inguruneko 5 muralak
Post on 28-Apr-2015
148 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Euskadiko animalia babestuak
Zubia Santillana
Lepahoria Basakatua Bechstein saguzarra
Sai zuria Antzandobi kaskagorria Arrano beltza
Marrazo erraldoia Muturluzea Hegoaldeko zuhaitz-igela
133095 _ 0001-0001.indd 1133095 _ 0001-0001.indd 1 3/7/09 10:51:123/7/09 10:51:12
Euskadiko zuhaitzak eta zuhaixkak
Zubia Santillana
PagoaLizarra
Otea Ezpela
Urkia Gorostia Haltza
Elorri zuria
Haritza
133095 _ 0002-0002.indd 2133095 _ 0002-0002.indd 2 3/7/09 10:49:373/7/09 10:49:37
Euskadiko naturagune babestuak
Zubia Santillana
Araba eta Bizkaia artean dago. Badaude kareharrizko dolina eta leize batzuk eta horietan neanderthalen arrastoak topatu dira.
Itxinako biotopo babestua
Urkiolako parke naturala
Gipuzkoako ekialdean dago. Granitozko mendi malkartsu batek ematen dio izena. Endara izeneko amildegi ikusgarria topatuko dugu han, baita meategi zahar baten arrastoak ere.
Aiako Harriko parke naturala
Gipuzkoako hegoaldeko mugan eta Arabako iparraldean dago. Bi zona bereizten dira: kareharrizko gailur harritsu eta malkartsuak eta landarediaz jositako muinoak.
Gernikako itsasadarraren inguruko lurretan dago. Euskal Herriko Biosferaren Erreserba bakarra da. 1984an UNESCOk Urdaibai Biosferaren Erreserba izendatu zuen.
Urdaibaiko Biosferaren Erreserba
Aizkorri-Arazko parke naturala
Arabako mendebaldean dago. Malda handiko amildegiez inguratuta dagoen haran zabal eta altua da. Neolito-aztarnak eta erromatarren garaiko galtzadak ikus ditzakegu han.
Valderejoko parke naturala
Bilbo
Gasteiz
Donostia
GaztelugatxekoDoniene
Inurritza
LeitzaranItxina
Biasterikourmaelak
Izki
Aizkorri-Aratz
AralarGorbeia
Valderejo
Urkiola
Urdaibai
Armañon
Entzia
Pagoeta
B i z k a i k o g o l k o a
AiakoHarria
Parke naturalak
Biotopo babestuak
Biosferaren Erreserba
Gorbeia mendigunean dago, Bizkaian. Urak haitza disolbatzean sortutako fenomeno karstiko ezagunak topa ditzakegu: Axularren Begia, Supelegor kobazuloa...
133095 _ 0003-0003.indd 3133095 _ 0003-0003.indd 3 21/7/09 16:57:5521/7/09 16:57:55
Zubia Santillana
Euskadi Mapa fisikoa
Ega ibaia
Ori
a i
ba
ia
Deb
a i
baia
Ba
ia i
ba
i a
Urola
iba
ia
Zador ra ib a i a
Uda ibaia
Ibaizabal ibaia
Ner
bio i
iba i
a
Lea
iba i
a
Omeci llo ib
aia
Kada g u a i baia
B utroe ibaiaArr
ati
a i
ba
ia
Alt
ub
e i
ba
i a
Art
iba
i ib
a ia
Ok
a i
ba
ia
Oña
t i ibaia
E B R O I B A I A
Ordunte
mendiak
Artzena mendile r r o a
Arkamu mendilerroa
Salvadamendilerroa Gorbeia
mendigunea
Gasteizkomendiak
Toloño mendilerroa
Izki mendilerroa
Iturri
eta
mendiak
Urbasa mendilerroa
Lokiz mendilerroa
Ent z i a m end ile r roa
Urkillamendilerroa
Aizkorri mendiguneaAralar mendia
ARABAKOERRIOXA
ARABAKO LAUTADAE U S K A L M E N D I A K
Bilboko itsasadarra
V ILLAVERDETURTZIOZ
TREBIÑUKONDERRIA
Matxitxako lurmuturra
Higer lurmuturra
Uru
me
a i baia
Kapildui1.180 m
Aratz1.445 m
Oiz1.026 m
Gasteiz
Bilbo
Donostia
Jaizkibel543 m
Toloño1.267 m
Jear1.414 m
Gorbeia1.475 m
Anboto1.296 m
Urepel1.056 m
Murumendi859 m
Ernio1.072 m
Erlo1.026 m
Arno628 m
Bizkargi563 m
Sollube633 m
Ganekogorta998 m
B i z k a i k o g o l k o a
E R R I O X A
G A Z T E L A E T A L E O N
