“e-głogów – strategia budowy i rozwoju społecze...
Post on 05-Jul-2020
1 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Bogusław Dyduch
“e-Głogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Temat opracowania: koncepcja radiowego systemu transmisyjnego
Streszczenie: Niniejsze opracowanie stanowi koncepcję strategii budowy irozwoju społeczeństwa informacyjnego w mieście Głogów.Opracowanie zawiera opis możliwości technicznych realizacjiwybranych usług. Opisany w opracowaniu sprzętelektroniczny traktować należy jako rozwiązania przykładowe.Nie istnieją żadne czynniki warunkujące konieczność użycia wetapie realizacji sprzętu elektronicznego występującegow niniejszym opracowaniu.
Przygotowano dla: Miasto GłogówNr dokumentu: koncepcjaWersja: 0.1Ostatniozmodyfikowano:
Wrocław, Grudzień 2005
Opracował: Bogusław Dyduch, kom. 607 23-25-77Dział: Instalacje niskoprądoweIlość stron: 134Status dokumentu: Do użytku służbowegoRozdzielnik: ..... Zamawiający, ..... Użytkownik, ..... Wykonawca.
Zespół projektowy
projekt Nr uprawnień Data Podpis
Opracował:mgr inż. Bogusław Dyduch
- Ekspert PISA w zakresie bezpieczeństwa; upr. nr 14- Licencja MSWiA :0004252
Wykonał:inż. Piotr Ślusarz
Sprawdził:mgr inż. Bogusław Dyduch
Zastrzeżenie:Wszelkie prawa zastrzeżone. Każde kopiowanie, powielanie całości lub części opracowania do celów innych niż realizacjawymaga zgody autora. Kopiowanie na nośniku magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszejpublikacji.
pieczęć firmowa
Spis treści 1 WSTĘP............................................................................................................................................5
2 Korelacja strategii z polityką państwową i regionalną.............................................................10
2.1 Rządowa wizja społeczeństwa informacyjnego..........................................................................10
3 Regionalny aspekt społeczeństwa informacyjnego....................................................................26
3.1 Technologie dostępu do Internetu................................................................................................27
3.1.1 Technologie dostępu przewodowego........................................................................................27
3.1.2 Technologie dostepu bezprzewodowego..................................................................................28
4 Budowa systemu transmisji danych w Głogowie.......................................................................29
4.1 Założenia techniczne...................................................................................................................29
4.2 Założenia funkcjonalne...............................................................................................................30
4.3 Sieć transmisji danych.................................................................................................................31
4.4 Sieć dostępowa punkt-punkt........................................................................................................33
5 Specyfika i definicje przyjętych w strategii rozwiązań funkcjonalno-technicznych..............35
5.1 System bezprzewodowej transmisji danych................................................................................35
5.2 Sieci lokalne................................................................................................................................35
5.3 Punkt dostępowy.........................................................................................................................35
5.3.1 Router.......................................................................................................................................36
5.3.2 Terminal radiowy.....................................................................................................................36
5.3.3 Przełącznik sieciowy (Switch).................................................................................................37
5.3.4 Zasilanie punktu dostępowego.................................................................................................37
5.4 Stacja bazowa..............................................................................................................................38
5.4.1 Moduł stacji bazowej................................................................................................................38
5.4.2 Przełącznik sieciowy.................................................................................................................38
5.4.3 Zasilanie stacji bazowej............................................................................................................38
5.5 Access Point................................................................................................................................39
5.6 Pojemność systemu telekomunikacyjnego..................................................................................39
5.7 Wymiarowanie przepustowości dla Głogowa.............................................................................40
6 Bezpieczeństwo danych przesyłanych w sieci............................................................................42
7 Analiza działań na rzecz budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego..........................44
7.1 Realizacja projektów w zakresie E-Administracji......................................................................44
7.1.1 Bazy danych dla urzędów........................................................................................................45
7.1.2 Regionalny system informacji przestrzennej (RSIP)..............................................................46
7.1.3 Regionalna platforma cyfrowa................................................................................................47
7.1.4 Centra dyspozytorskie..............................................................................................................48
7.1.5 System ochrony przeciwpowodziowej dla Miasta Głogowa...................................................52
7.2 E-Edukacja – kształcenie drogą elektroniczną............................................................................61
7.2.1 E-Learning................................................................................................................................60
7.2.2 Biblioteka internetowa..............................................................................................................66
7.2.3 Program “Ikonka”.....................................................................................................................67
7.2.4 E-Dziennik................................................................................................................................69
7.3 E-Zdrowie....................................................................................................................................72
7.3.1 Elektroniczna kartoteka............................................................................................................72
7.4 E-Biznes Usługi elektroniczne dla przedsiębiorstw....................................................................73
7.4.1 Podpis elektroniczny.................................................................................................................73
7.4.2 Portal korporacyjny..................................................................................................................75
7.5 E-Transport – rozwój usług inteligentnego transportu................................................................81
7.5.1 Zarządzanie komunikacją miejską...........................................................................................81
7.5.2 Bilet SMS.................................................................................................................................87
7.5.3 Pomiary temperatury nawierzchni dróg i powietrza................................................................88
7.5.4 System sterowania sygnalizacją świetlną.................................................................................91
7.6 Inne – ogólnodostępne usługi on-line dla obywateli...................................................................93
7.6.1 E-Muzeum................................................................................................................................93
7.6.2 Internet dla mieszkańców Głogowa.........................................................................................94
7.6.3 Publiczne punkty dostępu do szerokopasmowego internetu....................................................95
7.6.4 Kiosk informacyjny..................................................................................................................96
7.6.5 Sklepy internetowe...................................................................................................................99
7.6.6 Tematyczne witryny internetowe............................................................................................101
7.6.7 Strony internetowe dla osób niepełnosprawnych...................................................................104
7.6.8 Telefonia internetowa.............................................................................................................107
7.6.9 System śledzenia kryminalistów.............................................................................................114
7.6.10 Identyfikacja psów za pomocą mikrochipa..........................................................................115
8 Finansowanie zadań zawartych w rocznym planie.................................................................121
9 System wdrażania strategii........................................................................................................129
10 Monitorowanie oraz promocja strategii.................................................................................131
10.1 Sposób promocji strategii jej działań......................................................................................132
11 Zestawienie załączników..........................................................................................................133
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
1 WSTĘP
Na przestrzeni ostatnich lat staliśmy się obserwatorami powstawania zupełnie nowego oblicza
świata zdefiniowanego jako e-świat. W wyniku stałego doskonalenia rozwiązań technicznych,
wprowadzania nowych usług i rozbudowy infrastruktury weszliśmy w proces technologicznej
ewolucji, gdzie przyszłość będzie kształtowana poprzez rozwój informatyki i telekomunikacji,
zastępując tym samym tradycyjne modele gospodarki uprzemysłowionej. W rzeczywistości stajemy
się społecznością cywilizacji cyfrowej i budowniczymi globalnej cyberprzestrzeni.
Miarą odnoszenia w XXI wieku sukcesów w sferze społeczno-gospodarczej i jednocześnie
podstawą nowej światowej e-ekonomii stała się wiedza. Fundamentalną rolę w procesie zwiększania i
wykorzystania kapitału wiedzy odgrywa informacja oraz zapewniające do niej dostęp technologie
informacyjne. W kontekście informacyjnego „boomu” powstał nowy system funkcjonowania
społeczeństw zwany społeczeństwem informacyjnym.
Członkostwo Polski w strukturach Unii Europejskiej otworzyło nowe możliwości w dostępie do
Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych (ICT), stawiając tym samym ogrom wyzwań w
dostosowaniu polskich rozwiązań i standardów do wymagań wspólnotowych. Sprostanie im zapewni
sprawny proces budowy polskiego społeczeństwa informacyjnego i przyśpieszy transformacje
europejskiego społeczeństwa w Globalne Społeczeństwo Informacyjne.
Wprowadzenie mieszkańców Polski w wiek cywilizacji cyfrowej i włączenie go w budowę ery
społeczeństwa informacyjnego musi się odbywać przy udziale zarówno administracji rządowej, jak i
samorządowej, a także w ściślejszej współpracy z sektorem prywatnym w formule Partnerstwa
Publiczno-Prywatnego.
Kluczową rolę w niwelowaniu powstałych zaległości będą odgrywały środki z funduszy
strukturalnych oraz możliwość implementacji unijnego „know-how” w tym obszarze.
Podjęta inicjatywa budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie podyktowana
jest świadomością o niskim wykorzystaniu technik informacyjnych w pracy administracji
samorządowej, instytucjach publicznych, lokalnej gospodarce oraz w świadczeniu elektronicznych
usług dla ludności.
W uznaniu władz Głogowa najlepszym wyjściem z tej sytuacji jest upowszechnianie technologii
Str5z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
teleinformatycznych do pozyskiwania informacji oraz włączenie się z zaplanowanymi do realizacji
projektami w zakres działań dostępnych programów pomocowych. Tylko zapewnienie większej
dostępności do Internetu i aktywny udział w polityce regionalnej są w stanie stymulować
długofalowy i harmonijny rozwój miejskiego samorządu oraz poprawią jego konkurencyjność.
Ideą stworzenia głogowskiego społeczeństwa informacyjnego, obejmującego wszystkie sfery
aktywności społeczno-zawodowej jest zmiana tendencji tradycyjnej gospodarki opartej na pracy i
kapitale w gospodarkę opartą na wiedzy oraz kształtowanie świadomości informacyjnej
społeczeństwa. Wizję realizacji tego procesu przedstawia opracowany na zlecenie Urzędu Miasta w
Głogowie dokument pn. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w
Głogowie”.
Generalnym założeniem strategii jest stworzenie planu działań i prezentacja przedstawionych w
niej rozwiązań, które pozwolą aktywne włączyć miasto Głogów w proces budowy ery informacyjnej.
Miarą powodzenia w realizacji tego procesu będzie stworzenie warunków dla zapewnienia
bezpośredniego dostępu do informacji przy wykorzystaniu Technologii Informacyjnych i
Komunikacyjnych, kształtowanie świadomości społeczeństwa oraz rozwijanie jego potencjału
intelektualnego i gospodarczego.
Na podstawie przeprowadzonej diagnozy stanu wyjściowego, w tym zbadania stanu
funkcjonującej już w mieście infrastruktury informatycznej oraz oceny posiadanego potencjału miasta
zdefiniowano misję strategii oraz wyznaczono cele strategiczne, na których powinna się
koncentrować aktywność władz Głogowa w latach 2005 – 2013. Rekomenduje się, aby na rzecz
osiągnięcia wspólnych celów tworzenia społeczeństwa informacyjnego w Głogowie dokonano
integracji działań różnych podmiotów funkcjonujących w mieście.
Str6z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Misja i cele strategiczne:
Zakres czasowy strategii został ustalony z perspektywy obowiązywania pierwszego i drugiego
Str7z134
Interaktywny Głogów – miasto połączone społeczeństwem
bogatym w wiedzę i innowacyjną gospodarką, dostępne
Rysunek 1: Misja i cele strategii e-Głogów.
Inicjowanie
wspólnych
działań sektora
publicznego,
prywatnego i
organizacji
pozarządowych
Zapewnienie
powszechnego i
bezpiecznego
dostępu do
Internetu
Stworzenie
konkurencyjnej
gospodarki
opartej na
wiedzy
Udostępnianie
różnorodnej
oferty informacji
i usług
elektronicznych
Przeciwdziałanie
wykluczeniu
informacyjnemu
Poprawa jakości
życia mieszkańców
Cele
eGłogów
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Narodowego Planu Rozwoju, przedstawiającego kierunki działań polityki regionalnej w aspekcie
wykorzystania funduszy strukturalnych Unii Europejskiej i innych środków pomocowych.
Skorelowanie dokumentu z Planami powoduje, że ma on służyć jako praktyczne narzędzie przy
ubieganiu się o współfinansowanie zaplanowanych do realizacji projektów w ramach
przygotowanych programów operacyjnych.
Wdrożenie strategii zapewni sprawne zarządzanie procesem budowy i rozwoju społeczeństwa
informacyjnego w Głogowie. Pozwoli w przemyślany i skoordynowany sposób podejmować
konkretne działania służące rozpowszechnianiu w Głogowie ogólnodostępnych usług elektronicznych
w zakresie:
� e-Administracja – zapewnienie dostępności obywateli do administracji publicznej za pomocą
budowy i rozbudowy sieci telekomunikacyjnych, jak również w wyniku informatyzacji
urzędów. W efekcie stwarza się możliwości dla rozwoju wielu interaktywnych usług np.
przeprowadzanie zamówień publicznych, rozliczanie podatków przez osoby fizyczne,
składanie wniosku o prawo jazdy, dowód osobisty lub paszport. Wprowadzenie
elektronicznych usług publicznych pozwoli zaoszczędzić czas obywateli i urzędów, co wiąże
się ze zmniejszeniem społecznych kosztów obsługi administracji publicznej. Sprawniejsza
administracja, to z jednej strony szansa lepszej i tańszej obsługi przedsiębiorstw, a z drugiej
zaś możliwość upowszechnienia technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) w
przedsiębiorstwach.
� e-Edukacja – zapewnia dostęp do placówek edukacyjnych i kulturalnych, umożliwiając
studiowanie przez Internet, a także do wysokiej jakości materiałów, zajęć i szkoleń w celu
podniesienia kwalifikacji lub zdobycia nowych umiejętności. Podłączenie do Internetu szkół
oraz przygotowanie np. powszechnych szkoleń na odległość, czy też stworzenie publicznego
portalu edukacyjnego jest szansą na jeszcze większy wzrost zainteresowania kształceniem i
nauką, a w konsekwencji na lepsze wykształcenie Polaków.
� e-Zdrowie – usługi medyczne świadczone na odległość dające lekarzom i pracownikom
ochrony zdrowia sprawne narzędzie do przesyłania danych o pacjentach, rejestracji wizyt i
porad oraz do sprawnego zarządzania placówkami ochrony zdrowia. Tworzenie sprawnych
internetowych serwisów medycznych pozwoli dodatkowo na pozyskiwanie informacji
przydatnych nie tylko podczas choroby, lecz także w celu prowadzenia i promocji zdrowego
Str8z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
trybu życia.
� e-Biznes – oznacza zmianę modelu zarządzania przedsiębiorstw poprzez szerokie
wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej. Biznesowe usługi elektroniczne pozwolą
zmniejszyć koszty działania oraz usprawnić np. procesy produkcyjne i decyzyjne.
Prowadzenie interesów z zastosowaniem Internetu poprawia funkcjonowanie
przedsiębiorstwa i jest z reguły szybsze oraz tańsze.
� e-Transport – rozwój usług inteligentnego transportu poprzez wprowadzenie aplikacji
telematycznych, komputeryzację systemów transportu publicznego, monitoring
bezpieczeństwa, a także wspieranie związanych z tym systemów informacji przestrzennej
(GIS).
Zapewnienie dostępności do informacji oraz usług świadczonych drogą elektroniczną na całym
terytorium Głogowa skutkować będzie podnoszeniem poziomu świadomości obywateli i
przedsiębiorców o możliwościach ich wykorzystania, a w rezultacie większym zapotrzebowaniem na
e-usługi.
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie” ma
charakter horyzontalny i pozwala wpisać miasto w procesy rozwojowe regionu, kraju i wspólnoty
europejskiej, umożliwiając tym samym równą konkurencję o nowe inwestycje. Jest ponadto w pełni
zgodna z innymi strategicznymi dokumentami kształtującymi regionalną, krajową i unijną wizję
rozwoju społeczeństwa informacyjnego.
Str9z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
2 KORELACJA STRATEGII Z POLITYKĄ KRAJOWĄ I REGIONALNĄ
2.1 RZĄDOWA WIZJA SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO
Fundamentalne kierunki budowy społeczeństwa informacyjnego w Polsce wyznaczył
przygotowany przez Ministerstwo Gospodarki i przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 11 września
2001 r. dokument „ePolska – Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce na lata
2001-2006”. Strategia „ePolska…” została zainspirowana inicjatywą europejską „eEurope 2002 –
An Information Society for All”, której celem jest przyśpieszenie działań na rzecz transformacji
społeczeństwa europejskiego w Globalne Społeczeństwo Informacyjne.
Za główne cele strategii i jej planu działań budowy społeczeństwa informacyjnego w Polsce
uznano:
� przygotowanie społeczeństwa polskiego do szybkich przemian technologicznych, społecznych
i gospodarczych związanych z tworzeniem się społeczeństwa informacyjnego,
� dostosowanie regulacji prawnych do wymagań szybkiego postępu technologicznego i ery
społeczeństwa informacyjnego,
� przygotowanie społeczeństwa polskiego do wyzwań nowego rynku pracy i nowych metod
pracy,
� dostosowanie gospodarki narodowej do wymagań globalnej gospodarki elektronicznej
poprzez wprowadzenie odpowiednich regulacji prawnych,
� stworzenie przejrzystych i przyjaznych obywatelowi struktur administracji publicznej na
miarę otwartego społeczeństwa informacyjnego za pomocą narzędzi wykorzystujących
technologie informacyjne i komunikacyjne,
� stworzenie warunków dla trwałego i zrównoważonego rozwoju regionalnego
z uwzględnieniem nowoczesnych technik społeczeństwa informacyjnego,
� wzrost innowacyjności gospodarki w celu poprawy jej konkurencyjności,
� zapewnienie wsparcia dla gospodarki elektronicznej przez zaplecze naukowe w celu lepszego
wykorzystania szans, jakie oferuje model społeczeństwa informacyjnego,
� szeroka promocja kultury polskiej.
Zaproponowany w strategii plan rozwoju społeczeństwa informacyjnego ma charakter
Str10z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
horyzontalny, a jego wdrażanie będzie uwzględniane we wszystkich programach sektorowych i
regionalnych w formie stosowania korzystnych kryteriów doboru projektów w tej dziedzinie, a nawet
stosowania wyższych wskaźników współfinansowania przez fundusze strukturalne.
Odwołując się do założeń rozwoju infrastruktury teleinformatycznej, jako jednego z celów
zawartego w strategii „ePolska…”, bez efektywnej, dobrej jakościowo i rozbudowanej infrastruktury
telekomunikacyjnej nie jest możliwe osiągnięcie przez Polskę wysokiej dynamiki rozwoju społeczno-
ekonomicznego oraz włączenie się w proces budowy globalnego społeczeństwa informacyjnego.
Konieczne jest podejmowanie wszelkich działań służących tworzeniu trwałych infrastrukturalnie
i instytucjonalnie fundamentów stymulujących rozwój Polski.
Drugim istotnie ważnym do osiągnięcia celem, a warunkującym budowę społeczeństwa
informacyjnego w Polsce jest także zapewnienie powszechnego, szybkiego, taniego i bezpiecznego
dostępu do usług społeczeństwa informacyjnego, w tym do zasobów informacyjnych Internetu.
Podstawowym elementem w budowie polskiego społeczeństwa informacyjnego będą również
działania służące inwestowaniu w ludzi i nabywaniu nowych umiejętności. Cel ten będzie
realizowany poprzez: edukację cyfrową, zastosowanie technologii informacyjnych w pracy
zawodowej, gospodarkę opartą na wiedzy oraz upowszechnianie kultury za pomocą infrastruktury
informatycznej.
Realizacja zapisów strategii „ePolska…” ma ponadto na celu stymulowanie lepszego
wykorzystania technologii informacyjnych za pomocą gospodarki elektronicznej w obrocie
handlowym oraz wykorzystaniu infrastruktury on-line w administracji publicznej, ochronie zdrowia i
w obszarze integracji społecznej. To właśnie poprzez te zadania oraz dzięki informatyzacji jednostek
resortu sprawiedliwości, upowszechnianiu teleinformatyki w policji oraz inteligentnych systemów
wspomagających rozwój transportu możliwy będzie dynamiczny rozwój technik i technologii, a w
szczególności technologii cyfrowych zapewniający przyspieszonego rozwój całej gospodarki.
Kluczowe znaczenie dla budowy społeczeństwa informacyjnego w Polsce będzie miało także
rozpowszechnianie teleinformatyki na obszarach wiejskich, gdzie większość z tej społeczności nie
korzysta z narzędzi z zakresu technologii informacyjnych i komunikacyjnych przy pozyskiwaniu
informacji.
Str11z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Dla osiągnięcia celu 3 strategii „e-Polska...” tj. „Stymulowania lepszego wykorzystania
technologii informacyjnych” wdrożono opracowany przez MGPiPS „Program na lata 2003-2006 –
Tworzenie mechanizmów i struktur rozwoju handlu elektronicznego w Polsce”. Jego istotą jest
uruchomienie Elektronicznej Platformy Wspomagania Handlu „e-Handel”, ukierunkowanej w
szczególności na potrzeby małych i średnich przedsiębiorstw, co w aspekcie wymagań globalnej
gospodarki elektronicznej poprawi ich konkurencyjność. Platforma stanowić będzie kompleksowe
narzędzie dla e-gospodarki stosowane przy zawieraniu transakcji handlowych w oparciu o
standardowy opis przedsiębiorcy i towaru, a także wzorce elektronicznych dokumentów zgodne z
globalnymi standardami i uznawane w procedurach przed urzędami, w tym np. faktury elektroniczne.
Osiągnięcie stanu docelowego planuje się poprzez:
1. Badanie stanu e-gospodarki w Polsce w aspekcie ekonomicznym, prawnym, technicznym i
społecznym.
2. Adaptacja i wdrażanie standardów w zakresie elektronicznej gospodarki.
3. Przygotowanie i wdrożenie Elektronicznej Platformy Wspomagania Handlu „e-Handel”.
4. Upowszechnianie wiedzy na temat elektronicznej gospodarki.
W marcu 2003 roku Komitet Badań Naukowych wydał bardziej aktualną wersją polskiego
programu informatyzacji Polski w postaci „Strategii informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej –
ePolska na lata 2004-2006”. W strategii tej wskazano sposób, w jaki zostanie przeprowadzona
przemyślana i skoordynowana informatyzacja kraju. Ponadto uwzględniono w niej cele i zadania
inicjatyw przedstawianych i wdrażanych przez struktury Unii Europejskiej. Strategia przedstawia
również projekty, za których koordynację odpowiada minister, a także wskazuje na obszary
zagadnień, które w ramach realizacji strategii będą tworzone i wdrażane przez poszczególne
ministerstwa. W oparciu o istniejące warunki społeczno-gospodarcze i polityczne będące przesłanką
do pomyślnego przeprowadzenia określonych projektów wyodrębniono następujące obszary:
� Powszechność dostępu do treści i usług udostępnianych elektronicznie.
� Tworzenie szerokiej i wartościowej oferty treści i usług dostępnych w Internecie.
� Powszechna umiejętność posługiwania się teleinformatyką.
W nawiązaniu do założeń „Strategii Lizbońskiej” oraz „Planów Działania e-Europe” w
omawianej strategii określono 12 działań priorytetowych, spośród których wyodrębniono cztery o
Str12z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
największym krytycznym znaczeniu dla informatyzacji Polski. Są to:
� powszechny Internet szerokopasmowy dla szkół,
� Wrota Polski (administracja publiczna dla społeczeństwa informacyjnego),
� polskie treści w Internecie,
� powszechna edukacja informatyczna.
Na podstawie oceny obecnego stanu zinformatyzowania kraju oraz wobec perspektywy jego
rozwoju określono w strategii następującą wizję informatyzacji Polski na najbliższe trzy lata o
brzmieniu:
„Tworzenie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy oraz poprawa jakości życia
mieszkańców poprzez skuteczną informatyzację”
Według KBN informatyzacja kraju ma stać się przyczyną, a nie efektem wzrostu gospodarczego
Polski. Upowszechnianie wykorzystania Internetu pozwoli na korzystanie z usług publicznych
przeniesionych na platformę elektroniczną i pozwoli na zwiększenie efektywności administracji
publicznej. Informatyzacja stanie się także narzędziem wyrównania szans grup społecznych, dzisiaj
wykluczonych z dostępu do wielu informacji i usług, włączając je do grona beneficjentów przemian
technologicznych i gospodarczych, a część z nich także do grupy aktywnie uczestniczących w
tworzeniu większej części dochodu narodowego. Powszechna informatyzacja umożliwi także
podjęcie pracy w domu i na odległość osobom zmuszonym do zaniechania pracy zawodowej z
przyczyn rodzinnych lub oddalenia od ośrodków przemysłu i usług.
