burgerparticipatie bij rampen en crises

BURGERPARTICAPTIE:VERSTERKEN ZELFREDZAAMHEIDBIJ RAMPEN EN IN CRISES LASTIG?

Roy Johannink (johannink@vdmmp.nl) Congres 'Burgernet en ander Burgerparticipatie' 3 juni

2010

DEZE WORKSHOP…

• Met wie zitten we hier?• Geen discussie over definities?

– Wat is een ramp?– Wat is een crisis?– Wat is burgerparticipatie?– Wat is zelfredzaamheid?

• Wel een inkijkje in de lastige wereld van de overheid

• Een poging zelf versterkingsmogelijkheden voor zelfredzaamheid te bedenken

• Een aantal praktijkervaringen • En wellicht de gouden tip..

MET WIE ZITTEN WE HIER:NAAM, FUNCTIE EN…

..een voorbeeld van een situatie waarin je zelfredzaam was

WAT IS EEN RAMP EN EEN CRISIS? EEN INCIDENT?

EEN RAMP?

EEN CRISIS?

WAT IS BURGERPARTICIPATIE?

BURGERPARTICIPATIE:ALARMEREN

o.a. brand Armandomuseum,(heide)branden,

BURGERPARTICIPATIE:ZELF MEEHELPEN

o.a. Poldercrash, Koninginnedag 2009, duinbranden,

BURGERPARTICIPATIE:ZELF EVACUEREN

Hoogwater, (duin)branden

BURGERPARTICIPATIE:ZELF VLUCHTEN

(Duin)branden

BURGERPARTICIPATIE:ZELF JOURNALIST ZIJN

in het bijzonder aanslag Theo van Gogh, Koninginnedag 2009, Poldercrash

BURGERPARTICIPATIE:ZELF MEEDOEN AAN CRISIS

o.a. rellen Ondiep

BURGERPARTICIPATIE:ZELF STILLE TOCHT ORGANISEREN

o.a. familiemoorden, zinloos geweld

LEREN VAN ERVARINGEN VAN DE SMVP: SOCIALE ZELFREDZAAMHEID

WAT IS SOCIALE ZELFREDZAAMHEID?

SOCIALE ZELFREDZAAMHEID GAAT OVER VEILIGHEID IN DE WIJK

VORM VAN BURGERPARTICIPATIE:SOCIALE ZELFREDZAAMHEID:

Het gaat over het versterken van

1. het vermogen 2. van burgers 3. om een eigen antwoord te vinden 4. op hun eigen onveiligheidssituaties

ondersteund en gesteund door de overheid.

EIGEN ANTWOORD OP EIGEN ONVEILIGHEIDSSITUATIE

HET VERMOGEN VAN BURGERS

verschilt per situatie: afhankelijk van context, omgeving en tijd.

SOCIALE (ZELF)REDZAAMHEID IS..

• NIET: het door de overheid gebruiken van bewoners als verlengstuk.

• WEL: het tegenovergestelde, waarbij de overheid kan en ondersteuning moet bieden als dat nodig is.

WAT IS DAN ZELFREDZAAMHEID IN TIJDEN VAN CRISES EN RAMPEN?

(ZELF)REDZAAMHEID IN CRISISTIJD

Definitie van ministerie van BZK:

1. het vermogen 2. van burgers 3. zichzelf en anderen te helpen 4. bij de voorbereiding op, tijdens en

na een crisis.

5. waar mogelijk gefaciliteerd door de overheid.

OVERHEID ONDERKENT:

•dat ze niet meer alle risico’s kan beheersen

& •dat burgers (nog) zelfredzamer moeten worden.

Maar: waarom moeten burgers (nog) zelfredzamer worden?

“DENK VOORUIT”: EEN POGING OM MENSEN BEWUST TE MAKEN

Freek de Jonge over rampeninstructies

WE HANDELEN NIET VOORUIT…

• “MENSEN HEBBEN ZICH VOORGENOMEN OM ZICH VOOR TE BEREIDEN, MAAR GAAN NIET OVER TOT DAADWERKELIJK HANDELEN.”

BURGERPARTICIPATIE IS OOK: OVERHEIDSPARTICIPATIE

Weten wat de burger zelf kan en wat niet…

(ZELF)REDZAAMHEID VERSTERKEN BLIJKT LASTIG

Dit lijkt een oplossing, maar is het niet..

VERSTERK DE (ZELF)REDZAAMHEID VAN MIJN OMA BIJ EEN BRAND

EEN BRAND IN HET ‘WOZOCO’

1. Mijn Oma (burger)2. Wat is haar eigen onveiligheidssituatie?3. Wat is haar vermogen (capaciteit)4. Wat kan ze zelf als eigen antwoord

vinden 5. Door wie en wat kan ze ondersteund en

gesteund worden?

(ZELF)REDZAAMHEID VERSTERKEN BIJ HOOGWATER

Wat evacueer je als je een dag tijd hebt?

(ZELF)REDZAAMHEID VERSTERKEN BLIJKT LASTIG

VERSTERK EIGEN ZELFREDZAAMHEID BIJ EEN STROOMSTORING….

EEN STROOMSTORING VOOR DRIE DAGEN

1. Jij (burger)2. Wat is je eigen onveiligheidssituatie?3. Wat is je vermogen (capaciteit)4. Wat kan je zelf als eigen antwoord

vinden?5. Door wie en wat kan je ondersteund en

gesteund worden?

Versterken via sociale middelen: ‘Noaberschap’

Versterken via technische middelen: ‘Burgernet, SMS-alert, cellbroadcasting’

Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen

MEER VERMOGEN DOOR ….?

Versterken via andere middelen, zoals ….‘

GOUDEN TIP(S) OM ZELFREDZAAMHEID TE VERSTERKEN: ZEGT ‘T MAAR!

SAMENGEVAT:

• Burgerparticipatie kent vele vormen, waarvan zelfredzaamheid er een is.

• “Vermogen van burgers”: zelfredzaamheid verschilt per burger per situatie

• Zelfredzaamheid versterken blijkt lastig in de praktijk, maar kan wel

• Zelfredzaamheid van de burger is per onveiligheidssituatie te versterken door technische, sociale en anderemiddelen

• Onze eigen gouden tips