale a
tlhaho; eo eleng mpho ho
Ho tsoa ho
leetsi "neha"
kapa "nea".
Neo, Keneiloe
12
batswadi ba hae.
DINKENG N Eo ha a ne a hlaha ho neng
ho thotoa ebile ho nkoa ntho
tsohle nakong ya ho falla
sebakeng kapa tulong eo
batsoadi ba hae ba neng ba
dula teng.
Ho tsoa ho
leetsi "nka"
Lenka
DIPALEMA N Ya inngoeng (imiloeng) tlasa
difate tsa lebitso le joalo; wa
sebaka sa difate tsa lebitso le
joalo.
Ho tsoa ho
lebitso
"Palema"
Ha ho mabitso kamano
DIPALLO N Ya tsoetsoeng ka mora
ditumellano tse entsoeng ke
lelapa kapa malapa a
batsoadi ba hae. Eo tlhaho
kapa tsoalo ya hae e
reriloeng ke batsoadi, pele a
imoloa.
Ho tsoa ho
leetsi "balla"
Pallo, Mmapallo.
DIPHAPANG M Eo ho neng ho na le dipuo
tse sa feleng nakong eo
mmae a neng a mo emile; eo
ho neng ho na le diqabang
nakong eo a neng a hlaha.
ho tsoa ho
leetsi "fapana"
kapa lero
"phapang".
Mmadiphapang
DIPITSO M Eo batsoadi ba hae ba neng
ba tsamaya diboka, dipitso
kapa mekgatlo nakong eo
mmae a neng a mo imile. Ya
ratang mamuloana kapa
mekgatlo ya sechaba.
Ho tsoa ho
leetsi "bitsa"
Mmapitso, Pitso
DIPOLELO N Eo pele a hlaha ho neng ho
na le dipuo di hana ho feela.
Ho tsoa ho
leetsi "bolela"
Polelo, Radipolelo
DIPONTSHA N Ya tlang ho tataisa lelapa ka
se tlamehang ho etsoa; ya tla
supisa lelapa kapa sechaba
ka tse nepahetseng le tse
lokileng; eo eleng sesupo sa
hore re ka etsa ngoana; eo
eleng bopaki ba hore re ka
beleha kapa ra tsoala.
Ho tsoa ho
leetsi
"bontsha".
Dipontsha. Lipontsa,
Pontseng, Pono,
Mmadipono, Mponeng,
Ponelo, Mmaponelo,
Radipontsho,
Ralipontso, Ralipontsa,
Mmaponelo.
DISEBO N Eo mmae ho neng ho buuwa
ka yena nakong eo aneng a
le mmeleng kapa e le
mokgachane.
Ho tsoa ho
leetsi "seba".
Mosebi, Raditshebo
DISEBO N Eo ho neng ho nale dipuo di
hana ho fela ha a hlaha kapa
pele a hlaha.
Ho tsoa ho
leetsi "seba".
Mosebi
DISENE M Sothofatso ya lebitso la
Senyesemane, "Edison".
Ho tsoa ho
sothofatso ya
lentsoe la
senyesemane
"Edison".
Ha ho mabitso kamano
DITABA M Eo ho neng ho na le dipuo
tse sa feleng nakong eo
Ho tsoa ho
lereo 'taba".
Mmaditaba, Raditaba
13
mmae a neng a mo emile.
DITEBOHO N Eo batswadi ba hae ba
nkileng nako e telele pele ba
mo fumana; eo mmae le
ntatae ba mo fumaneng
tshepo e se e le sio mme ba
bontsha kananelo ha a
tsoaloa.
Ho tsoa ho
leetsi "leboha"
Teboho, Relebohile,
Nteboheng
DITHEKO M Ya hlahileng nakong eo
lelapa kapa batsoadi ba neng
ba le mokolokong wa pitso,
seboka kapa kopano ya
sechaba. Eo batsoadi ba hae
ho neng ho bontshoa
tshekamelo ha ba etsetsoa
dintho kapa ba kgetholloa.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo.
Mmaditheko, Theko.
DITSIETSI N Ya hlahileng nakong eo ho
neng ho na le mathata,
hlopheho le bofuma; eo
mmae a neng a mo imile
nakong ya mahlomola,
tlhopheho le bofuma.
Ho tsoa ho
lentsoe "tsietsi"
Mmaditsietsi, Tsietso.
FEDILE N Eo batswadi ba hae ba neng
ba nahana hore ke ngwana
ho fela ka mora bana ba
bangata.
Ho tsoa ho
leetsi "fela"
Mofedi
FOLATSANE M ?? ?? ??
FOLEPE M Sothofatso ya lebitso la
senyesemane "Phillip"
Ho tsoa ho
lebitso
"Phillip"
Ha ho mabitso kamano
FUPE M Eo ho neng ho tsa tsejoe
hore e tla ba moshanyana
kapa ngwanana.
Ho tsoa ho
papadi ya
Basotho e
bitsoang Fupe
ka lefe?
Ha ho mabitso kamano
FUTSOE M Eo ho neng ha sa hlophisoa
tsoalo kapa kemaro ya hae
Ho tsoa ho
leetsi
"futsoela"
Mofutsoela
GAUTA M Eo ntatae a neng a sebetsa
morafong wa gauta; ya
hlahetseng Gauteng.
Ho tsoa ho
serafjoa
"gauta"
Mmagauta, 'Makhauta.
HADIO N ?? ?? Mmahadio, Rahadio
HLALEFANG M,
N
Eo ho neng ho nahanoa hore
o tla ba le tlhalefo; ya tlang
ho ba masene; ya tla ba
bohlale kapa a hlalefe.
Ho tsoa ho
leetsi 'hlalefa".
Tlhalefo, Rabohlale,
Ramahlale,
Mmabohlale.
HLALELE M ?? ?? ??
HOAEANE M ?? ?? ??
HOLOLO M Ya rehelletsoeng ka noka e
fumanoang Seterekeng
seseng sa naha ya Lesotho
Ho tsoa ho
noka ya Hololo
Ha ho mabitso kamano
14
HOPOLANG N Eo tshobotsi ya hae e
hopotsang batsoadi ba hae ka
emong wa batsoadi ba bona
kapa ba leloko la bona ba
fetileng.
Ho tsoa ho
leetsi "hopola".
Khopotso, Khopolo
IKANENG M,
N
Eo ho nang le bonnete ba
hore o tla phethahatsa seo
batswadi ba hae ba
hlolehileng ho se
phethahatsa.
Ho tsoa ho
leetsi "ikana".
Boikano
ITUMELENG M Eo tlhaho ya hae e
thabisitseng lelapa haholo;
eo tsoalo ya hae e tlisitseng
lethabo le leholo ho batsoadi
kapa lelapa labo.
Ho tsoa ho
leetsi
"itumela".
Ha ho mabitso kamano
JAKOBO M Sothofatso ya lebitso la
Senyesemane, "Jacob".
?? Ha ho mabitso kamano
JETHO M Ya hlahileng ntle le bothata
ba peleho; eo mmae a sa
fumanang mathata a ho mo
beleha; ya fihlileng
lefatsheng ntle le mathata.
Ho tsoa ho
leetsi "jethoha"
Mojethohi
JOALANE N Eo mmae a mo immeng a
noele joala kapa a tauwe
Ho tsoa ho
lebitso "joala"
Ha ho mabitso kamano
JOBO M Sothofatso ya lebitso la
seneyesemane "Job"
Ho tsoa ho
lebitso Job.
Mmajobo
JOHANNE M Sothofatso ya lebitso la
Senyesemane "John"
Ho tsoa ho
lebitso "John".
MmaJohanne
JONATHANE M Sothofatso ya lebitso la
Senyesemane "Jonathan.
Ho tsoa ho
lebitso
Jonathan.
Mmajonathane
KABELO M Eo eleng mpho kapa seabo
ho batswadi; ya mong habo;
ya abetsoeng batswadi ka
lebaka la bonotshikapa
bomong ba hae.
Ho tsoa ho
leetsi "abela".
Reabetsoe
KADI M ?? ?? ??
KADINYANA M ?? ?? ??
KADINYANE M ?? ?? ??
KAHLOLO M Ya hlahileng nakong eo
lekgotla la dinyewe le neng
le fana ka kotlo ho emong
wa lelapa; wa lelapa le neng
le tsamaya makgotla a
dinyewe. Ya ahlolang
Ho tsoa ho
leetsi "ahlola".
Mmakahlolo,
Mmamoahlodi.
KAMOHELO M,
N
Ya omohetsoeng tsoalong ya
hae; eo batswadi ba hae ba
neng ba batla hore a be teng
ka hohle hohle; ya neng a
lebeletsoe ka botlalo.
Ho tsoa ho
leetsi
"amohela".
Amohelang
KEFILOE N ?? ?? Refiloe, Keneiloe.
KEKELETSO M,
N
Ya atisang bongata ba bana
bao ba seng ba le teng habo;
ya eketsang sechaba ka
boteng ba hae.
Ho tsoa ho
leetsi "eketsa".
Moeketsi, Keketso,
Dieketseng, Nfanafuthe
15
KEKETSO M,
N
Ya atisang bongata ba bana
bao ba seng ba le teng habo;
ya eketsang sechaba ka
boteng ba hae.
Ho tsoa ho
leetsi "eketsa".
Moeketsi, Kekeletso,
Dieketseng, Nfanafuthe,
Ntombifuthe
KELETSO M Ya tlang ho eletsa lelapa
labo kapa sechaba sa habo;
ya tlang hoetella pele
sechaba ka dikeletso; ya
tsoaloang ke Makeletso.
Ho tsoa ho
leetsi "eletsa"
Mmakeletso
KEMISO M Eo eleng kgorula habo; eo
batswadi ba hae ba
emisitseng ho etsa ngoana ka
yena; wa ho qetela lapeng
labo; ya tsoaloang ke
Mmakemiso.
Ho tsoa ho
leetsi "emisa".
Mmakemiso
KENEILOE N Eo eleng mpho ho batswadi;
ya abetsoeng batswadi ka
lebaka la lerato la Modimo.
Ya filoeng tsebo ya ho etsa
dintho tse itseng ka bohlale
ba tlhaho.
Ho tsoa ho
leetsi "neha"
kapa "nea".
Reneiloe, Refiloe
KENELO M Ya hlahileng ka mora
ngoana ya hlokahetseng kapa
ya fitileng.
Ho tsoa ho
leetsi "kenela".
Ha ho mabitso kamano
KENELO M Ea hlahileng ka mora
ngwana ya hlokahetseng; eo
eleng seqoma ka tswalo; ya
kenelang ngoanabo ya
fetileng
Ho tsoa ho
leetsi "kenela".
Ha ho mabitso kamano
KETEKO M Ya hlahileng nakong eo ho
neng ho na le mokete; eo
mmae a mo imileng nakong
ya mokete kapa lelomolo le
leholo.
Ho tsoa ho
leetsi "keteka"
Mokete, Mmamokete
KETOLO M Ya hlahileng nakong eo
mmuso wa naha o neng o
ketoloa kapa diwa; ya
tsoaloang ke Mmaketolo.
Ho tsoa ho
leetsi "ketola".
Mmaketolo
KETSELETSO M,
N
Eo ho neng ho nahanoa hore
ha se ngoana ntatae; eo ho
neng ho na le pelaelo hore
ntatae ke yena ya imisitseng
mmae.
Ho tsoa ho
leetsi etseletsa
Mmaketseletso.
KGABANE M Eo ho nang le tebello ya hore
mekgoa le diketso tsa hae di
tla babatseha; ya nang le
toka le metsamoa e metle
haholo.
Ho tsoa ho
lereo
"kgabane"
Dikgabane, Makgabane
KGABELE M ?? ?? ??
KGAHLEHO M Ya nang le tshobotsi le
diketso tse ntle, tse
kgahlisang; eo bongata ba
batho bo mo ratang; ya
tsoaloang ke Mmakgahleho
('Makhahleho).
Ho tsoa ho
leetsi "kgahla"
Kgahliso,
Mmakgahleho.
16
KGALEMA M Eo boteng ba hae eleng ho
tlosa lenyatso leo batswadi
ba hae ba kopaneng le lona
bophelong; ya tla fana ka
diphetoho sechabeng sa habo
le lapeng labo.
Ho tsoa ho
leetsi
"kgalema"
kapa
"kgalemela"
Kgalemelang, Kgalemo
KGAMA M Ya rehelletsoeng ka
phoofolo ya naheng e
bitsoang ka lebitso leo; ya
anang phoofolo e joalo. Eo
ntatae eneng e le motsumi
wa diphoofolo tse joalo; eo
sechaba kapa leloko la habo
le anang phoofolo e joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo
"Khama".
??
KGANYA M Eo ho nang le tebello ya hore
o tla fana ka lesedi ho ba
phetseng ka thata pele a
hlaha.
Ho tsoa ho
leetsi "ho
kganya"
Ha ho mabitso kamano
KGANYAPA M Ya rehelletsoeng ka noha ya
metsi, e kgolo.
Ho tsoa ho
noha e kgolo e
bitsoang
kganyapa.
Ha ho mabitso kamano
KGAU M,
N
Eo ntatae a neng a sebetsa
morafong wa gauta; ya
hlahetseng Gauteng.
Ho tsoa ho
serafjoa
"gauta"
Mmagauta, 'Makhauta.
KGAUHELO M ?? ?? Mohau, Mmakhauhelo.
KGOHOYADIRA M Eo motsoadi wa hae e neng e
le motsumi le morati wa
nonyana e joalo; ya
hlahileng nakong eo nonyana
tse joalo di neng di bonahala
haholo ebile di tletse
sebakeng seo a hlahetseng
ho sona.
Ho tsoa ho
nonyana e
joalo
Ha ho mabitso kamano
KGOMO M Ya anang phoofolo e joalo;
eo motsoadi wa hae e neng e
le morui wa mohlape wa
diphoofolo tse joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo
"kgomo".
Radikgomo,
Mmadikgomo
KGOMONGATA M Ya nang le leruo le
leholohadi la dikgomo kapa
diphoofolo tse joalo
Ho tsoa ho
dikgomo tse
ngata
Radikgomo,
Mmadikgomo
KGOPOLO M,
N
Eo tshobotsi ya hae e
hopotsang batsoadi ba hae ka
emong wa batsoadi ba bona
kapa ba leloko la bona ba
fetileng.
Ho tsoa ho
leetsi "hopola".
Khopotso, Hopolang
KGOPOTSO M,
N
Eo tshobotsi ya hae e
hopotsang batsoadi ba hae ka
emong wa batsoadi ba bona
kapa ba leloko la bona.
Ho tsoa ho
leetsi "hopotsa"
Khopolo, Hopolang
KGOSANA M Ya tlang ho itshoara joalo ka
mora wa morena; eo etlang
ho ba wa moreneng.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo
Kgosatsana.
KGOSATSANA N Ya tlang ho itshoara joalo ka
moradi wa morena; eo etlang
Ho tsoa ho
lebitso le joalo
Kgosana, Kgosi
17
ho ba wa moreneng.
KGOSI M Eo e tlang ho ba morena
kapa wa borenang. Ya tla ba
le madi a borena kapa
morena.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo
Kgosana, kgosatsana,
Morena
KGOTHALANG N Ya fanang ka maele le
mantsoe a ahang sechabeng;
ya imollang maikutlo a
sithabetsang; ya kgothatsang
sechaba le lelapa.
Ho tsoa ho
leetsi
"kgothatsa".
Kgothatso,
Mmakgothatso
KGOTHATSO M Ya fanang ka maele le
mantsoe a ahang sechabeng;
ya imollang maikutlo a
sithabetseng; ya kgothatsang
sechaba le lelapa.
Ho tsoa ho
leetsi
"kgothatsa".
Kgothalang,
Mmakgothatso
KGOTHATSO M Eo boteng, tsoalo kapa
tlhaho ya hae e imollang
menahano ya batsoadi ba hae
ho mathata ao ba tsoang ho
ona kapa ba kileng ba
kopana le ona. Ya tla
tshedisa batsoadi ba hae
kapa lelapa labo.
Ho tsoa ho
leetsi
"kgothatsa".
Mmakgothatso
KGOTSO M Eo boteng ba hae bo tlisang
kgutso le ho thola; eo boteng
ba hae bo tlisang kutloano le
toka; eo dintoa le moferefere
di felang ha a le teng.
Ho tsoa ho
lereo le joalo
Mmakgotso.
KGUBEDU M Ya mmala o batlileng o
tshoana le wa letsoku ho ya
ka chebahalo ya hae ya
tshobotsi le mmele.
Ho tsoa ho
mmala o joalo
Kgubetsoana
KGUTLISO M Eo a tlamehang ho boela ha
bo mmae ka lebaka la ho
fumana hore ntatae ha se
yena ya mo tsoetseng; ya
kgutlisetsoang habo mmae.
Ho tsoa ho
leetsi
"kgutlisa"
Mmakgutliso
KHABANE M Eo ho nang le tebello ya hore
mekgoa le diketso tsa hae di
tla babatseha; ya nang le
toka le metsamoa e metle
haholo.
Ho tsoa ho
lereo
"kgabane"
Dikgabane, Makgabane
KHABELE M ?? ?? ??
KHAMA M Ya rehelletsoeng ka
phoofolo ya naheng e
bitsoang ka lebitso leo; ya
anang phoofolo e joalo. Eo
ntatae eneng e le motsumi
wa diphoofolo tse joalo; eo
sechaba kapa leloko la habo
le anang phoofolo e joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo
"Khama".
??
KHANYA M Ya tlisang lesedi ka mora
sesila; eo ho nang le tshepo
ya hore o tla tlisa kutloano le
Ho tsoa ho
lereo "khanya"
Dikhantsho.
18
poelano.
KHAU M,
N
Eo ntatae a neng a sebetsa
morafong wa gauta; ya
hlahetseng Gauteng.
Kgutsufatso ya "Khauta".
Ho tsoa ho
serafjoa
"gauta"
Mmagauta, 'Makhauta.
KHAUHELO M Ya bileng teng ka baka la
mosa wa Ntate Modimo; eo
mmae a neng a kula haholo
ha a mo imme.
Ho tsoa ho
leetsi
"hauhela".
Mohau, Mmakhauhelo.
KHAUTA M Eo ntatae a neng a sebetsa
morafong wa gauta; ya
hlahetseng Gauteng.
Ho tsoa ho
serafjoa
"gauta"
Mmagauta, 'Makhauta.
KHELELI M ?? ?? ??
KHETHISA M Ya tsoaloang ke Makhoahla,
wa lelapa la Bakoena ba ha
Modibedi.
Ho tsoa ho
leetsi "khetha".
Nkhetheng, Mokhethi,
Mmamokhethi,
Mmamakhetha.
KHOABANE M Eo tshobotsi ya mmala wa
letlalo la emong wa batsoadi
le neng lele lesweu ha
emong a le motsho; eo
batsoadi ba hae ba neng ba
na le mebala e fapaneng.
Ho tsoa ho
mmala o joalo
Mmakhoabana
KHODU, KHOLU N Ya nang le tsebo ya ho
pheha maro a meroho;
setsibi sa maro a meroho,
Mma Moshoeshoe.
Ho tsoa ho lero
la meroho e
apehiloeng
Ha ho mabitso kamano
KHOHOEALIRA M Eo motsoadi wa hae e neng e
le motsumi le morati wa
nonyana e joalo; ya
hlahileng nakong eo nonyana
tse joalo di neng di bonahala
haholo ebile di tletse
sebakeng seo a hlahetseng
ho sona.
Ho tsoa ho
nonyana e
joalo
Ha ho mabitso kamano
KHOLOKOANE M ?? ?? ??
KHOMO M Ya anang phoofolo e joalo;
eo motsoadi wa hae e neng e
le morui wa mohlape wa
diphoofolo tse joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo
Mmalikhomo
KHOPOLO M Eo tshobotsi ya hae e
hopotsang batsoadi ba hae ka
emong wa batsoadi ba bona
kapa ba leloko la bona ba
fetileng.
Ho tsoa ho
leetsi "hopola".
Khopotso, Hopolang
KHOPOTSO M,
N
Eo tshobotsi ya hae e
hopotsang batsoadi ba hae ka
emong wa batsoadi ba bona
kapa ba leloko la bona ba
fetileng.
Ho tsoa ho
leetsi
"hopotsa".
Khopotso, Hopolang
KHOTHATSO M Eo boteng, tsoalo kapa
tlhaho ya hae e imollang
menahano ya batsoadi ba hae
ho mathata ao ba tsoang ho
Ho tsoa ho
leetsi
"kgothatsa".
Mmakhothatso.
19
ona kapa ba kileng ba
kopana le ona. Ya tla
tshedisa batsoadi ba hae
kapa lelapa labo.
KHOTSO M Eo boteng ba hae bo tlisang
kgutso le ho thola; eo boteng
ba hae bo tlisang kutloano le
toka; eo dintoa le moferefere
di felang ha a le teng.
Ho tsoa ho
lereo le joalo
Mmakhotso.
KHUBELU M Ya mmala o batlileng o
tshoana le wa letsoku ho ya
ka chebahalo ya hae ya
tshobotsi le mmele.
Ho tsoa ho
mmala o joalo
Khubetsoana
KHUTLANG N Ya orohelang hae; ya tla teng
lapeng labo nako e ngata; ya
tla holela lapeng hefeta bana
babo babang.
Ho tsoa ho
leetsi "khutla".
Khutliso
KHUTLISO M Eo a tlamehang ho boela ha
bo mmae ka lebaka la ho
fumana hore ntatae ha se
yena ya mo tsoetseng; ya
kgutlisetsoang habo mmae.
Ho tsoa ho
leetsi
"khutlisa"
Mmakhutliso
KIKINI M ?? ?? ??
KOBO M Ya rokang seaparo se joalo;
ya etsanng seaparo se joalo;
ya ratang seaparo se joalo.
Ho tsoa ho
seaparo se
joalo
Mmakobo.
KOEBOLA M Ya loanang haholo ebile a
lematsa ka ho ntsha leqeba le
ntshang madi; ya otlang
ebile a lematsa ka ho ebola
letlalo la eo a loanang le
yena.ya ngoapang ka ho etsa
lesoba kapa leqeba.
Ho tsoa ho
leetsi
"koebola".
Ha ho mabitso kamano
KOEKOE M Eo leng motsumi wa
nonyana tse joalo; ya nang le
tsebo ya dinonyana tse joalo;
eo a neng a na le kgahleho
ya dinonyana tsa lebitso le
joalo.