„Strategia informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej – ePolska na lata 2004-2006” jest typowym
dokumentem strategicznym z wyraźnie określonymi celami, środkami i miernikami tzw.
„benchmarkami” postępu tych prac. W tym sensie jest to pierwszy dokument polskiej administracji w
pełni zgodny z założeniami, metodologią oraz obecnym stanem zaawansowania prac nad
inicjatywami Unii Europejskiej budowy społeczeństwa informacyjnego.
Wdrażanie zaproponowanego w „Strategii...” kierunku rozwoju informatyzacji Polski będzie się
odbywało dodatkowo za pomocą tworzonych – szczegółowych planów działań tzw. „strategii
resortowych”, służących konkretnym i kompleksowym rozwiązaniom.
Jednym z pierwszych takich dokumentów jest „Plan działań na rzecz rozwoju elektronicznej
Str13z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
administracji (e-Government) na lata 2005-2006”, którego celem jest zainicjowanie debaty na temat
rozwoju e-Government w Polsce w aspekcie członkostwa w Unii Europejskiej oraz nowych założeń
budżetowych na lata 2007-2013.
Zgodnie z założeniami „Planu...” sprawny rozwój elektronicznej administracji wymaga:
� Konsolidacji i zapewnienia kooperacji prac pomiędzy ministerstwami i innymi instytucjami
administracji publicznej właściwymi dla rozwoju elektronicznej administracji w Polsce.
� Stworzenia standardów i zaleceń dla systemów administracji publicznej, a w szczególności w
aspekcie członkostwa Polski w Unii Europejskiej.
� Wzmocnienia zarządzania i koordynacji systemów informacyjnych.
� Współpracy pomiędzy centralnymi, regionalnymi oraz lokalnymi instytucjami administracji
publicznej w celu stworzenia synergii działania, ułatwienia przepływu informacji, unikania
powielania błędów oraz nierównomiernego rozwoju elektronicznej administracji.
� Efektywnego wykorzystania funduszy strukturalnych w celu zapewnienia budowy i rozwoju
elektronicznej administracji.
� Integracji prac sektora publicznego, prywatnego oraz środowiska akademickiego.
„Plan...” dotyczy świadczenia usług przez organy administracji publicznej w Polsce przy pomocy
nowoczesnych technik telekomunikacyjnych i informatycznych i zapewnia obywatelom łatwiejszy
dostęp do urzędów administracji publicznej poprzez uczynienie z nich instytucji zorientowanych na
potrzeby klientów i dostępnych 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu i 365 dni w roku.
Dokument ten przedstawia również koncepcję wymiany dobrych praktyk jako skuteczne
narzędzie reprezentujące wiodące doświadczenia w zakresie e-Government. Kładzie ponadto nacisk
na postrzeganie projektów administracji publicznej w kategoriach modelu biznesowego oraz wartości
publicznej technologii informacyjnych (Public Value of IT-PVIT), która ocenia, jak inwestycje
technologiczne wpływają w odpowiednim horyzoncie czasowym na jakość obsługi na kluczowe
obszary polityczne.
„Plan działań na rzecz rozwoju elektronicznej administracji (e-Government) na lata 2005-2006”
stanowi jednocześnie analizę ex-ante działań związanych z realizacją elektronicznej administracji w
kontekście nowego okresu budżetowania w Unii Europejskiej 2007-2013, a także skutków wejścia w
Str14z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
życie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne i prac
związanych z NPR na lata 2007-2013.
Kolejnym i równie ważnym dokumentem wspierającym budowę polskiego społeczeństwa
informacyjnego jest „Narodowa Strategia Rozwoju Dostępu Szerokopasmowego do Internetu na
lata 2004-2006”, będąca tak jak i poprzednio zaprezentowany „Plan...” częścią „Strategii
informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej – ePolska na lata 2004-2006”.
Konieczność opracowania tego dokumentu wynikała wprost z przekonania Rządu
Rzeczypospolitej Polskiej o istotnej roli, jaką odgrywa szerokopasmowy dostęp do Internetu dla
mieszkańców i przedsiębiorców. W oparciu o przedstawione stanowisko, to właśnie budowa
infrastruktury dostępu będzie jednym z warunków szybkiego rozwoju kraju i zmniejszania dystansu
do krajów Unii Europejskiej.
Odnosząc się do zapisów omawianej „Narodowej Strategii...” dostęp szerokopasmowy to nie
tylko proste i szybkie połączenie z Internetem, to przede wszystkim jakościowa zmiana korzystania z
treści i usług znajdujących się w Internecie.
Zapoczątkowany proces tworzenia społeczeństwa informacyjnego w Polsce musi się opierać na
budowie infrastruktury telekomunikacyjnej. Dopiero wtedy, łącznie z tym i innymi działaniami
Polska uzyska realną szansę stania się państwem z gospodarką opartą na wiedzy.
Znaczącą rolę w rozwoju polskiego społeczeństwa informacyjnego podkreśla także jeden z pięciu
cząstkowych celów Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004-2006 zdefiniowany jako:
„Intensyfikacja procesu zwiększenia w strukturze gospodarki udziału sektorów o wysokiej
wartości dodanej oraz rozwój technologii społeczeństwa informacyjnego”.
Będzie on służył realizacji celu strategicznego NPR tj. rozwijaniu konkurencyjnej gospodarki,
opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zdolnej do długofalowego, harmonijnego rozwoju,
zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz poprawę spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej z
Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym.
Dla potrzeb prawidłowej realizacji projektów, które są lub będą współfinansowane ze środków
Str15z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
funduszy strukturalnych Komisja Europejska wydała roboczy dokument pn. „Przewodnik w sprawie
kryteriów i warunków wdrażania funduszy strukturalnych w ramach wsparcia komunikacji
elektronicznej”. Celem przewodnika jest udzielenie pomocy regionom, które zamierzają
współfinansować inwestycje ze środków funduszy strukturalnych w sektorze komunikacji
elektronicznej. Działania Wspólnoty poprzez fundusze strukturalne mają na celu wśród głównych
założeń promocję rozwoju i przystosowania strukturalnego regionów słabiej rozwiniętych (objętych
Celem 1 Polityki regionalnej UE) oraz ekonomiczną i społeczną ich restrukturyzację (Cel 2).
Wg przewodnika inwestycje finansowane ze środków funduszy strukturalnych muszą iść dalej niż
dyktuje to ściśle komercyjne podejście i brać pod uwagę szerszy kontekst pożytku publicznego. Ich
rolą jest zapewnienie, aby obszary mniej rozwinięte znalazły się na czele rozwoju społeczeństwa
informacyjnego poprzez przyspieszenie wprowadzania technologii szerokopasmowych, a także
zapewnienie lepszej spójności terytorialnej. Jest to również ważne dla przyszłego wsparcia
finansowania infrastruktury komunikacyjnej i usług dla nowych krajów członkowskich w ramach ich
planów i programów rozwoju.
Przy realizacji projektów związanych z infrastrukturą społeczeństwa informacyjnego istotne jest
zapewnienie zasad „neutralności technologicznej” oraz „otwartego dostępu”, zgodnie z zapisami
roboczego dokumentu MGiP pn. „Neutralność technologiczna i otwarty dostęp w ramach działania
1.5. „Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego” Zintegrowanego Programu Operacyjnego
Rozwoju Regionalnego.
Przyszłościowe, a zarazem także i długookresowe zadania w zakresie informatyzacji i rozwoju
społeczeństwa informacyjnego w Polsce wyznacza opracowana przez Ministerstwo Nauki i
Informatyzacji „Strategia kierunkowa rozwoju informatyzacji Polski w latach 2007-2013 oraz
perspektywiczna prognoza transformacji społeczeństwa informacyjnego do roku 2020”. Jest to
swego rodzaju kontynuacja i prognoza planu działań oraz celów i priorytetów na okres po
zakończeniu obowiązywania „Strategii informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej – ePolska na lata
2004-2006”.
„Strategia kierunkowa...” ma charakter horyzontalny, który został przedstawiony w dwóch
Str16z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
perspektywach czasowych tj. do roku 2013 oraz 2020. Zaprezentowane w nich priorytety powinny
znaleźć odzwierciedlenie w dokumentach programowych oraz konkretyzujących je planach
realizacyjnych, takich jak np. programy operacyjne Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013.
Na podstawie Raportu Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) pn. „Polska w
drodze do globalnego społeczeństwa informacyjnego określającego rolę informacji jako głównego
środka produkcji, a wiedzę jako decydenta pozycji społeczeństw w „globalnej wiosce informacyjnej”
określono w „Strategii...” wizję informatyzacji Polski do roku 2013 oraz do 2020.
Jej celem powinno być:
„wsparcie wzrostu ekonomicznego i społecznego poprzez skuteczną stymulację
wykorzystania możliwości technik informacyjnych i komunikacyjnych we wszystkich
obszarach życia istotnych dla rozwoju gospodarki opartej na wiedzy”.
Realizacja tak zakreślonego celu oznacza z jednej strony zaangażowanie sił i środków państwa w
działania inicjujące i stymulujące, a także gdzie będzie to możliwe również i wyprzedzające, a z
drugiej stworzenie ram prawnych i regulacji niezbędnych dla sprawnego rozwoju społeczeństwa
informacyjnego.
Inicjacja działań powinna dotyczyć wszystkich kluczowych obszarów składających się na
gospodarkę opartą na wiedzy, tj.:
� Rozwoju systemu powszechnie dostępnych usług elektronicznych w administracji publicznej,
biznesie i ochronie zdrowia.
� Stymulacji tworzenia i rozwoju polskich zasobów cyfrowych w Internecie, w szczególności
zasobów o istotnym znaczeniu dla konkurencyjnej pozycji polskiej gospodarki w UE, rozwoju
przedsiębiorczości oraz zwiększenia spójności społecznej i gospodarczej, w tym treści
wielojęzycznych.
� Rozwoju infrastruktury teleinformatycznej państwa, w szczególności zapewnienia
powszechnego szerokopasmowego dostępu do Internetu i usług świadczonych drogą
elektroniczną i dostępnych w nim treści.
� Rozwoju umiejętności niezbędnych do uczestnictwa w usługach społeczeństwa
informacyjnego, co w szczególności spowoduje głęboką adaptację systemu edukacyjnego do
Str17z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
potrzeb gospodarki opartej na wiedzy.
Działania stymulujące powinny z kolei zmierzać do:
1. Zwiększenia podaży (stymulacji rozwoju) usług elektronicznych i wartościowych zasobów
cyfrowych.
2. Rozwoju infrastruktury teleinformatycznej i umiejętności niezbędnych do korzystania z usług
i treści.
Wynikające ze „Strategii...” cele i priorytety procesu informatyzacji kraju w perspektywie roku
2013 przedstawiają się następująco:
� zlikwidowanie zjawiska „wykluczenia cyfrowego” w zagrożonych grupach społecznych i
obszarach geograficznych – sprowadzenie do poziomu marginalnego,
� wzrost penetracji wielokanałowego dostępu do szerokopasmowego Internetu do poziomu
ponad 90 % powierzchni kraju i co najmniej 75% populacji,
� dalsze wzmocnienie infrastruktury teleinformatycznej nauki umożliwiające aktywne
uczestnictwo wszystkich jednostek naukowych w nowych formach aktywności jak np.
wirtualne organizacje naukowe,
� stworzenie wewnętrznej, bezpiecznej sieci administracji publicznej (centralnej i
samorządowej) docierającej do wszystkich jednostek administracji w całym kraju,
� stworzenie ogólnokrajowych i wielokanałowych zintegrowanych platform świadczenia usług
elektronicznych administracji wykorzystujących podpis cyfrowy i identyfikator elektroniczny,
w tym platform usług specjalizowanych, jak np. e-Turystyka, e-Transport,
� wdrożenie systemu identyfikacji obywatela bazującego na wielofunkcyjnych dokumentach
osobistych, stworzenie warunków do uruchomienia systemów e-Demokracji,
� zapewnienie bezpiecznego i skutecznego dostępu on-line do wszystkich rejestrów
państwowych i systemów ewidencyjnych administracji publicznej,
� zwiększenie dostępności do systemu usług elektronicznych w Polsce świadczonych zarówno
przez sektor publiczny, jak i prywatny do poziomu co najmniej 80% usług – w przypadku
administracji 100% usług świadczonych on-line,
� osiągnięcie 95% wskaźnika dostępności i 90% wskaźnika nasycenia dla telewizji cyfrowej,
� zwiększenie dostępności polskich zasobów cyfrowych w wersji wielojęzycznej w Internecie –
Str18z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
minimum 80% zasobów dostępnych dodatkowo w przynajmniej jednym języku oficjalnym
UE (obok polskiego),
� stworzenie warunków dla powszechności edukacji teleinformatycznej. Wzrost liczby
użytkowników wykorzystujących Internet w celach szkoleniowych i edukacyjnych do
poziomu minimum 75%,
� wzrost liczby przedsiębiorstw wykorzystujących aplikacje e-Learning w doskonaleniu
zawodowym swoich pracowników do ponad 90%.
O ile łatwiej można było przedstawić wizję informatyzacji i rozwoju społeczeństwa
informacyjnego do roku 2013, to już kreślenie jej perspektywy do roku 2020 dostarcza większych
trudności. Przejawia się to choćby przewidywaną na okres 2010-2015 kolejną rewolucją
technologiczną, związaną z wejściem w etap masowej implementacji szeregu nowych rozwiązań z
zakresu technologii teleinformatycznych. Należy pamiętać także, że prowadzone dziś prace w
zakresie badań i rozwoju ICT, przekładają się na technologie, które będą wchodziły w fazę
dojrzałości technologicznej właśnie za mniej więcej 10-15 lat.
Ekstrapolując obecne trwałe trendy, to wizję wykorzystania ICT w roku 2020 można nakreślić
następująco:
1. Administracja publiczna odgrywa coraz większą rolę w kształtowanym modelu społeczno-
gospodarczym Unii Europejskiej. Dotyczy to m.in. instytucjonalnego wsparcia dla rozwoju
konkurencyjnego rynku wewnętrznego oraz swobodnego przepływu towarów i usług w kierunku
dalszej integracji ekonomicznej państw Unii w obszarze gospodarki opartej na wiedzy.
2. Obserwuje się tendencje do poszerzania katalogu obszarów informatycznego oddziaływania
administracji publicznej. Dotyczy to m.in. zagadnień edukacji teleinformatycznej i nauczania na
odległość (e-Learning), ochrony zdrowia (e-Health), zabezpieczenia społecznego, ochrony
środowiska oraz praw konsumentów.
3. Istnieje pełna „internetyzacja” sektora publicznego w Polsce.
4. Istnieją bogate w informację cyfrową portale administracji publicznej, które obok funkcji
informacyjnych stanowią platformę usług teleinformacyjnych zarówno dla obywateli, jak i
podmiotów sfery biznesu. Portale administracji są narzędziem aktywnej polityki informacyjnej
państwa, a także źródłem wymiany informacji między urzędami.
Str19z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
5. Przestaje istnieć problem kosztów świadczenia usług publicznych, konieczności „osobistego”
udziału obywateli w procedurach administracyjnych i efektywności pracy urzędów. Następuje
dalszy rozwój nowych usług na platformie elektronicznej będących rozwinięciem takich idei jak
„Wrota Polski” i e-PUAP.
6. Polska korzystając z przewagi, jaką posiada ze względu na korzystną sytuację geograficzną
rozwinęła infrastrukturę teleinformatyczną i czerpie korzyści wynikające z ulokowania wielu
inwestycji zagranicznych związanych ze świadczeniem usług dostarczania treści.
7. Nie istnieje problem dostępności sprzętu abonenckiego. Liczba stałych lub bezprzewodowych
linii telefonicznych na 100 mieszkańców stawia nas w czołówce krajów UE. Podobnie jest z
liczbą komputerów przypadających na 100 mieszkańców.
8. Problem wykluczenia cyfrowego ma już znaczenie czysto historyczne.
Obecnie, jak i w kolejnym okresie budżetowym Unii Europejskiej przypadającym na lata 2007-
2013 najważniejszym dokumentem dla Polski określający jej kierunek rozwoju jest Narodowy Planu
Rozwoju na lata 2007-2013.
W ramach wstępnego drugiego już NPR zawarto propozycję horyzontalnego Programu
Operacyjnego „Nauka, Nowoczesne Technologie i Społeczeństwo Informacyjne” koncentrującego
działania w tych obszarach w skali ogólnokrajowej i ponadregionalnej. Głównym celem Programu
Operacyjnego (PO) „Nauka, nowoczesne technologie i społeczeństwo informacyjne” jest zwiększenie
roli wiedzy i innowacyjności w procesie trwałego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego i
społecznego.
Celem Priorytetu III „Wsparcie rozwoju społeczeństwa informacyjnego” omawianego programu
jest stworzenie właściwych warunków dla wsparcia wzrostu ekonomicznego i społecznego, dla
którego techniki informacyjne i komunikacyjne (ICT) są głównym stymulatorem zwiększenia
wydajności, konkurencyjności oraz zatrudnienia w gospodarce opartej na wiedzy. Społeczeństwo
informacyjne tworzy bowiem nowe możliwości dla rozwoju ekonomicznego oraz wzrostu jakości
życia, wynikające z rozwoju technik informacyjnych i komunikacyjnych (ICT). Zastosowanie
technologii przekłada się na przejrzysty i efektywny sposób zarządzania, tworząc fundamenty
gospodarki opartej na wiedzy oraz zwiększając rolę kapitału ludzkiego. Wykorzystanie ICT zarówno
przez sektor prywatny, jak i państwowy ma ważne znaczenie dla poprawy wydajności innowacyjnej i
konkurencyjności oraz bezpośredni wpływ na wzrost PKB. Zakłada się, że Priorytet III będzie
Str20z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
wdrażany poprzez realizację czterech działań:
1. Gospodarka elektroniczna. Celem działania jest zwiększenie dostępności usług
elektronicznych świadczonych przez sektor publiczny i prywatny z uwzględnieniem
organizacji non-profit.
2. Zapewnienie powszechnego dostępu do usług komunikacji elektronicznej. Celem jest
zwiększenie dostępu obywateli i przedsiębiorców do usług komunikacji elektronicznej,
zarówno świadczonych przez sektor publiczny jak i prywatny.
3. Rozwój polskich zasobów cyfrowych. Celem tego działania jest stymulacja tworzenia i
rozwój polskich zasobów cyfrowych w Internecie, w szczególności zasobów o istotnym
znaczeniu dla konkurencyjnej pozycji polskiej gospodarki w UE, rozwoju przedsiębiorczości
oraz zwiększenia spójności społecznej i gospodarczej.
4. Powszechna edukacja na rzecz społeczeństwa informacyjnego. Celem jest
przeciwdziałanie procesowi wykluczenia cyfrowego poprzez adaptację systemu edukacyjnego
do potrzeb gospodarki opartej na wiedzy.
Zgodnie z „Narodową Strategią Rozwoju Regionalnego na lata 2007-2013” podstawowym
kierunkiem działań polityki regionalnej państwa powinno być wspieranie priorytetów związanych z
gospodarką opartą na wiedzy. Będzie się to wiązało m.in. z rozwojem infrastruktury dla nowoczesnej
gospodarki.
W procesie budowy społeczeństwa informacyjnego kluczowe miejsce zajmuje „Ustawa o
dostępie do informacji publicznej z dnia 6 września 2001 roku” mająca na celu zapewnienie
powszechnego dostępu on-line do informacji publicznej. Udostępnianie informacji publicznych
odbywa się za pomocą urzędowego publikatora teleinformatycznego – Biuletynu Informacji
Publicznej (BIP) będącego ujednoliconym systemem stron w sieci teleinformatycznej.
Tworzenie nowoczesnej i konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy nie jest możliwe bez
zastosowania podpisu elektronicznego. Warunki i skutki prawne jego stosowania, zasady świadczenia
usług certyfikacyjnych oraz zasady nadzoru nad podmiotami świadczącymi te usługi zostały
określone w „Ustawie z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym”. Zgodnie z przepisami
ustawy, organy władzy publicznej powinny umożliwić odbiorcom usług certyfikacyjnych wnoszenie
Str21z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
podań i wniosków oraz innych czynności w postaci elektronicznej w przypadkach, gdy przepisy
prawa wymagają składania ich w określonej formie lub według określonego wzoru w terminie 4 lat
od wejścia ustawy w życie. Nastąpiło to w sierpniu 2006 r.
Zapewnienie korzystnego środowiska prawnego w dziedzinie społeczeństwa informacyjnego, a w
szczególności poprzez stworzenie ram normatywnych do funkcjonowania elektronicznej
administracji to cel „Ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania
publiczne z dnia 17 lutego 2005 roku”. Pozostałymi celami ustawy są:
1. Osiągnięcie wzajemnej współpracy systemów teleinformatycznych i rejestrów publicznych.
2. Oszczędności budżetowe dzięki skuteczniejszym wydatkom publicznym na informatykę oraz
przeniesieniu usług publicznych na platformę elektroniczną.
3. Zwiększenie skuteczności działania oraz jakości świadczonych przez administrację publiczną
usług.
Zapisy ustawy umożliwią społeczeństwu łatwiejszy dostęp do urzędów administracji publicznej
przez uczynienie z nich instytucji dostępnych 24 godziny na dobę, siedem dni w tygodniu i
zorientowanych na potrzeby obywateli. Sprawny rozwój elektronicznej administracji wg propozycji
ustawy wymaga:
1. Konsolidacji i zapewnienia kooperacji prac pomiędzy ministerstwami i innymi
instytucjami administracji publicznej właściwymi dla rozwoju elektronicznej administracji
w Polsce.
2. Stworzenia standardów oraz zaleceń dla systemów administracji publicznej, w
szczególności w aspekcie członkostwa Polski w Unii Europejskiej.
3. Wzmocnienia zarządzania i koordynacji systemów informacyjnych.
4. Współpracy pomiędzy centralnymi, regionalnymi oraz lokalnymi instytucjami
administracji publicznej w celu stworzenia synergii działania, ułatwienia przepływu
informacji, unikania powielania błędów oraz nierównomiernego rozwoju elektronicznej
administracji.
5. Efektywnego wykorzystania funduszy strukturalnych w celu zapewnienia budowy i
rozwoju elektronicznej administracji.
6. Integracji prac sektora publicznego i prywatnego oraz środowiska akademickiego w celu
Str22z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
stworzenia narodowego programu badań i rozwoju społeczeństwa informacyjnego.
Ustawa zakłada m.in. osiągnięcie minimalnego stanu zgodności technicznej komponentów
sprzętowych i programowych systemów teleinformatycznych, co umożliwi współpracę systemów
teleinformatycznych używanych przez różne podmioty publiczne do realizacji właściwych im zadań i
stworzenie dzięki temu krajowych ram interoperacyjności systemów informacyjnych. Ponadto
sprawny przepływ informacji pomiędzy podmiotami publicznymi, bezpośrednio przekłada się na
zwiększenie szybkości i skuteczności ich działania.
Szczególnie ważne jest to, że ustawa przewiduje stworzenie Planu Informatyzacji Państwa o
perspektywie 5 lat (kroczącej) i ustanowienie wieloletnich projektów informatycznych o publicznym
zastosowaniu. Przy czym ustawa rozróżnia:
� ponadsektorowy projekt informatyczny - projekt informatyczny o publicznym zastosowaniu,
którego zakres przedmiotowy dotyczy spraw należących do właściwości więcej niż jednego
działu administracji rządowej,
� sektorowy projekt informatyczny - projekt informatyczny o publicznym zastosowaniu,
którego zakres przedmiotowy dotyczy spraw należących do właściwości jednego działu
administracji rządowej.
Ustawa zakłada także stworzenie odpowiednich mechanizmów finansowych i kontrolnych
związanych z realizacją Planu.