N A F A R R O A K OF O R U E R K I D E G O A
0 10
Kilometroak
Eskala
A L T I T U D E A(metrotan)
2.500
1.500
1.000
700
400
0
I
E
H
M
L E G E N D A
Autonomia erkidegoko hiriburua
Lurralde historikoko hiriburua
Mendi nagusiak
Ibaiak
Urtegiak
133095 _ 0004-0004.indd 4133095 _ 0004-0004.indd 4 21/7/09 17:01:0221/7/09 17:01:02
Zubia Santillana
Euskadi Mapa politikoa
Pasaia
Zornotza
Eibar
OñatiAmurrio
Elgoibar
Aramaio
Errenteria
Plentzia
Arrasate
Gernika-LumoPortugalete
Azkoitia
Hernani
Agurain
Azpeitia
Igorre
Santurtzi
Añana
Irun
Tolosa
Balmaseda
Kuartango
Villabona-Amasa
Barakaldo
Bastida
Gasteiz
Beasain
Lantaron
Zalla
Berastegi
Lekeitio
Zarautz
BergaraLaudio
Zumarraga
Bermeo
Markina-Xemein
Bilbo
Mungia
Kanpezu
OndarroaDonostia
Ordizia
Durango
Oion
G O I E R R I
A R A B A K O L A U T A D A
A Ñ A N A
E N K A R T E R R I
T O L O S A L D E A
B I L B O A L D E A
D E B A G O I E N A
A R A B A K OM E N D I A L D E A
D U R A N G A L D E A
D O N O S T I A L D E A
G O R B E I A L D E A
A R R A T I A -N E R B I O I
U R O L AK O S T A
B U S T U R I A L D E A
A I A R A
A R A B A K OE R R I O X A
DEBABARRENA
U R I B E -B U T R O E
L E A -
A R T I B A I
B I D A S O AB E H E R E A
B i z k a i k o g o l k o a
E R R I O X A
G A Z T E L A E T A L E O N
N A F A R R O A K OF O R U E R K I D E G O A
0 10
Kilometroak
Eskala
I
E
H
M
L E G E N D A
Autonomia-erkidegoko
Lurralde historikoko hiriburua
Herrigune nagusiak
EskualdeakA I A R A
133095 _ 0005-0005.indd 5133095 _ 0005-0005.indd 5 3/7/09 11:31:283/7/09 11:31:28
Europar Batasuna
Zubia Santillana
Norvegiakoitsasoa
OZEANO ARTIKOA
OZ
EA
NO
A
TL
AN
TI
KO
A
Iparitsasoa
I t s a s o B e l t z a
Egeoitsasoa
ItsasoJonikoa
Tirreniaritsasoa
Itsaso Ba
ltik
oa
M e d i t e r r a n e o i t s a s o a
I t saso Ad r i a t i koa
Estrasburgo
IRLANDA
ERRESUMABATUA
PO
RT
UG
AL
E S P A I N I A
SU E D I A
I TA L I A
MALTA
B U L G A R I A
ZIPRE
GREZIA
AUSTRIA
TXEKIARERREPUBLIKA
DANIMARKA
H U N G A R I A
P O L O N I A
ESLOVAKIA
ESLOVENIA
BELGIKA
F R A N T Z I A
A L E M A N I A
LUXENBURGO
HERBEHEREAK
ESTONIA
F I N L A N D I A
LETONIA
LITUANIA
E R R U M A N I A
Brusela
0 200
km
E
H
I
M
EUROPAR BATASUNAREN ERATZE-FASEAK
1990
2004
2007
1995
1986
1981
1973
Kide sortzailea
Herrialdea Hiriburua Biztanleria Hedadura
Alemania Berlin 82.370.000 biztanle 413.552.000 km2
Austria Viena 8.206.000 biztanle 88.819.000 km2
Belgika Brusela 10.404.000 biztanle 35.023.000 km2
Bulgaria Sofi a 7.263.000 biztanle 105.515.000 km2
Zipre Nikosia 793.000 biztanle 7.551.000 km2
Danimarka Kopenhage 5.485.000 biztanle 56.935.000 km2
Eslovakia Bratislava 5.455.000 biztanle 53.194.000 km2
Eslovenia Ljubljana 2.008.000 biztanle 20.874.000 km2
Espainia Madril 46.158.000 biztanle 458.184.000 km2
Estonia Tallinn 1.308.000 biztanle 66.979.000 km2
Finlandia Helsinki 5.245.000 biztanle 613.693.000 km2
Frantzia Paris 64.058.000 biztanle 566.481.000 km2
Grezia Atenas 10.723.000 biztanle 115.156.000 km2
Hungaria Budapest 9.931.000 biztanle 97.400.000 km2
Irlanda Dublin 4.156.000 biztanle 85.347.000 km2
Italia Erroma 58.145.000 biztanle 285.807.000 km2
Letonia Riga 2.245.000 biztanle 88.674.000 km2
Lituania Vilnius 3.565.000 biztanle 84.973.000 km2
