lokale programmabrochure erfgoeddag brussel 2014
Post on 24-Mar-2016
225 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
programme RÉGION DE BRUXELLES-CAPITALEprogramma BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST
Erfg
oed
dag
Jette
Ganshoren
Sint-Agatha-Berchem
Anderlecht
Vorst
Forest
UkkelUccle Watermaal-Bosvoorde
Watermael-Boitsfort
Etterbeek
ElseneIxelles
Auderghem
St.-Gillis
St-Gilles
BRUSSELBRUXELLES
Sint-Jans-Molenbeek
Koekelberg
HarenNeder-Over-Heembeek
Evere
Schaarbeek
St.-JoostSt-Josse
St.-Lambrechts-Woluwe-St-Lambert
St.-Pieters-Woluwe-St-Pierre
Laken
-Saint-Jean
-Sainte-Agathe
Oudergem
BRUSSELBRUXELLES
Zuid-Midi
© CARTO uitgeverij, Brussel
Centraal
Noord-Nord
2
5
6
1
7
8
43
1
1
OVERZICHTSKAART BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST
1GRENZELOOS ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014
ColofonDeze publicatie is een initiatief van de Erfgoedcel Brussel/VGC
De Erfgoeddag in Brussel is een samenwerking tussen de Erf-goedcel Brussel en alle deelne-mende organisaties, musea, archieven, erfgoedinstellingen en gidsenverenigingen, zonder wie de Erfgoeddag niet mogelijk is.
BROCHUREVormgeving : Wim Didelez
Coverbeeld : Ronny en Johny
Foto’s : deelnemende organisa-ties, Philippe Debroe, Erfgoedcel Brussel, Max Pinckers (Ottomura), Hans Vandecandelaere
Vertalingen : Wim Didelez. Enkel de activiteiten en de praktische informatie werden naar het Frans vertaald
Drukwerk : Roularta Printing
Verantwoordelijke uitgever : Eric Verrept, E. Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel
Depotnummer : D/2014/7025/04
De activiteiten zijn Nederlands-talig, tenzij anders aangegeven bij INFO onder elke activiteit.
Erfgoeddag is een initiatief van FARO, Vlaams Steunpunt voor Cultureel Erfgoed in samen-werking met de erfgoedge-meenschappen in Vlaanderen en Brussel. Erfgoeddag krijgt de steun van de Vlaamse overheid.
1
De Erfgoedcel is een actieve speler in het brede Brusselse erfgoedveld en stelt zich beschikbaar van diegenen die bewust met cultureel erfgoed bezig zijn.
De Erfgoedcel is het aanspreekpunt voor de Brusselse erfgoedsector. Informeren, kennis uitwisselen en samenwerken rond het Brussels erfgoed staan centraal.
Dit doet ze met initiatieven achter de schermen en een publieksgerichte werking. Het publiek krijgt de kans om het boeiend cultureel erfgoed van Brussel te ont-dekken en raakt op die manier betrokken. Zo maken we het publiek warm voor het potentieel en de waarde van dit erfgoed.
De Erfgoedcel Brussel is ondergebracht bij de algemene directie Cultuur, Jeugd en Sport binnen de administratie van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.
Alle informatie over de Erfgoedcel Brussel vind je op www.erfgoedbrussel.be
Schrijf je in op onze nieuwsbrief (tweemaandelijks)
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten ?
DE ERFGOEDCEL BRUSSEL : een gedreven partner
missie
Brussel is een gelaagde stad met veel culturen, talen, wijken en gemeen-schappen. Met haar erfgoedbeleid wil de VGC het vaak verrassende cultu-reel erfgoed in Brussel in al haar diversiteit op een creatieve, vernieuwende en kwaliteitsvolle manier aan een ruim publiek tonen.
Brussel heeft baat bij een sterk erfgoedveld. Daarom komt het erfgoedcon-venant tegemoet aan de noden en behoeften van het Brussels erfgoedveld door expertise-uitwisseling en kennisdeling. Dit erfgoedveld wordt onder-steund en gestimuleerd tot meer lef : durven experimenteren, durven over de muurtjes kijken. Zonder daarbij de zorg voor het erfgoed uit het oog te verliezen.
Door haar gemeenschapsvormend karakter is dit erfgoed de motor voor sec-tor- en taaloverschrijdende kruisbestuiving. Tegelijkertijd vormt de openheid naar en aandacht voor het erfgoed van andere gemeenschappen de basis voor een interculturele dialoog.
Door het Brussels cultureel erfgoed te valoriseren en te presenteren, wil de VGC de toekomst ervan waarborgen. De leefbaarheid in en van ons kleur-rijke Brussel zal er wel bij varen !
© Hans Vandecandelaere
Het thema van deze Erfgoeddag editie is Brussel op het lijf geschreven als melting pot van culturen, geuren, talen en gemeenschappen. Het is dan ook niet te verwonderen dat musea, gidsenorganisaties en etnisch-culturele verenigingen de kaart trekken van het migratie-erfgoed met tentoonstellingen, wandelingen, erfgoedmarkten en optredens.
Maar er is meer : we zoeken naar kosmopolitisme op de begraafplaatsen, zien hoe ook kunstambachten evolueren over de grenzen van tijd en plaats, gaan op reis met Erasmus, brengen een interieurbezoek in het Cauchiehuis, gaan dieper in op het ontstaan van een internationaal kunstproject in Bozar, ontdekken de geheimen van cartografie in de Koninklijke Biblio-theek,…
Ook het wandelaanbod is zeer ruim en divers: over asielzoekers en EU-grenzen, over Matongé en Kure-gem, over limieten en controles, over arriveren in het Noord- en Zuidstation,… laat je leiden door gedre-ven gidsen en geniet.
Brusselse musea, archieven, gidsenverenigingen, cul-tuurhuizen en andere organisaties hebben opnieuw een mooi programma uitgewerkt voor deze editie. Ze hebben het thema ‘grenzeloos’ op een verrassende en vernieuwende manier ingevuld.
Muntpunt is dit jaar het centraal infopunt op Erf-goeddag. Heb je je keuze nog niet gemaakt ? Geen probleem. Tussen 10h en 11h30 wordt in de agora een selectie van activiteiten, waar migratie centraal staat, voorgesteld terwijl je geniet van een lekkere koffie.
Speciaal voor Erfgoeddag 2014 stelt Regionaal Inte-gratiecentrum Foyer zijn gloednieuwe vertelproject in Muntpunt voor. Vertellers uit verschillende wind-streken brengen op een originele, interactieve manier een verhaal uit hun eigen cultuur en in hun eigen taal met muziek, theater, mime en dans. Voor groot en klein met goesting in grenzeloze verhalen…
Graag tot op Erfgoeddag !
De Erfgoedcel Brussel/VGC
GRENZELOOS BRUSSEL
2ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS
2
21 december 1968, iets voor één uur ‘s middags plaatselijke tijd. Vanop het lanceerplatform op het John F. Kennedy Space Center, wordt de Apollo 8-missie gelanceerd. Het project, dat gezien wordt als de wegbereider van de Apollo 11, met de beroemde maanlanding, zorgt voor een enorme sensatie op aarde. Na de vierde baan om de maan, doet astronaut William Anders iets wat geen mens hem ooit heeft voorgedaan : hij neemt ‘Earthrise’, een foto van de ‘opkomende aarde’, een beeld dat het Amerikaanse magazine Life bestempelt als “een van de meest invloedrijke beelden die ooit gemaakt zijn over onze leefomgeving”.
Voor het eerst kon de mens van buitenaf een foto van de aardbol maken en reproduceren. Het zien van een halve aardbol werkte zowel bevreemdend als inspirerend. De ene helft was zichtbaar, de andere stak nog in de schaduw van de maan. Maar voor het eerst kon iedereen naar de aarde kijken zonder grenzen en andere menselijke constructies. De ‘grote blauwe pla-neet’ – zo genoemd omdat de oppervlakte van onze planeet voor meer dan 70 % uit water bestaat – deed mensen naar adem happen. Ga maar na, en zoekt u het beeld ‘Blue marble’ (letterlijk : blauwe marmer) maar eens op via een zoekmachine. Dat beeld (geno-men op 7 december 1972 door de bemanning van Apollo 17) opende het perspectief op het geheel van onze planeet, en maakte ook duidelijk dat de wereld, die we zo vaak graag opgedeeld zien in kleine, ‘eigen’ gehelen, in feite één is, zonder echte grenzen.
Grenzen vervullen allerlei functies. Soms zijn ze nut-tig, bieden ze veiligheid en duidelijkheid, kansen tot ontwikkeling, versterking en worden ze gekoesterd. Soms zijn ze het waard om verdedigd te worden. Grenzen bieden ook referentiepunten en stof tot nadenken. Oplossen of opheffen van grenzen gebeurt
het best en is het meest duurzaam als het gaat om een win-winsituatie, als ook de kleinste of zwakste instemt of zich beschermd weet. Dit geldt voor de grenzen tussen onroerend, roerend, immaterieel en digitaal erfgoed, tussen ‘Vlaams’ of ‘Belgisch’ erf-goed, voor de grenzen tussen erfgoed(zorg) in ste-den, regio’s, provincies, landen, continenten of tussen behoud en beheer, publiekswerking en onderzoek. Ook de vraag wanneer iets erfgoed wordt, tast grenzen af. Gebeurt dit na minstens twee à drie generaties ? Wat betekenen de vele activiteiten rond de herdenking van ’50 jaar migratie’ vanuit Turkije en Marokko in dat verband ? Wie bepaalt de grenzen tussen (voortaan) ‘wel erfgoed’ en ‘niet erfgoed’ en wat en voor wie zijn de gevolgen om daarvoor (voortaan) verantwoorde-lijkheid op te nemen ?
Maar denk er aan dat u, net als de Earthrise-foto, mis-schien maar de helft van het cultureel-erfgoedverhaal ziet, dat er allerlei zaken achter de schermen gebeu-ren, rond registratie, klimaatbeheersing of behoud en beheer. Allerlei zorgzaam-koesterende activiteiten die geduldig worden uitgevoerd, dag in, dag uit, jaren na elkaar. Zaken die u doorgaans niet te zien krijgt, omdat ze meestal plaatsvinden in afgegrensde – niet zomaar voor het publiek toegankelijke – zones. Erf-goeddag is de ideale dag om erfgoedwerkers aan te spreken en te laten vertellen of tonen hoe belangrijk al dat werk achter de schermen is om voor het cul-tureel erfgoed te zorgen. Hoe belangrijk de blijvende en hopelijk sterkere steun is van u en de volksverte-genwoordigers en ministers die voor u werken om mogelijk te maken dit op een zorgzame en duurzame manier te doen en ook maatschappelijk relevant te maken. De overdracht en grensovergangen tussen verleden, heden en toekomst regelen : hoe belangrijk is dat niet ? Geniet grenzeloos op 27 april 2014 en we zien elkaar natuurlijk ook volgend jaar, op 26 april 2015, graag terug op de Erf !-dag. Koester en versterk samen met ons het draagvlak voor cultureel erfgoed.
In naam van de Stuurgroep Erfgoeddag,Leen Breyne, Tine Vandezande, Roel Daenen en Marc Jacobs
DE ZICHTBARE HELFT
3GRENZELOOS ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014
3
WAT VIND JE IN DEZE BROCHURE ?Het programma wordt opgedeeld in vier themablokken :1. Bestemming (on)bekend2. Over de grenzen van de kunst3. Grenzeloze stad4. Grensverleggende gedachten
Elk themablok is opgesplitst in verschillende soorten activi-teiten : wandelingen, rondleidingen, tentoonstellingen, film, workshops, lezingen/debatten en evenementen. Deze activi-teiten vinden plaats in 9 Brusselse gemeenten:• Brussel (1000) kaarten 1 (p. 24) & 3 (p. 39)
• Laken (1020) kaart 2 (p. 26)
• Etterbeek (1040) : kaart 4 (p. 39)
• Elsene (1050): kaart 1 (p. 24)
• Anderlecht (1070) : kaart 5 (p. 40)
• Molenbeek (1080): kaart 6 (p. 40)
• Evere (1140): kaart 7 (p. 41)
• Sint-Pieters-Woluwe (1200): kaart 8 (p. 41)
• Sint-Joost-ten-Node (1210): kaart 1 (p. 24)
Elke activiteit heeft een nummer, dat je terugvindt op één van de kaarten in de brochure. De tijdslijn op de achterflap duidt aan wanneer de activiteiten doorgaan. Voor meer infor-matie over de activiteit kun je terecht bij de organisatie zelf.
Alle activiteiten zijn gratis, maar voor sommige is reservatie verplicht. Dit wordt aangeduid met het icoon . Je reserveert je plaats op het telefoonnummer of emailadres dat bij de reservatiegegevens vermeld staat. Een duidt aan dat de activiteit focust op gezinnen met kinderen -12 jaar.
Openbaar vervoer : Ben je op bezoek in Brussel en wil je in één dag veel zien ? Dan neem je best het JUMP ticket van de MIVB. Daarmee heb je onbeperkt toegang tot het MIVB-net en het Brussels stadsnet van de lijn, TEC en NMBS. Alle info : www.mivb.be
Of verkies je de fiets ? Huur dan een fiets in één van de 180 Villo-stations. Een ticket koop je gewoon ter plaatse aan de automaat. Alle info : www.villo.be
Le programme est subdivisé en quatre blocs thématiques :1. Destination (in)connue2. Par-delà les frontières de l’art 3. Une ville sans frontières4. Des idées innovantes
Chaque bloc thématique comprend différents types d’acti-vités : promenades, visites guidées, expositions, films, ate-liers, lectures/débats et événements.
Les activités se déroulent dans 9 communes bruxelloises : • Bruxelles-Ville (1000) cartes 1 (p. 24) & 3 (p. 39)
• Laeken (1020) carte 2 (p. 26)
• Etterbeek (1040) : carte 4 (p. 39)
• Ixelles (1050): carte 1 (p. 24)
• Anderlecht (1070) : carte 5 (p. 40)
• Molenbeek (1080): carte 6 (p. 40)
• Evere (1140): carte 7 (p. 41)
• Woluwe-Saint-Pierre (1200): carte 8 (p. 41)
• Saint-Josse-ten-Noode (1210): carte 1 (p. 24)
Chaque activité porte un numéro, que l’on retrouve sur l’un des plans inclus dans le programme. Un horaire d’en-
semble reprend l’ensemble des activités par ordre chrono-logique. Pour de plus amples informations concernant une activité en particulier, adressez-vous directement à l’organi-sateur de celle-ci.
L’accès est gratuit pour l’ensemble des activités mais certaines d’entre elles nécessitent une réservation. Elles sont marquées par le symbole . Vous pouvez effectuer votre réservation via le numéro de téléphone ou l’adresse électro-nique mentionnés sous l’activité. Les activités destinées aux familles avec enfants (-12 ans) sont signalées par une .
Transports en commun : Si vous êtes de passage à Bruxelles et que voulez découvrir un maximum de choses au cours de cette journée, la STIB propose la carte JUMP, valable un jour sur l’ensemble du réseau de la STIB et sur les réseaux urbains bruxellois de De Lijn, du TEC et de la SNCB. Plus d’information sur www.stib.be
Si vous préférez vous déplacer à vélo, vous pouvez louer un vélo dans l’une des 180 stations Villo, en achetant un ticket à l’une des bornes automatiques. Plus d’information sur www.villo.be
Que trouverez-vous dans cette brochure ?
4ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS
4
CLUSTERS EN SPECIALE VERMELDINGENHet thema ‘grenzeloos’ heeft ons geïnspireerd om dit jaar te kiezen voor vier themablokken:
3 Bij bestemming (on)bekend vind je vooral activiteiten die te maken hebben met migratie-erfgoed en verhalen van mensen met een migratie-achtergrond.
3 Over de grenzen van de kunst focust op activiteiten die vernieuwende ideeën belichten op vlak van ambachten, architectuur, film, collectievorming, funerair erfgoed,…
3 Het thema grenzeloze stad biedt vooral veel wande-lingen over stadsgrenzen, wijkgrenzen,… maar evenzeer over de onbegrensde rijkdom van Brussel.
3 Tenslotte is het thema grensverleggende gedachten zeer divers: humanisme, vrijzinnigheid en het glazen plafond komen aan bod, maar eveneens grensverleggend culinair erfgoed…
Kortom, voor elk wat wils tijdens deze veertiende editie van Erfgoeddag.
Bij elke editie van Erfgoeddag kiest het kwaliteitscomité een aantal activiteiten die een buitengewone inspanning
leveren, wat blijkt uit de omschrijving van de activiteit, de samenwerkingen, het uitdiepen van het thema, het expe-rimentele karakter, enz. Deze organisaties krijgen extra visibiliteit in de Erfgoeddagbrochure Vlaanderen|Brussel, die door Faro, het steunpunt voor cultureel erfgoed, wordt gerealiseerd.
De activiteiten die in Brussel een speciale vermelding krijgen zijn:
3 De Erfgoedmarkt in het AMVB, een mooie samenwerking tussen Brusselleer, bon, Familiekunde en het AMVB (p. 15).
3 Het project ‘relaties met verre vrienden’ in Molenbeek, een blik op de dynamiek tussen verzusterde gemeenten en de Marokkaanse migratie naar Molenbeek (p. 15).
3 Dubbel-gidsen in het Broodhuis, een rondleiding met de focus op de dialoog tussen museumgids en nieuwe Brus-selaar (p. 17).
3 Het Charliermuseum over begrenzing in de collectie van een museum en over de toegankelijkheid van collecties in bewaarplaatsen (p. 23).
5SANS FRONTIÈRES ERFGOEDDAG dimanche 27 avril 2014
5
Op www.museavanbrussel.be vindt u al wat u altijd al wilde weten over zo’n 100 musea in Brussel (expo’s, praktische info, …).
Met de Brussels Card krijgt u gedurende 24, 48 of 72u gratis toegang tot een dertigtal musea en het openbaar vervoer. Te koop via www.brusselscard.be
Het Museumplan is een handig instrument om Brussel en zijn musea te verkennen. Gratis te verkrijgen bij de toeristische dienst of via de Brusselse Museumraad : info@brusselsmuseums.be of +32-(0)2-512 77 80.
Een initiatief van de Brusselse Museumraad.
WIST U DAT ER IN BRUSSEL OM EN BIJ DE 100 MUSEA ZIJN?
1 website, 100 museatentoonstellingenevenementenlaatste nieuws...
www.brusselsmuseums.be
Hallepoort © Dieter Telemans
CBM_AD_VGC.indd 1 11/02/14 11:09
In 2014 is het exact 50 jaar geleden dat België met Marokko en Turkije akkoorden sloot over de zogenaamde arbeidsmigratie. De economie in ons land draaide op volle toeren en had dringend nood aan sterke handen. Véél handen. Nodeloos te zeggen dat die akkoorden een enorme impact hadden, zowel in ons land als in Turkije en Marokko. Eerst kwamen indi-viduele arbeiders, nog later volgden hun familie leden. 50 jaar later is de maatschappij dan ook grondig her-tekend.
2014 staat volop in het teken van de herdenking én de viering van deze migratiegeschiedenissen. Het jubileum van deze akkoorden is slechts een aanleiding. Want er zijn nog veel meer etnisch-culturele gemeen-schappen en personen in ons land dan de Marok-kaanse en Turkse. En ook ‘de Vlaming’ zelf heeft een migratiegeschiedenis.
Op Vlaams niveau willen de Federatie van Marok-kaanse verenigingen, Kardelen en Unie van Turk-se verenigingen met initiatieven als ‘Miras 50’ en ‘Dakira’ nadrukkelijk een brug slaan tussen de ver-schillende gemeenschappen. Hoewel de projecten op een specifieke groep focussen, streven ze ernaar een gemeenschappelijk verhaal in beeld te brengen, waar-bij interactie met de ontvangende samenleving een
centrale plaats inneemt. Deze initiatieven resulteren in 2014 in tentoonstellingen, publicaties, interactieve websites en diverse culturele evenementen.
ERFGOED EN MIGRATIE
6ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS
6
Ook onze Franstalige collega’s vieren in 2014 volop de vijftigste verjaardag van het migratieak-koord tussen België en Marokko met een uitgebreid cultuurprogramma vanaf 17 februari (= de verjaar-dagsdatum van het akkoord en tevens de openings-avond in Bozar) tot eind juni 2014.
Het programma dat door het cultureel centrum Espace Magh wordt gecoördineerd, is zeer veelzijdig. Er wordt samengewerkt met Waalse integratiecen-tra en Brusselse jongerencentra en wijkhuizen voor talrijke participatieve projecten. Er is een peda-gogisch luik, waarbij de studenten van het IHECS een virtuele leerkoffer uitwerkten. Er zijn talrijke debatten, theater- en filmvoorstellingen, tentoonstellingen,… Meer info over het uitgebreide programma vind je op http ://50anscestdubelge.be
Daarnaast worden er in Brussel tal van lokale ini-tiatieven georganiseerd die deze 50 jaar in de kijker plaatsen.
Tijdens het voorstellingsmoment op Erfgoeddag in Muntpunt zetten we een aantal initiatieven die werken rond dit migratie-erfgoed in de kijker :
De Vaartkapoen in Molenbeek met het project ‘Salon Souvenir’. Het eerste salon souvenir, een onderdeeltje van het hele traject met getuigenissen van kroon-getuigen, zal gelanceerd worden tijdens de Erfgoed-dag i.s.m. de cultuurdienst en de heemkundige kring Molenbecca.
Samen met 6 lidverenigingen organiseert FMDO ‘Stap mee in ons migratieverhaal’. Tijdens deze activiteit in het kader van 50 jaar migratie nemen ze de bezoe-ker mee in de voetsporen van enkele Congolese seni-oren, Rwandese jongeren, Marokkaanse vrouwen,… Op een verrassende manier trachten ze verschillende verhalen en culturen in beeld te brengen. Op het programma staat ondermeer een muzikante van Con-golese origine, die verhalen vertelt terwijl ze zichzelf begeleidt op een balafon, een fototentoonstelling, een modeshow van typisch Afrikaanse kledij en nog veel meer.
Deze tentoonstellingen staan in Brussel tijdens Erfgoeddag
Miras50 Het project ‘Miras 50’ focust op het erfgoed van Turk-se migranten in Vlaanderen, sinds de komst van de eerste generatie migranten van Turkse afkomst in België midden de jaren ’60 tot nu. De tentoonstelling loopt van 26 april tot 25 mei in Bozar.
ww.miras50.be
DAKIRADe Federatie van Marokkaanse Verenigingen organi-seert een reizende tentoonstelling ‘DAKIRA : 50 jaar Marokkaanse migratie’, die op chronologische manier de migratiegeschiedenis van de Marokkaanse gemeen-schap weergeeft. Vanaf 20 april tot 1 juni staat de tentoonstelling in de Sint-Gorikshallen.
www.dakira.be
77GRENZELOOS ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014
Coördinatie Zenne : Fietstocht
De grensoverschrijdende Woluwe ontspringt in het Zoniën woud in Brussel en mondt uit in de Zenne in Vil-voorde. Tijdens de fietstocht ontdekken we de Woluwe-vallei en het belang van interregionaal waterbeheer. In de jaren 1930 werd naast de Woluwe een riolering voor afvalwater aangelegd en sindsdien stroomt in de Woluwe hoofdzakelijk bron- en regenwater. De Woluwe had dus meer geluk dan de Zenne waarin men nog decennialang afvalwater zou lozen. In 1938 werd de Woluwe overwelfd, maar in het begin 21ste eeuw werden herstelplannen gemaakt en nu stroomt een gedeelte van de Woluwe opnieuw in open lucht.
Tijdstip: van 9h45 tot 13hStartplaatsLindekemolen, Woluwelaan, 1200 Sint-Lambrechts-WoluwePraktisch • de fietstocht bedraagt 10 km (heen en terug) • gelieve je eigen fiets mee te brengen • terugkeren vanuit Zaventem kan ook steeds
met de fiets op de trein
Reserveren verplicht : contact@coordinatiezenne.be of 0474/76 98 25Website : www.coordinatiezenne.beAantal plaatsen : 30Prijs: € 3
Wat kun je nog doen op zondag 27 april ?
Leerkrachten, cursisten, genealogen, Brusseleer, bon, AMVB en Familiekun-de Brussel trokken uit hun vertrouw-de omgeving om samen te werken. In een leertraject maakten ze ken-nis met elkaar door de grenzen van archief te ontdekken. Op de erfgoed-markt gaan ze met jou in dialoog door hun tussentijdse resultaten te presenteren. In Muntpunt krijg je al een voorsmaakje.
Een gids-medewerker van het Brood-huis doorloopt samen met ‘een nieuwe Brusselaar’ de zalen van het museum. De dialoog tussen beiden focust vooral op de betekenis die de museumcollectie en de geschiedenis en ontwikkeling van de stad kunnen hebben voor bezoekers behorend tot etnisch-culturele minderheden. Welke stukken blijken voor hen het meest relevant ? Zijn er aankno-pingspunten met andere culturen te vinden ? En welke nieuwe verhalen kunnen zich ontwikkelen in het con-tact met het Brussels cultureel erfgoed. Beide gidsen stellen hun activiteit voor.
