llaktapikawsak - · pdf filekunan lago agrio kan, yana wirata surkuchi ... nakukkunaka shuk...

Post on 25-Feb-2018

234 Views

Category:

Documents

3 Downloads

Preview:

Click to see full reader

TRANSCRIPT

HATARIPA KILLKASHKA No. 41

Bicky

WiñaypaYasuní2p

TEXACOPAllakichishka

Correa Illinizapi

3P

Orellanapi antanka

chayana 6p

LlaktapikawsakLlaktapikawsak2013 wata I agosto killa

4-5p

BickyKichwa kuytsa

7P

Kichwa kuytsa

7P

Yasuníka mana chinkarinkachu

335CHECA Rafael CorreaLlakta Pushakka Che-

camanmi paypa rurashkata wi-llankapak chayarka. Puntaka Llakta Pushak Wasi-

pa shuk pankatami shuti killkar-ka. Chaypimi Yasuní panpatawarankapi rakishpa, chyamantashuk piti shinapi allpa ukumantayana wirata surkuchinata nikun. Yasuní-ITT nishkaka mu-

nashka kullkitaka mana tantan-chi usharkachu, shinapashwanpra-kuytsakunapimi allpa-pi ima tiyashkakunata rikuriya-na kashkata yuyachirka.Chaymanta yana wirata sur-

kuchishpaka, muyuntita manamapayachinkachu, mana llaki-chinkachu. Ima shinami kunanPañacochapi yana wirata sur-kuchikun, mana mapayachish-pa, mana llakichishpa, chash-nallatakmi Yasuní-ITT nishkapi-pash rurakrin. Shinaka YasuníPanpaka ima shinami kunankan, chashnallatakmi kanka. Kullkimanta rimashpaka, ya-

na wirata surkuchishpaka,18.292 hunu dólarmi tukunka.Kayna watakunawan rikush-paka, 11.000 hunu dólarmi mi-rashka.Shinaka ishkay ñanmi tiyan:

Shukka mana ima yana wiratasurkuchishpa, Yasuní Panpatacharinami kan; shukka chaypanpamanta shuk pitimantasurkuchishpa, 18.000 hunu dó-larta chaskishpa, Amazoníapikawsakkunaman minishtishka-

kunata kuna, wakchay kawsay-manta llukchinami kan.Correaka “Yasuníka mana

tukurinkachu, wakcha kaw-sayka pishiyankami, chinkan-kami” nirka.

ITT nishkapi yana wirata katushpaka, 18.292 hunu dólarmi tukunka. Chaymantaka 258 hunu dólarmi Amazoníapa kanka

Mushuk 24 de Mayo, mushuk

Mejía hatun yachana wasiku-

nami tiyanka

Ima tiyashka

02 llaktapi kawsak I 2013 wata I agosto killa I No 41

334 MACHACHI Ra-fael Corrrea Llakta

Pushakka Quitopipash mu-shuk 24 de Mayo, Mejía hatunyachana wasikunata rikunka-pak rishkatami uyachirka.Wasichina alliman katikush-

katami willarka. Mushuk 24 de Mayo hatun

yachana wasika La Menapimikan, chaypika 840 yachakuk-mi yachakunka. Kutin mu-shuk Mejía hatun yachanawasika Chillogallopimi kan.

Llakta PushakkaIlliniza urkuumamanmichayarkaShaykushka, samay illakmi urku uma-man chayarka. Chaypimi “munashpa-ka, imatapash ruranallami kan” nirka.

afael CorreaLlakta Pushak-ka kay agostokilla, domingo11 punchami,

Illiniza urku umamanchayarka. Kay urkuka5.126 metroyukmi kan.Domingo tutamantamiurku umaman witsikaykallarirka. Shaykushka,samay illakpashmi cha-yarka. “Llaktamantamichashna hatun urkuku-naman, mana hawallachayana urkukunamanchayanchik” nirka.

Llakta Pushakka LaVirgen nishkamanmipunta chayarka, 16:00shina tukukpimi, witsi-kay kallarirka, ishkay pa-cha kipami 4.700 metroshinaman chayarka,chaypimi shuk minkari-na wasi tiyan, Llakta Pu-shakka chaypimi puñur-ka. Domingo punchaka,may tutamantami hata-rirka. 426 metro shinata-mi witsikana karka, ña9:30 shina kakpimi, Illini-za urku umaman cha-yarka.

R

2013 wata I agosto killa I No 41 llaktapi kawsak I 03

Ima tiyashka

SHAYKURKAMI, samarkami, shinapashurku umaman chayana yuyaywanmi karka

CORREAKA KAY MASHIKUNAWANMI Illiniza urkuman witsikarka

5.126metro shina ha-tunmi kan. Illinizakaishkay urkumi kan.Witsikankapakkamana hawallachu kan.Urkuta riksikkuna-wanmi witsikana kan.

Ecuadormantallakta pushakkunatarikushpaka, Correa-llami chashna urkuumaman chayashka.