Luxenburgo Luxenburgo 486.000 biztanle 2.882.000 km2
Malta Valletta 404.000 biztanle 247.000 km2
Herbehereak Amsterdam 16.645.000 biztanle 42.430.000 km2
Polonia Varsovia 38.501.000 biztanle 370.871.000 km2
Portugal Lisboa 10.677.000 biztanle 82.163.000 km2
Erresuma Batua Londres 60.944.000 biztanle 308.496.000 km2
Txekia Praga 10.221.000 biztanle 87.898.000 km2
Errumania Bukarest 21.584.000 biztanle 241.160.000 km2
Suedia Stockholm 9.045.000 biztanle 761.009.000 km2
133095 _ 0006-0006.indd 6133095 _ 0006-0006.indd 6 3/7/09 11:30:473/7/09 11:30:47
bisagra erako giltzadura
giltzadura esferikoa
Eskeletoa
Zubia Santillana
Hezurrak Giltzadurak
garezurra parietala
okzipitala
loki-hezurra
kopeta-hezurra
sorbalda-hezurra
masailezurra
besahezurra
erradioa
kubitua
eskuetako falangeak
oinetako falangeak
lepauztaia
bularrezurra
saihets-hezurrak
bizkarrezurra
pelbisa
izterrezurra
belaunezurra
berna-hezurra
peronea
ukondoko artikulazioa
lepoko giltzadura
aldakako giltzadura
giltzadura birakaria
133095 _ 0007-0007.indd 7133095 _ 0007-0007.indd 7 3/7/09 11:33:463/7/09 11:33:46
Eguzki-sistema
Zubia Santillana
Merkurio
Artizarra
Lurra
MarteJupiter
Urano
Neptuno
Eguzkia
Eguzkitik urrun dauden planetakOso handiak dira, eta gasez osatuta daude batik bat.
Merkurio
• Planetarik txikiena da, eta Eguzkitik hurbilen dagoena. Egunez, 350 graduko tenperatura du.
• Biraketa-higidura: 59 egun.• Translazio-higidura: 88 egun.• Satelite kopurua: bat ere ez.
Lurra• Eguzkitik hurbil dauden planeten
arteko handiena da. Lurraren zati handi bat izotzak eta urak estaltzen dute.
• Biraketa-higidura: 24 ordu.• Translazio-higidura: 365 egun. • Satelite kopurua: bat, Ilargia.
Artizarra
• Oso distiratsua da. Goizeko izar eta arratseko izar ere esaten zaio. Hodeiek azido sulfurikoa dute.
• Biraketa-higidura: 244 egun.• Translazio-higidura: 225 egun.• Satelite kopurua: bat ere ez.
Marte
• Antzina ura egon zitekeela uste da. Bertako erliebea Lurraren erliebearen antzekoa da.
• Biraketa-higidura: egun bat baino pixka bat gehiago.
• Translazio-higidura: 687 egun.• Satelite kopurua: bi.
Jupiter• Izugarri handia da. Gainazalean,
orban gorri handi bat ageri du; ekaitz erraldoi bat, hain zuzen ere.
• Biraketa-higidura: 10 ordu.• Translazio-higidura: 12 urte.• Satelite kopurua: hirurogei baino
gehiago.
Neptuno• Urrunen dagoen planeta da
eta baita hotzena ere.• Biraketa-higidura: 16 ordu.• Translazio-higidura: 164 urte.• Satelite kopurua: hamahiru.
Saturno• Harriz eta hautsez osatutako
eraztun batzuk ditu, oso distiratsuak.
• Biraketa-higidura: 10 ordu.• Translazio-higidura: 29 urte.• Satelite kopurua: hogeita hamar
baino gehiago.
Urano• Saturnok bezala eraztun bat
du, nahiz eta Lurretik ez den ikusten.
• Biraketa-higidura: 18 ordu.• Translazio-higidura: 84 urte.• Satelite kopurua: hogeita bost
baino gehiago.
Eguzkitik hurbil dauden planetakTxikiak dira, eta harriz osatuta daude batik bat.
Saturno
133095 _ 0008-0008.indd 8133095 _ 0008-0008.indd 8 21/7/09 17:02:4221/7/09 17:02:42
Elikagaien gurpila
Zubia Santillana
Karbohidrato asko dituzten elikagaiek energia
ematen digute. Aukeratu bihi osoko elikagaiak eta
ez jan gehiegi azukre asko dutenak.
