İyi tarım uygulamaları

İYİ TARIM UYGULAMALARI

Mehmet ESENZiraat Mühendisi

İyi Tarım Uygulamaları (GAP)

İyi Tarım Uygulamaları (GAP- Good Agricultural Practices); bitkisel ve hayvansal ürünlerin mikrobiyolojik gıda zararlarını en aza indirecek şekilde üretilmesi ve çiftlikte işlenmesi için izlenmesi gereken prosedür ve uygulamalardır.

İyi Tarım Uygulamaları (GAP)

Başka Bir Deyişle İyi Tarım Uygulamaları tarımsal üretimin çevre, insan ve hayvan sağlığına zarar vermeyecek şekilde dengeli, kontrollü olarak yapıldığı, bu üretimin sonucunda elde edilen ürünün sertifikalandırılarak tüketiciye ulaştırıldığı işlemler zinciridir.

Kapsadığı Hususlar

1.Gıda güvenliğine yönelik tedbirler

2.Çevreyi ve toprağı korumaya yönelik tedbirler

3.Üreticilerin ve tarım işçilerinin sağlık, güvenlik ve refahına yönelik tedbirler.

Kime Ne Fayda Sağlar?

•İyi Tarım Uygulamaları (İTU) ile yaşadığımız çevreyi ve toprağı koruruz. Unutmayalım ki, gelecek nesillere kirletilmemiş bir çevre ve  toprak bırakmak hepimizin vazifesidir.

•İTU yapan üretici sağlıklı hayatın dostudur. O, hem kendisinin ve çalışanlarının hem de sunduğu güvenilir tarım ürünleriyle tüketicinin sağlığını korur.

Kime Ne Fayda Sağlar?

•İyi tarım ürünleri, halkın sağlıklı yaşam ve sağlıklı tüketim yapma bilincini geliştirir. Bu bilinç geliştikçe iyi tarım ürünleri giderek daha fazla talep edilecektir. Artan taleple birlikte, iyi tarım ürünlerinin pazardaki rekabet gücü büyüyecektir.

•Rekabet gücünün ve pazarlama imkanlarının gelişmesi sayesinde üretici daha fazla kazanç elde etmeye başlar.

NEREDEN ÇIKTI BU İYİ TARIM!!

Dünya’da nüfusun hızla artmasına karşın, gıda temininde kendine yeterliliğin sağlanamaması 20.yüzyılın ortalarında en önemli sorunların başında yer almıştır.

Çözüm olarak, bitkisel üretimde birim alandan daha fazla verim elde edilmesi ve bunun için yüksek verimli çeşitlerle monokültür üretim ile, üretimde yoğun girdi kullanımını öngören politikalar geliştirilmiştir.

1950’li ve 1970’li yıllarda… SORUN Hızlı nüfus artışı ÇÖZÜM!!! Yeşil Devrim Yüksek verimli tohumlukların kullanılması Monokültür: Sürekli aynı tür ve çeşidin

yıllar boyunca yetiştirilmesi Yoğun girdi kullanımı

Pestisitler Gübreler Hormonlar Sulama Fosil yakıtlar (Enerji)

1970’li yıllarda yeşil devrim olarak anılan politikalar, 1980’li yıllara gelindiğinde, çevrenin geri dönülmez biçimde kirlenip, doğal dengenin tahrip olmasına neden olmuştur.

Bu olumsuzluklar karşısında Avrupa Ülkelerinde çevreye duyarlı üreticiler, doğal dengeyi bozmadan, çevreyi kirletmeden, insanlarda ve diğer canlılarda toksik etki yapmayan sağlıklı ürünler üretmeye yönelik alternatif sistemlerin arayışına girmiştir.