YUPAYKUNA

milio Luisitande-ka Secoya yayamikan. Chakilla, u-shuta illakmi pu-rin. Pay wawa kak-

pimi, paypa yayaka yura-kuna imapa alli kashkatariksichirka. Payka ima shi-na yurakunamanta yaku-ta, hanpita llukchinatamiyachan. 80 watatami Sucumbí-

ospi kawsashka, allpa shi-kan tukushkata rikushka-mi. Mishu shimita mana ri-manchu, shinapash suktashimitami yachan, chay-kunaka helicóptero, pistas,la compañía, Texaco, pe-tróleo, cáncer shimimi kan.Texacoka (kunanka

Chevron) sukta chunkawatakunami Amazoníapiyana wirata surkuchi ka-llarirka. Maypimi kunanSucumbíos, Orellana mar-kakuna kan, chaypimi sur-kuchirka. Chay punchaku-naka ñankunaka mana ti-yarkachu. Helicópteropi-mi utukunakunata, llan-kakkunata apak karka.Emilioka chaykunatauyashpaka, pakunkapakrik kashkatami uyachin. 1.967 watamanta, 1.990

watakamanka 387 shina-tami utukurka. Chay wata-

mi llukshishpa rirka. Emilioka Texacopa wa-

sikunapimi, San Pablopi,kawsan. Yana wirata sur-kuchikpi, hatun yakukunamapayashkatami yuyan. Kunanka Aguarico ha-

tun yakuka llakillami kan.Ñawpapika chaypimi shi-kan hatun challwakuna ti-

yarka. Sacha wiwakuna-pashmi chinkarka. Chay-mantami chaypi kawsak-kunaka tarpuk runa tuku-na kashka. Texaco Chevronka 22

yaku kuchata, 880 yanawira kuchatami rurarka.Shinapash 16,8 hunu galónyana wirata, 18,5 hunu mi-

llay yakutami panpamanshitarka; ashtaka ashtakayanuna kushnitami rupa-chirkapash. Shinapash Te-xaco Chevronka manachashna kashkatami nin. Yana wira, mapa yaku

kuchakunata rikunallamikan. Ashnakunmi, chayku-namantami unkunkuna.

Allpata, hatun yakuta, kuchakunatami millay hanpikunawan mapayachirka. Shinami allpata

wakllichirka, chaymanta runakunata, shukmantashamushkakunatapash unkuchirka

TEXACOKA Amazoníapi allpata-

pash, chaypi kawsakku-natapashmi llakichirka

Ima tiyashka

E

04 I llaktapi kawsak I 2013 wata I agosto killa I No 41

ELÍAS PIAGUAJESecoya yaya, 37watayukmi kan.

Paytami ayllu llaktapashutipi shayarichun akllarkakuna. PaymiTexacota 1.993 watahuchachi kallarirka.

1.967watami,maypimi kunan Lago Agrio kan,yana wirata surkuchikallarirka.

387utukutami rurarka. Chaymantami yana wirata surkuchirka.

18.5hunu galón millayyakutami hatun yaku-kunaman shitarka

16.8hunu galón yana wi-ratami allpaman, ha-tun yakuman shitarka.

19watatami,kamachitarikushpa huchachina-ka unayashka

Estados Unidospi Texacopa Wasimi SourLake shutiyuk karka,chaymatami LagoAgrio nishpa shutichirkakuna.

2013 wata I agosto killa I No 41 I llaktapi kawsak I 05

YUPAYKUNA

HANAPIKA ima shina yana wirata kuchayachishkata rikukunkuna CHASHNA LLAKI ama kutin tiyachunmi imakunawan uyachikun

Ima tiyashka

06 I llaktapi kawsak I 2013 wata I agosto killa I No 41

aría Fer-nanda Espi-nosa Llak-tapa Kash-kata Mitsa-

nata Rikuk Wasi pusha-pash; Augusto EspinosaYachachinata RikukWasi pushakpashmi

pankata shuti killkarka.Chaypimi makanakuk-kunapa hatun yachanawasipi yachakunkapakkullkita mana kunakashkata nikun. Shinallatak chay ha-

tun yachana wasikuna-manta llankakkuna Ya-

chachinata Rikuk Wasi-man yallinatapashminikun. 1.164 yachachik-mi chay Wasiman ya-llinka. Kashna hatun yacha-

na wasikunaka 25 shina-mi kan, chaypika 29.000yachakukmi tiyan.

M

Makanakukkunapayachana wasiman yaykunamanta

Chay hatun yachana wasikunapi yachachikkunapash,llankakkunapashmi Yachachinata Rikuk Wasiman yallinka

KASHNA wasitami wasichikrin

KASHNA YACHANA WASIMANMI yaykunalla kanka

KAY ANTANKA CHAYANATAMI mushukyachikrin

Wasichinata Rikuk Wasi-ka 4´206.000 dólartami23 shinapi wasikunatawasichinkapak kunka.Santa Ana, El Carmen, Pa-ján, Junín, Montecristi,Bolívar, Tosagua, Olme-do, Portoviejo, Jipijapa,

Chone, Puerto Lópezpi-mi wasichinka. Wasiku-naka llakta ukupipash,llakta kanchapipashmikanka. Septiembre killa-mi wasichi kallarinka, di-ciembre killami tuku-chinka.