Fruituak eta barazkiak oso osasungarriak dira. Zenbat
eta gehiago jan, hobeto. Zuntza, bitaminak eta
mineralak dituzte.
Gurpileko zati handienetako elikagaiak dira gehien jan behar ditugunak.Gurpileko zati txikienetako elikagaietatik ez dugu gehiegi jan behar.Ur asko edatea eta kirola egitea oso garrantzitsua da.
1
2
3Gantz asko duten elikagaiek energia ematen digute. Ez dira gehiegi jan behar; batik bat, animalienak.
Proteina asko dituzten elikagaiak beharrezkoak dira; batez ere, hazkuntzarako. Ez dira gehiegi jan behar gantz asko dutenak; esaterako, haragi gorria, hestebeteak eta zenbait gazta mota.
133095 _ 0009-0009.indd 9133095 _ 0009-0009.indd 9 3/7/09 11:36:423/7/09 11:36:42
Giharrak
Zubia Santillana
Giharrak Mugimendua
abdominalak
esternokleidomastoideoa
trapezioa
dortsalak
trizepsa
gluteoa
izterrekobizepsa
bikia
maseteroa
deltoidea
bularreko giharra
bizepsa
sartorioa
koadrizepsa
bizeps uzkurtua
trizeps erlaxatua
Mugimendua giltzadurei esker sortzen da. Mugimendu batean, bi giharrek hartzen dute parte: bata uzkurtu egiten da, eta bestea, erlaxatu.
Besoa tolestu eta eskua burura hurbiltzen da.
Besoa luzatu eta eskua burutik aldentzen da.
bizeps erlaxatua
trizeps uzkurtua
zeiharra
zerraduna
133095 _ 0010-0010.indd 10133095 _ 0010-0010.indd 10 3/7/09 11:35:403/7/09 11:35:40
Dastamena Ukimena
Entzumena
Zentzumen-organoak
Zubia Santillana
usaimen-nerbioa
pituitariohoria
sudur-hobia
dastamen-papilak
kornea erretina
ikusmen-nerbioa
irisa
begi-ninia
kristalinoa
belarria
hezurtxoak
labirintoa
entzumen-nerbioa
barraskiloa
Eustakioren tronpatinpanoaentzunbidea
ilea
izerdi-guruina
ukimen-errezeptoreak
larr
uaza
la epidermisa
dermisa
Ikusmena
Usaimena
133095 _ 0011-0011.indd 11133095 _ 0011-0011.indd 11 3/7/09 11:39:303/7/09 11:39:30
Gorputza barrutik
Zubia Santillana
Digestio-aparatua Zirkulazio-aparatua Arnas aparatua
Iraitz-aparatua
ahoa
laringea
birika
faringea
trakea
ahoa
sudurra
bronkioak
birika-albeoloak
beheko kaba zaina
zainjugularrak
birika-arteria
birika-zaina
goiko kaba zaina
beheko kaba zaina
zain iliakoa
zain femorala
arteria femorala
arteria iliakoa
aorta arteria
bihotza
arteriasubklabioa
zain subklabioa
karotida arteria
gibela
apendizea
uzkia
heste lodia
pankrea
urdaila
hestegorria
listu-guruina
behazuna
hestemeharra aorta
arteria
giltzurruna
ureterra
gernu-maskuria
gernubidea
133095 _ 0012-0012.indd 12133095 _ 0012-0012.indd 12 3/7/09 11:38:483/7/09 11:38:48
Espainiako mapa politikoa
Zubia Santillana
F R A N T Z I A
A L J E R I AM A R O K O
it
sa
so
a
O Z E A N O
A T L A N T I K O A
B i z k a i k o g o l k o a
M e d i t er
ra
ne
o
EUSKALAUTONOMIAERKIDEGOA
Toledo
Sevilla
Iruñea
Santander
Valladolid
PalmaMallorcakoa
Ceuta
Melilla
Girona
Lleida
Burgos
Bilbo
Zamora
Huelva
Granada
Ourense
BadajozAlbacete
Tarragona
Salamanca
Pontevedra
Ciudad Real
Guadalajara
PO
RT
UG
AL
A N D O R R A
Lugo
Mérida
Oviedo
Almería
Donostia
Santa Cruz de Tenerife
