dokuz eylül Üniversitesi Đnşaat mühendisli ği...
Post on 02-Sep-2019
14 Views
Preview:
TRANSCRIPT
GGĐĐRRĐŞĐŞDoç. Dr. Halit YAZICI
http://kisi.deu.edu.tr/halit.yazici/
YAPI MALZEMESYAPI MALZEMESĐĐ I DERSI DERSĐĐ
Dokuz Eylül Üniversitesi Đnşaat Mühendisliği Bölümü
Dokuz Eylül ÜniversitesiMühendislik Fakültesi Yayınları
Yayın No : 307
Đnşaat Mühendisleri için
MALZEME BĐLGĐSĐProf. Dr. Bülent BARADAN Temmuz 2003ĐZMĐR
KAYNAK KĐTAP:
� YAPI MALZEMESI I DERSI SUNUMLARI:� (DERSE DEVAM ZORUNLUDUR %30 DEVAM SINIRINI
AŞAN, LABORATUVAR DERLERİNE KATILMAYAN ve ÖDEV VERMEYEN TÜM ÖĞRENCİLER DEVAMSIZ KALACAK FİNAL SINAVINA ALINMAYACAKTIR..BU KURAL DERSİ TEKRAR ALANLAR İÇİN DE GEÇERLİDİR. SORUMLULUK SİZE AİTTİR)
�
�� DERSTE BADERSTE BAŞŞARI ARI İİÇÇİİN;N;�� DERSLERE ve LABORATUVARA KATILINIZ DERSLERE ve LABORATUVARA KATILINIZ �� DERSTE ve LABDA KISA NOTLAR ALINIZ DERSTE ve LABDA KISA NOTLAR ALINIZ �� LAB LAB ÖÖDEVLERDEVLERİİNNİİ DDÜÜZGZGÜÜN, OKUNAKLI HAZIRLAYINIZ N, OKUNAKLI HAZIRLAYINIZ �� DERSTE ve LABDA SAYISAL DERSTE ve LABDA SAYISAL ÖÖRNEKLERRNEKLERİİ NOT ALINIZ NOT ALINIZ �� KKİİTABI DTABI DÜÜZENLZENLİİ OLARAK OKUYUNUZ OLARAK OKUYUNUZ �� DERSTE UYUKLAMAYINIZ! DERSTE UYUKLAMAYINIZ! �� DERSTE CEP TELEFONU KULLANMAYINIZ DERSTE CEP TELEFONU KULLANMAYINIZ �� DERSE 15 DAK. FAZLA GEDERSE 15 DAK. FAZLA GEÇÇ KALMAYINIZ KALMAYINIZ �
DERS UYGULAMA ŞEKLİ:TEORİK + LABORATUVAR UYGULAMALARI
Tek Vize + Final
Laboratuvar Sonrası Ödev Verilecek (Ertesi Gün)
DERSE DEVAM ZORUNLUDUR !!!! (öteleme Notunu etkileyecek)
SAHTE İMZA ATAN ve ATTIRAN DEVAMSIZLIKTAN KALIR !!!!