Ho tsoa ho
nonyana e
joalo
Ha ho mabitso kamano
KOENA, KUENA M Ya anang phoofolo e joalo;
eo motsoadi wa hae eleng
Mokoena ka seboko; ya
reneketsoang ka sehahabi se
joalo. Eo eleng wa Koeneng
kapa Bakoeneng.
Ho tsoa ho
seboko
"Mokoena".
Mmakoena.
KOETE M Ya nang le tshobotsi e ntle
haholo; ya ratehang haholo;
ya nang le chebahalo e
kgahlang haholo.
Ho tsoa ho
lebitso le
"joalo".
Mmakoete.
KOLATSOEU M ?? ?? ??
KONYAMA M Eo e neng ele modisa wa
diphoofolo tse joalo. Eo
eleng morui le mohlokomedi
wa diphoofolo tse joalo. Ya
maikutlo a phodileng. Ya
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo
Mmakonyana.
20
kelello e hlokanag lerata. Ya
mohau haholo.
KOPANO M Ya tla aha sechaba kapa
lelapa la habo a le entse ntho
e le nngwe; ya tla kopanya
lalapa kapa sechaba.
Ho tsoa ho
leetsi
"kopanya".
Mmakopano.
KOTELO M Ya thibelang se sebe se ka
hlahelang lelapa la habo; ya
thusang lelapa kapa sechaba
kgahlanong le bobe bo ka
etsahalang
Ho tsoa ho
leetsi "kotela".
Mokoteli, Mmakotelo
KOTULO M Ya hlahileng nakong eo ho
neng heloa mabele
masinong; ya hlahileng
nakong eo kgoahla e neng e
ntshoa mahlakeng kapa
dijalo di nkoa masimong ho
ya hae.
Ho tsoa ho
leetsi "kotula".
Mmakotulo.
KUTLOANO M Ya tlisang bommoho
lelapeng le sechabeng; eo
boteng ba hae bo tlang ho
fedisa dintoa le dikgohlang
sechabeng kapa motseng wa
habo; ya tla lokisa diqabang
tsa malapa.
Ho tsoa ho
leetsi
"utloana".
Nkutloeng,
Mmakutloano.
LAKABANE M Ya kgonang ho bolaya
sehahabi se joalo; ya phelang
ka ho tsoma sehahabi se
joalo; ya hlahileng nakong
eo dihahabi tse joalo di neng
di tletse haholo.
Ho tsoa ho
sehahabi se
joalo
Ha ho mabitso kamano
LEABUA M ?? ?? Sebueng.
LEBAKENG M ?? ?? Lebaka, Mmalebakeng.
LEBALLO M Ya tsoaloang ke motho ya
neng a aha matlo; eo
motsoadi wa hae a neng a
sebetsa ka ho rulela matlo;
ya tsoaloang ke Mmaleballo.
Ho tsoa ho
thupa ya ho
rulela e
bitsoang joalo
Mmaleballo
LEBAMANG M Ya fihlileng motseng o
mocha ho sa tsejoe lebitso la
hae le seboko; mofihli
motseng o mocha; ya
jakileng motseng o mocha
wa badichaba ebile ho ne ho
tsa tsejoe seboko sa hae.
Ho tsoa ho
polelo " Le ba
ha mang kapa
o wa ha mang"
Mmalebamang
LEBEKO M ?? ?? Mmalebeko
LEBELO M Ya tsebang ho matha ka
potlako e kgolo; wa lelapa la
batho ba matjato kapa
dimathi.
Ho tsoa ho
lereo "lebelo"
Ralebelo.
21
LEBETE M Eo lelapa labo le ratang
karolo ya mmele e joalo; eo
lelapa labo eleng diphehi tsa
nama e joalo; ya sebetsanang
le setho se joalo sa mmele.
Ho tsoa ho
setho sa mmele
sa lebitso le
joalo
Mmalebete.
LEBITSA M Ya hoeletsang batho kapa
sechaba bakeng sa pitso kapa
kopano; eo a bitsang babang
ho tla phuthehong ya
sechaba.
Ho tsoa ho
leetsi "bitsa"
Mpitseng
LEBOHANG M Eo ho bontshoang kananelo
nakong eo a hlahileng ka
yona; eo batsoadi ba hae ba
bontshitseng tlotla ha a
tsoaloa.
Ho tsoa ho
leetsi "leboha"
Relebohile, Teboho,
Nteboheng
LEBUSA M Eo a lokeloang ke ho busa
kapa ho laola sechaba; ya
nang le tshoanelo ya ho ba
moetapele wa naha, lelapa
kapa sechaba.
Ho tsoa ho
leetsi "busa".
Mmusa, Mmamusa
LEBUSETSA M Ya hlahileng ka mora
ngoana ya hlokahetseng kapa
ya fitileng. Ya kgutlisang
tahlehelo ya batsoadi.
Ho tsoa ho
leetsi
"buseletsa".
Mpuse, Puseletso,
Pusetso.
LECHEKO M Ya sebetsang ka ho epa
mekoti ho epela ntho tse
itseng; ya epollang tse
patiloeng tlasa mobu.
Ho tsoa ho
leetsi "cheka".
Mmalecheko.
LECHESA M Ya bakang mahoko (lehoko);
ya hotetsang mollo; ya
qalang hlaaha ya mollo; ya
lakabetsang.
Ho tsoa ho
leetsi "chesa"
Mmalechesa
LEDINGOANE M Ya qapileng pina ya bosiu ya
lebollong; ya ahileng
motseng wa Madingoaneng.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo
Mmaledingoane.
LEETO M Ya hlahetseng tseleng; eo
batsoadi ba hae ba mo
fumaneng ha ba etele
sebakeng se utseng; ya sa
hlahelang lapeng empa a
hlahetse moo ho neng ho
chaketsoe teng.
Ho tsoa ho
leetsi "eta"
Mmaleeto, Nketeleng
LEFA M Ya tla ba le boikarabelo ba
matlotlo a batsoadi ba hae;
ya tla fumana letlotlo.
Ho tsoa ho
leetsi "fa"
Mmalefa, Mmamafa,
Mafa
LEFU M Eo ha a qeta ho tsoaloa kapa
ho hlaha ho bileng le
mokgahlane lapeng labo; eo
pelehong ya hae ho
hlokahetseng emong wa
leloko.
Ho tsoa ho
lebitso lefu
Mmalefu.
LEHAKOE N Ya motle haholo ka
tshobotsi; ya rateng haholo
ka chebeho ya sefahleho; ya
tshoanang le lejoana le joalo
Ho tsoa ho
lejoana le joalo
Ha ho mabitso kamano
22
ka botle.
LEHANA M Ya hanneng ho nyala eo a
mo kgethetsoeng. Ya sa
tsamaisaneng le tsamaiso ya
lelapa, naha, puso kapa
sechaba.
Ho tsoa ho
leetsi "hana".
Mmalehana.
LEHLOHONOLO M Ya hlahileng ka nako e
nepahetseng mme tsohle di
le teng; Ya hlahetseng
sebakeng se nepahetseng
mme a fumane lerato ho tsoa
ho bohle.
Ho tsoa ho
lehlalosi le
joalo
Mmalehlohonolo.
LEHODI M Morati wa nonyana ya
lebitso le joalo; eo eneng e le
motsumi kapa setsebi sa
nonyana tse joalo.
Ho tsoa ho
lebitso la
nonyana e
joalo.
Mmalehodi.
LEHOKO M Ya hlahetseng thoteng e
cheleng kapa pela yona; ya
hlahetseng naheng; ya sa
hlahelang lapeng.
Ho tsoa ho
sebaka se
joalo.
Mmalehoko.
LEKANYANE M Ya nang le ditloaelo tsa
phoofolo e joalo; ya
tsoamanang le diphoofolo tse
joalo; ya hlahetseng
sebakeng se tletseng
diphoofolo tse joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo
Mmalekanyane.
LEKGETHO M Ya kgethang seo a se
fuwang; ya nkang se
batloang ke yena; ya
kgethollang.
Ho tsoa ho
leetsi "kgetha"
Makgetha, Nkgetheng,
Kgethedi.
LEKGOLOKWE M ?? ?? ??
LEKHELEBANE M ?? ?? ??
LEKHETHO M Ya kgethang seo a se
fuwang; ya nkang se
batloang ke yena; ya
kgethollang.
Ho tsoa ho
leetsi "kgetha"
Makgetha, Nkgetheng,
Kgethedi.
LEKHOAKHOA M ?? ?? ??
LEKHOLOKOE M ?? ?? ??
LEKOMO M Eo ho bileng le dipuisano tse
mabapi le yena pele a
emoloa; ya reriloeng pele ho
kemaro ya mmae.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo.
Mmalekomo.
LEMPHANE M ?? ?? ??
LENAKE M ?? ?? ??
LENKA M Eo ha a ne a hlaha ho neng
ho thotoa ebile ho nkoa ntho
tsohle nakong ya ho falla
sebakeng kapa tulong eo
batsoadi ba hae ba neng ba
dula teng. Ya nkang ka ho
rata ntle le tshitiso.
Ho tsoa ho
leetsi "nka"
Dinkeng
23
LENKOANE M Ya hlahetseng motseng wa
mangope kapa o tletseng
mangope; eo eleng moahi wa
Mankoaneng kapa sebaka sa
mangope.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo
Mmalenkoane
LENYATSO M Ya tsoaloang ke batho ba
halalang babang; wa lelapa
la ba nyatsang batho ho ya
ka maemo a bona.
Ho tsoa ho
leetsi "nyatsa".
Monyatsi,
Mmamonyatsi
LEPAMO M ?? ?? Mmalepamo
LEPOQO M Lebitso la Morena
Moshoeshoe wa pele la
lebollo.
?? ??
LEPOTA M Ya hlahetseng motseng wa
Mapoteng; ya potapotang; ya
tsamayang nqa e le nngoe.
ho tsoa ho
leetsi "pota"
kapa
"potoloha"
Mmalepota
LEQOLA M ?? ?? ??
LERATO N Eo mmae le ntatae ba neng
ba ratana haholo; eo batsoadi
ba hae e neng e le baratani
ba baholo haholo.
Ho tsoa ho
leetsi "rata".
Thato, Morati, Nthati.
LEROTHODI M Ya hlahileng nakong tsa pula
tse kgolo haholo. Wa
boreneng ba Mokoena. Ya
tsoaloang ke 'Malerothodi.
Ho tsoa ho
leetsi "rotha".
Mmaleothodi,
LESELE M Ya hlahileng nakong eo
lehodimo le neng le se na
maru ka botlalo; ya
tsoetsoeng motshehare ho se
na maru.
Ho tsoa ho
leetsi " sele".
Mmalesele.
LESIBA M Ya hlahileng a na le mohoeto
bo bongata mmeleng. Eo
eleng moletsi wa seletsa se
joalo. Ya hlahetseng
lelapeng la dikgoho.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo.
Mmalesiba.
LESOALAKAHLA M Ya tsoaletsoeng motseng wa
Masoalakahleng. Ya
hlahetseng dithabeng tse
kgolo, motseng wa meru le
dilomo.
Ho tsoa
lebitsong le
joalo.
Ha ho mabitso kamano
LETLALO M ?? ?? ??
LETLOTLO M Ya tsoalong lelapeng la
batho ba tshoarang dichelete
kapa maruo a maholo; wa
lelapa la barui.
Ho tsoa ho
lebitso
'letlotlo".
Ramatlotlo.
LETOABA M ?? ?? ??
LETSATSI M ?? ?? Mmaletsatsi
LETSELEHA M ?? ?? ??
LETSHOLO M Ya hlahileng nakong eo
banna kapa batho ba motse
ba neng ba hlasetse; ya
tsoetsoeng nakong eo ho
neng ho tsoiloe ho ya hlasela
Ho tsoa ho
lebitso le joalo
Mmaletsholo.
24
dira; ya tsoetsoeng nakong
eo sechaba se neng se
kopane ho etsa se itseng.
LETSIE M ?? ?? ??
LETSOAKA M Eo mmae le ntatae eleng
merabe e fapaneng. Ya
tsoaloang ke batho ba diboko
kapa dichaba tse fapaneng ka
botlalo.
Ho tsoa ho
leetsi "tsoaka"
Ntsoakeleng
LETSOALO M ?? ?? ??
LETSOELA M ?? ?? ??
LETSOLO M Ya hlahileng nakong eo
banna kapa batho ba motse
ba neng ba hlasetse; ya
tsoetsoeng nakong eo ho
neng ho tsoiloe ho ya hlasela
dira; ya tsoetsoeng nakong
eo sechaba se neng se
kopane ho etsa se itseng.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo
Maletsolo.
LIAU M ?? ?? ??
LIBE M Ngoanabo Mokhachane ya
tsoaloang ke Peete; wa
boreneng wa leloko la
morena Moshoeshoe.
Ho tsoa ho
lereo "sebe"
Mmalibe
LIEKETSENG N Ya hlahileng ka mora bana
ba banana ebile e le
ngoanana le yena; ngwanana
ya latellang banana habo.
Ho tsoa ho
leetsi "eketsa".
Ntombifuthi,
Ngwanyanakgape
LIENGOANE N Ya hlahileng nakong eo
diengoane di neng di entse
lerata le leholo
Ho tsoa ho
seongoane
Pidipidi
LIEPOLLO N Ya hlahileng nakong eo pula
tse ngata tsa dikgohola di
neng di epolla kapa di
hohola mobu wa mabitla.
Ho tsoa ho
leetsi "epolla"
Kepollo, Seepa-mokoti
LIKELELI N Eo ho neng ho lluwa ha a
hlaha; eo ho neng ho na le
mathata nakong ya kemaro
ya mmae; eo a neng a sa
amohelehe nakong ya ho
tsoaloa hoa hae.
Ho tsoa ho
lebitso "keledi"
Mookgo, Dikgapha,
Sello
LIKETSO M Ya etsang se tshoanang le sa
batswadi ba hae; eo seo a se
etsang se tshoanang le ba
habo; ya tsoaloang ke
Mmadiketso
Ho tsoa ho
leetsi "etsa".
Mmadiketso
LIKHANTSO N Ya tlisang lesedi ka mora
sesila; eo ho nang le tshepo
ya hore o tla tlisa kutloano le
poelano.
Ho tsoa ho
lereo "khanya"
Khanya
25
LIKHAPHA N Eo ho neng ho lluwa ha a
hlaha; eo ho neng ho na le
mathata nakong ya kemaro
ya mmae; eo a neng a sa
amohelehe nakong ya ho
tsoaloa hoa hae.
Ho tsoa ho
lebitso
"Dikeledi"
Dikeledi, Mookgo
LIKOPO N Ya kopiloeng ho Morena
hore a be teng; ya tlileng ka
mora bosio ba bana; eo
batsoadi ba hae ba mo
kopileng ho Morena
Modimo hore a be teng.
Ho tsoa ho
leetsi "Kopa".
Kopo, Mmadikopo.
LIKOTSI M Ya hlahileng nakong eo
maemo a neng a sa jese
ditheohelang: ho loanoa, ho
bolawana, ho cha kapa ho na
le dikgohola tsa metsi.
Ho tsoa ho
lehlalosi
"Kotsi)
Mmadikotsi
LILLO M Ya hlahileng nakong eo ho
neng ho lliwa lapeng; ya
tsoetsoeng nakong ya diboko
tsa lelapa kapa batswadi ba
hae.
Ho tsoa ho
leetsi "lla"
Mmasello, Sello,
Seboko
LIMAKATSO N Ya hlahileng ho sa lebelloa;
eo mmae a neng a sa
bonahale hore o mmeleng ha
a hlaha kapa a tsoaloa. Eo ho
neng ho sa lebelloa hore o tla
phela.
Ho tsoa ho
leetsi
"makatsa".
Semakaleng, Semaka
LINAKENG M Ya tsoaletsoeng sebakeng
kapa motseng wa mehlape
ya dikgomo tse ngata; eo
ntatae e nng e le molalosi wa
makgomo a manaka.
Ho tsoa ho
lereo "lenaka"
Mmadinakana
LINEO N Eo ho dumeloang hore o tla
ba le neo kapa mahlale a
tlhaho; eo eleng mpho ho
batswadi ba hae.
Ho tsoa ho
leetsi "neha"
kapa "nea".
Neo, Keneiloe
LINKENG N Eo ha a ne a hlaha ho neng
ho thotoa ebile ho nkoa ntho
tsohle nakong ya ho falla
sebakeng kapa tulong eo
batsoadi ba hae ba neng ba
dula teng.
Ho tsoa ho
leetsi "nka"
Lenka
LIPALEMA N Ya inngoeng (imiloeng) tlasa
difate tsa lebitso le joalo; wa
sebaka sa difate tsa lebitso le
joalo.
Ho tsoa ho
lebitso
"Palema"
Ha ho mabitso kamano
LIPALLO N Ya tsoetsoeng ka mora
ditumellano tse entsoeng ke
lelapa kapa malapa a
batsoadi ba hae. Eo tlhaho
kapa tsoalo ya hae e
reriloeng ke batsoadi, pele a
imoloa.
Ho tsoa ho
leetsi "balla"
Pallo, Mmapallo.
26
LIPHAPANG M Eo ho neng ho na le dipuo
tse sa feleng nakong eo
mmae a neng a mo emile; eo
ho neng ho na le diqabang
nakong eo a neng a hlaha.
ho tsoa ho
leetsi "fapana"
kapa lero
"phapang".
Mmadiphapang
LIPITSO M Eo batsoadi ba hae ba neng
ba tsamaya diboka, dipitso
kapa mekgatlo nakong eo
mmae a neng a mo imile. Ya
ratang mamuloana kapa
mekgatlo ya sechaba.
Ho tsoa ho
leetsi "bitsa"
Mmapitso, Pitso
LIPOLELO N Eo pele a hlaha ho neng ho
na le dipuo di hana ho feela.
Ho tsoa ho
leetsi "bolela"
Polelo, Radipolelo
LIPONTSA N Ya tlang ho tataisa lelapa ka
se tlamehang ho etsoa; ya tla
supisa lelapa kapa sechaba
ka tse nepahetseng le tse
lokileng; eo eleng sesupo sa
hore re ka etsa ngoana; eo
eleng bopaki ba hore re ka
beleha kapa ra tsoala.
Ho tsoa ho
leetsi
"bontsha".
Dipontsha. Lipontsa,
Pontseng, Pono,
Mmadipono, Mponeng,
Ponelo, Mmaponelo,
Radipontsho,
Ralipontso, Ralipontsa,
Mmaponelo.
LIPONTSA N Ya tlang ho tataisa lelapa ka
se tlamehang ho etsoa; ya tla
supisa lelapa kapa sechaba
ka tse nepahetseng le tse
lokileng; eo eleng sesupo sa
hore re ka etsa ngoana; eo
eleng bopaki ba hore re ka
beleha kapa ra tsoala.
Ho tsoa ho
leetsi
"bontsha".
Dipontsha, Pontseng,
Pono, Mmadipono,
Mponeng, Ponelo,
Mmaponelo,
Radipontsho,
Ralipontso, Ralipontsa,
Mmaponelo.
LIPONTSA N Ya tlang ho tataisa lelapa ka
se tlamehang ho etsoa; ya tla
supisa lelapa kapa sechaba
ka tse nepahetseng le tse
lokileng; eo eleng sesupo sa
hore re ka etsa ngoana; eo
eleng bopaki ba hore re ka
beleha kapa ra tsoala.
Ho tsoa ho
leetsi
"bontsha".
Dipontsha. Lipontsa,
Pontseng, Pono,
Mmadipono, Mponeng,
Ponelo, Mmaponelo,
Radipontsho,
Ralipontso, Ralipontsa,
Mmaponelo.
LISEBO N Eo ho neng ho nale dipuo di
hana ho fela ha a hlaha kapa
pele a hlaha.
Ho tsoa ho
leetsi "seba".
Mosebi
LISENE N Sothofatso ya lebitso la
Senyesemane, "Edison".
Ho tsoa ho
sothofatso ya
lentsoe la
senyesemane
"Edison".
Ha ho mabitso kamano
LITABA N Eo ho neng ho na le dipuo
tse sa feleng nakong eo
mmae a neng a mo emile.
Ho tsoa ho
lereo 'taba".
Mmaditaba, Raditaba
LITEBOHO N Eo batswadi ba hae ba
nkileng nako e telele pele ba
mo fumana; eo mmae le
ntatae ba mo fumaneng
Ho tsoa ho
leetsi "leboha"
Teboho, Relebohile,
Nteboheng
27
tshepo e se e le sio mme ba
bontsha kananelo ha a
tsoaloa.
LITHEKO M Ya hlahileng nakong eo
lelapa kapa batsoadi ba neng
ba le mokolokong wa pitso,
seboka kapa kopano ya
sechaba. Eo batsoadi ba hae
ho neng ho bontshoa
tshekamelo ha ba etsetsoa
dintho kapa ba kgetholloa.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo.
Mmaditheko, Theko.
LITSIETSI M Ya hlahileng nakong eo ho
neng ho na le mathata,
hlopheho le bofuma; eo
mmae a neng a mo imile
nakong ya mahlomola,
tlhopheho le bofuma.
Ho tsoa ho
lentsoe "tsietsi"
Mmaditsietsi, Tsietso.
LOTI M Ya hlahetseng dihlabeng tsa
dithaba tsa Lesotho, wa
semelo sa matsatsa le
matsoapo.
Ho tsoa ho
dithaba tsa
Lesotho.
Ha ho mabitso kamano
LUKA M Sothofatso ya lebitso la
senyesemane "Luke"
Ho tsoa ho
lebitso "Luke".
Ha ho mabitso kamano
MAAMA M Ya amang maikutlo kapa ya
tla ama maikutlo a batho; eo
dipuo tsa hae le diketso di
tlang hofetola mehopolo ya
batho. Wa lelapeng la
borena.
Ho tsoa ho
leetsi "ama".
Kamano
MABALANE M ?? ?? Mmamabalane
MABE M Ya hlokang lehlohonolo; eo
a neng a se na katleho nako e
ngata; ya madimabe.
Ho tsoa ho
lehlalosi "be
kapa
mabe"letho
Ha ho mabitso kamano
MABOIPUSO N ?? ?? Boipuso
MADIELA M Ya tsoaloang lapeng la
Chitja ebile e le mokoena wa
ha Modibedi. Ya matla ebile
a diela ntho tse boima. Ya
tlohellang mosebetsi ka
lebaka la botsofe.
Ho tsoa ho
leetsi "diela"
Mmamadiela.