1980’li yıllarda... Çevreye olan olumsuz etkiler ortaya

çıktı Biyolojik çeşitliliğin yok olması Toprakların çoraklaşması, üretimin

marjinal topraklara kayması Yüzey ve yer altı su kaynaklarının

kıtlaşması ve kirlenmesi İklimsel Değişiklikler, Küresel Isınma

1980’lerdeki önemli diğer gelişmeler... Kirlenme ile sağlık problemleri

arasındaki ilişkilerin bilimsel olarak saptanması

Tüm yoğun girdi kullanımına karşı verimdeki artış hızının azalması

Monokültür yetiştiriciliğe bağlı olarak ekonomik esnekliğin azalması ve fiyatların yükselmesi

Açlık ve yetersiz beslenme problemlerinin süregelmesi

Üretim tekniği

İYİ TARIMUYGULAMALARI

KONVANSİYONEL

EUREPGAP ORGANİKTARIM

Üretim Tercihleri

Yaşan

abili

r

İnsan sağlığını

koruyan

Kârlı

ve

verim

liHayvan sağlık

ve refahı

ileçevre

İyi Tarım Sertifikası Hangi Ürünlere Nasıl Bir Süreçte Verilir?İyi Tarım Uygulamaları Sertifikası,  tarımsal üretim yapan ve bu sertifika için  Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca çalışma yetkisi verilen kontrol ve sertifikasyon kuruluşlarına başvuruda bulunanlara verilir. Başvuruda bulunan üreticilerin üretim süreci bu kuruluşlar tarafından denetlenerek, iyi tarım uygulamaları kriterlerine uygun olarak üretildiği anlaşılan ürüne/ürünlere “İyi Tarım Sertifikası” verilir.

İzlenebilirlik ve Kayıt Tutma

İyi Tarım Uygulamaları Sistemi, ürünün çiftlikten sofraya kadar izlenebilir olmasına dayalıdır. Bu nedenle üreticiler yapmış olduğu tüm uygulamaları kayıt altına almalı ve ürünün tüketilinceye kadar izlenebilmesi sağlanmalıdır.

İyi Tarım Uygulamalarında her yıl iç denetim yapılacağından çiftçilerin, üretimin her aşamasında yaptıkları işleri kayıt altına alarak bu kayıtları saklamaları gerekmektedir. Yeni müracaatlarda ise, inceleme tarihinden önceki yıllara  ait tüm bilgiler kayıtlı olmalıdır.

İzlenebilirlik ve Kayıt Tutma

Kontrol ve Sertifikalandırma

Kontrol ve sertifikalandırma işlemleri, Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca çalışma yetkisi verilen kontrol ve sertifikasyon kuruluşları tarafından yapılır.

Yetkili kuruluşlar, üretimin ilk aşamasından başlayarak hasat ve pazara arz edilmesine kadar olan süreçte uygulanan işlemlerin, iyi tarım uygulamaları kriterlerine uygun olarak yapılıp yapılmadığını denetler.

Kontrolden kasıt nedir?

Tarımsal faaliyetlerin iyi tarım uygulamaları kriterlerine uygun olarak yapılıp yapılmadığını belirlemek, üretim sürecini gözlem altına alarak düzenli kayıtlar tutmak ve gerek görülmesi halinde ürünün niteliğinin laboratuar analizleri ile test etmek “KONTROL” olarak ifade edilir.

Sertifikasyon ne demektir?

Sertifikasyon, yapılan kontroller sonucunda iyi tarım uygulamaları kriterlerine göre üretildiği anlaşılan ürünün belgelendirilmesidir. Bu şekilde elde edilen ürüne “İyi Tarım Ürünü Sertifikası ” verilir.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca çalışma

yetkisi verilen kontrol ve sertifikasyon kuruluşları

Sıra

No

Kuruluş Adı Adresi Yetki Kapsamı Kuruluş Kodu

YetkiSüresi

1

CTR Uluslararası Belgelendirme ve Denetim Ltd.Şti.

5. Sok. No:4/7 Bağcılar Gaziosmanpaşa/ANKARA

Tel: 0 312 436 14 60 Fax:0 312 436 14 70e- mail: ctr@ctr.com.tr

Kontrol ve Sertifikasyon

-Yaş meyve sebze-Kesme çiçek ve süs

bitkileri-Fide ve fidancılık-Tarla bitkileri-Çay

TR.İTU.01 04.10.2011

2

Moody International Kalite Servisleri Ltd.Şti.