SINAV:KLASİK…TEST YOK
� 1. GİRİŞ� 2. KATI CİSİMLERİN İÇ YAPISI� 3. MALZEMELERİN MEKANİK
ÖZELLİKLERİ� 4. CİSİMLERİN DİĞER MEKANİK
ÖZELLİKLERİ� 5. ÇEVRE ve KULLANIM
KOŞULLARININ MALZEME ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
� 6. MALZEMELERİN ŞEKİL DEĞİŞİMİNİ ÖLÇME TEKNİĞİ
� 8. PERİYODİK YÜKLEME ve YORULMA
� 9. EMNİYET GERİLMELERİ ve GÜVENİLİRLİK
� 10.MALZEMELERİN FİZİKSEL ve KİMYASAL ÖZELLİKLERİ
� 11.MALZEME BİLGİSİNDE İSTATİSTİKSEL YÖNTEMLER
� 12.MÜHENDİSLİK METAL ve ALAŞIMLARI
� 13.CAMLAR
� 14.POLİMERLER
� 15.SERAMİKLER ve PİŞMİŞ TOPRAK ÜRÜNLERİ
� 16.BİTÜMLÜ MALZEMELER
� 17.AHŞAP
MMÜÜHENDHENDĐĐS S -- MMĐĐMARIN GMARIN GÖÖREVREVĐĐ
İİSTENEN STENEN DAYANIMDADAYANIMDA
BELBELİİRLRLİİ BBİİR GR GÜÜVENLVENLİİKLE KLE YYÜÜKLER TAKLER TAŞŞINMALIINMALI
DAYANIKLI DAYANIKLI (DURAB(DURABİİLLİİTE)TE)
KALICI DENECEK KADAR KALICI DENECEK KADAR UZUN UZUN ÖÖMMÜÜRLRLÜÜ
EKONOMEKONOMİİKK KIT KAYNAKLARIN KIT KAYNAKLARIN VERVERİİMLMLİİ KULLANIMIKULLANIMI
İŞİŞLEVSELLEVSEL--FONKSFONKSİİYONELYONEL
İİHTHTİİYACA CEVAP VERENYACA CEVAP VEREN
GGÜÜZELZEL--ESTETESTETİİKK
İİNSAN DONSAN DOĞĞASIASI
YAPININ;YAPININ;
OLMASINI SAOLMASINI SAĞĞLAMAKTIRLAMAKTIR
Herhangi bir yapının projelendirmesi ve inşaatı aşamasında,
inşaat mühendisinin görevi ve amacı, aşağıda belirtilen üç koşulu
bir arada gerçekleştirmektir:
a) Yapı istenilen işlevi yapabilmelidir,
b) Yapı değişik dış etkilere süresiz dayanıklı olmalıdır,
c) Yapı güzel ve ekonomik olmalıdır.
Bu koşulların yerine getirilmesinde malzeme özellikleri önemli yer
tutar. Malzemenin özelliklerini bilmeden yukarıdaki koşulların
sağlanabilmesi olanaksızdır.
GGİİRRİŞİŞ
�� YapYapıı malzemelerinin fiziksel, malzemelerinin fiziksel, mekanik ve kimyasal mekanik ve kimyasal öözelliklerini, zelliklerini, üüretim retim şşekillerini, ekillerini, kullankullanıım sm sıırasrasıındaki ndaki davrandavranışışlarlarıınnıı, amaca uygun , amaca uygun malzeme semalzeme seççimini ve imini ve geligelişştirilmesini aratirilmesini araşşttııran ve ran ve ööğğreten bilim alanreten bilim alanıına na YapYapııMalzemesiMalzemesi bilim dalbilim dalıı adadıı verilir.verilir.
�� YapYapıı malzemelerinin gelimalzemelerinin gelişşimi insanlimi insanlıık tarihi kadar k tarihi kadar eskidir. eskidir. İİlk insanlar malzemeleri dolk insanlar malzemeleri doğğadaki adaki şşekilleri ekilleri ile olduile olduğğu gibi kullanmu gibi kullanmışışlardlardıır. Ar. Ağğaaçç dallardallarıı ve ve ççamurdan yapamurdan yapıılan barlan barıınaklar, tanaklar, taşş yyığıığınlarnlarıından ndan oluoluşşturulan yapturulan yapııtlar bunlara en iyi tlar bunlara en iyi öörneklerdir.rneklerdir.
�� İİkinci akinci aşşamada insanlar basit araamada insanlar basit araçç ve gereve gereççlerle lerle malzemeleri malzemeleri şşekillendirerek kullanmekillendirerek kullanmışışlardlardıır. r.
�� ÜçüÜçüncncüü aaşşama ise doama ise doğğadaki malzemelerin fiziksel adaki malzemelerin fiziksel ve kimyasal deve kimyasal değğiişşikliklere uikliklere uğğratratıılarak kullanlarak kullanııldldığıığıdevirdir. devirdir. ÖÖrnerneğğin, bu devirde madenler eritilerek in, bu devirde madenler eritilerek metaller, metal eriyikleri karmetaller, metal eriyikleri karışışttıırrıılarak alalarak alaşışımlar, mlar, killer killer şşekillendirilip, piekillendirilip, pişşirilerek tuirilerek tuğğla vb. la vb. üüretilmiretilmişştir.tir.