MADIMABE M Ya hlokang lehlohonolo; eo
a neng a se na katleho nako e
ngata; eo ntho di sa mo
tsamaeleng hantle nako e
ngata..
Ho tsoa ho
lehlalosi le
joalo
Ha ho mabitso kamano
MADINAKANA N Ya tsoalloang boruwing ba
mehlape wa dikgomo; wa
lelapa leo ho nang le ditjepa
tse ngata; ya holetseng
mohlapeng wa makgomo.
Ho tsoa ho
lebitso
"lenaka".
Dinaka, Dinakeng.
MADITSIETSI N Ya hlahileng nakong ya
mathata; ya hlahileng
nakong ya tlhopheho le
Ho tsoa ho
lebitso "tsietsi"
Ditsietsi, Tsietsi.
28
bofuma.
MAJARA M Ya sebetsang ka boima
haholo hofeta bana babo; eo
batswadi ba hae ba nang le
tshepo ya hore o tla ba jara
kapa ho ba thusa mathateng
ao ba leng ho ona.
Ho tsoa ho
leetsi "jara"
Mojari
MAKALO M Ya hlahileng ho sa lebelloa;
eo mmae a neng a sa
bonahale hore o mmeleng ha
a hlaha kapa a tsoaloa. Eo ho
neng ho sa lebelloa hore o tla
phela.
Ho tsoa ho
lentsoe
"makala".
Mmamakalo,
Semakaleng
MAKETSELETSO N Eo ho neng ho nahanoa hore
ha se ngoana ntatae; eo ho
neng ho na le pelaelo hore
ntatae ke yena ya imisitseng
mmae.
Ho tsoa ho
leetsi
"etseletsa"
Ketseletso
MAKGAOLA M Ya fedisang kgang kapa ya
tla fedisa qhoebeshano
lapeng habo; ya tla fedisa
dipuo tse hanang ho fela.
Ho tsoa ho
leetsi "kgaola".
Mmamakgaola.
MAKHABANE M ?? ?? Khabane
MAKHAOLA M Ya fedisang kgang kapa ya
tla fedisa qhoebeshano
lapeng habo; ya tla fedisa
dipuo tse hanang ho fela.
Ho tsoa ho
leetsi "kgaola".
Mmamakhaola.
MAKHETHA M Wa lelapa la Bakoena; ya
ikgantshang le ho iqolla hara
babang. ??
Ho tsoa ho
leetsi "kgetha"
Nkhetheng, Khethisa,
Mokhethi,
Mmamokhethi,
Mmamakhetha.
MAKHOAHLA M Ya tsoalong lelapeng la
Bakoena ba ha Modibedi; ya
sebetsanang le poone e
ommeng e makgatheng a ho
kotuloa.
Ho tsoa ho
lebitso
"khoahla".
Mmamakhoahla.
MAKHOTSO N Eo boteng ba hae bo tlisang
kgutso le ho thola; eo boteng
ba hae bo tlisang kutloano le
toka; eo dintoa le moferefere
di felang ha a le teng.
Ho tsoa ho
lebitso
"khotso"
Rakhotso
MAKOTOKO M ?? ?? ??
MALEFANE M Ya lefang ba mo
sebeletsang; ya fanang ka
moputso ho bao ba mo
sebeletsang. Ya nang le leruo
la dichelete kapa mohlape
Ho tsoa ho
leetsi "lefa".
Malefetsane, Molefi
MALEFETSANE M Ya lefang ba mo
sebeletsang; ya fanang ka
moputso ho bao ba mo
sebeletsang. Ya nang le leruo
la dichelete kapa mohlape
Ho tsoa ho
leetsi "lefa".
Malefane, Molefi
MALEKA M ?? ?? ??
29
MALESHOANE N Ya hlahileng ka shoalane; ya
tsoetsoeng mantsiboya ha
letsatsi le qeta ho kodumela.
Ho tsoa ho
nako
"shoalane"
Ha ho mabitso kamano
MALETSIE N Ya tsoalang Letsie e bile e le
wa Boreneng ba Bakoena. ??
Ho tsoa ho
phoofotsoana
"tsie".
Letsie.
MALINAKANA N Ya tsoalloang boruwing ba
mehlape wa dikgomo; wa
lelapa leo ho nang le ditjepa
tse ngata; ya holetseng
mohlapeng wa makgomo.
Ho tsoa ho
lebitso
"lenaka".
Linaka, Iinakeng.
MALITHEKO N Ya tsoalang Ditheko kapa
Theko ??
?? Ditheko, Theko
MAMELLO N Ya hlahileng ka mora ho
kula ho ho lelele hoa mmae;
eo mmae aneng a kula
kemarong ya hae. Ya
kgonang ho tiisetsa mahloko.
Ho tsoa ho
leetsi
"mamella".
Tiisetso
MAMOKETE N Ya hlahileng nakong eo ho
neng ho na le mokete; eo
mmae a mo imileng nakong
ya mokete kapa lelomolo le
leholo.
Ho tsoa ho
leetsi "keteka"
Keteko, Mokete
MAMOSA N Ya nang le mosa kapa ya
tsoalang Mosa; ya pelo e ntle
ebile a na le khauhelo.
Ho tsoa ho
lehlalosi
"mosa".
Mosa, Mmamosa.
MAMPHANE M ?? ?? Lemphane
MANKA M Eo ha a ne a hlaha ho neng
ho thotoa ebile ho nkoa ntho
tsohle nakong ya ho falla
sebakeng kapa tulong eo
batsoadi ba hae ba neng ba
dula teng. Ya nkang ka ho
rata ntle le tshitiso.
Ho tsoa ho
leetsi "nka"
Dinkeng, Lenka
MANOLO N Ya tsoetsoeng ntle le
mathata a peleho; ya pelo e
ntle ebile a hloka manganga;
eo hoseng thata ho yena ho
etsa ketso e itseng..
Ho tsoa ho
lentsoe
"bonolo"
Bonolo
MANTHOFEELA N Ya sa amaneng le diboko le
merabe e mengata motseng
moo a ahileng teng; ya sa
ikamahanyeng le ntho tse
ngata. Ya tsoalang
Nthofeela.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo
Nthofeela.
MAPETLA M ?? ?? ??
MAPOTLAKI N Ya matjato ha a etsa dintho;
ya bontshang ho potlaka ho
hoholo ha a etsa mosebetsi;
wa boreneng ba Bakoena ba
ha Modibedi ba ha Chitja.
Ya tsoalang Potlaki
Ho tsoa ho
leetsi "potlaka"
Potlaki
MAPUTSOE M ?? ?? ??
MAQULOANE M ?? ?? ??
30
MARA M,
N
Eo emong wa batsoadi ba
hae a neng a na le bohloko
ba mahlo; ya tsotsoeng ke
motsoadi wa kapa ya neng e
le sefofu.
Ho tsoa ho
bokudi ba
mahlo bo
bitsoang "lera"
Ha ho mabitso kamano
MARABA M Eo motsoadi wa hae e neng e
le motsumi le morati wa difi
(sefi) tse chehang dinonyana
kapa diphoofolo.
Ho tsoa ho
lebitso
"leraba".
Mmamaraba.
MAREKA M Sothofatso ya lebitso la
senyesemane "Marks" kapa
"Mark".
Ho tsoa ho
lebitso la
senyesemane
"Mark(s)".
Mmamareka
MARUMO M Ya hlahileng nakong ya ntoa
ya dibetsa tse joalo; ya
hlahileng nakong eo ho neng
ho loanoa kapa ho na le ntoa.
Ho tsoa ho
sebetsa
"lerumo"
Mmamarumo.
MASOABI M Eo batsoadi ba hae ba mo
thotseng pele ho lenyalo; ya
imotsoeng ka ntle ho
lenyalo.
Ho tsoa ho
lentsoe
"swaba" kapa
"soaba"
Ha ho mabitso kamano
MASUPHA M Wa lelapa la Borena la
Bakoena??
?? ??
MASWABI M Eo batsoadi ba hae ba mo
thotseng pele ho lenyalo; ya
imotsoeng ka ntle ho
lenyalo.
Ho tsoa ho
lentsoe
"swaba" kapa
"soaba"
Ha ho mabitso kamano
MATADIMO N Ya nang le chebelo pele ka
nako tsohle; wa maikutlo a
botjoang ka seo a se bonang,
ebile a le matle.
Ho tsoa ho
leetsi "tadima:
Tadimo, Mmatadimo
MATAKATSO N Ya tsoalang Takatso; ya
nang le tabatabelo kapa
cheseho ya se itseng.
Ho tsoa ho
leetsi "lakatsa".
Takatso.
MATANKISO N Eo batswadi ba hae ba
nkileng nako e telele pele ba
mo fumana; eo mmae le
ntatae ba mo fumaneng
tshepo e se e le sio, mme ba
bontsha kananelo ha a
tsoaloa.
Ho tsoa ho
leetsi "tankisa"
Teboho, Mmatankiso
MATATOLO N Eo ntatae kapa ba lelapa ba
neng ba mo hana ebile ba
bolela hore ha se wa lelapa
leo empa ho se joalo.
Ho tsoa ho
leetsi "latola"
Mmatatolo, Tatolo.
MATEBALO N Ya lebaloang ha ho etsoa
dikopano tsa lelapa; ya sa
bitsoeng meketeng ya lelapa;
ya sa bitsoeng ha ho etsoa
diqeto tsa bohlokoa.
Ho tsoa ho
leetsi "lebala".
Tebalo, Ntebaleng.
MATEEKE N Wa lelapa la dichelete; ya
hlahang baruwing ba
Mabenkele le manyane.
Ho tsoa ho
lebitso la
chelete "teeke".
Teeke.
31
MATEFO N Wa lelapa la bathedi; ya
dulang a lefa kapa a ntsha
chelete ho monga hae kapa
ba boreneng. Ya nang le
molato oo a tlamehang ho o
lefa. Ya hlahileng ka mora
ngoanabo ya fitileng ebile
boteng kapa tlhaho ya hae e
lefa seo.
Ho tsoa ho
leetsi "lefa".
Tefo, Molefi, Malefane,
Malefetsane.
MATEKO N Ya hlahileng nakong ya
diphephetso tse ngata; ya
tsotsoeng nakong ya mathata
a tlamehang ho fetoa.
Ho tsoa ho
leetsi "leka"
Moleko, Ntekeng
MATELLO N Eo lelapa labo le neng le sa
hlomphiwe; eo lelapa labo le
neng le nyatsoa haholo ke
batho ba motse.
Ho tsoa ho
lehlalosi "tella"
Tello, Mmatello
MATHAPELO N Wa lelapa la borapedi; wa
lelapa le nang le tloaelo ya
ho rapela le ho boka
Modimo. Ya rapelletsoeng
pele a hlaha.
Ho tsoa ho
leetsi "rapela"
Rathapelo, Thapelo
MATHE M ?? ?? ??
MATHEO N Wa lelapa la bathehi ba
boemo bo itseng; wa lelapa
la baqapi kapa ba sibollang
ketso e itseng lekgetlo la
pele
Ho tsoa ho
leetsi "thea".
Theo, Motheo, Mothei
MATHOKOA N Ya tsoaloang ke batsoadi ba
mebala e fapaneng o
mosweu le o motsho kapa
tshehlana le botsho. Wa
lelapa la Bakoena ba
Modibedi. Ya tsoalang
Thokoa.
Ho tsoa ho
mmala o joalo
Thokoa.
MATLA M Ya tsoaloang lelapeng le
fokolang haholo la bofume
ebile ho na le tebello ya hore
o tla fetola maemo a joalo.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo
Ramatla. Mmamatla.
MATLAKALA N Ya hlahileng qetellong ya
Hwetla (Hoetla) kapa
qalong ya Mariha nakong eo
difate di qalang ho hloboha
kapa ho foforeha mahlaku a
tsona. Ya rehelletsoeng ka
motho ya hlahileng ka nako
eo (Hwetla) ya selemo
Ho tsoa ho
mahlaku a
difate
Ha ho mabitso kamano
MATLALA M Ya tsoaloang ke lelapa la
ditsebi tsa nama tse bonojana
tse hlokang masapo.
Ho tsoa ho
dinama tse
joalo
Ha ho mabitso kamano
MATSEBA M Ya tsoaloang lelapeng la
batho ba maiphihlelo kapa
ditsebi; wa lelapa la
boramahlale.
Ho tsoa ho
leetsi "tseba".
Tsebo, Ntsebeng,
Mmatsebo.
32
MATSELA M Wa ditloaelo tsa ho tshela
madiboho ho ya mafatsheng
amang; wa mekgoa ya ho
tshela dinoka ho ya mosoung
omong.
Ho tsoa ho
leetsi "tshela"
Mmamatshela
MATSELISO N Ya hlahileng ka mora lefu la
ngoanabo; eo tsoalo ya hae
eleng ho kgothatsa Batswadi
ba hae ba neng ba le
mahlokong kapa
mahlomoleng.
Ho tsoa ho
leetsi
"tshedisa".
Tseliso, Tshediso,
Ntshediseng, Tshidi,
Tsili.
MATSHEDISO N Ya hlahileng ka mora lefu la
ngoanabo; eo tsoalo ya hae
eleng ho kgothatsa Batswadi
ba hae ba neng ba le
mahlokong kapa
mahlomoleng.
Ho tsoa ho
leetsi
"tshedisa".
Tseliso, Tshediso,
Ntshediseng, Tshidi,
Tsili.
MATSHELA M Wa ditloaelo tsa ho tshela
madiboho ho ya mafatsheng
amang; wa mekgoa ya ho
tshela dinoka ho ya mosoung
omong.
Ho tsoa ho
leetsi "tshela"
Mmamatshela
MATSIE N Wa lelapa la bakodi ba
marutle; eo habo ho neng ho
pheloa ka ho kola marutle
kapa mofuta wa
diphoofotsoana tse joalo.
Ho tsoa ho
phoofotsoana
"tsie".
Letsie, Matsieng.
MATSIU N Wa lelapa la batho ba
tsamayang hara masiu; wa
ditloaelo tsa mafifi kapa hara
kgitla.
Ho tsoa ho
lentsoe
"bosiu".
Tsiu, Tshiu.
MATSOETLANE M ?? ?? Ha ho mabitso kamano
MATUMELO N Wa lelapa la bodumedi; ya
dumelang setsong kapa
moetlong o itseng wa lelapa.
Ya ananeloang ke lelapa
lohle tlhahong ya hae; eo ho
dumeloang hore ke wa llapa.
Ho tsoa ho
leetsi
"dumela".
Ntumeleng, Tumelo
MAUTSOE M Ya dulang le batswadi bao
eseng ba hae; ya nkiloeng
lelapeng leleng ho hodisoa
ke bao eseng ba leloko. Ya
utsoang kapa ya utsoitsoeng.
Ho tsoa ho
leetsi "utsoa".
Ha ho mabitso kamano
MESO M,
N
Ya tsoetsoeng heseng haholo
ka madungoadungoane; ya
hlahileng ka matjeje.
Ho tsoa ho
lentsoe le joalo
Ha ho mabitso kamano
METSING M Wa leloko la Bakoena. ?? ?? ??
MMABOHLALE N Eo ho neng ho nahanoa hore
o tla ba le tlhalefo; ya tlang
ho ba masene; ya tla ba
bohlale kapa a hlalefe.
Ho tsoa ho
leetsi 'hlalefa".
Tlhalefo, Rabohlale,
Ramahlale, Hlalefang.
MMADIEPETSANE N ?? ?? ??
MMADIPHEKO N Ya tlisang phodiso lapeng
kapa sechabeng sa habo; eo
tlhaho ya hae e tlang ho oka
Ho tsoa ho
leetsi
"phekola".
Pheko, Phekolo
33
pelo tse hlomohileng tsa
lelapa le sechaba.
MMADIPHOLO N Wa lelapa la baruwi ba
dikgomo tse tona tse
faotsoeng; eo ntatae kapa
motsoadi wa hae eneng e le
morui wa ditjepa tse joalo.
Ho tsoa ho
seruuwa se
joalo
Pholo, Radipholo
MMADITHEKO N ?? ?? ??
MMAKAHLOLO N Ya hlahileng nakong eo
lekgotla la dinyewe le neng
le fana ka kotlo ho emong
wa lelapa; wa lelapa le neng
le tsamaya makgotla a
dinyewe. Ya ahlolang
Ho tsoa ho
leetsi "ahlola".
Mmamoahlodi,
Kahlolo.
MMAKGOTSO N Eo boteng ba hae bo tlisang
kgutso le ho thola; eo boteng
ba hae bo tlisang kutloano le
toka; eo dintoa le moferefere
di felang ha a le teng.
Ho tsoa ho
lebitso
"kgotso"
Rakgotso
MMALEFU N Eo ha a qeta ho tsoaloa kapa
ho hlaha ho bileng le
mokgohlane lapeng labo; eo
pelehong ya hae ho
hlokahetseng emong wa
leloko.
Ho tsoa ho
lebitso lefu
Lefu
MMALEHLOA N Ya hlahileng nakong eo
lehloa le neng le kgethehile;
ya tsotsoeng nakong eo ho
neng ho na lehloa.
Ho tsoa ho
lebitso "lehloa"
Ha ho mabitso kamano
MMALEHLOHONO
LO
N Ya hlahileng ka nako e
nepahetseng mme tsohle di
le teng; Ya hlahetseng
sebakeng se nepahetseng
mme a fumane lerato ho tsoa
ho bohle.
Ho tsoa ho
lehlalosi le
joalo
Lehlohonolo,
Tlhohonolofatso.
MMALONYA N Ya pelo e mpe; ya hlokang
mohau; ya senang setsoalle.
Ho tsoa ho
lehlalosi
"lonya".
Ralonya.
MMAMADIELA N Ya tsoalang Madiela ebile a
nyetsoe Bakoeneng ba ha
Modibedi lapeng la Chitja.
Ho tsoa ho
leetsi "diela"
Madiela.
MMAMOAHLODI N Ya hlahileng nakong eo
lekgotla la dinyewe le neng
le fana ka kotlo ho emong
wa lelapa; wa lelapa le neng
le tsamaya makgotla a
dinyewe. Ya ahlolang
Ho tsoa ho
leetsi "ahlola".
Mmakahlolo, Kahlolo.
MMAMOHATO N Wa lelapa la Borena la
Bakoena; ya tsoalang
Mohato. ??
Ho tsoa ho
leetsi "hata".
Mohato
MMAMOKETE N Ya hlahileng nakong eo ho
neng ho na le mokete; eo
mmae a mo imileng nakong
ya mokete kapa lelomolo le
Ho tsoa ho
leetsi "keteka"
Mokete, Keteko
34
leholo.
MMAMORENA N Ya tsoalang marena kapa
morena; eo eleng mme wa
morena; wa lelapa la
boreneng.
Ho tsoa ho
leetsi "rena".
Morena.
MMAMOSOEU N Ya tsoetsoeng a na le
ponahalo e hlakileng haholo
ya tshobotsi; e mosweu ka
mmala wa letlalo.
Ho tsoa ho
lehlalosi le
joalo
Ramosoeu,
MmaTsoeute,
Mmamosweu.
MMAMPAI N Ya tsoalong lapeng la
Bataung; ya tsoaloang ke
Mpai kapa Rampai.
?? Rampai, Mpai.
MMAMPHOKO N Ya tsoaloang lapeng la
Bakoena ba ha Modibedi; ya
tsoaloang ke Mphooko. ??
Ho tsoa ho
lebitso la
leloko
Mphoko, Mphhoko.
MMANEO N Ya tsoalang Neo; ya nang le
tsebo ya ho etsa dintho tse
itseng ka tlhaho ntle le ho
rupelloa kapa ho rutoa.
Ho tsoa ho
leetsi "neha"
kapa "nea".
Neo, Keneiloe,
Reneiloe
MMANKETU N ?? ?? ??
MMANTOA N Ya hlahileng nakong eo ho
neng ho loanoa kapa ho na le
ntoa; ya ratang ntoa kapa ho
loana.
Ho tsoa ho
lereo "ntoa"
kapa leetsi
"loana".
Rantoa, Moloantoa,
Ntoahae
MMAPASEKA N Ya hlahileng ka letsatsi la
lelomolo leo eleng la
leshome le metso e mene
kgoeding ya Mmesa ho ya ka
buka ya bibele ya Eksoda.
Ho tsoa ho
lelomolo la
BaIsraele
Paseka
MMAPHAMOLO M Ya nkileng tsa babang ka
dikgoka; ya hapang ka
mahahapa ntle le tumellano;
ya nkang ka tsela e mpe
haholo.
Ho tsoa ho
leetsi
"phamola".
Phamolo, Phamotse.
MMARONA N Mma bohle; motsoadi wa
mang kapa mang; eo re
llelang ho yana bohle.
Ho tsoa ho
seemedi kapa
leemedi "rona"
Ha ho mabitso kamano
MMASECHABA N Ya tlang ho hlokomela
sechaba sa habo; eo sechaba
kaofela se tla mo rata; ya
emelang leloko la habo.
Ho tsoa ho
lereo "sechaba"
Sechaba
MMASELLO N Ya hlahileng nakong eo ho
neng ho lliwa lapeng; ya
tsoetsoeng nakong ya diboko
tsa lelapa kapa batswadi ba
hae.
Ho tsoa ho
leetsi "lla"
Sello, Dillo, Seboko
MMASELOMO N Ya hlahetseng motseng wa
dilomo; eo batsoadi ba hae
eleng baahi ba motse o nang
le dilomo
Ho tsoa ho
sebaka se
joalo.
Selomo
35
MMATAETSO N Ya tsoaloang ke batswadi ba
barumuwa; ya rongwang ka
ho fetisa molaetsa ho tloha
ho morena ho ya sechabeng;
ya fetisang molaetsa ho tloha
ho monga hae ho ya ho
sechaba.
Ho tsoa ho
leetsi "laetsa"
Taetso.
MMATAHLEHO N Ya hlahetseng sebakeng seo
eseng sa habo; ya
tsoaletsoeng motseng omong
ntle le wa habo. Ya phelang
lefatsheng leleng leo eseng
la habo. Ya tsoalang
Tahleho.
Ho tsoa ho
leetsi
"lahleha".
Molahlehi, Tahleho.
MMATSELENG N Ya hlahetseng leetong
nakong eo batsoadi ba hae ba
neng ba leba sebakeng
seseng; ya tsoetsoeng
nakong eo ho neng ho etoa.
Ho tsoa ho
lebitso "tsela".
Tselane, Ratseleng.