Op een steenworp van Muntpunt, in de Sint-Goriks-hallen opende de grote tentoonstelling ‘Dakira’ van de Federatie van Marokkaanse Verenigingen, die de
migratiegeschiedenis van de Marokkaanse gemeen-schap op een interactieve manier aan het groot publiek toont. De verantwoordelijke, Youssra El Mora-biti maakt jullie warm voor een bezoek. (nog ov)
Speciaal voor Erfgoeddag 2014 stelt Regionaal Inte-gratiecentrum Foyer zijn gloednieuwe vertelproject voor. Vertellers uit verschillende windstreken brengen op een originele, interactieve manier een verhaal uit hun eigen cultuur en in hun eigen taal met muziek, theater, mime en dans. Voor groot en klein met goes-ting in grenzeloze verhalen…
8ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS
8
Zoniënmars-Zoniënklanken trekt op muzikale wereldreis
Brussel, geen natuur ? Het Zoniënwoud staat voor meer dan vierduizend hectare bos, honderdduizenden bomen, vijf natuurreservaten en dieren zoals de Koreaanse eek-hoorn, tjiftjaf of vuursalamander (ooit al van gehoord ?).
WandelroutesDe Zoniënmars speelt deze troef ten volle uit en wil alle Brusselaars en natuurliefhebbers het uitgestrekte bos-gebied laten ontdekken. Met vier goed gekozen wandel-routes (5 -10 -15 - 25 km) bereikt de Zoniënmars elk jaar meer dan 1.200 wandelaars.
Muzikale wereldreis Zoniënklanken trakteert wandelaars op muzikale inter-mezzo’s in het bos. Dit jaar trekt Zoniënklanken op reis met muziek van over heel de wereld, van Oosterse klanken tot Latijns-Amerikaanse percussie.
PraktischStartpunt : GC WaBo, Delleurlaan 39-43, 1170 Watermaal-Bosvoorde.Vertrek : tussen 8h en 15h, muziek tussen 13h en 16hPrijs : € 1,50 of € 1 – gezinnen : € 3Website: www.wabo.be
Een project van GC WaBo, in samenwerking met GC Op-Weule, GC Den Dam, GC Kontakt, VGC-Sportdienst, gemeentebestuur van Watermaal-Bosvoorde. In het kader van Cultuurcentrum Brussel, het netwerk van de 22 gemeenschapscentra.
99GRENZELOOS ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014
Naar aanleiding van het thema Grenzeloos, werd een traject opgestart tussen het Jubelparkmuseum en Brusselse scholen. Niet alleen de Europese geschiedenis, maar ook de geschiedenis van andere regio’s kwam aan bod. Een schat aan kinderliedjes van overal ter wereld werd gelinkt aan voorwerpen uit de collecties van het Jubelparkmuseum. Het traject wordt afgesloten met een toonmoment, net voor Erfgoeddag.
CJP organiseert in 5 verschillende steden opnieuw een stoomcur-sus fotografie tijdens Erfgoeddag (Hasselt, Leuven, Kortrijk, Noor-derkempen, Brussel).
Zo’n 30 beginnende en gevorderde fotografen tussen 16 en 30 jaar nemen deel aan workshops om zo hun fotografietechnieken bij te schaven en te verfijnen. Na afloop van de workshops, onder begeleiding van twee professionele fotografen, halen de jongeren hun eigen fotocamera boven en trekken Brussel in om Erf-goeddag op een originele manier in de kijker te zetten.
Op die manier verspreiden de jongeren zich over het gehele (roerend) Erfgoeddagaanbod en kunnen ze hun juist vergaarde kennis in praktijk brengen.
De oogst van deze productieve dag wordt nadien door een professionele jury onder de loep genomen. Deze jury selecteert één winnende foto die verspreid zal worden via BILL en de nodige aandacht krijgt in geschreven en digitale mediakanalen van de stad.
Locatie : Muntpunt, Muntplein 6, 1000 BrusselAlle info : www.bill.be
Kinderen en erfgoed Jongeren en erfgoed
MuZette live in het Jubelparkmuseum !
25/4/14 - 13hDe afgelopen weken hebben Brusselse kinderen van de Parkschool, ’t Regenboogje en de Mariaschool zich ingezet voor dit moment. Zingend trokken ze door de verzamelingen van het Jubelparkmuseum !
Lijkt je dat ook wat ? Kom alvast eens naar hen luiste-ren ! De toegang voor het concert is gratis, maar enkel op uitnodiging – dus contacteer gauw de Educatieve & Culturele Dienst: 02 741 72 14 – ecd@kmkg.be. Jubelpark 10, 1000 Brussel
Muzette is nog eens het bewijs dat kinderen en erfgoed een geslaagde combinatie is. Op Erf-goeddag zelf staan er ook enkele leuke vlieg-activi-teiten op het programma :• Verhalenvertellers
van over heel de wereld (activiteit 6 en 9)
• Spelletjes zonder grenzen (activiteit 8)
• Word cartograaf voor één dag – workshop (activiteit 36)
• Ga op reis Erasmus- zoektocht (activiteit 39)
• Maak grenzeloze tekeningen en vorm een groot Brussels fresco (activiteit 34)
10ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS
10
dest
inatio
n ( in
) con
nue
best
emmi
ng (o
n)bek
end
BESTEMMING ( ON ) BEKEND
Deze wandeling graaft in het koloniaal verleden, met verhalen over Congo-Vrijstaat en de expansiedrift van Leopold II. De wandeling brengt ons verder naar Matongé, waar je kan voelen en ruiken hoe deze oud kolonie nog steeds aanwezig is in onze hoofdstad. In deze wijk is het thema Grenzeloos zomaar van de straat te plukken.
2 _ promenade DE LA PLACE ROYALE À MATONGE Cette promenade vous invite à explorer notre passé colonial à tra-vers des récits sur l’Etat indépendant du Congo et l’ambition expan-sionniste de Léopold II. Elle nous conduit ensuite jusqu’à Matonge, où la présence dans notre capitale de l’ancienne colonie est palpable dans l’ambiance et les odeurs. Le thème ‘sans frontières’ est omni-présent dans ce quartier.
INFO CULTURAMA AFSPRAAK : Trappen Sint-Jacob op de Koudenbergkerk, Koningsplein, 1000 Brussel – RENDEZ-VOUS : Marches de l’Eglise Saint-Jacques-sur-Coudenberg, Place Royale, 1000 Bruxelles
14h >16h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 569 27 74 culturama@telenet.be www.culturamavzw.be
kaart / carte 1 : p. 24
2 VAN HET KONINGSPLEIN NAAR MATONGE .............wandeling
Vreemdelingen vestigden zich doorgaans in de buurt van stads-poorten en treinstations. In de 19de eeuw werd Brussel een toe-vluchtsoord voor uitgestotenen en dissidenten. Vanaf 1920 tot 1974 deed België beroep op – tijdelijke – buitenlandse werknemers, maar de migranten bleven. De wijk rond het zuid toont sporen van moeilijke integratie, maar ook diversiteit en solidariteit.
1 _ promenade DESTINATION BRUXELLES-MIDILes nouveaux arrivants s’installent généralement aux portes de la ville ou à proximité des gares. Au 19ème siècle, Bruxelles est le refuge des exclus et des dissidents. Entre 1920 et 1974, la Belgique fait appel à la main-d’oeuvre étrangère. Ces immigrés engagés pour un travail intérimaire finissent par s’installer dans notre pays. Le quar-tier de la gare du Midi garde les traces d’une intégration difficile, mais aussi de la diversité et de la solidarité.
INFO MASEREELFONDS I.S.M. KLARE LIJNORGANISATIE : Masereelfonds i.s.m. Klare Lijn – ORGANISATION : Fonds Masereel en collaboration avec Klare Lijn
AFSPRAAK : NMBS Zuidstation, centrale hal, infopunt ter hoogte van perron 7, 1070 Brussel – RENDEZ-VOUS : SNCB Bruxelles-Midi, hall central, point info au niveau du quai 7, 1070 Bruxelles
14h >15h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 502 38 80 brussel@masereelfonds.be www.masereelfonds.be
kaart/carte 3 : p. 39
1 BESTEMMING BRUSSEL ZUID .....................................wandeling
ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS12
DESTINATION ( IN ) CONNUE
wandeling
Het Noordstation heeft al anderhalve eeuw een aanzuigeffect ge-had op vele forenzen, inwijkelingen en vandaag vluchtelingen in slechtere omstandigheden dan de derde klasse reizigers van de Red Star Line. Wie komt er in, wie niet ? Wie mag van zijn spontane kampement naar de andere kant van de spoorweg. Een groter con-trast tussen de bureaucratische westkant en de volkse oostkant is niet te vinden.
4 _ promenade RED STAR – NORD STARDepuis 150 ans, la gare du Nord attire une foule de navetteurs, d’immigrés et aujourd’hui de réfugiés, dans de pires conditions que celles des voyageurs de troisième classe de la compagnie Red Star Line. Qui entrera et qui n’entrera pas ? Qui peut quitter son camp spontané de réfugiés pour passer de l’autre côté de la ligne de che-min de fer ? Il n’existe pas de contraste plus fort entre l’Occident bureaucratique et l’Orient populaire.
INFO MASEREELFONDS I.S.M. KLARE LIJNAFSPRAAK : Noordstation, Lokettenzaal Infopunt, 1000 Brussel – RENDEZ-
VOUS : Gare du Nord, Salle des guichets, Point d’info,1000 Bruxelles
14h30 >16h30 reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 493 50 40 60 info@klarelijn.be www.klarelijn.be
kaart / carte 1 : p. 24
4 REDSTAR – NOORDSTAR ............................................wandeling
3 ASIELZOEKERS OP DE GRENZEN ..............................
Welke tocht maakt een asielzoeker bij zijn aankomst in België ? Waar liggen de grenzen van onze gastvrijheid, van ons rechtvaar-digheidsgevoel ?
De tocht is de weg die een asielzoeker aflegt als hij aankomt in Brussel : van de dienst vreemdelingenzaken aan het Noordstation tot aan het opvangcentrum van het Klein Kasteeltje : een confron-tatie met mensen uit het warme zuiden en mensen uit het kille noorden.
3 _ promenade DEMANDEURS D’ASILE AUX FRONTIÈRESQuel est le parcours d’un demandeur d’asile à son arrivée en Bel-gique ? Où sont les limites de notre hospitalité, de notre sens de l’équité ?
Cette promenade retrace les premiers pas du demandeur d’asile dans notre pays, depuis l’Office des étrangers à la gare du Nord jusqu’au centre d’accueil le Petit-château : une confrontation avec les habitants des pays chauds du Sud et ceux des froides contrées du Nord.
INFO TOCHTEN VAN HOOPAFSPRAAK : Noordstation, Lokettenzaal, 1000 Brussel – RENDEZ-VOUS : Gare du Nord, Salle des guichets, 1000 Bruxelles
14h >16h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 496 79 36 24 info@tochtenvanhoop.eu www.tochtenvanhoop.eu
kaart / carte 1 : p. 24
SANS FRONTIÈRES ERFGOEDDAG dimanche 27 avril 201413
BESTEMMING ( ON ) BEKEND
Verschillende sociaal-culturele verenigingen van mensen met een migratieachtergrond hebben hun krachten verenigd om je op een feestelijke manier te vertellen over hun migratieverhaal en het cul-tureel erfgoed dat ze meedragen.
Je vindt er Arabische muziek, een Congolese verhalenvertelster, Togolese dans, een fototentoonstelling, Marokkaanse hapjes en persoonlijke verhalen. Welkom !
6 _ événement ENTREZ DANS L’HISTOIRE DE NOTRE IMMIGRATION
Diverses associations socio-culturelles, formées par des personnes issues de l’immigration, ont joint leurs forces pour raconter de ma-nière festive l’histoire de leur immigration et du patrimoine cultu-rel dont ils sont porteurs. Au programme : musique arabe, conteur congolais, danse togolaise et expo photo, ainsi que des spécialités marocaines et des témoignages personnels. Bienvenue !
INFO FMDO I.S.M. PARTAGE EN COULEURS VZW, HIWAR VZW, BAWASA VZW, UKB VZW, FIREFEC BANDUNDU VZW, ARDAPS VZW, VERENIGING STAP VOOR STAP AFSPRAAK : Zaal Excelsior, Eloystraat 80, 1070 Anderlecht RENDEZ-VOUS : Salle Excelsior, Rue Eloy 80, 1070 Anderlecht
13h >18h
kaart / carte 5 : p. 40
6 STAP MEE IN ONS MIGRATIEVERHAAL ....................evenementwandeling
5 NAAR COMPOSTELLA ....................................................
Vanaf de 11de eeuw, ooit als straf, vandaag erg actueel, trekken pel-grims naar Santiago de Compostela om daar het graf van apostel Jacobus te vereren. De pelgrims overschrijden niet alleen hun ei-gen grenzen. Ze worden overal verwelkomd in refugios. In Brussel begeleidt een vijftigtal bronzen Jacobsschelpen u langs de route. Eenmaal Brussel voorbij, wachten nog 2.200 kilometer.
5 _ promenade EN ROUTE POUR COMPOSTELLEÀ partir du 11ème siècle, les pèlerins se rendent à Saint-Jacques-de-Compostelle pour honorer le tombeau de l’apôtre Jacques. Ce qui, à l’origine, constituait une punition est devenu très populaire aujourd’hui. Les pèlerins franchissent les frontières de plusieurs pays. Tout au long du chemin, ils sont accueillis dans des refuges. À Bruxelles, l’itinéraire est jalonné d’une cinquantaine de coquilles Saint-Jacques en bronze. À la sortie de la ville, il reste 2.200 kilo-mètres à parcourir.
INFO KLARE LIJN I.S.M. MASEREELFONDS AFSPRAAK : Hongaars Cultureel Centrum, Treurenbergstraat 10, 1000 Brussel – RENDEZ-VOUS : Institut culturel hongrois, Treurenberg 10, 1000 Bruxelles
12h30 >14h30 reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 493 50 40 60 info@klarelijn.be www.klarelijn.be
kaart / carte 1 : p. 24
ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS14
DESTINATION ( IN ) CONNUE
Een blik op de dynamiek tussen verzusterde gemeenten en op de Marokkaanse migratie naar Molenbeek.
De eerste migranten vonden hun weg naar Molenbeek. De expo ‘verzusterd met Molenbeek’ schetst het officiële kader van migra-tie. Het persoonlijke verhaal erachter beleef je in dialoog met Ma-rokkaanse migranten van 50 jaar geleden en via de film ‘de chouas’ over de keuzes van een hele familie. Ontdek een boeiende migra-tiegeschiedenis in een conviviale sfeer met internationale hapjes en spelletjes.
8 _ événement LES LIENS ENTRE AMIS LOINTAINSUn aperçu de la dynamique entre communes jumelées et de la migration marocaine vers Molenbeek.
Les premiers immigrés se sont installés à Molenbeek. L’exposition ‘jumelée avec Molenbeek’ dresse le cadre officiel de l’immigration, derrière lequel se cachent des histoires personnelles. Vous décou-vrez celles-ci grâce aux témoignages d’immigrés marocains arrivés en Belgique il y a cinquante ans et à travers le film ‘Chouans !’, qui raconte l’histoire d’une famille confrontée à des choix. Découvrez la passionnante histoire de cette immigration dans une ambiance conviviale, avec dégustation de spécialités et jeux internationaux.
INFO CULTUURDIENST SINT JANS MOLENBEEK I.S.M. HEEMKUNDIGE KRING MOLENBECCA, O.B. DE BOEKENMOLEN, DAVIDSFONDS, GC DE VAARTKAPOEN, SADDIE CHOUA (REGISSEUSE) AFSPRAAK : Gemeentehuis Sint-Jans-Molenbeek, Graaf van Vlaanderenstraat 20, 1080 Sint-Jans-Molenbeek – RENDEZ-VOUS : Maison communale de Molen-beek-Saint-Jean, rue du Comte de Flandre 20, 1080 Molenbeek-Saint-Jean
14h >18h
kaart / carte 6 : p. 40
Verken mee de grenzen van een archief en klas.
Leerkrachten, cursisten, genealogen en staf van bon, Brusseleer, Familiekunde Brussel en het AMVB trokken uit hun vertrouwde omgeving om samen te werken. In een leertraject maakten ze ken-nis met elkaar door de grenzen van archief te ontdekken.
Op de erfgoedmarkt gaan ze in dialoog met jou door hun tussen-tijdse resultaten te presenteren. Je bent zeer welkom om te komen luisteren naar een rondleiding of deel te nemen aan dit interactief forum. Kom zeker af en vergeet niet een object mee te nemen dat voor jou waardevol Brussels Nederlandstalig erfgoed is.
7 _ événement MARCHÉ DU PATRIMOINEExplorez les frontières d’une archive et d’une classe. Des ensei-gnants, élèves, généalogistes et membres de l’équipe de Bon, Brus-selleer, Familiekunde Brussel et AMVB ont quitté leur environne-ment familier pour entamer une collaboration. Ils ont fait connais-sance tout au long d’un parcours d’apprentissage au cours duquel ils ont découvert les frontières des archives. Ce marché du patrimoine est l’occasion de s’entretenir avec eux des premiers résultats de cette rencontre. Vous êtes cordialement invités à participer à une visite guidée ou à ce forum interactif. Répondez à leur invitation et n’oubliez pas d’emporter un objet qui illustre pour vous le précieux patrimoine néerlandophone bruxellois.
INFO AMVB I.S.M. BRUSSELLEER, BON, FAMILIEKUNDE BRUSSEL AFSPRAAK : AMVB, Arduinkaai 28, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : AMVB, Quai au Pierres de Taille 28, 1000 Bruxelles
10h >18h – interactief forum om 13h / forum interactif à 13h reservatie gewenst / réservation souhaitée +32 2 209 06 01 info@amvb.be www.amvb.be
kaart / carte 1 : p. 24
8 RELATIES MET VERRE VRIENDEN ..............................7 ERFGOEDMARKT ..........................................................evenementevenement
SANS FRONTIÈRES ERFGOEDDAG dimanche 27 avril 201415
BESTEMMING ( ON ) BEKEND
Muntpunt is dit jaar het centraal infopunt op Erfgoeddag. Maar er is meer… Tussen 10h en 11h30 wordt in de agora een selectie van activiteiten waar migratie centraal staat voorgesteld terwijl je ge-niet van een lekkere koffie.
Speciaal voor Erfgoeddag stelt Regionaal Integratiecentrum Foy-er zijn gloednieuw vertelproject in Muntpunt voor. Vertellers uit verschillende windstreken brengen op een originele, interactieve manier een verhaal uit hun eigen cultuur en in hun eigen taal met muziek, theater, mime en dans. Voor groot en klein met goesting in grenzeloze verhalen.
CJP / BILL strijkt ook neer in Muntpunt. Dertig beginnende én ge-vorderde fotografen tussen 16 en 26 jaar krijgen in de voormiddag een snelcursus fotografie en gaan nadien de stad in om Erfgoeddag op een originele manier in de kijker te zetten.
9 _ événement LE MUNTPUNT SANS FRONTIÈRES Cette année, le Muntpunt accueillera le guichet d’information de l’Erfgoeddag. Mais ce n’est pas tout... de 10h à 11h30, nous vous proposons de découvrir une sélection d’activités centrées sur l’his-toire de l’immigration, tout en dégustant une bonne tasse de café. Tout cela se passe dans la salle agora.
Spécialement pour l’Erfoeddag 2014, le Centre régional d’intégra-tion Foyer présente son tout nouveau projet de contes au Muntpunt. Des conteurs venus de divers horizons racontent dans leur langue, de manière originale et interactive, une histoire enracinée dans leur culture, à l’aide de musique, de théâtre, de mime et de danse. Pour petits et grands amateurs de contes sans frontières.
Le CJP/BILL s’installe également au Muntpunt. Trente photographes débutants et confirmés, âgés de 16 à 26 ans, suivront un cours in-tensif de photographie pour ensuite s’enfoncer dans la ville et don-ner un éclairage particulier à l’Erfgoeddag.
INFO ERFGOEDCEL BRUSSEL, MUNTPUNT, RIC FOYER, CJP AFSPRAAK : Muntpunt, Muntplein 6, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Muntpunt, Place de la Monnaie 6, 1000 Bruxelles
10h >18h, vertelsessies/visites contées 13h > 16h
kaart / carte 1 : p. 24
Wat is er grenzelozer dan de reiswereld ? Reis mee doorheen de expo ‘De reis om de wereld in 80 brieven’ en ontdek post- en zee-kaarten, geïllustreerde boeken van schrijvers zoals Saint-Exupéry en Fitzgerald. Tijdens een ludieke rondleiding met speciale aan-dacht voor kinderen komen boeiende reisverhalen aan bod. We onderzoeken hoe Claus de gedichtenbundel ‘Fiesta’ schreef na een reis naar Mexico en hoe ‘The old man and the sea’ van Hemingway in een lovend artikel werd geprezen.
10 _ visite guidée LE TOUR DU MONDE EN 80 LETTRESQu’est-ce qui transgresse davantage les frontières que le monde du voyage ? Voyagez à travers l’exposition ‘Le tour du monde en 80 lettres’, à la découverte de cartes postales et de cartes marines, de livres illustrés d’écrivains comme Saint-Exupéry et Fitzgerald. Au cours d’une visite guidée ludique, qui fait la part belle aux enfants, vous découvrirez de passionnants récits de voyage. Nous exami-nerons comment Hugo Claus rédigea le recueil de poèmes ‘Fiesta’ après un voyage au Mexique et comment ‘Le vieil homme et la mer’ d’Hemingway fut encensé dans un article élogieux.
INFO MUSEUM VOOR BRIEVEN EN MANUSCRIPTEN AFSPRAAK : Museum voor brieven en manuscripten, Koningsgalerij 1, 1000 Brussel – RENDEZ-VOUS : Musée des lettres et manuscrits, Galerie du Roi 1, 1000 Bruxelles
open van / ouvert de 11h >18h rondleidingen om / visites guidées de 11h >11h45 (NL), 12h >12h45 (FR), 14h >14h45 (NL), 15h >15h45 (FR)
kaart / carte 1 : p. 24
10 DE REIS OM DE WERELD IN 80 BRIEVEN ...............rondleidingevenement
9 MUNTPUNT ZONDER GRENZEN ...................................
ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS16
DESTINATION ( IN ) CONNUE
Wie een Marokkaanse kaftan, een Turkse pofbroek of... een Af-gaanse burka wil uitproberen, kan terecht op een uiteenzetting over kledij uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Het museum gaat vandaag buiten zijn grenzen kijken en nodigt Annick Baillieul uit die traditionele kledij meebracht van haar reizen in die gebie-den. Enkele van de kledingstukken zijn zeer aanwezig in het Brus-selse straatbeeld.
12 _ démonstration DU CAFTAN À LA BURQASi vous avez envie d’enfiler un caftan marocain, un pantalon turc bouffant ou... une burqa afghane, venez écouter cet exposé sur les habitudes vestimentaires au Moyen-Orient et en Afrique du Nord. Le musée s’intéresse à ce qui se passe au-delà de ses frontières en invitant Annick Baillieul, qui ramène ces costumes traditionnels de ses voyages dans ces pays. Certaines de ces tenues sont bien pré-sentes dans le paysage bruxellois.
INFO MUSEUM VAN KOSTUUM EN KANT AFSPRAAK : Museum voor het Kostuum en de Kant, Violetstraat 12, 1000 Brussel – RENDEZ-VOUS : Musée du costume et de la dentelle, rue de la Violette 12, 1000 Bruxelles
10h15 (FR) & 11h30 (NL)
kaart / carte 1 : p. 24
12 VAN KAFTAN TOT BURKA ............................................demonstratie
Het Broodhuis kiest voor een interessant concept : een dubbel-rondleiding waarbij een gids-medewerker van het museum samen met een ‘nieuwe Brusselaar’ de zalen van het museum doorloopt. De dialoog tussen beide focust vooral op de betekenis die de mu-seumcollectie en de geschiedenis van de stad kunnen hebben voor bezoekers behorend tot etnisch-culturele minderheden. Welke aanknopingspunten zijn er te vinden ? Welke stukken blijken het meest relevant ?
11 _ visite guidée GUIDES EN DUOLa Maison du Roi teste un concept intéressant : une visite guidée en duo, menée par un guide du musée et un ‘nouveau Bruxellois’, qui parcourent ensemble les salles du musée. Le dialogue entre les deux guides se concentre surtout sur la signification que peuvent avoir les collections du musée et l’histoire de la ville pour des visiteurs issus de minorités ethnoculturelles. Quels sont les points de repère possible ? Quelles sont les pièces les plus parlantes de la collection ?