Kozyatağı Hüseyin Çelik Sok. Topaloğlu İş Merkezi No:9 Kat:3 Kadıköy/İSTANBUL

Tel: 0 216 445 00 00 Fax:0 216 445 00 20e- mail: general.turkey@moodyint.com

Kontrol ve Sertifikasyon

-Yaş meyve sebzeTR.İTU.02 04.10.2011

3ETKO Ekolojik

Tarım Kontrol Org.Ltd.Şti.

160 Sokak No:13/7 35040 Bornova/İZMİR

Tel: 0 232 339 76 06Fax:0 232 339 76 07e- mail: info@etko.org

Kontrol ve Sertifikasyon

-Yaş meyve sebze -Çiçek ve süs bitkileri-Tarla Bitkileri

TR.İTU.03 16.05.2011

4

ECAS Belgelendirme Denetim Ltd.Şti.

Çaybaşı Mah.Ali Çetinkaya Cad. Kayahan Apt. No:146/6 ANTALYA

Tel: 0 242 321 55 56 Fax:0 242 311 62 00e- mail: info@ecas-tr.com

Kontrol ve Sertifikasyon

-Yaş meyve ve sebze-Çiçek ve süs bitkileri -Fide ve fidancılık-Tarla Bitkileri-Çay

TR.İTU.04 16.05.2011

5

TURKGAP Tarım Uygulamaları Kontrol ve Sertifikasyon Hizmetleri Ticaret Ltd.Şti.

Palmiye Mah. S.Yılmaz Apt. 1216 Sok.No:2/A Yenişehir/MERSİNTel: 0 324 327 41 91Fax:0 324 327 4191e- mail: turkgap@turkgap.com

Kontrol ve Sertifikasyon -Yaş meyve-sebze-Tarla Bitkileri

TR.İTU.05 11.06.2011

6

NİSSERT Uluslararası Sertifikasyon ve Denetim Hizmetleri Denetim Ltd.Şti.

Gimat 3 Blok No:29 Macunköy/ANKARATel: 0 312 397 07 87 Fax:0 312 397 00 58e-mail:nissert@nissert.com

Kontrol ve Sertifikasyon -Yaş meyve-sebze-Tarla bitkileri

TR.İTU.06 11.06.2011

7

TRB Uluslararası Belgelendirme Teknik Kontrol ve Göz. Hiz. Tic. Ltd. Şti.

Şair Eşref Blv.No:4 Osman Şahin İş Mrk K:6 D: 603 Tel: 0 232 441 6711Fax:0 232 441 55 87 Çankaya/İZMİRe-mail:info@trb.com.tr

Kontrol ve Sertifikasyon-Yaş meyve sebze-Çiçek ve süs bit. -Fide ve fidancılık-Tarla Bitkileri

TR.İTU.07 04.10.2011

8

Ekotar-Ekolojik Tarım Ürünleri Üretim, Kontol, Sertfika, Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.

Gazi Mh. A.Menderes Blv. Denis Apt.36/1 33130 MERSİNTel: 0 324 325 49 64Fax.0 324 327 19 44e-mail:info@eko-tar.com

Kontrol ve Sertifikasyon-Yaş meyve sebze-Tarla Bitkileri

TR.İTU.08 04.10.2011

9C.U. Sertifikasyon Ltd. Şti.

Mansuroğlu mah. 286 sok. Ali Çolakoğlu Sitesi A–1 Blok, No:16, Daire:3 Bornova/İZMİR Tel:0 232 3470704Fax:0 232 3470693e- mail: turkey@controlunion.com

23/12/2010 Tarih ve 2010/12 sayılı komite kararı ile yetkisi Askıya alınmıştır.

10

ORSER Organik Ürünler Kontrol ve Sertifikasyon Ltd. Şti.

