doğu türkistan

13.04.2023 1

DOĞU TÜRKİSTAN

13.04.2023 2

Başkent Urumçi

Nüfus 40 milyon

Yüzölçümü 1.828.418 km2

Komşuları Moğolistan, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan, Pakistan, Keşmir, Tibet ve Çin

Şehirleri Kaşgar, Hoten, Kumul, Gulca, Aksu, Korla, Turfan

Din İslamiyet, Lamaizm (Tibet Budizmi), Budizm, Taoizm, Hristiyanlık (Katolik ve Ortodoks)

Dil Uygurca, Çince

Etnik DurumUygurlar, Kazaklar, Kırgızlar, Özbekler, Tatar Türkleri, Huiler (Çin Müslümanları), Han milletine mensup Çinliler, Moğollar, Şibe milleti (Çinliler), Tacikler, Mançular, Ruslar vd.

İklim Kara iklimi

13.04.2023 3

Vatan BizningdirUluğ vatan, arığ toprak, aziz Türkistan Tarihidur ajun içre mukaddes dastan Medeniyet esasını burun taratkan Türkistannı tenri bizğe möngü yaratkan

Ta ezeldin ebedgeçe vatan biznındir Yaşap keldük mınlerçe yıl biz bu toprakda Can berdük biz şan alduk biz şu toprakda Yaratılduk hem kömükdük toprakda

Ta kıyamet yaşaymiz biz üşbu toprakda Vatan biznın, Vatan biznın, Vatan biznındur Kelip konğan kişilerni sanaymız milhman Ötüp ketken kafileni ataymız karvan

Basıp kirgen küçni deymiz haksız alaman Öy igesi bolalmaslar yahşı ya yaman Kelğen keter biz kalurmız Vatan biznın Karğa, Kuzğun bağ şahika kelip konsemu

Sağızkanlar kekekleban uçup yürsemu İt, müşükler sunğuçlerdin ötüp kirsemu Bulbul ana hayran bolup karap kalsemu Bağ bulbulnın, Vatan biznın, Vatan biznındur.

Mehmet Buğra

DOĞU TÜRKİSTAN MİLLİ MARŞI

Kurtuluş YolundaKurtuluş yolu da su dek aktı bizim kanımız, Sen için ey yurdumuz olsun feda bu canımız.

Kan keçip hem can verip ahir kurtardık seni, Kurtuluşa kalbimizde var idi imanımız

Yar-ı hem dem oldu bizim himmetimiz sen için,

Dünyayı sorgan idi himmet ile ecdadımız

Yurdumuz biz yüz gözünü kan ile temizledik, Sonra hiç kirletmeyiz çünkü Türktür namımız.

Atilla, Cengiz, Timur dünyayı titreten idi, Can verip can alırız, biz onların evladıyız.

Çıktı can hem aktı kan düşmandan oldu el aman Yaşasın, bin yaşasın parlasın istikbalimiz.

Mehmet Ali Tevfik (1901 – 1937)

13.04.2023 4

DOĞU TÜRKİSTAN

13.04.2023 5

DOĞU TÜRKİSTAN

13.04.2023 6

13.04.2023 7

DOĞU TÜRKİSTAN

13.04.2023 8

DOĞU TÜRKİSTANUYGUR-ORHUN DEVLETİ (646-840)KARAHANLI DEVLETİ (840-1212)SAİDİYE DEVLETİ (1514-1679)KAŞGAR DEVLETİ (1860-1875)DOĞU TÜRKİSTAN İSLAM CUMHURİYETİ (1933-1934)DOĞU TÜRKİSTAN CUMHURİYETİ (1944-1949)

Doğu Türkistan 1949 yılında Komünist Çin tarafından işgalinden sonra bölge halkı kesintisiz direniş göstermiştir. Öyle ki 62 sene zarfında Çin işgaline karşı 460’tan fazla ayaklanma yaşanmıştır.

13.04.2023 9

DOĞU TÜRKİSTAN

13.04.2023 10

DOĞU TÜRKİSTAN EN YÜKSEK DAĞI

HAN TENGRİ:7315 METRE

13.04.2023 11

DOĞU TÜRKİSTAN YER ALTI KAYNAKLARI

138 Çeşit mineralin bulunduğu keşfedilmiş olup bu Çin’in toplam mineral madenlerinin %83’ünü oluşturmaktadır.Bakır rezervi çok zengindir.ALTIN:66 altın yatağı bulunmaktadır.PETROL:160 milyar ton.DOĞALGAZ:10.3 trilyon metreküp doğalgaz.KÖMÜR: 2 trilyon ton.Petrol rezervleri kesin olarak belirlenemediğinden dolayı Türkistan, 21 yy.’ın Kuveyt’i olarak tanımlanmaktadır.

13.04.2023 12

Doğu Türkistan'ın Demografik Yapısı

Nüfus sayımında uluslararası gözlemci bulundurulmadığından aşağıda verilen rakamlar tahminidir ve Çinlilerin kürtaj (doğum kontrolü) politikasına göre verilmektedir. Çin resmi istatistiklerinde düşük gösterilen Doğu Türkistan nüfusu, bizzat Doğu Türkistanlıların tahminine göre aslında 40 milyondan fazladır ve bunun 30 milyonunu Müslüman Türkler teşkil etmektedir.