INFO BROODHUIS I.S.M. FZO AFSPRAAK : Museum van de Stad Brussel - Broodhuis, Peperstraat 1, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Musée de la Ville de Bruxelles - Maison du Roi, rue du Poivre 1, 1000 Bruxelles
rondleidingen om 14h en 16h / visites guidées à 14h et 16h
kaart / carte 1 : p. 24
11 DUBBEL-GIDSEN ...........................................................rondleiding
© m
et d
ank
aan
‘Rei
ne d
’un
Soir
’, G
alla
itst
raat
14,
103
0 Sc
haar
beek
SANS FRONTIÈRES ERFGOEDDAG dimanche 27 avril 201417
BESTEMMING ( ON ) BEKEND
Het verhaal van de contacten tussen een Amerikaans echtpaar en Belgische soldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog. Zij deelden niet alleen kousen en scheergerief uit, maar ook bijbels. Vanaf 1919 zochten zij contact met alle Belgen. Hierdoor ontstonden talrijke nieuwe kerken. Een Iraanse, Vietnamese, Japanse, Franstalige en Nederlandstalige kerk stellen zich voor, net als het expertise-centrum Evadoc.
Aansluitend is er een concert waar traditionele liederen vanuit de protestantse traditie in het Nederlands, Frans, Vietnamees, Farsi en Japans gebracht worden.
14 _ démonstration DU SOLDAT BELGE À TOUS LES BRUXELLOISLe récit des contacts entre un couple d’Américains et des soldats belges durant la Première guerre mondiale, au cours desquels furent échangés non seulement des chaussettes et du matériel de rasage, mais aussi des bibles. À partir de 1919, le couple chercha à élargir ce contact à tous les Belges, ce qui donna naissance à de nombreuses nouvelles églises. Présentation d’une église iranienne, vietnamienne, japonaise, francophone et néerlandophone, et du centre d’expertise Evadoc.
En plus de l’exposition, présentation de chants traditionnels protes-tants en néerlandais, français, vietnamien, farsi et japonais.
INFO EVADOC I.S.M. BETHELKERK SCHAARBEEK, EGLISE PROTESTANTE EVANGÉLIQUE DE BRUXELLES, EGLISE PROTESTANTE JAPONAISE DE BRUXELLES, EGLISE VIETNAMIENNE AFSPRAAK : Protestants-Evangelische Kerk van Brussel, Staatsbladstraat 7, 1000 Brussel – RENDEZ-VOUS : Eglise protestante évangélique de Bruxelles, rue du Moniteur 7, 1000 Bruxelles
12h30 >18h – concert : 14h & 16h30
kaart / carte 1 : p. 24
In een gesprek wordt het grenzeloze karakter van organisaties als The International Police Association toegelicht, waarbij het inter-nationale aspect en de samenwerking van de verschillende politie-diensten over de grenzen heen worden benadrukt. Aansluitend is er een bezoek in het museum waar een uitgebreide collectie politie-uniformen uit 60 verschillende landen worden getoond.
13 _ visite guidée PARCOURIR LE MONDE COMME ONGNous discuterons du caractère sans frontières d’organisations telles que l’International Police Association, en soulignant la dimension internationale et la collaboration transfrontalière entre les différents services de police. Cette discussion sera suivie d’une visite au musée, qui rassemble une collection d’uniformes de policiers de 60 pays.
INFO IPA BRABANT-BRUSSELS VZW AFSPRAAK : IPA Clubhuis, Eredienststraat 15, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Clubhouse IPA, rue des Cultes 15, 1000 Bruxelles
10h > 17h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 485 55 37 38 / +32 485 55 37 02 verhulst@ipa-brabant.be www.ipa-brabant.be
kaart / carte 1 : p. 24
demonstratierondleiding
14 VAN BELGISCHE SOLDAAT TOT ALLE BRUSSELAARS ...................................................
13 ALS NGO DE WERELD ROND ........................................
ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS18
par-d
elà le
s fro
ntièr
es de
l’art
over
de g
renze
n van
de ku
nst
OVER DE GRENZEN VAN DE KUNST
Naast de demonstraties van de kunstambachten, zijn ook het in-terieur en de collectie van het Vandenpeereboomhuis, waarin de Academie gevestigd is, grenzeloos, zowel in tijd en plaats. Een gids van Korei leidt je rond.
16 _ visite d’un intérieur L’HÉRITAGE DE JULES VANDENPEEREBOOMTout comme les démonstrations des métiers d’art, l’intérieur et la collection de la maison Vandenpeereboom, siège de l’Académie, ont franchi les frontières de l’espace et du temps. Vous les découvrez avec un guide de l’asbl Korei.
INFO ACADEMIE VOOR BEELDENDE KUNSTEN IN ANDERLECHT AFSPRAAK : Academie voor Beeldende Kunsten van het Gemeenschapson-derwijs, Dapperheidsplein 17, 1070 Anderlecht, de ingang van de school bevindt zich rechtover de St. Guidokerk – RENDEZ-VOUS : Académie des Arts plastiques d’Anderlecht, Place de la Vaillance 17, 1070 Anderlecht, l’entrée de l’école se trouve en face de l’église Saint Guidon.
15h (duur / durée : 1h)
kaart / carte 5 : p. 40
Grenzeloze kunstambachten : stukken uit alle werelddelen reizen de wereld rond – virtueel of fysiek – en komen onze leefwereld bin-nen. Andere materialen, vormen en technieken leiden tot nieuwe inzichten en vormgeving.
Voorbeelden en demonstraties kun je zien bij een rondleiding langs de 7 afdelingen kunstambachten : glas in lood, smeden, schilderen, textiel, polychromie, hout-meubel en steen-beeld.
15 _ visite guidée LES MÉTIERS D’ART PAR-DELÀ LES FRONTIÈRES SPATIALES ET TEMPORELLESMétiers d’art sans frontières : des pièces provenant des quatre coins du monde voyagent de manière physique ou virtuelle jusqu’à nous. D’autres matériaux, formes et techniques donnent naissance à des idées et esthétiques nouvelles.
Une visite guidée à travers les sept sections de l’Académie illustre ce principe à l’aide d’exemples et de démonstrations : vitraux, pièces en fer forgé, peintures, textiles, images polychromes, meubles en bois et sculptures sur pierre.
INFO ACADEMIE VOOR BEELDENDE KUNSTEN IN ANDERLECHT AFSPRAAK : Academie voor Beeldende Kunsten van het Gemeenschapson-derwijs, Dapperheidsplein 17, 1070 Anderlecht, de ingang van de school bevindt zich rechtover de St. Guidokerk – RENDEZ-VOUS : Académie des Arts plastiques d’Anderlecht, Place de la Vaillance 17, 1070 Anderlecht, l’entrée de l’école se trouve en face de l’église Saint Guidon.
13h >18h
kaart / carte 5 : p. 40
Interieurbezoekrondleiding
16 DE ERFENIS VAN JULES VANDENPEEREBOOM .......15 KUNSTAMBACHTEN OVER DE GRENZEN VAN TIJD EN PLAATS ..............................................................
20ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS
2020
PAR-DELÀ LES FRONTIÈRES DE L’ART
Bozar Archives belicht in een expo het grenzeloze kunstenbeleid van het Paleis voor Schone Kunsten. Je ontdekt er hoe artistieke migraties België op de culturele wereldkaart plaatsten. Centraal staan enkele figuren, zoals vioolvirtuoos en UNESCO ambassadeur Yehudi Menuhin. De migrantenzoon met vier nationaliteiten stond een halve eeuw lang op de planken. Op een tablet maak je een vir-tuele rondleiding.
18 _ visite guidée LA NAISSANCE D’UN PROJET ARTISTIQUE INTERNATIONALÀ travers cette exposition, le département des Archives du Palais des Beaux-Arts illustre la politique artistique sans frontières du BOZAR et la manière dont les migrations artistiques ont contribué à inscrire la Belgique sur la planisphère culturelle. Des personnalités comme Yehudi Menuhin, violoniste virtuose et ambassadeur de l’Unesco, sont mises en lumière. Ce fils d’immigré aux quatre nationalités a passé cinquante ans de sa vie sur scène. L’expo se visite de manière virtuelle, à l’aide d’une tablette tactile.
INFO ARCHIEF VAN HET PALEIS VOOR SCHONE KUNSTEN AFSPRAAK : Paleis voor Schone Kunsten, Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel De tentoonstelling vindt plaats in de consultatieruimte van het Archief van het Paleis voor Schone Kunsten op de tweede verdieping. RENDEZ-VOUS : Palais des Beaux-Arts, Rue Ravenstein 23, 1000 Bruxelles Cette exposition est à voir dans la salle de consultation des archives, au deuxième étage du Palais des Beaux-Arts.
11h >17h – rondleiding om 11h, 13h, 15h – multimedia-presentatie doorlopend van 11h tot 17h / Visite guidée à 11h, 13h et 15h – présentation multimédia en continu, de 11h à 17h
kaart / carte 1 : p. 24
Art Nouveau was niet enkel een nieuwe stroming binnen de ar-chitectuur, maar betekende ook een heel nieuwe levensstijl, die streefde naar totale kunst. Vooral vanuit Brussel, Glasgow en Bar-celona werd de Art Nouveau over de wereld verspreid. Sgraffito-kunstenaar, architect en decorateur Cauchie was een belangrijke schakel in de ‘art-nouveauketen’ die rond 1900 door Europa liep. Een blik achter de schermen.
17 _ visite guidée CAUCHIE ET L’ART NOUVEAUBien plus qu’un nouveau courant architectural, l’Art nouveau pro-pose un style de vie totalement innovant, marqué par l’ambition de l’art total. Son influence rayonna partout dans le monde au dé-part de Bruxelles, Glasgow et Barcelone. L’architecte et décorateur Cauchie, maître de la technique du sgraffite, est un maillon impor-tant de la ‘chaîne de l’Art nouveau’ qui s’étend partout en Europe dans les années 1900. Une visite des coulisses de la maison Cauchie.
INFO KOREI AFSPRAAK : Cauchiehuis, Frankenstraat 5, 1040 Brussel RENDEZ-VOUS : Maison Cauchie, rue des Francs 5, 1040 Bruxelles
11h (duur / durée :1h)
kaart / carte 4 : p. 39
rondleidingrondleiding
18 HET ONTSTAAN VAN EEN INTERNATIONAAL KUNSTPROJECT ...................................................................
17 CAUCHIE EN ART NOUVEAU .......................................
21SANS FRONTIÈRES ERFGOEDDAG dimanche 27 avril 2014
2121
OVER DE GRENZEN VAN DE KUNST
Wat zijn de begrenzingen in ruimte, tijd en publiek in een museum ? We bekijken de collectiestukken vanuit het oogpunt van geografi-sche uitwisseling (materialen, technieken, motieven). Wat zijn de grote lijnen in de evolutie van wat getoond wordt vanaf de ope-ning van het Charliermuseum in 1928 tot nu ? En ten slotte, welke publieksdrempels bestaan er en hoe kunnen ze overschreden wor-den ?
20 _ visite guidée PAR-DELÀ LES BARRIÈRES ET LES FRONTIÈRESQuelles sont les limites d’un musée en termes d’espace, de temps et de public ?
Nous examinons les collections du musée dans la perspective de l’échange géographique (matériaux, techniques, motifs). Entre l’ouverture du musée Charlier en 1928 et aujourd’hui, quelles sont les grandes lignes de l’évolution de ce que l’on choisit de montrer au public ? Quels sont les obstacles qui gênent l’accès du public au musée et comment les supprimer ?
INFO CHARLIERMUSEUM AFSPRAAK : Charliermuseum, Kunstlaan 16, 1210 Sint-Joost-ten-Node RENDEZ-VOUS : Musée Charlier, avenue des Arts 16, 1210 Saint-Josse-ten-Noode
10h >17h /
kaart / carte 1 : p. 24
Het art)&(marges museum tast de grenzen tussen kunst en marge af. Hierdoor worden de grenzen zelf van kunst permanent in vraag gesteld. Ontdek door een geleid bezoek in onze collectie en in de tijdelijke tentoonstelling ‘Demonen en wonderen’, de aparte filo-sofie van het art)&(marges museum die kunstenaars die buiten het officiële kunstcircuit vallen, verdedigt zonder ze in een specifiek vakje te steken. Een dynamische dialoog wordt hierdoor juist op gang gebracht tussen deze scheppers en professionele kunstenaars die actief zijn binnen het officiële culturele circuit.
19 _ visite guidée PAR-DELÀ LES FRONTIÈRES DE L’ARTLe musée art)&(marges explore les frontières entres l’art et la marge, en interrogeant en permanence les frontières même de l’art. Une visite guidée de notre collection et de l’exposition temporaire ‘Démons et merveilles’ vous invite à découvrir la philosophie par-ticulière du musée art)&(marges. Celle-ci consiste à défendre des artistes qui ne s’inscrivent pas dans le circuit artistique officiel, sans les enfermer pour autant dans une case spécifique, tout en créant un dialogue dynamique entre ces créateurs et des artistes profession-nels, actifs dans le circuit culturel officiel.
INFO ART)&(MARGES MUSEUM AFSPRAAK : art)&(marges museum, Hoogstraat 312-314, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : art)&(marges musée, rue Haute 312-314, 1000 Bruxelles
rondleiding om 14h in NL, duur 1h30 / visite guidée en FR à 11h, durée 1h30 reservatie verplicht / réservation obligatoire
+32 2 533 94 90 info@artetmarges.be www.artetmarges.be
kaart / carte 3 : p. 39
20 OVER GRENZEN EN DREMPELS .................................19 OVER DE GRENZEN VAN KUNST ..................................rondleidingrondleiding
22ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS
2222
© o
ttom
ura
PAR-DELÀ LES FRONTIÈRES DE L’ART
In het project ‘Schatten van Mensen’ tasten we de grens af tussen ambacht, kunst en performing arts en brengen ambachten tot le-ven. Tijdens Erfgoeddag ontdekken we in Bibliotheca Wittockiana het ambacht en de kunst van het boekbinden. Na de rondleiding maken we van oude boeken een nieuwe creatie.
22 _ visite guidée DES GENS INESTIMABLESLe projet ‘Des gens inestimables’ explore la frontière entre l’artisa-nat, l’art et l’art performance et ressuscite les savoir-faire. L’Erfgoed-dag est l’occasion de découvrir le métier et l’art de la reliure à la Bibliotheca Wittockiana. À la fin de la visite guidée, nous vous pro-posons de créer un nouvel objet à l’aide de vieux livres.
INFO VORMINGPLUS CITIZENNE I.S.M. COSTIK VZW EN BIBLIOTHECA WITTOCKIANA AFSPRAAK : Bibliotheca Wittockiana, Bemelstraat 23, 1150 Sint-Pieters-Woluwe RENDEZ-VOUS : Bibliotheca Wittockiana, rue du Bemel 23, 1150 Woluwe-Saint-Pierre
14h >17h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 203 08 00 info@citizenne.be www.citizenne.be
kaart / carte 8 : p. 41
Een beperkt aandeel van de collecties wordt getoond aan het pu-bliek, de rest bevindt zich in bewaarplaatsen. Dit is een begren-zing. Hoe zijn bewaarplaatsen georganiseerd ? Zijn er procedures, vereisten van conservatie ? Anderzijds hebben musea de taak hun collecties zo toegankelijk mogelijk te maken. Hoe verzoen je als museum deze verschillende opdrachten ? Exclusief bezoek in kleine groep op reservatie.
21 _ visite guidée PAR-DELÀ LES BARRIÈRES ET LES FRONTIÈRES. UNE VISITE DES RÉSERVES DU MUSÉE CHARLIERUne partie seulement des collections est exposée au public. Le reste se trouve dans les réserves, séparé du reste. Comment les réserves sont-elles organisées ? Quelles sont les procédures et les exigences propres à la conservation des oeuvres ? Par ailleurs, la tâche des musées est de favoriser au maximum l’accès à leurs collections. En tant que responsable de musée, comment concilier ces différentes missions ? Visite exclusive en petits groupes et sur réservation uniquement.
INFO CHARLIERMUSEUM AFSPRAAK : Charliermuseum, Kunstlaan 16, 1210 Sint-Joost-ten-Node RENDEZ-VOUS : Musée Charlier, avenue des Arts 16, 1210 Saint-Josse-ten-Noode
10h15, 11h15, 12h15, 14h15, 15h15, 16h15 reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 220 28 19
kaart / carte 1 : p. 24
22 SCHATTEN VAN MENSEN ............................................21 OVER GRENZEN EN DREMPELS. BEZOEK AAN DE BEWAARPLAATSEN VAN HET CHARLIERMUSEUM. ..
rondleidingrondleiding
23SANS FRONTIÈRES ERFGOEDDAG dimanche 27 avril 2014
2323
© o
ttom
ura
Beur
s
Stad
huis
Plac
e du
Jeu
de B
alle
Voss
en-
plei
n
Huidevettersstraat
Rue Terr
e-Neuve
Nieuwland
l
Rue d
es R
enar
ds
Voss
enst
raat
Rue d
es C
apuc
ins
Kapu
cijne
nstr.
Rue Blaes
Blaes- stra
at
Rue S
aint-G
hisla
inSi
nt-
G
isle
inss
traa
t
Rue de Nancy-straat
Rue d
u M
iroir
Spieg
el-st
raat
R. d. Visit
andines
Visitandinenstr
aat
Rue N
otre
-Seig
neur
Ons-
Heer
stra
at
Rue
des
Brig
ittin
es
Brig
ittin
enst
raat
R.delaChap
elle
Kape
llestr
. Pl. d
e la
Cha
pelle
Kape
llem
arkt
Hoog-
ue Haute
Wolst
raat
Rue d
u Fau
cVa
lkstr
Pala
is d
e Ju
stic
e
Just
itiep
alei
s
Rue des
Minim
es
Miniemenstraat
Miniemenstraat
Rue des Minimes
Rue de
l’Épé
e
Zwaa
rdstr
aat
R. N.D
. d. G
râce
R. d
. l. P
orte
Roug
eRo
depo
ort
Rue
Chris
tine
Kris
tinas
traa
t
R. d
. Tem
ple
Tem
pelst
raat
R. d
. Cha
ndel
iers
Kan
dela
ars-
s
traat
R. d. l. SamaritaineSamaritanesse- str.
Boul
evar
d de
Wat
erlo
o -la
an
dela
Tois
on
d’Or
Guld
envl
iesl
aan
de Stassartstraat
Rue
St-A
lpho
nse
Rue
de B
ério
t -st
raat
RueSc
ailq
uin-
stra
at
S
Rue Potagère
War
Leuv
ense
stw
g
Rue
du
Mar
teau
Rue
Jos
eph
II
Rue
Hyd
ra
Liefdadigheids-straat
Rue de la Charité
Handelsstr.
Rue du Commerce
Handels- straat
Rue du Commerce
Rue
Gui
mar
d -s
traa
tSq
uare
Frèr
e-O
rban
-squ
are
Rue de l’Industrie
Nijverheids-
straat
Rue de la Science
Wetenschaps-
Rue de l’Alliance
Verbondstraat
Sq. d
u Ba
stio
nBo
lwer
ksq.Pl
. du
Cham
pde
Mar
sM
arsv
eldp
lein
R. d
u Ch
amp
de M
ars
Mar
svel
dstr.
Aven
ue M
arni
x -la
an
Rue d’Egmont -s
tr.
Rue
de Hornes
Hoornestr.
Rue d
e
l’Esp
lanad
e
-stra
at
R. de P
aris
Parijs
- str.
Gal
erie
de
laPo
rte
de N
amur
Naa
mse
-po
ortg
aler
ij
Rue d’Édimbourg Edinburgstraat
Rue de NaplesNapelsstraat
Rue d’Alsace-Lorraine Elzas-Lotharingenstraat
Rue de Londres
Londenstraat
Pl. d
e Lo
ndre
sLo
nden
plei
n
Rue de D
ublin -s
traat
Rue Maj. R. Dubreucq -straat
Gal
. d’Ix
elle
sEl
sens
egal
.
Francart
Rue
-straatE. Solvaystr.
Rue Longue
Chau
ssée
de
Wav
re
Wav
erse
stee
nwe
Rue du Trône
Troonstra
at
Rue du Trôn
Rue
du
Luxe
mbo
urg
Luxe
mbu
rgst
raat
Squa
rede
Mee
ûs
de M
eeûs
-sq
uare
Rue
Caro
ly
-str
aat
Rue de
Fleurus
-str.
Rue
Mon
toye
rM
onto
yers
traa
t
Be l
l iar
dstr
aat
Rue Marie de Bourgogne
Maria van B
ourgondië-
Rue du
Parnas
suss
Rue d’Id
alie
R
Rue
du C
ongr
èsCo
ngre
sstra
at
Rue
de
Leuv
ense
-
weg
Rue
de la
Cro
ix d
e Fe
rIJ
zere
nkru
isst
raat
Pl. d
e la
Libe
rté
Vrijh
eids
plei
n
Rue de
s Cult
es
Ered
ienst-
s
tr.
Rue du Nord Noord- straat
Pte.
rue
d. N
ord
Kte
. No
ords
tr.
Pl. S
urle
t de
Chok
ier -
pl.
Rue de
la PresseDrukpersstraat Rue Ducale
Her
togs-str.
Plac
eM
adou
-ple
in Kunst laan
Avenue des Arts
Regent laan
Boulevard du Régent
Rue
de
la L
oi
Wet
stra
at
Boulevard du Régent
Regentlaan
Avenue des Arts
Kunstlaan
Rue DucaleHertogs-
straat
Rue Ducale
Rue
Zinn
er-s
traat
Rue
Lam
berm
ont
-stra
atPl
ace
des
Pala
is P
alei
zenp
lein
Plac
e R
oyal
eKo
ning
sple
in
Rue du Pépin Kernstra
at
Rue de N amurNaamses
tra
at
Plac
e du
-ple
inR
ue B
rede
rode
-st
raat
Rue d
e la
Pépin
ière
Boom
kwek
erijs
traat
R
. des
Col
onies
Kolo
niën
str.
Treu
renb
erg
RueRavenstein -straat
Bdde
Berlaim
ont-la
an
Rue
deLi
gne
-stra
at
R. d. l’
Ense
ignem
ent
Ond
errich
tsstr.
Par
c d
eB
ruxe
lles
Koni
nklij
k Pa
leis
Pala
is R
oyal
War
ande
Park
-sc
houw
burg
Pale
is d
er N
atie
Rue de la Chancellerie
Rue
deLoxum
Loks
um-str.
R.du
Card
. Mer
cier
Kard
. Mer
cier
str.
Mar
ché
au
Bois
Hou
tmar
kt
Mont d
es Ar
ts
Kun
stberg
Rue de
s Sols
Stuiv
ersstr
aat
Galerie
Raven
stein
-gale
rij
Canter
steen
Kanter
steen
Putte
rijRue
des
Com
édien
s
Kom
edian
tens
traat
Banq
ueN
atio
nale
Nat
iona
leBa
nk Kath
edra
alCa
théd
rale
Cong
resz
uil
Colo
nne
du C
ongr
ès
Pale
is d
erAc
adem
iën
Pala
is d
esAc
adém
ies
Rue Royale
KoningsstraatRue Royale
Koningsstraat
Rue
duGo
uver
nem
ent P
rovi
soire
Voor
lopi
g Be
win
dstra
at
Mun
tcen
trum
Cent
re M
onna
ie
Boulevard Anspach
Anspachlaan
Rue de
l’Écu
yer
Bissch
opsstraa
t
R. d
e l’Év
êque
R. d
. l. B
ours
eRu
e H. M
aus
Ru
e du
Mar
ché
aux
Poul
etsRue des Halles
Rue de la
Vierge N
oire
Grétry Rue d
es Frip
iers
Bddel’ImpératriceKeizerinlaan
Wol
veng
rach
t
Rue Léopold
Rue
dela
Mon
tagne
Gal. de la Reine
Galerie du Roi
Putte
rie
Rue d
u M
idi
R. de
la
Collin
e
Ruedu
Lom
bard
R. C
h. Bu
ls
K.
Buls
str.
GAR
ECE
NTR
ALE
Carr
ef. d
e l’
Euro
peEu
ropa
-kr
uisp
unt
Plac
e St
e-G
udul
e
St.-G
oede
lepl
.
Parv
isSt
e-G
udul
e
Rue d
’Ass
aut
Stor
mst
raat
Rue d’
Arenbe
rg
-straa
t
Mon
tagneauxHerbesPotagères
Rue
Warmoesberg
Rue
du F
ossé
aux
Lou
ps Leopoldstraat
De M
unt
La M
onna
ie
Pl. d
. l.
Mon
naie
Mun
t
Schi
ldkn
aaps
str.
Hallen- straat
Beur
sstra
at
-stra
at
Bour
se
Pl.
de
la B
ours
eBe
ursp
l.St
.-N
ikla
asSt
-Nic
olas
Rue
-straa
t
Kleerko
persstra
at
Rue
des
Pier
res
Stee
nstr.
R.de
sBo
uche
rsBe
enho
uwers
str.
R. d. Marché
aux
Herbe
s Grasmarkt
Berg
stra
at
Heuv
elstr.
Gra
nd-
Plac
e
Hôt
el d
eVi
lle
Gro
te
M
arkt
Rue de Ruysbroeck
Ruisbroekstraat
R. d
e la P
aille
Stro
stra
at
R. Ste-
Anne
St.-A
nnas
tr.
Imp.
St-J
acqu
es
St.-J
acob
sg.
Rue
Bode
nbro
ek-
RueLebeau-straa
t
Plac
e du
G
rand
S
ablo
n
Rue de la
Régence
Regentschapsstraat
Rue Ernest A
llard -s
traat J. D
upontRue
-str.