MMATSHIU N Wa lelapa la batho ba
tsamayang hara masiu; wa
ditloaelo tsa mafifi kapa hara
kgitla.
Ho tsoa ho
lentsoe
"bosiu".
Tsiu, Matsiu, Tshiu.
MMATSOEUTE N Ya tsoetsoeng a na le
ponahalo e hlakileng haholo
ya tshobotsi; e mosweu ka
mmala wa letlalo.
Ho tsoa ho
lehlalosi
"tsoeu".
Ramosoeu,
Mmamosoeu,
Mmamosweu.
MMEMME N Ya tsoetsoeng hara
bashanyana feela; ngoanana
a le mong hara bashemane.
Ho tsoa ho
lereo "Mme"
kapa "Mama".
Nnana.
MMOLEDI M Ya tsoaloang lapeng la
baruti; ya fanang ka thero ya
lentsoe la Modimo; ya buang
haholo.
Ho tsoa ho
leetsi "bolela"
Ha ho mabitso kamano
MMUSA M Ya tla busa naha; eo ho
nahanoang hore e tla ba
morena kapa mmusi. Ya
tsoaloang ke Mmammusa,
Bakoeng ba ha Modibedi,
lapeng la Chitja.
Ho tsoa ho
leetsi "busa".
Mmuso, Puso, Molaodi
MOAHLODI M Ya hlahileng nakong eo
lekgotla la dinyewe le neng
le fana ka kotlo ho emong
wa lelapa; wa lelapa le neng
le tsamaya makgotla a
dinyewe. Ya ahlolang
Ho tsoa ho
leetsi "ahlola".
Mmakahlolo,
Mmamoahlodi,
Kahlolo.
MOALOSI M Wa lelapa la batho ba
mehlape; ya shebanang le
diphoofolo haholo tsa
diruuwa; ya alosang.
Ho tsoa ho
leetsi "alosa".
Modise, Modisana
MOCHOCHOKO M ?? ?? ??
MOCHOCHONONO M Ya tsoetsoeng hoseng
nakong eo ho neng ho
bonahala naledi e joalo.
Ho tsoa ho
lebitso la
naledi a joalo.
Ha ho mabitso kamano
36
MODISA M Wa lelapa la batho ba
mehlape; ya shebanang le
diphoofolo haholo tsa
diruuwa; ya alosang.
Ho tsoa ho
leetsi "disa".
Moalosi
MODISE M Wa lelapa la batho ba
mehlape; ya shebanang le
diphoofolo haholo tsa
diruuwa; ya alosang.
Ho tsoa ho
leetsi "disa".
Moalosi
MODUPI M Ya hlahileng nakong eo ho
neng ho na pula e ngata ya
matsatsi a mangata.
Ho tsoa ho
pula e joalo
Mmamodupi
MODUWANE M Wa lelapa la baroalli le
baremi ba difate tsa mofuta o
joalo.
Ho tsoa ho
sefate sa
moduwane
Ha ho mabitso kamano
MOEKETSI M Ya atisang bongata ba bana
bao ba seng ba le teng habo;
ya eketsang sechaba ka
boteng ba hae.
Ho tsoa ho
leetsi "eketsa".
Kekeletso, Keketso
MOELETSI M Ya tlang ho fana ka maele le
dikeletso lapeng labo; ya tla
eletsa sechaba le lelapa labo.
Ho tsoa ho
leetsi "eletsa"
Keletso, Mmakeletso,
Mmamoeletsi.
MOETI M Ya hlahetseng sebakeng seo
batsoadi ba hae ba neng ba
chaketse ho sona; ya
tsoalloang moo batsoadi ba
hae ba etetseng teng. Wa
lelapa la bajaki.
Ho tsoa ho
leetsi "eta"
Nketeleng
MOFEREFERE M Ya hlahileng nakong eo ho
neng ho na le diqhoebeshano
tsa lelapa; eo ha a tsoaloa ho
neng ho na le diqabang tsa
lelapa.
Ho tsoa ho
leetsi
"ferekanya"
Ha ho mabitso kamano
MOFOKENG M ?? ?? ??
MOHALE M Wa lelapa la ba hlolang ntoa;
ya tsoaloang ho bahlodi le
batshereletsi ba lelapa kapa
sechaba.
Ho tsoa ho
lereo le joalo
Mmamohale.
MOHAPELOA M Eo mmae a nyetsoeng a na le
ena; eo monna mmae a mo
ratileng le ha e se ngoana wa
hae; ya nkelletsoeng le
mmae kapa motsoadi eo
eseng wa hae wa madi.
Ho tsoa ho
leetsi
"hapella".
Mohapi
MOHAPI M Wa lelapa la batho ba nkang
tsa batho babang ka matla
kapa ka sheshe; ya loanang
ho fumana seo a se batlang.
Ho tsoa ho
leetsi "hapa"
Mmamohapi
MOHATO M Wa lelapa la Borena la
Bakoena??
Ho tsoa ho
leetsi "hata".
Mmamohato.
MOHAU M Eo tsoalo ya hae e neng e na
le kutloelo bohloko; eo
mmae a neng a bontshoa
mosa pele a hlaha.
Ho tsoa ho
leetsi "hauha".
Mmamohau.
MOHLABANE M Wa lelapa la ba hlolang ntoa;
ya tsoaloang ho bahlodi le
Ho tsoa ho
lereo le joalo
Mmamohale, Mohapi.
37
batshereletsi ba lelapa kapa
sechaba.
MOHLALEFI M Eo ho neng ho nahanoa hore
o tla ba le tlhalefo; ya tlang
ho ba masene; ya tla ba
bohlale kapa a hlalefe.
Ho tsoa ho
leetsi 'hlalefa".
Tlhalefo, Rabohlale,
Hlalefang, Mmabohlale.
MOHLAODI M Wa lelapa la dihwai kapa
balemi ba mobu; ya
tsoaloang lelapeng la temo
ya masimo le dijalo.
Ho tsoa ho
leetsi "hlaola".
Mmamohlaodi
MOHLAOLI M Wa lelapa la dihwai kapa
balemi ba mobu; ya
tsoaloang lelapeng la temo
ya masimo le dijalo.
Ho tsoa ho
leetsi "hlaola".
Mmamohlaoli
MOHLODI M Ya tsoetsoeng ka mora hore
lelapa kapa sechaba se hape
ntoa e kgolo; ya hlahileng ka
mora phomello ya sechaba
kapa lelapa.
Ho tsoa ho
leetsi "hlola".
Mmatlholo, Tlholo,
Mmamohlodi.
MOHLOMI M Ya tsoaloang lapeng la
borena ba Bakoena??Wa
pele ho etsa dintho.
Ho tsoa ho
leetsi "hloma"
Mmamohlomi
MOHLOPHEHI M Wa lelapa la mafutsana; ya
tsoaloang ke lelapa le
futsanehilng kapa le
hlokang; ya hlahetseng
lelapeng la ba dikojoana di
mahetleng.
Ho tsoa ho
leetsi
"hlopheha".
Mmamohlophehi,
Tlhopheho,
Mmatlhopheho.
MOHLOUOA M,
N
Ya sa ratoeng ka mora tsoalo
ya hae; eo lelapa le sechaba
se sa mo ananeleng hantle;
ya kgesoang kapa ya
kgetholloang sechabeng.
Ho tsoa ho
leetsi "hloya".
Mohanuwa, Seeiso
MOHLOUWA M,
N
Ya sa ratoeng ka mora tsoalo
ya hae; eo lelapa le sechaba
se sa mo ananeleng hantle;
ya kgesoang kapa ya
kgetholloang sechabeng.
Ho tsoa ho
leetsi "hloya".
Mohanuoa, Seeiso
MOIPONE N Ya nang le tshobotsi ya
emong wa batsoadi ba hae;
ya tshoanang le emong wa
ba lelapa haholo; ya nang le
diketso le ditloaelo tsa
emong wa ba lelapa.
Ho tsoa ho
leetsi "ipona".
Seipone, Mponeng
MOJABENG N Ya dulang a otloa kapa a
tetekoa ke bohle; ya
nathoang kapa shapuwang ke
babang.
Ho tsoa ho
leetsi "jabela".
Ntetekeng
MOJAKI M Ya hlahetseng sebakeng seo
eseng sa habo; ya hlahetseng
lefatsheng la badichaba kapa
naheng eo eseng ya habo.
Ho tsoa ho
leetsi "jaka"
Mmamojaki
MOJALEFA M Eo eleng yena a tla fumana
mafa a batsoadi ba hae;
mokgethoa ya tlang ho ja
Ho tsoa ho
lereo le joalo
Mmamojalefa.
38
menono ya lelapa.
MOJARI M Ya sebetsang ka boima
haholo hofeta bana babo; eo
batswadi ba hae ba nang le
tshepo ya hore o tla ba jara
kapa ho ba thusa mathateng
ao ba leng ho ona.
Ho tsoa ho
leetsi "jara"
Majara
MOJELA M Wa lelapa le nkeleng babang
tsa bona; ya tsoalong ke ba
lelapa le jellang babang.
Ho tsoa ho
leetsi "jella".
Mmamojela
MOKADI M ?? ?? ??
MOKEBE M ?? ?? ??
MOKETE M Ya hlahileng nakong eo ho
neng ho na le mokete; eo
mmae a mo imileng nakong
ya mokete kapa lelomolo le
leholo.
Ho tsoa ho
leetsi "keteka"
Mmamokete, Keteko
MOKGATLA M ?? ?? ??
MOKGESI M Wa lelapa la Bakgesolli; ya
etsang dintho ka ho kgetha
kapa ho kgesolla; wa
ditloaelo tse sa tshoaneng le
tsa malapa amang.
Ho tsoa ho
leetsi "kgesa"
Mmamokgesi,
Mokgethi
MOKGETHI M Ya tsoaloang lelapeng la
Bakgethi; ya etsang dintho
ka ho kgetha kapa ho
kgesolla.
Ho tsoa ho
leetsi "kgetha".
Mmamokgethi,
Makgetha, Nkgetheng,
Kgethisa, Makgetha.
MOKGINI M Ya tsoaloang lapeng la ba
emisang motsamao wa
dintho; ya emisang
sepalangoang se tsamayang
Ho tsoa ho
leetsi "kgina".
Mmamokgini.
MOKGOTSI M Ya tsoaloang lelapeng la
batho ba setsoalle kapa ba
ahang botsoalle; ya nang le
dikamano tse ntle le malapa
amang kapa sechaba ka
kakaretso.
Ho tsoa ho
lereo le joalo
Kgotsi.
MOKHACHANE M Ya tsoaloang ke Peete ebile e
le ngoanabo Libe (Dibe); eo
ngoana wa hae emong eleng
Moshoeshoe, mothei wa
sechaba sa Basotho
Ho tsoa ho "ya
immeng kapa
ya emereng"
Ramokhachane
MOKHEHLE M Ya busang ka ho
kgehlepetsa; wa ditloaelo tsa
bakgehlepetsi; ya tsamaisang
lelapa ka lere la tshepe.
Ho tsoa ho
leetsi
"kgehlepetsa".
Ha ho mabitso kamano
MOKHELE M ?? ?? ??
MOKHESI M Wa lelapa la Bakgesolli; ya
etsang dintho ka ho kgetha
kapa ho kgesolla; wa
ditloaelo tse sa tshoaneng le
tsa malapa amang.
Ho tsoa ho
leetsi "kgesa"
Mmamokhesi,
Mokhethi
39
MOKHETHI M Ya tsoaloang lelapeng la
Bakgethi; ya etsang dintho
ka ho kgetha kapa ho
kgesolla. Ya etsang dintho
ka ho ikgantsha.
Ho tsoa ho
leetsi "khetha".
Mmamokhethi,
Makhetha, Nkhetheng,
Khethisa, Makhetha.
MOKHINI M Ya tsoaloang lapeng la ba
emisang motsamao wa
dintho; ya emisang
sepalangoang se tsamayang
Ho tsoa ho
leetsi "khina".
Mmamokhini.
MOKHOBI M Ya tsoaloang ke ba lelapa la
Bakhobi; ya sebetsang ka
letsopa, tshepe kapa patsi ho
betla setshoantsho kapa
sebopeho se itseng.
Ho tsoa ho
leetsi "khoba
(kgoba)".
Mmamokhobi.
MOKHOTHU M ?? ?? ??
MOKODUMELA M Wa lelapa la Bakodumedi;
ya tsamayang a nyamela; eo
ka nako tseding a sa
bonahaleng motseng kapa
lapeng; ya bang sio ka nako
e telele a boele a hlahe hape
ka mora nako.
Ho tsoa ho
leetsi
"kodumela".
Ha ho mabitso kamano
MOKOENA M Wa morabe kapa leloko la
Basotho o tsebahalang
haholo ka borena le ketapele
ya tsamaiso ya borena; ya
anang sehahabi "Koena".
Ho tsoa ho
sehahabi se
joalo
Koena, Rakoena,
Mmamokoena,
Mmakoena.
MOKONE M Wa lelapa la batho ba
sebetsanang le ho fedisa
dibupuwa seka popane tse
bonahalang haholo dijalong,
masimong. Wa semelo sa
morabe wa Matebele.
Ho tsoa ho
phoofotsoana e
joalo le morabe
wa Bakone.
Ha ho mabitso kamano
MOKORO M ?? ?? ??
MOKOTEDI M Wa lelapa la Bakoena ba ka
sehlohlolong boreneng na
sechaba sa Basotho. ??
Ho tsoa ho
leetsi "kotela".
Kotelo, Mmakotelo
MOKOTJO M ?? ?? ??
MOKOTO M Ya tsoaloang lapeng la barui
ba dintja tse ngata; eo
batsoadi ba hae eleng barati
ba dintja
Ho tsoa ho
lebitso
"mokoto".
Mmamokoto.
MOKUBUNG M Ya tsoaloang ke ba anang
phoofolo kubu; wa leloko la
phoofolo ya metsing e
bitsoang ka lebitso le joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo ya
metsing e
bitsoang
"kubu".
Mmamokubung.
MOKUTU M Ya tsoetsoeng nakong ya
moferefere le lerata; ya
hlahileng nakong eo ho neng
ho loanoa ebile ho na le
diqabang.
Ho tsoa ho
leetsi
"kututsa".
Mmamokutu,
Ramokutu
40
MOLAHLEHI M Ya hlahetseng sebakeng seo
eseng sa habo; ya
tsoaletsoeng motseng omong
ntle le wa habo. Ya phelang
lefatsheng leleng leo eseng
la habo. Ya phelang ntle le
bahabo.
Ho tsoa ho
leetsi
"lahleha".
MmaMolahlehi,
Tahleho, Mmatahleho.
MOLAHLUOA M,
N
Ya hlahetseng sebakeng seo
eseng sa habo; ya
tsoaletsoeng motseng omong
ntle le wa habo. Ya phelang
lefatsheng leleng leo eseng
la habo. Ya phelang ntle le
bahabo.
Ho tsoa ho
leetsi "lahloa
kapa lahla".
MmaMolahlehi,
Tahleho, Mmatahleho,
Molahlehi, Molahluoa,
Ntahleng
MOLAHLUWA M,
N
Ya hlahetseng sebakeng seo
eseng sa habo; ya
tsoaletsoeng motseng omong
ntle le wa habo. Ya phelang
lefatsheng leleng leo eseng
la habo. Ya phelang ntle le
bahabo.
Ho tsoa ho
leetsi "lahloa
kapa lahla".
MmaMolahlehi,
Tahleho, Mmatahleho,
Molahlehi, Molahluoa,
Ntahleng
MOLAODI M Wa lelapa la batho ba ka
sehlohlolong ka boemo; ya
etellang pele tsamaiso ya
lelapa kapa sechaba.
Ho tsoa ho
leetsi "laola".
Mmamolaodi, Taolo.
MOLAPO M Wa lelapa la boreneng. ?? Ho tsoa ho
lebitso leleng
la noka
"molatsoana
kapa molap".
Mmamolapo.
MOLATEDI M Ya tsoaloang ke lelapa la ba
amarelang moetlo le setso sa
Basotho; ya ikamahanyang
le tsamaiso ya borena ba
Basotho le marena a teng.
Ho tsoa ho
leetsi "latela".
Mmamolatedi, Tatelo
MOLATELI M Ya tsoaloang ke lelapa la ba
amarelang moetlo le setso sa
Basotho; ya ikamahanyang
le tsamaiso ya borena ba
Basotho le marena a teng.
Ho tsoa ho
leetsi "latela".
Mmamolateli, Tatelo
MOLATO M Ya hlahileng ka ntle ho
lenyalo; ya tlisitsoeng lapeng
la ba sentseng mmae; eo
mmae a ileng a ima pele a
nyalana le ntatae.
Ho tsoa ho
boemo bo joalo
Melato, Mmamolato.
MOLEBATSI M Ya tsoaloang ke bathetsi
kapa bajalletsi; ya tsoaloang
ke moqhekanyetsi kapa
motho ya lebatsang ka
diketso le dipuo tse bohlale.
Ho tsoa ho
leetsi "lebatsa".
Tebatso,
Mmamolebatsi.
MOLEFE M Ya tsoaloang lapeng la ba
fanang ka tefo ho ba ba
sebeletsang; ya lefang
basebeletsi; ya fanang ka
moputso joalo ka
Ho tsoa ho
leetsi "lefa".
Tefo, Molefi, Malefane,
Malefetsane,
Mmamolefe.
41
ramosebetsi.
MOLEFI M Ya tsoaloang ke ba
sebetsang ka chelete; eo
mosebetsi wa hae eleng ho
putsa kapa ho fapanyeletsana
ka manyane; wa
makgekgeba a mangata.
Ho tsoa ho
leetsi "lefa".
Tefo, Molefi, Malefane,
Malefetsane,
Mmamolefe.
MOLEKANE M Ya tsoaloang ke batho kapa
batsoadi ba dikamano tse
tebileng tsa lerato; ya
tsaoloang ke batho ba nang
le tumelo ya lenyalo le
otlolohileng; ya tsoaloang ke
batho ba nang le setsoalle se
seholo.
Ho tsoa ho
lehlalosi
'lekana" le
polelo "ya
lekaneng nna".
Ha ho mabitso kamano
MOLEKO M Ya hlahileng nakong ya
diphephetso tse ngata; ya
tsotsoeng nakong ya mathata
a tlamehang ho fetoa.
Ho tsoa ho
leetsi "leka"
Teko, Mmateko,
Ntekeng
MOLEKODI M Ya hlahileng nakong eo
batsoadi ba hae ba neng ba
shebana (lekola) le sebaka se
secha sa bodulo; ya
tsoaloang ke bao mosebetsi
wa bona eleng balekodi kapa
babatli ba tokafalo ya ntho e
itseng
Ho tsoa ho
leetsi "lekola"
Mmatekolo, Ntekoleng,
Teko, Mmateko
MOLELEKENG N Ya hlahileng nakong eo
batsoadi ba hae ba neng ba
tebeloa motseng kapa
sebakeng seo ba neng ba
ahile ho sona; ya lelekoang
bodulong boo a dulang ho
bona.
Ho tsoa ho
leetsi "leleka".
Ntelekeng, Molelekoa
MOLELEKI M Ya tsoaloang ke batho ba
tebelang (baleleki) batho
babang tulong tsa bona ka
mahahapa; ya ntshang
emong kapa babang matlung
kapa motseng moo ba dulang
teng.
Ho tsoa ho
leetsi "leleka".
Mmamoleleki,
Ntelekeng. Molelekeng,
Molelekoa.
MOLELEKOA M Ya hlahileng nakong eo
batsoadi ba hae ba neng ba
tebeloa motseng kapa
sebakeng seo ba neng ba
ahile ho sona; ya lelekoang
bodulong boo a dulang ho
bona.
Ho tsoa ho
leetsi "leleka".
Ntelekeng, Molelekeng.
MOLELI M Ya tsoaloang lapeng la
baruti; ya fanang ka thero ya
lentsoe la Modimo; ya buang
haholo.
Ho tsoa ho
leetsi "bolela"
Ha ho mabitso kamano
42
MOLEMO M Eo boteng ba hae bo tla
thusang lelapa le sechaba
haholo; ya tsoaletsoeng ho
thusa sechaba le ho se eletsa.
Ya diketso tse ntle.
Ho tsoa ho
lehlalosi le
joalo
Mmamolemo.
MOLEPE M Wa lelapa la batsumi ba
dinonyana tse joalo; ya
hlahetseng motseng kapa
sebakeng se tletseng
dinonyana tse joalo
Ho tsoa ho
nonyana ya
lebitso le joalo.
Ramoleme,
Mmamolepe.
MOLETSANE M Wa leloko la Bataung. ?? ?? ??
MOLISE M Wa lelapa la batho ba
mehlape; ya shebanang le
diphoofolo haholo tsa
diruuwa; ya alosang.
Ho tsoa ho
leetsi "disa".
Moalosi
MOLOANTOA M Wa lelapa la bahale ba
tshireletsang lelapa kapa
sechaba ntoeng; ya loanang
ntoa ya kgumamela.
Ho tsoa ho
mareo "ntoa le
moloani".
Mmantoa, Rantoa,
Ntoahae
MOLOI M Wa leloko la Makholokoe
ebile a ana (di)kgala. ??
?? ??
MOLUOANE M Wa lelapa la baroalli le
baremi ba difate tsa mofuta o
joalo.
Ho tsoa ho
sefate sa
moluoane
Ha ho mabitso kamano
MOLUPI M Ya hlahileng nakong eo ho
neng ho na pula e ngata ya
matsatsi a mangata.
Ho tsoa ho
pula e joalo
Mmamolupi
MONAMODI M Wa lelapa le kenang
dipakeng tsa batho ba
loantshanang; ya namolang
batho ba qoaketsanang kapa
ha sa isaneng mmoho.
Ho tsoa ho
leetsi
"namola".
Mmamonamodi
MONARENG M Ya tsoaloang ke ba anang
nare; wa semelo sa ba
ipitsang ka phoofolo e joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo
"nare".
Mmanare, Nare.
MONGALO M Ya tlohang sebakeng ka
lebaka la ho se kgotsofale;
ya balehileng lebollong pele
a qeta kapa a phetha polotso.
Ho tsoa ho
leetsi "ngala".
Mongadi,
Mmamongalo.
MONKOE M Ya anang nkoe; ya
ikamahanyang le phoofolo e
joalo ho ya ka seboko sa hae.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo
Nkoe, Mmamonkoe.