Shuk shuar wawamiagosto killa, 1 puncha,Orellana markapi chin-kashka. Tigüino ayllullaktapi kawsakkunamiEdit Doris Chiriap Sacaymana rikurishkata uya-chirka. Maskankapakmitantanakurkakuna, shi-

nami shuk huaorani pu-shak, ishkay shuarpashmaskay kallarirka. Paypaturimi agosto killa, sába-do 17 puncha, TigüinoColonospi tarirka. Maka-nakukkunaka shuk anta-pirpintupimi Orellanahanpi wasiman aparka.

Manabípimi ashtaka wasita wasichikrin

Orellana markapi kak antan-ka chayanatami allichikrin.Rikkunata, shamukkunatachaskik ukuta; antanka cha-yanata rikuk wasita; antanka-kunapa hatun wasita; antan-ka chayana kanchata; anta-wakuna shayarinata; shukku-natapashmi allichikrin. Tu-kuy kayta rurankapakmi 15,1hunu dólarta kukrin.

Makanakukkunaka chinkashka shuar wawata maskanapimi yanaparka

15,1 hunu dólartami

Orellana antanka chayanata

allichinkapakkun

Rimanakuy

Pi kashkaOtavalomanta

20 watayuk, mana sawarishka Yachana wasi:

Inmaculada-Otavalo Hatun yachana wasi:

Chantal-Otavalo Sumak yachana wasi:

USFQ – PsicologíaQuito

BickyCotacachi

Shuk llaktapi kawsashpapash,

kichwakunapa raymitaka mana

kunkanchu. Inti raymipunchakunaka

wasipimi takikku-nata chaskin.

Otavalomanta kuytsamikan. Shinapash ishkaywata yallitami Quitopikawsan. Yachakuna-mantami paypa llakta-manta llukshina kash-ka. Kay kuyaylla kuyt-

saka San Francisco de Quito Sumak Ya-chana Wasipimi yachakukun. Kallaripi-ka shinchimi karka. Shikan yachakuk-kunawanmi tuparirka. Yachachikkuna-pash shikanmi karka. Chashnami su-mak yachana wasi kuchupi kawsay ka-llarirka, Cumbayápimi kawsakun, ku-nuklla kashkatami allikachin.Otavalopimi wacharirka, chayman-

tami Inmaculada yachana wasipi,Chantal hatun yachana wasipi yacha-kurka. Kaykunapi kichwa mashikunatiyashkatami yuyarin, shinapash su-mak yachana wasiman rishpa, paypa

yachakunapi paylla kichwa kuytsakashkatami willan.Chusku turiyukpash, kimsa pa-

niyukpashmi kan. Paypa turi pani-kunaka shuk llaktapimi kawsanku-na, paykunaka Españapi, EstadosUnidopi, Panamápipash katushpakawsankuna. Tukuy turi paniman-taka, payllami yachakukun.Kunan wiñaymanta rimashpaka,

wanprakuna imatapash ruranka-pak munashkata, kutin kuytsaku-na rikuriyash-pa imatapash rurakkashkatami rikun.

Yachakuna allimi kan, imakunatashuk yuyaywanmi rikuni, imamaman-tapash rimay ushanimi, ñuka yuyash-kata uyachinanillami, yachakunaka ñu-kanchik yuyanatami hatunyachin nin. Mana kikin llaktapi kawsashpapash,

Pawkar Raymiman, Inti Raymiman rin-mi. Chay raymikunapimi riksishkaku-nawan, ayllukunawan tantanakun.Chay punchakuna kusashka kuchi ay-chata, kuyta, mutitami mikun, shinalla-tak hura asuwatami upiyan. Pimanta chashna rimakun nishpa-

chari tapunkichik, nachu? Payka BickyCotacachi Cahuasquími kan.

Yachakushpami,imakunata shukyuyaywan rikuni

2013 wata Iagosto killa I No 41 llaktapi kawsak I 07

Foto

:Tam

ia Maldonado

08 I llaktapi kawsak I 2013 wata I agosto killakuna I No 41

Editor:José Maldonado “Ushku Chukuri”. Editor Gráfico:Mario Gallardo Neira●Fotógrafos:Eduardo Santillán, Santiago Armas, Miguel Romero y Mauricio Muñoz●Webmaster: Darío Jarrínllaktapi kawsak PRODUCCIÓN:Secretaría Gene-

ral de Comunicación de la Presi-dencia de la RepúblicaSECOM.

l Imapimi yaku walunyan, chaykunata shitay l Imakunapimi chuya yakuta wakaychinki, chaykunata alli mayllay, alli killpay

DENGUE

KANTA AMA

WAÑUCHI-

CHUN

AMA

KANPAWASIPI MINKARICHUN SAKICHU

top related