RueCoppens
-str.
Pl.
du P
etit
Sabl
onKl
eine
Zav
el
Egm
onttu
in
Par
cd’
Egm
ont
Egm
ontp
alei
s
Pala
is d
’Egm
ont
Cons
erva
tori
umCo
nser
vato
ire
Plac
e du
Mus
éeM
useu
m-
plei
n
Mus
ea v
oor S
chon
eKu
nste
nM
usée
s de
sBe
aux-
Arts
Koni
nklij
keBi
blio
thee
kBi
blio
thèq
ueR
oyal
eKuns
tber
gM
ont d
es A
rts
Coude
nberg
Koude
nberg
HofbergR. M
ontag
ne
de la
CourRue
VillaHerm
osa
-str.
Rolle
beek
Rue
de-s
tr.
Rue
Van M
oer
-str.
R. de l’
Arbr
eBo
omst
r.
Plac
ePo
elae
rt-p
lein
Ruedu
Grand Cerf
Grotehert
straat
Rue Quatre Bras
Quatre
Brasst
es
Rue
Ch.
Han
ssen
s-s
tr.
Rue
Baro
nHo
rta -s
tr.
Ursu
linen
stra
at
Celle
broe
rsst
raat
Rue
des Alex
iens
Rue
d’Ac
cola
y-s
traat
Pl. d
eD
inan
t-p
leinR. de D
inant
-st
raatR. d. l’Escalier
Trapstraat
Rue de Viller
s
Viller
s-str
aat
Bd.
del’E
mpe
reur
Keize
rsla
an
Pl. d
el’A
lber
tine
Albe
rtin
a-pl
ein
R. de l
’Hôp
ital
Gasthu
isstra
at
Rue
Sain
t-Jea
nSi
nt-J
anss
tr.
Pale
is v
oor
Scho
neKu
nste
nPa
lais
des
Beau
x-Ar
ts
Pl. S
t-Je
anSt
.-Ja
ns-
plei
n
Rue
Duq
uesn
oy
-stra
at
Pl. d
. l. V
ieill
eHa
lle a
ux B
lés
Oud
Kor
enhu
is
Rue du Chêne
Eikstra
at
Ruedel’Étuve
Stoofs
traat
Man
neke
nPi
s
Lombard
stra
at
R. d. l’Amigo
Vruntstraat
Bra
sseu
rsBr
ouw
ers
Rue
desChapeliers
Hoe
denmakersstr.
Ruede
la
Violette
Violet-stra
at
Marché
aux Fro
mages
Kaas-
markt Ruedes
Éperon
niers
Spoor-make
rsstra
at
Kersten
-
mannekensHomme
Chrétien
Rue de la Madeleine
Magdalena-steenweg
CEN
TRAA
LST
ATIO
N
Infan
te Isa
bella
-
str.
Rue de
l’Infan
te Isa
belle
Gal.Bortier -gal.
Gal
. d.
l’Ago
ra-g
al.
Rue
duM
ar
chéauChar
bon
Kol e
nm
arktZuidstr.
Tabora Pte rue a
u Beurre
Rue au
Beu
rre
Boter
straa
tKte. Boters
tr.
Hareng
sHari
ng
Kte. Bee
nhou
wersstr
.
Pte. r.
d. Bou
chers
R.d.
l.Fo
urcheGreepstraa
t
KoninginnegalerijKoningsgalerij
R. des Dominicai
ns
Rue aux L
aines
Wolstraa
t
Ruedes
Petits
Carm
es
Karmeli
eten-
str.
Baud
et Ezels
Reine
tte
Pipp
elingRue Thérésienne
Theresianenstraat
Imp.
d.Bo
rgen
dael
-gan
g
Rue Watteeu
-str.
Plac
e Em
.Va
nder
veld
e -p
lein
Rue
J.
St
even
s
-s
tr.
St-E
sprit
H. Gee
st
Predikh
erenstr. Ga
l. de
sPr
ince
sPr
inse
n-ga
lerij
Rue
Mon
tagn
e du
Par
cW
aran
debe
rg
Douze Apôtres
Twaalf- apostelen
Rue des Paroissiens
Marquis Mark
iesParochiaansstr.
G
entil-
homme Jonk
ers
Place d. LouvainLeuvense-
plein
Wild
ewou
d str
aat
St.-G
oede
le-
voor
plei
n
del’O
ratoir
e
Rue M
ontag
ne
Orat
oriën
-
berg
R. d. l. Banque Bankstraat
R. d
. Mon
iteur
Staa
tsbl
adss
tr.
R. d. l.Tribune -str.
Rue d. Parlement
Louv
ainParlements- straat
Pige
ons
Duiv
en P
teru
e d.
Min
imes
Kte
Min
iem
en-
str.
Pl. d
. l.
Just
ice
Ger
echt
sple
in
Guld
enho
of
d
Tête
d’Or
Poivr
ePe
per
Vlees-e
n-Brood
Chair et Pain
R. d’Une
Personne
Eénm
ansst
r.
Marché
aux P
eaux
Huiden
markt
T’Serc
laes
R. d
. Prin
ces
Prins
enstr
.R.
d. l.
Rein
e
Konin
ginne
str.
Gal. d
u Cen
tre
Cent
rum
galer
ij
Imp.
d. l. F
idélité
Getrou
wheids
g.
Rue d’ArgentZilverstraat
Colle
giale
Six Jeunes Hommes
Zesjonkmans
Q
uatre
Fils Aym
on
Vierhe
ems-
kind
eren
Plac
ed’
Espa
gne
Span
jepl
ein
Brus
sels
Hoo
fdst
edel
ijkPa
rlem
ent
Brux
elle
s-Ca
pita
le
Rue
duBo
isS
auva
ge
Rue T
erarke
n-st
r.
ND
de
laCh
apel
leO
LV te
r K
apel
le
Rue Blaes
Blaesstraat
Hoogstraat
RueHaute
Min
iem
en
Min
imes
OLV
ten
Zave
l
ND
au
Sabl
on
Kon.
Circ
usCi
rque
R
oyal
Gal
erie
s de
la T
oiso
n d’
Or
Gul
denv
lies-
gal
erije
n
Poisso
nnier
s
Rue
A. O
rts -
straa
t
Kart
uize
rsst
raat
Pl. S
t-G
éry
Rue Neuve
R. de
s Aug
ustin
s
Plac
eD
e Br
ouck
ère
-ple
in
Quai aux BriquesQuai au Bois à Brûler
xMarc
héau
xGrains
St.-G
orik
spl.
B or gw
al
B or gva
l
Rue
St-Géry
St.-G
orikss
tr.
Ric
hes
Clai
res
enst
raat
Éclip
se
Eclip
s
RuedelaGrandeÎleGrootEiland
Rijk
eKl
aren
stra
at
Antoine
Dan
saerts
traat
OudeGraanm
arkt
ff lsstraat
Rue
J.Va
nPr
aet
-str.
Kiek
enm
arkt
P. DevauxRue
-str.
St.-
Katelijn
estr.
Visverk
opers
St.-
Kate
lijne
Ste-
Cath
erin
ePl
ace
Ste-
Cath
erin
e
St.-K
atel
ijne-
plei
n
Rue
Mel
sens
-stra
at
RueJ. Plateau
-str.
Zaterdag- plein
Zwarte Lieve
vrouwstr.
Augu
stijne
nstr.
Brandhoutkaai
Baksteenkaai
Vla amsesteenweg
Pays
de
Liège
Land
v.
Luik
Nom de
Jésu
s
Naam Je
zus
Chien
Mar
in
Zeeh
ond
at
s
Quai à la Chaux Kalkkaai
Quai à la Houille Steenkoolkaai
Rue d
u Pe
uplie
r
Popu
liers
traat
Rue
du R
oule
auRo
lstra
atPl
. du
Bégu
inag
eBe
gijn
hof
Cyprès
Cipres
R. d. B
éguin
age
Begijn
hofstr.
Lilas
Serin
g
InfirmerieFermerij
R.d.Marronnier Kastanjeboomstraat
Cité
du
Sure
auVl
ierw
ijk Rue
d
u
Gran
d
Hosp
ice
Gro
otgo
dshu
isst
raat
Rue Marcq -str.
Qua
i au
x P
ierr
es d
e Ta
ille
Ard
uink
aai
Qua
i au
Foin
Hoo
ikaa
iKV
S
Rue de LaekenLakensestraat
Imp.
d. M
atel
ots
Mat
roze
ngan
g
Wer
fkaa
i
R. d
. Ch
antie
r
Wer
fstr
aat
R. du MagasinPakhuis- s
tr.R
ue d
esCo
mm
erça
nts
Koop
l iede
nstr
aat
RueVanGaver -str. Im
p.Va
n H
oete
r
-
gang
Rue
St-J
ean
Népo
muc
ène
St.-J
an N
epom
ucen
usst
raat
Éche
lles
Ladd
ers Ruedel’Épargne
Spaar-straat
R. S
t- R
och
St.-R
ochu
sstr.
Rue du Pélican
Pelikaan- straat
Boulevard Émile Jacqmain -laan
Rue
duPo
ntNe
uf
Nieuw
-
brug
Rue
du C
irque
Circ
us-
str.
Rue
Vand
er E
lst -s
traat
Rue
des
Hiro
ndel
les
Zwal
uwen
stra
at
Rueaux
FleursBloemenstraat Boule
vard Adolphe M
ax -laan
Rue
deMalines Mechelsestra
at
Rue Saint- Pierre
Sint-Pietersstraat
Rue de la FiancéeBruids- straat
R.
d.
Finist
ère
Fin
ister
raes
tr.
ColombierDuivenkot
Rue
St-
Mic
hel
St.-
Mic
hiel
sstr
aat
Nieuw- stra
at
City
2
Rue des Cendres
Asstraat
Rue du Damier
DambordstraatRu
e aux
Cho
uxK
ools
traa
t
RueduCanonKanonstraat
Plac
e de
s M
arty
rsM
arte
laar
s-pl
einRoses Rozen
Œillets
Rue du
Pers
ilPeter s el
iest
r.Ru
e de
s Bo
iteux
Kreu
pelen
stra
at
RueduMara
is
Broekstraat
Rue
dela
Blan
chis
serie
Blek
erijs
traat
l’Om
meg
ang
-s
traa
t
Rue
de
Rue d
es S
ables
Zand
stra
at
RueSt
-Lau
rent
St.-L
au
ren
sstr.
Rue du Meiboom -straat
Rue J. de Brouchoven
de Bergeyck -straat
Bd Pachéco
Pl. d
u Co
ngrè
sCo
ngre
sple
in
Rue Vandermeulen
-str.Vésa
leVe
saliu
s
Rivo
listra
at
Quai du Commerce
Handelskaai
uthu
lst
de la
sstr
aat
Q.auxBarques SchuitenkaaiTimmerhoutkaai
Quai au Bois de C
onstruction
Bd. d’Ypres Ieperlaan
Boul
evar
d de
Dix
mud
e
Dik
smui
dela
an
aan
Plac
e de
l’
-ple
in
Squa
re
-sq
uare
Boul
evar
d Ba
udou
inBo
udew
ijnla
an
Boul
evar
d d’
Anve
rsAn
twer
psela
an
North GateGraaf de Ferraris
Rue
Frèr
e-Or
ban
-str.
Chaussée d’AnversAntwerpsesteenweg
Ruedel’AngleHoekstraa
t
Arc
Boulevard du Roi Albert II Koning Albert II-laan
Boog
Rue du FrontispiceFrontispiesstraat
Rue de
l’Harm
onie
-strR.delaFlèche Pijlstraat
Rue
du F
aubo
urg
Voor
stad
sstra
at
Rue
Nico
lay -s
tr.
Rue
Sim
ons
-stra
atR.
d. P
eupl
eVo
lkss
traat
R. d
es C
harb
onni
ers
Kool
bran
ders
stra
at
Rue du M
archéMarktstraat
Rue
des
C
rois
ades
Krui
svaa
rten
stra
at
Rue
G. M
athe
us -
stra
at
Bien
fais
ance
Wel
dadi
ghei
d
Rue du ProgrèsVooruitgangstr.
Pl. C
h. R
ogie
rK.
Rog
ierp
l.
Rue Gineste -
str.
St-L
azar
eSt
.-Laz
arus
Rue du Progrès
Avenue de l’Héliport
Heliha
Quai de Willebro
Akenkaai
Quai
de la
Voi
rieRu
imin
gska
ai
Havenlaan
t
-str
.Roue
g.Pl
ace
Font
aina
s-p
lein
d.l .
Chauffe r ett
eRue
Lolle
pots t r aat
Plattesteen
Tein
turie
rsVe
rver
sBo
nSe
cour
sBi
jstan
dsJa
rdin
des
Olivesde
s Gra
nds
Carm
es
Rue
Liev
evro
uwbr
oers
str.
Olive
ten-
hof R. d. l. Gouttière
Gootstr.
R.de
sMoin
eaux
Mus
sen-
str.
Rue du Midi
Zuid- s
traat
Bogaarde
nstra
at
Boga
rds
R. d
.
e Philip
pede
Cham
pagn
e-s
tr.
Rue Van
Helmont -s
traat
Rue Rouppe-st
raat
Plac
eR
oupp
e-pl
ein Ch
asse
urJa
gers
Rue
des
Urs
ulin
es
RueduPoinçonPriemstraat
Communicatiecentr
Bd. St-LazareSt.-Lazaruslaan
Squa
reVi
ctor
ia R
egin
a-p
lant
soen
Che
min
de F
er
Spo
orw
eg
Rue
de la
Riv
ière
Rivi
er-
stra
atRue
Dup
ont
Dup
onts
traa
t
Rue
de
la P
rair
ieW
eide
- s
traat
Rue
de
l’Asc
ensi
onBe
rgop
stra
at
Krui
dtui
nstr
aat
Rue Botanique
R. G
odef
roid
de
B
ouillo
n
Godf
ried
van
Boui
llons
tr.
Rue
Sai
nt-
Fr
anço
is
Sint
-Fra
ncis
cuss
taat
Rue Musin -straat
Rue d
e la
PostePoststraat
Rue Verte
Groenstraat
Rue Linné
Linnéstraat
Rue des PlantesPlantenstraat
Plac
eSt
-Laz
are
St.-L
azar
us-
plei
nRuedeBrabantBrabantstraat
Aarschotstraat
Rue Verte
Rue
de la
Cha
umiè
reH
utst
raat
Pte R. d. Secours Kl. Hulpstr.
Rue
des
Sec
ours
Hul
pstr
aat
Rue de laPoste
St.-
Mar
iaSt
e-M
arie
Plac
e de
la R
eine
Koni
ngin
nepl
ein
R. d
e Be
ughe
m-s
tr.
Rue Royale
Koningsstraat
Port
e de
Scha
erbe
ek
B ischof fshe imlaan
Plac
e de
sBa
rric
ades
Barr
icad
en-
plei
n
Rue de
la Sa
blonn
ière
Zave
lput
RueVan Orley
-str.
Vereniging- str.
Rue de l’Association
Révolu
tion
Omwentel
ings
Av. G
alilée
-laa
n
Boul
evar
d du
Jar
d in
Bota
niqu
e
Krui
dtu i
n laa
n
Av. V
icto
ria R
egin
a -la
an
Kru
idtu
in
Jard
in
Bot
aniq
ue
Aven
ue
du
Bou
leva
rd
Bolw
erk l
aan
Av.del’AstronomieSterrenkunde- laan
Squa
reH
. Fric
k-s
quar
e
Pl. Q
uete
let
-ple
in
R. du Pôle Poolstr.
Rue
Bria
lmon
t -st
r.
Ges
ù
Rue de la Comète Staartsterstr.
Rue du Méridien Middaglijnstraat
Rue
Tra
vers
ière
Dw
arss
traa
tD
war
s-st
raat
Rue
Gillo
n
Gillo
nstr
aat
Rue de la LimiteGrensstraat T
Mol
enst
raat
Rue
de l’
Unio
nUn
iest
raat
Chaussée de Haecht
Chaussée de
Haachtse- steenweg
Rue Jo
saph
Rue
Corn
et d
e Gr
ez-s
traat
Rue
de l’
Abon
danc
eOv
ervl
oeds
traat
Rue
Phi
lom
ène
Rue
Van
Dyc
k
-st
raatRue
R
Rue Ro
Pale izenstraat
Rue
de la
Fra
tern
itéBr
oede
rsch
apst
raat
Belg
acom Bo
real
WTC
III
Phoe
nix
Hen
drik
Cons
cien
ce
Wet
stra
at
R. d
e la
Con
stitu
tion
Gro
ndw
etst
raat Allée Thibaut -allee
C
los
du P
arna
sse
Parn
assu
s-ga
arde
Regen
tlaan
Bd du R
égen
t
Pl. d
e la
Nat
ion
Nat
iepl
ein
Rue RoyaleKoningsstraat
Rue de Rivoli
Pacheco-laan
Passage 44Doorgang 44
Scha
arbe
ekse
poor
t
Rue
Alla
rd-s
tr.
V
Pl. d
u N
ord
Noo
rdpl
.
A.Be
rtulo
t
Anjelieren
Collé
giale
Kanselarijstraat
Ron
d-Po
int
R. C
lique
t-p
lein
Musée
Mus
eum
O.L.V.
van
Graties
tr.
straat
Cité
Rons
man
s
-w
ijk
R. des Sablons
Z
avelstr.
str.
Gro
teZa
vel
Gal. de
Ruysbroeck
Ruisbroek-
galerij
Val des
Roses Rozendal
Imp. du Cheval
Paardgang
Pass
age
du N
ord
Noor
d-do
orga
ngGa
l. du
Com
mer
ceHa
ndels
-
galer
ij
BrandweerPompiers
Rue Ste-Ca
ther
ine
Pontd.l.Carpe Karperbrug
Arba
létrie
rs
Kruis
boog
-
schu
tters
Escr
imeu
rsSc
herm
ers
Jard
in
Rom
pu
Geb
roke
nhof
St.-
Joze
fSt
-Jos
eph
Hal
len
van
Scha
arbe
ekH
alle
s de
Sch
aerb
eek
Gem
. hui
sSt
.-Jo
ost
Mai
s.co
mm
.St
-Jos
se
Le B
otan
ique
NO
OR
DST
ATIO
N
GAR
E D
U N
OR
D
Centre de Communica
St.-
Jan
St-J
ean
Cong
res
Fini
ster
rae
Fini
stèr
e
Fina
ncie
tore
nTo
ur d
es F
inan
ces
ArcadengebouwQuartier des Arcades
Espl
anad
egeb
ouw
Q. d
e l’E
spla
nade
Vesa
liusg
ebou
wQ
uart
ier V
ésal
e
St.-
Jaco
b-op
-Ko
uden
berg
St-
Jacq
ues-
sur-
Cou
denb
erg
Kap
elle
kerk
Cha
pell
e
Sq. B
reug
hel-
l’Anc
ien
Breu
ghel
-de
-Oud
esq.
Hos
pice
Pach
éco Be
gijn
hofk
erk
Égl.
du
Bégu
inag
e
-str.
Even
tail
Waa
ier
VGC
Kaai
thea
ter
Quai Béco -k
aai
Qua
i du
Bate
lage
Schi
pper
ijkaa
i
PlaceduSamed
i
Boul
evar
dBi
scho
ffsheim
Bijs
tand
Bon
Seco
urs
AB
MIM
WEU
UEO
Min
st. B
uite
nl.
Zake
nAf
f. É
tran
gère
s
Rek
enho
fCo
ur d
esCo
mpt
es
Prin
s Al
bert
-ka
zern
eCa
sern
ePr
ince
Alb
ert
Pass.
M.
Yourc
enar
-doorg
.
Min
. van
de
Vlaa
mse
Gem
eens
chap
Vaa
rtst
raat
Rue
du
Can
al
Inno
Elsensesteenweg
e
Gro
otgo
dshu
is
Vlaa
ms
Parl
emen
t
Théâ
tre
du P
arc
Plac
e du
Mon
t-de
-Pié
téBe
rg-v
an-B
arm
hart
ighe
ids-
plei
n
Théâ
tre
Nat
iona
l
Pala
is d
e la
Nat
ion
Parl
emen
tSt
.-H
uber
tus-
Gal
.St
.-H
uber
t
Cong
resp
alei
sPa
lais
du
Cong
res
Asce
nseu
rPo
elae
rt-l
ift
Plac
e de
sW
allo
nsW
alen
plei
n
Rue M. Popelin-straat
Passage Ch. Rogier-doorgang
Mun
tpun
t
de la
Rég
ion
de
Warmoestra
at
Ham
erst
raat
Bassin Béco -dok
Prox
imus
Haecht
PARK
PARC
LOU
IZA
IJZE
R / Y
SER
S
TE-
CATH
ERIN
E
S
T.-K
ATEL
IJN
E
KRU
IDTU
INBO
TAN
IQU
E
KUN
ST-W
ETAR
TS-L
OI
TROON / TRÔNE
NAA
MSE
POO
RTPO
RTE
DE
NAM
UR
SAIN
CTEL
ETTE
YSER
IJZE
R
JACQ
MAI
N
RO
GIE
R
TRÔ
NE
TRO
ON
MAD
OU
ESSENS
DE BROUCKÈRE
BELL
IAR
D
MO
NTO
YER
ANTW
ERPS
EPO
ORT
PORT
E D
’AN
VER
S
BEURS BOURSE
Carto
graf
ie :
CART
O ui
tgev
erij,
Bru
ssel
Tel.
02-2
68 0
3 45
www.
carto
.be
020
0 m
2
3 4
5
7
9
10
11
12
13
14
18
20 21
25
2627
27
29
3031
32
33
3435
36
41 42
1
24
Beur
s
Stad
huis
Plac
e du
Jeu
de B
alle
Voss
en-
plei
n
Huidevettersstraat
Rue Terr
e-Neuve
Nieuwland
l
Rue d
es R
enar
ds
Voss
enst
raat
Rue d
es C
apuc
ins
Kapu
cijne
nstr.
Rue Blaes
Blaes- stra
at
Rue S
aint-G
hisla
inSi
nt-
G
isle
inss
traa
t
Rue de Nancy-straat
Rue d
u M
iroir
Spieg
el-st
raat
R. d. Visit
andines
Visitandinenstr
aat
Rue N
otre
-Seig
neur
Ons-
Heer
stra
at
Rue
des
Brig
ittin
es
Brig
ittin
enst
raat
R.delaChap
elle
Kape
llestr
. Pl. d
e la
Cha
pelle
Kape
llem
arkt
Hoog-
ue Haute
Wolst
raat
Rue d
u Fau
cVa
lkstr
Pala
is d
e Ju
stic
e
Just
itiep
alei
s
Rue des
Minim
es
Miniemenstraat
Miniemenstraat
Rue des Minimes
Rue de
l’Épé
e
Zwaa
rdstr
aat
R. N.D
. d. G
râce
R. d
. l. P
orte
Roug
eRo
depo
ort
Rue
Chris
tine
Kris
tinas
traa
t
R. d
. Tem
ple
Tem
pelst
raat
R. d
. Cha
ndel
iers
Kan
dela
ars-
s
traat
R. d. l. SamaritaineSamaritanesse- str.
Boul
evar
d de
Wat
erlo
o -la
an
dela
Tois
on
d’Or
Guld
envl
iesl
aan
de Stassartstraat
Rue
St-A
lpho
nse
Rue
de B
ério
t -st
raat
RueSc
ailq
uin-
stra
at
S
Rue Potagère
War
Leuv
ense
stw
g
Rue
du
Mar
teau
Rue
Jos
eph
II
Rue
Hyd
ra
Liefdadigheids-straat
Rue de la Charité
Handelsstr.
Rue du Commerce
Handels- straat
Rue du Commerce
Rue
Gui
mar
d -s
traa
tSq
uare
Frèr
e-O
rban
-squ
are
Rue de l’Industrie
Nijverheids-
straat
Rue de la Science
Wetenschaps-
Rue de l’Alliance
Verbondstraat
Sq. d
u Ba
stio
nBo
lwer
ksq.Pl
. du
Cham
pde
Mar
sM
arsv
eldp
lein
R. d
u Ch
amp
de M
ars
Mar
svel
dstr.
Aven
ue M
arni
x -la
an
Rue d’Egmont -s
tr.
Rue
de Hornes
Hoornestr.
Rue d
e
l’Esp
lanad
e
-stra
at
R. de P
aris
Parijs
- str.
Gal
erie
de
laPo
rte
de N
amur
Naa
mse
-po
ortg
aler
ij
Rue d’Édimbourg Edinburgstraat
Rue de NaplesNapelsstraat
Rue d’Alsace-Lorraine Elzas-Lotharingenstraat
Rue de Londres
Londenstraat
Pl. d
e Lo
ndre
sLo
nden
plei
n
Rue de D
ublin -s
traat
Rue Maj. R. Dubreucq -straat
Gal
. d’Ix
elle
sEl
sens
egal
.
FrancartRue
-straatE. Solvaystr.
