destan sunu

Destan, milletlerin hayatında büyük yankılar uyandırmış (savaş,göç, istilâ gibi) tarihî olayların (yangın, salgın hastalık, sel, deprem gibi) toplumsal ve doğal olayların çağdan çağa aktarılmış, aktarılırken de hayal unsurlarıyla oluşmuş, süslenmiş, değiştirilmiş çok uzun manzum eserlerdir. Bilinen en eski edebiyat türlerinden biridir

Destanlar , ortaya çıkışlarına göre iki türlüdür:

1-DOĞAL DESTANLAR2-YAPMA DESTANLAR

Doğal Destan:Doğal Destan: Çok eski dönemlerde ulus vicdanında derin izler bırakan bir tarih ya da toplum olayının , yine o devirlerde ulusal bir ozan ya da çeşitli saz ozanları tarafından söylenen biçimine doğal destan denir.

Anonim bir özellik taşır.Çoğu manzumdur; nazım ve nesir karışık olanına az

rastlanır.Nazım biçimi ve uyak , destanı yaratan halkın

geleneğine bağlıdır.Gerçek ve gerçekdışı olaylar iç içedir.Destan kişileri beden ve karakter özellikleri

bakımından hem olağan hem de olağanüstü özellikler taşır.

Destanlarda anlatılan olayların zamanı aşağı yukarı bellidir.

Destanlar çok uzun manzum öykülerdir.Kırgızlara ait Manas destanı 400 bin dizeden oluşur.

Destanlarda daha çok kahramanlık, yiğitlik, dostluk , aşk , ölüm , yurt sevgisi konuları işlenir.

Destanlar “doğuş,yayılma,derleme “olmak üzere üç safhada oluşur.

İLYADA VE

ODYSSEİA

Homeros :Yunanlıların

Toroia

Savaşına gidiş dönüşlerini

anlatır.

( YUNAN

DESTANI

ŞEHNAME ( FİRDEVSİ ) İran – Turan mücadelelerini İran’ın kahramanı Rüstem’in yiğitliklerini , Büyük İskender’in , İran’ı işgalini anlatır. ( İRAN EDEBİYATI)

KALEVALA (LÖNROT)KALEVALA (LÖNROT) : Doğaya karşı savaşan Finlilerin erdemlerini , bilgeliklerini anlatır. FİN EDEBİYATI

MAHABHARATA ( HİNT EDEBİYATI)MAHABHARATA ( HİNT EDEBİYATI)RAMAYANA ( HİNT EDEBİYATI )RAMAYANA ( HİNT EDEBİYATI )İGOR İGOR : 12.YY da Kıpçak Türkleriyle Rusların

yaptıkları savaşı anlatır. ( RUS EDEBİYATI)OĞUZ KAĞANOĞUZ KAĞAN : Hunların Orta Asya’ da Türk

birliğini nasıl kurduğunu anlatır . ( TÜRK EDEBİYATI)

Yazarı belli olan,daha yakın zamanda yazılan ve olağanüstü durumlara az yer veren bir destan türüdür.

Bunlar sanatsal amaçlı destanlardır.Bilinen bir sanatçının ortaya koyduğu destanlardır.

KAYBOLMUŞ CENNETKAYBOLMUŞ CENNET: Ademle Havva’nın cennetten yeryüzüne inişleri anlatılmıştır.(J. MİLTON – İNGLZ EDEB.)

KURTARILMIŞ KUDÜSKURTARILMIŞ KUDÜS: I. Haçlı seferinde Kudüs’ün alınışı anlatılır. ( T.TASSO- İTALYAN EDEB.)

İLAHİ KOMEDYAİLAHİ KOMEDYA : Öteki dünyaya Dante’nin yaptığı 7 günlük gezi anlatılır.( DANTE- İTALYA EDEB.)

Üç ŞEHİTLER DESTANIÜç ŞEHİTLER DESTANI: Kurtuluş Savaşından bazı kesitler anlatılır .( F.H. DAĞLARCA- TÜRK EDEB.)

İslamiyet öncesi ve İslamiyet sonrası olmak üzere iki dönemde incelenir.

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Dönemi’nde oluşturulan destanlar, oluş ve yayılma aşamalarından geçmiş, derlenme aşamasından geçmemiştir. Bu metinlerin tamamına yakını, Çin, İran ya da Moğol kaynaklarında yer almış, yani başka dillerde kaleme alınmıştır.

İslam Uygarlığı Çevresinde Gelişen Türk Edebiyatı Dönemi’nde oluşturulan destanların önemli bir bölümü manzum değil, mensurdur. Bu durum, bu metinleri destandan çok halk hikâyesine yaklaştırmaktadır.