MONNANA M Wa lelapa la batho ba
bakgutshoanyane; ya
tsoaloang ke batho ba mmele
o monyane.
Ho tsoa ho
lebitso
"monna".
Ramonne.
MONYAKA M Ya tlisitseng thabo le
motlotlo lapeng; eo ho neng
ho nyakalletsoe haholo ha a
hlaha kapa a tsoaloa. Ya
thabetsoeng haholo.
Ho tsoa ho
leetsi
"nyakalla".
Nyakallo, Nyakallang.
MONYANE M Wa lelapa la batho ba
bakgutshoanyane; ya
tsoaloang ke batho ba mmele
o monyane.
Ho tsoa ho
lebitso
"nyane".
Mmamonyane
43
MONYATSI M Ya tsoaloang ke batho ba
halalang babang; wa lelapa
la ba nyatsang batho ho ya
ka maemo a bona.
Ho tsoa ho
leetsi "nyatsa".
Lenyatso,
Mmamonyatsi
MONYOKOLO M ?? ?? ??
MOOALE M Ya falletseng ho ya naheng
enngwe eo eseng ya habo
mme bophelo ba hae ba
senyeha naheng eo;
mosenyehi naheng ya
badichaba.
Ho tsoa ho
polelo "ho wa
le (kwa)".
Mmamooale,Mowale,
Mwale.
MOOKGO N Eo ho neng ho lluwa ha a
hlaha; eo ho neng ho na le
mathata nakong ya kemaro
ya mmae; eo a neng a sa
amohelehe nakong ya ho
tsoaloa hoa hae.
Ho tsoa ho
lebitso
"Mookgo"
Dikeledi, Dikgapha
MOOKI N Ya tsoaloang lelapeng la
batho ba hlokomelang
bakudi; ya okang bababi
kapa ba kulang.
Ho tsoa ho
leetsi 'oka".
Mmamooki
MOPEDI M Ya tsoaloang borenegn ba
Basotho ba Bakoena.??
?? ??
MOPELI M Ya tsoaloang borenegn ba
Basotho ba Bakoena.??
?? ??
MOQEKI M Wa lelapa le phelang ka ho
fuwa; ya fumanang seo a se
batlang ka ho qekisa.
Ho tsoa ho
leetsi "qeka".
Mmamoqeki.
MOQHAKA M Wa lelapa la batho ba
kenyang mekgabiso ya
mmele le hloho joalo ka
manyetse, ditjobo, sekola le
mekgabiso emeng.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo
Ha ho mabitso kamano
MORE M ?? ?? ??
MOROBE M ?? ?? ??
MORORISI M Ya tsoalong ke lelapa le
nang le tumelo e kgolo ebile
ba bua mantsoe le dipina tse
phahamisang Modimo; wa
lelapa la badumedi. Ya
tsaoloang ho barorisi ba
morena. Ya tlang ho
babatsoa.
Ho tsoa ho
leetsi "rorisa".
Mmathoriso,
Nthoriseng.
MORUI M Ya tsoaloang lelapeng la
thuo ya diphoofolo, haholo
diruuwa tse ngata; ya nang le
matlotlo a dichelete le
mehlape ya diphoofolo
Ho tsoa ho
leetsi "rua".
Thuo, Mmamorui.
MOSA M Ya tsoalong ke Mmamosa:
eo ho nahanoang hore o tla
ba le khauhelo le pelo e
bonolo. Ya hlokang bosoto
kapa bosoro. Ya hlokang
lonya.
Ho tsoa ho
lehlalosi le
joalo
Mmamosa, Ramosa.
44
MOSALA M Ya setseng motseng nakong
eo ho neng ho falloa ho uwa
motse mocha. Ya sa batleng
diphetoho.
Ho tsoa ho
leetsi "sala".
Mmamosala
MOSALAMI M Eo ntatae a neng a latelletse
mmae nako e telele haholo a
mo fereha kapa a mo rata.
Ho tsoa ho
leetsi "salama".
Salama, Ntshalameng,
Mmatshalamo.
MOSALASUPING M Wa naha kapa motse wa
mahoko: ya tsoaletsoeng
motseng o atileng ka masupi
kapa mahoko.
Ho tsoa ho
mabitso
"mosala le
lesupi".
Suping
MOSEBI M Wa ditloaelo tsa lelapa le
utsoang; ya senyetsang batho
babang. Wa ditloelo tse
buang ka batho babang
Ho tsoa ho
leetsi "seba".
Mmamosebi, Disebo.
MOSENODI M Ya hlahisang tse patehileng;
ya behang pontsheng kapa
pepeneneng; ya hlahisang
patuwe kapa pinyane; eo
eleng sesupo sa nnete.
Ho tsoa ho
leetsi "senola".
Tsenolo, Tshenolo,
Mmatshenolo.
MOSHE M Sothofatso ya lebitso la
senyesemane "Moses".
Ho tsoa ho
sothofatso ya
lentsoe la
senyesemane
"Moses".
Ha ho mabitso kamano
MOSHEBI M Ya shebang kapa tadimang
ka ho makala ho hoholo; ya
leihlo (mahlo) a nchocho ha
a shebile ketsahalo e itseng.
Ho tsoa ho
leetsi "sheba".
Mmatjamela,
Ramoshebi, Nyaredi.
MOSHOESHOE M Mothei wa sechaba sa
Basotho eo lebitso la hae la
tlhaho eneng ele Lepoqo; ya
hlahetseng motseng wa
Menkoaneng seterekeng sa
Botha Bothe.
Ho tsoa ho
leetsi
"shoashoaila"
kapa lebitso
"moshoashoail
a".
Moshoeshoe.
MOSIA M Ya anang katse. ?? Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo
Ha ho mabitso kamano
MOSISILI M ?? ?? ??
MOSITO M Ya etseditseng babang bobe;
ya foseditseng lelapa kapa ba
leloko; ya hlolehileng ho tsa
botle kapa se lebelletsoeng.
Ho tsoa ho
leetsi "sitoa".
Mmamosito, Tsito.
MOSOKODI M Ya tsoaloang lelapeng la
batsoadi ba neng ba hula ka
falese; eo lelapa labo le
fumanang seo ba se batlang
ka bothata. Eo holeng thata
ho thola seo a se batlang.
Ho tsoa ho
leetsi "sokola".
Mmatshokolo, Tsokolo,
Tshokolo.
MOSOLA M ?? ?? ??
MOSOLLOLI M ?? ?? ??
MOSOMI M Wa lelapa la utloisang
babang ka mantsoe a
bohloko; ya hlokofatsang
babang ka dipuo.
Ho tsoa ho
leetsi "soma".
Mmamosomi
45
MOSUOE M Ya tsoaloang lelapeng la
batho ba fanang ka thupello
e ikgathang; ya rutang
dithuto tsa moetlo le
ditloaelo tsa Basotho.
Ho tsoa ho
leetsi "suwa"
kapa "suoa".
Mmamosuwe,Mmamos
uoe.
MOSUWE M Ya tsoaloang lelapeng la
batho ba fanang ka thupello
e ikgathang; ya rutang
dithuto tsa moetlo le
ditloaelo tsa Basotho.
Ho tsoa ho
leetsi "suwa"
kapa "suoa".
Mmamosuwe,Mmamos
uoe.
MOTALE M ?? ?? Mmamotale
MOTAUNG M ?? ?? Mmamotaung, Ratau,
Tau, Taunyana,
Tautona, Tawana,
Taoana, Taukobong
MOTHEDI M ?? ?? Mmamothedi
MOTHEI M Wa lelapa la bathehi ba
boemo bo itseng; wa lelapa
la baqapi kapa ba sibollang
ketso e itseng lekgetlo la
pele
Ho tsoa ho
leetsi "thea".
Theo, Motheo,
Mmamothei,
Mmamotheo
MOTHIBI M Ya tsoaloang lelapeng la ba
thibang dira tse hlaselang
motse le sechaba; ya
tsoaloang lelapeng la ba
tshureletsang sechaba
kgahlanong le dira.
Ho tsoa ho
leetsi "thiba".
Mmamothibi.
MOTLALENTOA M Eo ha qeta ho tsoaloa ho
bileng le dintoa sechabeng
kapa lapeng labo; eo ha a
qeta ho hlaha ho neng ho na
le diqabang sechabeng kapa
lapeng. Ya ratang ntoa
haholo.
ho tsoa ho
mararetsi
"ntoa" mmoho
le "motla".
Motlalepula, Mmantoa,
Rantoa.
MOTLALEPULA M,
N
Ya tsoetsoeng nakong eo
pula eneng e na haholo; ya
hlahileng nakong ya dipula
tse kgolo tsa metloebelele.
Ho tsoa ho
leraretsi le
akgang
mantsoe
"motla" le
"pula".
Motlalentoa
MOTLATSI M Ya eketsang bongata ba bana
bao ba seng ba le teng; eo
tsaolo ya hae e eketsang
lethathama la bana ba
bashanyana bateng.
Ho tsoa ho
leetsi "tlatsa".
Nfanafuthi, Tlatsetso,
Mmatlatsetso.
MOTLOANG M Ya tsoseletsang lelapa ho
tloha qalong; ya ahang lelapa
labo bocha ho tloha motsong
wa lona.
Ho tloha ho
mothapo wa
sefate.
Mmamotloang.
MOTLOHI M Ya tlohang sebakeng seseng
ho ya ho seseng ka ho falla;
ya thotang motseng wa kgale
ho ya ho o mocha.
Ho tsoa ho
leetsi "tloha".
Mmamotlohi.
46
MOTLOTLEHI M Wa diketso tse ntle le
mekgoa e ratehang; ya
tsebang ho etsa tse ntle ho
feta mang kapa mang lapeng
labo; ya ratoang ka lebaka la
ho hlahisa tse ntle feela. Ya
hlomphehang haholo
sechabeng.
Ho tsoa ho
leetsi "tlotla".
Tlotla, Ntlotleng
MOTLOUNG M Ya anang tlou; wa morabe
wa Basotho ya
ikamahanyang le tlou.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo
Tlou, tloumkhola,
Marematlou.
MOTOBATSI M Wa morabe wa Basotho wa
leloko la Basia; ya anang
mosia kapa qoabi.
Ho tsoa ho
theneketso ya
Basia.??
??
MOTSAMAI M Ya hlahetseng tseleng
batsoadi ba hae ba le leetong
kapa tseleng. Ya dulang a
tsamaya kapa a eta; eo etlang
ho ba ya tseleng kapa ya
chakang.
Ho tsoa ho
leetsi
"tsamaya".
Mmamotsamai.
MOTSEKI M Ya tsoaloang ke batsoadi bao
ba neng ba loanela lelapa la
bona kgotla mme ba atleha;
ya loanelang ditokelo tsa
lelapa le sechaba sa habo.
Ho tsoa ho
leetsi "tseka".
Mmamotseki, Tseko,
Ntsekiseng, Motsekuoa.
MOTSEKUOA M Ya neng a tsekoa ke malapa
ka mora tlhaho ya hae; ya
batloang ke malapa a bo
mosadi mmoho le a bo
monna ka ho tsekisana.
Ho tsoa ho
leetsi
"tsekuwa".
Tsekom Ntsekiseng,
Motseki.
MOTSELISI N Eo tlhaho ya hae eleng se
kokobetsang bohloko boo
batsoadi ba hae ba kopaneng
le bona pejana; ya hlahileng
ka mora bohloko bo
utloiloeng ke batsoadi.
Ho tsoa ho
leetsi
"tshedisa".
Tseliso, Tshediso,
Matshediso, Tshidi,
Tsili.
MOTSELISI N Eo tlhaho kapa tsoalo ya hae
e tlang ho kokobetsa
bohloko ba maikutlo a
tahlehelo ya lelapa; ya
tlisang mantsoe a kutloelo
bohloko ho lelapa le
lahlehetsoeng.
Ho tsoa ho
leetsi
"tshedisa".
Matshediso, Matseliso,
Ntsediseng. Tseliso,
Tshediso, Tsili, Tshidi,
Retselisitsoe.
MOTSHEDISI M Eo tlhaho ya hae eleng se
kokobetsang bohloko boo
batsoadi ba hae ba kopaneng
le bona pejana; ya hlahileng
ka mora bohloko bo
utloiloeng ke batsoadi.
Ho tsoa ho
leetsi
"tshedisa".
Tseliso, Tshediso,
Matshediso, Tshidi,
Tsili.
MOTSHEDISI N Eo tlhaho kapa tsoalo ya hae
e tlang ho kokobetsa
bohloko ba maikutlo a
tahlehelo ya lelapa; ya
tlisang mantsoe a kutloelo
bohloko ho lelapa le
Ho tsoa ho
leetsi
"tshedisa".
Matshediso, Matseliso,
Ntsediseng. Tseliso,
Tshediso, Tsili, Tshidi,
Retselisitsoe.
47
lahlehetsoeng.
MOTSHEKALLE M Wa batsoadi ba dibaka tsa
dithaba le matsoapo a
malelele; ya tsoaloang ke
baahi ba dikgohlong le
matsatsa a maholo.
Ho tsoa ho
leetsi
"tshekalla:.
Mmamotshekalle.
MOTSHOARI M Eo a tlang ho ikarabella ho
poloko ya matlotlo le mafa a
lelapa. Ya tla shebana le ba
tlolang molao mme a ba
nkele kgotla bakeng sa
kahlolo.
Ho tsoa ho
leetsi
"tshoara".
Mmamotshoari.
MOTSOARI M Eo a tlang ho ikarabella ho
poloko ya matlotlo le mafa a
lelapa. Ya tla shebana le ba
tlolang molao mme a ba
nkele kgotla bakeng sa
kahlolo.
Ho tsoa ho
leetsi
"tshoara".
Mmamotshoari.
MOTSOENE M Wa morabe kapa leloko la
Basotho ya anang tsoene; ya
ikamahanyang le phoofolo e
joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo
Mmatsoene.
MOTSOENENG M Wa morabe kapa leloko la
Basotho ya anang tsoene; ya
ikamahanyang le phoofolo e
joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo
Mmatsoene.
MOTUMI M Ya tla tsebahala lefatshe ka
bophara; ya nang le setumo
sekgutlong seo a phelang ho
sona.
Ho tsoa ho
leetsi "tuma".
Setumo, Tumahole.
Mmamotumi,
Mmasetumo.
MOWALE M Ya falletseng ho ya naheng
enngwe eo eseng ya habo
mme bophelo ba hae ba
senyeha naheng eo;
mosenyehi naheng ya
badichaba.
Ho tsoa ho
polelo "ho wa
le (kwa)".
Mmamooale,Mowale,
Mwale.
MPAI M ?? ?? ??
MPAKELENG N Eo eleng sesupo sa hore
mmae le ntatae ba kgona ho
etsa ngoana; eo tshobotsi ya
hae leng setshoantsho sa
emong wa batsoadi ba hae.
Ho tsoa ho
leetsi "paka".
Paki, Bopaki, Mmapaki.
MPE M Ya hlokang tshobotsi e
kgahlisang; eo a seng motle
hakaalokalo.
Ho tsoa ho
lehlalosi "be".
Mmampe.
MPHAKISENG N Eo batsoadi ba hae ba mo
thotseng hanghang ha ba
qeta ho nyalana; ya hlahileng
ka potlako e kgolo..
Ho tsoa ho
leetsi
"phakisa".
Phakiso, Mmaphakiso
48
MPHEHISENG N Ya tsoaloang ke batsoadi ba
neng ba entse letsema kapa
mokete ebile ba memme
batho ho ba thusa ho apeha.
Ho tsoa ho
leetsi
"phehisa".
Seapehi.
MPHO N Eo tlhaho ya hae leng mpho
ho batsoadi ba hae; ya
fuweng ka lerato le leholo
ntle le tefiso.
Ho tsoa ho
leetsi "fa"
Mphonyana
MPHONYANA N Eo eleng lefahla le Mpho. Ho tsoa ho
leetsi "fa"
Mpho
MPITSENG N Wa lelapa le tsamayang
diboka tsa motse le tsa
lelapa; ya tsamayang
mekgatlo, dikopano le
mamuloana a sechaba kapa a
lelapa.
Ho tsoa ho
leetsi "bitsa"
Mmapitso, Dipitso,
Pitso.
MPOLOKENG N Ya ratoang haholo ke
batsoadi ebile ba boulela
haholo ka yena; ya
bolokehileng haholo ka baka
la lerato leo a le fumanang
batsoading kapa lelapeng la
bo
Ho tsoa ho
leetsi "boloka".
Poloko, Mmapoloko.
MPOTSENG N Eo ho sa tsebahaleng hantle
hore ebe ntatae ke mang; eo
mmae a neng a na le
bahlankana ba bangata.
Ho tsoa ho
leetsi "botsa".
Potso, Mmapotso,
Rampotseng
MPUSE N Ya hlahileng ka mora
ngoana ya hlokahetseng kapa
ya fitileng. Ya kgutlisang
tahlehelo ya batsoadi.
Ho tsoa ho
leetsi
"buseletsa".
Puseletso, Pusetso,
Lebusetsa.
NAHA M Eo etla ba morena,
moetapele kapa molaodi wa
lefatshe kapa sebaka seo a
hlahetseng ho sona.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo
Mmanaha.
NAKEDI M Wa motse kapa sebaka se
tletseng diphoofolo tse joalo;
eo batsoadi ba hae e neng e
le batsumi ba phoofolo tse
joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo.
Mmanakedi
NAKELI M Wa motse kapa sebaka se
tletseng diphoofolo tse joalo;
eo batsoadi ba hae e neng e
le batsumi ba phoofolo tse
joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo.
Mmanakedi
NALA M Ya tsoetsoeng nakong eo
lelapa le neng le na le leruo
la tsohle tsa bophelo
Ho tsoa ho
lebitso le joalo.
Mmanala.
NALEDI M,
N
Eo a tlang ho tsebahala le ho
tuma haholo ka ketso e
itseng; ya hlahileng bosiu ka
kgitla
Ho tsoa ho
lebitso le joalo
Ha ho mabitso kamano
NAMANE M Ya tsoaloang ke lelapa la
badisa ba diphoofolo tse
joalo.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo.
Mmanamane,
Ranamane.
49
NANA N Eo batsoadi ba hae ba mo
qekisang haholo; ya
tefisoang le ha a hodile.
Ho tsoa ho
lentsoe le
sebedisong ho
reneketsa
ngoana.
Ha ho mabitso kamano
NAPO M ?? ?? ??
NARE M Ya tsoaloang ke batsumi ba
diphoofolo tse joalo; ya
anang nare kapa wa leloko la
Basotho la Banareng
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo.
Mmanare.
NCHABELENG N Eo e tla ba lesedi la lelapa
kapa sechaba sa habo; ya tla
tlosa sefifi kapa mahlomola
a mmae.
Ho tsoa ho
leetsi
"chabela".
Ha ho mabitso kamano
NEO M Ya tsoalang ke Mmaneo; ya
nang le tsebo ya ho etsa
dintho tse itseng ka tlhaho
ntle le ho rupelloa kapa ho
rutoa.
Ho tsoa ho
leetsi "neha"
kapa "nea".
MaNeo, Keneiloe,
Reneiloe
NKADIMENG N Wa lelapa le neng le hloka le
se na tseo eleng la tsona; wa
lelapa le hlophehileng le
phelang ka ho adingoa
Ho tsoa ho
leetsi
"admima" kapa
"kadima".
Ha ho mabitso kamano
NKESI M ?? ?? ??
NKETELENG N Ya hlahetseng tseleng; eo
batsoadi ba hae ba mo
fumaneng ha ba etele
sebakeng se itseng; ya sa
hlahelang lapeng empa a
hlahetse moo ho neng ho
chaketsoe teng.
Ho tsoa ho
leetsi "eta"
Mmaleeto, Leeto, Moeti
NKETU M ?? ?? Mmanketu
NKHETHENG N Ya tsoaloang lapeng la
Makhetha; ya tsoaloang
lapeng la Bakoena; ya
ratoang haholo ke sechaba le
lelapa.
Ho tsoa ho
leetsi "khetha".
Makhetha, Mokhethi,
Khethisa.
NKOEBE M ?? ?? ??
NKUTLOENG N Ya tlisang bommoho
lelapeng le sechabeng ha a
bua; eo puo le boteng ba hae
bo tlang ho fedisa dintoa le
dikgohlang sechabeng kapa
motseng wa habo; ya tla
lokisa diqabang tsa malapa.
Ho tsoa ho
leetsi
"utloana".
Kutloano,
Mmakutloano.
NNANA N Ya latelang bana ba
bashanyna habo; eo eleng
yena ngoanana feela lapeng
la bashanyana.
Ho tsoa ho
polelo "nna
ngoanana".
Ha ho mabitso kamano
NNEHENG N Ya nang le tsebo ya ho etsa
dintho tse itseng ka tlhaho
ntle le ho rupelloa kapa ho
rutoa. Ya neiloeng tsebo.
Ho tsoa ho
leetsi "neha"
kapa "nea".
MaNeo, Keneiloe,
Reneiloe
NOHA M Wa lelapa la batho ba
tsomanang le dihahabi tse
Ho tsoa ho
lebitso la
Ha ho mabitso kamano
50
joalo; wa sebaka se tletseng
dihahabi tse joalo
sehahabi se
joalo.
NTAHLENG N Ya hlahetseng sebakeng seo
eseng sa habo; ya
tsoaletsoeng motseng omong
ntle le wa habo. Ya phelang
lefatsheng leleng leo eseng
la habo. Ya phelang ntle le
bahabo.
Ho tsoa ho
leetsi
"lahleha".
MmaMolahlehi,
Tahleho, Mmatahleho,
Molahlehi, Molahluwa
NTEBALENG N Ya lebaloang ha ho etsoa
dikopano tsa lelapa; ya sa
bitsoeng meketeng ya lelapa;
ya sa bitsoeng ha ho etsoa
diqeto tsa bohlokoa.
Ho tsoa ho
leetsi "lebala".
Tebalo, Mmatebalo
NTEBOHENG N Eo ho bontshoang kananelo
nakong eo a hlahileng ka
yona; eo batsoadi ba hae ba
bontshitseng tlotla ha a
tsoaloa.
Ho tsoa ho
leetsi "leboha"
Relebohile, Teboho,
Nteboheleng.
NTEBOHENG N Eo batswadi ba hae ba
nkileng nako e telele pele ba
mo fumana; eo mmae le
ntatae ba mo fumaneng
tshepo e se e le sio mme ba
bontsha kananelo ha a
tsoaloa.
