emdr bij autisme spectrum stoornissen (ass) en bij verstandelijke beperking (vb)
Post on 29-Jan-2016
83 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
1
EMDR bij autisme spectrum stoornissen (ASS) en bij
verstandelijke beperking (VB)
Zoek de verschillen
2
Nederlands EMDR congres 24 maart 2012
Esther Leuning e.leuning@karakter.nlLiesbeth Mevissen l.mevissen@accare.nl
3
VB
Verstandelijke Beperking:ontwikkeling is vertraagd en stopt eerder =ontwikkelingstekort; ontwikkeling verloopt
harmonieus
4
Niveau’s VBIQ Ontw. leeft.
Zwakbegaafd 71 - 85
Licht (85%)
51 - 70 6½ -12 jr
Matig (10%)
36 - 50 4 - 6½ jr
Ernstig (3-4%)
21 - 35 2 - 4 jr
Zeer ernstig (1-2%)
≤ 20 0 - 2 jr
5
ASS i.t.t. VB
Autisme Spectrum Stoornis:ontwikkeling verloopt ánders=ontwikkelingsstoornis; disharmonisch
*sociale interactie*communicatie*rigiditeit in gedrag, belangstelling en activiteiten
6
ASS (DSM-IV): diversiteitRettsyndroom Desintegratiestoornis vd kinderleeftijdAspergerAutistische Stoornis (20% waarvan 80% tevens een VB) PDD-NOS & McDD (subgroep PDD-NOS?)
Ongeveer 50% van de mensen met een ASS heeft ook een VB
7
Casus Ricardo
11jaarTIQ=61, VIQ=72, PIQ=55 (ontw.leeft. ± 6 jaar)ASS /McDDorthopedagogisch behandelcentrum en cluster 3 school
arts meldt aan voor EMDR na medicatiecontrole (risperdal):*is thuis driftig en agressief, *durft niet meer thuis te slapen: hoort stemmetjes die aanzetten tot agressie*traumatische gebeurtenissen in voorgeschiedenis
Ricardo’s doel: 3 nachten thuis zonder stemmetjes
8
Ricardo; getuige autobrand (2:50)
9
VB EMDR protocol ki & jeugd
(zwakbegaafd) licht6;6-12jr
matig4-6;6jr
ernstig2-4jr
diep<2jr
(12jr-18jr) 9-12jr 6-8jr 4-5jr 1-3jr
10
Ricardo; her-evaluatie (1:40)
11
Ricardo vervolg
Binnen 6 weken: slaapt zonder problemen thuis
Na nog eens 6 weken: medicatie is volledig afgebouwd
Diagnose is herzien: geen ASS (PTSS gemist)
Lange termijn perspectief..weer voorgoed terug naar huis?
12
Prevalentie trauma
VB:• 5 keer zoveel kans om als kind
mishandeld/misbruikt te worden (King 2010)
• 31 % van de kinderen met VB is mishandeld/misbruikt, tegen 11 % kinderen zonder VB (Sullivan & Knutson, 2000)
• 61% vd vrouwen en 23% vd mannen met VB heeft ooit seksueel geweld meegemaakt (van Berlo 2011)
ASS: • 1 studie (Methar en Mukades ,2011) N=69
13
Prevalentie PTSS bij VBMevissen&de Jongh, 2010:
• 4 studies in kleine populaties• valide en betrouwbare instrumenten
ontbrekenPrevalentie onbekend
Hypothesen:*hoge prevalentie (kwetsbaarheid)*symptomen als bij kinderen
14
Prevalentie PTSS bij ASS
1 studie (Methar en Mukades ,2011)
N=69 (40 ASS én VB): 18 met trauma waarvan 12 PTSS
Symptomen PTSS:*sociaal en communicatief & zelfredzaamheid ↓↓
*stereotiep gedrag, agressie, afleidbaarheid, slaapstoornissen, prikkelbaarheid, hyperactiviteit & zelfverwondend gedrag↑↑
15
Diagnostiek van PTSS bij VB en/of ASS
PTSS wordt zelden gediagnosticeerd:
“diagnostic overshadowing”
(Symptomen toegeschreven aan ASS of VB)
16
VB en ASS: waar let je op?
• evidente veranderingen in gedrag/emotie/gedachten van de client
• regressie in de ontwikkeling van de client• totaal of gedeeltelijk vergeten van situaties• uitspelen/tekenen van/praten over steeds
weer dezelfde gebeurtenis• niet pluisgevoel bij ouders over een bepaalde
situatie en gebeurtenis
17
Behandeling “PTSS” bij ASS en VB Nederlandstalige literatuur
• Tijdschrift voor Kinder en jeugd-psychotherapie (2006, nr.3)
“EMDR voor posttraumatische stressklachten bij kinderen met een ASS; een oefening in bedachtzaamheid voor kinderen, hun ouders en
behandelaars”, door Saskia van Deurzen • Wetenschappelijk Tijdschrift Autisme (2008, nr. 3)
casusbeschrijving door Liesbeth Mevissen
• Casusboek EMDR (2010) casusbeschrijvingen door Tineke Backer van Ommeren, Arianne Struik,
Esther Leuning
18
Behandeling “PTSS” bij ASS en VBEngelstalige literatuur
• King (2010) benadrukt noodzaak
• Mevissen (2010; 2011 ): 6 casusbeschrijvingen EMDR bij VB waarvan 2 VB én ASS
• Barol & Seubert (2010): 6 casusbeschrijvingen EMDR bij VB waarvan 3 VB én ASS
19
Alexander• 15 jaar• PDD-NOS, type MCDD• Psychotische symptomen bij emotionele stress
(stemmen horen en zich afsluiten)• Medicamenteuze behandeling• PTSS wordt pas later gediagnosticeerd door
psychiater• Trauma: getuige van SM vader, seksueel
misbruik op een behandelgroep, lastiggevallen door jongen uit de buurt, pestervaringen
20
Afleidende stimulus
• Alexander kan het protocol zeer goed volgen, behalve dat hij een aanpassing in de afleidende stimulus nodig heeft.