�� DDöördrdüüncncüü aaşşamada insanlar doamada insanlar doğğada bulunmayan ada bulunmayan yapay malzemeleri (plastik, betonarme vb.) yapay malzemeleri (plastik, betonarme vb.) üüretmiretmişşlerdir.lerdir.
�� Bir yapBir yapıınnıın n öömrmrüü yalnyalnıızca projesinin zca projesinin iyi olmasiyi olmasıına ve ina ve işşççiliiliğğine baine bağğllııdedeğğildir. En ildir. En öönemli faktnemli faktöör yapr yapııda da kullankullanıılacak olan malzemelerin iyi lacak olan malzemelerin iyi seseççilmesi, denetlenmesi, iyi iilmesi, denetlenmesi, iyi işşççilikle ilikle yerine konmasyerine konmasıı ve bakve bakıımmııddıır.r.
�� Malzemenin az veya Malzemenin az veya ççok bakok bakıım m gerektirmesi gerektirmesi öözellikle yapzellikle yapıınnıın n öömrmrüüboyunca iboyunca işşletme giderlerini letme giderlerini öönemli nemli ööllçüçüde etkiler. de etkiler. ÖÖrnerneğğin, ucuz bir in, ucuz bir malzeme, belirli bir smalzeme, belirli bir süüre sonra re sonra ssüürekli bakrekli bakıım veya yenileme m veya yenileme gerektirebilecegerektirebileceğğinden, ilk fiyatinden, ilk fiyatıı daha daha fazla olan bir malzemeye kfazla olan bir malzemeye kııyasla yasla ekonomik olmayabilir.ekonomik olmayabilir.
�� Genelde bir yapGenelde bir yapıınnıın inn inşşaat aat bedelinin yaklabedelinin yaklaşışık % 65k % 65--75'ini 75'ini malzeme giderleri olumalzeme giderleri oluşşturur. Bu turur. Bu oran malzeme biliminin oran malzeme biliminin öönemini nemini ortaya koyar. ortaya koyar.
�� YapYapıı malzemesi bugmalzemesi bugüün in iççin in ssüürekli yeni rekli yeni üürrüünlerin ortaya nlerin ortaya ççııktktığıığı, , ççok hok hıızlzlıı geligelişşen bir bilim en bir bilim daldalııddıır.r.
�� Bir malzemenin Bir malzemenin üüretim ve uygulama koretim ve uygulama koşşullarullarıınnıın n ççaağğdadaşş, sa, sağğllııklklıı ve ekonomik olabilmesi ive ekonomik olabilmesi iççin bazin bazııkural ve ykural ve yööntemler standardizasyon ve kalite ntemler standardizasyon ve kalite kontrol ykontrol yööntemleri bantemleri başşllığıığı altaltıında toplanmnda toplanmışışttıır. r.
�� Genel anlamda standardizasyon ve kalite Genel anlamda standardizasyon ve kalite kontrol ykontrol yööntemleri, malzeme sentemleri, malzeme seççimi ve imi ve kullankullanıımmıı, planlama g, planlama güüccüü, kalite g, kalite güüvenlivenliğği ve i ve ekonomi aekonomi aççııssıından bndan büüyyüük olanaklar k olanaklar yaratmaktadyaratmaktadıır. Ayrr. Ayrııca, standardizasyon ve ca, standardizasyon ve kalite kontrol ykalite kontrol yööntemleri malzemenin kalitesi ntemleri malzemenin kalitesi konusunda kuramsal ve matematiksel kavramlar konusunda kuramsal ve matematiksel kavramlar getirmektedir. getirmektedir.
�� Malzemelerden beklenilen en Malzemelerden beklenilen en öönemli nemli öözellikler:zellikler:
�� Gerilmelere karGerilmelere karşışı ggööstermistermişş olduolduğğu dayanu dayanıım,m,
�� AAşışındndıırrııccıı etkilere karetkilere karşışı ggööstermistermişş olduolduğğu Dayanu Dayanııklklııllıık,k,
�� YYüüksek sksek sııcaklcaklıık dayank dayanıımmıı,,
�� Hafiflik,Hafiflik,
�� Elektrik ve Elektrik ve ııssıı iletkenliiletkenliğği,i,
�� ÜÜretilebilme ve retilebilme ve şşekillendirilebilme ekillendirilebilme öözellizelliğği, vs. i, vs.