Santiago
Santa Cruz de Tenerife
A N D A L U Z I A
A R A G O I
G A Z T E L A E T A L E O N
G A Z T E L A - M A N T X A
G A L I Z I A
K A T A L U N I A
E X T R E M A D U R A
M U R T Z I A
A S T U R I A S
V A L E N T Z I A
M A D R I L
E R R I O X A
K A N T A B R I A
NAFARROAKOFORU
ERKIDEGOA
B A L E A RU H A R T E A K
Jaén
León
Cádiz
Ávila
Soria
Teruel
Cuenca
Madril
Málaga
Huesca
Coruña
Alacant
MurtziaKordoba
Segovia
Cáceres
Gasteiz
Logroño
Zaragoza
Valentzia
Palentzia
Bartzelona
Castelló
Tenerifeko Santa Cruz
Santa CruzTenerifekoa
Las Palmas
K A N A R I A K
O Z E A N O A T L A N T I K O A
M E
H
I
0 50
Kilometroak
Eskala
L E G E N D A
Estatuko hiriburua
Autonomia Erkidegoko hiriburua
Probintziako hiriburua
Hiri Autonomoa
Estatuaren muga
Autonomia Erkidegoko eta probintziako hiriburua
Autonomia Erkidegoaren muga
Probintziaren muga
133095 _ 0013-0013.indd 13133095 _ 0013-0013.indd 13 21/7/09 16:59:1921/7/09 16:59:19
Espainiako mapa fisikoa
Zubia Santillana
GA
LIZ
IAK
O M
EN
DIG
UN
EA
K A N T A B R I A R M E N D I K A T E A
LEÓ NG O MEN
DIA
K
EUSK AL M EN DIAK P I R I N I O A K
KATALUNIAKO KOSTAKO MENDIK
ATEA
D
emanda mendilerroa
Urb ió ngo m endiak
I p a r r a l d e k o I b e r i a r g o i - o r d o k i a
H e g o a l d e k o
I b e r i a r g o i - o r d o k i a
I b e r i a r
g o i - o r d o k i a
S I E R R A M O R E N A
GUADALQUIVIRREN SAKO NU N E A
TOLED O K O M ENDIAK
MENDIKATE SUB BETI KO A
MENDIKATE P EN I BETIKO A
E R D I A L D E K O M E N D I K A T E A
I BE R
I AR
ME
ND I K A T E A
M E N D I K A T E B E T I K O AGua
darrama mendilerroa
Gredos mendilerroa
Gata mendilerroa
Gua
dalupe mendilerroa
Sa
n Pedr o mend ile r roa
Alcaraz
mendiler roa
Aracena mendilerroa
mendiler roa
Espuña
Monca yo
mendile r roa
Creus lurmuturra
Begur lurmuturra
Sant Jordi golkoa
Tortosa lurmuturra
Valentziako golkoa
Nao lurmuturra
Aitana m
endilerroa
I tsaso Tx ik i a
Palos lurmuturra
Mazarróngo golkoa
Gata lurmuturraAlmer íakogolkoa
Cádizko golkoa
Madrona
mendilerroa
Somosier ra
mendilerroa
Cuencakomendilerroa
Javalambremendilerroa
Caz orla
mend i ler r
oa
M ágina mend iler r
o a
Rondako
mendilerroa
G i b r a l t a r k o i t s a s a r t e a
Tarifalurmuturra
Touriñán lurmuturra
Estaca de Bares lurmuturra
Peñas lurmuturraAjo
lurmuturraMatxitxakolurmuturra
Bizkaikogolkoa
MI Ñ
O IB
AI A
D U E R O I B A I A
T A J O I B A I A
E B R O I B A I A
M
i j a r e s i b a i a
J Ú C A R I B A I A
G U A D I A N A I BA I A
G U A D A L Q U I V I R I B A I A
S E G U R A I B A I A
Finisterre lurmuturra
E R DIALDE K
O
RI
AS
B
AI
XA
S
ITSASADAR
S
i l i b a i a
U l l a i b a i a
Ta m b r e i b a i a
Eo
ib
a
i a
Anca
resNa
v ia
ib
aia
men
diler
roa
Cabezade Manzaneda
1.778 m
PeñaTrevinca2.124 m
Europako mendiak Liongogolkoa
Rosesko golkoa
Tramuntana m
endil
er
roa
Sierra Nevada
EB
ROREN SAKON U N E A
T i é t a r i b a i a
A l b e r c h e i ba i a
J ar a
m
a i
ba
ia
Tu
r i a i b a i a
