maatschappelijk leiderschap: wat is het? waarom belangrijk ...marco bunge: pionier in hospice care...

CentreonStrategiesforPublicandCivilEntrepreneurs

www.publicspace.nl

@stevendewaalDr.StevenP.M.deWaal

MaatschappelijkLeiderschap:Watishet?Waarombelangrijk?Watdoejezelf?InleidingTexelsleiderschapsprogramma17januari2018

1

DenkNetwerkmetMissie:“CreatingWinningStrategiesfortheCommonGood”SPACE:CentreonStrategiesforPublicAndCivilEntrepreneurs

Hoofdthema:BevorderenActiefBurgerschapen(Maatschappelijk)OndernemerschapMiddelen:Actievewebsite,socialmedia,debatbijdragen,lezingen,congressen,boeken/publicaties,eigenresearch,eigendebatten,studies

Opgericht2001.Zelfstandigestichtingsinds2004Onafhankelijk:geenexternefinanciersofopdrachtgevers;geencompromisMissiegedreven:geenrationelepretentieNon-Profit:nietwinst-ofsubsidiegerichtDenkNetwerk,geendenktank:Percasus/issueopzoeknaarbesteexpertiseenmeningen

2

Actievewebsite:www.publicspace.nl.Ookhelearchief

3

Laatsteboeken

4

AnalysePublicSPACE:DisruptieveBurgerKrachtalsgevolgvanonderliggendetechnologischerevolutieBurgerMachtnietlangeralleeninbravepolitiekeretoriekItisnottechnology(‘stupid’),it’smentality.Sociaal-technologisch:enormeffectopmentaliteitenmachtsbronneniederindividuHoofdkenmerkenTechnologischeRevolutie:•  Slim Enorme,noggroeiendecomputer-power•  KleinenMobiel Dichtbijpersoonenpersoonlijk,altijd‘athand’•  Nietalleendata,ookbeeld Real-timeenReal-life,PubliekTheaterbelangrijker•  Massabereik,wereldwijdConnectieenCommunity,overalenaltijd•  ICTInfrastructuur(‘Internet’)Wereldwijdwerkend,overaltoegangtotplatformsenwebsitesDisruptiedusnietalleenmarkt,ookstaat(nualpolitiek)encivilsociety

5

Effecten,merkbaartotopTexel?

a.   Burgerdisrupteertnualpolitiekemarkt(informeelgezagvanbuiten,nieuwepolitiekestartups,lobby&kritiekmeteenviapubliekekanaal)

b.   Burgerwilco-productieinpubliekedienstverlening(zorg,onderwijs,energie,wijkbeheer)engaatsomsovertotzelforganisatie

c.   Fouteontmoetingsocialmediaengekozenpolitici(‘volk’en‘democratie’)schuilenenduikenaandeenekantendemagogieengrootstebekaandeandere

Goederoute:maatschappelijkleiderschap

5

6

Maatschappelijkleiderschap:

MaatschappelijkleiderszijnprominenteburgersdiezichopenlijkenindringendmetdepubliekezaakbemoeienZezijntendeleconcurrent,somsookpartnervanpolitiekeleidersindepubliekeruimteZedoenditopvrijwillige,minofmeeraltruïstischebasis,maarzezijntochgeen‘vrijwilliger’inklassiekezinMaatschappelijkleiderskunnendusookheelgoedwordenaangetroffeninboardrooms,profitennon-profit,opererendvanuitgoedburgerschap

6

7

PersoonlijkPerspectief

Stap1. Persoonlijkepassie;Verontwaardiging;Maatschappelijkvraagstuktriggert:gedrevendoorwaardendiepersoonlijkechtspelen

Stap2. Jijkan/moeterietsaandoen;watmoetgebeurenisvaakooknognietgebruikelijkeninnovatief(maatschappelijk ondernemerschap*

Stap3. Aandeslag,metanderen,somstegenroutinesen‘commonsense’in,hetisleiderschap

Stap4. Overwinnenweerstand,somsintern,vaakextern.Voerenpubliekdebat.Vasthouden.Zoekennieuweresources.

*DeWaal/Schuyted.1994

7

8

Leiderschap

Hetgaatomleiderschap,omdathetpersoonlijkeproactieveactieszijn,beyondthecallofduty,omdatervaakweerstandmoetwordenoverwonnenenomdatersprakeisvanvrijwilligvolgerschap.Ergeldendusdebekendedriecriteria:hetispersoonlijk,erisweerstandenerzijnspontaneenvrijwilligevolgers.Indatlaatsteishetwelbijzonderleiderschap:hunaantrekkingskrachtopvolgersisindirect/nietalleeneigenbelangenkomtvoortuitdewensbijtedragenaanmaatschappijenpublicvalue.

8

9

Voorbeeldenuitmijnonderzoek.

ToepasbaaropTexelen/ofopjulliepersoonlijk?