MALZEMELERMALZEMELERİİN GRUPLANDIRILMASIN GRUPLANDIRILMASI
KULLANIŞ YER VE AMACINA GÖRE GRUPLANDIRMA
1.1. TaTaşışıyyııccıı malzemelermalzemelerBu gruba giren yapBu gruba giren yapıı malzemeleri, yapmalzemeleri, yapııyyıı ayakta tutan, ayakta tutan, yyüükleri karkleri karşışılayan, yaplayan, yapıınnıın iskeletini olun iskeletini oluşşturan beton, turan beton, ççelik, elik, betonarme, ahbetonarme, ahşşap gibi mekanik ap gibi mekanik öözellikleri yzellikleri yüüksek olan ksek olan malzemelerdir.malzemelerdir.
KULLANIŞ YER VE AMACINA GÖRE GRUPLANDIRMA
2. 2. Detay malzemeleriDetay malzemeleriBu malzemeler yapBu malzemeler yapıılarda belirli ilarda belirli işşlevleri olan ve dekoratif levleri olan ve dekoratif amaamaççlarla kullanlarla kullanıılan cilallan cilalıı tataşş, boya gibi malzemelerdir., boya gibi malzemelerdir.
MALZEMELERMALZEMELERİİN GRUPLANDIRILMASIN GRUPLANDIRILMASI
KULLANIŞ YER VE AMACINA GÖRE GRUPLANDIRMA3. 3. Koruyucu malzemelerKoruyucu malzemeler
YapYapııyyıı olumsuz dolumsuz dışış etkilerden koruyan, cam pamuetkilerden koruyan, cam pamuğğu, u, perlit, bitperlit, bitüümlmlüü malzemeler gibi malzemeler gibi ııssıı, ses ve su izolasyon , ses ve su izolasyon malzemeleri bu gruba girerler. malzemeleri bu gruba girerler.
BazBazıı malzemeler ise malzemeler ise ççok amaok amaççllıı olarak kullanolarak kullanııldldığıığı iiççin, bu in, bu gruplama kesinlik tagruplama kesinlik taşışımaz. maz. ÖÖrnerneğğin, boya malzemesi hem in, boya malzemesi hem detay hem de izolasyon amadetay hem de izolasyon amaççllııddıır.r.
MALZEMELERMALZEMELERİİN GRUPLANDIRILMASIN GRUPLANDIRILMASI
ŞEKİL DEĞİŞİMİNE GÖRE GRUPLANDIRMA
1. Elastik Malzemeler1. Elastik MalzemelerYYüük etkisi altk etkisi altıında nda şşekil deekil değğiişştirip, ytirip, yüük kalkk kalkıınca yeniden ilk nca yeniden ilk şşekline dekline döönen malzemelere elastik malzemeler denir. nen malzemelere elastik malzemeler denir. Elastik davranElastik davranışıışı en iyi simgeleyen eleman yayden iyi simgeleyen eleman yaydıır. Lastik r. Lastik ve kauve kauççuk elastik malzemelere uk elastik malzemelere öörnek olarak verilebilir.rnek olarak verilebilir.
MALZEMELERMALZEMELERİİN GRUPLANDIRILMASIN GRUPLANDIRILMASI
ŞEKİL DEĞİŞİMİNE GÖRE GRUPLANDIRMA
2.2. Plastik MalzemelerPlastik MalzemelerYYüük etkisi altk etkisi altıında nda şşekil deekil değğiişştirip, ytirip, yüük kalkk kalkıınca yeniden ilk nca yeniden ilk şşekline dekline döönmeyen, kalnmeyen, kalııccıı şşekil deekil değğiişşimi bimi bıırakan rakan malzemelere plastik malzemeler denir. malzemelere plastik malzemeler denir. Bu davranBu davranışışa en iyi a en iyi öörnek kildir.rnek kildir.