13.04.2023 13

Doğu Türkistan'ın Demografik Yapısı 1941 YILINDA ÇİNLİLERİN DOĞU TÜRKİSTAN’DA Kİ NÜFUSU

İŞGALDEN ÖNCE

13.04.2023 14

Doğu Türkistan'ın Demografik Yapısı

1953 YILINDA ÇİNLİLERİN DOĞU TÜRKİSTAN’DA Kİ NÜFUSU

13.04.2023 15

Doğu Türkistan'ın Demografik Yapısı 1964 YILINDA ÇİNLİLERİN DOĞU TÜRKİSTAN’DA Kİ NÜFUSU

13.04.2023 16

Doğu Türkistan'ın Demografik Yapısı 1982 YILINDA ÇİNLİLERİN DOĞU TÜRKİSTAN’DA Kİ NÜFUSU

13.04.2023 17

Doğu Türkistan'ın Demografik Yapısı 1996 YILINDA ÇİNLİLERİN DOĞU TÜRKİSTAN’DA Kİ NÜFUSU

13.04.2023 18

DOĞU TÜRKİSTAN’DA KÜLTÜR VE SANATDoğu Türkistan, sahip olduğu geçmiş ve barındırdığı tarihi eserlere rağmen bugün maalesef unutulmaya yüz tutmuş eski medeniyet merkezlerinden biridir. Doğu Türkistan'daki kültürel birikimi gelecek nesillere aktarmak için ne yazık ki pek az şey yapılmaktadır. Türk dilinin alanlarında ilk sayılabilecek eserlerin vücuda getirildiği Doğu Türkistan, yeni Türk nesilleri tarafından tanınmamakta; bunları tanıtmak için de devlet ve eğitimcilerce herhangi bir girişimde bulunulmamaktadır. Oysa özellikle Türk edebiyatı, hatta Türk musikisi Doğu Türkistanlı alimlere pek çok şey borçludur.

Arkeologlar, 19. yüzyılın sonunda ve 20. yüzyılın ilk yıllarında İpek Yolu üzerindeki Doğu Türkistan topraklarında yapmış oldukları bilimsel araştırmalar ve arkeolojik kazılar sonucunda, tapınaklar, manastırlar, duvar resimleri, minyatürler, heykeller, freskler, el yazmaları, belgeler ve kitaplar ortaya çıkardılar.

13.04.2023 19

DOĞU TÜRKİSTAN TİYATROSU

13.04.2023 20

DOĞU TÜRKİSTAN TİYATROSUUygur Tiyatrosu menşe itibari ile çok eskilere dayanır. Refik Ahmet Sevengil " Türk Tiyatrosu Tarihi Eski Türklerde Dram Sanatı" adlı kitabında; " Çin'de hükümdar olan ilk üç sülalenin kurucuları da Türktür. Bunlar M.Ö. 2.202 yılından başlayarak M.Ö. 250 yılına kadar hüküm sürmüşlerdir. Görülüyor ki Çin'de ilk defa tiyatrodan bahsedilmesi- yani M.Ö. 1.150- Türklerin idaresi zamanına aittir. İslamiyetten önce Uygur Türkleri arasında tiyatro sanatının ne denli geliştiğini Çin kaynaklarından öğrenmekteyiz. M.Ö. 139'da Türkistan'a gelen ilk Çin elçisi Cang Çien: " Uygurlar kendi dil ve yazısına sahip olmakla kalmayıp, kendilerine özgü müzik, dans, tiyatro, ressamlık ve heykeltraşlık alanlarında da çok zengin ürünlere sahiptirler" diye kaydetmiştir.Gerek M.S. 629'da Türkistan'a gelen Buda rahibi Suan Zang'ın hatıralarında gerekse M.S. 981'de Turfan'a gelen Çin elçisi Wang Yende'nin raporunda ve diğer bir çok Çin yıllıklarında benzer kayıtlar bulunmaktadır.Doğu Türkistan'da "Kızıl Ming Öy" diye bilinen Budda tapınaklarındaki dans ve orkestra resimleri 8-9. yüzyıla ait 27 ulusluk tiyatro eseri "Maytrisimit"in Uygurcaya çevrilip sahnelerde oynanması Uygur Türklerinin zengin tiyatroculuk geleneğine sahip olduğunu göstermektedir.

13.04.2023 21

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİDİLŞAD HATUN

D:1783-Ö:1825Güzelliği ile birlikte kahramanlıkları da dillere destan olan Türk kadınlarından en meşhurlarından olan, Dilşad Hatun, aynı zamanda Budist Çinliler’le Müslüman Türkler’in yaptıkları mücadelelerin en şanlı ve tertemiz sayfalarından birini teşkil eder.