Fundamentalne znaczenie dla budowy społeczeństwa informacyjnego w Polsce ma również
„Ustawa Prawo telekomunikacyjne z dnia 16 lipca 2004 roku”. Zaproponowane w ustawie
rozwiązania powinny sprzyjać:
� dalszemu rozwojowi infrastruktury telekomunikacyjnej,
� zwiększeniu dostępności usług telekomunikacyjnych,
� zliberalizowaniu dostępu do rynku, z uwzględnieniem stopnia rozwoju rynku polskiego.
Generalnym celem ustawy, do której nawiązuje przedmiot projektu jest zapewnienie
powszechnej, tańszej, szybszej i bezpieczniejszej łączności. Cele ustawy zostaną zapewnione przede
wszystkim poprzez:
Str23z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
� uregulowania dotyczące usługi powszechnej, uwzględniające rozwój technologiczny, rozwój
rynku oraz zmiany w zapotrzebowaniu użytkowników,
� ułatwienie implementacji nowych rozwiązań technologicznych szczególnie w zakresie
cyfrowych technologii telekomunikacyjnych,
� wspieranie przez regulatora działań na rzecz interoperacyjności sieci,
� uregulowania dotyczące współkorzystania z infrastruktury telekomunikacyjnej.
Zgodnie z przepisami ustawy ze środków publicznych, jak w tym przypadku z budżetu państwa
będą finansowane wydatki związane ze świadczeniem usługi przyłączenia do sieci w celu
zapewnienia korzystania z usługi szerokopasmowej dostępu do Internetu przez jednostki uprawnione,
takie jak:
� szkoły publiczne, szkoły niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych w których
realizowany jest obowiązek szkolny lub obowiązek nauki, publiczne zakłady kształcenia
nauczycieli, niepubliczne zakłady kształcenia nauczycieli, publiczne centra kształcenia
ustawicznego, centra kształcenia praktycznego, młodzieżowe ośrodki wychowawcze,
młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, specjalne
ośrodki wychowawcze, poradnie psychologiczno – pedagogiczne, publiczne placówki
doskonalenia nauczycieli, publiczne biblioteki pedagogiczne oraz biblioteki publiczne –
dysponentami będą jednostki samorządu terytorialnego,
� szkoły, placówki i biblioteki publiczne prowadzone przez właściwych ministrów, z budżetów
tych ministerstw,
� państwowe i niepaństwowe szkoły wyższe – z budżetów ministerstw właściwych
nadzorujących te placówki.
Zapleczem prawnym jest także „Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną z dnia 18
lipca 2002 roku”. Dostosowuje ona polskie prawo do obowiązującego ustawodawstwa europejskiego
w zakresie przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze komunikowania
elektronicznego.
Określa ponadto obowiązki usługodawcy związane ze świadczeniem usług drogą elektroniczną
oraz zasady wyłączania jego odpowiedzialności z tytułu świadczenia tego rodzaju usług, a także
zasady ochrony danych osobowych osób fizycznych korzystających z tych usług.
Str24z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Zgodnie z ustawą usługami świadczonymi drogą elektroniczną są wszystkie usługi, których
wykonanie następuje przez wysłanie i odbieranie danych za pomocą systemów teleinformatycznych
na indywidualne żądanie klienta, bez jednoczesnej obecności stron, przy czym dane te muszą zostać
transmitowane za pośrednictwem sieci publicznych.
Usługi świadczone drogą elektroniczną zawierają szeroki katalog działań gospodarczych, a w
szczególności usługi umożliwiające zawieranie w tym trybie umów sprzedaży, reklamy oraz
informacji handlowej. Usługi te będą obejmować również usługi polegające na przechowywaniu i
udostępnianiu danych dostarczanych przez usługobiorców, a także usługi polegające na dostępie do
Internetu świadczone przez właściwych usługodawców. Do usług zalicza się także przekazywanie
informacji handlowych pocztą elektroniczną, jeżeli będzie się to odbywało na żądanie klienta.
Kolejnym ważnym aktem prawnym jest „Ustawa z dnia 5 lipca 2002 r. o ochronie niektórych
usług świadczonych drogą elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym”
określająca zasady ochrony prawnej niektórych usług świadczonych odpłatnie drogą elektroniczną
opartych lub polegających na dostępie warunkowym.
Usługi oparte na dostępie warunkowym zdefiniowano w ustawie „jako usługi, z których
korzystanie jest uzależnione od uprzedniego nabycia przez usługobiorcę urządzenia dostępu
warunkowego lub uzyskania indywidualnego upoważnienia dostępu do danej usługi”. Usługą opartą
na dostępie warunkowym będzie zatem usługa dostępna po zalogowaniu się do serwisu.
Zgodnie z art. 3 ustawy usługami chronionymi są: „inne usługi świadczone na indywidualne
żądanie usługobiorcy drogą elektroniczną bez jednoczesnej obecności stron”.
Str25z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
3 REGIONALNY ASPEKT SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO
Regionalne kierunki budowy społeczeństwa informacyjnego zostały odzwierciedlone w
„Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 roku” jako załącznik do Uchwały nr
XLVIII/649/2005 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 30listopada 2005 r.
Zgodnie z założeniami „Strategii...” jednym z priorytetów w rozwoju gospodarczym
województwa dolnośląskiego powinna być budowa gospodarki opartej na wiedzy. Priorytet ten
będzie wdrażany m.in. poprzez:
1. Rozwijanie nowoczesnych technik i technologii również w sferze usług oraz umiejętności
ich wykorzystania. Działanie obejmuje wspieranie działalności badawczej i technologicznej
przedsiębiorstw produkcyjnych oraz inicjatyw zmierzających do rozwoju regionalnego
sektora usług (materialnych i niematerialnych). Przedmiotem działania jest stymulowanie
rozwoju rynku technik i technologii, w szczególności BAT, wspieranie działalności B+R
prowadzonej w przedsiębiorstwach, w tym dofinansowanie badań przemysłowych i badań
przedkonkurencyjnych przez przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw we współpracy z
instytucjami prowadzącymi działalność naukowo-badawczą, tworzenie i wprowadzanie w
regionie innowacji technologicznych i organizacyjnych w istniejących już przedsiębiorstwach,
wsparcie korzystania przez przedsiębiorców z technologii informacyjno-komunikacyjnych,
tworzenie bezpiecznych sieci i systemów informatycznych w przedsiębiorstwach. Wsparcie
projektów zwiększających absorpcję nowoczesnych technologii w sferze usług, wdrażanie
sytemu informacji o najnowszych produktach.
2. Wsparcie dla transferu technologii. Działanie obejmuje wspieranie przedsiębiorstw
pozyskujących nowe technologie. Przedmiotem działania jest identyfikacja źródeł
pozyskiwania nowych technologii, ich promocja, upowszechnianie wiedzy dotyczącej ich
użyteczności i efektywności oraz sposobów praktycznego ich wykorzystania, a także
finansowe wsparcie transferu nowych technologii.
Wśród priorytetów odnoszących się do sfery społecznej „Strategia ...”wymienia m.in. poprawę
jakości i efektywności systemu edukacji i badań naukowych. Jednym z działań służących
realizacji priorytetu będzie zapewnienie powszechnego dostępu do technologii informacyjno –
komunikacyjnych. Działanie to obejmuje poprawianie dostępu do usług elektronicznych
Str26z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
mieszkańców Dolnego Śląska, wsparcie rozwoju sieci i usług elektronicznych przez podmioty
prywatne oraz zapewnienie powszechnego dostępu do informacji o zasobach innowacyjnych.
Przedmiotem działania jest wspieranie projektów służących budowie infrastruktury dostępu
szerokopasmowego do Internetu dla sfery publicznej i komercyjnej.
3.1 TECHNOLOGIE DOSTĘPU DO INTERNETU 3.1.1 TECHNOLOGIE DOSTĘPU PRZEWODOWEGO
Najczęściej są to sieci szkieletowe i dostępowe oparte na klasycznych mediach tj. światłowodach,
kablach miedziowych oraz przy wykorzystaniu technologii SDH, PDH, ATM Gigabit Ethernet, które
umożliwiają szerokopasmową transmisję danych w sposób najbardziej wydajny. Pozostałe najczęściej
stosowane technologie dostępu przewodowego:
� DSL (Digital Subscriber Line) – jest to najpowszechniej wykorzystywana technologia dostępu
szerokopasmowego za pośrednictwem istniejących cyfrowych linii telefonicznych. Najbardziej
popularną odmianą DSL jest ADSL, która zapewnia asymetryczną transmisję tzn. wysoką
przepływność danych do odbiorcy, a niską od odbiorcy. VDSL jest obecnie najnowszą odmianą
DSL oferującą szybkość do 52 Mbit/s na krótkich dystansach i najbardziej odpowiednią dla
miejskich zastosowań biznesowych. Zaletą technologii DSL jest relatywnie niski koszt dostępu
oraz korzystanie z istniejącej infrastruktury sieci telefonicznej. Wadą natomiast jest ograniczona
przepływność do 2 Mbit/s dla obecnie oferowanej usługi.
� Telewizja kablowa (CATV) – wykorzystuje dla dwukierunkowej transmisji danych zakresy
nieprzeznaczone do rozprowadzania sygnałów telewizyjnych i radiofonicznych w sieci kablowej.
Zaletą tej technologii jest niski koszt dostępu oraz wykorzystanie istniejącej infrastruktury CATV.
Wada to ograniczona przepływność do 30 Mbit/s oraz konieczność modernizacji wielu sieci
CATV.
� FITL (Fiber in the Loop) – zastosowanie światłowodów w pętli abonenckiej. Technologia ta
dostarcza architekturę sieci umożliwiającą świadczenie szerokiej gamy usług przy wysokiej
jakości transmisji w części światłowodowej. Systemy te charakteryzują się również niskim
kosztem eksploatacji. W rozproszonej grupie abonentów koszty budowy sieci w tej technologii
znacznie jednak wzrastają.
Str27z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Reasumując, to technologie dostępu przewodowego są najlepiej rozwinięte. Ich zaletą jest wysoki
poziom bezpieczeństwa i stosunkowo niskie koszty utrzymania przy wysokiej amortyzacji. Istotną
wadą są natomiast znaczące nakłady inwestycyjne wzrastające wraz ze wzrostem długości danej
infrastruktury.
3.1.2 TECHNOLOGIE DOSTĘPU BEZPRZEWODOWEGO
� Dostęp satelitarny – zaletą technologii satelitarnej jest dostępność do nawet najbardziej
oddalonych miejsc, co wydaje się korzystne na obszarach wiejskich i w małych miastach z
uwagi na brak istniejącej infrastruktury. Wadą tej technologii jest wysoki koszt urządzeń
końcowych oraz brak możliwości korzystania z kanału zwrotnego realizowanego w tej samej
technologii.
� Dostęp drogą radiową – jest to najbardziej popularne rozwiązanie, dla którego można
znaleźć wiele różnych technologii na rynku. Architektura sieci składa się ze stacji bazowych,
które swoim zasięgiem pokrywają obszar za pomocą sygnału radiowego zgodnie z modelem
punkt –wielopunkt. Stacje bazowe są połączone do sieci operatora poprzez urządzenia
transmisyjne zazwyczaj punkt – punkt (połączenia, światłowodem miedzią lub radiolinią).
Terminal odbiorczy jest zainstalowany w lokalizacji abonenta. Zaletą tej technologii jest
możliwość zastosowania w trudno dostępnym terenie, natomiast wadą może być wysoki koszt
infrastruktury i logistyki.
� WLAN – bezprzewodowa siec lokalna. Stosowana najczęściej jako bezprzewodowe realizacje
sieci LAN i zwykle instalowana jest w biurach, salach konferencyjnych, dworcach,
lotniskach, kawiarniach itp. Opracowanych jest kilka standardów tej sieci. Przepływności
danych dochodzą do 11 Mbit/s przy zasięgach około 100 m. Zaletą tej technologii jest wysoka
przepływność danych, niski koszt technologii i logistyki. Wadą natomiast są liczne zakłócenia
mogące się pojawić na terenach mocno zurbanizowanych.
Str28z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
4 BUDOWA SYSTEMU TRANSMISJI DANYCH W GŁOGOWIE
4.1 ZAŁOŻENIA TECHNICZNE
Planuje się, iż system transmisji danych dla miasta Głogowa zostanie zbudowany w oparciu o
system dostępu radiowego klasy punkt - wiele punktów (LMDS). Jest to cyfrowy system radiowy
pracujący w koncesjonowanym paśmie zapewniający odpowiedni zasięg oraz jakość i szybkość
transmisji danych zarówno dla sieci wideomonitoringu, jak i danych w postaci cyfrowej
pochodzących z innych systemów. Konfiguracja punkt - wiele punktów umożliwia łatwą
implementację oraz ułatwia ewentualną rozbudowę poprzez dodanie dodatkowych segmentów stacji
bazowej i kolejnych terminali.
Ewentualne kolejne stacje bazowe systemu teletransmisyjnego mogą być także dołączone do
infrastruktury sieci za pomocą wydzielonych cyfrowych linii radiowych (radiolinii).
Zaprojektowana dla Głogowa bezprzewodowa radiowa sieć dostępowa LMDS pracująca w
koncesjonowanych pasmach częstotliwości 26 lub 28 GHz będzie spełniać następujące założenia
funkcjonalne:
1. Umożliwi dołączenie i poprawne funkcjonowanie 20 punktów kamerowych wyposażonych w
zintegrowane kamery szybkoobrotowe.
2. Zapewni powszechny dostęp do Internetu i bezpieczną transmisję danych dla potrzeb:
� systemu monitorowania i sterowania ruchem pojazdów „zielona fala”,
� kiosków informacyjnych,
� terminali prywatnych obywateli,
� punktów publikowania biuletynu informacyjnego w formie elektronicznej,
� telefonii internetowej (VOIP) komunikującej Urząd Miasta w Głogowie i jego jednostki
organizacyjne za pośrednictwem miejskiego serwera,
� Urzędu Miasta – Urzędów Gmin,
� bibliotek,
� muzeów,
� systemu e-urząd,
Str29z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
� systemu e-tabor,
� synchronizacji central telefonicznych.
3. Pozwoli monitorować system przez sieć Wi-Fi LAN.
Dla łączy o żądanej przepustowości do 0,128 Mbps nie będzie stosowana nadsubskrybcja.
4.2 ZAŁOŻENIA FUNKCJONALNE
W obszarze zasięgu poszczególnych sektorów stacji bazowych znajdować się będą zarówno
kamery monitoringu wizyjnego jak i punkty dostępowe dla sieci transmisji danych. Wobec tego
należy przewidzieć odpowiednią przepustowość sektorów stacji bazowej, która umożliwi obsłużenie
transmisji obydwu sygnałów.
Założenia funkcjonalne dla Głogowa przedstawiają się następująco:
� wydzielona sieć VPN1/VLAN2 (szybkość transmisji danych 4 Mbit/s), umożliwiająca
wymianę danych bazodanowych, obieg dokumentów i wypełnianie formularzy w ramach
usługi e-comerce3, dostępność pracy w trybach ekranowych w systemach Windows i UNIX4 z
wykorzystaniem usług Active Directory5 oraz dostęp do Internetu,
� wydzielona sieć VPN/VLAN (szybkość transmisji danych 2 Mbit/s), dedykowana na potrzeby
sieci punktów dostępowych tzw. „kiosków internetowych”6 obsługujących mieszkańców i
wyposażonych w aplikacje udostępniające usługi w zakresie obiegu dokumentów w
instytucjach samorządowych oraz zapewniających dostęp do jawnych hurtowni danych
jednostek samorządowych,
� udostępnienie mieszkańcom usług internetowych w oparciu o projektowane punkty
dostępowe na bazie sieci WLAN7, bądź sieci przewodowych o ograniczonym paśmie do 1
Mbit/s w ramach usługi bezpłatnych (z możliwością poszerzenia w przyszłości parametrów
transmisji w oparciu o zainstalowane już urządzenia po zabezpieczeniu przepływności na
1 VPN – Virtual Private Network (Wirtualna Sieć Prywatna)2 VLAN – Virtual Local Area Network (Wirtualna Sieć Lokalna)3 e-comerce – usługi komunikacji internetowej4 Windows i Unix – systemy operacyjne5 Active Direktory – aktywne zarządzanie6 Kiosk Internetowy – dostęp do Internetu w miejscach publicznych7 WLAN – Wireless Local Area Network (bezprzewodowa sieć lokalna)
Str30z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
traktach dostępowych do styku internetowego).
4.3 SIEĆ TRANSMISJI DANYCH
Założono, że na potrzeby systemu transmisji danych dla miasta Głogowa zostanie wykorzystana
radiowa sieć dostępowa zaprojektowana w oparciu o urządzenia elektroniczne LMDS klasy punkt –
wielopunkt.
Punkty dostępowe wyposażone zostaną w abonenckie terminale radiowe pracujące w
odpowiednich sektorach stacji bazowej. Poza siecią dostępową punkt – wielopunkt możliwe będzie
również zastosowanie radiolinii punkt – punkt, umożliwiających transmisję danych pomiędzy
stacjami bazowymi oraz pomiędzy stacjami bazowymi, a centrami monitorowania.
System klasy LMDS jest cyfrowym, radiowym systemem pracującym na wysokich
koncesjonowanych pasmach częstotliwości między innymi 26 GHz i 28 GHz. Systemy tego typu
oferują szerokopasmową transmisję danych pomiędzy stacją bazową, a terminalami radiowymi
instalowanymi u użytkowników końcowych. System LMDS może pracować zarówno w topologii
punkt – punkt, jak i punkt – wielopunkt, co pozwala na budowę szerokopasmowych sieci
dostępowych. Poniżej zaprezentowano architekturę sieci dostępowej zbudowanej w oparciu o
urządzenia transmisyjne klasy LMDS.
Str31z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Rysunek 2: Architektura bezprzewodowego systemu transmisji danych punkt – wielopunkt, bazującegona urządzeniach klasy LMDS.
W przypadku budowy infrastruktury teleinformatycznej bazującej na urządzeniach
transmisyjnych klasy LMDS konieczne jest takie usytuowanie anten nadawczo – odbiorczych stacji
bazowej oraz terminali abonenckich, aby zachodziła pełna widoczność pomiędzy nimi. Wymaganie
to, związane jest z transmisją radiową na częstotliwościach mikrofalowych, w których fale rozchodzą
się prostoliniowo.
Systemy klasy LMDS przeznaczone są w szczególności dla transmisji danych ze stałą
przepływnością (CBR8) oraz możliwie niewielkimi opóźnieniami utrzymującymi się na stałym
poziomie. Abonenckie terminale radiowe systemów LMDS wyposażone są w interfejsy sieciowe
zdefiniowane przez ITU-T9, między innymi zgodne z zaleceniem G.70310 interfejsu E-111 oferującego
przepływność 2 Mbit/s. Utrzymanie przepływności na stałym poziomie jest szczególnie istotne w
8 CBR – Constant Bit Rate (stała przepływność danych)
9 ITU-T – International Telecommunication Union – Telecommunication Standardization Sector
(międzynarodowa jednostka zajmująca się standardami)10 G.703 – standard opisujący interfejs
11 E-1 – interfejs cyfrowy oferujący przepływność 2 Mbit/s
Str32z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
przypadku usług takich jak transmisja sygnałów video (telewizja kablowa, systemy monitorowania
wizyjnego) i głosu (współpraca systemu z centralami telefonicznymi).
Systemy klasy LMDS obsługują ponadto interfejsy sieciowe Ethernet 10 Base-T12, jednak w tym
przypadku konieczne jest zastosowanie urządzenia dopasowującego interfejs Ethernet do Interfejsu
G.703 E-1.
W przypadku wykorzystania systemu LMDS na potrzeby projektowanej infrastruktury
teleinformatycznej w Głogowie konieczne byłoby zastosowanie konwerterów E – 1 Ethernet,
umożliwiających współpracę urządzeń transmisyjnych klasy LMDS z istniejącym systemem punkt –
wielopunkt, wyposażonym w interfejsy sieciowe FastEthernet.
Zasięg systemu, czyli maksymalna odległość pomiędzy abonenckim terminalem radiowym,
a stacją bazową zależy od szerokości sektora (kierunkowości anten). W tym przypadku mogą być
zastosowane anteny kierunkowe 60o lub 90o oraz anteny dookólne.
4.4 SIEĆ DOSTĘPOWA PUNKT - WIELOPUNKT
Sieć dostępowa punkt – wielopunkt zostanie wykonana w oparciu o urządzenia elektroniczne
LMDS. Założono, że transmisja sygnału wizyjnego z każdej kamery odbywać się będzie z prędkością
2 Mbit/s. Sieci lokalne użytkowników zostaną połączone ze stacją bazową w technologii LMDS
z dołączoną odpowiednią anteną kierunkową.
Założony terminal radiowy posiadać będzie interfejs sieciowy 10/100 Base-T Ethernet, poprzez
który przewodem FTP kat.5 zakończonym złączami RJ-45, zostanie połączony z przełącznikiem
sieciowym, do którego dołączone będą lokalne podsieci. Terminal z modułem zewnętrznym (antena)
połączony będzie odpowiednim przewodem koncentrycznym przeznaczonym do zastosowań
zewnętrznych, zakończonym złączami F.
Moduł stacji bazowej wyposażony jest w interfejs sieciowy 10/100 Base-T Ethernet, analogicznie
jak abonenckie terminale radiowe. Każdy z sektorów obsługiwany jest przez jedną kartę rozszerzeń
stacji bazowej, do której dołączany jest moduł zewnętrzny w postaci odpowiedniej anteny. Połączenie
jednostki wewnętrznej z jednostką zewnętrzną jest analogiczne jak w przypadku abonenckich
12 Ethernet 10 Base-T - standard okablowania sieci Ethernet stosowany w sieciach lokalnych
Str33z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
terminali radiowych. Zastosowana stacja bazowa umożliwia między innymi tworzenie sieci
wirtualnych, dzięki czemu możliwe jest zwiększenie bezpieczeństwa transmitowanych danych.
Cyfrowy system radiowej transmisji danych powinien spełniać poniższe wymagania:
1. Praca w paśmie chronionym w zakresie 3,5 GHz, 3,7 GHz, 10 GHz, 26 GHz, 28 GHz lub 32
GHz.
2. Praca z szerokością kanału minimum 14-28 MHz.
3. Możliwość ustawiania różnej szerokości kanału radiowego dla uplink i downlink.
4. Zasięg maksymalny w przedziale od 3 do 5 km od stacji bazowej z wyłączeniem kierunków
(azymutów), dla których przeszkody terenowe stanowią istotne ograniczenie propagacji w
wyżej wymienionych pasmach częstotliwości.
5. Interfejsy stacji bazowej i abonenckich Ethernet 10/100.
6. Maksymalna wydajność (netto na protokole TCP/IP) mogąca być dostarczona do jednostki
abonenckiej nie mniej niż 4 - 8 Mbps half-duplex.
7. Ilość jednostek abonenckich nie mniejsza niż 80 na stacje bazową.
8. Co najmniej 5 klasy priorytetów dla usług sieciowych.
9. Zapewnienie jakości transmisji (QoS) dla każdej z usług sieciowych poprzez osobno
konfigurowalne parametry.
10. Wielodostęp FDMA z podziałem pasma na określoną liczbę kanałów wykorzystywanych do
transmisji.
11. Możliwość zastosowania anten z polaryzacją V i H.
12. Możliwość dynamicznego zarządzania pasmem, gdy dany abonent nie korzysta z pasma,
pasmo to musi być dostępne dla innych klientów systemu.
13. Wydajność sieciowa systemu nie mniejsza niż 70% wydajności radiowej 3,0 bit/Hz.
14. Dynamiczna obsługa modulacji QPSK, 8PSK, 16 PSK.
15. Możliwość budowy stacji bazowej o pokryciu 360 stopni przy pomocy 4 lub 6 sektorów.
16. Możliwość rozbudowy poprzez powielenie ilości sektorów.
Str34z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
5 SPECYFIKA I DEFINICJE PRZYJĘTYCH W STRATEGII ROZWIĄZAŃFUNKCJONALNO - TECHNICZNYCH
W niniejszej części strategii przedstawiono i opisano systemy oparte o konkretne rozwiązania
techniczne i aktualnie produkowane urządzenia. Przegląd zaproponowanych rozwiązań technicznych
dokonano pod kątem ich parametrów i dostępnych technologii.