MALZEMELERMALZEMELERİİN GRUPLANDIRILMASIN GRUPLANDIRILMASI
ŞEKİL DEĞİŞİMİNE GÖRE GRUPLANDIRMA
3.3. ElastoElasto--plastik malzemeler Malzemelerplastik malzemeler MalzemelerBu tip malzemeler yBu tip malzemeler yüükküün mertebesine ban mertebesine bağğllıı olarak hem olarak hem elastik, hem de plastik davranelastik, hem de plastik davranışış ggöösterirler. sterirler. ÇÇelik gibi bir elik gibi bir ççok yapok yapıı malzemesi bu tip davranmalzemesi bu tip davranışış ggöösterirler.sterirler.
MALZEMELERMALZEMELERİİN GRUPLANDIRILMASIN GRUPLANDIRILMASI
BÜNYE BAKIMINDAN GRUPLANDIRILMA
1.1. Fiziksel YapFiziksel YapııFiziksel Fiziksel öözellikleri azellikleri aççııssıından malzemeler homojen, ndan malzemeler homojen, heterojen, heterojen, izotropizotrop ve ve anizotropanizotrop malzemeler malzemeler şşeklinde eklinde gruplandgruplandıırrıılabilir.labilir.
Element Bileşik Homojen karışım
Heterojen karışım
MALZEMELERMALZEMELERİİN GRUPLANDIRILMASIN GRUPLANDIRILMASI
MALZEMELERMALZEMELERĐĐN N GRUPLANDIRILMASIGRUPLANDIRILMASI
BÜNYE BAKIMINDAN GRUPLANDIRILMA
1.1. Fiziksel YapFiziksel YapııFiziksel Fiziksel öözellikleri azellikleri aççııssıından malzemeler homojen, ndan malzemeler homojen, heterojen, heterojen, izotropizotrop ve ve anizotropanizotrop malzemeler malzemeler şşeklinde eklinde gruplandgruplandıırrıılabilir.labilir.
2.2. Kimyasal YapKimyasal YapııKimyasal aKimyasal aççııdan ise malzemeler metalik (kristal), amorf, dan ise malzemeler metalik (kristal), amorf, bilebileşşik, ik, kolloidalkolloidal ve seramik yapve seramik yapıı şşeklinde seklinde sıınnııflandflandıırrıılabilir.labilir.
�� YapYapıı malzemelerinin demalzemelerinin değğiişşik ik öözellikleri vardzellikleri vardıır. r. BunlarBunlarıı genel olarak; genel olarak; mekanik, fiziksel, kimyasal, mekanik, fiziksel, kimyasal, fizikofiziko--kimyasal, kimyasal, termal, elektriksel, akustik ve optik termal, elektriksel, akustik ve optik şşeklinde gruplamak eklinde gruplamak olanaklolanaklııddıırr..
�� Malzemelerin bazMalzemelerin bazıı öözellikleri dizellikleri diğğer er öözellikleri zellikleri ile iliile ilişşkilidir. kilidir. ÖÖrnerneğğin, fiziksel in, fiziksel öözellikler, zellikler, mekanik mekanik öözellikleri dozellikleri doğğrudan etkiler. Bazrudan etkiler. Bazııöözellikler malzemenin yapzellikler malzemenin yapııdaki fonksiyonuna daki fonksiyonuna ggööre re öön plana n plana ççııkar. kar. ÖÖrnerneğğin, tain, taşışıyyııccıımalzemeler imalzemeler iççin mekanik in mekanik öözellikler bilinmesi zellikler bilinmesi zorunlu dezorunlu değğerlerdir.erlerdir.
YAPI MALZEMELERİNİN DEĞİŞİK ÖZELLİKLERİ VE DENEYLERİ
1.1. Kalite kontrol deneyleri: Kalite kontrol deneyleri: Belirli malzemelerin standart veya Belirli malzemelerin standart veya şşartnamelerde belirtilen artnamelerde belirtilen öözellikleri sazellikleri sağğlaylayııp sap sağğlamadlamadığıığı kontrol edilir. Bu deneyler kontrol edilir. Bu deneyler laboratuvar veya laboratuvar veya üüretim yerinde yapretim yerinde yapıılabilir.labilir.
Malzemelerin Malzemelerin öözellikleri farklzellikleri farklıı deney ydeney yööntemleri ile belirlenir. ntemleri ile belirlenir.