21
VIDEO Alexander
22
EMDR bij Alexander• Eerst linksom gericht op trauma (4 keer)• Daarna rechtsom gericht op negatief zelfbeeld: ‘ ik
ben niet okee’ waarbij 4 nu nog geldige bewijzen (4 keer)
• Effect: Vrolijker, minder rigide, geen psychotische symptomen bij emotioneel stresserende gebeurtenissen, meer gericht op sociale omgang, minder ‘autistisch’ volgens moeder, afbouw anti-psychoticum
23
EMDR bij VB
• Ontwikkelingsleeftijd versie K&J protocol SUD
• Ouders/hulpverleners nauw betrekken
• Aanpassingen bij comorbide problemen bijv. ASS
24
Marissa
8 jaarGrens lichte VB/zwakbegaafd (TIQ 71, VIQ 82, PIQ 64); ontw. leeft. ± 6jaar Autisme Spectrum Stoornis/MCDD
Klachten: nare gedachten over dood, ziekte en messenvoor veel dingen bangbuikpijn, hoofdpijn
25
Relaxatie
Geen ingrijpende gebeurtenissen
Doel EMD(R):“nare gedachten” van emotionele lading ontdoen
trainen ”butterfly hug” als selfmanagement methode
26
Trigger
dood Mickel Jackson, klachten nemen toe
Er zijn wél traumatische gebeurtenissen• voor het eerst een lijk gezien• zelfmoordpoging vaders vriend• tante overlijdt aan kanker• klasgenootje ernstig ziek
27
Video Marissa (2:08)
behandeling herinnering aan misluktezelfmoordpoging van vaders beste vriend
communiceert via vader; volgt instructies standaardprotocol niet op
(media player vanaf 1:56)
28
Effect EMDR Marissa
In 2 sessies trauma’s verwerkt
Follow-up met ouders 7 weken later
29
Marissa 2 (3:41)
30
Kevin
11 jaar, thuiswonend, cluster 4 onderwijsdiagnose na 1/2jr observatie in kinderpsychiatrisch centrum:
•Autistische stoornis, kenmerken McDD•ADHD•Zwakbegaafdheid TIQ 84; VIQ81; PIQ92 ontw.leeft. ± 9 jaar
31
Uit dossier (1)
Bij aanmelding voor observatie:
• Forse agressie• Springt letterlijk over stoelen en kasten• Gepreoccupeerd met enge dingen
32
Uit dossier (2)
Eerder behandelaanbod:• medicatie (risperdal)• PMT• IPG• Speltherapie
Actueel alleen medicatie
33
Aanmelding EMDR
Door IPG na informeel contact:
1,5jr geleden 2x vlak achter elkaar gepest en in elkaar geslagen
Klachten:Durft niet meer buiten te spelen; altijd bang dat hij weer geslagen wordt.Laat veel agressie zien, met name in contact met broertje
34
Video Kevin
35
Na 1e sessie
Gefietst, samen gespeeld & ijsje gehaald
Geen woede-uitbarstingen meer
Opnieuw lastig gevallen; niet trots op goede coping
Geen zin om weer te komen
36
Na 2e sessie
Met moeite mee naar 3e sessie:“waarom maakt ze mij zo boos?”
Mee gaan zwemmenMee naar winkelSpeelt weer buitenAgressie op oude niveau
Nieuw: wil weten waar vertrouwenspersoon is
37
Romy
• 9 jaar• Autistische stoornis en op grens van
zwakbegaafdheid• Volledige ontregeling na ongeluk met cavia:
schoolverzuim, woedeuitbarstingen, extreme boosheid naar pleegvader, dwingend gedrag, huilbuien
38
EMDR bij Romy
• Neemt 2 cavia’s mee naar behandeling• Pleegmoeder doet story telling• Geen enkele bilaterale stimulus werkt• Ze kan (oog) contact niet aan• Wil geen koptelefoon op• Gooit na tijdje buzzers weg• Oplossing: tappen op cavia, benoemen van
schuldgevoel en boosheid op haarzelf
39
Effect
• Romy verdraagt het verhaal van pleegmoeder• Romy tapt op cavia’s wanneer ze thuis
verdrietig of boos is• Woedeuitbarstingen nemen af• Ze gaat weer naar school• Woede op pleegvader neemt af• Ze is in staat een nieuw afscheid te verdragen
40
Tips EMDR bij ASS
Ook onthand?
Geen standaardprotocol voor ASS
Wel “tips” van de SIG EMDR bij ASS
41
Contactpersonen SIG’s
• SIG EMDR en autisme: p.spuijbroek@centrumautisme.nl
e.leuning@hotmail.com
• SIG EMDR en verstandelijke beperking:r.lievegoed@planet.nl l.mevissen@accare.nl
top related