5.1 SYSTEM BEZPRZEWODOWEJ TRANSMISJI DANYCH
Zaprojektowany dla Głogowa system transmisji danych złożony jest z trzech modułów:
� punkty kamerowe i sieci lokalne dołączone do terminali radiowych,
� stacje bazowe,
� radiolinia łącząca stacje bazowe.
Przy ograniczonej wielkości i korzystnej topologii rozmieszczenia terminali możliwe jest
zastosowanie jednej stacji bazowej. Poniżej opisano poszczególne moduły systemu oraz instalowane
w nich urządzenia elektroniczne.
5.2 SIECI LOKALNE
Local Area Network (LAN) umożliwia współdzielenie zasobów komputerowych takich jak:
� urządzenia peryferyjne,
� aplikacje,
� informacje przez wielu pracowników.
Sieci lokalne mogą być wykonywane w technologii przewodowej jak i bezprzewodowej. W
sieciach lokalnych przewodowych najczęściej stosuje się technologię Ethernet wykorzystującą karty
sieciowe do przekształcania pakietów danych w sygnały, które są następnie przesyłane w sieci
komputerowej. Specyficzną grupą sieci lokalnych są punkty kamerowe.
5.3 PUNKT DOSTĘPOWY
Punkt dostępowy w projektowanym systemie będzie punktem łączącym sieć lokalną z siecią
Str35z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
transmisji danych będącą przedmiotem opracowania. Punkt dostępowy składać się będzie z:
� routera,
� terminala radiowego,
� przełącznika sieciowego Switch,
� zasilacza UPS.
Poszczególne elementy punktu dostępowego opisane zostały w kolejnych podrozdziałach.
Urządzenia punktu dostępowego umieszczone zostaną w szafce teletechnicznej z ochroną
odpowiadającą miejscu instalacji szafki. Transmisja danych wymaga zastosowania kabla FTP kat.5.
Połączenie sieci lokalnej z siecią transmisji danych zapewni terminal radiowy z anteną. Router
umożliwia stworzenie podsieci w każdej sieci lokalnej.
Uwaga! W każdym punkcie dostępowym będzie stosowany switch o liczbie portów
umożliwiającej podłączenie określonej przez Inwestora liczbie terminali końcowych.
5.3.1 ROUTER
Router jest urządzeniem sieciowym określającym kolejny punkt sieciowy, do którego mają być
przesyłane pakiety danych. Urządzenie to wykorzystywane jest przede wszystkim do łączenia ze sobą
sieci. Router oddziela podsieci, które tworzą większą sieć transmisji danych.
5.3.2 TERMINAL RADIOWY
Terminal radiowy znajdujący się w szafce przy punkcie dostępowym jest urządzeniem
umożliwiającym przesyłanie danych do punktów w projektowanej sieci transmisji danych poprzez
łącza radiowe i odbierającym stamtąd dane. Jest on wyposażony w antenę kierunkową ustawioną tak,
aby „widziała” stację bazową. W projektowanym systemie monitorowania wizyjnego założono
zastosowanie terminali radiowych systemu LMDS umożliwiających transmisję sygnałów E113
o przepływności 2 Mbit/s. Terminal radiowy podobnie jak stacja bazowa złożony jest z jednostki
zewnętrznej ODU14 i jednostki wewnętrznej IDU15, które połączone są ze sobą przewodem
13 E1 - interfejs telekomunikacyjny o przepływności 2 Mbit/s14 ODU - Outdoor Unit ( jednostka zewnętrzna terminala radiowego)15 IDU - Indoor Unit (jednostka wewnętrzna terminala radiowego)
Str36z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
współosiowym. Jednostka wewnętrzna jest urządzeniem, o standaryzowanej wysokości 9,5U,
montowanym w szafie „Rack” 19. W skład jednostki wewnętrznej w zależności od typu wchodzi
modem komunikacyjny (modemy komunikacyjne) umożliwiający(e) transmisję strumienia(i) E-1
oraz system częstotliwości pośredniej.
Jednostka zewnętrzna ODU jest zintegrowanym z planarną anteną zespołem wzmacniacza
częstotliwości nośnej oraz konwertera częstotliwości pośredniej na częstotliwość nośną połączonym z
IDU specjalnym kablem koncentrycznym dla bardzo wysokich częstotliwości, jakie występują w
urządzeniach LMDS.
5.3.3 PRZEŁĄCZNIK SIECIOWY (SWITCH)
Switch jest przełącznikiem umożliwiającym jednoczesne dołączenie transmisji danych do sieci,
pracującej w standardzie Ethernet dla kilku urządzeń sieciowych wyposażonych w odpowiedni
interfejs (10/100/1000 Base-T). Urządzenia te dołączone są do przełącznika przewodami
teleinformatycznymi, przeznaczonymi do odpowiedniego zastosowania (w zależności od miejsca
montażu przełącznika i urządzeń) i zakończonymi złączami RJ-45. W punktach kamerowych
zastosowane zostaną wieloportowe przełączniki sieciowe wyposażone w interfejsy 10/100 Base-T
Ether.
5.3.4 ZASILANIE PUNKTU DOSTĘPOWEGO
Punkty dostępowe zasilane będą z sieci elektrycznej budynku, w którym będą instalowane.
Zasilanie punktu dostępowego musi być wyposażone w ochronę przeciwprzepięciową i nadprądową.
Ochrona przeciwprzepięciowa zakłada stosowanie trzech stopni ochrony z wykorzystaniem
ograniczników klasy B, C i D. Ograniczniki klasy B (100 kA – pierwszy stopień) służą do ochrony
przed przepięciami wywołanymi wyładowaniami atmosferycznymi bezpośrednimi lub pobliskimi.
Ogranicznik klasy B stosuje się wówczas, gdy istnieje możliwość wpłynięcia prądu piorunowego do
instalacji wewnętrznej budynku. Ograniczniki klasy C (15 kA) stanowią drugi stopień ochrony.
Ograniczniki klasy D (1-10 kA) służą do indywidualnej ochrony czułych urządzeń. Ograniczniki są
instalowane bezpośrednio przed urządzeniem, które ma być chronione. Układy poprawnie dobranych
i rozmieszczonych ograniczników powinny współdziałać z innymi urządzeniami elektrycznymi i
tworzyć warunki zapewniające ciągłe i bezawaryjne zasilanie urządzeń i systemów
Str37z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
teleinformatycznych.
5.4 STACJA BAZOWA
Stacja bazowa złożona jest z szafki teletechnicznej oraz z anten sektorowych pokrywających
swoim zasięgiem obszar, na którym przewidziano założenie punktów kamerowych oraz pozostałych
terminali radiowych korzystających z tego punktu dostępowego. W szafce teletechnicznej znajdują
się:
� moduł stacji bazowej,
� switch,
� konwerter światłowodowy,
� urządzenia UPS.
5.4.1 MODUŁ STACJI BAZOWEJ
Podstawową funkcją stacji bazowej jest odbiór i nadawanie sygnałów do i z terminali
końcowych. W zależności od typu, stacje bazowe mogą być wyposażone w sektory z antenami o
kącie promieniowania 45°, 60° lub 90°. Moduł stacji bazowej zasilany będzie z zasilacza UPS
znajdującego się w szafce teletechnicznej stacji bazowej.
5.4.2 PRZEŁĄCZNIK SIECIOWY
Zastosowanie przełącznika sieciowego w stacji bazowej jest konieczne do połączenia wszystkich
urządzeń systemu w lokalną sieć Ethernet. Switch musi być wyposażony w porty 10/100 Base-T, do
których dołączone zostaną moduły stacji bazowej i radiolinii oraz nadajnik. Założono zastosowanie
pięcioportowego przełącznika sieciowego 10/100 Base-T.
5.4.3 ZASILANIE STACJI BAZOWEJ
W celu podtrzymania ciągłości pracy systemu w przypadkach awarii linii zasilających zostanie
zastosowany system awaryjnego zasilania złożony z zasilacza UPS wraz z bateriami o odpowiedniej
pojemności. Wymagane jest, aby system zasilania awaryjnego umożliwiał podtrzymanie napięcia
Str38z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
przez co najmniej 60 minut.
5.5 ACCESS POINT
Access point (lokalny punkt dostępu – AP) służy do bezprzewodowej komunikacji z urządzeniami
wyposażonymi w bezprzewodowe karty sieciowe. AP umożliwia utworzenie lokalnej sieci
bezprzewodowej i zarządza ruchem w jej obrębie. AP składać się będzie z następujących elementów:
� terminala radiowego, który będzie stanowił połączenie z siecią transmisji danych w mieście
Głogów,
� przełącznika sieciowego,
� AP, z którym drogą radiową będą się mogły komunikować wybrane urządzenia w zakładzie,
� zasilacza UPS.
Wszystkie urządzenia będą umieszczone w szafce teletechnicznej o odpowiednim stopniu
ochrony IP (indem of protection).
5.6 POJEMNOŚĆ SYSTEMU TELEKOMUNIKACYJNEGO
Podstawowym parametrem charakteryzującym każdy system telekomunikacyjny jest jego
pojemność, rozumiana ogólnie jako liczba możliwych do obsłużenia abonentów (terminali) oraz
przepustowość, jaką ten system jest w stanie zapewnić w dostępnym paśmie. Termin ten, jakkolwiek
powszechnie stosowany bywa jednak do końca nie rozumiany. Cała idea sprowadza się do
wyróżnienia dwóch rodzajów pasma: analogowego i cyfrowego.
Definicja pasma analogowego jest bardzo prosta. Jest to zakres częstotliwości fal
elektromagnetycznych, jakie dany system wykorzystuje. Właśnie te parametry opisujące środowisko
działania systemu są przedmiotem zainteresowania np. URTiP.
Pasmo cyfrowe, choć powiązane w ścisły sposób (poprzez wartościowość modulacji) z pasmem
analogowym jest już ścisłą charakterystyką danego systemu i jest synonimem przepływności bitowej,
podawanej w bitach na sekundę (bps). Jednym słowem prezentuje to, co system jest w stanie
zaoferować użytkownikom końcowym. W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że przepływność
binarna jest niejako wartością brutto tj. podlegającą „opodatkowaniu” przez sam system, który poza
Str39z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
przenoszeniem danych użytkowników końcowych musi również przenosić najprościej mówiąc
informacje o organizacji tych danych i sposobie obchodzenia się z nimi. Zajmuje to oczywiście część
pasma cyfrowego i jest zazwyczaj nazywane „narzutem protokołów”.
Istotnym parametrem każdego systemu telekomunikacyjnego jest sposób jego wymiarowania,
czyli określania zasobów potrzebnych do realizacji wyznaczonych zadań. Zazwyczaj nie jest
konieczne i celowe, a najczęściej również możliwe technologicznie budowanie systemu zdolnego
zawsze realizować pełen zakres funkcji w pełnej jakości dla wszystkich abonentów. Tutaj pojawia się
pojęcie nadsubskrybcji (ovesubscription, overbooking), czyli niedowymiarowania systemu do
możliwego do wygenerowania przez abonentów ruchu. Jest to powszechnie stosowane rozwiązanie
pomagające zwiększyć dostępność do usług. Związane jest to z obniżeniem ich cen poprzez znaczne
oszczędności w wydatkach na infrastrukturę, a jednocześnie przy starannym planowaniu pozwala
utrzymać akceptowalnie wysoki poziom świadczenia i dostępności usług.
Sprawność i użyteczność systemu telekomunikacyjnego zależy nie tylko od dostępnego dla
systemu pasma, ale również sposobu, w jaki to pasmo jest wykorzystywane. Sposób obchodzenia się
z ruchem generowanym przez abonentów określają klasy usług definiujące parametry tak zwanej
Jakości Usług (QoS). Różnego rodzaju usługi wymagają różnych klas usług. Przykładowo
przesyłanie głosu wymaga względnie niewielkiego pasma, ale za to w miarę stałego, niewielkiego
opóźnienia oraz niewielkich strat danych. Natomiast dla pewnych usług transmisji danych jak np.
poczty elektronicznej wartość opóźnienia nie odgrywa krytycznej roli.
Bardziej zawiłe są z kolei wymagania dla transmisji wysokiej jakości ruchomych obrazów np. w
systemach wideomonitoringu. Wymagane jest tu zarówno bardzo szerokie pasmo użyteczne rzędu 2
Mbit/s jak i transmisja bez opóźnień lub z bardzo niewielkimi opóźnieniami, rzędu maksymalnie 0,1
s.
5.7 WYMIAROWANIE PRZEPUSTOWOŚCI DLA GŁOGOWA.
Stworzenie dla Głogowa systemu oferującego użytkownikom gwarancję przepustowości zbliżonej
do maksymalnej (bez nadsubskrypcji) przy uwzględnieniu specyfikacji zadań dla systemu
transmisyjnego oznacza z technicznego punktu konieczność znaczącego zwiększenia inwestycji w
centralną część systemu. Wiąże się to głównie z zakupem znacznie większych lub większej ilości
Str40z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
stacji bazowych i osprzętu towarzyszącego jak np. anteny, zasilacze, itp.
Analiza wykorzystania (obciążenia) systemu transmisyjnego pokazuje, że nie jest to jednak
konieczne dla wielu zadań realizowanych przez system transmisyjny. Wyjątkiem jest tu transmisja
danych w podsystemie wideomonitoringu, gdzie nadsubskrybcja nie jest możliwa. Biorąc pod uwagę
fakt, że typowe systemy transmisyjne LMDS oferują skwantowane wartości pasma użytecznego stacji
bazowej, to często występuje konieczność zainstalowania urządzeń z nadmiarem tego pasma. Na
przykład dla obsługi 11 punktów kamerowych z transferem jednostkowym 2 Mbit/s potrzebne pasmo
wynosi 22 Mbit/s, zaś dla radiowego systemu LMDS oferuje się segment stacji bazowej 28 Mbit/s.
W przypadku, gdy system transmisyjny jest wielozadaniowy, to nadmiar przepustowości sektora
stacji bazowej obsługującego wideomonitoring można wykorzystać do transmisji danych w innych
podsystemach. Pozostała część systemu transmisji danych może pracować z nadsubskrypcją.
Zaprojektowana dla segmentu transmisji danych nadsubskrybcja 4:1 oznacza, że system ten będzie
dysponował pojemnością umożliwiającą zaspokojenie potrzeb 25% użytkowników, przy
jednoczesnym maksymalnym obciążeniu terminali. Wartość 4:1 jest wielkością typową dla
przewidzianych dla systemu zastosowań. Warto jednocześnie zauważyć, że operatorzy w zbliżonych
zastosowaniach często zakładają nadsubskrybcję 30:1 i większą.
Dostęp do sieci wszystkim zainteresowanym zapewni jedna lub kilka stacji bazowych,
umieszczonych w wybranych lokalizacjach oraz połączonych z resztą sieci za pomocą przystępnych
cenowo radiolinii.
Str41z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
6 BEZPIECZEŃSTWO DANYCH PRZESYŁANYCH W SIECI
Za bezpieczeństwo danych transmitowanych w zaprojektowanej sieci będzie odpowiadał Router.
Według danych producentów routery chronią dane poprzez następujące operacje:
a) szyfrację WEP 40/64 i 104/128 bitów,
b) szyfrację WPA-PSK, TKIP,
c) szyfrację Dynamic Security Link
d) szyfrację LEAP,
e) Kontrola dostępu IEEE 802.1x,
� Autoryzacja/ Uwierzytelnienie,
o EAP-MD5,
o EAP-TLS,
o EAP-TTLS,
o PEAP,
o EAP-SIM
1. Szyfracja,
• WEP,
• TKIP,
• AES.
Szyfracja WEP (Wired Equivalent Privacy) odbywa się poprzez 40 lub 128 bitowy algorytm RC4
przy użyciu maksymalnie 4 kluczy szyfracji. Dla klucza 40/64 bitowego 10 cyfr hex, a dla 104/128
bitowego klucza 26 cyfr.
Szyfracja Dynamic Security Link jest 128 bitową szyfracją z kluczem dynamicznym. Klucz jest
negocjowany na każdą sesję i użytkownika. Wymiana kluczy następuje automatycznie.
Kontrola dostępu do sieci IEEE 802.1x umożliwia korzystanie z wielu standardów autoryzacji
użytkowników oraz szyfracji transmitowanych danych. IEEE 802.1x musi współpracować z
systemem autentykacji Radius.
Str42z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
EAP-MD5 wykorzystuje do autoryzacji użytkownika jego nazwę i hasło. Używa algorytmu MD-5
HMAC – 128 bitowy HASH hasła do porównania. Klient wysyła nazwę użytkownika do punktu
dostępowego bez szyfracji następnie serwer sprawdza nazwę użytkownika i w odpowiedzi wysyła
text-chellange. Następnie klient generuje odpowiedź używając hasła, przysłanego tekstu (challenge) i
algorytmu MD5. Serwer używa tego samego algorytmu na haśle składowanym na serwerze Radius.
Po porównaniu wyników następuje wpuszczenie klienta do sieci.
EAP-TLS dokonuje autoryzacji i uwierzytelnienia poprzez wymianę cyfrowych certyfikatów.
Klient wysyła identyfikator do serwera – nazwę użytkownika lub komputera. Serwer sprawdza
identyfikator klienta i wysyła swój cyfrowy certyfikat zawierający klucz publiczny oraz żądany
algorytm szyfracji danych.
Klient sprawdza cyfrowy certyfikat serwera i generuje klucz, który następnie wysyła do serwera
po zaszyfrowaniu kluczem publicznym serwera. Serwer odszyfrowuje wiadomość za pomocą
swojego klucza prywatnego i wysyła potwierdzenie do klienta. Potwierdzenie to jest zaszyfrowane
otrzymanym od klienta kluczem. Procedura, która została opisana powyżej nazywana jest jako TLS
handshake. Po wstępnym „nawiązaniu połączenia” serwer żąda cyfrowego certyfikatu od klienta.
Klient wysyła certyfikat, który jest sprawdzany przez serwer. Przy zgodności certyfikatu klient
uzyskuje dostęp do sieci.
Str43z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
7 ANALIZA DZIAŁAŃ NA RZECZ BUDOWY I ROZWOJUSPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO
7.1 REALIZACJA PROJEKTÓW W ZAKRESIE E-ADMINISTRACJI
Propozycja przedstawionych przedsięwzięć informatycznych stanowić będzie wypełnienie
założeń rządowej koncepcji pn. „Wrota Polski”, ukierunkowanej na umożliwienie obywatelowi
załatwiania spraw urzędowych za pośrednictwem wykorzystania Internetu. Pod uwagę bierze się
także wykorzystanie centrum telefonicznego oraz dostęp przy pomocy infomatów, telefonów
komórkowych (SMS, WAP, PDA) i telewizji cyfrowej.
Zgodnie z misją „Wrót Polski” wdrażanie elementów e-administracji powinno przyczynić się do
zwiększenia o 10% rzeczywistej i o 40% potencjalnej efektywności administracji publicznej. Wiązać
się to będzie ze świadczeniem usług publicznych przy jednoczesnym polepszeniu przejrzystości
pracy w administracji (obiektywnego i bieżącego wglądu w jej funkcjonowanie) oraz elastyczności
(zdolności szybkiego dostosowania funkcjonowania do zmian prawa i potrzeb obywateli).
Istotą e-administracji jest także usprawnienie wymiany i przepływu informacji pomiędzy
administracją a obywatelem oraz administracją a firmą. Takie rozwiązanie pozwoli obywatelowi
zaoszczędzić czas i zapewni wygodę.
W oparciu o zaprojektowany system transmisji danych w Głogowie możliwa będzie realizacja
następujących projektów:
� Usługi świadczone na rzecz obywateli:
� rozliczenie podatku dochodowego,
� poszukiwanie ofert pracy i pomoc w znalezieniu pracy,
� uzyskanie praw do wypłat zasiłków z ZUS,
� uzyskanie dowodu osobistego, prawa jazdy, paszportu,
� dostęp do bibliotek katalogów publicznych i ich przeszukiwanie,
� zapisanie się na wizytę u lekarza,
� Usługi świadczone na rzecz firm:
� rejestracja oraz rozliczenie dotyczące obowiązku ubezpieczenia społecznego pracownika,
� zgłoszenia celne,
Str44z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
� rozliczenie podatku dochodowego od osób prawnych i podatku VAT,
� przekazanie danych statystycznych,
� udział w zamówieniach publicznych,
7.1.1 BAZY DANYCH DLA URZĘDÓW
Baza danych to zbiór informacji umieszczonych w określony sposób w strukturach
odpowiadająca założonemu modelowi danych. Baza danych operuje zazwyczaj na danych
tekstowych i liczbowych. Można stworzyć bazę zawierającą grafikę czy muzykę. Wyróżniamy
podstawowe rodzaje baz danych takie jak:
� bazy kartotekowe – każda tablica danych jest osobnym dokumentem i nie może
współpracować z innymi tablicami,
� bazy relacyjne – umożliwiają współpracę wielu tablic danych ze sobą. Bazy relacyjne
posiadają wewnętrzne języki programowania, wykorzystujące zwykle SQL do operowania na
danych, za pomocą których możemy tworzyć zaawansowane funkcje obsługi danych. Zasady
działania baz relacyjnych:
• wszystkie wartości danych oparte są na prostych typach danych,
• wszystkie dane przedstawiane są w formie dwuwymiarowych tabel,
• po wprowadzeniu danych możliwe jest ich porównywanie.
� bazy obiektowe,
� bazy strumieniowe.
Podstawowe funkcje bazy danych to:
� projektowanie rekordów:
� nazwa pola,
� długość pola,
� rodzaj pola (tekstowe, liczbowe, logiczne),
� edycja (dopisywanie, usuwanie, poprawianie rekordów),
� sortowanie,
� wyszukiwanie i selekcja danych,
� tworzenie zapytań,
Str45z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
� tworzenie raportów,
� drukowanie.
Dla potrzeb Urzędu Miasta w Głogowie należy stworzyć bazę danych opartą na danych
źródłowych pochodzących z ewidencji ludności oraz ewidencji działalności gospodarczej. Stworzenie
jednej wspólnej bazy danych dla wszystkich urzędów jest możliwe dzięki stworzeniu kilku baz
danych umieszczonych na jednym serwerze obsługiwanych przez wspólne oprogramowanie. Dla
Głogowa można stworzyć takie bazy danych jak:
� baza mieszkańców,
� baza podmiotów gospodarczych.
Na podstawie tych baz można stworzyć elementy dostępne dla określonego urzędu. Bazy danych
powinny w stopniu wysokim zabezpieczać zawarte w nich dane, a także być systematycznie
uzupełniane przez odpowiednie osoby. Każdy mieszkaniec wprowadzany jest do bazy danych przez
urzędnika Urzędu Miejskiego. W bazie danych powinny pozostać wolne rekordy dla specyficznych
jednostek. Dostęp do każdej z baz tworzących jedną wspólną bazę dla miasta powinien być
zabezpieczany i chroniony autoryzacją i identyfikacją osób z niej korzystających. Oprogramowanie
zarządzające musi umożliwiać nadawanie praw dostępu odpowiednim urzędom do odpowiednich
informacji.
7.1.2 REGIONALNY SYSTEM INFORMACJI PRZESTRZENNEJ (RSIP)
Realizacja tego przedsięwzięcia na terenie Głogowa pozwoli na zebranie wszelkich informacji o
obiektach odwzorowanych w geodezyjnym układzie współrzędnych. Regionalny System informacji
przestrzennej to nic innego, jak wprowadzenie idei społeczeństwa informacyjnego w dziedzinę
gospodarki przestrzennej. Dzięki systemowi obywatel będzie miał wgląd do informacji o:
� terenie,
� zagospodarowaniu przestrzennym,
� ochronie środowiska,
� gospodarce wodnej,
� rolnictwie,
� drogach,
Str46z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
� urzędach,
� zakładach opieki zdrowotnej,
� aptekach,
� placówkach edukacyjnych,
� zabytkach, itp.
Cel powstania RSIP to zebranie informacji o nieruchomościach, ich właścicielach, przeznaczeniu
w planach zagospodarowania przestrzennego oraz wycenie wartości nieruchomości. Zbieranie
wspomnianych danych jest zadaniem niezbędnym do prawidłowej i kompletnej budowy systemu. W
ten sposób każdy obywatel i praktycznie z każdego miejsca mającego dostęp do Internetu będzie
mógł uzyskać informację o interesującym go obiekcie w regionie.