Ho tsoa ho
leetsi "leboha"
Lebohang. Teboho,
Mmateboho, Relebohile
NTEKANA N Wa lelapa la Bakoena ba ha
Modibedi; ya tsoaloang
Koeneng kapa ho Bakoena
ba ha Modibedi
Ho tsoa ho
lentsoe
"lekane" kapa
"lekana".
Ha ho mabitso kamano
NTEKANE N Wa lelapa la Bakoena ba ha
Modibedi; ya tsoaloang
Koeneng kapa ho Bakoena
ba ha Modibedi
Ho tsoa ho
lentsoe
"lekane" kapa
"lekana".
Ha ho mabitso kamano
NTEKENG N Ya hlahileng nakong ya
diphephetso tse ngata; ya
tsotsoeng nakong ya mathata
a tlamehang ho fetoa.
Ho tsoa ho
leetsi "leka"
Teko, Mmateko,
Moleko
NTEKOLENG N Ya hlahileng nakong eo
batsoadi ba hae ba neng ba
shebana (lekola) le sebaka se
secha sa bodulo; ya
tsoaloang ke bao mosebetsi
wa bona eleng balekodi kapa
babatli ba tokafalo ya ntho e
itseng
Ho tsoa ho
leetsi "lekola"
Molekodi, Tekolo,
Teko, Mmateko,
Mmatekolo.
NTELEKENG N Ya hlahileng nakong eo
batsoadi ba hae ba neng ba
tebeloa motseng kapa
sebakeng seo ba neng ba
ahile ho sona; ya lelekoang
bodulong boo a dulang ho
bona.
Ho tsoa ho
leetsi "leleka".
Ntelekeng, Moleleki,
Molelekeng.
51
NTETEKENG N Eo mmae a neng a dula a
otloa kapa a shapuwa
nakong ya kemaro kapa
bokgachane ba hae; ya
otloang ke bohle.
Ho tsoa ho
leetsi "teteka"
Ha ho mabitso kamano
NTETELENG N Eo mmae a nkileng nako e
telele ho mo fumana; ya
nkileng nako e telele ho
imoloa ke natsoadi ba hae.
Ho tsoa ho
leetsi "letela"
Tetelo
NTHABELENG N Eo tsoalo ya hae e
hlahisitseng thabo e kgolo
lelapeng lohle; ya
ananetsoeng ke bohle ebile a
thabetsoe ke bohle ka mora
ho hlaha hoa hae.
Ho tsoa ho
leetsi "thaba"
Thabo, Thabiso,
Thabang, Nthabiseng,
Rethabile.
NTHABISENG N Eo ho neng ho nyakaletsoe
ha a hlaha; ya tla fana ka
motlolo kapa lethabo. Eo
tlhaho ya hae e tlisang
monyaka le motlotlo; ya tlo
thabisa lelapa le sechaba; eo
ho tlamehang ho bontsha
lethabo ha a le teng.
Ho tsoa ho
leetsi "thaba"
Bathabile, Thabo,
Thabiso, Thabang,
Nthabeleng, Rethabile.
NTHATI N Eo eleng moratuwa ho
batsoadi ba hae; eo leng
thatohatsi kapa ya tatoang
haholo ke lelapa; ya
tsoaloang ke baratani ba
baholo.
Ho tsoa ho
leetsi "rata"
kapa "nthata".
Lerato, Moratuwa,
Thato, Mmathato.
NTHOFEELA M Ya sa amaneng le diboko le
merabe e mengata motseng
moo a ahileng teng; ya sa
ikamahanyeng le ntho tse
ngata. Ya tsoaloang ke
MmaNthofeela.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo
Mmanthofeela
NTHORISENG N Ya tsoalong ke lelapa le
nang le tumelo e kgolo ebile
ba bua mantsoe le dipina tse
phahamisang Modimo; wa
lelapa la badumedi. Ya
tsaoloang ho barorisi ba
morena. Ya tlang ho
babatsoa.
Ho tsoa ho
leetsi "rorisa".
Mororisi, Mmathoriso.
NTHUPING M ?? ?? ??
NTHUSENG N Wa lelapa le neng le hloka
ebile le thusoa ke amang; ya
tsoaloang ke lelapa la
bafutsana kapa la
bakopakopa.
Ho tsoa ho
leetsi "thusa".
Thuso, Mmathuso.
NTIISA M Ya tsoaloang lelapeng la
dingaka kapa mathuela; eo
batsoadi ba hae ba
sebedisang dithakgisa
haholo ho tshireletsa lalapa
kgahlanong le boloi kapa
Ho tsoa ho
leetsi "tiisa".
Tiisetso, Mmantiisa.
52
meya e mebe.
NTJANTJA M,
N
Ya tsoaloang ka mora
ngoana ya shoeleng; eo
eleng seqoma; ya hlahileng
ka mora ho feta hoa
ngoanabo.
Ho tsoa ho
thehello ya
setso sa
Basotho kapa
moetlo o joalo.
Ha ho mabitso kamano
NTLAILANE M Ya tsoaloang ke batsoadi ba
sa tsebeng ho bina; eo
batsoadi ba hae ba nang le
tloaelo ya manstoe a mabe
kapa ditlhapa.
Ho tsoa ho
leetsi "tlaila".
Ha ho mabitso kamano
NTLOTLENG N Wa diketso tse ntle le
mekgoa e ratehang; ya
tsebang ho etsa tse ntle ho
feta mang kapa mang lapeng
labo; ya ratoang ka lebaka la
ho hlahisa tse ntle feela. Ya
hlomphehang haholo.
Ho tsoa ho
leetsi "tlotla".
Tlotla, Motlotlehi.
NTOAHAE M Ya tsoetsoeng nakong eo ho
neng ho na le ntoa sechabeng
sa habo; ya hahileng nakong
eo sechaba se neng se
loantshana.
Ho tsoa ho
leraretsi le
akgang
mantsoe "ntoa"
le "hae".
Moloantoa, Mmantoa.
NTSANE M ?? ?? ??
NTSEBENG N Ya tsoaloang lelapeng la
batho ba maiphihlelo kapa
ditsebi; wa lelapa la
boramahlale le bahlalefi.
Ho tsoa ho
leetsi "tseba".
Matseba, Ntsebeng,
Mmatsebo.
NTSEKISENG N Ya tsoaloang ke batsoadi bao
ba neng ba loanela lelapa la
bona kgotla mme ba atleha;
ya loanelang ditokelo tsa
lelapa le sechaba sa habo.
Ho tsoa ho
leetsi "tseka".
Mmamotseki, Tseko,
Motseki.
NTSELISENG N Ya hlahileng ka mora lefu la
ngoanabo; eo tsoalo ya hae
eleng ho kgothatsa Batswadi
ba hae ba neng ba le
mahlokong kapa
mahlomoleng.
Ho tsoa ho
leetsi
"tshedisa".
Tseliso, Tshediso,
Matseliso, Tshidi, Tsili.
NTSHALAMENG N Eo ntatae a neng a latelletse
mmae nako e telele haholo a
mo fereha kapa a mo rata.
Ho tsoa ho
leetsi "salama".
Salama, Tshalamo,
Mosalami.
NTSHEDISENG N Ya hlahileng ka mora lefu la
ngoanabo; eo tsoalo ya hae
eleng ho kgothatsa Batswadi
ba hae ba neng ba le
mahlokong kapa
mahlomoleng.
Ho tsoa ho
leetsi
"tshedisa".
Tseliso, Tshediso,
Matshediso, Tshidi,
Tsili.
NTSHEPENG N Ya neng a belaelloa haholo;
eo a neng a sa tshetjoe hantle
ka lebaka la semelo, dipuo
kapa mekgoa ya hae.
Ho tsoa ho
leetsi "tshepa".
Tshepo, Tsepo,
Tshepang, Tshepiso,
Tsepiso
53
NTSOAKELENG N Ya hlahileng ka mora
Bashanyana habo; eo eleng
yena a motshehadi hara
bashanyana ba bangata habo
Ho tsoa ho
leetsi "tsoaka"
Rantsoaki, Ntsoaki
NTSOAKI N Ya hlahileng ka mora
Bashanyana habo; eo eleng
yena a motshehadi hara
bashanyana ba bangata habo
Ho tsoa ho
leetsi "tsoaka"
Rantsoaki
NTSOSENG N Wa lelapa le ratang boroko
kapa batsoadi ba botsoa
haholo; ya sa kgoneng ho
iketsetsa nako e ngata.
Ho tsoa ho
leetsi "tsosa".
Matsoso, Tsoseletso.
NTSOTENG M Ya motle haholo; ya
ratehang ebile a na le
tshobotsi e babatsehang
haholo; mmabotle kapa
rabotle.
Ho tsoa ho
leetsi "tsoteha".
Setsoto
NTSU M Wa lelapa la batsumi ba
dinonyana tse joalo; ya
hlahetseng motseng kapa
sebakeng se tletseng
dinonyana tse joalo.
Ho tsoa ho
nonyana e
joalo
Ha ho mabitso kamano
NTUMELENG N Ya neng a sa omolehele
lapeng kapa sechabeng ka
lebaka la tsoalo ya hae; ya
neng a sa ananeloe ka
botlalo.
Ho tsoa ho
leetsi
"ntumella".
Tumelo, Mmatumelo
NYAKALLANG N Ya tlisitseng thabo le
motlotlo lapeng; eo ho neng
ho nyakalletsoe haholo ha a
hlaha kapa a tsoaloa. Ya
thabetsoeng haholo.
Ho tsoa ho
leetsi
"nyakalla".
Nyakallo, Monyaka.
NYAKALLO N Ya tlisitseng thabo le
motlotlo lapeng; eo ho neng
ho nyakalletsoe haholo ha a
hlaha kapa a tsoaloa. Ya
thabetsoeng haholo.
Ho tsoa ho
leetsi
"nyakalla".
Nyakallo, Monyaka.
NYAREDI M Ya sibollang tse patiloeng;
ya fumanang makunutu a
lelapa ka ho sheba maemo a
diketsehalo tsa lona.
Ho tsoa ho
leetsi
"nyarela".
Mmanyaredi.
ORILE M,
N
Eo mmae a ileng a ba le
mahlaba a peleho nakong eo
a neng a le ifo lapeng; eo
motsoadi wa hae a bileng le
mahlaba a peleho nakong eo
a neng a okametse mofuthu
wa mollo.
Ho tsoa ho
leetsi "ora".
Mmaorile.
PABALA N Ya motle haholo; ya
ratehang ebile a na le
tshobotsi e babatsehang
haholo; mmabotle kapa
rabotle.
Ho tsoa ho
lehlalosi le
joalo
Botle.
54
PABALLO N Ya hlokomeloang haholo ke
batsoadi ba hae; ya tefisoang
haholo le ho nehoa
tlhokomelo e feteletseng.
Ho tsoa ho
leetsi
"baballa".
Ha ho mabitso kamano
PABATSO N Ya motle haholo; ya
ratehang ebile a na le
tshobotsi e babatsehang
haholo; mmabotle kapa
rabotle.
Ho tsoa ho
leetsi "babatsa"
Sebabatso.
PABI N Theneketso ya mabitso
Pabatso kapa Paballo.
Ho tsoa ho
theneketso ya
Paballo le
Pabatso.
Pabatso, Paballo.
PAKADITHA M ?? ?? ??
PAKALITHA M ?? ?? ??
PAKI M Eo eleng sesupo sa hore
mmae le ntatae ba kgona ho
etsa ngoana; eo tshobotsi ya
hae leng setshoantsho sa
emong wa batsoadi ba hae.
Ho tsoa ho
leetsi "paka".
Bopaki, Mmapaki,
Mpakeleng.
PALEHO M Ya hlahileng nakong eo
morusu kapa diqhoebeshano
di neng di tlosa batho
motseng mme ba ipha naha.
Ya tsoetsoeng nakong eo ho
neng ho balehoa.
Ho tsoa ho
leetsi "baleha".
Mmapaleho.
PALESA N Wa botle ba dimela tse nang
le dinthunthuru tse
mebalabala; ya nang le
tshobotsi e ntle haholo ebile
a rateha haholo; moratuwa
lapeng.
Ho tsoa ho
semela se
joalo.
Dipalesa, Pali.
PALLO M Ya tsoetsoeng ka mora
ditumellano tse entsoeng ke
lelapa kapa malapa a
batsoadi ba hae. Eo tlhaho
kapa tsoalo ya hae e
reriloeng ke batsoadi, pele a
imoloa.
Ho tsoa ho
leetsi "balla"
Mmapallo, Dipallo.
PASEKA M Ya hlahileng ka letsatsi la
lelomolo leo eleng la
leshome le metso e mene
kgoeding ya Mmesa ho ya ka
buka ya bibele ya Eksoda.
Ho tsoa ho
lelomolo la
BaIsraele
Mmapaseka
PEETE M ?? ?? ??
PEISO M Ya tsoaloang ke ba lelapa la
dimathi kapa ba lebelo; wa
lelapa la ha Lebelo.
Ho tsoa ho
leetsi "beisa".
Mmapeiso.
PENYA M Ya tsoaloang ke barui ba
dipokola, dipitsi le
diphoofolo tsohle tse
kalangoang. Mokalli wa
dipere kapa diphoofolo tse
kalangoang.
Ho tsoa ho
leetsi "penya".
Mmapenya.
55
PHAKELA M Ya tsoaloang ke lelapa la
diapehi kapa batho ba
tsebang ho pheha le ho
phomosa dijo.
Ho tsoa ho
leetsi "phaka".
Mmaphakela.
PHAKISI N Ya tsoalong ke batho ba
lelapa la ditloaelo tsa ho
potlaka; wa ditloaelo tse
matjato kapa tse potlakileng.
Ho tsoa ho
leetsi
"phakisa".
Mphakiseng,
Mmaphakisi,
Mmaphakiso.
PHAKISO N Ya tsoalong ke batho ba
lelapa la ditloaelo tsa ho
potlaka; wa ditloaelo tse
matjato kapa tse potlakileng.
Ho tsoa ho
leetsi
"phakisa".
Mphakiseng,
Mmaphakisi,
Mmaphakiso.
PHAKOE M Wa lelapa la batsumi ba
nonyana tse joalo; ya
hlahetseng motseng o atileng
ka dinonyana tse joalo.
Ho tsoa ho
nonyana e
joalo.
Diphakoe, Mmaphakoe.
PHALA M Ya tsoloang ke sebini kapa
lelapa la dibini tsa seletsa se
joalo. Ya buuang haholo.
Ho tsoa ho
lebitso la
seletsa se joalo.
Mmadiphala.
PHAMOLO M Ya nkileng tsa babang ka
dikgoka; ya hapang ka
mahahapa ntle le tumellano;
ya nkang ka tsela e mpe
haholo.
Ho tsoa ho
leetsi
"phamola".
Phamotse,
Mmaphamolo.
PHAMOTSE M Ya nkileng tsa babang ka
dikgoka; ya hapang ka
mahahapa ntle le tumellano;
ya nkang ka tsela e mpe
haholo.
Ho tsoa ho
leetsi
"phamola".
Mophamodi,
Mmaphamolo,
Phamolo.
PHAMOTSE M Ya filoeng motse ho o etella
pele sechaba joalo ka
morena kapa morenana;
ramohlongoana motsaneng;
mookamedi wa motse o
monyane.
Ho tsoa ho
leraretsi "ho
fa" mmoho le
"motse".
Mmaphamotse.
PHAUMANYETSE M ?? ?? ??
PHEKO M Ya tlisang phodiso lapeng
kapa sechabeng sa habo; eo
tlhaho ya hae e tlang ho oka
pelo tse hlomohileng tsa
lelapa le sechaba.
Ho tsoa ho
leetsi
"phekola".
Mmadipheko, Phekolo.
PHEKOLO M Ya tlisang phodiso lapeng
kapa sechabeng sa habo; eo
tlhaho ya hae e tlang ho oka
pelo tse hlomohileng tsa
lelapa le sechaba.
Ho tsoa ho
leetsi
"phekola".
Pheko, Mmadipheko.
PHEPHENG M Ya tsoaloang ke batsumi ba
diphoofotsoana tse joalo; eo
batsoadi ba hae baneng ba
phela motseng o tletseng
diphoofotsoana tse joalo
Ho tsoa ho
phoofotsoana e
joalo.
Ha ho mabitso kamano
PHETLO M Ya tsoalong ke barati ba
dibuka; eo batsoadi ba hae
ba neng ba rata ho bala
dibuka haholo.
Ho tsoa ho
leetsi "phetla".
Mmaphetlo.
56
PHIRI M Wa lelapa la batsumi ba
diphoofolo tse hlaha tsa
lebitso le joalo; ya
hlahetseng motseng kapa
sebakeng se atileng ka
diphoofolo tse joalo; ya
anang phoofolo e joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo.
Mmaphiri.
PHOKA M Wa lelapa la Bafokeng.
Theneketso ya Mofokeng.
Ho tsoa ho
morabe wa
Basotho wa
Bafokeng
Mofokeng
PHOLO M Wa lelapa la baruwi ba
dikgomo tse tona tse
faotsoeng; eo ntatae kapa
motsoadi wa hae eneng e le
morui wa ditjepa tse joalo.
Ho tsoa ho
seruuwa se
joalo
Mmapholo,
Mmadipholo.
PHOOFOLO M Ya tsoaloang lelapeng la
barui ba makgomo, dinku,
dipodi, dipitsi, dipokola le
diruuwa tse maota a mane.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo.
Radiphoofolo.
PHOOKO M Ya tsoaloang lelapeng la
barui ba diphoofolo tsa
lelapa la dipodi kapa
dikgutshoane. Eo ntatae kapa
motsoadi wa hae eneng e le
morati wa diphoofolo tse
joalo.
Ho tsoa ho
seruuwa se
joalo.
Mmaphooko.
PHOSHODI M ?? ?? ??
PHOSHOLI M ?? ?? ??
PHUTHEHO M Wa lelapa le tsamayang
diboka tsa motse le tsa
lelapa; ya tsamayang
mekgatlo, dikopano le
mamuloana a sechaba kapa a
lelapa.
Ho tsoa ho
leetsi
"phutheha".
Mmaphutheho.
PHUTHI M Ya anang phoofolo e joalo;
ya tsoaloang lapeng la
batsumi ba diphoofolo tse
joalo; ya hlahetseng motseng
o mabapi le lehae la
diphoofolo tse joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo
Mmamophuthing,
Mmaphuthi
PITSO M Wa lelapa le tsamayang
diboka tsa motse le tsa
lelapa; ya tsamayang
mekgatlo, dikopano le
mamuloana a sechaba kapa a
lelapa.
Ho tsoa ho
leetsi "bitsa"
Mmapitso.
POLOKO M Ya ratoang haholo ke
batsoadi ebile ba boulela
haholo ka yena; ya
bolokehileng haholo ka baka
la lerato leo a le fumanang
batsoading kapa lelapeng la
bo
Ho tsoa ho
leetsi "boloka".
Mmapoloko,
Mpolokeng,
Mmapoloko.
57
PONTSHO M,
N
Ya tlang ho tataisa lelapa ka
se tlamehang ho etsoa; ya tla
supisa lelapa kapa sechaba
ka tse nepahetseng le tse
lokileng; eo eleng sesupo sa
hore re ka etsa ngoana; eo
eleng bopaki ba hore re ka
beleha kapa ra tsoala.
Ho tsoa ho
leetsi
"bontsha".
Dipontsha. Lipontsa,
Pontseng, Pono,
Mmadipono, Mponeng,
Ponelo, Mmaponelo,
Radipontsho,
Ralipontso, Ralipontsa,
Mmaponelo.
PONTSO M,
N
Ya tlang ho tataisa lelapa ka
se tlamehang ho etsoa; ya tla
supisa lelapa kapa sechaba
ka tse nepahetseng le tse
lokileng; eo eleng sesupo sa
hore re ka etsa ngoana; eo
eleng bopaki ba hore re ka
beleha kapa ra tsoala.
Ho tsoa ho
leetsi
"bontsha".
Dipontsha. Lipontsa,
Pontseng, Pono,
Mmadipono, Mponeng,
Ponelo, Mmaponelo,
Radipontsho,
Ralipontso, Ralipontsa,
Mmaponelo.
POTLAKI M Ya matjato ha a etsa dintho;
ya bontshang ho potlaka ho
hoholo ha a etsa mosebetsi;
wa boreneng ba Bakoena ba
ha Modibedi ba ha Chitja.
Ho tsoa ho
leetsi "potlaka"
Mmapotlaki
POTSO M Eo ho sa tsebahaleng hantle
hore ebe ntatae ke mang; eo
mmae a neng a na le
bahlankana ba bangata.
Ho tsoa ho
leetsi "botsa".
Mpotseng, Mmapotso
PULA M Ya hlahileng nakong eo pula
e neng e na haholo; ya
tsotsoeng nakong tsa dipula
tsa medupi kapa tsa
metloebelele.
Ho tsoa ho
lebitso "pula"
Rapuleng, Mmapuleng
PULANE N Ya hlahileng nakong eo pula
e neng e na haholo; ya
tsotsoeng nakong tsa dipula
tsa medupi kapa tsa
metloebelele.
Ho tsoa ho
lebitso "pula"
Pule.
PULENG N Ya hlahileng nakong eo pula
e neng e na haholo; ya
tsotsoeng nakong tsa dipula
tsa medupi kapa tsa
metloebelele.
Ho tsoa ho
lebitso "pula"
Rapuleng, Mmapuleng
PUSELETSO N Ya hlahileng ka mora
ngoana ya hlokahetseng kapa
ya fitileng. Ya kgutlisang
tahlehelo ya batsoadi.
Ho tsoa ho
leetsi
"buseletsa".
Mpuse, Lebusetsa,
Pusetso.
PUSETSO M Ya hlahileng ka mora
ngoana ya hlokahetseng kapa
ya fitileng. Ya kgutlisang
tahlehelo ya batsoadi.
Ho tsoa ho
leetsi
"buseletsa".
Mpuse, Puseletso,
Pusetso, Lebusetsa.
QACHA M ?? ?? ??
QALO M Eo eleng ngoana wa
matsibolo lapeng labo; ya
hlahileng kapa ya tsoetsoeng
pele ho bana babo; wa pele
lapeng.
Ho tsoa ho
leetsi "qala".
Mmaqalo, Mmadiqalo.
58
QAQOBANE M Ya hlahetseng motseng o
pela thaba e meng e le
nngwe lepalapaleng kapa
naheng.
Ho tsoa ho
thaba e joalo.
Mmadiqaqobane.