Rue Longue
Chau
ssée
de
Wav
re
Wav
erse
stee
nwe
Rue du Trône
Troonstra
at
Rue du Trôn
Rue
du
Luxe
mbo
urg
Luxe
mbu
rgst
raat
Squa
rede
Mee
ûs
de M
eeûs
-sq
uare
Rue
Caro
ly
-str
aat
Rue de
Fleurus
-str.
Rue
Mon
toye
rM
onto
yers
traa
t
Be l
l iar
dstr
aat
Rue Marie de Bourgogne
Maria van B
ourgondië-
Rue du
Parnas
suss
Rue d’Id
alie
R
Rue
du C
ongr
èsCo
ngre
sstra
at
Rue
de
Leuv
ense
-
weg
Rue
de la
Cro
ix d
e Fe
rIJ
zere
nkru
isst
raat
Pl. d
e la
Libe
rté
Vrijh
eids
plei
n
Rue de
s Cult
es
Ered
ienst-
s
tr.
Rue du Nord Noord- straat
Pte.
rue
d. N
ord
Kte
. No
ords
tr.
Pl. S
urle
t de
Chok
ier -
pl.
Rue de
la PresseDrukpersstraat Rue Ducale
Her
togs-str.
Plac
eM
adou
-ple
in Kunst laan
Avenue des Arts
Regent laan
Boulevard du Régent
Rue
de
la L
oi
Wet
stra
at
Boulevard du Régent
Regentlaan
Avenue des Arts
Kunstlaan
Rue DucaleHertogs-
straat
Rue Ducale
Rue
Zinn
er-s
traat
Rue
Lam
berm
ont
-stra
atPl
ace
des
Pala
is P
alei
zenp
lein
Plac
e R
oyal
eKo
ning
sple
in
Rue du Pépin Kernstra
at
Rue de N amurNaamses
tra
at
Plac
e du
-ple
inR
ue B
rede
rode
-st
raat
Rue d
e la
Pépin
ière
Boom
kwek
erijs
traat
R
. des
Col
onies
Kolo
niën
str.
Treu
renb
erg
RueRavenstein -straat
Bdde
Berlaim
ont-la
an
Rue
deLi
gne
-stra
at
R. d. l’
Ense
ignem
ent
Ond
errich
tsstr.
Par
c d
eB
ruxe
lles
Koni
nklij
k Pa
leis
Pala
is R
oyal
War
ande
Park
-sc
houw
burg
Pale
is d
er N
atie
Rue de la Chancellerie
Rue
deLoxum
Loks
um-str.
R.du
Card
. Mer
cier
Kard
. Mer
cier
str.
Mar
ché
au
Bois
Hou
tmar
kt
Mont d
es Ar
ts
Kun
stberg
Rue de
s Sols
Stuiv
ersstr
aat
Galerie
Raven
stein
-gale
rij
Canter
steen
Kanter
steen
Putte
rijRue
des
Com
édien
s
Kom
edian
tens
traat
Banq
ueN
atio
nale
Nat
iona
leBa
nk Kath
edra
alCa
théd
rale
Cong
resz
uil
Colo
nne
du C
ongr
ès
Pale
is d
erAc
adem
iën
Pala
is d
esAc
adém
ies
Rue Royale
KoningsstraatRue Royale
Koningsstraat
Rue
duGo
uver
nem
ent P
rovi
soire
Voor
lopi
g Be
win
dstra
at
Mun
tcen
trum
Cent
re M
onna
ie
Boulevard Anspach
Anspachlaan
Rue de
l’Écu
yer
Bissch
opsstraa
t
R. d
e l’Év
êque
R. d
. l. B
ours
eRu
e H. M
aus
Ru
e du
Mar
ché
aux
Poul
etsRue des Halles
Rue de la
Vierge N
oire
Grétry Rue d
es Frip
iers
Bddel’ImpératriceKeizerinlaan
Wol
veng
rach
t
Rue Léopold
Rue
dela
Mon
tagne
Gal. de la Reine
Galerie du Roi
Putte
rieRue
du
Midi
R. de
la
Collin
e
Ruedu
Lom
bard
R. C
h. Bu
ls
K.
Buls
str.
GAR
ECE
NTR
ALE
Carr
ef. d
e l’
Euro
peEu
ropa
-kr
uisp
unt
Plac
e St
e-G
udul
e
St.-G
oede
lepl
.
Parv
isSt
e-G
udul
e
Rue d
’Ass
aut
Stor
mst
raat
Rue d’
Arenbe
rg
-straa
t
Mon
tagneauxHerbesPotagères
Rue
Warmoesberg
Rue
du F
ossé
aux
Lou
ps Leopoldstraat
De M
unt
La M
onna
ie
Pl. d
. l.
Mon
naie
Mun
t
Schi
ldkn
aaps
str.
Hallen- straat
Beur
sstra
at
-stra
at
Bour
se
Pl.
de
la B
ours
eBe
ursp
l.St
.-N
ikla
asSt
-Nic
olas
Rue
-straa
t
Kleerko
persstra
at
Rue
des
Pier
res
Stee
nstr.
R.de
sBo
uche
rsBe
enho
uwers
str.
R. d. Marché
aux
Herbe
s Grasmarkt
Berg
stra
at
Heuv
elstr.
Gra
nd-
Plac
e
Hôt
el d
eVi
lle
Gro
te
M
arkt
Rue de Ruysbroeck
Ruisbroekstraat
R. d
e la P
aille
Stro
stra
at
R. Ste-
Anne
St.-A
nnas
tr.
Imp.
St-J
acqu
es
St.-J
acob
sg.
Rue
Bode
nbro
ek-
RueLebeau-straa
t
Plac
e du
G
rand
S
ablo
n
Rue de la
Régence
Regentschapsstraat
Rue Ernest A
llard -s
traat J. D
upontRue
-str.
RueCoppens
-str.
Pl.
du P
etit
Sabl
onKl
eine
Zav
el
Egm
onttu
in
Par
cd’
Egm
ont
Egm
ontp
alei
s
Pala
is d
’Egm
ont
Cons
erva
tori
umCo
nser
vato
ire
Plac
e du
Mus
éeM
useu
m-
plei
n
Mus
ea v
oor S
chon
eKu
nste
nM
usée
s de
sBe
aux-
Arts
Koni
nklij
keBi
blio
thee
kBi
blio
thèq
ueR
oyal
eKuns
tber
gM
ont d
es A
rts
Coude
nberg
Koude
nberg
HofbergR. M
ontag
ne
de la
CourRue
VillaHerm
osa
-str.
Rolle
beek
Rue
de-s
tr.
Rue
Van M
oer
-str.
R. de l’
Arbr
eBo
omst
r.
Plac
ePo
elae
rt-p
lein
Ruedu
Grand Cerf
Grotehert
straat
Rue Quatre Bras
Quatre
Brasst
es
Rue
Ch.
Han
ssen
s-s
tr.
Rue
Baro
nHo
rta -s
tr.
Ursu
linen
stra
at
Celle
broe
rsst
raat
Rue
des Alex
iens
Rue
d’Ac
cola
y-s
traat
Pl. d
eD
inan
t-p
leinR. de D
inant
-st
raatR. d. l’Escalier
Trapstraat
Rue de Viller
s
Viller
s-str
aat
Bd.
del’E
mpe
reur
Keize
rsla
an
Pl. d
el’A
lber
tine
Albe
rtin
a-pl
ein
R. de l
’Hôp
ital
Gasthu
isstra
at
Rue
Sain
t-Jea
nSi
nt-J
anss
tr.
Pale
is v
oor
Scho
neKu
nste
nPa
lais
des
Beau
x-Ar
ts
Pl. S
t-Je
anSt
.-Ja
ns-
plei
n
Rue
Duq
uesn
oy
-stra
at
Pl. d
. l. V
ieill
eHa
lle a
ux B
lés
Oud
Kor
enhu
is
Rue du Chêne
Eikstra
at
Ruedel’Étuve
Stoofs
traat
Man
neke
nPi
s
Lombard
stra
at
R. d. l’Amigo
Vruntstraat
Bra
sseu
rsBr
ouw
ers
Rue
desChapeliers
Hoe
denmakersstr.
Ruede
la
Violette
Violet-stra
at
Marché
aux Fro
mages
Kaas-
markt Ruedes
Éperon
niers
Spoor-make
rsstra
at
Kersten
-
mannekensHomme
Chrétien
Rue de la Madeleine
Magdalena-steenweg
CEN
TRAA
LST
ATIO
N
Infan
te Isa
bella
-
str.
Rue de
l’Infan
te Isa
belle
Gal.Bortier -gal.
Gal
. d.
l’Ago
ra-g
al.
Rue
duM
ar
chéauChar
bon
Kol e
nm
arktZuidstr.
Tabora Pte rue a
u Beurre
Rue au
Beu
rre
Boter
straa
tKte. Boters
tr.
Hareng
sHari
ng
Kte. Bee
nhou
wersstr
.
Pte. r.
d. Bou
chers
R.d.
l.Fo
urcheGreepstraa
t
KoninginnegalerijKoningsgalerij
R. des Dominicai
ns
Rue aux L
aines
Wolstraa
t
Ruedes
Petits
Carm
es
Karmeli
eten-
str.
Baud
et Ezels
Reine
tte
Pipp
elingRue Thérésienne
Theresianenstraat
Imp.
d.Bo
rgen
dael
-gan
g
Rue Watteeu
-str.
Plac
e Em
.Va
nder
veld
e -p
lein
Rue
J.
St
even
s
-s
tr.
St-E
sprit
H. Gee
st
Predikh
erenstr. Ga
l. de
sPr
ince
sPr
inse
n-ga
lerij
Rue
Mon
tagn
e du
Par
cW
aran
debe
rg
Douze Apôtres
Twaalf- apostelen
Rue des Paroissiens
Marquis Mark
iesParochiaansstr.
G
entil-
homme Jonk
ers
Place d. LouvainLeuvense-
plein
Wild
ewou
d str
aat
St.-G
oede
le-
voor
plei
n
del’O
ratoir
e
Rue M
ontag
ne
Orat
oriën
-
berg
R. d. l. Banque Bankstraat
R. d
. Mon
iteur
Staa
tsbl
adss
tr.
R. d. l.Tribune -str.
Rue d. Parlement
Louv
ainParlements- straat
Pige
ons
Duiv
en P
teru
e d.
Min
imes
Kte
Min
iem
en-
str.
Pl. d
. l.
Just
ice
Ger
echt
sple
in
Guld
enho
of
d
Tête
d’Or
Poivr
ePe
per
Vlees-e
n-Brood
Chair et Pain
R. d’Une
Personne
Eénm
ansst
r.
Marché
aux P
eaux
Huiden
markt
T’Serc
laes
R. d
. Prin
ces
Prins
enstr
.R.
d. l.
Rein
e
Konin
ginne
str.
Gal. d
u Cen
tre
Cent
rum
galer
ij
Imp.
d. l. F
idélité
Getrou
wheids
g.
Rue d’ArgentZilverstraat
Colle
giale
Six Jeunes Hommes
Zesjonkmans
Q
uatre
Fils Aym
on
Vierhe
ems-
kind
eren
Plac
ed’
Espa
gne
Span
jepl
ein
Brus
sels
Hoo
fdst
edel
ijkPa
rlem
ent
Brux
elle
s-Ca
pita
le
Rue
duBo
isS
auva
ge
Rue T
erarke
n-st
r.
ND
de
laCh
apel
leO
LV te
r K
apel
le
Rue Blaes
Blaesstraat
Hoogstraat
RueHaute
Min
iem
en
Min
imes
OLV
ten
Zave
l
ND
au
Sabl
on
Kon.
Circ
usCi
rque
R
oyal
Gal
erie
s de
la T
oiso
n d’
Or
Gul
denv
lies-
gal
erije
n
Poisso
nnier
s
Rue
A. O
rts -
straa
t
Kart
uize
rsst
raat
Pl. S
t-G
éry
Rue Neuve
R. de
s Aug
ustin
s
Plac
eD
e Br
ouck
ère
-ple
in
Quai aux BriquesQuai au Bois à Brûler
xMarc
héau
xGrains
St.-G
orik
spl.
B or gw
al
B or gva
l
Rue
St-Géry
St.-G
orikss
tr.
Ric
hes
Clai
res
enst
raat
Éclip
se
Eclip
s
RuedelaGrandeÎleGrootEiland
Rijk
eKl
aren
stra
at
Antoine
Dan
saerts
traat
OudeGraanm
arkt
ff lsstraat
Rue
J.Va
nPr
aet
-str.
Kiek
enm
arkt
P. DevauxRue
-str.
St.-
Katelijn
estr.
Visverk
opers
St.-
Kate
lijne
Ste-
Cath
erin
ePl
ace
Ste-
Cath
erin
e
St.-K
atel
ijne-
plei
n
Rue
Mel
sens
-stra
at
RueJ. Plateau
-str.
Zaterdag- plein
Zwarte Lieve
vrouwstr.
Augu
stijne
nstr.
Brandhoutkaai
Baksteenkaai
Vla amsesteenweg
Pays
de
Liège
Land
v.
Luik
Nom de
Jésu
s
Naam Je
zus
Chien
Mar
in
Zeeh
ond
at
s
Quai à la Chaux Kalkkaai
Quai à la Houille Steenkoolkaai
Rue d
u Pe
uplie
r
Popu
liers
traat
Rue
du R
oule
auRo
lstra
atPl
. du
Bégu
inag
eBe
gijn
hof
Cyprès
Cipres
R. d. B
éguin
age
Begijn
hofstr.
Lilas
Serin
g
InfirmerieFermerij
R.d.Marronnier Kastanjeboomstraat
Cité
du
Sure
auVl
ierw
ijk Rue
d
u
Gran
d
Hosp
ice
Gro
otgo
dshu
isst
raat
Rue Marcq -str.
Qua
i au
x P
ierr
es d
e Ta
ille
Ard
uink
aai
Qua
i au
Foin
Hoo
ikaa
iKV
S
Rue de LaekenLakensestraat
Imp.
d. M
atel
ots
Mat
roze
ngan
g
Wer
fkaa
i
R. d
. Ch
antie
r
Wer
fstr
aat
R. du MagasinPakhuis- s
tr.
Rue
des
Com
mer
çant
sKo
opl ie
dens
traa
t
RueVanGaver -str. Im
p.Va
n H
oete
r
-
gang
Rue
St-J
ean
Népo
muc
ène
St.-J
an N
epom
ucen
usst
raat
Éche
lles
Ladd
ers Ruedel’Épargne
Spaar-straat
R. S
t- R
och
St.-R
ochu
sstr.
Rue du Pélican
Pelikaan- straat
Boulevard Émile Jacqmain -laan
Rue
duPo
ntNe
uf
Nieuw
-
brug
Rue
du C
irque
Circ
us-
str.
Rue
Vand
er E
lst -s
traat
Rue
des
Hiro
ndel
les
Zwal
uwen
stra
at
Rueaux
FleursBloemenstraat Boule
vard Adolphe M
ax -laan
Rue
deMalines Mechelsestra
at
Rue Saint- Pierre
Sint-Pietersstraat
Rue de la FiancéeBruids- straat
R.
d.
Finist
ère
Fin
ister
raes
tr.
ColombierDuivenkot
Rue
St-
Mic
hel
St.-
Mic
hiel
sstr
aat
Nieuw- stra
at
City
2
Rue des Cendres
Asstraat
Rue du Damier
Dambordstraat
Rue a
ux C
houx
Koo
lstr
aat
RueduCanonKanonstraat
Plac
e de
s M
arty
rsM
arte
laar
s-pl
einRoses Rozen
Œillets
Rue du
Pers
il
Peter s elie
str.
Rue
des
Boite
ux
Kreu
pelen
stra
at
RueduMara
is
Broekstraat
Rue
dela
Blan
chis
serie
Blek
erijs
traat
l’Om
meg
ang
-s
traa
t
Rue
de
Rue d
es S
ables
Zand
stra
at
RueSt
-Lau
rent
St.-L
au
ren
sstr.
Rue du Meiboom -straat
Rue J. de Brouchoven
de Bergeyck -straat
Bd Pachéco
Pl. d
u Co
ngrè
sCo
ngre
sple
in
Rue Vandermeulen
-str.Vésa
leVe
saliu
s
Rivo
listra
at
Quai du Commerce
Handelskaai
uthu
lst
de la
sstr
aat
Q.auxBarques SchuitenkaaiTimmerhoutkaai
Quai au Bois de C
onstruction
Bd. d’Ypres Ieperlaan
Boul
evar
d de
Dix
mud
e
Dik
smui
dela
an
aan
Plac
e de
l’
-ple
in
Squa
re
-sq
uare
Boul
evar
d Ba
udou
inBo
udew
ijnla
an
Boul
evar
d d’
Anve
rsAn
twer
psela
an
North GateGraaf de Ferraris
Rue
Frèr
e-Or
ban
-str.
Chaussée d’AnversAntwerpsesteenweg
Ruedel’AngleHoekstraa
t
Arc
Boulevard du Roi Albert II Koning Albert II-laan
Boog
Rue du FrontispiceFrontispiesstraat
Rue de
l’Harm
onie
-strR.delaFlèche Pijlstraat
Rue
du F
aubo
urg
Voor
stad
sstra
at
Rue
Nico
lay -s
tr.
Rue
Sim
ons
-stra
atR.
d. P
eupl
eVo
lkss
traat
R. d
es C
harb
onni
ers
Kool
bran
ders
stra
at
Rue du M
archéMarktstraat
Rue
des
C
rois
ades
Krui
svaa
rten
stra
at
Rue
G. M
athe
us -
stra
at
Bien
fais
ance
Wel
dadi
ghei
d
Rue du ProgrèsVooruitgangstr.
Pl. C
h. R
ogie
rK.
Rog
ierp
l.
Rue Gineste -
str.
St-L
azar
eSt
.-Laz
arus
Rue du Progrès
Avenue de l’Héliport
Heliha
Quai de Willebro
Akenkaai
Quai
de la
Voi
rieRu
imin
gska
ai
Havenlaan
t
-str
.Roue
g.Pl
ace
Font
aina
s-p
lein
d.l .
Chauffe r ett
eRue
Lolle
pots t r aat
Plattesteen
Tein
turie
rsVe
rver
sBo
nSe
cour
sBi
jstan
dsJa
rdin
des
Olives
des G
rand
sCa
rmes
Rue
Liev
evro
uwbr
oers
str.
Olive
ten-
hof R. d. l. Gouttière
Gootstr.
R.de
sMoin
eaux
Mus
sen-
str.
Rue du Midi
Zuid- s
traat
Bogaarde
nstra
at
Boga
rds
R. d
.
e Philip
pede
Cham
pagn
e-s
tr.
Rue Van
Helmont -s
traat
Rue Rouppe-st
raat
Plac
eR
oupp
e-pl
ein Ch
asse
urJa
gers
Rue
des
Urs
ulin
es
RueduPoinçonPriemstraat
Communicatiecentr
Bd. St-LazareSt.-Lazaruslaan
Squa
reVi
ctor
ia R
egin
a-p
lant
soen
Che
min
de F
er
Spo
orw
eg
Rue
de la
Riv
ière
Rivi
er-
stra
atRue
Dup
ont
Dup
onts
traa
t
Rue
de
la P
rair
ieW
eide
- s
traat
Rue
de
l’Asc
ensi
onBe
rgop
stra
at
Krui
dtui
nstr
aat
Rue Botanique
R. G
odef
roid
de
B
ouillo
n
Godf
ried
van
Boui
llons
tr.
Rue
Sai
nt-
Fr
anço
is
Sint
-Fra
ncis
cuss
taat
Rue Musin -straat
Rue d
e la
PostePoststraat
Rue Verte
Groenstraat
Rue Linné
Linnéstraat
Rue des PlantesPlantenstraat
Plac
eSt
-Laz
are
St.-L
azar
us-
plei
nRuedeBrabantBrabantstraat
Aarschotstraat
Rue Verte
Rue
de la
Cha
umiè
reH
utst
raat
Pte R. d. Secours Kl. Hulpstr.
Rue
des
Sec
ours
Hul
pstr
aat
Rue de laPoste
St.-
Mar
iaSt
e-M
arie
Plac
e de
la R
eine
Koni
ngin
nepl
ein
R. d
e Be
ughe
m-s
tr.
Rue Royale
Koningsstraat
Port
e de
Scha
erbe
ek
B ischof fshe imlaan
Plac
e de
sBa
rric
ades
Barr
icad
en-
plei
n
Rue de
la Sa
blonn
ière
Zave
lput
RueVan Orley
-str.
Vereniging- str.
Rue de l’Association
Révolu
tion
Omwentel
ings
Av. G
alilée
-laa
n
Boul
evar
d du
Jar
d in
Bota
niqu
e
Krui
dtu i
n laa
n
Av. V
icto
ria R
egin
a -la
an
Kru
idtu
in
Jard
in
Bot
aniq
ue
Aven
ue
du
Bou
leva
rd
Bolw
erk l
aan
Av.del’AstronomieSterrenkunde- laan
Squa
reH
. Fric
k-s
quar
e
Pl. Q
uete
let
-ple
in
R. du Pôle Poolstr.
Rue
Bria
lmon
t -st
r.
Ges
ù
Rue de la Comète Staartsterstr.
Rue du Méridien Middaglijnstraat
Rue
Tra
vers
ière
Dw
arss
traa
tD
war
s-st
raat
Rue
Gillo
n
Gillo
nstr
aat
Rue de la LimiteGrensstraat T
Mol
enst
raat
Rue
de l’
Unio
nUn
iest
raat
Chaussée de Haecht
Chaussée de
Haachtse- steenweg
Rue Jo
saph
Rue
Corn
et d
e Gr
ez-s
traat
Rue
de l’
Abon
danc
eOv
ervl
oeds
traat
Rue
Phi
lom
ène
Rue
Van
Dyc
k
-st
raatRue
R
Rue Ro
Pale izenstraat
Rue
de la
Fra
tern
itéBr
oede
rsch
apst
raat
Belg
acom Bo
real
WTC
III
Phoe
nix
Hen
drik
Cons
cien
ce
Wet
stra
at
R. d
e la
Con
stitu
tion
Gro
ndw
etst
raat Allée Thibaut -allee
C
los
du P
arna
sse
Parn
assu
s-ga
arde
Regen
tlaan
Bd du R
égen
t
Pl. d
e la
Nat
ion
Nat
iepl
ein
Rue RoyaleKoningsstraat
Rue de Rivoli
Pacheco-laan
Passage 44Doorgang 44
Scha
arbe
ekse
poor
t
Rue
Alla
rd-s
tr.
V
Pl. d
u N
ord
Noo
rdpl
.
A.Be
rtulo
t
Anjelieren
Collé
giale
Kanselarijstraat
Ron
d-Po
int
R. C
lique
t-p
lein
Musée
Mus
eum
O.L.V.
van
Graties
tr.
straat
Cité
Rons
man
s
-w
ijk
R. des Sablons
Z
avelstr.
str.
Gro
teZa
vel
Gal. de
Ruysbroeck
Ruisbroek-
galerij
Val des
Roses Rozendal
Imp. du Cheval
Paardgang
Pass
age
du N
ord
Noor
d-do
orga
ngGa
l. du
Com
mer
ceHa
ndels
-
galer
ij
BrandweerPompiers
Rue Ste-Ca
ther
ine
Pontd.l.Carpe Karperbrug
Arba
létrie
rs
Kruis
boog
-
schu
tters
Escr
imeu
rsSc
herm
ers
Jard
in
Rom
pu
Geb
roke
nhof
St.-
Joze
fSt
-Jos
eph
Hal
len
van
Scha
arbe
ekH
alle
s de
Sch
aerb
eek
Gem
. hui
sSt
.-Jo
ost
Mai
s.co
mm
.St
-Jos
se
Le B
otan
ique
NO
OR
DST
ATIO
N
GAR
E D
U N
OR
D
Centre de Communica
St.-
Jan
St-J
ean
Cong
res
Fini
ster
rae
Fini
stèr
e
Fina
ncie
tore
nTo
ur d
es F
inan
ces
ArcadengebouwQuartier des Arcades
Espl
anad
egeb
ouw
Q. d
e l’E
spla
nade
Vesa
liusg
ebou
wQ
uart
ier V
ésal
e
St.-
Jaco
b-op
-Ko
uden
berg
St-
Jacq
ues-
sur-
Cou
denb
erg
Kap
elle
kerk
Cha
pell
e
Sq. B
reug
hel-
l’Anc
ien
Breu
ghel
-de
-Oud
esq.
Hos
pice
Pach
éco Be
gijn
hofk
erk
Égl.
du
Bégu
inag
e
-str.
Even
tail
Waa
ier
VGC
Kaai
thea
ter
Quai Béco -k
aai
Qua
i du
Bate
lage
Schi
pper
ijkaa
i
PlaceduSamed
i
Boul
evar
dBi
scho
ffsheim
Bijs
tand
Bon
Seco
urs
AB
MIM
WEU
UEO
Min
st. B
uite
nl.
Zake
nAf
f. É
tran
gère
s
Rek
enho
fCo
ur d
esCo
mpt
es
Prin
s Al
bert
-ka
zern
eCa
sern
ePr
ince
Alb
ert
Pass.
M.
Yourc
enar
-doorg
.