Główny nacisk przy projektowaniu systemu należy zwrócić na zapewnienie ochrony oraz
integralności i autentyczności przesyłanych danych. Obecne rozporządzenia np. dotyczące podpisu
elektronicznego lub kryptografii danych niewątpliwie wzmocnią realizacje tego celu.
Nie wszystkie jednak udostępnione dane w Regionalnym Systemie Informacji Przestrzennej będą
miały charakter poufny. Dostęp do części z nich już obecnie musi być ściśle kontrolowany i
nadzorowany. Tylko zapewnienie gwarancji bezpieczeństwa jest w stanie przekonać społeczeństwo
do użytkowania systemu, który ostatecznie przesądzi o sukcesie projektu RSIP. Pełna realizacja
projektu przy wykorzystaniu współczesnych metod komunikacji zapewni dostęp obywatelom do
organów samorządu i administracji państwowej.
7.1.3 REGIONALNA PLATFORMA CYFROWA (RPC)
Regionalna platforma cyfrowa będzie projektem wspierającym wymianę informacji pomiędzy
poszczególnymi powiatami. Miasto Głogów wraz z innymi zainteresowanymi powiatami jest w stanie
wdrożyć system informatyczny wspierający współpracę pomiędzy nimi. Celem RPC jest wdrożenie
w urzędach platformy elektronicznej w postaci zintegrowanego i jednolitego systemu
informatycznego, obejmującego:
� elektroniczny obieg i wymianę dokumentów,
� elektroniczną archiwizację dokumentów,
� świadczenie elektronicznych usług dla ludności z wykorzystaniem podpisu elektronicznego,
Str47z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
� modernizacją infrastruktury informatycznej,
� stworzenie bezpiecznego systemu transmisji danych opartego na łączach szerokopasmowych.
Generalny cel realizacji projektu to przygotowanie organizacyjno – techniczne regionu do
realizacji długotrwałego procesu budowy społeczeństwa informacyjnego i wyrównanie dysproporcji
w zakresie dostępu i wykorzystania Internetu dla szybszego i sprawniejszego zarządzania regionem
oraz zapewnienia rozwoju elektronicznych usług dla ludności i podmiotów gospodarczych.
Szczególny nacisk zostanie położony na realizację wszystkich etapów zgodnie z programem e-
Europe 2005, według którego:
1. informacje publiczne są dostępne na witrynie w Internecie,
2. możliwe jest pobieranie formularzy oraz innych druków związanych z wykonaniem usługi
publicznej,
3. zachodzi interakcja umożliwiająca wypełnienie formularza na komputerze i przesłanie go z
zabezpieczeniem zwrotnym.
W efekcie realizowania Regionalnej Platformy Cyfrowej Miasto Głogów uzyska solidne wsparcie
w elektronicznej obsłudze dokumentów i spraw w następujących działach:
� podatki,
� poszukiwanie pracy,
� wspomaganie socjalne,
� dokumenty osobiste,
� pozwolenie na budowę,
� akty urodzenia i małżeńskie,
� rejestracja nowej firmy,
� dostarczania danych statystycznych,
� pozwolenia dotyczące środowiska,
� zamówienia publiczne.
Grupami docelowymi projektu będą pracownicy starostwa powiatowego, urzędów gmin,
podległych urzędom jednostek organizacyjnych, klienci urzędów, społeczeństwo, podmioty
gospodarcze, a także zainteresowani współpracą z urzędami oraz korzystający z informacji o
Str48z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
sprawach publicznych.
7.1.4 CENTRA DYSPOZYTORSKIE (CPR – CENTRUM POWIADAMIANIARATUNKOWEGO)
Nowe technologie informatyczne stosowane w ramach budowy społeczeństwa informacyjnego
powinny zostać wykorzystane przede wszystkim ku zwiększeniu poprawy bezpieczeństwa obywateli.
Urząd Miasta Głogowa może zrealizować ten cel wykorzystując centra dyspozytorskie do wspierania
i przyśpieszenia komunikacji pomiędzy służbami ratunkowymi.
W oparciu o System Wspomagania Dowodzenia (SWD) zostały przygotowane rozwiązania dla
powstających od kilku lat centrów dyspozytorskich służb ratowniczych. System SWD został
rozbudowany o funkcjonalność związaną z obsługą zdarzeń przyjmowanych przez Dyspozytorów
Pogotowia Ratunkowego, jak również do współdziałania z urzędami technicznymi wspierającymi
prace dyspozytorów służb ratowniczych.
Tak rozbudowany system SWD pozwala na:
� wykorzystanie jednolitej zintegrowanej bazy zasobów informacyjnych o posiadanym i
dostępnym potencjale ratowniczym,
� wprowadzenie jednolitej obsługi zdarzeń ratowniczych bez względu na ich rodzaj,
� wykorzystanie jednolitych mechanizmów przekazywania danych pomiędzy jednostkami,
� skrócenie czasu wdrażania systemu informatycznego w Centrach Powiadamiania
Ratunkowego,
� wykorzystanie mechanizmów integracji oprogramowania zarządzającego z urządzeniami
technicznymi.
Centrum Powiadamiania Ratunkowego jest złożonym obiektem organizacyjno technicznym. Jego
uruchomienie pociąga za sobą konieczność wytworzenia odpowiedniej infrastruktury technicznej jak
również przeprowadzenia integracji elementów wyposażenia. Głównymi elementami wyposażenia
CPR są:
� węzeł techniczny,
� infrastruktura techniczna,
Str49z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
� wyposażenie stanowisk dyspozytorskich,
� systemy techniki wykonawczej.
W ramach węzła teletechnicznego można wyróżnić następujące wyposażenie:
1. cyfrowa centrala telefoniczna posiadająca możliwości integracyjne poprzez protokoły TAPI, CTI,
2. rejestrator korespondencji telefonicznej oraz radiowej,
3. serwer baz danych oraz aplikacji przeznaczonych dla zarządzania zasobami informatycznymi,
4. serwer komunikacji przeznaczony do integracji oprogramowania zarządzającego urządzeniami
technicznymi,
5. oprogramowanie zarządzające – System Wspomagania Decyzji,
6. oprogramowanie oraz zasoby środowiska GIS,
7. urządzenie podtrzymywania zasilania dla wyposażenia centrum
8. szafy montażowe dystrybucyjne wykorzystywane do przechowywania wyposażenie węzła
technicznego.
Infrastruktura teletechniczna stanowi grupę wyposażenia umożliwiającą wymianę informacji w
ramach centrum. Podstawowymi elementami aparatury teletechnicznej są:
� przyłącza telekomunikacyjne,
� instalacje radiowe wraz z antenami,
� okablowanie strukturalne,
� okablowanie sterowania techniką wykonawczą.
Wyposażenie stanowisk dyspozytorskich stanowi grupę sprzętu pozwalającą dyspozytorom na
wykorzystanie pełnej funkcjonalności oferowanej przez zainstalowane urządzenia. Podstawowymi
elementami wyposażenia są:
� stanowiska komputerowe,
� drukarki,
� aparaty telefoniczne,
� radiotelefony,
� manipulatory systemów techniki wykonawczej,
� rzutniki multimedialne,
� umeblowanie.
Str50z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
W ramach tej grupy wyposażenia centrum oraz podległych punktów wyjazdowych można
wyróżnić następujące systemy:
� system selektywnego alarmowania jednostek OSP,
� system przywoławcze (pagery),
� system zdalnego powiadamiania i alarmowania jednostek i punktów wyjazdowych,
� system komunikacji statusowej z pojazdami ratowniczymi,
� system zarządzający wyświetlaczami, dzwonkami w jednostce,
� system automatyki przemysłowej przeznaczony do sterowania bramami, szlabanami,
sygnalizacją uliczną,
� system kontroli dostępu do pomieszczeń centrum.
7.1.5 SYSTEM OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ DLA MIASTAGŁOGÓW
Pomiary i obserwacje meteorologiczne mają istotne znaczenie dla bezpieczeństwa społeczeństwa.
Do skutecznej osłony przeciwpowodziowej niezbędne jest przygotowywanie ilościowych prognoz
zmian stanów wody, gdyż pozwalają one w porę podjąć decyzje o zakresie prowadzonej akcji.
Podstawowym jednak zadaniem, któremu mają służyć prognozy hydrologiczne jest bieżąca
optymalizacja pracy systemu ochrony przeciwpowodziowej, aby spełnić kryterium minimalizacji
strat. Prawidłowo działający system osłony hydrologicznej ma na celu ograniczenie skutków
powodzi. Najistotniejszym elementem jest niezawodny i stały dostęp do rzetelnych wyników
obserwacji – niezależny od pory dnia i skutków katastrofy, czyli system telemetryczny. Źródłem
informacji o pogodzie i klimacie są obserwacje wykonywane bezpośrednio w terenie. Obserwacje te
mogą mieć postać wizualnej obserwacji prowadzonej przez człowieka jak i postać określonego
zakresu pomiarów instrumentalnych, wykonywanych w ustalonym terminie według obowiązującej
instrukcji. Wykonywane na stacjach i posterunkach meteorologicznych pomiary instrumentalne mają
na celu określenie stanu fizycznego powietrza oraz cech ilościowych procesów zachodzących w
atmosferze.
Do pomiarów tych wielkości wykorzystywane są różnego rodzaju przyrządy pomiarowe, których
Str51z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
parametry i dziedziny zastosowań zmieniają się wraz z rozwojem techniki. Pojawiają się nowe
metody pomiarów, rejestracji i przekazywania wyników pomiarowych. Postępujący rozwój techniki
umożliwia automatyzacje pomiarów, która nabiera coraz większego znaczenia. Istnieje potrzeba
szybkiego uzyskiwania wyników pomiarów nie tylko do celów prognozowania pogody, ale również
do ochrony przed kataklizmami, jak np. powódź i trzęsienie ziemi.
Urządzenia automatyczne mogące łączyć się za pomocą fal radiowych, umożliwiają zagęszczenie
sieci pomiarowej, wprowadzenie pomiarów w miejscach trudno dostępnych oraz na ciągłą rejestrację
zmian elementów meteorologicznych. Zdalne systemy stosuje się do pomiarów poszczególnych
elementów meteorologicznych, jak i całego ich zespołu. Stacja automatyczna umożliwia pomiar
takich wielkości meteorologicznych jak: ciśnienie atmosferyczne, temperatura powietrza i jego
wilgotność względna, prędkość i kierunek wiatru, bilans promieniowania czy wysokość opadów
atmosferycznych. Częstość takich pomiarów może wynosić od kilku do kilkunastu minut.
Przyrządy pomiarowe określają takie wielkości jak:
� temperatura powietrza i gruntu,
� ciśnienie atmosferyczne,
� wilgotność powietrza,
� parowanie,
� opady,
� kierunek i prędkość wiatru,
� usłonecznienie,
� promieniowanie Słońca,
� promieniowanie efektywne,
� widzialność,
� pozostałe w celach badań specjalnych.
Do wielu pomiarów, ze względu na rozległą sieć meteorologiczną i trudności z doprowadzeniem
przewodów stosuje się łączność radiową. Za pomocą łączności radiowej możliwe jest
komunikowanie się z odpowiednimi przyrządami pomiarowymi oraz sterowanie nimi.
Str52z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Dla programu e-Głogów przewiduje się podłączenie systemu telemetrycznego rzeki Odry do
projektowanej szerokopasmowej sieci dostępowej.
Rysunek 3: Schemat transmisji danych systemu telemetrycznego.
Str53z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Rysunek 4: Wizualizacja wyników pomiarów na stronie internetowej.
System służący do przesyłu danych pomiarowych ze stacji meteorologicznych drogą radiową
powinien składać się z następujących elementów:
Str54z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
� punktu pomiarowego,
� kanału radiowego,
� centrum sterowania.
Stacja pomiarowa odpowiedzialna jest za przeprowadzanie pomiarów oraz zapisywanie wyników
pomiaru w pamięci w celu przesłania ich do centrum sterowania. Stacja pomiarowa może być
skonfigurowana i zaprogramowana do automatycznego przesyłania aktualnych wyników
pomiarowych. W wielu istniejących stacjach meteorologicznych pomiary są wykonywane co
określony okres czasu np. co 3 godziny. Wtedy wyniki tych pomiarów mogą być przesyłane bez
ingerencji personelu po każdej serii pomiarów. Drugą możliwością jest przesył wyników pomiaru na
żądanie. Personel z centrum sterowania wysyła do stacji pomiarowej drogą radiową żądanie przesyłu
danych. Wysłany rozkaz dociera do terminala, który odbiera przesłany kod a następnie realizuje
nadany rozkaz. Terminal pobiera z pamięci wyniki z odpowiedniej serii pomiarowej i wysyła je do
centrum sterowania.
Kolejną możliwością jest automatyczny przesył sygnałów alarmowych. Do urządzenia
pomiarowego można wpisać wartości progowe, po przekroczeniu których występuje stan alarmowy.
Urządzenie dokonując serii pomiarów, porównuje uzyskane wyniki z wprowadzonymi wartościami
progowymi. Gdy uzyskane wyniki przekraczają dozwoloną wartość następuje automatyczne
zestawienie połączenia do centrum sterowania, bądź bezpośrednio do służb ratowniczych w celu
przesłania wiadomości o przekroczonej wartości oraz miejscu jej wystąpienia.
Przy projektowaniu systemu telemetrycznego, który ma służyć do przesyłu danych
meteorologicznych za pośrednictwem kanałów radiowych należy pamiętać o:
� określeniu granic obszaru pokrycia,
� wyborze miejsca instalacji masztu antenowego,
� analizie przeszkód terenowych,
� ustalenie prawidłowej wysokości masztu antenowego,
� zapewnienie zasilania przyrządom pomiarowym.
Z centrum sterowania możliwa jest zmiana parametrów pomiarowych, jak i wgrywanie nowego
oprogramowania. Architektura takiego systemu może być różna. Zależy ona od ilości posterunków
Str55z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
pomiarowych i obszaru, jaki obejmuje swoim działaniem. Podział systemów telemetrycznych
przedstawia poniższy schemat.
Str56z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Rysunek 5: Podział systemów telemetrycznych. Rysunek
Str57z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Rysunek 6: Algorytm działania systemu telemetrycznego.
Najważniejszym elementem systemu telemetrycznego jest Centrum Zarządzania, którego zadania
to:
� zarządzanie i konfiguracja całego systemu,
� sterowanie urządzeniami pomiarowymi,
� gromadzenie danych pomiarowych,
� modyfikacja danych pomiarowych,
� udostępnianie danych pomiarowych,
� oraz inne, adekwatne dla konkretnego systemu telemetrycznego.
Zaawansowane technicznie przyrządy pomiarowe charakteryzują się takimi funkcjami jak:
Str58z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
1. pomiar i rejestracja danych pomiarowych,
2. możliwość wykonywania pomiarów ciągłych oraz dyskretnych,
3. pomiar wartości chwilowych parametru,
4. odwzorowanie stanu pracy,
5. sygnalizacja stanów awaryjnych,
6. rejestracja i sygnalizacja zdarzeń i alarmów, zadziałania zabezpieczeń,
7. zdalne sterowanie urządzeniem,
8. udostępnienie danych pomiarowych na żądanie,
9. generowanie i wydruk raportów.
Przy projektowaniu systemu telemetrycznego z bezprzewodową transmisją danych należy
pamiętać o określeniu granic obszaru pokrycia systemem, wyborze lokalizacji masztu antenowego,
analizie przeszkód terenowych oraz określeniu rodzaju środowiska propagacyjnego.
Str59z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
7.2 E-EDUKACJA. KSZTAŁCENIE DROGĄ ELEKTRONICZNĄ
7.2.1 E-LEARNING
e-Learning to model nauczania wykorzystujący technologie informatyczne do tworzenia,
dystrybucji i dostarczania informacji, uczestniczenia w szkoleniach oraz nabywania wiedzy w celu
podnoszenia kwalifikacji i efektywności pracy.
Plan działań wspierający kształcenie drogą elektroniczną przedstawia się następująco:
1. Poprawa sytuacji w zakresie infrastruktury i wyposażenia placówek oświatowych,
umożliwiająca powszechne wykorzystanie mediów elektronicznych w celach edukacyjnych:
� wyposażenie wszystkich szkół w szybkie łącze internetowe,
� utworzenie ogólnoeuropejskiej sieci komunikacji elektronicznej łączącej uczelnie,
placówki badawczo - naukowe, biblioteki specjalistyczne oraz szkoły w celu zwiększenia
dostępu do informacji,
� informatyzacja bibliotek i przekształcenie ich w nowoczesne centra zasobów
edukacyjnych, kulturalnych i informacji praktycznych.
2. Zwiększenie skali inwestycji w zasoby ludzkie:
� przeszkolenie jak największej liczby nauczycieli w zakresie korzystania z Internetu i
edukacyjnych zasobów multimedialnych,
� promowanie i wdrażanie edukacji informatycznej już od wczesnego poziomu kształcenia,
� popularyzacja znajomości nowoczesnych technologii wśród społeczeństwa,
� wspieranie poprzez elektroniczną edukację osób niepełnosprawnych, bezrobotnych,
mniejszości narodowych, mieszkańców terenów wiejskich.
3. Poprawa jakości w zakresie treści i usług edukacyjnych:
� wzmocnienie współpracy między przemysłem multimedialnym, a resortem edukacji w
celu tworzenia zasobów multimedialnych spełniających wymagania określone przez
europejskie środowisko edukacyjne,
� określenie kryteriów jakości, metod oceniania i reguł uznawalności edukacyjnych treści i
usług multimedialnych,
� rozwój usług poradnictwa zawodowego świadczonych za pośrednictwem nowoczesnych
technologii w celu zwiększenia dostępu do informacji.
Str60z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Powszechny dostęp do komputera i rozwój narzędzi informatycznych powoduje, iż coraz więcej
szkół i uniwersytetów na świecie wykorzystuje Internet i znajdujące się w nim platformy edukacyjne
jako narzędzia nauczania. e-Learning cieszy się powodzeniem, ponieważ:
� znosi bariery czasowe, pozwalając studentom i wykładowcom na pracę i naukę o dowolnej
porze,
� znosi bariery geograficzne, dając możliwość pracy w dowolnym miejscu (warunkiem jest
jedynie dostęp do Internetu),
� zwiększa częstotliwość kontaktu między wykładowcą i studentami,
� sprzyja integracji pomiędzy studentami (w szczególności poprzez fora dyskusyjne i zadania
wykonywane w grupach),
� promuje autonomię studenta, który sam zarządza swoim czasem i wiedzą,
� podnosi umiejętność obsługi komputera i oprogramowania. Przyzwyczaja studentów do
wyszukiwania i krytycznej analizy wiadomości pozyskanych w Internecie.
Rozwój e-Learningu jako sposobu uczenia się i nauczania jest od 2000 roku jednym z priorytetów
Unii Europejskiej w zakresie edukacji. Wyrazem tego jest wiele wspólnotowych przedsięwzięć
promujących e-Learning, liczne prace badawcze w zakresie oprogramowania oraz standardów
technicznych i metodycznych tego rodzaju edukacji.
Do najważniejszych zalet e-Learningu należą:
1. zwiększenie szybkości i skuteczności zdobywania wiedzy, a co za tym idzie i możliwość
precyzyjnej selekcji informacji oraz doboru tempa uczenia dla każdego pracownika,
2. redukcja kosztów związanych ze szkoleniami ponieważ w wielu przypadkach nie jest
konieczne wynajmowanie zewnętrznych firm szkoleniowych, a także pozbawianie firmy na
jakiś czas pracowników, którzy biorą udział w tradycyjnym szkoleniu,
3. atrakcyjna forma bazująca na wykorzystaniu technologii multimedialnych, co nadal jest dużą
atrakcją dla większości pracowników i sprzyja podnoszeniu kwalifikacji.
Popularność tej formy nabywania wiedzy za pomocą Internetu przez pracowników wzrosła na
tyle, że w ostatnich latach budowany jest standard tworzenia programów do e-Learningu o nazwie
Str61z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
SCORM (Sharable Content Object Reference Model16).
Jednym z wielu elementów programu e-Learning jest nadawanie tematycznych audycji w sieci
lokalnej i w Internecie. Umożliwia to sprawne, skuteczne i tanie przeprowadzanie szkoleń
pracowników firmy czy instytucji. Umożliwia również prezentowanie treści ważnych dla lokalnego
społeczeństwa. Usługa ta nazywana jest mediami strumieniowymi.
Coraz większą popularnością cieszą się media strumieniowe. Dzięki nim możemy oglądać
telewizję, słuchać radia oraz zobaczyć ciekawe miejsca na świecie lub przed zakupem w sklepie
internetowym posłuchać muzyki. Niestety Internet nie został zaprojektowany do przesyłania tak dużej
ilości danych w czasie rzeczywistym i w efekcie korzystając z transmisji strumieniowych bardzo
obciążamy łącze.
Na szczęście powstało wiele aplikacji, które nagrywają materiały multimedialne na dysk twardy.
Dzięki temu możemy komfortowo przeglądać strony internetowe i jednocześnie słuchać muzyki.
Technika strumieniowa opiera się na idei przesyłania strumienia pakietów, interpretowanych w
odpowiedniej kolejności w momencie odbioru. Każdy taki pakiet zawiera niezbędną ilość informacji
do odtworzenia fragmentu multimedialnego (obrazu lub dźwięku). W odróżnieniu od techniki P2P nie
trzeba pobierać całego pliku aby go odtworzyć. Komfort pracy z mediami strumieniowymi zależy od
szybkości nadawania oraz przepustowości łącza internetowego odbiorcy. Należy pamiętać, że pliki
multimedialne poddane kompresji nadal zajmują dużo miejsca i łącze modemowe nie jest tu dobrym
rozwiązaniem.
Aby przygotować plik do publikowania w Internecie używa się specjalnych kodeków stosujących
algorytmy kompresji, które kodują dokument multimedialny. Następnie dane są przekazywane na
serwer, który dostarcza je do wszystkich odbiorców. Wszyscy klienci posiadają odtwarzacze, które
składają odebrane z serwera pakiety w gotową prezentację. Potem jest ona dekodowana przez kolejny
zestaw kodeków i odtwarzana.
Dostęp do mediów uzyskujemy „na żywo” (life), kiedy oglądamy aktualnie odbywające się
wydarzenia. Przykładem mogą być wydarzenia sportowe. Drugim rodzajem dostępu jest opcja „na
16
Str62z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
życzenie” (on demand). Przykładem takiego dostępu jest korzystanie ze sklepów z muzyką, filmami
oraz oglądanie prezentacji na stronach internetowych, itp.
Dosyć dużym problemem w przypadku multimediów strumieniowych jest konieczność
nieustannego dostępu do Internetu. Warto podkreślić, że łącze o przepustowości 256 kB/s w trakcie
oglądania telewizji jest praktycznie całkowicie wykorzystywane i praca z przeglądarką internetową
staje się prawie niemożliwa.
Dlatego też powstały programy do nagrywania dźwięku i obrazu. Głównymi formatami
stosowanymi w transmisji strumieniowej są Windows Media (ASF, WMV, WMA, ASX, WMX,
WVX, WAX, WVX, WAX), Real Media (RM, RAM, RPM, RA) oraz Quick Time (MOV, MP4).
W przeciwieństwie do tradycyjnych rozwiązań, w których zawartość pliku multimedialnego może
być odtwarzana dopiero po całkowitym jego pobraniu ze źródła nadawaną strumieniowo treść odbiera
się już po kilku sekundach od chwili nawiązania połączenia. W ten sposób niwelowana jest jedna z
najważniejszych wad stron www tj. konieczność długiego oczekiwania na duże pliki. Stosowane
rozwiązania przesyłają dane w postaci skompresowanej zaś ich opracowaniem zajmuje się stosowny
plug-in lub aplikacja pomocnicza współpracująca z przeglądarką www.
Większość opracowanych rozwiązań pozwala zintegrować w jednym strumieniu wiele rodzajów
danych: teksty, grafikę, dźwięk i obraz wideo. Dane te mogą być prezentowane w dwojaki sposób.