Simon Bolivar cad. Cemal Nadir sok. No:10/5 06550 Çankaya/ANKARA Tel:0 312 4381560 Fax:0 3124381559e-mail: info@orser.com.tr

Kontrol ve Sertifikasyon-Yaş meyve sebze -Çiçek ve süs bitkileri-Tarla bitkileri

TR.ITU.11 01.04.2011

11

KAS Uluslararası Sertifikasyon Gözetim Teknik Kontrol Hizmetleri Ltd. Şti.

Fatih cad. No:68/20 Bornova/İZMİRTel:0 232 3735255 Fax:0 232 3734626e-mail: info@kascert.com

30/12/2010 Tarih ve 2010/13 sayılı komite kararı ile yetkisi iptal edilmiştir.

12ANKA GLOBAL Kontrol ve Sertifikasyon A.Ş.

Meşrutiyet Cad. No: 16/8 Kızılay/ANKARATel:0 312 425 6055 Fax:0 312417 9889e-mail: info@kascert.com

Kontrol ve Sertifikasyon-Yaş meyve sebze-Çiçek ve Süs Bitkileri-Tarla Bitkileri

TR.İTU.14 01.07.2011

13

AVACERT Anadolu Uluslararası Belgelendirme Hizmetleri Ltd. Şti.

Hürriyet Mah. Aydın Sok. No: 2/1-A Kat :2 Osmangazi/BURSATel:0 224 2494313 Fax:0 224 2494113e- mail: info@avacert.com

Kontrol ve Sertifikasyon-Yaş meyve sebze -Tarla bitkileri

TR.ITU.20 20.05.2011

14

KAYOS Uluslararası Sertifikasyon ve Denetim Hizmetleri Ltd.Şti.

Tahıl Pazarı mah. Çatalköprü Cad. Yaşar Çöpelci İş Merkezi 9/14 Muratpaşa/ANTALYATel:0 242 247 9927 Fax:0 2422479927e-mail: kayos@kayos.com.tr

Kontrol ve Sertifikasyon-Yaş meyve sebze -Çiçek ve süs bitkileri-Tarla bitkileri-Fide ve Fidancılık

TR.ITU.23 08.10.2011

15

ECOCERT Denetim ve Belgelendirme Ltd.Şti

184. Sk. No:60 Hasan Bey Apt. Kat:2 Daire :3 Bornova/İZMİRTel:0 232 343 4360 Fax:0 232 3433959e-mail: office.turkey@ecocert.com

Kontrol ve Sertifikasyon-Yaş meyve sebze -Çiçek ve süs bitkileri-Tarla bitkileri

TR.ITU.25 30.12.2011

16

FRG Uluslararası Belgelendirme Kontrol, Eğitim ve Tarımsal Üretim Hizmetleri San.Tic.Ltd.Şti.

Belediye Binası Kat:1 No:121 Torbalı/İZMİRTel:0 232 856 0111Fax:0 232 8560111

Kontrol ve Sertifikasyon-Yaş meyve sebze-Çiçek ve Süs Bitk.-Tarla Bitkileri-Fide ve Fidancılık

TR.İTU.26 30.12.2011

Zirai ilaç ve gübre kullanımını en aza indirerek çevre ve insan sağlığına zarar vermeyen bir tarımsal üretimin yapılması,

Gıda güvenliği sağlanarak,tüketicinin satın alacağı ürünlere karşı güveninin artırılması

Üretim esnasında tutulacak kayıtlarla tarımda izlenebilirlik ve sürdürülebilirliğin sağlanması,

Doğal kaynakların ve çevrenin korunması amaçlanmıştır.

İyi Tarım Uygulamalarının Amacı Nedir?

İyi Tarım Uygulamaları sertifikasını bitkisel üretim yapan üreticiler ile bu ürünleri paketleyen firmalar alabilmektedir.

Üreticiler tek tek sertifika alabilecekleri gibi üretici birlikleri, kooperatifler ve üretici grubu halinde de alabilirler.