9

10

MarcoBunge:PionierinHospiceCare

Innovatie:Oprichtereenvandeeerstehospices,

gerichtopterminalebegeleidingenzorg;metprivatemiddelen(HospiceKajanHilversum);InloopcentrumvoormensendielevenmetkankerViore,Hilversum

•  Ondernemersachtergrond:uitgever,zelfstandigjournalist

•  Inspiratie:Persoonlijkeobservatiesengebrekaaninnovatieindittypezorg

11

ZusterWitlox:religieuzeinspiratiemetzakelijkoptreden

Innovatie:Warmejassenvoorca.100dak-enthuislozen(omg.Warmoesstraat)viasponsoringProactieveaanpakrichtingzakenleven,o.a.NikeenBen&Jerry’s.Gevoelvantrotsbij’mijnmannen’:werkachtigenietsterugdoenvoordezustersEthischdilemma,m.n.inUSAOrdehadgeenzakelijkeaffiniteit

11

12

PaulBaan:VentureFilantroop

•  GrootsteactiviteitinNederland:VitaValley,innovatievecombinatiesvantechnologieenzorgvragen

•  Inspiratie:Christelijkgeïnspireerd(WarrenBuffettfilosofie)

•  Innovaties:Mhealth,Vitaalthuis,Socialventurefilosofievanwerkeninfilantropie

12

13

DomineeVisser:recalcitrantgeestelijkenmaatschappelijkleider

VonddatkerkmoestopkomenvoordezwakkenennietalleeninwoordHadduidelijkpolitiekprofiel,aldietijdruziemetLeefbaarRotterdam,somsookburgemeesterBelangrijkeactiviteiten:•  dagopvangzwerversen

drugsverslaafdeninkerkenweekend•  Perron0•  Behoudkerkopoudeplek

13

14

HetechtpaarSies:OprichtersVoedselbanken

•  Christelijkgeïnspireerd•  Gestartinhunwoonkamer,zelfinuitkering,

laterincontainerinRotterdamsehaven•  Politiekeweerstand•  NuonderdeelFederatieVoedselbanken,

wekelijksca.45.000personenontvangenpakket,waarvan2500inRotterdam

14

15

YolandaEijgenstein:oprichternieuwsoortbasisschool

PionierIederwijsbasisscholen:gebaseerdopopencurriculumenzelfsturingdoorkinderenNaveelweerstand,uiteindelijkerkenddoorinspectie;maarduurdehaartochallemaaltelangTrigger:gebrekaankarakterbijveelleidersenzichtbaarbasisonderwijseigenkinderenOnderneemster:BusinessWomanoftheyear(97),DirectMarketeeroftheyear(96)

15

16

EstherHofstede:Koppelingbusinessenmaatschappij

PionierSamenvoorZeist,businessinthecommunityconcept:Ruilbeursvangoedebedoelingenbedrijvenenburgerswww.samenvoorzeist.nlAchtergrond:professional,zelfstandige

16

17

CamilleOostwegel:Aanpakkerruïnes

Hotelondernemer,nuCamilleOostwegelChateauHotelsPublicValueinopknappenmonumentaleruines,waarnaookeennieuwgebruikenexploitatieZichtbareheldinLimburg,PublicValue:toeristischaantrekkelijk,trotsopverledenenmooielandgoederenWaarden:Limburgsejongen,katholiek

17

18

Gemeenschappelijkekenmerken

Leiderschap:•  erisweerstand,publiekenintern;•  hetispersoonlijk,nietfunctiegebonden;ookhetresultaatisterugtevoerenop

persoon;•  erzijnspontanevolgers,doorpubliekekaraktervaakindirectMaatschappelijk:•  leidttotresultaatinpublicvalue•  resultaathoeftnietbeoogdtezijn(onafhankelijkvan‘goedebedoelingen’of

‘inborst’;geenheiligen!)Vindplaats:Buitenoverheidinheleprivatesector;naastinformelewerelden(klassiekecivilsociety),ookinbestuurlijkecircuits(burgerschapindeboardroom)

18

19

Elementenomoptelettenineigenrol

Waarschuwingvooraf:enigebestuurlijkeervaringenskillshelpen,alleengoedebedoelingennietgenoegWAAROMZOUJEDITWILLEN?PublicValuegerichtenPublicPassionKERN:-  Juistehoudingendoorzettingsvermogen:Karakter-  Juisteafweginginconcreteomstandigheden:Praktischewijsheid-  Jezinkunnenkrijgen&datkunnenuitleggen:PowerenRetoriek

19

20

Decivilleadersindestudiehebbeneenopvallendeigenwaardenpatroon(abreedoftheirown)

FreedomofChoice(13)

and

Entrepreneurialspirit(13)

Sustainability/stability(11)

and

Respect(11)

(Social)Justice(9)

Solidarity(8)

and

Self-actualization(8)

Independence(7)

and

Bonding&Bridging(7)

Enerzijds: eigenwijs, ondernemend, gepassioneerd in gedrag, door roeien en ruiten soms; Anderzijds: betrokken op samenleving en missie, vanuit waarden verontwaardigd, solidair met maatschappelijke problemen en probleemgroepen