13.04.2023 22

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİKAŞGARLI MAHMUT-D: 1008 - ö.1105

Doğum tarihi 1008 Doğum yeri Doğu Türkistan Ölüm tarihi 1105 (D.1008 - ö.1105). Kaşgar'dan 45 km. güney batıda Opal kasabasında dünyaya geldi. Tam adı "Mahmud bin Hüseyin bin Muhammed"dir. Karahanlı soyundan asil bir ailenin ferdi olan Muhammed bin Hüseyin'in oğludur. Babası Barsgan şehrinde yaşamakta iken bilinmeyen bir sebeple Kaşgar şehrine gelip yerleşmişti. O dönemde Kaşgar, önemli bir ilim ve kültür merkezi idi. Günümüzde, Çinliler'in hakimiyeti altında olan Doğu Türkistan sınırları içerisindedir. Kaşgarlı Mahmud, 1008 yılında Kaşgar'da dünyaya geldi. Hamirler diye çağrıldığını, bunun Oğuzların Emir yerine Hemir demelerinden kaynaklandığından bahsetmektedır. Kendisinin verdiği bu bilgilerden, Türk tarihinin önemli devletlerinden birisi olan Karahanlı Devletinin hanedan sülalesine mensuptur. EserleriDîvânü Lugati't-Türk, Türk dilinde ilk ansiklopedi ve sözlük. Kitabu Cevahirü'n – Nahv fi Lugati't-Türkî (Türk Dili'nin Nahiv (*) Cevherleri), Türk dilinin ilk gramer kitabı. (Bu eseri daha kaleme aldığı biliniyor. Nerede-nasıl kaybolduğu belirlenemeyen bu eser, günümüze ulaşmamıştır)

13.04.2023 23

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİYusuf Has Hacip-1017/1077

Karahanlı edip, şâir ve devlet adamı. Doğu Türkistan'daki Balasagun şehrinde, muhtemelen 1017 yılında doğdu. Asil bir Türk ve Müslüman âileye mensup olduğu tahmin edilmektedir. Balasagun'da tahsil ve terbiye gördü. Karahanlı hizmetine girip, “Has Hâcib” unvânını almadan önce Balasagunlu Yûsuf, olarak tanındı. Yûsuf Has Hâcib, İslâmî Türk edebiyatının, eseri elimize geçen ilk yazarıdır. Devrinin bilgin bir yazarı ve Türk tefekkür târihinin mümtaz bir düşünürüdür. Eserini, münâcât, nât, cihâr yâr-ı güzîn'i övme ile süslemiştir. Yûsuf Has Hâcib'in vefâtı muhtemelen 1077'dir

13.04.2023 24

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİEDİP AHMET YÜKNEKİ

Yüknekli Edip Ahmed'in hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. XI. yüzyılın sonlarına doğru Yüknek'te doğmuştur; babasının adı Mah mud Yüknekî' dir. Anadan doğma kör olan Edip Ahmed, devrinde "edipler edibi, fazıllar başı" diye meşhur olmuştur. Eserinden, iyi bir tahsil gördüğü, özellikle dinî ilimleri öğrendiği anlaşılmaktadır.İslâmî devir Türk edebiyatının ilk şairleriden olan Edip Ahmed Türkçe'yi bütün incelikleriyle kullanmakla birlikte, şairliğinden daha çok bir âlim olarak tanınmıştır. Şiirlerinde de his ve duygudan ziyade öğretici yönü ağır basmaktadır.Bazı söyleyişleri bir ata sözü gibi dilden dile dolaşan Yüknekî'nin Türk halkı üzerinde uzun yıllar süren bir etkisi olmuş ve hakkında söylenen menkıbeler onun şöhretini, ölümünden sonra da asırlarca devam ettirmiştir.

13.04.2023 25

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİYAKUP HAN BEDEVLET-1820/1877

Yakuphan 1820 yılında Taşkent yakınlarındaki Pişkent'te Doğdu. Çinliler 16 Mayıs 1877 de Turfanı ele geçirdi aynı yılın 29 Mayıs günü Yakupbeğ vefat etti. Ölümünden sonra Çin istilası tüm Türkistanda devam etti, oğullarının taht kavgası ve hükümdarların kendilerini han ilan etmeleri ve eyaletlerin bağımsızlık ilan etmeleri DOĞU TÜRKİSTAN İSLAM DEVLETİNİN çöküşüne zemin hazırladı.Çinliler 16 Aralık 1877 Kaşgarı 16 Mayıs 1878 de Doğu Türkistan'ın tamamını işgal ettiler. Yakup bey'in büyük güçlüklerle kan pahasına antlaşmalarla ve büyük bir beceriklikle kurmuş ve korumuş olduğu kendisine birleşik bağımsız bir devlet düzeni verdiği Doğu Türkistan bağımsızlığı sona erdi.