Kimler İyi Tarım Sertifikası Alabilir?

Kuvvetli bir bitki yetiştirmek için öncelikle toprak,iklim,su koşullarına uygun tür,çeşit ,anaç ile uygun yer seçilmeli;

Erozyona karşı toprak su muhafaza tedbirleri alınmalı, çoraklık, taban suyu gibi sorunlar varsa ıslah, drenaj, tesviye işleri yapılmalıdır.

Üretimde kullanılacak tohum,fide ve fidan gibi üretim materyalleri TKB den üretim izinli, tescilli ve sertifikalı materyallerden seçilmelidir.

Uygun zaman ve miktarda gübreleme için yılda en az bir defa toprak analizi, ihtiyaç duyulduğunda ise yaprak analizi yaptırılmalıdır.Gübreleme toprak yapısına ve analiz sonucuna göre yapılarak kayıtları tutulmalıdır.

İyi Tarım Uygulamalarında Üretimde Nelere Dikkat Edilmeli?

Bitki hastalık ve zararlıları ile mücadelede öncelikle kültürel önlemler, fiziksel, biyolojik, mekanik mücadele ile tuzak kullanımı gibi biyoteknik yöntemler uygulanmalı son çare olarak kimyasal mücadeleye başvurulmalıdır.

Her canlı doğal dengenin bir halkasıdır bunlardan biri bozulursa denge de bozularak baskı altında tutulan zararlılar çoğalabilir. Örneğin tarla farelerindeki artışın önemli nedenlerinden birisi de onları baskı altında tutan zehirsiz yılan vb. canlıların öldürülmesidir.

İyi Tarım Uygulamalarında Üretimde Nelere Dikkat Edilmeli?

Alternatif mücadele metodları devreye sokularak özellikle entegre mücadele tercih edilmelidir. Entegre mücadelenin birçok faydası vardır :

İlaçlara karşı dayanıklılık tehlikesi azalır Üründe ilaç kalıntı riski azalır İlaçlama sayısı azalacağından çevre dostu olup maliyet

azalır

İyi Tarım Uygulamalarında Üretimde Nelere Dikkat Edilmeli?

• Doğal,biyolojik denge ve faydalı böcekler korunmuş olur.

• Kimyasal Mücadelede kullanılacak ilaçlar ise kalıntı riski düşük, çevre dostu selektif ruhsatlı ilaçlardan seçilmeli,uygun zamanda,şekilde ve dozda uygulanarak atılan ilaçlarla ilgili her türlü kayıt tutulmalıdır.

• İlaçlama ile son hasat arasında geçmesi gereken süreye uyulmalıdır.

İyi Tarım Uygulamalarında Üretimde Nelere Dikkat Edilmeli?

Zirai ilaç kalıntı analizleri yapılmalı, maksimum kalıntı limitlerinin aşılması durumunda ise bir acil eylem planı mevcut olmalıdır.

İlaçlama bu konuda eğitim almış kişiler tarafından ve maske,gözlük gibi koruyucu önlemler alınarak uygulanmalıdır.

İlaçlama aletlerinin belli aralıklarla bakımı yapılmalıdır. Tarımsal kimyasalları kullanan,taşıyan ve uygulayan

kişiler bu konuda eğitilmelidir.

İyi Tarım Uygulamalarında Üretimde Nelere Dikkat Edilmeli?

Bitkinin su ihtiyacı göz önüne alınarak bir sulama proğramı yapılmalı ve sağlıklı bir kaynaktan temin edilen sulama suyu uygun bir yöntemle vermelidir. Yine aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.

Sulama için asla atık su, kanalizasyon suyu kullanılmamalıdır.Sulama suyu analiz ettirilmelidir.Atık suların çevreyi kirletmesine izin verilmemelidir.

Toprak işleme toprağın yapısını bozamayacak, mikroorganizmalara zarar vermeyecek şekilde olmalı ve fazla sayıda işlemeden kaçınılmalıdır.