QHOBELA M ?? ?? ??
QHOBOSHEANE M Ya tsoaletsoeng motseng o
pela thaba e kgolo eo eleng
setshabelo sa lelapa kapa
sechaba. Eo etlang ho ba
motshireletsi wa lalapa kapa
sechaba sa habo.
Ho tsoa ho
thaba e joalo.
Mmadiqhobosheane.
QHOMO M ?? ?? ??
QHOOMO M ?? ?? ??
QOBOKOANE M ?? ?? ??
RABOHLALE M Eo ho neng ho nahanoa hore
o tla ba le tlhalefo; ya tlang
ho ba masene; ya tla ba
bohlale kapa a hlalefe.
Ho tsoa ho
leetsi 'hlalefa".
Tlhalefo, Hlalefang,
Ramahlale,
Mmabohlale.
RABOHLALE M Wa lelapa la bahlalefi; ya
tsoaloang ke ditsebi kapa
lelapa la ba bohlale.
Ho tsoa ho
lehlalosi
"bohlale" kapa
"hlale".
Mmabohlale, Bohlale.
RABOLELE M Ya tsoaloang ke lelapa le
sebetsang metsing a dinoka,
melatsoana le mekgoabo e
nang le ponahalo ya semela
se joalo.
Ho tsoa ho
semela sa noka
se joalo.
Mmabolele, Bolele.
RABOTAPI M Ya tsoaloang ke setsebi sa
dinoko tse ngata; wa lelapa
la baetsi ba dinoko.
Ho tsoa ho
leetsi "tapa".
Botapi, Mmabotapi.
RAFOLATSANE M ?? ?? ??
RAMAANO M Ya tsoaloang lapeng la batho
ba nang le maqiti kapa
mahlale a ho tla ka ditharollo
kapa masene a macha a ho
etsa se itseng
Ho tsoa ho
lereo "leano".
Leano, Mmaleano.
RAMAHLALE N Eo ho neng ho nahanoa hore
o tla ba le tlhalefo; ya tlang
ho ba masene; ya tla ba
bohlale kapa a hlalefe.
Ho tsoa ho
leetsi 'hlalefa".
Tlhalefo, Rabohlale,
Hlalefang, Mmabohlale.
RAMALEKA M Wa lelapa le tsitlallelang ho
etsa dintho tse itseng le ha
ho le thata haholo; wa lelapa
le kgothallang ho etsa se
itseng le ha ho le boima..
Ho tsoa ho
leetsi "leka.
Mmateko, Maleka,
Teko
RAMATLOTLO M Ya tsoalong lelapeng la
batho ba tshoarang dichelete
kapa maruo a maholo; wa
lelapa la barui.
Ho tsoa ho
lebitso
'letlotlo".
Mmaletlotlo, Letlotlo.
RAMOLAO M Wa lelapa la batho ba
sebetsang ka molao; ya
tsoaloang lelapeng la ditsebi
tsa molao.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo.
Molao. Mmamolao.
59
RAMPAI M Wa morabe kapa leloko la
Bataung; ya tsoaloang Taung
kapa ke Bataung. ??
Ho tsoa ho
morabe wa
Basotho wa
Bataung.
Mpai,
RANTAO M ?? ?? ??
RANTSANE M ?? ?? ??
RANTSANE M ?? ?? ??
RAPULENG M Ya tsoalang Puleng, Pulane,
Pula, Mmapula kapa
Mmapuleng
Ho tsoa ho
ntata batho ba
mabitso a
joalo.
Puleng, Pulane
RATSELENG M Ya hlahetseng leetong
nakong eo batsoadi ba hae ba
neng ba leba sebakeng
seseng; ya tsoetsoeng
nakong eo ho neng ho etoa.
Ho tsoa ho
lebitso "tsela".
Tselane, Ratsela,
Mmatseleng.
RATU N Ya ratoang haholo ke
molekane wa hae; eo eleng
thatohatsi mahlong a
moratuwa wa hae.
Theneketso ya Moratuwa
(moratuoa).
Ho tsoa ho
lebitso
Moratuwa.
Moratuwa, Moratuoa.
REABETSOE N Eo eleng mpho kapa seabo
ho batswadi; ya mong habo;
ya abetsoeng batswadi ka
lebaka la bonotshikapa
bomong ba hae.
Ho tsoa ho
leetsi "abela".
Kabelo,
Reabetsoe,Seabo
REFILOE N Eo eleng mpho ho batswadi;
ya abetsoeng batswadi ka
lebaka la lerato la Modimo.
Ya filoeng tsebo ya ho etsa
dintho tse itseng ka bohlale
ba tlhaho.
Ho tsoa ho
leetsi "neha"
kapa "nea".
Kefiloe, Keneiloe
RELEBOHILE N Eo batswadi ba hae ba
nkileng nako e telele pele ba
mo fumana; eo mmae le
ntatae ba mo fumaneng
tshepo e se e le sio, mme ba
bontsha kananelo ha a
tsoaloa.
Ho tsoa ho
leetsi "leboha"
Lebohang, Teboho,
Tankiso
REMAKETSE N Ya hlahileng ho sa lebelloa;
eo mmae a neng a sa
bonahale hore o mmeleng ha
a hlaha kapa a tsoaloa. Eo ho
neng ho sa lebelloa hore o tla
phela.
Ho tsoa ho
lentsoe
"makala".
Dimakatso,
Semakaleng.
RENEILOE N Ya nang le tsebo ya ho etsa
dintho tse itseng ka tlhaho
ntle le ho rupelloa kapa ho
rutoa.
Ho tsoa ho
leetsi "neha"
kapa "nea".
Neo, Keneiloe,
Mmaneo
RENEILWE N Ya nang le tsebo ya ho etsa
dintho tse itseng ka tlhaho
ntle le ho rupelloa kapa ho
rutoa.
Ho tsoa ho
leetsi "neha"
kapa "nea".
Neo, Mmaneo,
Keneilwe
60
RETHABILE N Eo ho neng ho nyakaletsoe
ha a hlaha; ya tla fana ka
motlolo kapa lethabo. Eo
tlhaho ya hae e tlisang
monyaka le motlotlo; ya tlo
thabisa lelapa le sechaba; eo
ho tlamehang ho bontsha
lethabo ha a le teng.
Ho tsoa ho
leetsi "thaba"
Thabo, Thabiso,
Thabang, Nthabiseng,
Nthabeleng.
RONA N Nna le yena (rona) re na le
ngoana kapa re kgonne ho
emola.
Ho tsoa ho
seemedi "rona"
Ha ho mabitso kamano
SALAMA N Eo ntatae a neng a latelletse
mmae nako e telele haholo a
mo fereha kapa a mo rata.
Ho tsoa ho
leetsi "salama".
Tshalamo,Ntshalameng,
Mosalami.
SEBABATSO M Ya motle haholo; ya
ratehang ebile a na le
tshobotsi e babatsehang
haholo; mmabotle kapa
rabotle.
Ho tsoa ho
leetsi "babatsa"
Pabatso.
SEBABOLE N E motle haholo eo ekang ha
bahlankana le banna ha ba
mmona ba ikutloa eka ba a
cha. Ya motle bo chesang
mmohi kapa serati.
Ho tsoa ho
kutloahalo ya
mocheso.
Ha ho mabitso kamano
SEBATA M Ya tsoaloang ke ba anang
diphoofolo tse jang nama
joalo ka Bataung, Monkoe,
Phiri le tseding tse joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo e jang
nama kapa
seja-nama.
Sebatana.
SEBELE M Ya tsoaloang ke motho wa
tumelo ya manyalo a merabe
e e tshoanang joalo ka
Mosotho a nyala Mosotho
kapa Motaung a nyala
Motaung ho etsa ho bitsoang
Mosotho wa Mmankgonthe
(wa sebele).
Ho tsoa ho
lehlalosi
"sebele".
Mmasebele, Rasebele.
SEBOLEDISO M Ya tummeng haholo eo ho
buuwang ka yena hohle ka
lebaka la botle ba hae. Eo ho
boleloang ka yena hohle ka
lebaka la botle ba hae.
Ho tsoa ho
leetsi
"boledisa".
Sebolelo, Dipolelo.
SEBOLELO N Ya tummeng haholo eo ho
buuwang ka yena hohle ka
lebaka la botle ba hae. Eo ho
boleloang ka yena hohle ka
lebaka la botle ba hae.
Ho tsoa ho
leetsi "bolela".
Lipolelo, Dipolelo,
Sebolediso.
SEBOPHE M ?? ?? ??
SECHABA M Ya tlang ho hlokomela
sechaba sa habo; eo sechaba
kaofela se tla mo rata; ya
emelang leloko la habo.
Ho tsoa ho
lereo "sechaba"
Masechaba
SECHELE M Ya sa anyang letsoele la
mmae ha a hlaha kapa a qeta
ho tsoaloa; ya hodisitsoeng
ntle le ho anya letsoele
Ho tsoa ho
boemo bo joalo
moantshi
Mmasechele.
61
bakeng sa ho momorotsa
lebese.
SEDIBA N Ya tsoaloang ke lelapa le
fatang didiba. Wa motse o
tletseng didiba.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo.
Mmasediba.Didibeng.
SEEISO M Eo mmae aneng a sa batloe;
ya eisehang ka lebaka la
tlhaho kapa tsoalo ya hae; ya
hlouweng ke lelapa labo.
Ho tsoa ho
leetsi "eisa"
kapa "eiseha".
Keiso
SEEMA M ?? ?? ??
SEFAKO M Ya tsoetsoeng nakong eo
pula eneng e na ka sefako se
seholo; ya hlahileng nakong
eo sefako se neng se na.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo.
Mmasefako.
SEFUDI M Ya tsoaloang lelapeng la
batho ba sa jeng nama, ba
phelang ka meroho,
ditholoana le ditlama tse
jehang.
Ho tsoa ho
tlhaloso ya
lebitso le joalo.
Mmasefudi, Rasefudi.
SEHLOHO M Ya tsoetsoeng nakong eo
batsoadi kapa lelapa labo le
neng le sotloa haholo ebile le
hlekefetsoa ntle le qenehelo.
Ya hlahileng nakong ya
kgehlepetso ya lelapa.
Ho tsoa ho
lehlalosi le
joalo
Mmasehloho,
Rasehloho.
SEILATSATSI N Ya botle boo ekang ha a
tshoaneloa ho bona letsatsi;
wa botle ba ditshomong.
Ho tsoa ho
lebitsohokoa le
joalo.
Mmaletsatsi, Letsatsi
SEKGOHOLA M Ya hlahileng nakong eo
dinoka di neng di tletse
haholo di phophoma, mme di
diha mabopo, di jere
ditlhokoa.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo.
Mmasekgohola.
SEKHOHOLA M Ya hlahileng nakong eo
dinoka di neng di tletse
haholo di phophoma, mme di
diha mabopo, di jere
ditlhokoa.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo.
Mmasekhohola.
SEKONYELA M Ya tsoaloang ke Batlokoa
kapa Tlokoeng. Wa morabe
o anang Tlokoa. ??
Ho tsoa ho
morabe wa
Batlokoa.
??
SELAI M ?? ?? ??
SELAKE M Wa lelapa la ha Chitja, wa
Bakoena ba ha Modibedi
ebile a tsoaloa ke 'Maselake.
?? Maseleke
SELEBALO M Wa lelapa la Bakoena ba ha
Modibedi; ya tsoaloang
Koeneng.
?? ??
SELEMAKORO M Ya tsoaloang lelapeng la
dihwai tse sebetsang ka ho
lema koro feela; ya hlahang
ditsebing tsa koro.
Ho tsoa ho
lebitsohokoa le
joalo.
Ha ho mabitso kamano
62
SELEPE M Wa lelapa la baremi ba
difate; ya tsoaloang ke
molemi wa difate.
Ho tsoa ho
sesebedisoa sa
ho kapa patsi
kapa difate.
Mmaselepe.
SELLO M Ya hlahileng nakong eo ho
neng ho lliwa lapeng; ya
tsoetsoeng nakong ya diboko
tsa lelapa kapa batswadi ba
hae.
Ho tsoa ho
leetsi "lla"
Mmasello, Dillo,
Seboko
SELLOANE N Ya hlahileng nakong eo ho
neng ho lliwa lapeng; ya
tsoetsoeng nakong ya diboko
tsa lelapa kapa batswadi ba
hae. Lefahla la bo Sello.
Ho tsoa ho
leetsi "lla"
Sello, Dillo, Seboko
SELOMO M Ya hlahetseng motseng wa
dilomo; eo batsoadi ba hae
eleng baahi ba motse o nang
le dilomo
Ho tsoa ho
sebaka se
joalo.
Mmaselomo
SEMAKALENG N Ya hlahileng pele ho nako;
ya makaditseng batho ka ho
hlaha pele dikgoedi tse
robong tsa kemaro ya mmae.
Ho tsoa ho
lebitso
"makala"
Makalo, Mmamakalo
SENATE N Ya tsoaloang ke Morena
kapa mosadi wa morena; ya
hlahang lapeng la borena.
Ho tsoa ho
tlhaloso ya
lebitso le joalo.
Mmasenate, Rasenate.
SENKEPENG N Ya hlahetseng lewatle
nakong eo batsoadi ba hae ba
neng ba le leetong ka sekepe.
Ho tsoa ho
lebitso
"sekepe".
Ha ho mabitso kamano
SEOKE M ?? ?? ??
SETAI M ?? ?? ??
SETSOTO M,
N
Ya motle haholo; ya
ratehang ebile a na le
tshobotsi e babatsehang
haholo; mmabotle kapa
rabotle.
Ho tsoa ho
leetsi "tsoteha".
Ntsoteng
SETUMO M Ya tsoaloang ke ba lelapa la
dibini kapa batho ba
tsebahalang haholo
sechabeng.
Ho tsoa ho
leetsi "tuma".
Tumahole, Motumi.
SUPING M ?? ?? Mosalasuping
TADIMO M Ya nang le chebelo pele ka
nako tsohle; wa maikutlo a
botjoang ka seo a se bonang,
ebile a le matle.
Ho tsoa ho
leetsi "tadima:
Mmatadimo
TAETSO M Ya tsoaloang ke batswadi ba
barumuwa; ya rongwang ka
ho fetisa molaetsa ho tloha
ho morena ho ya sechabeng;
ya fetisang molaetsa ho tloha
ho monga hae ho ya ho
sechaba.
Ho tsoa ho
leetsi "laetsa"
Mmataetso.
TAHLEHO M Ya hlahetseng sebakeng seo
eseng sa habo; ya
tsoaletsoeng motseng omong
ntle le wa habo. Ya phelang
Ho tsoa ho
leetsi
"lahleha".
MmaMolahlehi,
Molahlehi,
Mmatahleho.
63
lefatsheng leleng leo eseng
la habo.
TAKATSO M Ya nang le tabatabelo kapa
cheseho ya se itseng. Ya
lebeletseng bokamoso bo
itseng.
Ho tsoa ho
leetsi "lakatsa".
Mmatakatso
TANKISO M Eo batswadi ba hae ba
nkileng nako e telele pele ba
mo fumana; eo mmae le
ntatae ba mo fumaneng
tshepo e se e le sio, mme ba
bontsha kananelo ha a
tsoaloa.
Ho tsoa ho
leetsi "tankisa"
Teboho
TAOANA M Ya tsoaloang lelapeng la
Bataung; ya monyane wa
lelapa la Bataung ebile a ana
tau.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo
Tau, Ratau, Taukobong
TAOLE M ?? ?? ??
TAOLO M Wa lelapa la batho ba ka
sehlohlolong ka boemo; ya
etellang pele tsamaiso ya
lelapa kapa sechaba.
Ho tsoa ho
leetsi "laola".
Mmamolaodi, Molaodi.
TATELO M Ya tsoaloang ke lelapa la ba
amarelang moetlo le setso sa
Basotho; ya ikamahanyang
le tsamaiso ya borena ba
Basotho le marena a teng.
Ho tsoa ho
leetsi "latela".
Mmamolatedi, Tatelo,
Mmatatelo
TATOLO M Eo ntatae kapa ba lelapa ba
neng ba mo hana ebile ba
bolela hore ha se wa lelapa
leo empa ho se joalo.
Ho tsoa ho
leetsi "latola"
Mmatatolo, Tatolo.
TAU M Ya tsoaloang morabeng wa
Basotho wa Bataung ebile a
ana phoofolo e joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo
Ratau, Taunyana,
Motaung, Mmatau.
TAUKOBONG M Ya matla haholo ebile a na le
boqhetseke ba pokano; ya
motle haholo ho tsa
thobalano.
Ho tsoa ho
lebitsohokoa le
joalo.
Ha ho mabitso kamano
TAUNYANA M Ya tsoaloang lelapeng la
Bataung; ya monyane wa
lelapa la Bataung ebile a ana
tau.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo
Tau, Ratau, Taukobong
TAUNYANE M Ya tsoaloang lelapeng la
Bataung; ya monyane wa
lelapa la Bataung ebile a ana
tau.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo
Tau, Ratau, Taukobong
TAUTONA M E moholo ho morabe wa
Bataung; ya ka sehlohlolong
ho leloko la Bataung.
Ho tsoa ho
lebitsohokoa le
joalo.
Tau, Ratau, Taukobong
TAWANA M Ya tsoaloang lelapeng la
Bataung; ya monyane wa
lelapa la Bataung ebile a ana
tau.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo
Tau, Ratau, Taukobong
64
TEBALO M Ya lebaloang ha ho etsoa
dikopano tsa lelapa; ya sa
bitsoeng meketeng ya lelapa;
ya sa bitsoeng ha ho etsoa
diqeto tsa bohlokoa.
Ho tsoa ho
leetsi "lebala".
Mmatebalo, Ntebaleng.
TEBATSO M Ya tsoaloang ke bathetsi
kapa bajalletsi; ya tsoaloang
ke moqhekanyetsi kapa
motho ya lebatsang ka
diketso le dipuo tse bohlale.
Ho tsoa ho
leetsi "lebatsa".
Molebatsi,
Mmamolebatsi.
TEBOHO M Eo batswadi ba hae ba
nkileng nako e telele pele ba
mo fumana; eo mmae le
ntatae ba mo fumaneng
tshepo e se e le sio, mme ba
bontsha kananelo ha a
tsoaloa.
Ho tsoa ho
leetsi "leboha"
Diteboho, Nteboheng,
Relebohile
TEEKE M Wa lelapa la dichelete; ya
hlahang baruwing ba
Mabenkele ebile ba na le
manyane.
Ho tsoa ho
lebitso la
chelete "teeke".
Mmateke.
TEFO M Wa lelapa la bathedi; ya
dulang a lefa kapa a ntsha
chelete ho monga hae kapa
ba boreneng. Ya nang le
molato oo a tlamehang ho o
lefa. Ya hlahileng ka mora
ngoanabo ya fitileng ebile
boteng kapa tlhaho ya hae e
lefa seo.
Ho tsoa ho
leetsi "lefa".
Mmatefo, Molefi,
Malefane, Malefetsane.
TEKE M Wa lelapa la dichelete; ya
hlahang baruwing ba
Mabenkele ebile ba na le
manyane.
Ho tsoa ho
lebitso la
chelete "teeke".
Mmateke.
TEKO M Ya hlahileng nakong ya
diphephetso tse ngata; ya
tsotsoeng nakong ya mathata
a tlamehang ho fetoa.
Ho tsoa ho
leetsi "leka"
Moleko, Ntekeng
TEKOLO M Ya hlahileng nakong eo
batsoadi ba hae ba neng ba
shebana (lekola) le sebaka se
secha sa bodulo; ya
tsoaloang ke bao mosebetsi
wa bona eleng balekodi kapa
babatli ba tokafalo ya ntho e
itseng
Ho tsoa ho
leetsi "lekola"
Mmatekolo, Ntekoleng
TELLO M Eo lelapa labo le neng le sa
hlomphiwe; eo lelapa labo le
neng le nyatsoa haholo ke
batho ba motse.
Ho tsoa ho
lehlalosi "tella"
Mmatello
TETELO M Eo mmae a nkileng nako e
telele ho mo fumana; ya
nkileng nako e telele ho
imoloa ke natsoadi ba hae.
Ho tsoa ho
leetsi "letela"
Nteteleng.
65
THABANG M Eo ho neng ho nyakaletsoe
ha a hlaha; ya tla fana ka
motlolo kapa lethabo. Eo
tlhaho ya hae e tlisang
monyaka le motlotlo; ya tlo
thabisa lelapa le sechaba; eo
ho tlamehang ho bontsha
lethabo ha a le teng.
Ho tsoa ho
leetsi "thaba"
Bathabile, Thabiso,
Thabo, Nthabiseng,
Rethabile, Nthabeleng,
Lethabo.
THABE M ?? ?? ??
THABISO M Eo ho neng ho nyakaletsoe
ha a hlaha; ya tla fana ka
motlolo kapa lethabo. Eo
tlhaho ya hae e tlisang
monyaka le motlotlo; ya tlo
thabisa lelapa le sechaba; eo
ho tlamehang ho bontsha
lethabo ha a le teng.
Ho tsoa ho
leetsi "thaba"
Bathabile, Thabo,
Thabang, Nthabiseng,
Rethabile, Nthabeleng
THABO M Eo ho neng ho nyakaletsoe
ha a hlaha; ya tla fana ka
motlolo kapa lethabo. Eo
tlhaho ya hae e tlisang
monyaka le motlotlo; ya tlo
thabisa lelapa le sechaba; eo
ho tlamehang ho bontsha
lethabo ha a le teng.
Ho tsoa ho
leetsi "thaba"
Bathabile, Thabiso,
Thabang, Nthabiseng,
Rethabile, Nthabeleng
THAKANE N ?? ?? ??
THAMAHE M ?? ?? ??
THAPELO M Wa lelapa la borapedi; wa
lelapa le nang le tloaelo ya
ho rapela le ho boka
Modimo. Ya rapelletsoeng
pele a hlaha.
Ho tsoa ho
leetsi "rapela"
Rathapelo, Mmathapelo
THATENG M Ya hlahetseng motseng o
tletseng majoe, koari le
mobu o tiileng haholo ebile o
sa kgonoe ho lengoa hantle.
Ya hlahileng ho le boima ho
batsoadi ba hae.
Ho tsoa ho
lehlalosi
"thata".
Mmathateng.
THATO M Eo eleng moratuwa ho
batsoadi ba hae; eo leng
thatohatsi kapa ya tatoang
haholo ke lelapa; ya
tsoaloang ke baratani ba
baholo.