13.04.2023 26

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİOSMAN BATUR-1899/1951

Osman İslamoğlu 1899 senesinde Altay vilayetinin Köktogay bölgesinde Öndirqara mevkinde orta halli bir aileden doğmuştur.Kendisi Kazakların Orta Jüz-Kerey-Abak Kerey-Jantekey-Molqı-Aytuvgan boyuna mensuptur.Osman Batur'un dedesi varlıklı ve dindar bir kişiydi.Ne varki deden kalma varlık Osman Batur zamanına kadar dayanmamıştır.Bu yüzden Osman Batur 1940 yılına kadar Köktogay bölgesi Kürti mevkinde Qızıltas pınarı boyunca tarımla uğraşmıştır .Çinliler Osman Batur'un 18 yaşındaki kızı Kabiyra ile 14 yaşındaki oğlu Baybola'yı anneleri Mamey'in gözü önünde doğradılar.Osman Batur'un 11 yaşındaki oğlu Kariy ve 9 yaşındaki kızı Sapiyan'ı da 20 küsur metre derinlikteki çukura diri olarak attılar.Evlatlarına yapılan bu zalimliğe dayanamayan,Osman Batur'un ikinci hanımı Mamey aklını kaybederek oradaki bir nehrin azgın sularına düştüğü ve fakat sonradan mücahitlerce kurtarıldı.Osman Batur'un bir diğer kızı Pansiya 1942 senesinde Şın Sı Sey'in Köktogay'daki idareciler tarafından Osman Batur'u ikna etmek için gönderilmiş ve babasının yanında kalmıştır.Kanambal dağında Kızıl Çin ordusuna esir düştü.19 Nisan 1951 senesinde ‘'devrim düşmanlığı suçundan ölüm cezasına çarptırıldı ve 29 Nisan (1951)'de Urumçide kurşunlandı.

13.04.2023 27

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİİSA YUSUF ALPTEKİN-1901/1995

İsa Alptekin bütün dünya müslüman Türklerinin beşiği büyük Türkistan'ın doğu kısmını teşkil eden ve halen Kızıl Çin'in esaretialtında bulunan Doğu Türkistanda ,bu memleketin tarih merkezi Kaşgar vilayetine bağlı Yenihisar şehrinde 1901 yılında doğdu.Doğu Türkistan da fenni tedrisat yapan okul olmadığı için dini okulda okumuş fakat şahsi gayretleri ile her shada kendi kendisini yetiştirmiştir. İsa Alptekin Çin'de ve Doğu Türkistan'da kaldığı seneler zarfında milli ve siyasi faaliyetleri cümlesinde olmak üzere ''Doğu Türkistan'ın Sesi,Tanrı Dağları,ve Altay''adlarında üç mecmua ile 'Erk' adında birde gazete çıkardı.Bu arada Türk-İslam dünyasından getirttiği kitaplarla ''Yusuf Has Hacib'' kütüphanesini kurdu.Bütün bu neşriyat ile milletini her bakımdan tanıtmaya çalıştı. İsa Alptekin Doğu Türkistan için ideallerini gerçekleştirmek için yıllardan beri maddi ve manevi fedakarlığa,her mahrumiyete katlanarak bir çok önemli faaliyet ve teşebbüslerde bulundu.Bu teşebbüs ve faaliyetler esnasında 1926 dan ölümüne kadar kara,deniz,hava üzerinden binlerce kilometre katederek herbirine 1-7 defa olmak üzere tam 30 memleketi ziyaret etti.Bu memleketler sırasıyla şunlardır;Rusya,Çin,Hong-Kong,Filipin,Malezya-Seylan,Burma,Hindistan,Pakistan,Suudi Arabistan,Mısır,Ürdün,Lübnan,Irak,Suriye,İran,Afganistan,Aden,Somali,Batı Almanya,Avusturya,İsviçre,Fransa,Belçika,İngiltere,Amerika,Japonya,Endonazya ve Tayland.

13.04.2023 28

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİALİ HAN TÖRE/1885-1976

Ali Han Töre Saguni 1944'te Doğu Türkistan'da Çinlilere karşı savaşarak bir devlet kurmayı başaran mücadeleci, teşkilatçı, idareci Özbek din alimidir. Türkistan Milli Azadlık Hareketleri'nin liderlerinden biri olan Saguni, hayatını Rus Emperyalizmi'ne karşı mücadeleyle geçirmiş ve davasında kısa bir müddet de olsa, büyük başarı göstermiş, yakın tarihimizin en az bilinen mümtaz şahsiyetlerindendir. Ali Han Töre, Doğu Türkistan'da Cumhurbaşkanı olmasına rağmen Osman Batur, Yusuf Alptekin kadar meşhur değildir.

13.04.2023 29

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİMESUT SABRİ BAYKUZU (1887 - 1949)

Dr.Mesud Sabri Baykozi, 1887'de Doğu Türkistan'ın İli vilayetine bağlı Gulca İlçesinin Arvuz köyünde doğmuştur. Babası Sabir Haci, köyün muhtarı olup, maarif severliğiyle tanınan bir kişiydi.Mesud Sabri'nin yedi kardeşinden üçü kız dördü erkektir. İlköğrenimini Gulca'da tamamladıktan sonra yüksek öğrenim için, babası tarafından, Osmanlı Devleti'nin başkenti ve dönemin ilim irfan merkezi İstanbul'a gönderilmiştir. Liseyi ve Askeri Tıbbıyeyi İstanbul'da tamamlayan Dr.Mesud Sabri, birinci dünya harbi başında Doğu Türkistan'a dönmüştür.