İyi Tarım Uygulamalarında Üretimde Nelere Dikkat Edilmeli?

Hasat hijyenik şartlarda yapılmalıdır. Ürünün her türlü fiziksel, kimyasal,mikrobiyolojik kirleticilerden temiz olması önemlidir.Bunu sağlamak için de işçilerin yanı sıra hasatta kullanılan makas bıçak gibi aletler,kasalar römorklar temiz olmalı, hasatta çalışan işçilerin kolayca ulaşabileceği yerde içinde su,sabun hatta el yıkama talimat uyarıları olan tuvaletler bulunmalıdır.

İşletmedeki bütün atık ürünler(kağıt,karton,plastik ürün kalıntısı) ile muhtemel kirlilik kaynakları(kimyasallar,yağ,yakıt,ses,ışık,paketleme

evinden çıkan kalıntılar) belirtilmeli ve bunlar çevreye zarar vermeyecek en uygun şekilde imha edilmelidir.

İyi Tarım Uygulamalarında Üretimde Nelere Dikkat Edilmeli?

İlaç ve gübre depoları temiz, düzenli, havadar, kapı ve pencereler kontrolsüz girişi önleyecek şekilde olup kolay temizlenebilen yerler olmalıdır.

Özellikle ilaç depolarında; uyarıcı işaret- levhalar, ilkyardım malzemeleri, maske, eldiven, ilaçlama giysileri temiz ve düzenli bir şekilde bulundurulmalıdır. Gerektiğinde acil yıkama için su kolay temin edilebilmeli, raflarda toz ilaçlar üstte sıvı olanlar altta olmalıdır.

İşçilerin sağlık kontrolleri yapılarak sağlıklarını koruyucu her türlü uyarıcı işaret levhalar olmalı, bulaşıcı hastalığı olanlar hasat vb. işlerde çalıştırılmamalıdır.

İyi Tarım Uygulamalarında Üretimde Nelere Dikkat Edilmeli?

Destekler

İyi Tarım Uygulamalarına DesteklemeÖdemesi Yapılmasına Dair Tebliğ (No:2010/57) çerçevesinde 2010 yılında İTUyapanlara her bir dekar için 20 TL destekverildi. Müracaatlar 1 Şubat – 12 Mart 2011 arasıalındı. İlçemizde 15 kişi müracaat etti.2011 yılında İTU yapanlara 20 TL/dekar destek verilecek.

Destekler

6 Ocak 2011 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan “T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatiflerince Tarımsal Üretime Dair Düşük Faizli Yatırım ve İşletme Kredisi Kullandırılmasına İlişkin 2011/1240 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı” çerçevesinde İTU yapanlara kullanacakları yatırım ve işletme kredilerinde %50 faiz indirimi yapılacak.

İyi Tarım Uygulamalarında Kullanılan Formlara, Defterlere,

Çizelgelere Örnekler

İYİ TARIM AÇISINDAN “İYİ” OLMAYAN GÖRÜNTÜLER

ÜLKEMİZİN İLK İYİ TARIM SERTİFİKALI BAHÇELERİNDEN

ÖRNEKLER

Bayramiç / Ç.KALE(Kiraz)

Mihalıççık / E.ŞEHİR (Kiraz)

Sultandağı / AFYON(Kiraz)

İÇEL (İncir)

Nar

İyi Tarımda Olması Gerekenler

İLAÇ DOLABI

İLAÇLAMA İÇİN TÜM HAZIRLIKLARINI YAPMIŞ BİR ÇİFTÇİ

İlaç Kutuları İçin Sızdırmaz Beton İmha Kuyuları

İlaç Kutuları İçin Sızdırmaz Beton İmha Kuyuları

Üretici Bahçesinde İlaç Depolama…

İyi Tarımın Temeli, Tarıma ve Çevreye Dair

Tüm Enstrümanların Dikkate Alındığı Dengeli

Bir Üretim Modeli

SONUÇ OLARAK

Ama Böyle Bir Denge Değil…

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN

TEŞEKKÜRLER