A l m a n z o r a i b a i a
Mulhacén3.479 m
G u a d a l et e
ib a i a
G u a d a j o z i ba
iaG u a d a l i m a r
i ba i a
Od
i el
i ba i a
T
i nt o
ib
ai a
Espuña1.583 m
Ma
t ac h
e l i b a i aZ ú j a
r i b a i a
Sagra2.382 m
Bañuela1.323 m
Rocigalgo1.447 m
Las Villuercas1.601 m
Peña de Francia1.723 m
Almanzor2.591 m
Peñalara2.430 m
J a b a l ó n i b a i a
Z á n c a r a i ba
ia
Muelade San Juan1.830 m
Cerro deSan Felipe
1.839 m
Javalambre2.020 m
Peñagolosa1.813 m
G u ad a
l op
e i
ba
i a
Se
gr e
ib a i a
Gá
lle
go
ib
ai a
Ar a
g ó n i b a i a
Montsant
mendilerroa
Montserrat1.236 m
Turó del'Home
1.712 mLlo
bre
ga
t ib
ai a
Puigmal2.913 m
Pica d'Estats3.143 m
Maladeta3.308 m
Aneto3.404 mMonte Perdido
3.355 m
Hiru ErregeenMahaia
2.438 mAizkorri1.544 m
Gorbeia1.475 m
Peña Prieta2.536 m
San Lorenzo2.262 m
Serenakourtegia
Alarcóngourtegia
Cíjarakourtegia
Alcántarakourtegia
Aldeadávilakourtegia
Ebroren urtegia
Vigoko itsasadarra
Pontevedrako itsasadarra
Arousako itsasadarra
Muros eta Noiako
itsasadarra
Villaviciosako itsasadarraSantanderreko badia B
ilbok
oits
asad
arra
Toro357 m
Puig Major1445 m
Cavallerialurmuturra
Palm
ako
badi
a
Ses Salines lurmuturra
Alcudiako
badia
Formentorlurmuturra
Barbarialurmuturra
Roque delos muchachos2.426 m
Fuencalientelurmuturra
Malpaso1.500 m
Garajonay1.487 m
Teide3.718 m
Rasca lurmuturra
Maspalomas lurmuturra
Jandía lurmuturra
Peñasdel Chache
670 m
Trafalgar lurmuturra
Cádizko badia
M A R O K O
A L J E R I A
Columbreteak
Ba
l e ar U h a r t e a k
K A N A R I A K
Esakourtegia
Pico Molatón1.245 m
Almenaras1.797 m
Aitana1.558 m
Almonaster912 m
Revolcadores2.001 m
Veleta3.396 m
Jandía807 m
IT S ASADA R R
AK
GARAIAK
Ceuta
Melilla
PO
RT
UG
AL
F R A N T Z I A
Santiago
Mérida
B i z k a i k o g o l k o a
Pontevedra
Valladolid
Gasteiz
Donostia
Zaragoza
Palma Mallorcakoa
Sevilla
Toledo
Tarragona
Teruel
Ávila
Kordoba
Granada
ANDORRA
Torrede Cerredo
2.536 mNaranjo de Bulnes2.519 m
Urbión2.228 m
Moncayo2.313 m
Lobo 2.262 m
Jaén
León
Lugo
Cádiz
Soria
Girona
Cuenca
Murtzia
Madril
Málaga
Lleida
Huesca
Burgos
Bilbo
Oviedo
Zamora
Huelva
Almería
Segovia
Cáceres
LogroñoOurense
Badajoz
Alacant
Valentzia
Albacete
Iruñea
Palentzia
Coruña
Bartzelona
Salamanca
Santander
Ciudad Real
Guadalajara
Castelló
Santa Cruz de Tenerife
Las Palmas de Gran Canaria
Santa Cruz de Tenerife
Las Palmas de Gran Canaria
O C É A N O A T L Á N T I C O
Roque delos muchachos2.426 m
Fuencalientelurmuturra
Malpaso1.500 m
Garajonay1.487 m
Teide3.718 m
Rasca lurmuturra
Maspalomas lurmuturra
Jandía lurmuturra
Peñasdel Chache
670 m
K A N A R I A K
Jandía807 m
TenerifeLa
Palma
HierroKanariaHandia
Gomera
Fuerteventura
Lanzarote
Graciosa
Alegranza
Santa Cruz TenerifekoaLas PalmasKanaria Handikoa
O Z E A N O A T L A N T I K O A
O Z E A N O
A T L A N T I K O A
A L T I T U D E A(metrotan)
2.500
1.500
1.000
700
400
0M e d i t e r r a ne
o
it
sa
so
a
0 50
Kilometroak
Eskala
E
I
M