2.2. KKııyaslama deneyleri: yaslama deneyleri: Belirli ortamlarda kullanBelirli ortamlarda kullanıılacak farkllacak farklıı malzemeleri aynmalzemeleri aynııkokoşşullarda kullarda kııyaslamalyaslamalıı olarak denemek suretiyle uygun olarak denemek suretiyle uygun malzeme semalzeme seççimi amacimi amacııyla yapyla yapııllıır.r.
3.3. AraAraşşttıırmarma--geligelişştirme deneyleri: tirme deneyleri: Bu tip deneyler daha sofistike olup, yeni malzemelerin Bu tip deneyler daha sofistike olup, yeni malzemelerin geligelişştirilmesine veya bilinen malzemelerin baztirilmesine veya bilinen malzemelerin bazııöözelliklerinin dzelliklerinin düüzeltilmesine yzeltilmesine yööneliktir. neliktir.
YAPI MALZEMELERİNİN DEĞİŞİK ÖZELLİKLERİ VE DENEYLERİ
Malzeme Malzeme ççeeşşitleri; itleri;
-- metaller ve alametaller ve alaşışımlarmlarıı, ,
-- polimerler, polimerler,
-- seramikler, seramikler,
-- kompozitler, kompozitler,
-- yaryarıı iletkenler ve iletkenler ve
-- biyomalzemelerbiyomalzemeler
olarak solarak sıınnııflandflandıırrıılabilir.labilir.
MALZEME MALZEME ÇÇEEŞİŞİTLERTLERİİ
Metaller ve alaMetaller ve alaşışımlarmlarıı;;
ÇÇelik, alelik, alüüminyum, magnezyum, minyum, magnezyum, ççinko, dinko, döökme demir, kme demir,
titanyum, baktitanyum, bakıır gibi malzemelerdir.r gibi malzemelerdir.
Metallerin karakteristik Metallerin karakteristik öözellikleri, zellikleri,
Element olarak veya bunlarElement olarak veya bunlarıın alan alaşışımlarmlarıınnıın n kristalikkristalik
yapyapııya sahip olmalarya sahip olmalarıı, , ııssııyyıı ve elektrive elektriğği iyi iletmeleri, i iyi iletmeleri,
didiğğer malzemelere ger malzemelere gööre izafi olarak daha sare izafi olarak daha sağğlam ve lam ve
daha tok olmalardaha tok olmalarıı, , ssüüneknek ve plastik ve plastik şşekillenebilir ekillenebilir
olmalarolmalarıı ve darbelere dayanve darbelere dayanııklklıı olmalarolmalarıı şşeklinde eklinde
saysayıılabilir.labilir.
MALZEME MALZEME ÇÇEEŞİŞİTLERTLERİİ
Polimerler;Polimerler;
KauKauççuk, plastik ve yapuk, plastik ve yapışışttıırrııccıılarlarıı iiççine alan malzeme ine alan malzeme
grubudur. grubudur.
Bu malzemeler Bu malzemeler polimerizasyonpolimerizasyon yyööntemiyle organik ntemiyle organik
molekmoleküüllerden meydana getirilir. llerden meydana getirilir.
Polimerler Polimerler ““mermer””lerinlerin eklenmesiyle meydana getirilir. eklenmesiyle meydana getirilir.
Mesela, etilen (CMesela, etilen (C22HH44) bir ) bir ““monomermonomer”” dirdir. Polietilen . Polietilen
ise ise ““mermer””lerinlerin ((--CC22HH44--) olu) oluşşturduturduğğu (u (--CC22HH44--))nn
zinciridir. n burada 100 ile 1000 araszinciridir. n burada 100 ile 1000 arasıında denda değğiişşen bir en bir
saysayııddıır. r.
MALZEME MALZEME ÇÇEEŞİŞİTLERTLERİİ
Polimerler;Polimerler;Pek Pek ççok polimerin temel elementi ok polimerin temel elementi hidrojen ve karbondur.hidrojen ve karbondur. DiDiğğer er
elementler ise akriliklerde olduelementler ise akriliklerde olduğğu gibi oksijen, naylonda olduu gibi oksijen, naylonda olduğğu u
gibi azot, gibi azot, fluoroplastiklerdefluoroplastiklerde olduolduğğu gibi flor ve silisyumdur. u gibi flor ve silisyumdur.