Min
. van
de
Vlaa
mse
Gem
eens
chap
Vaa
rtst
raat
Rue
du
Can
al
Inno
Elsensesteenweg
e
Gro
otgo
dshu
is
Vlaa
ms
Parl
emen
t
Théâ
tre
du P
arc
Plac
e du
Mon
t-de
-Pié
téBe
rg-v
an-B
arm
hart
ighe
ids-
plei
n
Théâ
tre
Nat
iona
l
Pala
is d
e la
Nat
ion
Parl
emen
tSt
.-H
uber
tus-
Gal
.St
.-H
uber
t
Cong
resp
alei
sPa
lais
du
Cong
res
Asce
nseu
rPo
elae
rt-l
ift
Plac
e de
sW
allo
nsW
alen
plei
n
Rue M. Popelin-straat
Passage Ch. Rogier-doorgang
Mun
tpun
t
de la
Rég
ion
de
Warmoestra
at
Ham
erst
raat
Bassin Béco -dok
Prox
imus
Haecht
PARK
PARC
LOU
IZA
IJZE
R / Y
SER
S
TE-
CATH
ERIN
E
S
T.-K
ATEL
IJN
E
KRU
IDTU
INBO
TAN
IQU
E
KUN
ST-W
ETAR
TS-L
OI
TROON / TRÔNE
NAA
MSE
POO
RTPO
RTE
DE
NAM
UR
SAIN
CTEL
ETTE
YSER
IJZE
R
JACQ
MAI
N
RO
GIE
R
TRÔ
NE
TRO
ON
MAD
OU
ESSENS
DE BROUCKÈRE
BELL
IAR
D
MO
NTO
YER
ANTW
ERPS
EPO
ORT
PORT
E D
’AN
VER
S
BEURS BOURSE
Carto
graf
ie :
CART
O ui
tgev
erij,
Bru
ssel
Tel.
02-2
68 0
3 45
www.
carto
.be
020
0 m
2
3 4
5
7
9
10
11
12
13
14
18
20 21
25
2627
27
29
3031
32
33
3435
36
41 42
1
25
1000 BRUSSEL-STAD
26ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS
26
Brugmann
Amerikaans-theater
Dikkelindelaan Av. du Gros Tilleul
O.-L.-Vrouw-voorplein
ParvisNotre-Dame
Av
en
ue
du
Pa
r cR
oy
al
Laken
Japanse TorenTour Japonaise
Koninklijk
Domein
Park van
Parc de
Domaine
Royal
Koninklijk PaleisChâteau Royal
A 12
Madridlaan
Avenue de Madrid
Ko
ni n
k l ij k
Pa
r kl a
an
Sint-A
nnadreefD
rêve Sainte-A
nne
Medoristraat
Rue
Médori
Rue De Vrièrestraat
Rue desArtistes
E. Bockstael-laan B
ld. E. B
ockstael
Leopold I -straat
Rue Leopold I-str
Versai l les
Van Prae t - l aan
AvenueHouba de Strooper-laan
R. Stéphanie
Pagodenlaan
Ch. Ramaekers- str.
Rue
PlaceLouis Steens-
plein
Eeuw
feest-
laan
Boulevard du
Centenaire
Atomium
PrinsLeopold-squarePrince
Léopold
E. D
elva-straat
Ave
nue
J.S
obie
ski-l
aan
Avenue. des Rob
iniersAcacialaan
Witte
Steylsstraat Rue Steyls
PlaceE. Bockstael
-plein
HalteDe Wand-Dikke LindeDe Wand-Gros Tilleul
HalteKoningschap - Royauté
n
Boech
outla
an
Aven
ueBo
ucho
ut
Bockstael
Stuyvenbergh
Houba-
Brugmann
Bo
uleva
rdDe Smet De Naeye
r-laan
VoetballaanH
eize
lstraat Rue du Heysel
Rue
E.W
aute
rs-s
traa
t
J. LahaeystraatRue
Gasstraat
Bld. D
eS
met
HeyselHeizel
erp
se
-s
t ee
nw
eg
Masu
i-stra
at
Rue
Ess
eghe
mst
raat
Jette
Ontm
ijners-
laan
Rue
E.
Boc
ksta
el-la
an
PlaceA. Poesjkin
-plein
Rue
Ess
eghe
m
Ave
nu
eC
ha
rles
Wo
este
-laa
n
Leopold I-straat
Rue
rPannenhuisstraat
Rue
duPannenhuys
Rond-Point duPannenhuis-
plein
DeN
aeye
r-la
an
HalteWoeste
s Mirepoix
-laan
Av. O. Warland-laan
Thurn & Taxis
Hav
en
laa
n
B
Av. Je
an D
ubru
cq-la
an
duJu
bilé
Bas
sin
Verg
ote-
dok
Gro
endr
eef
Av.
du
Po
r t
A
Tour & Taxis
Allé
e Ve
rte
stra
at’E
scau
t
Pannenhuis
Belgica
elfe
estl
aan
Boul
evar
d
SquareJ. De Trooz-
square
Pont deLaken-brug
Ko
ni n
gi n
ne
l aa
n
Av . d
el a
Re
i ne
Kunstenaarsstraat
Rue Marie-ChristineMaria-Christinastr
PlaceJ.B. Willems
-plein
Placede la Maison Rouge
Roodhuisplein
Rue
deM
oors
lede
-st
raat
J.B. Depairelaan
We
r kh
ui z
e n k a a
Vi l
v oo r d
s e s t een w e
Laeken
Laken
Ko
nin
kli
jkP
ark
laa
n
© CARTO uitgeverij, Brussel
2
2324
1020 LAKEN / LAEKEN
PAR-DELÀ LES FRONTIÈRES DE L’ART
De artistieke en intellectuele elite van de hoofdstad was vanaf de 19de eeuw sterk internationaal gekleurd. Zo werkte Salu I samen met August Rodin aan de beeldhouwwerken aan de beurs. De collectie in het grafmakersatelier Salu weerspiegelt die buitenlandse aanwezig-heid in Brussel. Foto’s en souvenirs van reizen naar Italië en andere Europese bestemmingen illustreren die internationale invloed.
24 _ exposition COSMOPOLITISME AU CIMETIÈRE DE LAEKENDès le 19ème siècle, l’élite artistique et intellectuelle de la capitale provient des quatre coins du monde. C’est ainsi qu’Auguste Rodin travailla avec Salu Ier à la conception des sculptures qui ornent la Bourse. La collection de l’Atelier de sculpture funéraire Salu reflète cette présence étrangère à Bruxelles. Des photos et souvenirs de voyages en Italie et dans d’autres pays d’Europe illustrent cette influence internationale.
INFO EPITAAF AFSPRAAK : Grafmakersatelier Salu, Onze-Lieve-Vrouwvoorplein 16, 1020 Laken – RENDEZ-VOUS : Atelier de sculpture funéraire Salu, Parvis Notre-Dame de Laeken 16, 1020 Laeken
10h >17h
kaart / carte 2 : p. 26
Het kerkhof van Laken toont dat de intellectuele fine fleur van de hoofdstad internationaal gekleurd was. De Spaanse La Mali-bran veroverde de Europese scène maar vond hier haar laatste rustplaats. Franse artiesten als Rodin bepaalden mee het uitzicht van de necropool. Chinees diplomaat Lou Tseng Tsjang volgde zijn Belgische eega. Het wapen van Siam vertolkt de verdienste van G. Rolin-Jaequemyns.
23 _ visite guidée COSMOPOLITISME AU CIMETIÈRE DE LAEKENEn se promenant dans le cimetière de Laeken, on s’aperçoit que la fine fleur artistique et intellectuelle de la capitale était d’origine internationale. La Malibran, artiste espagnole qui avait conquis la scène européenne, y repose, tout comme le diplomate chinois Lou Tseng-Tsiang, qui avait suivi son épouse belge. Des artistes français comme Rodin participent à l’identité de la nécropole. Les armoiries du Siam célèbrent le mérite de G. Rolin-Jaequemyns.
INFO EPITAAF AFSPRAAK : Grafmakersatelier Salu, Onze-Lieve-Vrouwvoorplein 16, 1020 Laken – RENDEZ-VOUS : Atelier de sculpture funéraire Salu, Parvis Notre-Dame de Laeken 16, 1020 Laeken
Rondleiding NL om 10h30 en 14h (duur : 1h30) / Visite guidée en FR à 11h et 14h30 (durée : 1h30)
kaart / carte 2 : p. 26
24 KOSMOPOLITISME OP DE BEGRAAFPLAATS VAN LAKEN ...............................
23 KOSMOPOLITISME OP DE BEGRAAFPLAATS VAN LAKEN ...............................
tentoonstellingrondleiding
27SANS FRONTIÈRES ERFGOEDDAG dimanche 27 avril 2014
2727
OVER DE GRENZEN VAN DE KUNST
In 2014 kunnen we uiteraard niet voorbij aan WO I. Getuige daar-van de omverwerping van de grenzen die het leven voor de oor-log bepaalden, zowel op geografisch, psychologisch als technolo-gisch vlak. Er werd heel wat audiovisueel materiaal over de Eerste Wereld oorlog geproduceerd in allerlei genres en subgenres (news-reels, documentaires, langspeelfilms, propaganda …) waar jammer genoeg maar zo’n 20 % van overgeleverd is. Op Erfgoeddag pre-senteren we dus met trots twee hoogtepunten uit dit audiovisueel erfgoed, dat in de hele periode 2014-2018 nog regelmatig onder de aandacht zal gebracht worden.
14h The Lost Patrol, van John Ford, USA 1934
Een Britse 12-koppige patrouille wordt in de woestijn bestookt door ongrijpbare Arabieren. Fords favoriete thema, de kameraad-schap, wordt sober en viriel behandeld met zon, zand en dood als medespelers.
16h Das Tagebuch des Dr. Hart, van Paul Leni, Duitsland 1916
Paul Leni, tot dan aan de slag als art director, debuteerde met deze film gesitueerd in een Duits veldhospitaal in bezet Polen tijdens WO I. Hoewel in de eerste plaats bedoeld om het Duitse imago in het buitenland op te krikken, toont de film ook de regisseurs-kwaliteiten van Leni.
‘Look at where we are’ brengt vijf werken samen uit de Argos col-lectie van internationale kunstenaars die veertig jaar videokunst omvatten. De werken trachten de virtuele grens tussen het gepro-jecteerde en de kijker te doorbreken, waardoor ze dermate intiem worden dat ze haast fysiek voelbaar zijn.
25 _ projection LOOK AT WHERE WE ARE‘Look at where we are’ présente cinq oeuvres de la collection d’Ar-gos, signées par des artistes internationaux, qui illustrent quarante années de création vidéo. Toutes tentent de franchir la limite vir-tuelle entre la projection et le spectateur, en développant une inti-mité qui les rend presque perceptibles physiquement.
filmvoorstelling
filmvoorstelling
25 LOOK AT WHERE WE ARE ......................................................................................................................................................
26 GRENZELOOS ...........................................................................................................................................................................
INFO ARGOS, CENTRUM VOOR KUNST EN MEDIA I.S.M. ARGOS COLLECTIE AFSPRAAK : Argos, Centrum voor Kunst en Media, Werfstraat 13, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Argos, Centre pour l’art et les médias, Rue du Chantier 13, 1000 Bruxelles
12h >18h – Het programma van een uur herhaalt zich in loop. De voorstellingen vangen aan op het uur/ Programme d’une heure qui se répète en boucle et commence à l’heure précise
kaart / carte 1 : p. 24
26 _ projection SANS FRONTIÈRESEn 2014, il est impossible d’ignorer la Première Guerre mondiale, dont témoigne la chute des frontières qui régissaient la vie avant guerre, tant sur le plan géographique que psychologique et techno-logique. La production audiovisuelle évoquant la Première Guerre mondiale est abondante, dans tous les genres et sous-genres (ac-tualités, documentaires, longs métrages, films de propagande...). Malheureusement, 20 % seulement de celle-ci a pu être sauvegar-dée. Nous sommes donc fiers de vous présenter, spécialement pour l’Erfgoeddag, deux chefs d’oeuvre de ce patrimoine audiovisuel, qui seront régulièrement mis à l’honneur entre 2014 et 2018.
14h La patrouille perdue, de John Ford, USA 1934
En 1917, une patrouille britannique est attaquée dans le désert par des Arabes insaisissables. Le thème favori de Ford, la camaraderie, est traité de manière sobre et virile, avec le soleil, le sable et la mort comme protagonistes.
16h Le journal du Dr. Hart, de Paul Leni, Allemagne 1916
Paul Leni, jusqu’alors directeur artistique, réalise ici son premier film. L’action se déroule durant la Première Guerre mondiale, dans un hôpital de campagne alle-mand en Pologne occupée. Bien que l’objectif premier du film soit d’améliorer l’image de l’Alle-magne à l’étranger, il témoigne également des qualités de réalisateur de Leni.
INFO CINEMATEK I.S.M. VLAAMSE DIENST VOOR FILMCULTUUR VZW AFSPRAAK : Cinematek, Baron Hortastraat 9, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Cinematek, rue Baron Horta 9, 1000 Bruxelles
filmvoorstellingen om 14h en 16h / projections à 14h et 16h
kaart / carte 1 : p. 24
28ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS
2828
une v
ille sa
ns fr
ontiè
res
gren
zeloz
e sta
d
GRENZELOZE STAD
We brengen een bezoek aan een wijk vol grenzen : de grootste markt in België met de kleinste winkeltjes, grijs en kleurrijk, aan de rand en midden in de wereld, 76 verschillende nationaliteiten.
28 _ promenade CUREGHEM, UN QUARTIER AUX MULTIPLES FRONTIÈRESNous partons à la découverte d’un quartier aux multiples frontières : le marché le plus important de Belgique et ses minuscules échoppes, la grisaille et la couleur, la périphérie et le coeur du monde, ainsi que 76 nationalités différentes.
INFO TOCHTEN VAN HOOP AFSPRAAK : Station Brussel-Zuid, hoofdgang aan de ingang Eurostar, ter hoogte van sporen 1 en 2, 1000 Brussel – RENDEZ-VOUS : Gare du Midi, hall central à l’entrée d’Eurostar, à la hauteur des voies 1 et 2, 1000 Bruxelles
10h >12h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 496 79 36 24 info@tochtenvanhoop.eu www.tochtenvanhoop.eu
kaart / carte 3 : p. 39
De stad lijkt grenzeloos, maar zit vol grenzen. Grenzen tussen te-genstellingen. Grenzen tussen mensen. Grenzen tussen binnen en buiten, tussen boven en onder. Brukselbinnenstebuiten vond in de stad tientallen varianten die duidelijk maken dat grenzen in ge-dachten en grenzen in de buitenwereld hand in hand gaan.
27 _ promenade À LA LIMITELa ville comporte de nombreuses frontières, qui ne sont pas toujours visibles : des frontières entre éléments antagonistes, entre individus, entre l’intérieur et l’extérieur, le haut et le bas. Brukselbinnenste-buiten a trouvé dans la ville des dizaines d’exemples qui illustrent la proximité entre les barrières mentales et les frontières du monde extérieur.
INFO BRUKSELBINNENSTEBUITEN AFSPRAAK : Wandeling bovenstad : Frère-Orbansquare, in het midden, Leopold wijk, 1000 Brussel – Wandeling benedenstad : Sint-Jansplein, cen-traal standbeeld, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Promenade dans le haut de la ville : Square Frère-Orban, rendez-vous au milieu du square, Quartier Léopold, 1000 Bruxelles – Promenade dans le bas de la ville : Place Saint-Jean, près de la statue au milieu de la place, 1000 Bruxelles
wandeling in bovenstad om 10h, wandeling in benedenstad om 14h (duur : 3h) / promenade dans le haut de la ville à 10h, promenade dans le bas de la ville à 14h (durée : 3h) reservatie verplicht / réservation obligatoire
+32 2 218 38 78 bruksel@skynet.be www.brukselbinnenstebuiten.be
kaart / carte 1 : p. 24
28 KUREGEM : EEN WIJK VOL GRENZEN ......................27 À LA LIMITE .....................................................................wandelingwandeling
ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS30
ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS3030
UNE VILLE SANS FRONTIÈRES
30 GRENZELOZE CONTROLE ............................................29 EU-GRENZEN DOOR BRUSSEL ..................................wandelingwandeling
De maatschappij, hoe tolerant ook, weet graag wat er binnen de gemeenschap gebeurt, en last controles in. Er zijn de (intelligente) camera’s, de mobiele apparaten als gsm, iphone, ipad en andere. Maar controle is geen uniek hedendaags gegeven. Alva’s Bloedraad doet mensen nog steeds kippenvel krijgen, terwijl ook de Nazi-gruwel sporen heeft nagelaten.
30 _ promenade CONTRÔLE SANS FRONTIÈRESQuel que soit son degré de tolérance, la société aime savoir ce qui se passe en son sein. C’est pourquoi elle instaure des contrôles, à l’aide de caméras (intelligentes) ou d’appareils mobiles comme les gsm, iphone, ipad ou autres. Le contrôle n’est pas un thème purement contemporain. La seule évocation du Conseil de sang du duc d’Albe continue à nous donner la chair de poule. Les atrocités du nazisme ont elles aussi laissé des traces.
INFO MASEREELFONDS I.S.M. KLARE LIJN AFSPRAAK : Kaaitheater, Sainctelettesquare, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Kaaitheater, square Sainctelette, 1000 Bruxelles
10h >11h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 502 38 80 brussel@masereelfonds.be www.masereelfonds.be
kaart / carte 1 : p. 24
De vertegenwoordigingen van de EU-lidstaten laten in Brussel hun sporen na. Wij moeten niet echt grenzen oversteken om andere culturen te smaken. Sommige landen restaureren zelfs ons erf-goed om er een cultuurcentrum te vestigen. Om het diplomatiek personeel en anderen in hun spoor tegemoet te komen, openen speciaalzaken waar enkel hun waren in hun taal kunnen gekocht worden.
29 _ promenade LES FRONTIÈRES EUROPÉENNES À TRAVERS BRUXELLESLes représentants des Etats membres de l’Union européenne ont marqué Bruxelles de leur empreinte. Il n’est plus nécessaire de franchir des frontières pour goûter d’autres cultures. Certains pays restaurent même notre patrimoine immobilier pour y installer, par exemple, un centre culturel. Pour satisfaire le personnel diploma-tique et autre, des commerces spécialisés proposent la vente exclu-sive des produits du pays d’origine, dans la langue du client.
INFO KLARE LIJN I.S.M. MASEREELFONDS AFSPRAAK : BIP Brussels Info Plein, Koningsstraat 2-4, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : BIP Bruxelles Info Place, rue Royale 2-4, 1000 Bruxelles
10h >12h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 493 50 40 60 info@klarelijn.be www.klarelijn.be
kaart / carte 1 : p. 24
met dank aan Gournet Food & Gifts, Archimedestraat 59, 1000 Brussel
SANS FRONTIÈRES ERFGOEDDAG dimanche 27 avril 201431
SANS FRONTIÈRES ERFGOEDDAG dimanche 27 avril 20143131
GRENZELOZE STAD
Over de eeuwen heen kwamen en gingen meer dan 38 klooster-gemeenschappen in Brussel. De Arme Klaren, de Franciscanen, de Dominicanen, de Augustijnen,... werden door verschillende ré-gimes gesteund of belaagd. De Spanjaarden waren de toeverlaat van Engelse nonnen, de Jezuïeten ontwikkelden hun berucht on-derwijssysteem... Herbeleef deze fascinerende periode tijdens een tocht langs kleine en grote getuigen ervan.
32 _ promenade REVIVRE LA FASCINANTE HISTOIRE DES COUVENTS BRUXELLOIS À TRAVERS LEURS PETITS ET GRANDS VESTIGESPlus de 38 communautés religieuses sont passées par Bruxelles au cours des siècles : Clarisses, Franciscains, Dominicains, Augustins..., tour à tour soutenus ou menacés par différents régimes. Les nonnes anglaises y trouvèrent refuge grâce au pouvoir espagnol et les Jé-suites y développèrent leur fameux système éducatif. Revivez cette période fascinante au cours d’une promenade le long des petits et grands vestiges de cette présence religieuse.
INFO OMNIBUS OMNIA AFSPRAAK : Muntschouwburg, Muntplein, 1000 BrusselRENDEZ-VOUS : La Monnaie, Place de la Monnaie, 1000 Bruxelles
10h >12h
kaart / carte 1 : p. 24
Een stad leeft van en voor zijn hinterland. Elke stad kampt met be-voorradingsproblemen en met de vraag hoe zijn goederen weg te krijgen. We wandelen in een site waar verleden, heden en toekomst van de bevoorrading van wereldstad Brussel samenvallen.
31 _ promenade L’APPROVISIONNEMENT DE LA VILLELa ville vit de et pour son hinterland. Chaque ville est confrontée à des problèmes d’approvisionnement et d’exportation de ses mar-chandises. Cette promenade vous entraîne à la découverte d’un site où l’histoire passée, présente et à venir de l’approvisionnement de la métropole bruxelloise se croisent.
INFO MASEREELFONDS I.S.M. KLARE LIJN AFSPRAAK : Kaaitheater, Sainctelettesquare, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Kaaitheater, square Sainctelette, 1000 Bruxelles
12h >13h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 502 38 80 brussel@masereelfonds.be www.masereelfonds.be
kaart / carte 1 : p. 24
32 LANGS KLEINE EN GROTE RESTEN VAN BRUSSELSE KLOOSTERS, HERBELEVING VAN HUN FASCINERENDE GESCHIEDENIS ......................
31 DE BEVOORRADING VAN DE STAD ..............................wandelingwandeling
ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS32
ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS3232
UNE VILLE SANS FRONTIÈRES
Deze interactieve tentoonstelling focust op het cultureel erfgoed van Brussel met levensgrote portretten van inwoners die hun ver-haal vertellen. Het is een grenzeloze melting pot van verhalen over migraties en ketjes, in verschillende talen.
Kinderen kunnen tekeningen zonder grenzen maken, die aan het einde van de dag een reusachtig fresco vormen.
34 _ exposition ELARGISSEZ VOTRE HORIZON ET ‘EXPERIENCE BRUSSELS’ !Cette exposition met en valeur le patrimoine culturel immatériel de Bruxelles à travers des portraits grandeur nature d’habitants, qui relatent leur histoire. Un brassage sans frontières de récits de migra-tion et de ‘ketjes’ de Bruxelles, dans différentes langues.
Les enfants sont invités à réaliser des dessins sans frontières, qui formeront une fresque géante à la fin de la journée.
INFO BRUSSEL INFO PLEIN (BIP) AFSPRAAK : experience Brussels !, Koningsstraat 2-4, 1000 BrusselRENDEZ-VOUS : experience Brussels !, Rue Royale 2-4, 1000 Bruxelles
10h >18h
kaart / carte 1 : p. 24
Als er één stad is die zich grenzeloos mag noemen is het Brussel wel. Brussel met zijn verschillende wijken, mensen en diverse cul-turele achtergrond. Je vindt er mooi naast lelijk, mondain naast volks, stad naast platteland, rijk naast arm. Alles loopt in Brussel kriskras door elkaar, zonder afgebakende grenzen. Op onze fiets-tocht proberen we je een idee te geven van die Brusselse verschei-denheid.
33 _ promenade à vélo BRUXELLES SANS FRONTIÈRESBruxelles et ses différents quartiers, populations et origines cultu-relles, est la ville par excellence qui peut se targuer d’être dépour-vue de frontières. La beauté y côtoie la laideur, le mondain y jouxte le populaire, la ville la campagne, la richesse la pauvreté. Tout se mélange en tous sens, sans frontières balisées. Cette promenade à vélo tente de vous donner un aperçu de cette diversité bruxelloise.
INFO PRO VELO AFSPRAAK : Pro Velo, Londenstraat 15, 1050 Brussel, het vertrek van de fiets-tocht is het bovenstaand adres – RENDEZ-VOUS : Pro Velo, Rue de Londres 15, 1050 Bruxelles, départ du vélotour à l’adresse mentionnée ci-dessus
14h >17h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 502 73 55 info@provelo.org www.provelo.org
kaart / carte 1 : p. 24
34 DENK VERDER DAN JE NEUS EN ‘EXPERIENCE BRUSSELS !’ ..........................................
33 GRENZELOOS BRUSSEL ..............................................tentoonstellingfietstocht
SANS FRONTIÈRES ERFGOEDDAG dimanche 27 avril 201433
SANS FRONTIÈRES ERFGOEDDAG dimanche 27 avril 20143333
GRENZELOZE STAD
Kun jij Manneken Pis terugvinden op een blinde kaart van Brussel ? Of verzin je liever je eigen plek onder de zon ? Speel zelf voor carto-graaf en druk met een linogravure jouw versie van de stad af.
36 _ atelier IMPRIME TA PROPRE CARTE DE BRUXELLESÊtes-vous capable de retrouver Manneken Pis sur un plan de Bruxelles où ne figurent pas les noms des rues ? Ou préférez-vous imaginer votre propre place au soleil ? Soyez cartographe d’un jour et imprimez votre propre vision de la ville sous forme de linogravure.