Ho tsoa ho
leetsi "rata"
kapa "nthata".
Lerato, Moratuwa,
Nthati Mmathato.
THATOHATSI N Eo eleng moratuwa e
moholo ho batsoadi ba hae;
ya ratoang hofeta bohle
lapeng labo; moratuwa ho
mmae le ntatae.
Ho tsoa ho
leetsi "rata".
Lerato, Moratuwa,
Nthati Mmathato.
THEKO M Ya hlahileng nakong eo
lelapa kapa batsoadi ba neng
ba le mokolokong wa pitso,
seboka kapa kopano ya
sechaba. Eo batsoadi ba hae
ho neng ho bontshoa
Ho tsoa ho
lebitso le joalo.
Mmaditheko, Ditheko.
66
tshekamelo ha ba etsetsoa
dintho kapa ba kgetholloa.
THEO M Wa lelapa la bathehi ba
boemo bo itseng; wa lelapa
la baqapi kapa ba sibollang
ketso e itseng lekgetlo la
pele
Ho tsoa ho
leetsi "thea".
Mothei, Motheo,
Mmamothei,
Mmamotheo
THESELE M ?? ?? ??
THOHOLETSO M Ya fumanang mantsoe a
tshehetso; eo eo ho buuwang
mantsoe a kgothatsang ho
yena; eo ho buuwang
mantsoe a fanang ka morolo
le mafolofolo ho yena.
Ho tsoa ho
leetsi
"thoholetsa".
Mmathoholetso.
THOKOA M Ya tsoaloang ke batsoadi ba
mebala e fapaneng o
mosweu le o motsho kapa
tshehlana le botsho. Wa
lelapa la Bakoena ba
Modibedi.
Ho tsoa ho
mmala o joalo
Mmathokoa
THOLANG M Eo ha a tsoaloa ho neng ho
na le mokutu, lerata kapa
dipuo tse ngata; ya hlahileng
nakong ya ho hlodia ho
hoholo.
Ho tsoa ho
leetsi "thola".
Mmatholang.
THOLO M Wa lelapa la batsumi ba
diphoofolo tse joalo; ya
hlahetseng motseng o atileng
ka diohoofolo tse joalo; ya
anang phoofolo e joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo.
Mmatholo.
THOLOANA N Eo eleng peo ya ntatae; eo
ntatae aleng motlotlo haholo
ka ho mo etsa ebile a ithorisa
haholo. Eo eleng wa ntatae
ka sebele, ntle le tikatiko. Ya
tsoaloang ke balemi ba difate
tse behang ditholoana.
Ho tsoa ho
lebitso le joalo
Ratholoana,
Mmatholoana.
THONAKA N Ya tsoaloang ke batsoadi bao
emeng e le bafo: ba neng ba
phela ka ho nka tse setseng
ka mora mokete kapa ka
mora ho kotulo.
Ho tsoa ho
leetsi
"thonaka".
Rathonaka,
Mmathonaka.
THOOANE M Wa lelapa la batsumi ba
mofuta wa katse e hlaha ya
naheng; eo batsoadi ba hae
eneng e le baahi ba sebaka se
tletseng diphoofolo tse joalo.
Ya anang phoofolo e joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joaloa
Mmathooane.
67
THORISO M Ya tsoalong ke lelapa le
nang le tumelo e kgolo ebile
ba bua mantsoe le dipina tse
phahamisang Modimo; wa
lelapa la badumedi. Ya
tsaoloang ho barorisi ba
morena. Ya tlang ho
babatsoa.
Ho tsoa ho
leetsi "rorisa".
Mororisi, Mmathoriso,
Nthoriseng.
THUBE M Ya hlahetseng motseng wa
matsatsa le maralla a tletseng
dinonyana tse joalo; wa
sebaka se atilng ka
dinonyana tse joalo
Ho tsoa ho
lebitso la
nonyana e
joalo.
Mmathube.
THULARE M ?? ?? ??
THUSO M Ya tlang ho bebofaletsa
lelapa le sechaba mosebetsi;
ya tlang ho ba le seabo
tshebeletsong e hlokang
bongata ba batho; ya tlang
ho fa babang nakong tsa
mathata.
Ho tsoa ho
leetsi "thusa".
Nthuseng, Mmathuso
TIISETSO N Ya kgonang ho tsoelapele ka
se itseng le ha ho le thata; ya
sa kgathaleng ho phetha seo
a se batlang le ha ho le
boima.
Ho tsoa ho
leetsi "tiisetsa".
Ratiisetso, Mmatiisetso.
TIMELO M Ya hlahileng ka mora ho
hlokahala hoa batsoadi ba
hae bohle; eo eleng
kgutsanakgutse; ya se nang
mang we.
Ho tsoa ho
leetsi "timela".
Mmatimelo.
TJAMELA M Ya shebang kapa tadimang
ka ho makala ho hoholo; ya
leihlo (mahlo) a nchocho ha
a shebile ketsahalo e itseng.
Ho tsoa ho
leetsi
"tjamela".
Mmatjamela, Moshebi,
Nyaredi.
TJOTJE M Sothofatso ya lebitso la
seneyesemane "George"
Ho tsoa ho
lebitso
"George".
Ha ho mabitso kamano
TLADI M Ya hlahileng nakong eo
boemo ba lehodimo bo neng
bo na le lehadima, diabenya
kapa letsolo; eo nakong ya
tsoalo ya hae boemo ba
lehodimo bo neng bo
mpefetse haholo.
Ho tsoa ho
boemo ba
lehodimo ba
lebitso le joalo.
Mmatladi.
TLALENG N Ya tsoetsoeng nakong ya
tlala e kgolo; ya hlahileng
nakong eo dijo di neng di
haella; ya hlahileng ka
leqeme la dijo.
Ho tsoa ho
lebitso "tlala".
Mmatlaleng, Ratlaleng.
TLATSETSO M Ya eketsang bongata ba bana
bao ba seng ba le teng; eo
tsaolo ya hae e eketsang
lethathama la bana ba
bashanyana bateng.
Ho tsoa ho
leetsi "tlatsa".
Nfanafuthi, Motlatsi.
68
TLEDIMA M ?? ?? ??
TLELIMA M ?? ?? ??
TLHALEFO M Eo ho neng ho nahanoa hore
o tla ba le tlhalefo; ya tlang
ho ba masene; ya tla ba
bohlale kapa a hlalefe.
Ho tsoa ho
leetsi 'hlalefa".
Hlalefang, Rabohlale,
Mohlalefi, Ramahlale,
Mmabohlale.
TLHOLO N Ya tsoetsoeng ka mora hore
lelapa kapa sechaba se hape
ntoa e kgolo; ya hlahileng ka
mora phomello ya sechaba
kapa lelapa.
Ho tsoa ho
leetsi "hlola".
Mmatlholo, Mohlodi.
TLHOLOHELO M,
N
Eo batswadi ba hae ba kileng
ba lahlehelo ke ngoana wa
matsibolo, motsoadi wa bona
kapa emong wa leloko.
Ho tsoa ho
leesti
"hlolohela"
kapa
"hloloheloa"
Tlholo, Mmatlholohelo
TLHOPHEHO M Wa lelapa la mafutsana; ya
tsoaloang ke lelapa le
futsanehilng kapa le
hlokang; ya hlahetseng
lelapeng la ba dikojoana di
mahetleng.
Ho tsoa ho
leetsi
"hlopheha".
Mmamohlophehi,
Mohlophehi,
Mmatlhopheho.
TLHORISO M Ya tsoaloang lapeng la ba
neng ba sotloa ebile ba
phedisoa ka thata; ya
hlahetseng lapeng la ba neng
ba kgakgathoa ebile ba
jarisoa meroalo e boima.
Ho tsoa ho
leetsi "hlorisa".
Mmatlhoriso.
TLOTLA M Wa diketso tse ntle le
mekgoa e ratehang; ya
tsebang ho etsa tse ntle ho
feta mang kapa mang lapeng
labo; ya ratoang ka lebaka la
ho hlahisa tse ntle feela. Ya
hlomphehang haholo
sechabeng.
Ho tsoa ho
leetsi "tlotla".
Motlotlehi, Ntlotleng
TLOU M Ya tsoaloang ke ba anang
tlou; ya tsoaloang ke
Batloung. Ya hlahetseng
sebakeng seo phoofolo tse
joalo di atileng haholo.
Ho tsoa ho
phoofolo e
joalo.
Motloung,
Tloumakhola,
Marematlou.
TOKA M Wa maitshoaro le ditloaelo
tse hlokang leeme; ya
latellang molao wa lelapa le
wa sechaba; ya tletseng
kgutso le kgotso.
Ho tsoa ho
leetsi "loka".
Tokelo, Ditoka,
Mmatoka.
TOKELO M,
N
Ya nang le seabo leruoang
kapa ho mafa a lelapa labo;
eo eleng yena ya nang le
ditshoanelo tsa lelapa hofeta
babang.
Ho tsoa ho
leetsi "lokela".
Mmatokelo
TOKOLOHO M,
N
Ya hlahileng nakong eo naha
e neng e fumana boipuso; ya
tsoetsoeng mohlang naha e
neng e thola boitsamaiso; ya
Ho tsoa ho
leetsi
"lokoloha".
Mmatokoloho, Boipuso,
Mmaboipuso.
69
tsoetsoeng mohlang bokgoba
bo neng bo fela.
TSEBO M,
N
Ya tsoaloang lelapeng la
batho ba maiphihlelo kapa
ditsebi; wa lelapa la
boramahlale le bahlalefi.
Ho tsoa ho
leetsi "tseba".
Matseba, Ntsebeng,
Mmatsebo.
TSEKO M Ya tsoaloang ke batsoadi bao
ba neng ba loanela lelapa la
bona kgotla mme ba atleha;
ya loanelang ditokelo tsa
lelapa le sechaba sa habo.
Ho tsoa ho
leetsi "tseka".
Mmamotseki,
Ntsekiseng, Motseki.
Mmatseko.
TSELANE N Wa dipaleng le ditshomo tsa
Basotho; eo aneng a batloa
ho jewa ke Dimo. Ya
hlahetseng naheng kapa
leetong la batsoadi ba hae.
Ho tsoa ho
ditshomo tsa
Basotho.
Tseleng
TSELENG M Ya hlahetseng leetong
nakong eo batsoadi ba hae ba
neng ba leba sebakeng
seseng; ya tsoetsoeng
nakong eo ho neng ho etoa.
Ho tsoa ho
lebitso "tsela".
Tselane, Ratsela,
Mmatseleng.
TSELISO M Ya hlahileng ka mora lefu la
ngoanabo; eo tsoalo ya hae
eleng ho kgothatsa Batswadi
ba hae ba neng ba le
mahlokong kapa
mahlomoleng.
Ho tsoa ho
leetsi
"tshedisa".
Ntshediseng,
Matshediso, Tshidi,
Tsili. Mmatseliso.
TSEMELI M Ya hlahetseng motseng o
atileng ka dinonyana tse
joalo; ya tsoaloang ke lelapa
la barati le batsumi ba
dinonyana tse joalo.
Ho tsoa ho
mofuta wa
nonyana joalo.
Mmatsemeli, Ratsemeli
TSEPO M Ya nang le tebello ya se tla
etsahala kamoso; ya nang le
tabatabelo ya se tla
phethahala nako e tlang; ya
nang le maikutlo a
phethahatso ya se tla
etsahala.
Ho tsoa ho
leetsi "tsepa".
Mmatshepo, Ntshepeng.
TSHALAMO M Eo ntatae a neng a latelletse
mmae nako e telele haholo a
mo fereha kapa a mo rata.
Ho tsoa ho
leetsi "salama".
Salama, Ntshalameng,
Mmatshalamo.
TSHEDISO M Ya hlahileng ka mora lefu la
ngoanabo; eo tsoalo ya hae
eleng ho kgothatsa Batswadi
ba hae ba neng ba le
mahlokong kapa
mahlomoleng.
Ho tsoa ho
leetsi
"tshedisa".
Tseliso, Ntshediseng,
Matshediso, Tshidi,
Tsili.
TSHEHLA M Ya tsoaloang a na le
tshobotsi e mmala o joalo; ya
kganyang haholo ka mmala
wa letlalo ebile a le motona.
Ho tsoa ho
lehlalosi la
mmala o joalo.
Tshehlana, Tsehlana.
70
TSHEHLANA N Ya tsoaloang a na le
tshobotsi e mmala o joalo; ya
kganyang haholo ka mmala
wa letlalo ebile a le
motshehadi.
Ho tsoa ho
lehlalosi la
mmala o joalo.
Tshehla, Tsehla.
TSHEMEDI M Ya hlahetseng motseng o
atileng ka dinonyana tse
joalo; ya tsoaloang ke lelapa
la barati le batsumi ba
dinonyana tse joalo.
Ho tsoa ho
mofuta wa
nonyana joalo.
Mmatshemedi,
Ratshemedi.
TSHENOLO M,
N
Ya hlahisang tse patehileng;
ya behang pontsheng kapa
pepeneneng; ya hlahisang
patuwe kapa pinyane; eo
eleng sesupo sa nnete.
Ho tsoa ho
leetsi "senola".
Mosenodi,
Mmatshenolo.
TSHEPISO N Ya buang mantsoe a nang le
tebello ya se tla etsahala
kamoso kapa nako e tlang;
ya fanang ka tiisetso ya se tla
phethahala kamoso.
Ho tsoa ho
leetsi
"tshepisa".
Tshepo, Tsepo,
Tshepang, Ntshepeng,
Tshepedi, Mmatshepo.
TSHEPO N Ya nang le tebello ya se tla
etsahala kamoso; ya nang le
tabatabelo ya se tla
phethahala nako e tlang; ya
nang le maikutlo a
phethahatso ya se tla
etsahala.
Ho tsoa ho
leetsi "tshepa".
Mmatsepo, Ntsepeng.
TSHIDI N Ya hlahileng ka mora lefu la
ngoanabo; eo tsoalo ya hae
eleng ho kgothatsa Batswadi
ba hae ba neng ba le
mahlokong kapa
mahlomoleng. Theneketso
ya Matshidiso
Ho tsoa ho
leetsi
"tshedisa".
Tseliso, Tshediso,
Ntshediseng, Tsili.
TSHITELO M Eo lelapa kapa batsoadi ba
hae ba ileng ba fosetsa
sechaba kapa lelapa; eo
batsoadi ba hae ba
etseditseng sechaba molato.
Ya foseditseng lelapa kapa
sechaba.
Ho tsoa ho
leetsi "siteloa".
Mmatshitelo, Mosito.
TSHIU M Wa lelapa la batho ba
tsamayang hara masiu; wa
ditloaelo tsa mafifi kapa hara
kgitla.
Ho tsoa ho
lentsoe
"bosiu".
Tsiu, Matsiu.
TSHOKOLO M Ya tsoaloang lelapeng la
batsoadi ba neng ba hula ka
falese; eo lelapa labo le
fumanang seo ba se batlang
ka bothata. Eo holeng thata
ho thola seo a se batlang.
Ho tsoa ho
leetsi "sokola".
Mmatshokolo,
Mosokodi
71
TSHOLO M Ya tsoaloang lelapeng la
diapehi kapa batho ba nang
le tsebo ya dijo; ya tsoaloang
ke batho ba tsebang ho
pheha masutsa haholo; Ya
sebetsang sebakeng sa ho
phomosetsa batho kapa baeti
dijo. Ya tsoaloang morabeng
wa Bakoena ba ha Modibedi.
Ho tsoa ho
leetsi "tshola".
Mmatsholo.
TSHOSANE M Ya tsoaloang lelapeng la
batho ba kenyetsang sechaba
tshabo le matsoalo; ya
hlahetseng lelapeng la
batshosi.
Ho tsoa ho
leetsi "tshosa".
Mmatshosane.
TSHUKUDU M Ya tsoaloang ke lelapa la
batsumi ba diphoofolo tse
joalo; ya hlahetseng
sebakeng se atileng ka
diphoofolo tse joalo. Eo
Morabe kapa leloko la habo
le anang phoofolo e joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo e
hlaha e joalo.
Mmatshukudu.
TSHWEU M Ya tsoetsoeng a na le
ponahalo e hlakileng haholo
ya tshobotsi; e mosweu ka
mmala wa letlalo.
Ho tsoa ho
lehlalosi le
joalo
Ramosoeu,
Mmamosoeu,
Mmamosweu.
TSIE M Wa lelapa la bakodi ba
marutle; eo habo ho neng ho
pheloa ka ho kola marutle
kapa mofuta wa
diphoofotsoana tse joalo.
Ho tsoa ho
phoofotsoana e
joalo.
Mmatsie, Letsie
TSIETSI M Ya hlahileng nakong eo ho
neng ho na le mathata,
hlopheho le bofuma; eo
mmae a neng a mo imile
nakong ya mahlomola,
tlhopheho le bofuma.
Ho tsoa ho
leetsi "tsietsa".
Ditsietsi, Mmaditsietsi
TSIETSO M Ya hlahileng nakong eo ho
neng ho na le mathata,
hlopheho le bofuma; eo
mmae a neng a mo imile
nakong ya mahlomola,
tlhopheho le bofuma.
Ho tsoa ho
lentsoe "tsietsi"
Ditsietsi, Mmaditsietsi,
Tsietsi.
TSIROANE M Ya tsoaloang lapeng la
batsumi le barati ba
dinonyana tsa lebitso le
joalo; ya hlahetseng motseng
kapa sebakeng se atileng ka
dinonyana tse joalo.
Ho tsoa ho
lebitso la
nonyana e
joalo.
Mmatsiroane.
TSITA M Eo bongata ba batho bo neng
bo sitisa lelapa labo ho tsoela
pele ka ho etsa diketso tse
hlolehisang morero o
lebisang katlehong.
Ho tsoa ho
leetsi "sitisa".
Mmatsita, Mmaditshita,
Tshita.
72
TSITO M Ya etseditseng babang bobe;
ya foseditseng lelapa kapa ba
leloko; ya hlolehileng ho tsa
botle kapa se lebelletsoeng.
Ho tsoa ho
leetsi "sitoa".
Tsita, Mmatsito,
Mosito.
TSIU M Wa lelapa la batho ba
tsamayang hara masiu; wa
ditloaelo tsa mafifi kapa hara
kgitla. Ya hlahileng bosiu ka
kgitla kapa hara mpa ya
bosiu.
Ho tsoa ho
lentsoe
"bosiu".
Tsiu, Matsiu.
TSOABISI M Eo lelapa labo le neng le
tlontlolloa haholo ke batho
ba motse; eo ho neng ho na
le masoabi a maholo ha a
hlaha; ya soabisitseng dira
kapa batho ba neng ba sa mo
lakaletse katleho. Ya
soabisitseng dira.
Ho tsoa ho
leesti
"soabisa".
Masoabi, Maswabi,
Ntshoabiseng.
TSOARELO M Ya tlang ho hauheloa ka
baka la bokgopo ba batsoadi
ba hae; ya tlang ho utloeloa
bohloko ka baka la botlaila
ba emong wa batsoadi ba
hae. Ya fositseng ya batlang
ho hauheloa kapa mosa.
Ho tsoa ho
leetsi
"tshoarela".
Mmatsoarelo,
Mmatshwarelo.
TSOEU M Ya tsoetsoeng a na le
ponahalo e hlakileng haholo
ya tshobotsi; e mosweu ka
mmala wa letlalo.
Ho tsoa ho
lehlalosi le
joalo
Ramosoeu,
Mmamosoeu,
Mmamosweu.
TSOKOLO M Ya tsoaloang lelapeng la
batsoadi ba neng ba hula ka
falese; eo lelapa labo le
fumanang seo ba se batlang
ka bothata. Eo holeng thata
ho thola seo a se batlang.
Ho tsoa ho
leetsi "sokola".
Matsokolo, Mosokoli.
TSOLO M Ya tsoaloang lapeng la
diapehi kapa batho ba nang
le tsebo ya dijo; ya tsoaloang
ke batho ba tsebang ho
pheha masutsa haholo; Ya
sebetsang sebakeng sa ho
phomosetsa batho kapa baeti
dijo. Ya tsoaloang morabeng
wa Bakoena ba ha Modibedi.
Ho tsoa ho
leetsi "tsola".
Mmatsolo.
TSOSANE M Ya tsoaloang lelapeng la
batho ba kenyetsang sechaba
tshabo le matsoalo; ya
hlahetseng lelapeng la
batshosi.
Ho tsoa ho
leetsi "tshosa".
Mmatshosane.
TSOSELETSO N Eo tsoalo ya hae e tlang ho
aha lelapa kapa leloko leo
bana bohle ba lona ba ileng
ba hlokahala kaofela. Ya
hlahileng ka mora ho timela
ho batho bohle ba lelapa
Ho tsoa ho
leetsi
"tsoseletsa".
Ntsoteng, Ratsoseletso.
73
leleleng.
TSOTETSI M ?? ?? ??
TSUKUDU M Ya tsoaloang ke lelapa la
batsumi ba diphoofolo tse
joalo; ya hlahetseng
sebakeng se atileng ka
diphoofolo tse joalo. Eo
Morabe kapa leloko la habo
le anang phoofolo e joalo.
Ho tsoa ho
phoofolo e
hlaha e joalo.
Mmatshukudu,
Matsukulu.
TUMAHOLE M Ya tsebahalang lefatshe ka
bophara; ya tummeng haholo
sechabebg kapa naheng ya
habo; ya tloaelehileng
haholo.
Ho tsoa ho
leetsi "tuma" le
lehlalosi
"hole".
Tumelo, Mmatumelo
TUMELO M Wa lelapa la bodumedi; ya
dumelang setsong kapa
moetlong o itseng wa lelapa.
Ya ananeloang ke lelapa
lohle tlhahong ya hae; eo ho
dumeloang hore ke wa llapa.
Ho tsoa ho
leetsi
"dumela".
Ntumeleng, Tumelo,
Mmatumelo.
TUMISO N Ya tsebahalang haholo
sechabeng ka lebaka la
mosebetsi le tsebo ya hae ya
ntho e itseng.
Ho tsoa ho
leetsi "tuma"
kapa "tumme".
Mmatumiso.
UTLOANG M,
N
Eo ha a tsoaloa a bakileng
seboko se seholohadi se
utloiloeng ke baahisane
bohle; ya utloiloeng ke bohle
ha a qeta ho hlaha ka lebaka
la lerata leo a le entseng.
Ho tsoa ho
leetsi "utloa".
Nkutloeng, Kutlo,
Kutloano.
top related