21

Samenvattend:MaatschappelijkLeiders•  zijntevindeningeheleprivatesector;•  hebbeneengemeenschappelijkwaardepatroonmetgelijkelijkondernemendeen

solidairewaarden;•  zijngerichtoppublicvalueendaarininnovatiefendoorbrekend;•  moetendaaromhetpubliekedebataangaanoverpublicvalue;•  hunwaardenoriëntatieenintrinsiekemotivatiezijnexplicietonderdeelvanhun

innovatieenhunpubliekleiderschap;•  zijnalleninstaattotbrugtussengezagbijeliteenopwerkvloer;•  belangrijksteoverigestijldimensies:

-  waardengedrevenheid(explicietvs.nietexpliciet),-  boegbeeldgerichtheid(frontstagevs.backstage)-  draagvlak(legitimeringvs.innovatie)

21

22

BIJLAGEAchtergrondenpersoonlijkeinfo

23

Nadereinfoopdesite

•  https://www.publicspace.nl/2015/03/16/portretten-maatschappelijk-leiders

•  Voorsamenvatting,portrettenenoverzichtonderzochtemaatschappelijkleiders

•  Apartblogmet10puntensamenvatting:https://www.publicspace.nl/2014/11/06/de-waarden-van-maatschappelijk-leiders-10-punten

AfbeeldinguitsamenvattendFDartikel;tevindenopsitewww.publicspace.nl

24

PersoonlijkeachtergrondProfessie:StrategieConsultant.Overwegendpubliekesector,o.a.volkshuisvesting,gezondheidszorg,hogeronderwijs,energie.Ooklandelijkniveau:brancheverenigingenendepartementenStudie1973-1979Andragologie(RUU),cumlaude.PromotieUSBO2014Begincarrière(1979-1984):Gemeente(welzijnsplanning)enMinisterievanBZK(reorganisatieRijksdienst)Vanaf1985-2003:Boer&CroonStrategyandManagementGroup1992-2003Vennoot;1997-2001Bestuursvoorzitter2001-2005:lidpartijbestuurPvdA,o.a.voorzitterCie.ZorgstelselNu:Oprichter(ca.2002)envoorzitterPublicSPACEFoundationActiefBurger,o.a.voorzitternon-executiveboards,accentopturn-aroundenstrategischevernieuwing:cultuursector,betaaldvoetbal,woningcorporaties,publiekeomroep

25

Hoofdthema’sPublicSPACE&accentnuBurgerkracht(100jaarbasispubliekesector;Commons,o.a.gildes)metBurgermacht(2015):Wettelijkebevoegdhedenburger-initiatiefBurger-DisruptievanDemocratie(2015):Burgersdirect&ongecensureerdonafhankelijkkanaal;DirectedemocratieBurger-DisruptievanPubliekeDiensten(2015):Opkomstzelforganisatie,co-productie,peer-reviews&ownchoiceChinaZorg(2011):Zorgstelsel=politiek/poldergestuurd,aanrandenbeetjemarkt,dusnauwelijkspatiënten-machtStrategischdenken:‘Beatingtheodds’Aristoteles:Deugden,Karakter,Afwegingincontext;Rulebased=padvinderseedMaatschappelijkeOnderneming(2000):Basiscivilsociety,dusnon-profitenmissiegedreven,naast(ook)marktenoverheidMaatschappelijkLeiderschap(2014):Personenbelangrijkerdanstructuur;BurgerschapindeBoardroom;Managementparadigma

26

PublicSPACE(zie:www.publicspace.nl/over-public-spaceen/publicaties)

Ontstaanca.2001alsonafhankelijkedenktankvanuitBoer&Croon,strategischeconsultancyeneindverantwoordelijkinterim-managementfirma.Actieso.a.ExecutiveExchangeNetwork.Basis:BoekS.deWaal(2000):‘Nieuwestrategieënvoorhetpubliekedomein’:o.a.conceptmaatschappelijkeondernemingVerzelfstandigdinStichtingmetStevendeWaalalsbestuurderbegin2004,nazijnvertrekalsbestuursvoorzitterenvennoot,ledenDenktankblevenallenIn2007Manifest‘Naareenintelligenteenverbondenoverheid’metpresentatieinNieuwspoort

27

AchtergrondPublicSPACE(vervolg)

In2008‘Strategischmanagementvoordepubliekezaak’(BoomBestuurskunde)metpresentatieaanFrankHeemskerk(StasEZ)inHavengebouwRotterdamSteedsmeerDenknetwerkipvDenktankIn2010en2011rapportenoverJeugdGezondheidszorgenDecentralisatieJeugdzorg(m.m.v.GGDNederland),presentatiesaanAndreRouvoet(Minister)enaanDannenberg(VNG)enVanGastel(DG)In2014‘TheValue(s)ofCivilLeaders’(Eleven),promotieS.deWaalbijUSBO,Paul‘tHartIn2015‘BurgerkrachtmetBurgermacht’(BoomBestuurskunde),presentatieaanKimPutters(DirecteurSCP)inDudok,,m.m.v.o.a.StafDepla,PaulSchnabel,RaymondGradus