INFO KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK VAN BELGIË AFSPRAAK : Afdeling Chalcografie, Paleis van Karel van Lotharingen, Museum-plein 1, 1000 Brussel – Rendez-vous : Palais de Charles de Lorraine, service Chalcographie, Place du Musée 1, 1000 Bruxelles
11h30 >17h
kaart / carte 1 : p. 24
Ken je de weg naar het Paleis van Karel van Lotharingen ? Misschien lukt het met de hulp van een gps-toestel ? Maar zou je de weg kunnen terugvinden op een kaart uit de 18de eeuw ? Tijdens deze rondleiding ontdek je hoe de Kunstberg is geëvolueerd doorheen de eeuwen. Stukken uit het Prentenkabinet, een bezoek aan het depot en een demonstratie van het afdrukken van prenten in de afdeling Chalcografie komen aan bod.
35 _ visites guidées et exposition LA VILLE À TRAVERS LES ESTAMPESConnaissez-vous le chemin vers le palais de Charles de Lorraine ? Sans doute si vous possédez un GPS, mais à l’aide d’une carte du 18ème siècle ? Cette visite guidée vous apprend l’évolution du Mont des Arts au fil des siècles, à travers les oeuvres conservées dans le Cabinet des Estampes, une visite au dépôt et une démonstration des techniques de gravure par le service de chalcographie.
INFO KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK VAN BELGIË AFSPRAAK : Afdeling Chalcografie, Paleis van Karel van Lotharingen, Museum-plein 1, 1000 Brussel – Rendez-vous : Palais de Charles de Lorraine, service Chalcographie, Place du Musée 1, 1000 Bruxelles
11h30 >17h – rondleidingen in NL om 12h, 13h30, 15h – duur 1h, aansluitende demonstraties duur 0h30 / visites guidées en FR à 13h et 15h30 – durée 1h, démonstration durée 0h30 reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 519 53 72 educdien@kbr.be
www.kbr.be/educ/nl.html
kaart / carte 1 : p. 24
36 DRUK JE EIGEN KAART VAN BRUSSEL....................35 DE STAD IN PRENTEN ....................................................workshoprondleidingen en tentoonstelling
ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS34
ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS3434
des i
dées
inno
vant
es
met dank aan het Museum voor Natuurwetenschappen
gren
sver
legge
nde g
edac
hten
Eerst bezoek je het huis van Erasmus en ontdek je hoe hij al rei-zend door Europa een netwerk van vrienden uitbouwde die hem in staat stelde een vernieuwende blik op de wereld te werpen. Daarna schilder je je eigen reis. Wilde natuur, vreemde landschap-pen, zonet uitgevonden gebieden, alles mag. Laat je fantasie maar werken !
38 _ atelier PEINDRE SUR LES TRACES D’ÉRASMECet atelier débute par une visite de la Maison d’Érasme. Vous décou-vrez comment celui-ci n’eut de cesse d’élargir son réseau d’amis durant ses voyages à travers l’Europe, ce qui lui permit de jeter un regard neuf sur le monde. Vous tracez ensuite votre propre voyage. Nature sauvage, paysages inconnus, terres inexplorées, tout est pos-sible. Laissez libre cours à votre imagination !
INFO ERASMUSHUIS AFSPRAAK : Erasmushuis, Kapittelstraat 31, 1070 Brussel RENDEZ-VOUS : Maison d’Érasme, Rue du Chapitre 31, 1070 Bruxelles
11h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 521 13 83 info@erasmushouse.museum www.erasmushouse.museum
kaart / carte 5 : p. 40
ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS36
ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS36
BESTEMMING ( ON ) BEKEND
36
38 SCHILDEREN IN HET SPOOR VAN ERASMUS ..........37 ERASMUS DE EUROPEAAN ..........................................workshoprondleiding
Waarom is Erasmus een voorbeeldfiguur geworden voor het bekende uitwisselingsprogramma voor studenten in Europa ? Wat kunnen we vandaag leren van een humanist die in de in-ternationale taal van de XVIe eeuw schreef : Ubi bene ibi patria (Waar men zich goed voelt, is het vaderland) ? Door deze origi-nele rondleiding krijg je inzicht in de buitengewone ideeën van een man die zichzelf ‘wereldburger’ noemde.
37 _ visite guidée ÉRASME L’EUROPÉENPourquoi Érasme est-il devenu la figure emblématique d’un célèbre programme européen d’échange d’étudiants ? Que pou-vons-nous apprendre aujourd’hui d’un humaniste qui écrivit dans la langue internationale du 16ème siècle : Ubi bene ibi patria (La patrie est là où on se sent bien) ? Cette visite guidée vous plonge dans la pensée exceptionnelle d’un homme qui se quali-fiait lui-même de ‘citoyen du monde’.
INFO ERASMUSHUIS AFSPRAAK : Erasmushuis, Kapittelstraat 31, 1070 Brussel RENDEZ-VOUS : Maison d’Érasme, Rue du Chapitre 31, 1070 Bruxelles
14h >15h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 521 13 83 info@erasmushouse.museum www.erasmushouse.museum
TIP Vooraf of nadien kun je rondslenteren in de Europese tuinen : Madeliefje, mansoor, stinkend nieskruid, donderblad of varkensgras : al flanerend in de kruidentuin leer je welke planten wonderen doen tegen hoofdpijn, artrose, jicht, buikpijn of zelfs tuberculose. Erasmus heeft er zelf gebruik van gemaakt. Eens genezen, loop je de filosofische tuin binnen, op zoek naar de landschappen die aan Erasmus voorbij trokken tijdens zijn vele reizen.À NE PAS MANQUER Avant ou après la visite de la maison, venez flâner dans les jardins européens : pâquerette, asaret, hellébore fétide, joubarbe ou renouée... en vous promenant dans notre jardin de plantes médicinales, vous découvrez quelles plantes font merveille contre la migraine, l’arthrose, la goutte, les maux d’estomac ou même la tuberculose. Érasme lui-même les utilisait. Une fois guéri, vous pénétrez dans le jardin philosophique, à la recherche des paysages qui défilèrent devant les yeux d’Érasme durant ses nombreux voyages.
kaart / carte 5 : p. 40
Doorheen de geschiedenis werden heel wat grenzen overgestoken. Ontdekkingsreizigers kwamen terecht in nieuwe oorden met on-bekende en vaak als primitief beschouwde culturen en gewoonten. Op culinair vlak waren er verrassende ontdekkingen : in wereldde-len als Afrika, Azië en Zuid-Amerika maken insecten al eeuwenlang deel uit van het traditionele dieet. Tegenwoordig worden er heel wat beestjes geïmporteerd naar België en experimenteren chef-koks hiermee ook bij ons. Insecten eten is allesbehalve primitief. Het is de toekomst !
Kom zelf dit stukje culinair erfgoed uitproberen met een chef-kok.
40 _ atelier ‘ATELIER INSECTES’, LE PATRIMOINE CULINAIRE EXOTIQUEDe nombreuses frontières ont été franchies au cours des siècles. Les explorateurs débarquaient dans des contrées nouvelles, aux us et coutumes inconnus, souvent considérés comme primitifs. Sur le plan culinaire, les découvertes étaient surprenantes : les insectes ont par exemple toujours fait partie du régime traditionnel des peuples des continents africain, asiatique et sud-américain. Aujourd’hui, de nombreuses bestioles sont importées chez nous et expérimentées par des chefs. Consommer des insectes n’a rien de primitif, c’est au contraire l’avenir !
Un chef cuisinier vous invite à découvrir ce patrimoine culinaire.
INFO BRUSSELS MUSEUM VOOR DE MOLEN EN DE VOEDING AFSPRAAK : Brussels Museum van de Molen en de Voeding, Windmolen-straat 21, 1140 Evere – RENDEZ-VOUS : Musée bruxellois du Moulin et de l’Alimentation, Rue du Moulin à vent 21, 1140 Evere
workshop / atelier culinaire 14h >16h – omwille van het succes wordt een extra workshop voorzien op zaterdag 26 april (14h >16h) / en raison du succès de l’atelier culinaire, une seconde édition aura lieu le samedi 26 avril, de 14h à 16h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 245 37 79 cmathues@evere.irisnet.be
www.molenevere.be
kaart / carte 7 : p. 41
Ben je tussen 6 en 12 jaar ? Ga je graag op zoektocht ? Neem dan deel aan aan dit spel over de vele tochten die Erasmus tijdens zijn leven ondernam. Je krijgt een Erasmusmuts, een reisgids (DVD-speler) en een reistas (pedagogisch materiaal) om de reis aan te vatten. Het spel duurt ongeveer 1 uur en is bedoeld voor een groep van drie tot vijftien kinderen.
39 _ atelier EN VOYAGE AVEC ÉRASMETu as entre 6 et 12 ans et tu aimes l’aventure ? Alors, participe à notre jeu ! Il y est question des nombreux voyages entrepris par Érasme au cours de sa vie. Pour te lancer dans ce voyage, tu recevras un chapeau d’Érasme, un guide de voyage (lecteur DVD) et un sac de voyage (matériel pédagogique). Le jeu dure environ 1h et est conçu pour un groupe de trois à quinze enfants.
INFO ERASMUSHUIS AFSPRAAK : Erasmushuis, Kapittelstraat 31, 1070 Brussel RENDEZ-VOUS : Maison d’Érasme, Rue du Chapitre 31, 1070 Bruxelles
10h >18h
kaart / carte 5 : p. 40
SANS FRONTIÈRES ERFGOEDDAG dimanche 27 avril 201437
SANS FRONTIÈRES ERFGOEDDAG dimanche 27 avril 201437
DESTINATION ( IN ) CONNUE
37
40 EXOTISCH CULINAIR ERFGOED ‘INSECTENWORKSHOP’ .......................................................
39 OP REIS MET ERASMUS .............................................workshopworkshop
Vier panelleden van niet Belgische origine brengen persoonlijke verhalen en getuigenis-sen over de waarden en invulling van het vrijzin-nig-humanisme in hun land van herkomst. Het gemodereerd gesprek wordt opengetrokken naar het publiek om aanvulling te geven met hun eigen verhalen. Dit mondeling erfgoed wordt opgenomen, be-waard en ontsloten via www.cavavub.be.
Het panel bestaat uit cultuurwetenschapper en curator Alejandro Chavez, Vlaams Parlementslid Khadija Zamouri en moreel consu-lente Yasmina El Boubkari. Jimmy Koppen modereert.
41 _ débat LA LIBRE PENSÉE SANS FRONTIÈRESUn panel de quatre personnes d’origine étrangère se réunit pour évoquer des souvenirs, des témoignages et des anecdotes qui té-moignent de la liberté de penser et d’agir – ou de son absence – dans leur pays d’origine. Ce débat est ensuite élargi au public, qui est invité à livrer ses propres témoignages. Ce patrimoine oral est enregistré, conservé et consultable sur www.cavavub.be.
Le groupe se compose du curateur et spécialiste en sciences cultu-relles Alejandro Chavez, de la parlementaire flamande Kahdija Za-mouri et de la conseillère morale Yasmina El Boubkari. Le débat est modéré par Jimmy Koppen.
INFO CENTRUM VOOR ACADEMISCHE EN VRIJZINNIGE ARCHIEVEN AFSPRAAK : Huis van de Mens, Sainctelettesquare 17, 1000 Brussel, de toe-gang van het gebouw bevindt zich aan de zijkant : Akenkaai 1 RENDEZ-VOUS : Huis van de Mens, Square Sainctelette 17, 1000 Bruxelles, l’entrée du bâtiment se trouve Quai des Péniches 1
10h30 >12h
kaart / carte 1 : p. 24
Het thema ‘Grenzeloos’ grijpen de Socio-Culturele Liberale Vrou-wen aan om het glazen plafond als begrenzing van vrouwenlevens te verkennen.
Fientje Moerman spreekt erover in ‘Bitches, babes & business.’ Er wordt een glazen kunstwerk gemaakt en er is een rondleiding in ons art-deco industrieel gebouw waar het plafond letterlijk van glas is. Samen met Rosa, het archief voor de vrouwenbeweging, maakten we een tentoonstelling over het historische en feminis-tische gegeven van ‘Het Glazen Plafond’ als begrenzing van vrou-wenlevens, van Alice in Wonderland tot de Raad van Bestuur.
42 _ lecture & exposition LE PLAFOND DE VERREL’association socioculturelle des femmes libérales s’empare du titre ‘sans frontières’ pour explorer le thème du plafond de verre comme limitation de la vie des femmes.
Fientje Moerman évoque ce thème dans ‘Bitches, babes & busi-ness’. Une oeuvre d’art en verre est réalisée pour l’occasion et une visite guidée est organi-sée dans notre bâtiment industriel de style Art déco, au plafond de verre. En partenariat avec RoSa (les archives du mouvement fémi-niste), nous organisons une exposition sur le thème historique et féministe du ‘plafond de verre’, qui limite la vie des femmes, depuis Alice au pays des mer-veilles jusqu’au Conseil d’administration.
INFO SOCIO-CULTURELE VERENIGING VAN LIBERALE VROUWEN I.S.M. ROSA (ROL EN SAMENLEVING), HET ARCHIEF VAN DE VROUWENBEWEGING AFSPRAAK : Melsensstraat 34, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Rue Melsens 34, 1000 Bruxelles
11h >14h, lezing door Fientje Moerman om 11h / lecture par Fientje Moerman à 11h
kaart / carte 1 : p. 24
ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS38
ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS38
BESTEMMING ( ON ) BEKEND
38
42 HET GLAZEN PLAFOND ................................................41 GRENZELOOS VRIJZINNIG ............................................lezing & tentoonstellingdebat
SANS FRONTIÈRES ERFGOEDDAG dimanche 27 avril 201439
Rue Vlogaert
-straatPl. des HérosHeldenplein Square
J. Franck-square
É. Fé
ronstr
aat
Rue É
. Féro
n
Rue J. Claes
J. Claesstraat
Rue Coenraets
Coenraetsstr.
R. de Danemark
Denemarken-str.
Ru e
d e M
é ro d e
d e M
é ro d e s
t ra a
t
R. d
e Nor
vège
Noor
wegen
str.
Avenu
e
Fon
sny
Fons
nyla
an
Rue de Suède
Zwedenstraat
Engelandstraat
Rue d’Angleterre
Rue deHollande
Hollandstraat
Rue deRussie
Ruslandstraat
R. del’Argonne
-straat
R. de l’Argonne
Argonnestraat
Boulevard Jamar -laan
Boulevard de l’EuropeEuropalaan
Av. P
.-H. S
paak
P.-H
. Spa
akla
an
PlaceBara-plein
Rue B
ara
-stra
at
Pl. de laConstitution
Grondwetplein
Rue G
risar
-stra
at
Rue de Fiennes -straat
-straat
raat
Zuider-torenTour du Midi
ZUIDSTATION
GARE DU MIDI
HallepoortPorte de HalHallepoortlaan
Hallepoortlaan
Avenue de la Porte de H
al
Portede
Hal
Avenuede
laRue du Remblai
Aana
ardi
ngs-
stra
at
Rue d
e la P
hilan
thro
pie
Men
sliev
endh
eidss
traat
Rue d
es M
énag
es
Huish
oude
nsstr
aatZuidlaan
Rue Lacaille -str.
Arro
soir
Giete
r R. d
. l.P
lum
e
Plui
mst
raat
Rue
des
Fleu
riste
s
Bloe
mis
tens
traat
Boulevard du M
idi
R. de l’Hectolitre
Hectoliterstraat
R. de l’Economie
Zuinigheidsstraat
Place duJeu de Balle
Vossenplein
Rasière Sistervat
Rue des Tanneurs
Hui
deve
tter
sstr
R. De Lenglentier
-straat
Rue Terre
- NeuveR.F. Basse
-straat
al- laert
-str.Rue du Lavoir
Wasserijstraat
Pl. d. l.Querelle
Krakeel-plein
QuerelleKrakeel
Vand
er-s
tra
R. d.ChevreuilReebokstr.
Rue des Renards
Vossenstraat
Rue des CapucinsKapucijnenstr.
Rue B
laes
Blaes
stra
at
Rue B
laes
Rue Saint-GhislainSint- Gisleinsstraat
Rue
de-s
tra
egel-straat
Rue
Hau
te
Ru
eH
aute
Hoogst
raat
St.-Pieters-ziekenhuis
Hôpital-St.-Pierre
Rue des Abricotier
Abrikozeboomstr.
Rue
deM
onts
erra
t-s
traa
t
R. d. Faisans
Fazanten-str.
Rue
Breu
ghel
-str.
Rue
Héger-Bordet
-str.
Rue Evers -str.
Rue
Dumonceau
-straat
Rue aux Laines
Wolstraat
R. d. Prêtres
Priestersstr.Rue d. l. Prévoyance
Voorzorgsstr.
Rue de Wynants -straat
Rue du Faucon
Valkstraat
Palais deJustice
Justitiepaleis
Rue d
es M
inim
es
Rue de l’Ép
ZwaardstraatR. N.D. d. Grâ
R. d. l. PoRod
Rue Kristin
Avenue H. Jaspar -laan
Boulevard de Water l oo -laan
Rue Berckmans -straat
Ru
e de
l’Hôt
el d.
Mon
naies
M
unth
ofst
raat
Ru
B
Rue
Rue
B l
ae
Blaes
stra
at
Hoo
gstr
aat
Rue
Ha
Sint
-The
resia
str.
Rue S
te-Th
érès
e
O.L.V. vanGratiestr.
Rue Pieremans -str.
Orfèv
res
Gou
d-
sm
eden
Brod
eurs
Bor
duur
-
ders
Chais
iers
Sto
elen-
m
aker
s
Tonn
elier
s Ku
ipers
Char
pent
iers
Tim
mer
-
lied
en
Ram
oneu
rsSc
hoor
steen
vege
rs
Jardin Rompu
Gebrokenhof
CitéFontainas
-hof
Rue
C. D
epae
pe
-s
tr.
Rue Fontainas -straat
Av. J.
Volders
-laan
Ch. de WaterlooWaterloosestwg.
Avenu
e Fo
nsny
-la
an
Sq. Breughel-l’Ancien
Breughel-de-Oudesq.
KapucijnenCapucins
JulesBordet
R. de la VictoireOverwinningsstr.
EventailWaaier
Place
Vict
or H
orta
Victor
Hor
taplei
n
Place duMont-de-Piété
Berg-van-Barmhartigheids-plein
A
MUNTHOFHÔTEL DESMONNAIESHALLEPOORT
PORTE DE HAL
ZUIDMIDI
1
19
28
3
© CARTO uitgeverij, Brussel
“Den â Met”
Av.Ed.
DeThibault-laa
n
EtterbeekCh. St-PierreR. Louis Hap-str.
Bld
.St-
Mic
hel
Sin
t-M
ichi
elsl
aan
Av. d’A
uderghem
Ou
de
rge
mse
laa
n
Av.d.Nerviens
Nerviërslaan
Parc duCinquantenaire
Jubelpark
Franken
-laan
Av. des
Gaullois
Galliërs-
laan
TervuerenPorte de
Tervuurse-poort
Kelten
Av. de
s
Celtes
© CARTO uitgeverij, Brussel
Kroonlaan Jac
htla
an
Sint-Pieterssteenweg
Rue
Fro
issa
rt-s
tr.
PlaceJourdan-
plein
PlaceVan Meyel-
plein
R. du CornetHoornstraat
R. Gen. Leman-straat
Rue Belliard-straat
St.-PieterspleinPlace
St.-Pierre
Av.de la
G
are
Stat io
nss t r
aa
t
Mérode
Merode
Place du-Rinsdelle-
plein
Place duRoi Vainqueur
KoningOverwinnaarplein
Av.A.Galopin
-laan
A
Ru
e P
ère
De
De
ken
Pa
ter D
e D
eke
nstra
at
MaarschalkMontgomery-
squareMontgomeryR
ue
d. Adua tiques
Aduatiekersstraat
Rue de la G
rande Haie
Grote H
aagstraat
Av.de Tervueren
Tervurenlaan
SquareMaréchal
Montgomery
t
J.Malou
-stra
Rue
HalteL.Hap
L.Hap- s
traat
HalteThieffry
-str.Francs
Rue d.
Place desAcacias-plein
Boulevard
Brand
Whitlock-laan
Av.
de
la C
hass
e
Oudergem
selaan
Waversesteenweg
Chaussée de Wavre
t Scepterstraat
PlaceR.Blyckaertsplein
R. du S
ceptre
Rue
Gra
y-st
raat
Legermuseum
Renaissance-laan
BrusselBruxelles
R. Belliard-straat
deW a v r e
Berlaymont
EuropeesParlement
Maalbeek
PlaceSchuman-
plein
Karel
deG
rote
ParcLéopold-
park
Ette
r-be
ek
sesteenweg
raa
t
Schuman
Av.de la
Musée de l’Armée
Ch
.d
’Et terbeek
Européen
W e t s t r .Rue de la L o i
Charle
sm
ag
Avenue GeorgesHenr i- l
aan
Rue
Lintho ut-stra
at
4
17
ZUID / MIDI
1040 ETTERBEEK
ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS40
Dapperheids-plein
Pl. de laVaillance
MeirpleinRond point du Meir
Rue Wayez
A
v.
P.Jan
son-
la
an
Bergense
steenw
eg
Chauss
éede
Mon
s
PlaceVerdi-plein
eo Lamber t- laan
AstridparkParc Astrid
Rue d
’Aum
ale-s
traat
Dorpsstraat
Processie -straatR.d.l.Procession
Guidostr.
Av.Bertaux-laan
E.Ysayelaan Av. E. Ysayeng-Soldaat
-la
an
Avenue
du Roi-Soldat
Av.
Gou
nod-
laan
x
d’
Av
.T.Verb
eecklaanItterbeekse-
laanR.
Henri-
str
gg
s
traat
Bo
ule
vard
M.G
roen
Boulevard S. Dupuis-laan Erasme
Bro
eck
Vee
wei
dest
raat
Rue
deV
eew
eyde
HalteSint-Guido
Saint-Guidon
R. Van Lint-straat R
Rue
Bar
a-s
Her
zien
ings
laan
Onder
© CARTO uitgeverij, Brussel
Bld. d
e la
Rév
ision
de l’Instruction
Rue
Anderlecht
HalteVeeweideVeeweyde
Anderlecht
Place Conse
Ru
BergensesteenwegC
R
Raadspleaat
Can
al C
harle
roi -
Bru
xelle
s
Twee-
stationsstraat
Veeartsenstr.
venu
eVa
nVo
lxem
-laKleinEiland
Kana
al C
harle
roi -
B
russ
el
St-
d eM
o n s La Petite Île
denberg-straa
t
Rue d
e la
Com
petit
ion
-straatRue A.Willemyns
-straat
Rue
J.Broeren-str.
Rue
C. Buysse
ge
Aumalle
-straat
R.d.Village
Doverstraat
Rue
deD
ouvres
Rue
ustr i
e l
Indust
r iela
an
Rue des
Deux Gares
R. Em. Carpentier-straat R. des Vétérinaires
Limbourg-laan
Avenue
Lt.Liedel-R
uestraat
Rue Eloy-straat
KapittelstraatR. du Chapitre
Rue
Rue P. Marchant-straat
5
15 16
37 38 39
6
Vlaa
nder
en-
Quai auQuai au Bo
Rue de Flandre
ge
Boul
evar
d de
Nieu
port
Nieu
w-
po
ortla
an
Rue
d’Ophem
Opp
emst
raat
Barchon St-André
St.-Andries
Qua
i à la
Cha
uxKa
lkka
ai
Qua
i à la
Hou
ille
Stee
nkoo
lkaa
i
R. d. Béguin
Begijnho Lilasngirm
erie
mer
ij
onni
erst
raat
Cité duSureau
VlierwijkRue du Grand HospiceGrootgodshuisstraat
Rue
Mar
cq -
str.
Quai aux Pierres de Taille Arduin
Quai au Foin Hooikaai
Imp. d. MatelotsMatrozengang
Quai duChantierWerfkaai
R. d. ChantierWerfstraat
R. d
u M
agas
inPa
khui
s-
str.
Rue desCommerçants
K
Rue
Van
G
Qua
i du
Com
mer
ce
Han
dels
kaa i
KleinKasteeltje
PetitChâteau
R. d
e Pa
ssch
enda
ele
Pass
enda
lestra
at
Forêt d’Houthulst
R. de laHouthulstbosstraat
R. d. Marchéaux Porcs
Sq. des BlindésPantsertroepensq.
Q.au
xBa
rque
sSc
huite
nkaa
iTi
mm
erho
utka
ai
Quai
au
Bois
de
Cons
truct
ion
Bd. d’YpresIeperlaan
Boulevard de Dixmude
D i k s m u i d e l a a n
Boul
evar
d d
u 9
e de
Lig
ne
9e L
iniel
aan
Place de l’
-plein
Square
-square
PlaceSainctelette
-plein
Boulevard BaudouiBoulevard d’Anvers
Aven
ue d
el ’H
Qua
i de
Wi l l
Aken
kaai
Q.
d. P
énich
es
iemingskaaiH
aven
laan
R
Opzichterstraat
Leopold I I - laan
eJe tses teenw
egsstr.de la
Veiligheid
s
Rue Houzeau
-stra
a
E. SergijselsRue
-str.Squarede Noville-square
PlaceVan Hoegaerde
-plein
F. Delcoigne
Rue
-str.