13.04.2023 30

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİ

ABDÜRRAHİM ÖTKÜR-1923-1995Yeni Uygur Edebiyatı'nın çeşitli türde yazdığı eserleri ile önemli katkıda bulunan şair Abdürrahim Ötkür 1923 yılında Kumul'da tüccar bir ailede dünyaya geldi. O, küçük yaşta anne ve babasını kaybedip yetim kaldı. Son yıllarda şair pek çok şiir ve destan yayımladı. Yine son dönemde yayımlanan İz adlı romanında, 1907'den başlayıp 1913'e kadar devam eden Kumul çiftçiler ayaklanmasıyla Tömür Halpe (Timur Halife) öncülüğündeki meşhur halk ayaklanmasını anlatır. Bunun dışın- da son dönem de yayımlanmış ÖMÜR MENZİLLERİ 'adlı şiir kitabında da bu tarihi olaylar anlatılır. Bu şiirlerinden Ötkür'ün kendine özgü üslup ve görüşleriyle yeni Uygur edebiyatının temelini atan, vatanına ve milletin sonsuz ve tartışılmaz sevgi ve saygı besleyen halkının hürriyeti için canını adayan, vatanının geleceği için hiçbir fedakarlığı esirgemeyen bir şairdir

13.04.2023 31

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİABDULHAKİM MAHSUM-1925/19.06.1993

Doğu Türkistan 20. yüzyıl içinde milli liderlerini, mücahidlerini, ilim adamlarını ve birçok değerli kimseleri en çok kaybeden esir Müslüman ülkelerinden biridir.

19 Haziran 1993 tarihinde Doğu Türkistan'ın Kargalık nahiyesinde Doğu Türkistanlılar için en değerli bir din ve ilim adamı vefat etti. Doğu Türkistan halkının manevi liderlerinden biri olan bir dinî âlim ve meşhur eğitimci Abdülhakim Mahsum’u kaybettik.

68 yaşında bizden ayrılan Abdülhakim Mahsum, hayatının yarısından fazlasını Çin hapishanelerinde ve gözaltında geçirmiştir. Merhumun babası Abdülcelil Damolla aynı zamanda merhum Mehmet Emin Buğra'nın mücadele arkadaşı olarak Doğu Türkistan'ın istiklal mücadelesine büyük katkıda bulunmuştur

13.04.2023 32

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİ

M.EMİN BUĞRA (1901-1965)Mehmet Emin BUĞRA, 1901 yılında Doğu Türkistan'ın Hoten şehrinde saygın bir müderris ailesinde dünya'ya geldi. Yörenin sayılı din alimlerinden olan babası Pir Abidin Hacı'yı küçük yaşta kaybetti. Dört erkek ve iki kız kardeşi ile beraber annesi Sekine Banu hanımın terbiyesi altında büyüdü. Sekine Banu hanım ise 1863 yılında Hoten bölgesinde bağımsız Hoten hanlığını kurmuş olan Abdurrahman Paşa'nın 2. göbekten torunudur. 9 yaşında Hoten de ilk tahsilini yaparken 10 yaşında annesini kaybetti ve amcasının himayesine girdi. 22 yaşında ise Karakaş nahiyesindeki o devrin ünlü medreselerinde yüksek din tahsilini Arap ve Fars dillerinde tamamladı. 1922-1930 yılları arasında Hoten Karakaş nahiyelerinde tefsir ve Hadis konularında müderris olarak görev yaptı. Yüksek ilmi ve hitabet yeteneğinden dolayı kısa zamanda bölgede ün kazandı. Uygur Türklerinde saygın ve nüfuzlu din adamlarına verilen “HAZRETİM” ünvanı ile anıldı. Günümüze kadar Mehmet Emin Buğra Doğu Türkistanda Mehemmet Emin Hezretim olarak yad ediliyordu

13.04.2023 33

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİPOLAT KADİR TURFANİ/1919-1970

Mili mücadecilerimizden Rahmetli Polat Kadir Turfani tam bundan 41 yıl önce Ağustos ayı içerisinde vefat etmiştir.Onun öz vatanı Doğu Türkistan'da Rus ve Çin hakimiyetine yürüttüğü 10 yıllık mücadelesinden sonra muharecette geçirdiği 21 yıllık döneminde milli faaliyetlerde başlamasında önemli rol oynamıştır,gazetecilik ve tarihçi sıfatıyla meydana getirdiği eserleri bugün hala kaynak eser olarak kullanılmaktadır.Polat Kadiri Urumçi vilayetine bağlı Qutubi nahiyesinde 1919 yılında dünyaya geldi babası Qadir Ahun fakir bir çiftçiydi,çocukluk döneminde ailesinden almış olduğu vatan perverlik ve Rus propagandalarına karşı koyarak geçmiştir.Taşkent'te çıkan ŞARQ HAQIQATI isimli uygurca mecmua(1949) yılındaki sayılarında Polat Kadir'in bazı eserlerini tenkit edip onu emperyalistlerin satıcısı diyerek damgalamak isteselerde o yazılarında milliyetçilik ve vatanperverlik ruhunu en üst seviyede dile getirmiştir

13.04.2023 34

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİBARAT HACİ-16.10.1910/ŞUBAT2003

Barat Hacı 16 Ekim 1910 yılında Doğu Türkistan'ın Kaşgar şehrinde dünyaya geldi.Berat gecesinde doğduğu için adını Barat koydu babası.1981 senesinde hapisten çıktığında 38 kiloya kadar düşmüştü.Barat Hacı hapisten çıktıktan sonra 1985'e kadar gözetim altında tutulmuş,1993'te Türkiye'ye gelmişti.