1. Na żywo (live). Każdy użytkownik otrzymuje tą samą porcję informacji, analogicznie do
nastrojenia radia lub telewizora na dany kanał. Taka forma najczęściej spotykana jest w
przypadku relacjonowania aktualnych wydarzeń, koncertów, itp. Możliwe jest również
prezentowanie w ten sposób materiałów archiwalnych odtwarzanych z plików lub nawet z
obrazu z taśmy wideo. Wówczas jest on kierowany do programowego enkodera, gdzie po
zamianie na strumień bitów przesyłany jest do serwera.
2. Na żądanie (on demand). Prezentowany jest zawsze materiał wcześniej zarejestrowany,
przechowywany w pliku dźwiękowym lub wideo. Po wybraniu stosownego odsyłacza
następuje rozpoczęcie pokazu, a użytkownik może dowolnie przewijać nagranie tj. sterować
strumieniem wysyłanym przez serwer w przód i w tył za pomocą suwaków dostępnych w
oknie odtwarzacza. W trybie on demand odtwarzanie rozpoczyna się i trwa niezależnie dla
Str63z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
każdego użytkownika.
Media strumieniowe rozszerzają dotychczasowe zastosowania Internetu na zupełnie nowe
obszary. Możliwość przekazywania treści multimedialnych w czasie rzeczywistym pozwala m.in. na:
� uruchamianie internetowych rozgłośni radiowych i telewizyjnych,
� przeprowadzanie internetowych transmisji na żywo z imprez kulturalnych, sportowych,
ważnych wydarzeń, itp.,
� przeprowadzanie wirtualnych konferencji, spotkań i treningów,
� uzupełnianie serwisów informacyjnych przekazem dźwiękowym i wideo,
� zwiększanie atrakcyjności stron www poprzez osadzanie w nich prezentacji multimedialnych,
� wprowadzanie nowych form przekazu reklamy internetowej,
� tworzenie nowoczesnego stylu obiegu informacji w sieciach lokalnych,
� w przyszłości budowę nowego oblicza telewizji interaktywnej, całkowicie opartej na
Internecie.
Zastosowanie szeregu metod optymalizacji źródeł przekazu oraz buforowania informacji sprawia,
że udźwiękowione materiały wideo stają się dostępne nawet dla użytkowników dysponujących
jedynie połączeniem modemowym z Internetem. Niestety stosowane metody kompresji stratnej
wpływają często w znaczącym stopniu nie tylko na zmniejszenie wielkości przesyłanych plików, ale i
pogorszenie jakości nagrań. Cały czas jednak największą barierą w rozwoju mediów strumieniowych
jest zbyt mała przepustowość sieci, która nie jest w stanie sprostać dużym wymaganiom tej formy
transmisji. Zakłócenie ciągłości transferu danych tzw. gubienie pakietów powoduje znaczne
pogorszenie jakości odtwarzanego materiału, w tym przeskakiwanie klatek filmów i dźwięków.
Należy spodziewać się, iż rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej i systematyczne zwiększanie
przepustowości łączy pozwoli na polepszenie parametrów sieciowych multimediów.
W przypadku zwyczajowego przesyłania plików za pomocą FTP lub HTTP używany jest protokół
TCP, który wymaga od komputera (odbiorcy) stałego potwierdzania otrzymania danych z serwera.
Zagubienie pakietu powoduje automatycznie jego ponowne wysłanie przez serwer. Ma to znaczenie
w przypadku przesyłania plików dokumentów, np. zawierających adresy strony www.
Odbywa się to jednak kosztem wydłużenia czasu transmisji. Z tego między innymi powodu media
strumieniowe wykorzystują protokół UDP, który umożliwia stałe przesyłanie danych bez
Str64z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
konieczności potwierdzenia ich dotarcia do miejsca przeznaczenia. Zły stan łączy przynosi wówczas
zakłócenia w postaci gubienia klatek obrazu lub zniekształcenia dźwięku. Nie powoduje jednak
przerwania transmisji, gdy skończy się tymczasowe przeciążenie sieci. Użytkownik cały czas będzie
otrzymywał bieżące dane audycji.
Serwer strumieniowy dzięki wykorzystaniu technologii Windows Media Services jest
doskonałym narzędziem do przesyłania danych multimedialnych w sieci, Internecie jak i w
Intranecie, a przy tym dostępnym dla wszystkich.
Windows Media Server jest idealnym narzędziem do stworzenia komercyjnej platformy
udostępniania treści multimedialnych, jak również „wewnątrzfirmowego” serwera z prezentacjami
czy szkoleniami. Transmitowane mogą być wydarzenia na żywo lub według ustalonej listy
odtwarzania.
Windows Media Player dla Windows XP buforuje pewną ilość danych udostępnianych przez
serwer zanim rozpocznie transmisję. Obecnie w wersji 9 początkowe ściąganie zawartości bufora
odbywa się z maksymalną możliwą prędkością w zależności od bieżącego obciążenia sieci. Dzięki
Fast Start transmisja filmu rozpoczyna się szybciej, co powoduje, iż podoba się klientom.
Analogicznie odbywa się proces aktualizowania bufora w momencie, gdy użytkownik
„przesuwa” się po treści. Dzięki temu, że bufor wypełniany jest bardzo szybko użytkownik ogląda
praktycznie płynną transmisję. Pomiary zostały przedstawione w celu uświadomienia, iż przystępując
do przygotowywania treści i materiałów udostępnianych w taki sposób należy pamiętać o
parametrach środka transmisji. Streaming danych ma tylko sens wówczas, gdy obraz i dźwięk jest
wyraźny, płynny i zrozumiały.
Obecnie istniej wiele wykładów prowadzonych za pomocą streamingu. Wiele uczelni
posiadających filie w różnych miastach wykorzystuje tą technikę do kształcenia studentów. Odbywa
się to w ten sposób, że wykładowca znajdujący się w jednostce macierzystej uczelni ma przed sobą
kamerę, mikrofon oraz cyfrowy rzutnik. Studenci znajdujący się w filii oglądają obraz i słuchają
treści wykładu w specjalnie przygotowanej do tego celu sali.
Str65z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
7.2.2 BIBLIOTEKA INTERNETOWA
Pod tym pojęciem rozumiemy możliwość sprawdzania dostępności książek, czasopism oraz
poszczególnych artykułów za pośrednictwem Internetu, jak również możliwość udostępniania
niektórych zbiorów po uprzednim wyrażeniu zgody przez autora.
System e-Biblioteki można opracować na podstawie baz danych. W bazie tej mieściliby się
użytkownicy e-Biblioteki, a także pozycje do wypożyczenia lub ściągnięcia. Możliwości tego
systemu mogłyby być rozbudowane o część płatną, jak np. zbiory, które byłyby udostępniane w
postaci elektronicznej po wniesieniu odpowiedniej opłaty.
Co do kwestii zarządzania takimi zbiorami i użytkownikami, to istnieją już na dzień dzisiejszy
odpowiednie systemy pozwalające na zdalne zamawianie pozycji i późniejszy ich odbiór. W ten
sposób można zaplanować wykonanie odpowiedniej witryny internetowej, na którą to użytkownik
wchodząc będzie się musiał logować. Po prawidłowym zalogowaniu będą sprawdzane jego
uprawnienia dostępu do poszczególnych zbiorów. Każdy użytkownik powinien mieć możliwość
przeszukiwania wszystkich baz, lecz nie dostęp do wszystkich. Taki dostęp powinien być
gwarantowany w wyniku transferu odpowiedniej ilości pieniędzy. I tutaj możemy wykorzystać kilka
systemów m.in. transfer bankowy czy opłata za pomocą przelewu.
Punktem odniesienia i jednocześnie fundamentem w tworzeniu internetowych bibliotek są
założenia europejskiego programu dotyczącego stworzenia zbiorów danych cyfrowych w dziedzinie
sztuki, dziedzictwa kultury oraz archiwów i bibliotek. Odpowiednikiem na gruncie krajowym jest
zainaugurowana 21 grudnia 2002 r. Polska Biblioteka Internetowa (PBI), której celem jest
podejmowanie działań w zakresie usprawnienia dostępu do informacji dla sektora publicznego.
Korzyści wynikające z tworzenia bibliotek internetowych:
� umożliwienie osobom małych wsi i miast dostępu do różnorodnych publikacji wydanych w
języku polskim,
� stworzenie alternatywy w stosunku do nielicznych zbiorów poszczególnych pozycji
posiadanych przez biblioteki publiczne, szkolne i akademickie,
Str66z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
� zwiększenie kreatywności uczniów oraz zachęcenie do samokształcenia i samodzielnego
korzystania z zasobów polskiej literatury we wszystkich grupach wiekowych,
� gromadzenie i przetwarzanie w odpowiednie formy użytkowe publikacji dla osób
niewidomych.
Biblioteki internetowe stanowić będą podstawę dla tworzenia polskich zasobów edukacyjnych i
kulturalnych w Internecie, których brak stanowi jedną z istotnych barier w budowie społeczeństwa
informacyjnego. To za ich pośrednictwem dostęp do dorobku literackiego i kulturalnego uzyskają
również Polacy mieszkający i przebywający za granicą.
Jak informuje Polska Biblioteka Internetowa docelowo planuje się rozbudowę jej katalogu o takie
pozycje jak:
� podręczniki szkolne i akademickie,
� publikacje przeznaczone dla osób niewidomych,
� rękopisy muzyczne,
� pozycje kartograficzne,
� dzieła malarstwa grafiki i fotografii,
� czasopisma i periodyki naukowe.
Sprawą przyszłościową jest także stworzenie działów filmów naukowych i dokumentalnych,
zasobów muzealnych oraz katalog zapisów spektakli teatralnych.
7.2.3 PROGRAM „IKONKA”
Program ten polega na uruchomieniu czytelni internetowych w bibliotekach publicznych
posiadających dostęp do Internetu. W ramach programu „Ikonka” Ministerstwo Nauki i
Informatyzacji wyposaża biblioteki w sprzęt komputerowy wraz z oprogramowaniem oraz zapewnia
bibliotekarzom podstawowe szkolenia w zakresie wykorzystania zasobów Internetu. Każda czytelnia
otrzymuje trzy komputery wyposażone w system operacyjny, program antywirusowy oraz sprzęt
sieciowy typu WI-FI.
Str67z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Głównym celem realizacji programu jest zapewnienie jak najszerszej grupie społeczności lokalnej
łatwego, powszechnego i bezpłatnego dostępu do Internetu. Priorytetowo będą traktowane małe
miejscowości i obszary wiejskie. Dzięki programowi uczniowie mają szansę na skorzystanie z
zasobów edukacyjnych tematycznych stron Internetu oraz witryny Polskiej Biblioteki Internetowej.
Należy pamiętać, iż czytelnia dzięki dostępowi radiowemu oferuje dostęp do Internetu nie tylko w
lokalu, ale także w promieniu 100 m od urządzenia nadawczego. Podstawowy warunek do wdrożenia
Programu „Ikonka”, to posiadanie przez zainteresowaną gminę stałego dostępu do Internetu.
Str68z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
7.2.4 E-DZIENNIK
e-Dziennik to system, który ma na celu rejestrację indywidualnych danych każdego ucznia. Dane
te dotyczą między innymi osiągniętych wyników w nauce, ocen ze sprawowania, frekwencji czy
otrzymanych uwag. Ma to na celu usprawnienie pozyskania tych informacji przez pedagoga czy
rodzica i ich zestawienie według potrzeb. Program e-Dziennik umożliwia współpracę z rodzicami i
opiekunami uczniów nie eliminując tradycyjnych form takich jak wywiadówki.
Program e-Dziennik oferuje takie funkcje jak:
1. System wiadomości pozwalający na przesyłanie wiadomości pomiędzy nauczycielami, jak
również opiekunami i rodzicami. System wiadomości zawiera terminarz, który przypomina o
stałych wydarzeniach w szkole.
2. Zestawienia umożliwiające drukowanie wymaganych zestawień tj.:
1. kartki z ocenami cząstkowymi i semestralnymi na zebranie z rodzicami,
2. zestawienia ocen na rady pedagogiczne,
3. zestawienia semestralne i roczne,
4. drukowanie świadectw.
3. Średnia ocen umożliwiająca wyliczanie średniej ważonej według potrzeb nauczyciela.
4. Prezentacja danych pozwalająca zdefiniować w dowolny sposób wyświetlanie każdej grupy
ocen.
5. Oceny pozwalające zdefiniować
� dowolny zestaw ocen,
� dowolną grupę ocen,
� dowolny styl ich prezentacji.
6. Raportowanie, dzięki któremu można modyfikować i tworzyć nowe dokumenty do wydruku.
Wydruki generowane są w postaci arkuszy kalkulacyjnych i edytorów tekstowych, co
znacznie ułatwia ich modyfikacje.
7. Bezpieczeństwo uzyskane za pomocą szyfrowanego protokołu SSL z kluczem 128 bitowym.
SSL (Secure Socket Layer) to protokół bezpiecznej komunikacji między klientem a serwerem.
Protokół ten zapewnia: prywatność, autoryzację i integralność przesyłanych danych. Istnieją
dwie wersje SSL: SSL 2.0 i SSL 3.0. Proponowaną wersją jest wersja SSL 3.0, która jest
Str69z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
kompatybilna z poprzednią i umożliwia kompresję danych.
8. Codzienna archiwizacja danych.
Rysunek 7: Zrzut z przykładowego programu e-Dziennik.
Str70z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Rysunek 8: Lista klas w bieżącym semestrze.
W programie e-Dziennik zamieszczane są dane uczniów do których dostęp mogą mieć jedynie
dedykowane osoby tj. opiekun, rodzic i pedagog. Bezpieczeństwo tych danych oparte jest na
protokole SSL (Secure Sockets Layer) opracowanym przez firmę Netscape Comunications.
Połączenie SSL (Secure Socket Layer) jest tworzone na bazie zwykłego połączenia TCP. Przesyłane
nim dane szyfrowane są symetrycznie kluczem, który jest negocjowany na początku sesji. W
pierwszej fazie klient wysyła komunikat Client Hello zawierający informacje o wersji protokołu,
identyfikatorze sesji oraz o obsługiwanych algorytmach kryptograficznych. Serwer odpowiada
komunikatem Server Hello, w którym znajduje się nowy lub istniejący numer sesji oraz informacja o
dopuszczalnych algorytmach szyfrowania. W następnej fazie serwer uwierzytelnia się poprzez
przesłanie swojego certyfikatu. Klient sprawdza prawdziwość trzech warunków:
� czy certyfikat został podpisany przez znany i zaufany urząd certyfikujący (Certificate
Authority – CA),
� czy certyfikat jest prawidłowy i nie stracił ważności (ani nie został odwołany),
� czy nazwa na certyfikacie odpowiada nazwie domenowej serwera.
Str71z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Jeśli choć jeden z powyższych warunków nie jest spełniony, to klient zgłasza ostrzeżenie i
pozostawia użytkownikowi decyzję o kontynuacji połączenia. Jeśli połączenie nie zostaje przerwane
serwer może dokonać analogicznego uwierzytelnienia klienta. Następnie obie strony generują tak
zwany klucz master. Klucz ten wykorzystywany jest do utworzenia kluczy sesji, używanych później
do szyfrowania i deszyfrowania oraz sprawdzania integralności danych przesyłanych w ramach sesji
SSL. Na koniec przesyłane są zaszyfrowane wiadomości informujące o zakończeniu działania
protokołu powitalnego i może nastąpić wymiana danych.
7.3 E-ZDROWIE
7.3.1 ELEKTRONICZNA KARTOTEKA
Tworzony na terenie miasta Głogów radiowy system transmisji danych wykorzystać można do
elektronicznego przesyłu kartotek pacjentów pomiędzy różnymi ośrodkami zdrowia. Realizacja takiej
usługi polegać będzie na stworzeniu bazy danych. Baza danych zawierać będzie informacje na temat
zdrowia każdego pacjenta. Lekarz po przeprowadzonym badaniu czy zabiegu loguje się do bazy
danych, gdzie uzupełnia informacje danego pacjenta oraz ewentualnie uaktualnia historię choroby.
Lekarz pracujący w innym ośrodku zdrowia na terenie miasta ma możliwość w razie potrzeby
zalogowania sie do takiej bazy.
Baza danych gwarantuje mu dostęp do istotnych informacji dotyczących zdrowia pacjenta.
Logowanie do bazy danych powinno odbywać się poprzez nadany każdemu lekarzowi login oraz
hasło. Umożliwi to identyfikacje lekarza korzystającego z bazy danych pacjentów.
Bazę danych instaluje się na zewnętrznym serwerze gwarantującym bezpieczeństwo
przechowywanych informacji.
Elektroniczny obieg kartotek pacjentów podniesie jakość usług świadczonych przez służbę
zdrowia. Dostęp do informacji dotyczących zdrowia każdego pacjenta pozwoli lekarzowi na sprawne
oraz skuteczne podjęcie działań.
Elektroniczna kartoteka wymaga podłączenia do radiowego systemu transmisji danych ośrodków
zdrowia oraz wyposażenia ich w komputer z oprogramowaniem.
Str72z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
7.4 E-BIZNES. USŁUGI ELEKTRONICZNE DLA PRZEDSIĘBIORSTW
Według Światowej Organizacji Handlu (WTO) poprzez e-biznes należy rozumieć produkcję,
reklamę oraz sprzedaż i dystrybucję produktów z wykorzystaniem sieci teleinformatycznych.
Definicja ta odnosząca się ogólnie do gospodarki elektronicznej obejmuje swoim zakresem handel
oraz działalność wytwórczą i usługową.
Instrumentami gospodarki elektronicznej są: telefon, telefax, telewizja, Elektroniczna Wymiana
Danych (EDI) oraz Internet. Według opublikowanego Raportu WTO na temat potencjalnych korzyści
płynących z handlu elektronicznego to właśnie Internet jest najważniejszym i najpowszechniejszym
medium elektronicznym. Na forum Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)
prowadzone są obecnie prace nad sformułowaniem jednolitej definicji umożliwiającej miedzy innymi
monitorowanie tego zjawiska na poziomie międzynarodowym. Komitet Informacji Komputerów i
Polityki Telekomunikacyjnej OECD proponuje obejmowanie tym pojęciem dwóch typów transakcji:
� w zakresie szerszym transakcji elektronicznych,
� w zakresie węższym wyłącznie transakcji internetowych.
Zgodnie z zaproponowanym brzmieniem za transakcję elektroniczną uważa się prowadzoną za
pośrednictwem sieci komputerowych sprzedaż lub zakup towarów oraz usług niezależnie od tego czy
odbywa się to między przedsiębiorcami, gospodarstwami domowymi, osobami fizycznymi, rządami i
innymi publicznymi lub prywatnymi organizacjami,. Transakcja internetowa definiowana jest z kolei
jako prowadzona poprzez sieć internetową sprzedaż lub zakup towarów i usług, niezależnie od tego
czy odbywa się to między przedsiębiorcami, gospodarstwami domowymi, osobami fizycznymi,
rządami i innymi publicznymi lub prywatnymi organizacjami.
7.4.1 PODPIS ELEKTRONICZNY
Podpis elektroniczny jest wirtualnym odpowiednikiem podpisu odręcznego. Mimo, iż w
bezpośredni sposób nie nawiązuje do danych osoby, która go zgłasza, to jednak odwołuje się do nich
pośrednio. Podpis elektroniczny stanowi dane identyfikacyjne o osobie, która go składa. Wyrażony
jest w postaci elektronicznej wraz z innymi dołączonymi danymi lub logicznie z nimi powiązanymi.
Str73z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Bezpieczny podpis elektroniczny musi być przyporządkowany wyłącznie do jednej osoby fizycznej
składającej podpis. Powinien być sporządzony wyłącznie za pośrednictwem bezpiecznych urządzeń i
danych, służących do składania podpisu elektronicznego i powinien podlegać wyłącznej kontroli
tylko tej osoby. Ponadto musi być powiązany z danymi, do których został dołączony, w taki sposób,
że każda późniejsza zmiana tych danych będzie rozpoznawalna.
Podpisy elektroniczne będą mogły posiadać zarówno osoby fizyczne, jak i prawne. W tym
ostatnim przypadku posługiwać się nimi będzie mogła wyłącznie oznaczona osoba fizyczna. Projekt
nie daje innej możliwości elektronicznego podpisu osób prawnych, a także wyłącza podpis grupy
osób. Jak się wydaje możliwe technologicznie i prawnie będzie wielokrotne podpisanie dokumentu
elektronicznego przez poszczególne osoby fizyczne. Osoba fizyczna może złożyć podpis
elektroniczny w imieniu osoby prawnej oraz innej osoby fizycznej lub jednostki organizacyjnej nie
posiadającej osobowości prawnej. Zmiana po stronie osoby reprezentującej firmę powodować będzie
konieczność unieważnienia poprzedniego i wydania nowego podpisu. Podobnie jak w przypadku kart
płatniczych trudno będzie całkowicie wykluczyć pozyskanie karty z kluczem prywatnym oraz
wyłudzenia PIN-ów, wobec czego pamiętać należy, że ryzyko dokonywanych czynności obciążać
będzie właściciela. Zasadniczo odpowiedzialność wystawcy certyfikatu ograniczona będzie do
sytuacji, gdy dane w certyfikacie będą niezgodne z prawdą.
W przyszłości podpis elektroniczny stanie się ważną częścią e-biznes ze względu na swoje
następujące funkcje:
1. uwierzytelnianie – poprawne określenie pochodzenia komunikatu z zapewnieniem
autentyczności źródła,
2. niezaprzeczalność – uniemożliwia nadawcy lub odbiorcy komunikatu zaprzeczenie jego
przesłania,
3. integralność – pozwala na wykrycie faktu modyfikacji przesyłanych danych,
4. identyfikacja – polega na potwierdzeniu tożsamości nadawcy wiadomości,
5. poufność – gwarancja dostępu do informacji tylko osobom uprawnionym.
Str74z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
7.4.2 PORTAL KORPORACYJNY
Zmiany rzeczywistości biznesowej powodują coraz większe zainteresowanie wykorzystaniem
technologii internetowych. Coraz więcej firm przenosi swoje procesy biznesowe do Internetu. Jest to
wynikiem rosnącej potrzeby dostępu odbiorców do zasobów wiedzy korporacyjnej, rosnącego
środowiska konkurencyjnego oraz dynamicznego rozwoju technologii internetowych.
Umożliwia to osiągnięcie dobrych wyników np. poprzez redukcję kosztów, wzrost
innowacyjności firmy, wzrost efektywności kadr pracowników czy wysoki poziom obsługi klientów.
Rozwiązaniem, które może w istotny sposób wpłynąć na wzrost efektywności prowadzonego biznesu
są portale korporacyjne.
Brak centralnego serwisu firmowego, w którym zawarte byłyby wszelkie informacje niezbędne
do realizacji zadań przez pracowników może powodować chaos komunikacyjny w przedsiębiorstwie.
Rozwiązaniem pozwalającym skrócić czas wyszukiwania danych jest portal korporacyjny. Gromadzi
on i udostępnia wszystkie zasoby informacyjne firmy w jednym miejscu. Pozwala uzyskać dostęp do
informacji oraz firmowych aplikacji w dowolnym miejscu i czasie za pomocą dowolnego urządzenia
dostępowego. Nazwa portal używana jest w rozumieniu „bramy” do zasobów Internetu.
Obecnie w różny sposób definiuje się portale korporacyjne:
1. Kompletne rozwiązania korporacyjne umożliwiające użytkownikom spersonalizowany i
wygodny dostęp do wszystkiego czego potrzebują, w dowolnym czasie i miejscu, w
bezpieczny sposób poprzez Internet, aby zrealizować swoje zadania (wg. SAP).
2. Centralny interfejs www do wszystkiego, co w przeciwnym wypadku byłoby osobną i
niekompatybilną informacją rozproszoną w wielu oddzielnych aplikacjach (wg. IBM).
3. Jednolita platforma udostępniająca użytkownikowi wszystkie potrzebne mu informacje i
funkcjonalności, niezależnie od miejsca i kanału dostępu.
