fil1 prelim-1

Ano ang WIKA?

•  

Ano ang LINGUA FRANCA?

Wika na ginagamit ng dalawa o higit pang mga tao na nagmula sa iba-ibang pamayanan o multilinggwal na komunidad.

3–18

Dalawang Uri

Ano ang DAYALEK?

• Ang DAYALEK ay varayting batay sa lugar, panahon at katayuan sa buhay.

• Unang wikang kinamulatan at ugat ng komunikasyon sa tahanan, pamayanan at lalawigan.

Mga Uri ng DAYALEK

Tatlong Uri ng DAYALEK

1. Dialectal Variation

Tumutukoy sa distribusyon ng ilang mga salita, aksent, pagbigkas ng wika sa loob ng isang language area katulad ng wikang Tagalog sa Bulacan, Nueva Ecija, Rizal, Batangas, Laguna at Quezon.

2. Discrete Dialect

Hiwalay sa ibang mga dayalek dulot ng heograpikong lokasyon at pagiging distinct na dayalek.

Module 3 3–18

3. Social Dialect

Naiiba sa heograpikal na dayalek dahil ito ang sinasalita ng iba’t ibang uri sa lipunan.

Ang mga taong kabilang sa isang grupo ay may ibang pananalita kumpara sa iba na mula sa ibang uri sa lipunan kahit na sila ay nasa iisang lugar.

Ano ang REJISTER o JARGON?

• Tawag sa mga salita/wikang nabubuo ng mga grupong profesyunal o sosyal bunga ng okupasyon o trabaho o kaya’y gawain ng isang grupo.

Ano ang IDYOLEK?

• Ang varayti ng wikang kaugnay sa personal na kakanyahan ng tagapagsalia.

• Varayti ng wikang ginagamit ng partikular na indibidwal

Tatlong Uri ng VARYASYON

1. Varyasyon sa WIKA Size, prestige at istandard.

2. Varayasyon sa DAYALEK Tunog o punto, pagkakaiba ng salita

at paraan ng pagsasalita.

3. Varyasyon sa REJISTER Ispesipikong salitang ginamit ayon sa

hinihingi ng sitwasyon o pagkakataon.

Tatlong Dimensyon batay sa Rejister

1. Field- layunin at paksa ng komunikasyon

2. Mode- paraan ng paghahatid

3. Tenor- participant ng komunikasyon at relasyon ng nagsasalita sa nakikinig

Mga bahagi ng Dimensyon ng WIKA

1. Dimension of power Kausap ay mas mababa, kapareho, o

mas mataas sa nagsasalita.

2. Dimension of solidarity Kaisa ba ng tagapagsalita ang

kanyang kausap

3. Formality of occasion Kailangan bang pormal o hindi

4. Expertise

5. Teknikaliti Paggamit ng nagsasalita ng mga

teknikal na salita ayon sa kaalamang teknikal ng kanyang kausap.

Mga Teorya sa Varayti ng Wika

1. Teoryang Sosyolinggwistiko

• Pamamalagay na ang wika ay isang panlipunang penomenon.

• Nagiging makabuluhan ang anumag pahayag, aksyon, salita ng isang indibidwal kung ito ay nakapaloob sa lipunan at ipinapahayag sa ibang indibidwal o grupo.

2. Teoryang Heterogenous• Ang wikang nagbubunsod sa

pagkakaroon ng mga varayti ng wika.• May tinatawag na Tagalog-Filipino,

Ilokano-Filipino, Ilocos Norte-Ilokano at iba pa.

• May mga Filipino ng mga bakla, sugarol, kolehiyala, at iba pa.

3. Teorya ng Akomodasyon• Nakatuon sa Second Language Acquisition o

SLA.• Nakapokus sa mga taong kasangkot sa

sitwasyong pangwika.

• Sa pakikisalamuha ng mga tao, nagkakaroon ng pagkakataong gumaya o bumagay sa pagsasalita ng kausap upang bigyang-halaga ang pakikiisa, pakikilahok at pakikisama.

4. Teoryang Interference Phenomenon at Inter-Language

• Interference- pagbuo ng mga varayti ng wikang Filipino.

Halimbawa: Cebuano-Filipino (hindi paggamit ng REDUPLIKASYON) ( Doon ako magturo sa Palawan)

Paggamit ng panlaping –mag- kahit dapat na gamitan ng –um- (Huwag kang mag-ihi dito

• Inter-language Tinatawag na mental grammar na

nabubuo ng tao sa pagdating ng panahon sa proseso ng pagkatuto niya sa pangalawang wika