Polimerlerin elektrik ve Polimerlerin elektrik ve ııssıı iletkenlikleri azdiletkenlikleri azdıır ve yr ve yüüksek ksek
ssııcaklcaklııklarda bulunmalarklarda bulunmalarıı uygun deuygun değğildirildir. .
Uzun molekUzun moleküül zincirine sahip l zincirine sahip termoplastiklertermoplastikler ssüünektirnektir ve bunlara ve bunlara
şşekil verilebilir. ekil verilebilir. TermosetTermoset polimerlerin ise dayanpolimerlerin ise dayanııklklııllııklarklarıı daha iyi daha iyi
olmakla beraber kolmakla beraber kıırrıılgandlgandıırlar. rlar.
Polimerler elektronik cihazlarda yaygPolimerler elektronik cihazlarda yaygıın olarak n olarak
kullankullanıılmaktadlmaktadıırlar. Plastikler metallere grlar. Plastikler metallere gööre hafif ve ucuz re hafif ve ucuz
olmalarolmalarıından dolayndan dolayıı tasartasarıımcmcıılar ilar iççin cazip malzemelerdir.in cazip malzemelerdir.
MALZEME MALZEME ÇÇEEŞİŞİTLERTLERİİ
Seramikler; Seramikler; TuTuğğla, cam, yla, cam, yüüksek sksek sııcaklcaklığığa dayana dayanııklklıı refrakterlerrefrakterler ve ve
aaşışındndıırrııccıı (z(zıımpara tampara taşşlarlarıı) gibi malzemelerdir. ) gibi malzemelerdir.
AlAlüüminyum metaldir, fakat oksijenle yapmminyum metaldir, fakat oksijenle yapmışış olduolduğğu Alu Al22OO33
bilebileşşiiğği bir seramiktir. i bir seramiktir.
AlAl22OO33’’ in alin alüüminyuma gminyuma gööre yre yüüksek sksek sııcaklcaklıık gibi dek gibi değğiişşik ik
ççevre evre şşartlarartlarıında stabil bir kimyasal yapnda stabil bir kimyasal yapııya ve yya ve yüüksek bir ksek bir
ergime sergime sııcaklcaklığıığına (2020na (2020°°C) sahip olmasC) sahip olmasıı gibi iki gibi iki üüststüünlnlüüğğüü
vardvardıır (alr (alüüminyumun ergime sminyumun ergime sııcaklcaklığıığı 660660°°CC’’ dirdir). ).
AlAl22OO33 bu bu öözelliklerinden dolayzelliklerinden dolayıı yyüüksek sksek sııcaklcaklığığa dayana dayanııklklıı
refrakterrefrakter malzeme olarak kullanmalzeme olarak kullanııllıır. r.
MALZEME MALZEME ÇÇEEŞİŞİTLERTLERİİ
Seramikler; Seramikler; Seramikler, metaller gibi Seramikler, metaller gibi kristalikkristalik yapyapııya sahip olabilirler; ya sahip olabilirler;
fakat fakat kristalikkristalik yapyapııya sahip olmayan pek ya sahip olmayan pek ççok seramik de ok seramik de
vardvardıır. r. KristalikKristalik yapyapııya sahip olmayan seramiklere ya sahip olmayan seramiklere
genellikle cam denilmektedir. Mesela, pencere camgenellikle cam denilmektedir. Mesela, pencere camıı %72 %72
SiOSiO22 ve geri kalanve geri kalanıı NaNa22O ve CaOO ve CaO’’ dirdir..
MALZEME MALZEME ÇÇEEŞİŞİTLERTLERİİ
Seramikler; Seramikler; Seramiklerin elektrik ve Seramiklerin elektrik ve ııssıı iletkenlikleri azdiletkenlikleri azdıır; bundan r; bundan
dolaydolayıı elektrik izolatelektrik izolatöörleri seramiklerden yaprleri seramiklerden yapııllıır. Seramikler r. Seramikler
dayandayanıımmıı yyüüksek, sert ve kksek, sert ve kıırrıılgan malzemedirler, ylgan malzemedirler, yüüksek ksek
ssııcaklcaklıık ve korozyonlu ortamlara dayank ve korozyonlu ortamlara dayanııklklııllııklarklarıı
mmüükemmeldir. Yeni gelikemmeldir. Yeni gelişşmeler sayesinde, seramikler jet meler sayesinde, seramikler jet
motoru kanatlarmotoru kanatlarıı gibi ygibi yüüksek sksek sııcaklcaklııkta kta ççalalışışan paran parççalaralarıın n
imalinde kullanimalinde kullanıılabilmektedirler. labilmektedirler.