Portale korporacyjne mogą pełnić istotną rolę w zarządzaniu strategicznym każdej organizacji, z
uwagi na:
� Miejsce udostępniania aktualnej wiedzy strategicznej,
� „Dostawca” wiedzy według zasady „każdemu według potrzeb” z zachowaniem
Str75z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
bezpieczeństwa firmy,
� Forum wymiany poglądów,
� Źródło wiedzy udostępnianej w przeglądarce i w formie drukowanej,
� Wzmocnienie kontroli kierownictwa nad:
• Realizacją strategii,
• Restrukturyzacją,
• Procesami,
• Wynikami przedsiębiorstwa,
� Porównywanie jednostek organizacyjnych przy rozproszonej strukturze,
� Wczesna reagowanie na niepożądane zjawiska.
Zaawansowane rozwiązanie portalowe bazujące na różnych serwerach aplikacyjnych, systemach
bezpieczeństwa i repozytoriach zawartości itp. staje się przestrzenią do zarządzania klientami,
pracownikami i partnerami.
Elementem bazowym portalu jest zintegrowany i personalizowany interfejs, pozwalający na
dostęp do zasobów informacyjnych, aplikacji firmowych oraz narzędzi współpracy opierając się na
technologii internetowej. Portal korporacyjny powinien być otwartym środowiskiem dla różnych
systemów informatycznych. Powinien pozwalać na szybką integrację nowych aplikacji i systemów.
Istotnymi elementami z punku widzenia gromadzenia i prezentacji wiedzy w organizacji są: warstwa
integracji aplikacji, systemy zarządzania treścią (CMS), zaawansowane systemy wyszukiwania,
rozwiązania typu workflow, systemy tworzenia profili (personalizacja), kontrola w oparciu o role czy
narzędzia developerskie pozwalające na tworzenie usług typu webservice.
Intranet i ekstranet to zaawansowane aplikacje internetowe służące do budowania relacji firmy z
otoczeniem zewnętrznym i wewnętrznym. Tworzenie platformy intranet/ekstranet, scalając istniejące
już w organizacji systemy informatyczne wzbogaca je o następujące narzędzia:
� Mobilnego dostępu do zasobów firmy,
� Efektywnego zarządzania informacją,
� Zarządzania wiedzą organizacji,
Str76z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
� Platformy e-learning,
� Wymiany informacji i doświadczeń między pracownikami firmy,
� Zarządzania zasobami dostępnymi w firmie,
� Komunikowania i wsparcia biznesowego dla firm kooperujących i klientów.
Intranet pozwala firmom na racjonalne zarządzanie wiedzą organizacji. Przedsiębiorstwo, które
potrafi optymalnie zarządzać posiadaną wiedzą jest na najlepszej drodze do zdobycia i utrzymania
przewagi konkurencyjnej. To właśnie za pośrednictwem zwykłej przeglądarki internetowej możliwe
staje się:
� pełne zintegrowanie wszystkich działających w firmie systemów informatycznych i
powiązanie ze sobą za pośrednictwem Internetu dotychczas rozdzielonych zasobów danych,
� pobieranie aktualnych danych z zewnętrznych źródeł, jak np. notowania giełdowe czy
informacje z agencji prasowych i ich integrowanie z zasobami wiedzy firmy,
� zarządzanie obiegiem dokumentów i wewnętrzną komunikacją w firmie (dzięki pośrednictwu
wewnętrznej sieci – intranetu),
� porządkowanie i kategoryzacja danych wg ustalonych i precyzyjnych kryteriów,
� wymiana na bieżąco aktualizowanych informacji ze światem (z klientem, partnerem
handlowym i mediami),
� nawiązywanie nowych kontaktów handlowych (z możliwością udzielenia natychmiastowej
odpowiedzi),
� dokonywanie za pośrednictwem Internetu transakcji handlowych (zamówienia on-line),
� zapewnienie dobrego wizerunku firmy na zewnątrz oraz wśród pracowników (działania z
zakresu Public Relations),
� dynamiczne wsparcie wszystkich działań promocyjnych i marketingowych firmy.
Rozwiązania oparte o portal korporacyjny gwarantują niespotykaną dotychczas otwartość firmy
na świat i klientów. Kluczowe znaczenie ma dostosowanie go do specyfiki firmy, jej charakteru
(produkcja przemysłowa, handel, usługi) oraz wielkości (wysoka skalowalność). Poniżej
przedstawiono możliwości jakie daje zastosowanie portalu korporacyjnego:
1. pełną automatyzację obiegu dokumentów,
2. uruchomienie elektronicznych działów sprzedaży,
Str77z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
3. zapewnienie komunikacji wewnątrzfirmowej (np. idealnie sprawdza się jako medium przy
współpracy grup projektowych rozproszonych w różnych oddziałach firmy),
4. zapewnienie idealnej wręcz komunikacji zewnętrznej z klientem,
5. sprawne zarządzanie dokumentacją ISO,
6. wymianę użytecznych informacji i dobrych praktyk między pracownikami,
7. szkolenie pracowników poprzez wewnętrzną sieć intranetową (e-Learning).
Główne obszary dla zastosowania Portalu to:
1. Elektroniczny dział sprzedaży.
2. Zarządzanie dokumentami i procesami pracy.
3. Zarządzanie wymianą informacji i jej udostępnianie na zewnątrz oraz wewnątrz firmy.
Tabela 1. Przykładowe zasoby i funkcjonalności Intranetu w zależności od grupy
użytkowników.
Grupa użytkowników Dedykowane zasoby i funkcjonalności Intranetu
Zarząd i menadżerowiewyższego szczebla
� Współczynniki określające kluczowe parametry działaniaprzedsiębiorstwa,
� Analiza danych statystycznych, � Systemy wspierające podejmowanie decyzji, � Raporty z poszczególnych departamentów, � Analiza danych ekonomicznych i działań konkurencji, � Analiza zmian w prawie i systemie podatkowym, � Elektroniczny organizer, organizacja zebrań, � Forum z partnerami biznesowymi, � Linki do ważnych stron WWW, � Elektroniczne biuro obsługi zarządu, � Tele- i videokonferencje.
Pracownicy
� Elektroniczny organizer ,� Zdalna współpraca z innymi pracownikami, � Zarządzanie projektami i zadaniami, � Zgłoszenia zapotrzebowania na sprzęt i sale konferencyjne, � Zgłoszenia delegacji, urlopów i zwolnień chorobowych, � Gazetka firmowa on-line, � Książka telefoniczna, � Struktura organizacyjna, � Szkolenia - e-learning, � Encyklopedia firmowa� Wszelkie dokumenty firmowe
Str78z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Grupa użytkowników Dedykowane zasoby i funkcjonalności Intranetu
Marketing i Sprzedaż
� Strategie marketingowe i sprzedażowe� Analiza wartości marki� Planowanie sprzedaży i wydatków marketingowych� Elektroniczne cenniki� Materiały informacyjne i marketingowe� Prognozy i raporty sprzedaży� Dane z badań rynku� Wyszukiwanie informacji o rynku� Współpraca pomiędzy sprzedawcami� Szkolenia sprzedawców e-Learning� Akcje marketingowe i promocyjne
Obsługa klienta
� Obsługa zamówień� Dane klientów� Stany magazynowe� Monitorowanie przebiegu realizacji zleceń� Obsługa reklamacji� Pomoc dla klientów� System automatycznej obsługi klientów� Szkolenia pracowników ds. obsługi klienta e-Learning
Dział personalny
� Regulamin pracy� Badania i ocena pracowników� Obsługa przychodzących aplikacji� Przygotowywanie biuletynu firmowego� Edycja bazy teleadresowej dla pracowników� Wykaz wolnych miejsc pracy� Struktura organizacyjna� Platforma e-learning - szkolenia pracowników� Siatka płac� Projektowanie ścieżki kariery pracownika
Księgowość
� Dane finansowe � Raporty kosztów � Opis procedur i zasad w księgowości � Budżetowanie projektów � Zarządzanie aktywami � Lista kontrahentów � Wsparcie windykacji należności
Większość firm inwestujących w budowanie wiedzy w oparciu o technologie internetowe staje
przed problemem stale rosnącej ilości stron internetowych, intranetowych czy innych zasobów
multimedialnych. Dodatkowym wyzwaniem jest zarządzanie dokumentami, efektywne
Str79z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
wykorzystanie wiedzy przedsiębiorstwa oraz kontrola projektów i procesów.
Tworząc kompleksowe portale korporacyjne, w szczególności w zakresie warstwy prezentacyjnej
należy pamiętać o końcowym użytkowniku takiego systemu i o jego doświadczeniu w pracy z
komputerami, różnym poziomie zaawansowania i różnych potrzebach w zakresie prezentowanych
informacji. Dlatego o sukcesie wdrożenia portalu korporacyjnego może decydować jego interfejs i
przemyślana oraz usystematyzowana baza wiedzy organizacji.
Rysunek 9: Struktura portalu korporacyjnego.
Str80z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Wydajnym rozwiązaniem w pełni wspierającym rozwiązania portalowe jest platforma, która
unifikuje funkcje zarządzania treścią, dokumentami i procesami biznesowymi, a także współpracy i
personalizacji oraz systemów wsparcia.
Dodatkowo wykorzystywane są interfejsy i konektory w celu integracji danych zorganizowanych,
pochodzących z baz danych, systemów CRM17, ERP18 lub innych systemów IT.
17 CRM – Customer Relationship Management (system informacyjny)18 ERP – Enterprise Resource Planning (system informacyjny)
Str81z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
7.5 E-TRANSPORT. ROZWÓJ USŁUG INTELIGENTNEGO TRANSPORTU
7.5.1 ZARZĄDZANIE KOMUNIKACJĄ MIEJSKĄ
System zarządzania komunikacją miejską ma na celu umożliwienie bezzakłóceniowego ruchu
komunikacji miejskiej na terenie miasta. Zadaniem systemu jest kontrola rozkładu jazdy, stworzenie
łączności radiowej z każdym pojazdem komunikacji miejskiej oraz zbieranie i przesyłanie informacji
o parametrach rzeczywistych ruchu pojazdów komunikacji miejskiej. Stworzenie takiego systemu
przyczyni się do:
� skrócenia czasu przejazdu,
� poprawy punktualności przyjazdu,
� wprowadzenie dynamicznej informacji zarówno w pojeździe jak i na przystankach,
� umożliwienie dokonywania opłat za przejazd poprzez sms'a bądź kartę magnetyczną.
Do podstawowych funkcji systemu zarządzania komunikacją miejską powinny należeć:
1. ustalenie lokalizacji pojazdu poprzez technikę GPS,
2. wymiana informacji pomiędzy pojazdem a centralą nadzoru ruchu,
3. wizualizacja realizowania rozkładu jazdy przez kierującego pojazdem w centrali nadzoru
ruchu,
4. prowadzenie pomiarów parametrów statystycznych w celu planowania optymalnego rozkładu
jazdy,
5. stworzenie łączności głosowej pomiędzy kierującym pojazdem a dyspozytorem.
Struktura systemu zarządzania komunikacją miejską składać się powinna z dwóch elementów:
1. wyposażenie pojazdów komunikacji miejskiej,
2. wyposażenie centrali nadzoru ruchu.
Wyposażenie pojazdów komunikacji miejskiej powinno składać się z:
1. komputera pokładowego GPS,
2. radiotelefonu przeznaczonego do transmisji cyfrowej i fonicznej,
3. terminala z wyświetlaczem i klawiaturą.
Str82z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Centrum nadzoru ruchu wyposażone powinno być w:
� komputer klasy PC z zainstalowanym oprogramowaniem umożliwiającym obróbkę i
wizualizację danych uzyskiwanych z pojazdów komunikacji miejskiej i innych urządzeń
systemu,
� konsolę dyspozytorską zapewniającą łączność radiową,
� drukarki do wydruków statystyk.
System zarządzania komunikacją miejską może zostać dodatkowo wyposażony w urządzenia
odbiorcze sterowników sygnalizacji świetlnej czy urządzenia informacji na przystankach.
Wyposażenie pojazdu umożliwia między innymi:
� ustalenie lokalizacji pojazdu w czasie rzeczywistym,
� kontrolę realizowania zapisanego w pamięci komputera pokładowego rozkładu jazdy,
� przesyłanie aktualnych informacji o realizacji rozkładu jazdy do centrum nadzoru ruchu,
� realizację połączenia głosowego kierowcy pojazdu z dyspozytorem,
� instalację systemu antynapadowego (kierowca podczas napadu ma możliwość jednym
przyciskiem powiadomienie dyspozytora o napadzie),
� rejestrację parametrów ruchu pojazdu (prędkość, przebieg trasy).
Str83z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Rysunek 10: Ogólny schemat wyposażenia pojazdu komunikacji miejskiej.
Terminal jest urządzeniem umożliwiającym wprowadzenie danych wejściowych typu: numer
kierowcy oraz numer rozkładowy, czy też kodowanych informacji przeznaczonych dla dyspozytora.
Może służyć również do wyświetlania bieżących informacji o stanie realizacji rozkładu jazdy.
Specyfikacja funkcji realizowanych przez terminal:
1. Po włączeniu zasilania następuje:
� wprowadzenie numeru kierowcy,
� wprowadzenie numeru linii,
� wprowadzenie numeru brygady.
Terminal umożliwiać powinien:
� zgłoszenie awarii do bazy,
� wyświetlanie rozkładu jazdy - wywołanie rozkładu jazdy pojazdu,
� zgłoszenie żądania rozmowy z bazą.
Aby zagwarantować realizację opisanych funkcji system komputerowy powinien
Str84z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
charakteryzować się dużą mocą obliczeniową i odpowiednią pojemnością pamięci stosownie do
wielkości baz danych. Podstawową zasadą organizacji pracy we wspomaganej komputerowo centrali
ruchu jest przyporządkowanie komputerowi automatycznej kontroli stanu w całej objętej działaniem
systemu sieci komunikacyjnej i przekazywanie precyzyjnej informacji (optycznej na ekranie,
ewentualnie wspomaganej akustycznie) dyspozytorowi tylko w przypadku odchylenia od stanu
właściwego lub na wyraźne jego polecenie. Na podstawie otrzymanych z pojazdów informacji
komputer centrali ruchu określa m.in.:
� wyprzedzenia i opóźnienia wykraczające poza zakres tolerancji,
� opóźnienia większe niż planowany czas postoju na końcówce,
� zagrożone połączenia przesiadkowe,
� przekroczenie zadanych prędkości.
W przypadku wystąpienia np. przekroczenia wartości granicznych (wyprzedzenie, opóźnienie,
prędkość), czy opóźnienia przekraczającego planowany postój, komputer centrali przekazuje
dyspozytorowi informację o zakłóceniu oraz przesyła dane do odpowiedniego modułu programowego
umożliwiającego wspomaganie likwidacji zakłóceń.
System łączności pomiędzy pojazdami komunikacji miejskiej a centrum nadzoru ruchu oparty
będzie o system radiowej transmisji danych. Użycie odpowiednich urządzeń elektronicznych
umożliwi przesyłanie informacji pochodzących z systemu zarządzania komunikacją miejską za
pomocą tworzonego systemu informacyjnego w mieście Głogów.
Łańcuch telekomunikacyjny umożliwiający przesył informacji przez łącze radiowe składa się z
nadajnika wyposażonego w antenę nadawczą oraz odbiornika z anteną odbiorczą. Kanał radiowy
znajdujący się pomiędzy anteną nadawczą a odbiorczą przekazuje informacje w postaci fali
elektromagnetycznej.
Przy realizacji systemu z łącznością radiową należy pamiętać o szumach i zakłóceniach
zniekształcających sygnał w kanale radiowym. Miarą jakości sygnału w kanale radiowym jest
stosunek mocy sygnału informacyjnego do mocy szumu wyrażany w decybelach (Signal-to-Noise
Ratio). Zakłócenia mogą być również powodowane interferencjami wspólnokanałowymi lub
międzykanałowymi. Miarą zawartości zakłóceń w sygnale odbieranym jest stosunek mocy sygnału
Str85z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
informacyjnego do mocy sygnałów zakłócających (Carrier-to-Interference Ratio).
Propagacja wielodrogowa jest wynikiem przeszkód na jakie napotykają fale radiowe pomiędzy
nadajnikiem a odbiornikiem. Fale radiowe ulegają odbiciu oraz ugięciu pod wpływem napotkanych
na swojej drodze przeszkód. Sygnał, który dociera do odbiornika jest wypadkową wielu fal
radiowych, które przebyły różne drogi. Zjawisko to pogarsza jakość odebranego sygnału, ale w wielu
przypadkach jest to jedyna droga umożliwiająca dotarcie sygnału do odbiornika.
Rysunek 11: Propagacja głównych rzeczywistym kanale radiowym: wielodrogowa głównych uginanie sięfal na przeszkodach.
Str86z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Dla głównych przystanków węzłowych i dworców komunikacji miejskiej istnieje możliwość
zainstalowania w przyszłości na poszczególnych stanowiskach wskaźników aktualnego czasu
odjazdu i czasu odjazdu pojazdów następnych.
Informacja na tablicach zostanie korygowana przez system zarządzania komunikacją miejską
zgodnie z rzeczywistymi warunkami trasy tj. opóźnienia lub przyspieszenia. Sterowanie będzie
realizowane przez komputer centrali lub alternatywnie przez komputer systemu informacji
pasażerskiej. System informacji pasażerskiej posiada możliwość wyświetlania tekstów
standardowych lub indywidualnie wpisywanych. System można rozbudować o sterowniki
sygnalizacji świetlnej, które powinny być wyposażone w:
� radiotelefon lub odbiornik podczerwieni,
� kontroler transmisji,
� interfejs do sterownika.
Odebrana przez kontrolera informacja o parametrach przejazdu przez skrzyżowanie jest bardzo
dokładna. Dane zawierają:
� numer i kierunek linii,
� przyspieszenie lub opóźnienie,
� odległość od skrzyżowania.
W przypadku skrzyżowania kilku tras komunikacyjnych dzięki tym danym kontroler będzie
załączał cykle świateł według zadanego algorytmu. Możliwy jest również taki algorytm, który
umożliwi rozładowanie ruchu na skrzyżowaniu jeszcze przed przyjazdem pojazdu komunikacji
miejskiej. Wszystkie powyższe urządzenia zainstalowane są w szafie sterownika na skrzyżowaniu.
7.5.2 BILET SMS
Bilet SMS pozwala na uiszczanie opłat za korzystanie ze środków komunikacji miejskiej za
pośrednictwem telefonu komórkowego. W ten sposób pasażer w pełni kontroluje koszty podróży, nie
traci czasu w kolejkach, nie musi szukać kiosku, a także ma możliwość do nabywania biletów dla
osób towarzyszących. Za przejazd wnosi opłatę z góry, a bilet SMS jest ważny, aż do wyczerpania się
Str87z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
limitu na koncie jego użytkownika.
Koszt usługi oraz sposób komunikacji i treść wysyłanej wiadomości tekstowej, są już typowe dla
konkretnego Miejskiego Zakładu Komunikacji i zależą od konkretnie wybranych rozwiązań.
7.5.3 POMIARY TEMPERATURY NAWIERZCHNI DRÓG I POWIETRZA
System pomiarowy temperatury nawierzchni dróg i powietrza służyć ma głównie szybkiemu
informowaniu służb drogowych o warunkach panujących na drogach regionu. Odgrywa on
szczególną rolę w okresie zimowym zapewniając większe poczucie bezpieczeństwa dla obywateli, w
tym szczególnie kierowców. Przekazanie danych o możliwości wystąpienia gołoledzi pozwala w
odpowiednim momencie, nie dopuścić do wystąpienia tego niezwykle niebezpiecznego zjawiska
atmosferycznego oraz zminimalizować jego skutki.
System ostrzegania przed gołoledzią powinien składać się z takich urządzeń jak:
� rejestrator cyfrowy,
� czujniki pomiarowe,
� czujniki prędkości i kierunku wiatru,
� czujniki detekcyjne opadu atmosferycznego,
� czujnik temperatury i wilgotności powietrza,
� czujnik temperatury nawierzchni asfaltowej,
� konwertery sygnału,
� przełącznik sieciowy,
� terminala radiowego,
� zasilacza awaryjnego UPS.
Funkcjonowanie systemu pozwala stacjom drogowym na prowadzenie pomiarów dla wybranych
parametrów takich jak: prędkość i kierunek wiatru, temperatura nawierzchni i powietrza, wilgotność
powietrza itp. Wyniki tych pomiarów zapisywane są w rejestratorze, skąd następnie drogą radiową
zostają przesyłane do służb interwencyjnych. Rejestrator cyfrowy powinien zapewnić archiwizację
wyników pomiarów, z co najmniej jednej doby. W centrum, do którego przesyłane są wyniki
Str88z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
pomiarów poprzez odpowiednie oprogramowanie dostępna jest ich wizualizacja na wykresach,
tabelach bądź mapach. Ma to na celu ułatwić oraz przyspieszyć podjęcie działań przez służby
interwencyjne.
Każdy z zastosowanych w systemie czujników powinien umożliwiać wizualizacje
przeprowadzonych pomiarów na wykresach. Czujniki temperatury nawierzchni asfaltowej powinny
zostać z kolei wtopione na powierzchni asfaltu na głębokości 5 cm. Czujnik analogowo -
częstotliwościowy do określania stanu nawierzchni podaje temperaturę powierzchni jezdni (0 cm)
oraz temperaturę na głębokości 5 cm. Czujnik wykonuje pomiar przewodności, a uzyskana wielkość
umożliwia określenie stanu nawierzchni (sucha, wilgotna, mokra, zasolona). Do systemu ostrzegania
przed gołoledzią można przyłączyć tablice informacyjną dla kierowców poruszających się po danej
drodze. Tablica taka została przedstawiona na poniższym rysunku.
Rysunek 12: Tablica wizualizacji parametrów drogowych.
Urządzenia przeprowadzające pomiary założonych parametrów wyposażone są zazwyczaj w
szeregowy interfejs RS-232. Aby możliwe było przesyłanie wyników pomiarów drogą radiową
należy wyposażyć system pomiarowy w konwerter sygnałów RS-232 na Ethernet. Konwerter tego
typu został przedstawiony poniżej.
Str89z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Rysunek 13: Konwerter sygnału RS – 232 na Ethernet.
Przełącznik sieciowy umożliwi podłączenie kilku urządzeń pomiarowych do systemu transmisji
danych. Do przełącznika sieciowego podłączony zostanie oprócz konwerterów terminal radiowy.
Terminal radiowy stanowi połączenie systemu ostrzegania przed gołoledzią z systemem transmisji
danych w mieście Głogów. Umożliwi to wizualizację warunków atmosferycznych panujących na
drogach w biurach odpowiedzialnych za stan dróg. Biura te muszą być wyposażone w komputery z
odpowiednim oprogramowanie umożliwiającym komunikację z urządzeniami pomiarowymi.
Zasilacze awaryjne UPS mają za zadanie podtrzymanie zasilania podczas wystąpienia przerw w
dostarczaniu energii. Zasilacze UPS powinny zapewnić podtrzymanie zasilania przez co najmniej 1
godzinę. Dobór odpowiedniego zasilacza zależy od poboru mocy przez urządzenia wchodzące w
skład systemu pomiarowego. Na poniższym schemacie przedstawiono sposób połączenia urządzeń
systemu ostrzegania przed gołoledzią.
Str90z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
7.5.4 SYSTEM STEROWANIA SYGNALIZACJĄŚWIETLNĄ
Użytecznym systemem dla komunikacji miejskiej jest możliwość sterowania sygnalizacją
świetlną urządzeniami korzystającymi z transmisji radiowej. Umożliwia to wyposażenie pojazdów
uprzywilejowanych takich jak karetki pogotowia, wozy strażackie czy radiowozy policyjne w
terminale umożliwiające sterowanie sygnalizacją na skrzyżowaniu znajdującym się na trasie
przejazdu.
Celem takiego systemu jest stworzenie możliwie optymalnych warunków przejazdu przez miasto
w razie interwencji. System bezprzewodowego sterowania sygnalizacją skróci czas dotarcia ekipy
ratowniczej do miejsca zdarzenia.