Doğu Türkistan'da halen devam eden Çin Zulmünü tüm dünyaya haykırmak için zaman zaman Türkiye'de düzenlenen yığılışlara uzun ak sakalı,başında dopbasıyla,bir elinde Al Bayrak diğerinde Gök Bayrak olduğu halde,gençlerin önünde en ateşi mücahid olarak katıldı.Kendisini Çin konsolosluğunun kapısına kilitlediği zaman defalarca ekrana yansıdı.

93 yıllık ömrünün bebeklik ve çocukluk dönemi de dahil tamamını zulüm,işkence,gözyaşı ile cephede ve hücrede geçiren Barat Hacı,hac farizasını ifa edip ismi gibi hacı olduktan sonra Şubat 2003'te Mekke'de vefat etti.

13.04.2023 35

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİRABİA KADİR/1947-20..

1947 yılında Doğu Türkistan’da doğdu. Urumçi'de, Müslüman kadınları iş hayatına kazandırmak için, 'Bin Ana Projesi'ni yürüttü. Çin yönetimi, azınlıklar arasından çıkan, ‘en başarılı kadın’ diye onu örnek gösterdi. Forbes dergisi, 1994'te ülkenin en zengin 10 kişisi arasında onu da saydı. Eşi Sıddık Ruzi, 1996'da ABD'ye sığındı ve Doğu Türkistan'ın bağımsızlığı için çalışmaya başladı. Rabia Kadir,Uluslararası Af Örgütü başta olmak üzere, birçok insan hakları kuruluşu tarafından desteklendi. Rabia Kadir, hapisten çıktıktan sonra Washington’a gitti. Burada sürgün hayatı yaşamaya başladı. İşgalci Çin devleti onu, bir numaralı devlet düşmanı ilan etti. 2004 yılında, Norveç tarafından ‘Rafto Barış Ödülü’, kendisine verildi. 2006 yılında Nobel Barış ödülüne aday gösterildi. 2006 nın kasım ayında Münih’de yeni ′kurulan Dünya Uygurlar Kurultayı’nın (WUC) başkanı ilan edilmiştir. Aynı yıl, Dünya Uygur Konferansı başkanı oldu. 11 çocuk annesi. Halen ABD'nin Virginia eyaleti Fairfax kentinde yaşıyor. Çin yönetimi, eylemlerin arkasında Dünya Uygur Konferansı Başkanı Rabia Kadir’in olduğunu iddia ediyor.

13.04.2023 36

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİ

YUSUF HAS HACİP1017-1077

KAŞGARLI MAHMUT1008-1105

13.04.2023 37

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİ

AHMET YÜKNEKİ

13.04.2023 38

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİ

OSMAN BATUR1899-1951

13.04.2023 39

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİ

13.04.2023 40

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİ

13.04.2023 41

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİ

13.04.2023 42

DOĞU TÜRKİSTAN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİ

13.04.2023 43

DOĞU TÜRKİSTAN GİYİM TARZI

13.04.2023 44

DOĞU TÜRKİSTAN GİYİM TARZI

13.04.2023 45

DOĞU TÜRKİSTAN GİYİM TARZI

13.04.2023 46

DOĞU TÜRKİSTAN MİLLİ GİYSİLER

13.04.2023 47

DOĞU TÜRKİSTAN BAŞ GİYİMLERİ

Genel sayıları 250'den fazladır. Doppa, kalpak ve tumakların her birinin 25'den fazla türü vardır. Bu baş giyimlerine Uygur halkının gelenekleri, beğenisi ve zevkleri işlenmiştir. Baş giyimleri onu icat edenlerin sanat ve ustalıklarını sergilemektedir. Topluluklar birbirini baş giyimlerinin kenarlarına ve üstlerine nakşedilen motiflerden ve giydikleri elbiselerden hangi ulusa ve etnik gruba ait olduğunu ayırt etmişlerdir. Üzerindeki nakışın türü ve yerleştirilmesine, kumaşın özelliğine göre baş giyimleri erkeklerin, kadınların, çocukların ve ihtiyarların diye de çeşitlere ayrılmıştır.

13.04.2023 48

DOĞU TÜRKİSTAN BAŞ GİYİMLERİ

13.04.2023 49

DOĞU TÜRKİSTAN MİLLİ GİYİMLERUygur milli giyimlerinin uzun ve parlak bir geçmişe sahip olması ve bu geçmişte ortaya konan her türlü estetik ürünler bize halkın yaratıcılığı hakkında bilgiler sunmaktadır.