MALZEME MALZEME ÇÇEEŞİŞİTLERTLERİİ
Kompozit malzemeler; Kompozit malzemeler; iki veya daha fazla malzemeden meydana gelmiiki veya daha fazla malzemeden meydana gelmişşlerdir. lerdir.
Beton, Beton, ççimento ile kumun karimento ile kumun karışıışımmıı ile meydana gelen kompozit ile meydana gelen kompozit
bir malzemedir. bir malzemedir.
Polyester ile camyPolyester ile camyüünnüü beraber kullanberaber kullanıılarak kompozit bir larak kompozit bir
malzeme yapmalzeme yapıılabilir. labilir.
Kompozit malzemeler, hafif, dayanKompozit malzemeler, hafif, dayanııklklıı, , ssüüneknek ve yve yüüksek ksek
ssııcaklcaklığığa dayana dayanııklklııllıık gibi k gibi öözelliklere sahip olarak zelliklere sahip olarak üüretilebilirler. retilebilirler.
Karbon fiber takviyeli polimerler gibi kompozit malzemeler uzay Karbon fiber takviyeli polimerler gibi kompozit malzemeler uzay
araaraççlarlarıı ve uve uççak sanayinde yaygak sanayinde yaygıın olarak kullann olarak kullanıılmaktadlmaktadıırlar. rlar.
AAğğaaçç, tabiatta bulunan kompozit malzemelere iyi bir , tabiatta bulunan kompozit malzemelere iyi bir öörnektir.rnektir.
MALZEME MALZEME ÇÇEEŞİŞİTLERTLERİİ
ÇÇeeşşitli Malzemelerin Kullanitli Malzemelerin Kullanııldldııklarklarıı Yerler ve Yerler ve ÖÖzellikleri zellikleri
Titanyumun yüksek korozyona dayanıklılığı ile yüksek mukavemet ve düşük maliyet
Reaktör kabıTitanyum kaplı çelik
Yüksek sertlik ve yeterli şoka dayanıklılıkKesici takımTungsten karbür-kobalt
Yüksek dayanım/hafiflik oranıUçak parçalarıGrafit-epoxy
Kompozitler
Benzersiz elektriksel davranışTransistör ve entegre devrelerSi
Yarı iletkenler
Sağlamlık ve neme dayanıklılıkAğaç levhalarını yapıştırıcıFenoller
Đyi elektrik yalıtkanlığı ve neme dayanıklılıkEntegre devreleri kapsüllemeEpoxy
Kolayca şekillenebilme ve hava geçirmez ince levhaGıda paketiPolietilen
Polimerler
Đyi ısı yalıtımı, yüksek ergime sıcaklığı, ergimişmetalin etkilerine dayanıklılık
Ergimiş metal taşımak için refrakterAl2O3,MgO, SiO2
Đyi ışık geçirgenliği, düşük ısı iletkenliğiPencere camıSiO2-Na2O-CaO
Seramikler
Isıl işlemelerle daha iyi dayanımCıvata anahtarıAlaşımlı çelik
Đyi dökülebilirlik, iyi işlenebilirlik ve iyi titreşim absorbe etme
Otomobil motor bloğuGri dökme demir
Yüksek elektrik iletkenliği ve iyi plastik şekillendirilebilme
Elektrik iletim teliBakır
Metaller
ÖzellikleriKullanım yerine örnek
GGĐĐRRĐŞĐŞDoç. Dr. Halit YAZICI
http://kisi.deu.edu.tr/halit.yazici/
YAPI MALZEMESYAPI MALZEMESĐĐ I DERSI DERSĐĐ
Dokuz Eylül Üniversitesi Đnşaat Mühendisliği Bölümü
top related