H
Ríos
L E G E N D A
Estatuko hiriburua
Autonomia Erkidegoko hiriburua
Probintziako hiriburua
Hiri Autonomoa
Estatuaren muga
Gailur garrantzitsuenak
Urtegiak
Ibai garrantzitsuenak
133095 _ 0014-0014.indd 14133095 _ 0014-0014.indd 14 3/7/09 11:40:543/7/09 11:40:54
Europako mapa fisikoa
Zubia Santillana
UR
AL
ME
ND
I AK
ES
KA
ND
I NA
VI A
KO
AL
PE
AK
KOLAPENINTSULA
ESKANDINAVIAKOPENINTSULA
JUTLANDPENINTSULA
K A R P A T OA
KA L P E A K
APENINOAK
PIRINIOAK
IBERIARPENINTSULA ITALIAR
PENINTSULA BALKANETAKOPENINTSULA
KRIMEAKOPENINTSULA
EKIALDEKOEUROPAKO ORDOKIA
Finlandiakogoi-ordokia Ladoga
aintzira
Onegaaintzira
KASPIARITSASOARENSAKONUNEA
Petxora
ibaia
Dnie
pe
r i baia
Danubio ibaia
Rhin ibaia
BRIT
AIN
IAR U
HAR
TEAK
Irlanda
BritainiaHandia
BALEARUHARTEAK
Korsika
SardiniaSizilia
Malta uhartea Kreta uhartea
Islandia
ErdialdekoMendigunea Dinariar Alpeak
Mulhacén3.478 m
Aneto3.404 m
Mont Blanc4.807 m
Etna3.323 m
Olinpo2.911 m
Moldoveanu2.543 m
Elbrus5.642 m
K A U K A S O
Galdhöpiggen2.469 m
A F R I K A
A S I A
BALKANAKTajo ibaia
Ebro ibaia
Ura
l i
bai aVanernaintzira
Ipar lurmuturra
Botn
iako
golk
oa
Reykianeslurmuturra
Mantxako kanala
Finisterrelurmuturra
San Mateolurmuturra
Bizkaikogolkoa
Gibraltarko itsasartea
Matapan lurm.
San Bizentelurmuturra
OZEANO ARTIKOAO
ZE
AN
O
AT
LA
NT
IK
OA
Ipari tsasoa Itsa
so Balt
ikoa
Barentsitsasoa
Kaspiar itsasoa
I tsaso Bel tza
Egeoi tsasoa
I tsasoJonikoa
Tir reniari tsasoa
Itsaso Adr ia t ikoa
M e d i t e r r a n e o i t s a s o a
Elba ibaia
Oder ibaia
Vistula ibaia
Mendebalde ko Dvina i
baia
Ipar Dvina ibaia
Loira ibaia
Peipusaintzira
Volga ibaia
Do n i baia
Azovekoitsasoa
EUROPAKO ORDOKI HANDIA
Zipre uhartea
Rod
ano
ibaia
Sena ibaia OihanBeltzaVosgeak
Tamesis ib.
GenoakogolkoaLiongo
golkoa
Rocalurmuturra
Iberiar
goi-ordokia
Mendikate
Betikoa
Nor vegiakoi tsasoa
Dniester ibaia
ItsasoZuria
KANARIAR UHARTEAKTeide3.718 m
0 300
km
E
H
I
M
A LT I T U D E A(metrotan)
1.500
1.000
500
200
0
Sakonunea
133095 _ 0015-0015.indd 15133095 _ 0015-0015.indd 15 3/7/09 11:55:043/7/09 11:55:04
Europako mapa politikoa
Zubia Santillana
Vaduz
Brusela
Berna
Luxemburgo
Londres
Lisboa
Andorra la Vella
Amsterdam
SAN MARINO
LUXEMBURGO
LIECHTESTEIN
ANDORRA
DANIMARKAIRLANDA
PORTUGAL
ALEMANIA
ITALIA
Oslo
Helsinki
Riga
Minsk
VarsoviaKiev
BudapestViena
ReykjavikISLANDIA
FINLANDIA
ESTONIA
LETONIA
LITUANIA
BIELORRUSIAPOLONIA
E R R U S I A R F E D E R A K U N D E A
AUSTRIA
BULGARIA
MOLDAVIA
MAZEDONIAALBANIA
GREZIA
GEORGIA
ARMENIA
Belgrad
Sarajevo
PodgoricaPristina
TiranaSkopje
Ankara
Atenas
KOSOVO
Praga
Zagreb
Tbilisi
ErevánSan Marino
MONTENEGRO
Bratislava
SERBIA
MALTA Valleta
Ceuta
Melilla
E R R US I A RFE D E R A K U N DE A
Kopenhage
Vilnius
Tallinn
Sofia
Erroma
Paris
Nikosia
Monako
Mosku
Madril
Ljubljana
Chisinau
Stockholm
Dublin
Bukarest
Berlin
Baku
TURKIA
UKRAINA
SUEDIA
ESPAINIA
FRANTZIAERRUMANIA
NORVEGIA
AZERBAIJAN
ERRESUMABATUA
HUNGARIA