Uygur halk dokuma kumaşlarının birçok çeşidi vardır. Bunlardan başlıcaları şunlardır: 1- Mata: Elde dokunan sert pamuk kumaş 2- Sergez: Nakış basılmış kumaş 3- Çotu: Beyazlatılmış pamuk kumaş 4- Çekmen: Sert, kalın pamuk kumaş 5- Solima: Düz bir şekilde boyanan kumaş 6- Oşta Çekmeni : Yumuşak yünlü ve pamuklu kumaş 7- Turpan Sirik Çekmeni: Turfan şehirinde yapılan, düz bir şekilde pamuktan işlenen bir tür kumaş 8- Hoten Tolisi: Yalnızca Hotan'da işlen ip dokunan kalın, sert pamuktan dokunan kumaş 9- Yopurga Çekmeni: Yopurga şehirinde yünden veya pamuktan dokunan kalın kumaş 10- Şativa: İpekten yapılan ince kumaş 11- Atlas ve Türleri: Han Etlas, Şayi, Tuga (tava) vb. 12- Beksem: Çizgilli, genelde ipekten dokunan bir tür kumaş 13- Zerbap Kimhap: Süslü, sim işlemeli kumaş (aksamit) 14- Kiseye

13.04.2023 50

DOĞU TÜRKİSTAN AYAK GİYİMLERUygurlar Ayak giyimlerini kalın kumaşlardan (Lata paypak), keçelerden (Pima), deriden (Ötük, Tofli, Tere Paypak, Keşe) lastikten (Kalaş) yapıp giymişlerdir. Doğu Türkistan'da boğa, koyun ve keçi derilerini işleyip her kalitede deri üretilmektedir. Boğa derisinden kalın, sert deri, manda derisinden günlük ayakkabı mes ve misafir terlikleri dikilmektedir.

13.04.2023 51

DOĞU TÜRKİSTAN TAKILARUygur kızları 3-4 yaşından itibaren küpe takmaya başlar. Gençler ve erkekler yanlarında işlemeli, çok büyük olmayan bir hançer taşırlardı. Para koymak için kullanılan keseler, kalın kumaşlardan yapılır, ipek iple üzerine nakış işlenir ve belbağına asılırdı. Kızlar sevdiklerine kendi elleriyle işledikleri tütün torbaları hediye ederlerdi. Genç kızlar saçlarına erkekler ise kulağına, göğsüne ve doppalarına gül takarlardı.

13.04.2023 52

DOĞU TÜRKİSTAN YEMEKLERİBuhar Mantısı

.Uygur Pilavı

13.04.2023 53

UYGUR PİLAVI

13.04.2023 54

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

13.04.2023 55

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

13.04.2023 56

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

13.04.2023 57

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

13.04.2023 58

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

13.04.2023 59

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

13.04.2023 60

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

13.04.2023 61

URUMÇİ

URUMÇİ

13.04.2023 62

URUMÇİ URUMÇİ

13.04.2023 63

URUMÇİ

KAŞGAR

13.04.2023 64

URUMÇİ

13.04.2023 65

URUMÇİ

KAŞGAR

13.04.2023 66

URUMÇİ

KAŞGAR

13.04.2023 67

URUMÇİKAŞGAR’DA BAYRAM NAMAZI

13.04.2023 68

URUMÇİAKSU

13.04.2023 69

URUMÇİAKSU

AKSU

13.04.2023 71

TURFAN

13.04.2023 72

TURFAN

13.04.2023 73

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

13.04.2023 74TURFAN

13.04.2023 75

GULCA

13.04.2023 76

GULCA

13.04.2023 77

GULCA

13.04.2023 78

GULCA

13.04.2023 79

HOTEN

13.04.2023 80

HOTEN

13.04.2023 81

HOTEN

13.04.2023 82

HOTEN

13.04.2023 83

KARAMAY

13.04.2023 84

KARAMAY

13.04.2023 85

KARAMAY

13.04.2023 86

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

Niğde ÜniversitesiDoğu Türkistan Konferansı

15.12.2011

13.04.2023 87

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

13.04.2023 88

ÇİN SÖZÜ

Her on yılda bir küçük,her otuz yılda bir büyük

TÜRK isyanı olur.

2 Trilyon Ton Kömür10.3 Trilyon Metre Küp Doğalgaz

160 Milyar Ton Petrol10 Bin Uranyum

Uygur Piramitleri (M.Ö. 2500)

Uygur MumyalarTarım Havzası (M.Ö.1000)

12 Mukam – Karizler (Sulama Kanalları) Kağıt – Matbaa – Dokumacılık,Mimari – Kuyumculuk Turpan Uygur = Uygarlık

Sultan Abdulaziz Han Bedevlet Yakup Han

1863 – 1876 Kaşgarya Devleti

1949 Maonun Doğu Türkistan’ı İşgali

1964 – 1997 yılları arasında11 yeraltında olmak üzere toplam46 nükleer deneme gerçekleştirildi.

Aşağıdaki Kişilerin Camilere Girişi Yasaklanmıştır.

1-) Komünist Parti Üyeleri

2-) Devlet Memurları

3-) 18 Yaşından Küçükler

4-) Emekli Olanlar

5-) Kadınlar

AIDS VE UYUŞTURUCU

2008 Yılında elde edilen verilere göre 14 Vilayette AIDS vakasının gözlemlendiği,Hastalığa yakalananların sayısının 24,818 kişidir.Ancak verilere bakıldığında bu sayının 6 katı daha fazla olduğu vurgulanmaktadır.

Bu vaka artış ve sayısı Çin genelinin %20 sini Oluşturmaktadır.