Rue
Van Hoegaerde
-straat
Rue Piers
Piers-straat
Rue Piers
PiersstraatRue du Jardinier
Hoveniersstraat
Rue
Mom
mae
rtsM
omm
aert
sstr
aat
Rue Je
nnart
-stra
at
Deschamphele
er
Rue-st
raat
Rue Adolphe Lavallée -straat
Rue
du
Chœur
Koors
traat
Rue de
l’Espérance
Hoopstraat
Rue
de R
ibau
cour
t-st
r.de
Rib
auco
urts
traa
t
Rue Courtois-stra
at
Rue des Ateliers
Quai
des
Cha
rbon
nage
s
Kool
mijn
enka
aiCh
ien
Vert
Gro
ene
Hon
d
HouilleursKoolmijngravers
RuisseauBeekstr.
R. du
R. de l’Avenir Toekomst- str.Ru
e de
la P
rosp
érité
Voor
spoe
d-
st
raat
R. Anglaise
Engelsestr.
Rue du MaroquinMarokijnstraat
Darim
onHa
ubre
chts
Rue Ste-MarieSt.-Mariastr.
Rue Vandermaelen -str.
Rue
du
Com
te d
e Fl
andr
eG
raaf
van
stra
at
Rue du
Prado -
str.
PlaceCommunale
Gemeente-plein
Rue
du Cinéma
Cinemast
r.
R. de la PerleParelstr.
Rue de
Scho
olst
raat
l’Éco
leRu
e du
Nive
au
Wat
erpa
sstra
at
FacteurBriefdrager
Rue De Geneffe-straat
Rue Bonnevie-straat
Rue St-Joseph
St.-Jozefstraat
Rue du PresbytèrePastorijstraat Parvis
St-Jean-BaptisteSt.-Jan-Baptist-
voorplein
Doyen/Deken Fierens
Chausséede
Gand
Ge n t s e s t e e n w e g
RueTazieaux-str.R. de
Berchem
-str.
Chée
deM
erch
tem
Mer
chte
mse
stw
g.
FonderieGieterij
Déménageurs
Verhuize
rs
PlaceWauters-Koeckx
-plein
RueWauters-Koeckx -str.
Rue E.
de
Grimbe
rghe
-straa
t
Rue de
s Qua
tre-V
ents
Vier-W
indenstr
aat
Rue de la ColonneKolomstraatRue de la Borne
Paalst
raat
ort -
s tra
a t
R
Bas
sin
Béc
o-do
k
Kan
aal
C
anal
H. R
yckm
ans
Doye
n/De
ken
Adria
ens
Imp. des Com
battants
Strijdersgang
Gem.huisMais. comm.Molenbeek
St.-Jan-BaptistSt-Jean-Baptiste
HospicePachéco
Kaaitheater
Qua
i Béc
o-ka
a i
Quai du BatelageSchipperijkaai
Vaar ts t raatRue du Canal
Grootgodshuis
ue
Rue
-stra
at
Werkhuizenstra
at
Vlaamsestwg©CARTO uitgeverij, Brussel
IJZER /
COMTE DE FLANDRE
AUCOURT
SAINCTELETTE
YSER
IJZER
VLAAMSEPOORTPORTE DE FLANDRE
GRAAF VAN VLAANDEREN
8
6
1070 ANDERLECHT
1080 MOLENBEEK
SANS FRONTIÈRES ERFGOEDDAG dimanche 27 avril 201441
HaachtsesteenwegLindestraat
Rue du T
illeul
Rue
Anatole France-straat
Av. Huart Hamoir-laan
Helm
etse
stee
nweg
Rue Ed.Stuckens-straat
Chaus
sée de Helmet
SquareS.Hoedemaeckers-
plantsoen
Chaussée de H
aecht
Av.
H.C
oncie
ncelaan
Av. Eug.
Demolder-laan
Av.Emile Verhaeren-laan
La
mb
erm
on t l aan
BoulevardLam
bermont
PlaceE.Verboeckhoven-
plein
Pri
nc
es
se
El i
sa
be
th- l
aa
n
Prin
ses
AvenueVoltaire-laan
Av.Monpla
is i r -la
anPlace Princesse ElisabethPrinses Elisabethplein
Station - GareSchaarbeek
Av. Zenobe
Gram
me-laan
PontTeichmann-
brug
Av. G.R
oden
bach
-laa
n
Heilige FamilieSainte- Famille
Oud kerkhof van Evere
Anc. Cim. D’Evere
EvereChaumontel
Rue
-straat
Rue Stroobants-straat
St.-VincentiuspleinPlace St.-Vincent
Ho
ut w
eg
RueEd.
Dek
oste
r-st
raat
St.-Vincentiusstr.R. St.-V
incent
Rue W
. Van Perck
-straat
HalteHelmet
VredepleinPl. de la Paix
HalteLinde-Tilleul
Aven
ue L
eopo
ld II
I-laa
n
Aven
ue L
éopo
ld
PontVan Praet-
brug
HalteHoedemaeckers
© CARTO uitgeverij, Brussel
Helmet
Schaarbeek
esteenweg
Ave
nue
Con
st
dstr
ijd
ers
laa
n
Haachtse
steenweg
E
te-
s
s Vleugelsstra
et
V i l vo o r d
s e l aa n
Av
WindmolenstraatRue du Moulin à Vent
R. J. Wauters-straat Rue G. Kurth
-str.
H. C
onci
en
ce
-la
an
LindestraatR
ue
du
Squarede l’Acceuil
Onthaal-square
Place de HelmetHelmetplein
-str
aat
Dr. E. Lambotte
straat
Dr. E. Lambotte
7
40
Av.Ed.
DeThibault-laa
n
Bemelstraat
Rue du Bemel
Avenue deTervuren- laan
Avenue de Ter vure n-laan
Etterbeek
Waversestee ule
vardLoui
sS
chm
idt-
laa
nB
ld.S
t-M
iche
lS
int-
Mic
hiel
slaa
n
ns
Franken
-laan
Av. des
Gaullois
Galliërs-
laan
TervuerenPorte de
Tervuurse-poort
Kelten
Av. de
s
Celtes
nweg St.-PieterspleinPlace
St.-Pierre
Av.de la
G
are
Stat io
nss t r
aa
t
Mérode
Merode
Place du-Rinsdelle-
plein
Place duRoi Vainqueur
Parvis desFranciscains
Franciskanen-voorplein
Av.A.Galopin
-laan Avenue Le Marinel-laan
Ave
nueHansen-S
ouli
-laanR
ue
Pè
re D
e D
eke
nP
ate
r De
De
ken
straa
t
MaarschalkMontgomerysquare
MontgomeryRue
d. Aduatiques
Aduatiekersstraat
Rue de la G
rande Haie
Grote H
aagstraat
Av.de Tervueren
Tervurenlaan
Square MaréchalMontgomery
Vr i jwi l l i
gerslaan
Avenue d
es Volontaire
s
raat
HalteThieffry
© CARTO uitgeverij, Brussel
St.-Pieters- Woluwe -Saint-Pierre
SquareLeopold II-
Square
Ter Kamerenstraat
Julius Caesar
-laan
Avenue
Ave
nue
Mos
tin
ck
-la
an
Rue François Gay-straat
HalteAtlantische Oceaan
Atlantique
-str.Francs
Rue d.Rue du Duc
Hertogstraat
Avenue
De
Broquevi
lleBrand
Whitlock
Rue de la CambreJosephine-Charlotte
Avenue A.J. Slegers-laan
Gouddal -laan
H.P
auw
el
L.G
ribau
mon
tlaa
ParcMonsanto-park
Parc deWoluwe
Woluwepark
Atl
an
tisc
he
Oce
aan
l
Ave
nue 8
22
1140 EVERE
1150 SINT-PIETERS-WOLUWE / WOLUWE-SAINT-PIERRE
Brussel is … erfgoedBrussel is Muntpunt Kom langs en ontdek Muntpunt, op het Muntplein in hartje Brussel. Van auditorium tot café is het een plek vol verrassingen: je kan er Brussel ontdekken, mensen ontmoeten, studeren, je favoriete krant lezen, interessante dingen beleven. Je vindt hier een toren van boeken, cd’s, dvd’s, spellen en verrassende collecties waarin de Brusselse leefwereld centraal staat. Maar dat is niet alles, het is een vertrekpunt voor zoveel meer...
open huisontmoetingsplekcommunicatiehuisbelevingsbib
Munt 6, 1000 Brussel02 278 11 11info@muntpunt.bewww.muntpunt.be
Muntpunt is openma - vrij: 10.00 - 20.00 u
za: 10.00 - 18.00 u
AGENDA_185x255.indd 1 10/03/14 10:54
dé vrijetijdspas voor brussel
V.U
. Eri
c V
err
ep
t, leid
end
am
bte
na
ar,
Em
ile J
acq
ma
inla
an
135, 1
00
0 B
russ
el.
PASPARTOEBRUSSEL.BE
Koop je pas bij Muntpunt
of VGC
ADV_BDW_hogebanner.indd 1 25/02/14 11:49
4343GRENZELOOS ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014
Paspartoe is dé vrijetijdspas voor Brussel. Met Paspar-toe kan je voordelig aan tal van cultuur-, jeugd- en sportactiviteiten deelnemen. Sportkamp, kookcursus, theater : Paspartoe is je sleutel tot vrije tijd in Brussel !
Paspartoe is een spaarpas : met Paspartoe spaar je punten wanneer je deelneemt aan een activiteit bij een Paspartoe-aanbieder. Paspartoe is ook een voor-delenpas : heb je een aantal punten gespaard ? Dan kan je ze omruilen voor mooie voordelen, zoals een gratis drankje, een gadget of een korting.
Paspartoe is er voor alle inwoners van het Brussels hoofdstedelijk gewest vanaf 3 jaar. Ook scholieren, studenten, leerkrachten en docenten van het Neder-landstalig Brussels onderwijs kunnen hun Paspartoe aanvragen.
Paspartoe zorgt ervoor dat iedereen kan participeren aan vrijetijdsactiviteiten. Mensen met een beperkt inkomen hebben daarom recht op een gratis Paspar-toe en de daaraan verbonden reductieprijs bij vrije-tijdsactiviteiten.
En ook op Erfgoeddag kan je in Brussel punten sparen met je Paspartoe ! Ga langs bij Muntpunt, het Paleis voor Schone Kunsten of Citizenne en spaar een punt bij je deelname. Of wie weet loop jij wel iemand van de Erfgoedcel Brussel tegen het lijf, en kan je mobiel een punt sparen !
Info :www.paspartoebrussel.beinfo@paspartoebrussel.be02 278 11 11
PASPARTOE. JE SLEUTEL TOT BRUSSEL
dé vrijetijdspas voor brussel
V.U
. Eri
c V
err
ep
t, leid
end
am
bte
na
ar,
Em
ile J
acq
ma
inla
an
135, 1
00
0 B
russ
el.
PASPARTOEBRUSSEL.BE
Koop je pas bij Muntpunt
of VGC
ADV_BDW_hogebanner.indd 1 25/02/14 11:49
FOYER GAAT GRENZELOOS
IN 2014!
Meer info op www.foyer.be
De Brusselse organisatie FOYER houdt zich op verschillende niveaus bezig met interculturaliteit en diversiteit.
In het kader van 50 jaar Turkse en Marokkaanse migratie en het erfgoedthema ‘Grenzeloos’
organiseert FOYER dit jaar een pak ACTIVITEITEN
APRIL26 > 14u - Muntpunt > DEBAT URBAN TRANCE: lichaam, praktijk, collectief en trance in de strata van de grootstad
26 > 20u - Sint-Jan-de-Doperkerk in Molenbeek > CONCERT ZAOUIA / URBAN TRANCE met Al Hadra van Chefchaouen, Hassan Boufous, Abdesselam Khaloufi , Ahmed El Maai en Graindelavoix onder leiding van Björn Schmelzer
27 > 12u tot 16u - Muntpunt > GRENZELOZE VERHALEN met vertellers uit verschillende windstreken
JUNI 2 > 20u - Literair Salon, Muntpunt > PRAATAVOND 50 jaar Turkse migratie met getuigenissen van bekende Turkse Brusselaars en hun ouders
SEPTEMBER * Vierwindenschool Molenbeek > OPENING EXPO Talen Mijn Gedacht* BOEKVOORSTELLING ‘50 jaar Turkse en Marokkaanse migratie’
13 > 14u - JOGGING LEOPOLD II: 21ste editie van deze plezante jogging voor jong en oud door de straten van Oud-Molenbeek
26 > KBC - STUDIEDAG in het kader van de viering van 10 jaar Romadienst Foyer
OKTOBER13 t/m 19 > BRUSSEL IN DIALOOG met tientallen dialoogtafels overal in de stad rond het thema ‘grenzeloos’
DECEMBER2 > 19u30 - Kaaitheater > FEEST 45 JAAR FOYER met o.a. Theater-groep Dar Al Amal, Ben Hamidou, Erhan Demirci, Castellers Bxl Foyer,…
WANDELINGEN
BEZOEKEN
DOE-WORKSHOPS
LEZINGEN
FEEST
Vormingplus
VAN 10 TOT EN MET 22 JUNI ‘14
Het project ‘Schatten van mensen’ zet ambacht, performing art en tra-ditie in the picture. Tien dagen lang ontdek je allerlei ambachten en hun tradities maar ook hun actuele invulling in Brussel.
Check het hele programma opwww.citizenne.be & www.erfgoedcelbrussel.be
Een initiatief van Erfgoedcel Brussel en Vorming-plus Citizenne i.s.m. BON en Academie beeldende kunsten Anderlecht.
advertentie 1 12/03/14 13:50
Er valt in Brussel heel wat te beleven op de mid-dag : concerten, rondleidingen, tentoonstellingen, lezingen, stadswandelingen,…
Zin in een voorsmaakje van de Erfgoeddag ?
dinsdag 22 april 12h30 > 13h30
Rondleiding & Demonstratie : Het afdrukken van prenten uit de Koninklijke Bibliotheek. Een unieke ervaring.De afdeling Chalcografie van het Prentenkabinet beheert meer dan 8300 originele stukken gegraveerd volgens de meest uiteenlopende technieken. Je kan een demonstratie van het afdrukken van deze prenten bijwonen en een uitzonderlijke kijk nemen achter de schermen van deze afdeling.
Praktisch Paleis van Karel van Lotharingen, Afdeling Chalcografie, Museumplein 1, 1000 BrusselInfo : www.kbr.beReservatie : 02 519 53 72 of educdien@kbr.be
woensdag 23 april 12h30 > 13h30
Rondleiding : De reis om de wereld in 80 brieven
Wat is er grenzelozer dan de reiswereld ? Reis mee doorheen de expo ‘Een reis om de wereld in 80 brie-ven’ en ontdek post- en zeekaarten, geïllustreerde boeken van schrijvers zoals Exupéry en Fitzgerald. We onderzoeken hoe Claus de gedichtenbundel ‘Fiesta’ schreef na een reis naar Mexico en hoe ‘The old man and the sea’ van Hemingway in een lovend artikel werd geprezen.
Praktisch Museum voor Brieven en ManuscriptenKoningsgalerij1, 1000 BrusselInfo : www.mlmb.beReservatie : Erfgoedcel Brussel, 02 563 05 82 of inschrijvingen@erfgoedbrussel.beGRATIS
donderdag 24 april 12h30 > 13h30
Rondleiding : Het ontstaan van een internationaal kunstproject
Bozar Archives belicht in een expo het grenzeloze kun-stenbeleid van het Paleis voor Schone Kunsten. Je ont-dekt er hoe artistieke migraties België op de culturele wereldkaart plaatsten. Centraal staan enkele figuren, zoals vioolvirtuoos en Unesco ambassadeur Yehudi Menuhin. De migrantenzoon met vier nationaliteiten stond een halve eeuw lang op de planken.
Praktisch Paleis voor Schone Kunsten, Ravensteinstraat 23, 1000 BrusselInfo : www.bozar.beReservatie : Erfgoedcel Brussel, 02 563 05 82 of inschrijvingen@erfgoedbrussel.be – GRATIS
vrijdag 25 april 12h15 > 13h45
Wandeling : À la limite
De stad zit vol grenzen ; tussen boven en beneden, tussen nat en droog, hoog en laag, rijk en arm, open en gesloten, steen en groen, licht en donker. Die limie-ten zijn niet zo direct zichtbaar, want ze zitten dikwijls verscholen in de plooien van de samenleving. Boven-dien blijken ze na enig speurwerk net de omgekeerde inhoud te hebben dan wat meestal wordt gedacht. Het leidt tot een genuanceerde kijk op wat stedelin-gen, reizigers of bezoekers scheidt of verbindt in de stad.
Praktisch Muntplein, trappen MuntschouwburgInfo : www.brukselbinnenstebuiten.beReservatie : Brukselbinnenstebuiten, 02 218 38 78, bruksel@skynet.be – GRATIS
Broodje Brussel
46ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS
46
Waar grenzen door elkaar verweven zitten, zijn ze moeilijker af te lezen. De stad, en zeker Brussel, is zo’n plek. Barrières zitten er verscholen in de plooien van de samenleving. Enig speurwerk levert een genu-anceerde kijk op wat stedelingen, reizigers of bezoe-kers scheidt of verbindt in de stad.
Die grenzen zijn heel talrijk en rijk. Ze zijn niet zomaar in één tekst te vatten. Daarom neemt dit boekje de vorm aan van een verkenning ; een doorsnedewandeling door het stadscentrum, van Schuman in de Leopold-wijk tot bij de Vlaamsepoort bij het kanaal. Telkens een grens kan geduid worden, neemt de plek de vorm aan van een verhaal. Het hele wandelparcours telt 27 grenzen en dus 27 verhalen. Elk verhaal vat aan met de wegbeschrijving vanuit de vorige plek. Achteraan het boekje zit een plattegrond met het hele parcours.
Dit boekje kan dus in zijn geheel of gedeeltelijk gebruikt worden als wandel- of fietsgids. Maar elk ver-haal kan ook op zichzelfstaand gelezen worden.
De publicatie ‘A la limite’ is een samenwerking tussen de Erfgoedcel Brussel/VGC en brukselbinnenstebuiten. Deze
publicatie kan aangevraagd worden bij de Erfgoedcel Brussel, bestelling@Erfgoedcelbrussel.be of 02 563 05 82.
Publicatie : À la limite
47erfgoedbrussel@vgc.be
DOEN !
op
En maak kans op een schiierende prijs.
en WIN !Doe mee aan de FOTOWEDSTRIJD
Neem een originele fotovan jouw deelname aan Erfgoeddag
en post hem op onzeFacebookpagina
tussen 28 april en 4 mei.
Het concept is simpel:
47
48ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS
48
Sport en feestin Brussel
www.stadskriebels.bezondag 4 mei 2014tussen vismarkt en dansaert
11.00 > 18.00 uur
zondag 4 mei 2014www.stadskriebels.be
tussen vismarkt en dansaert
11.00 > 18.00 uur
Sport de Stad in
IN DISPLAYS AROUND BRUSSELS OR VIA AGENDAMAGAZINE.BE
erfgoed.indd 1 14-03-14 09:44
Voor alle informatie en aanvraag van het Brusselprogramma kun je terecht bij :
Erfgoedcel Brussel / VGCwww.erfgoedbrussel.be02 563 05 82 bestelling@erfgoedcelbrussel.be
Het programmaboekje is ook beschikbaar in de gemeenschapscentra en bibliotheken van Brussel, in de metrostations, bij de deelnemende Brusselse organisaties en bij
Muntpunt Muntplein 61000 Brussel
Visit Brussels Koningsstraat 2-41000 Brussel
SeniorencentrumZaterdagplein 61000 Brussel
Informatie over de Erfgoeddag
Onze Partners en Sponsors
9 h 10 h 11h 12 h 13 h 14h 15 h 16h 17h 18h
BESTEMMING (ON)BEKEND1 Bestemming Brussel Zuid Masereelfonds Wandeling om 14h (duur : 1h)
2 Van het Koningsplein naar Matongé Culturama Wandeling om 14h (duur : 2h)
3 Asielzoekers op de grenzen Tochten van hoop Wandeling om 14h (duur : 2h)
4 Redstar - Noordstar Klare Lijn Wandeling om 14h30 (duur : 2h)
5 Naar Compostella Klare Lijn Wandeling om 12h30 (duur : 2h)
6 Stap mee in ons migratieverhaal FMDO Evenement van 13h tot 18h
7 Erfgoedmarkt AMVB Evenement van 10h tot 18h – forum van 13h tot 15h
8 Relaties met verre vrienden Cultuur Molenbeek, VK,… Evenement van 14h tot 18h
9 Muntpunt zonder grenzen Muntpunt, Foyer, CJP Evenement van 10h tot 18h – voorstellingsmoment om 10h (duur : 1h30) voorleessessies van 13h tot 16h
10 De reis om de wereld in 80 brieven MLMB 11h > 18h – Rondleidingen om 11h & 14h (NL), om 12h & 15h (FR) (duur : 45 min)
11 Dubbel-gidsen Broodhuis Rondleidingen om 14h & 16h (duur: 1h30)
12 Van kaftan tot burka Museum Kostuum en Kant Demonstratie om 10h15 (FR) & 11h30 (NL) (duur : 1h)
13 Als NGO de wereld rond IPA Rondleidingen van 10h tot 17h
14 Van Belgische soldaat tot alle Brusselaars Evadoc Rondleidingen van 12h30 tot 18h - concert om 14h & 16h30 (duur : 1h)
OVER DE GRENZEN VAN DE KUNST15 Kunstambachten over de grenzen van tijd en plaats Academie Anderlecht Rondleidingen van 13h tot 18h
16 Interieurbezoek: de erfenis van Jules Vandenpeereboom Korei Rondleiding om 15h (duur: 1h)
17 Interieurbezoek: Cauchie en Art Nouveau Korei Rondleiding om 11h (duur: 1h)
18 Het ontstaan van een internationaal kunstproject Archief PSK 11h -17h – Rondleidingen om 11h, 13h en 15h (duur : 1h30)
19 Over de grenzen van de kunst Art & Marges Rondleidingen om 11h (FR) & 14h (NL) (duur : 1h30)
20 Over grenzen en drempels Charliermuseum Rondleidingen van 10h tot 17h
21 Over grenzen en drempels. Bezoek aan de bewaarplaatsen Charliermuseum Rondleidingen om 10h15, 11h15, 12h15, 13h15, 14h15, 15h15 & 16h15 (duur : 45min)
22 Schatten van mensen Citizenne Rondleidingen van 14h tot 17h
23 Kosmopolitisme op de begraafplaats van Laken Epitaaf Rondleiding om 10h30 & 14h (NL), 11h & 14h30 (FR) (duur : 1h30)
24 Kosmopolitisme op de begraafplaats van Laken Epitaaf Tentoonstelling van 10h tot 17h
25 Look at where we are Argos Filmvoorstellingen van 12h tot 18h
26 Grenzeloos Cinematek Filmvoorstellingen om 14h & 16h (duur: 1h15)
GRENZELOZE STAD27 À la limite Brukselbinnenstebuiten Wandeling bovenstad om 10h, wandeling benedenstad om 14h (duur: 3h)
28 Kuregem : een wijk vol grenzen Tochten van hoop Wandeling om 10h (duur: 2h)
29 EU-grenzen door Brussel Klare Lijn Wandeling om 10h (duur: 2h)
30 Grenzeloze controle Masereelfonds Wandeling om 10h (duur: 1h)
31 De bevoorrading van de stad Masereelfonds Wandeling om 12h (duur: 1h)
32 Langs kleine en grote resten van Brusselse kloosters Omnibus Omnia Wandeling om 10h (duur: 2h)
33 Grenzeloos Brussel Pro velo Fietstocht om 14h (duur: 3h)
34 Denk verder dan je neus en ‘Experience Brussels’ BIP tentoonstelling van 10h tot 18h
35 De stad in prenten KBR Rondleidingen om 12h, 13h30 & 15h (NL), 13h & 15h30 (FR) (duur: 1h30)
36 Druk je eigen kaart van Brussel KBR workshops van 11h30 tot 17h
GRENSVERLEGGENDE GEDACHTEN37 Erasmus de Europeaan Erasmushuis 10h - 18h – Rondleiding om 14h (duur: 1h)
38 Schilderen in het spoor van Erasmus Erasmushuis Workshop om 11h (duur: 2h)
39 Op reis met Erasmus Erasmushuis Workshops van 10h tot 18h
40 Exotisch culinair erfgoed ‘Insectenworkshop’ BMMV Workshops van 14h tot 16h
41 Grenzeloos vrijzinnig CAVA - VUB Debat om 10h30 (duur: 1h30)
42 Het glazen plafond Soc-cult ver. Liberale vrouwen 11h - 14h – Lezing om 11h (duur: 1h)
reservatie verplicht geschikt voor gezinnen met kinderen 9 h 10 h 11 h 12 h 13 h 14 h 15 h 16h 17 h 18h
Tijdslijn van de activiteiten tijdens Erfgoeddag
top related