KROAZIA
SUITZA
ESLOVAKIA
BELGIKA
TXEKIARERREPUBLIKA
ESLOVENIA
ZIPRE
VATIKANOHIRIA
MONAKO
HERBEHEREAK
BOSNIA-HERZEGOVINA
Iparitsasoa
I t s a s o B e l t z a
Ka
sp
i ar i t s
aso
a
Egeoitsasoa
ItsasoJonikoa
Tirreniaritsasoa
A F R I K A
A S I A
Norvegiakoitsasoa
Itsaso B
alt
ikoa
OZEANO ARTIKOAO
ZE
AN
O
AT
LA
NT
IK
OA
M e d i t e r ra
n e o i t s a s o a
Barentsitsasoa
KANARIAR UHARTEAK
E
H
I
M
L E G E N D A
ESPAINIA Estatua
Estatu-hiriburua
Eskala
0 300
Kilometreak
133095 _ 0016-0016.indd 16133095 _ 0016-0016.indd 16 3/7/09 11:58:383/7/09 11:58:38
Mapamundi fisikoa
Zubia Santillana
Berin
g its
asar
tea
MEN
DI H
AR
RITSU
AK
Labradorpenintsula
Ordoki H
andiakM
issouri ibaia
Mis
siss
ippi
ibai
a
APAL
ATXE
MEN
DIAK
Sierra Madre
Kaliforniakopenintsula
Mexikokogolkoa
Amazonas ibaia
Amazoniako ordokia
MatoGrossoko
goi-ordokia
Para
ná ib
aia
Pata
goni
a
GROENLANDIA
Islandia
BRITAINIARUHARTEAK
Iberiarpenintsula
ALPEAK
KARPATOAK
Europako
Ordoki H
andia
Ipar lurmuturra
KAUKASO
Volga ibaia
UR
AL M
EN
DIA
K
Irangogoi-ordokia
Obi ibaia
Indu
s ib
aia
ErdialdekoSiberiako goi-ordokia
Ganges ibaia
Tíbet
Bengalakogolkoa
Zeilan(uhartea)
Indotxinakopenintsula
Hindustangopenintsula
GOBI BASAMORTUA
Lena ibaia
Kamtxatkapenintsula
Alaskakogolkoa
Ternua(uhartea)
Iparitsasoa
KANARIARUHARTEAK
ATLAS MENDIKATEA
S A H A R A K OB A S A M O R T U A
Niger ibaia
Gineakogolkoa
Nilo
ibai
a
Etiopiakomendigunea
Victoriaaintzira
Kong
o ib
aia
Zambezi ibaia
KALAHARIBASAMORTUA
EsperantzaOnaren lurmuturra
A N T A R T I K A
Itsaso Gorria
MADAGASKAR
Arabiakoitsasoa
Arabiakopenintsula
Eufrates ibaia
Mediterraneo itsasoa
itsasoBeltza
Aralitsasoa
Baikalaintzira
Japoniakoitsasoa
JAPONIAKOUHARTEAK
Taiwan (Formosa)
Borneo(uhartea) Papua Ginea
Berria
ZeelandaBerria
MENDIKATE BAN
ATZAILE H
ANDIA
Tasmania(uhartea)
VICTORIABASAMORTU HANDIA
Koral itsasoa
O Z E A N OB A R E A
O Z E A N OA T L A N T I K O A
O Z E A N O A R T I K O A
O Z E A N O A N T A R T I K O A
I N D I A K OO Z E A N O A
O Z E A N OB A R E A
ANTILLAK
Hudsonbadia
Palmas lurmuturra
Da
nub io i b a ia
Kaspiar itsasoa
AUSTRALIA
Hornos lurmuturra
Guyanetakomendigunea
E U R O P A
A M E R I K AA F R I K A
PIRINIOAK
MendebaldekoSiberiako ordokia
Sumatra(uhartea)
Java (uhartea)
A S I A
AlaskakoMedikatea
Floridakopenintsula
ANDE MEN
DIA
K
Eska
ndin
avia
ko A
lpea
k
Altai mendiak
Ibai Urdina / Yangzi
Filipinauharteak (edo Filipinak)
Chadaintzira Darfurreko
goi-ordokia
HIMALAIA
O Z E A N I ACook3.764 m
Puncak Jaya5.030 m
Everest8.850 m
Fujiyama3.776 m
K28.616 m
El'brus5.642 m
Mont Blanc4.807 m
Kilimanjaro5.895 m
McKinley6.194 m
Aconcagua6.960 m
0º 30º 60º 90º 120º 150º 180º
0º
30º
30º
60º
180º150º120º90º0º 30º 60º30º60º90º120º
0º
30º
30º60º90º120º
30º
60º0 1.100
km
60º
60º
150º180º
E
H
I
M
150º
A L T I T U D E A(metrotan)
2.000
1.000
500
200
0
SAKONUNEA
133095 _ 0017-0017.indd 17133095 _ 0017-0017.indd 17 3/7/09 12:00:453/7/09 12:00:45
top related