Uyuşturucu ile mücadele de hiçbir önlem almayan Çin devletinin bu konuda ki duyarsızlığı nedeni ile AIDS hastalığına yakalananların %73 nün uyuşturucuKullandığı tespit edilmiştir.

1949 yılında %3 – 5 civarındaOlan Çinli göçmen sayısıBugün %50 ye yaklaşmıştır.

Barın Katliamı1990

Gulca Ayaklanması1997

Hoten Ayaklanması 1995

25 Aralık 1991 Yılında Sovyetler Birliği Dağıldı.

Şanghay İşbirliği Örgütü1996’da Kuruldu.

2005 yılında başlayan proje ile5 yılda beş yüz bine yakın genç kızımız.İş vadi ile Çin’e göç ettirilmiştir.

Çin hükümeti Doğu Türkistan’da eğitimin tümüyle Çince yapılmasını gerçekleştirmek için uygulamaya koyduğu çift dilde eğitime yoğun çaba harcamakta olup şuana kadar ilk ve orta öğretimde olmak üzere çift dilde eğitim gören öğrenci sayısı 2 milyon 360 bini geçmiştir.

Sadece Hoten vilayetinde çift dilde eğitim gören öğrenci sayısı 111.000 dir

Cumhurbaşkanı Abdullah GÜL’ün Tarihi ziyareti akabinde 5 Temmuz katliamı Patlak verdi.

5 Temmuz Katliamın da Doğu Türkistan direnişinin sembolü haline gelen Uygur

Kadını Tursungül.

Çin asker ve polisinin katliamından sonra Uygur avına çıkan çinli militanlar .

13.04.2023 106

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

13.04.2023 107

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

13.04.2023 108

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

13.04.2023 109

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

13.04.2023 110

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

13.04.2023 111

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

13.04.2023 112

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

13.04.2023 113

DOĞU TÜRKİSTAN’DAN RESİMLER

13.04.2023 118

Çin'in Doğu Türkistan'a atadığı özel vali Wang Luquan

19 Aralık 2009Kamboçya 20 Uygur.

18 Ocak 2010 Burma 17 Uygur’u Çin’e iade etti

Dünya Uygur KongresiBaşkanı

Rabiya KADİR

20 Eylül – 4 Ekim Konya Anadolu Kartalı Tatbikatı

10 Kasım Isparta Eğridir Dağ Komando Eğitim Okulu 1 Haftalık Ortak Komando Tatbikatı

8-12 Ekim 2010Çin başbakanı Ven JiaboResmi ziyareti ile yakınlaşan iki ülke Arasında ekonomik,siyasi veAskeri stratejik alanda 8 maddelik Anlaşmalara imza atıldı.

Atalay ve Meng, Çin Ulusal Halk Meclisinde yapılan görüşmeden sonraorganize suçlar, kaçakçılık, yasadışı göç, sınır ötesi suçlar, internet suçları, bölücü terörle mücadelede işbirliği ve koordinasyonun sağlanması konusunda protokol imzaladı.

Dışişleri Bakanı AhmetDAVUTOĞLU, Kaşgar’da

Davutoğlu Urumçi’deCuma namazı ve ardından cenaze namazı kıldı.

TÜRKİYE CUMHURİYETİNDEN BEKLENTİLERİMİZ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ

(TAKİP MEKANİZMALARI)1- URUMÇİ’DE BAŞKONSOLOSLUK AÇILMASI

2- DOĞU TÜRKİSTANLILARIN VİZE PROBLEMLERİNİN GİDERİLMESİ

3- TİKA’NIN KAŞGAR’DA TEMSİLCİLİK AÇMASI

4- UYGURLARIN SOSYO-KÜLTÜREL YAPISININ ORTAYA ÇIKARILMASI

5- 1995 ÖZERKLİK ANLAŞMASIYLA UYGURLARA TANINAN TÜM SİYASAL, KÜLTÜREL VE SOSYAL HAKLARIN İADE EDİLMESİ

6- DİN VE İBADET ÖZGÜRLÜĞÜ ÜZERİNDEKİ TÜM ENGELLERİN KALDIRILMASI

7- TÜRKİYE’NİN URUMÇİ VE KAŞGAR’DA İŞ MERKEZLERİ AÇMASI

8- DOĞU TÜRKİSTAN’DAKİ ÜNİVERSİTELERLE TÜRK ÜNİVERSİTELERİ ARASINDA DEĞİŞİM ANLAŞMALARI İMZALANMASI

9- MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI VE YÜKSEK ÖĞRENİM KURUMU DOĞU TÜRKİSTANLI ÖĞRENCİLER İÇİN KONTENJAN AYIRMASI

10- THY’NİN URUMÇİ VEYA KAŞGAR’A SEFER DÜZENLEMESİ

11- DEVLET ÜNİVERSİTELERİMİZDE DOĞU TÜRKİSTANLA İLGİLİ ARAŞTIRMA BİRİMLERİNİN OLUŞTURULMASI

12- TÜRK HABER AJANSLARININ URUMÇİ VEYA KAŞGAR’DA BÜRO AÇMALARI

13- DOĞU TÜRKİSTANLI SİVİL TOPLUM

ÖRGÜTLERİNİN DESTEKLENMESİ