Przed wdrożeniem systemu należałoby się zastanowić, które z przedstawionych poniżejrozwiązań jest sprawniejsze:
� podczas przejazdu pojazdu uprzywilejowanego przez skrzyżowanie wszystkie światła naskrzyżowaniu będą czerwone,
� podczas przejazdu pojazd uprzywilejowany będzie miał światło zielone, a pozostałeczerwone.
Rozwiązaniem technicznym takiego systemu są współpracujące ze sobą radiomodemy. Struktura
takiego systemu składać się będzie z nadajników umieszczonych w pojazdach uprzywilejowanych i z
odbiorników zamontowanych w szafach teletechnicznych sygnalizacji świetlnych przy
skrzyżowaniach.
Str91z134
Rysunek 14: Schemat poglądowy działania
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Nadajnik systemu umieszczony jest w pojeździe uprzywilejowanym. Zadaniem nadajnika jest
generowanie komunikatów i wysyłanie ich do odbiornika w celu ich realizacji. Komunikat zawiera
adres nadajnika oraz informacje sterujące.
Na skrzyżowaniu należy zainstalować odbiornik radiomodemowy z odpowiednią czułością i
selektywnością w celu wykrywania i odbierania komunikatów adresowanych do niego. Odbiornik
musi być wyposażony w interfejs (np. RS 232) pozwalający podłączyć system do sterowników PLC
sterujących sygnalizacją świetlną na danym skrzyżowaniu.
Należy użyć urządzeń (nadajników i odbiorników) o zasięgu pozwalającym na swobodne i
bezpieczne sterowanie sygnalizacją. Zmiana sygnalizacji wymaga kilku sekund, dlatego też pojazd
musi wysłać komunikat adekwatnie wcześniej. Ten warunek eliminuje podczerwień jako rozwiązanie
techniczne, które stosowane jest w komunikacji tramwajowej. Przy przejeździe pojazdu przez
skrzyżowanie nie wiemy na którym pasie pojazd będzie się znajdywał, dlatego zasięg podczerwieni i
jego kierunkowość wiązki jest niewystarczająca dla projektowanego systemu.
Kolejnym, także ważnym zastosowaniem takiego systemu jest możliwość stworzenia płynnego
przejazdu przez kolejne, znajdujące się po sobie skrzyżowania. Instalując na pierwszym
skrzyżowaniu radiomodem z nadajnikiem (lub terminal radiowy, wykorzystujący tworzoną lokalną
sieć dostępową), a na kolejnych odbiorniki możliwe jest koordynowanie ruchem w taki sposób, aby
pojazd wjeżdżając na skrzyżowanie pierwsze miał możliwość przejazdu przez pozostałe bez
zatrzymywania się. Zwiększa to znacznie płynność ruchu na lokalnych drogach i przepustowość dróg
oraz obniża znacznie emisję spalin przez stojące w korkach pojazdy.
Str92z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
7.6 INNE OGÓLNODOSTĘPNE USŁUGI PUBLICZNE ON-LINE DLAOBYWATELI
7.6.1 E-MUZEUM
Celem programu e-muzeum jest propagowanie kultury regionalnej oraz informowanie o
wydarzeniach kulturowych w regionie za pomocą obszernej witryny internetowej. Za jej
pośrednictwem możliwa będzie sprzedaż i rezerwacja biletów. Prawidłowe działanie programu e-
muzeum wymaga jednak zapewnienie stałego szerokopasmowego dostępu do Internetu. Z punktu
widzenia transmisji danych najkorzystniejszą strukturą sieci informatycznej muzeum będzie lokalna
sieć wyposażona w serwer z firewallem. Serwer ten służyłby do przechowywania wszelkich
opracowań i eksponatów w wersji elektronicznej. Na serwerze tym zainstalowana byłaby aplikacja
umożliwiające dokonywanie rezerwacji i kupna biletów przez Internet. Serwer byłby urządzeniem
zawierającym bazy danych informujące o dostępnych w muzeum eksponatach.
Sieć transmisji danych umożliwia między innymi:
� komputerową ewidencję zbiorów muzealnych,
� interaktywne wystawy,
� galerie internetową,
� digitalizacje zasobów biblioteki muzealnej,
� rozwój elektronicznego systemu informacji i promocji muzeum,
� podłączenie wszystkich działów muzeum do Internetu.
Komputerową ewidencję zbiorów muzealnych można osiągnąć tworząc bazę danych zawierającą:
� opis przedstawianego obiektu lub przedmiotu wraz z kartą ewidencyjną,
� galerią zdjęć lub kilka wybranych zdjęć,
� bazę danych z systemem wyszukiwania niezbędnych danych,
� aplikację obsługującą ruch muzealiów, poprzez stworzenie wewnętrznej bazy danych
określającej takie informacje o eksponatach jak:
o konserwacja,
o wypożyczanie,
o wystawy,
Str93z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
o miejsca przechowywania, itp,
� komputerową ewidencję danych w oparciu o protokoły zapewniające bezpieczeństwo
zgromadzonych danych,
� archiwizację danych w postaci obrazu, dźwięku, obrazu i dźwięku, dokumentacji
projektowych, itp.,
� aplikację umożliwiającą zarządzanie dokumentacją dotyczącą eksponatów muzealnych.
Dla prawidłowego funkcjonowania programu e-Muzeum należy stworzyć dodatkową platformę
wymiany dokumentów urzędniczych pomiędzy Muzeum a Urzędem Miasta Głogów np. poprzez
projektowany system transmisji danych (e-administracja). Dedykowanym środowiskiem dla baz
danych jest język skryptowy PHP. Umożliwia on oddzielenie dostępu do bazy przez administratora
bazy i klienta. Oznacza to, że zamieszczone na serwerze znajdującym się w muzeum zbiory muzealne
mogą być uaktualniane i modyfikowane przez informatyka z muzeum.
7.6.2 INTERNET DLA MIESZKAŃCÓW GŁOGOWA
System transmisji danych dla miasta Głogowa planuje się zbudować w oparciu o system dostępu
radiowego klasy punkt – wielopunkt. Taka konfiguracja umożliwia jego łatwą implementację oraz
ułatwia ewentualną rozbudowę poprzez dodanie dodatkowych segmentów stacji bazowej i kolejnych
terminali radiowych.
Urządzenia teletransmisyjne wymagają odpowiedniej infrastruktury zabezpieczającej ich pracę.
Najbardziej wymagającym urządzeniem jest oczywiście Stacja Bazowa (BTS) jednak dla wszystkich
urządzeń systemu wymagania są podobne: powinny one dysponować odpowiednim zestawem
zabezpieczeń elektrycznych (podtrzymanie zasilania, zabezpieczenia antyprzepięciowe) oraz
adekwatnym do lokalizacji i potencjalnych zagrożeń zabezpieczeniem przed niepowołaną, fizyczną
ingerencją.
Założono, że na potrzeby systemu transmisji danych w mieście Głogów zostanie
wykorzystana radiowa sieć dostępowa zaprojektowana w oparciu o urządzenia elektroniczne LMDS.
Punkty dostępowe wyposażone zostaną w abonenckie terminale radiowe pracujące w odpowiednich
sektorach stacji bazowej.
Str94z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
7.6.3 PUBLICZNE PUNKTY DOSTĘPU DO SZERKOPASMOWEGOINTERNETU
Realizacja publicznych punktów dostępowych do Internetu zwanych także HotSpotami odbywać
się będzie w oparciu o sieci WLAN (Wireless Local Area Network). Skrót ten stosowany jest
wymiennie z innym określeniem, a mianowicie Wi-Fi (Wireless Fidelity).
Do komunikacji w ramach publicznych punktów dostępowych wykorzystuje się urządzenie
zwane acces pointem, które zarządza ruchem w obrębie sieci bezprzewodowej.
Publiczne punkty dostępowe są zazwyczaj zlokalizowane w ogólnie dostępnych miejscach, takich
jak centra handlowe, restauracje, lotniska, a nawet większe skwery miejskie, aby sprostać rosnącym
wymaganiom klientów, wymagających możliwości ciągłego dostępu do informacji oraz rozrywki.
Wiele publicznych punktów dostępowych jest zazwyczaj instalacjami darmowymi, choć czasem
przeglądaniu witryn towarzyszą dodatkowe reklamy lub opłata za dostęp do sieci, która wliczona jest
np. w posiłek. Niektóre hotspoty wymagają natomiast stałej opłaty.
Aby móc korzystać z bezpłatnego punktu dostępowego należy:
� wyposażyć komputer w bezprzewodową kartę sieciową,
� skonfigurować kartę do pracy z publiczną siecią bezprzewodową,
� połączyć się z siecią WI-FI (procedura łączenia zależy od zastosowanego systemu
operacyjnego i lokalnego operatora)
Szybki rozwój technologii teleinformatycznych wpłynął na powstanie kilku standardów sieci
WLAN. Jednak na całym świecie największą popularność zdobył system oznaczony symbolem
802.11b. Technologia ta pozwala na osiągniecie transferu z prędkością do 11 Mbps. Oznacza to, że
przesyłanie danych odbywa się ponad 150 razy szybciej niż przez modem analogowy, lub komórkę z
GPRS. Uzyskiwane osiągi mogą znacznie odbiegać od powyższych założeń w zależności od ilości
osób, które aktualnie korzystają z tej samej sieci oraz od odległości naszego urządzenia od nadajnika
sieci WLAN.
Pojedynczy punkt dostępowy do sieci 802.11b może pokrywać swym zasięgiem nawet do 300
metrów otaczającej go przestrzeni. Należy pamiętać jednak o tym, że sygnał, z którego korzystają
publiczne punkty dostępowe słabo przenika przez ściany. W praktyce może to oznaczać konieczność
Str95z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
stosowania kilku access pointów w jednej sieci Wi-Fi.
Typowym punktem dostępowym jest urządzenie firmy Access Point Cisco – Aironet 1100.
Pozwala ono na proste i bezpieczne zrealizowanie bezprzewodowej sieci WLAN oraz przejmuje
piecze nad zabezpieczeniem transmisji wraz z autentyfikacją użytkowników. Charakteryzuje się dużą
wydajnością, łatwością zarządzania i niskimi kosztami eksploatacji. Urządzenie to posiada także
rozwiązania pozwalające na przyszłą rozbudowę. Cisco Aironet 1100 jest wyposażony w pojedynczy
moduł radiowy w standardzie 802.11b z możliwością rozbudowy, zintegrowaną anteną dipolową oraz
system montażu umożliwiający łatwą instalacji w dowolnej orientacji oraz różnorakich pomieszczeń.
Dodatkowo zalety tego urządzenie to:
� obsługa do 16 VLAN-ów (pozwala np. na oddzielenie ruchu gości od pracowników),
� nadawanie pakietom odpowiednich priorytetów,
� dzięki usłudze proxy Mobile IP umożliwia utrzymanie sesji otwartych przez użytkownika
podczas przemieszczania się go pomiędzy podsieciami,
� zarządzanie z poziomu przeglądarki internetowej, interfejsu znakowego, FTP, Telnet
� zapewnia bezpieczeństwo bezprzewodowych sieci LAN (oparta na standardzie 802.1x).
Dla miasta Głogowa planuje się utworzenie punktów dostępowych w miejscach publicznych,
które będą działać w oparciu o szkielet miejskiego systemu transmisji danych. Punkty dostępowe
składać się będą z następujących elementów:
� terminala radiowego, który będzie stanowił połączenie z siecią transmisji danych w mieście
Głogów,
� przełącznika sieciowego,
� access pointu, z którym drogą radiową będą się mogły komunikować wybrane urządzenia w
miejscu instalacji,
� zasilacza UPS.
Wszystkie urządzenia będą umieszczone w szafce teletechnicznej o odpowiedniej ochronie IP.
Str96z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
7.6.4 KIOSK INFORMACYJNY
Podstawową funkcją „kiosków informacyjnych” jest dostarczenie niezbędnych informacji o
sprawach dotyczących codziennych czynności i pracy Centrum Ratownictwa. Urządzenia takie
powinny być umieszczane w najbardziej dostępnych publicznie miejscach. Kiosk informacyjny
umożliwia zainstalowanie publicznego punktu dostępowego z możliwością dostępu do Internetu.
Technologie zastosowane przy budowie kiosku powinny umożliwiać podjęcie przez system interakcji
z użytkownikiem.
Dzięki zastosowaniu wbudowanego dotykowego ekranu lub klawiatury z touchpadem
użytkownik może sam dokonywać wyboru funkcji znajdujących się na ekranie monitora. System
reaguje na komendy (dotknięcie ekranu lub toutchpada) operatora i podejmuje zaprogramowane
wcześniej akcje. Czas potrzebny systemowi na odebranie żądania i podjęcie interakcji to ułamek
sekundy. Prostym przykładem wykorzystania jest możliwość zaimplementowania przeglądarki www
w komputerze, do którego dołączony jest monitor dotykowy.
Zamiast touchpada i klawiatury użytkownik ma tylko ekran. Każde jego dotknięcie komputer
analizuje tak, jak kliknięcie myszą.
Prosta i intuicyjna obsługa polegająca na dotykaniu ekranu i w ten sposób porozumiewaniu się z
komputerem umieszczonym w „kiosku informacyjnym” sprawia, że nawet osoby nie mające
doświadczenia w pracy na komputerze nie będą miały żadnych problemów z korzystaniem z takiego
urządzenia. Duże możliwości multimedialne systemu dają szeroki obszar zastosowań:
� prosta i intuicyjna obsługa,
� błyskawiczny dostęp do informacji i usług,
� elastyczne oprogramowanie,
� idealny punkt reklamowy i informacyjny,
� wysoki poziom bezpieczeństwa danych,
� niskie koszty eksploatacji,
� wiele możliwych konfiguracji systemu,
� możliwość instalacji dodatkowych urządzeń,
� wytrzymała na dewastacje i estetyczna obudowa,
Str97z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Budowa „kiosku informacyjnego” oparta jest na specjalnym komputerze PC w odpowiednio
dostosowanej do potrzeb zamawiającego obudowie. Komputer z zainstalowanym systemem
operacyjnym i odpowiednim oprogramowaniem w zależności od pełnionych funkcji umożliwia
komunikację z użytkownikiem za pomocą:
� klawiatury i touchpada – specjalnie wzmacniana (wandalo-odporna) i wodoszczelna
klawiatura posiada klasę szczelność IP65. Umożliwia ona komunikację z komputerem, jak z
pomocą zwykłej klawiatury, przy czym należy zauważyć, iż dla potrzeb internetu klawiatura
może posiadać dodatkowe klawisze takie, jak: @, €, $, :-) czy :-(. Z racji tego, iż klawiatura
może być wykonana ze stali nierdzewnej, to może być użyta do stworzenia punktu
informacyjnego dostępnego publicznie i znajdującego się na zewnątrz budynku. W zależności
od przeznaczenia i pełnionych funkcji klawiatura może też posiadać blok klawiszy
numerycznych do łatwiejszego wprowadzania ciągów cyfr. Można zainstalować również
touchpad, który zastępuje swoją funkcjonalnością zwykłą mysz komputerową. Składa się on z
płytki odpowiednio zabezpieczonej, która reaguje na ruchy palca w zależności od przesuwania
odpowiednio wskaźnikiem myszki na ekranie. Oprócz płytki służącej do przemieszczania
kursora po ekranie touchpad wyposażony jest również w dwa przyciski, które odpowiadają
przyciskom myszki komputerowej.
� ekranu dotykowego – monitor pokryty specjalną warstwą, która odpowiada za
przekazywanie sygnałów pochodzących z miejsca dotknięcia powierzchni ekranu.
Używanych jest wiele technologii rozpoznawania dotknięcia ekranu.
Gdy trzeba zapewnić najwyższą jaskrawość i ostrość obrazu, należy zwrócić uwagę na tą
technologię inteligentnych ekranów dotykowych. Jako ekran dotykowy z litego szkła i bez powłok
metalicznych lub warstw z tworzywa sztucznego, jest ona nie do zdarcia i działa nawet po
zarysowaniu. Stosując ekran dotykowy w postaci nakładki uzyskuje się obraz o najwyższej możliwej
jakości, ponieważ między użytkownikiem a obrazem nie ma nic oprócz przejrzystego szkła.
W przypadku wykorzystywania ekranu dotykowego oraz konieczności wpisania treści stosowane
jest specjalne oprogramowanie przedstawiające wirtualną klawiaturę. Jest ona wtedy wyświetlana na
monitorze, a operator pisze po niej jak po normalnej klawiaturze. Ekrany zamontowane w „kiosku
informacyjnym” mogą również być odpowiednio zabezpieczone, aby możliwe było umieszczenie jej
na zewnątrz budynku. Stopień szczelności, który może posiadać taki panel wynosi IP65.
Str98z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Zainstalowany komputer posiada w zależności od wymagań klienta płytę główną, która obsługuje
procesory firmy Intel lub AMD, co zapewnia wiele opcji konfiguracyjnych w zależności od wymagań
stawianych „kioskowi”. Wszystkie wersje „kiosku” posiadają popularne interfejsy do podłączenia
urządzeń zewnętrznych oraz do komunikacji poprzez sieć (Ethernet, IRDA, USB). Możliwości
rozszerzenia funkcjonalności „kiosku informacyjnego” jest wiele. Można zainstalować w nim:
� kamerę internetową dającą możliwość na przykład dołączenia do wysyłanej informacji
obrazu,
� drukarkę dzięki której można przenieść na papier potrzebne informacje,
� głośniki pomagające wytworzyć odpowiedni nastrój prezentowanych danych albo
zastosowanie lektora jako pomocnika w zdobywaniu informacji w punkcie informacyjnym,
� czytnik kart umożliwiający profilowanie informacji pokazywanych na ekranie.
W „kiosku informacyjnym” w zależności od wymagań może być zainstalowany system
operacyjny Windows lub Linux. Aplikacja sterująca pracą urządzenia jest ściśle dopasowana do
pełnionych przez nie funkcji. Może ona służyć do wysyłania poczty elektronicznej z możliwością
obsługi kamery internetowej, aplikacja umożliwiająca przeglądanie zawartości stron internetowych
lub zawierająca prezentację multimedialną.
7.6.5 SKLEPY INTERNETOWE
Strona główna index.php zawiera powitanie, krótką reklamę oraz przedstawia działalność firmy.
Strona informacje.php zawiera adres siedziby sklepu, numery telefonów i podstawowe informacje
związane z prowadzoną działalnością. Chcąc dokonać zakupu poprzez Internet należy się
zarejestrować. Po wybraniu pola rejestracja wyświetli się strona login.php. Na tej stronie klient
wypełnia formularz. Jeżeli formularz został wypełniony poprawnie, to na monitorze zostaną
wyświetlone dane klienta przy jednoczesnym ich zapisaniu w bazie danych w kategorii sklep_klienci.
Ważne jest aby klient pamiętał swój login i hasło, które będzie obowiązkowe do dokonania zakupów
przez Internet.
Po wejściu na stronę zakupów (zakup.php) wczytana zostaje baza danych zawierająca asortyment
Str99z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
sklepu. Baza danych zawiera najczęściej nazwę produktu, opis, cenę oraz zdjęcie przedmiotu zakupu.
Po dokonaniu wyborów produktów istnieje zazwyczaj możliwość akceptacji bądź rezygnacji z
zakupu wybranych przedmiotów za pomocą funkcji akceptuj/wyczyść. Wybierając funkcję wyczyść
powracamy do bazy danych z asortymentem danego sklepu i mamy możliwość ponownego wyboru
interesujących nas artykułów. Po akceptacji dokonanych wyborów zostaje uruchomiona strona
„kosz”.
Na tej stronie znajdować się będzie lista dokonanych przez nas zakupów. Chcąc dokonać
transakcji należy zaakceptować podaną listę zakupów i podać poprawny login i hasło. Po podaniu
danych otwierana jest strona form.php, która łączy się z bazą danych w celu weryfikacji użytkownika
i sprawdzenia poprawności podanych przez niego danych tj. loginu i hasła.
Jeżeli podane dane są prawidłowe, to w bazie danych zostanie zapisana transakcja dokonanych
zakupów. Podstawową zaletą użytego w tym przykładzie języka PHP jest to, że kod programu
(strony, na której umieszczony jest sklep) jest widziany tylko po stronie serwera. Klient uczestniczy
w transakcji poprzez dokument HTML używając standardowej przeglądarki internetowej. Ma to
istotne znaczenie dla bezpieczeństwa danych przechowywanych na serwerze.
Str100z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Rysunek 15: Algorytm działania sieci transakcji w sieci Internet.
7.6.6 TEMATYCZNE WITRYNY INTERNETOWE
WWW (World Wide Web) jest to sieciowy system informacyjny oparty na publicznie dostępnych
i otwartych standardach IETF, W3C, ISO. Podstawowym zadaniem stron www jest publikacja
informacji. Dostęp do informacji zamieszczonych na stronach www odbywa się poprzez przeglądarki
internetowe.
Str101z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Przeglądarka internetowa jest programem komputerowym, który łączy się z serwerem na którym
zapisana jest wybrana strona internetowa.
Wszystkie istniejące strony www możemy klasyfikować pod względem:
� tematyki,
� treści,
� układu graficznego,
� sposobu prezentowania informacji,
� technologii w jakiej dane informacje są prezentowane.
Ze względu na przeznaczenie wyróżnić możemy:
� wizytówki – są to najczęściej strony www małych firm lub osób prywatnych świadczących
jakieś usługi. Taka wizytówka składa się z kilku stron zawierających krótki opis
przedstawiający działalność danej firmy, oferowane przez tą firmę produkty czy usługi,
� witryny tematyczne – są to witryny, na których zamieszczane są porady, artykuły, galerie
zdjęć i fora dyskusyjne. Witryny takie umożliwiają uzyskanie szczegółowych i interesujących
informacji. Umożliwiają porozumiewanie się z innymi użytkownikami Internetu oraz
zadawanie pytań poprzez dyskusje prowadzone za pomocą forum internetowego,
� strony domowe – każdy z użytkowników Internetu ma możliwość stworzenia własnej strony
www poświęconej dowolnej tematyce. Ostatnio popularne stają się blogi, które umożliwiają
stworzenie własnej strony www zawierającej grafikę (zdjęcia, obrazki),
� internetowe galerie – stanowią możliwość zaistnienia i wykazania swoich umiejętności dla
wielu artystów. Często galeria internetowa stanowi element witryny tematycznej i przedstawia
fotografie związane z tematem witryny internetowej,
� witryny jako czasopisma – przeznaczone są do publikowania informacji i wiadomości o
bieżących wydarzeniach. Obecnie już coraz więcej redakcji umieszcza na swojej stronie www
wiadomości odnośnie kolejnego numeru tygodnika czy miesięcznika. Niektóre z gazet
umieszczają nawet wybrane artykuły na stronie internetowej, artykuły archiwalne czy kupony
na prenumeratę czasopisma,
� internetowe aukcje i sklepy – umożliwiają zakup potrzebnych nam przedmiotów oraz
sprzedaż rzeczy dla nas już niepotrzebnych. Sklep internetowy umożliwia firmie wejście na
nowy rynek, pozyskanie nowych klientów bez barier terytorialnych. Przy sklepach
Str102z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
internetowych należy zadbać o bezpieczeństwo dokonywanych przez Internet transakcji.
Bezpieczeństwo to uzyskuje się poprzez stosowanie autoryzacji i uwierzytelnienia. Chcąc
dokonać zakupu lub sprzedaży należy założyć konto posiadające oryginalną nazwę i hasło o
wystarczającym stopniu trudności. Nazwa konta i podanie poprawnego hasła umożliwia
dostęp do dokonywania transakcji przez Internet.
Tworzenie stron www odbywa się w odpowiednim języku kodowania. Może to być HTML lub
XML. Dokument HTML jest zwykłym dokumentem tekstowym o ustalonym kodowaniu znaków
składającym się z elementów (znaczników). Element zwykle składa się z trzech części:
� znacznika początkowego (w formie <znacznik>),
� zawartości elementu (tekst i/lub inne elementy),
� znacznika końcowego (w formie </znacznik>),
Elementy kodowania mogą też mieć przypisane atrybuty precyzujące znaczenie danego elementu.
Atrybuty wraz z ich wartościami wpisuje się wewnątrz znacznika początkowego (<znacznik atrybut =
"wartość">). Niektóre elementy nie muszą, a niektóre wręcz nie mogą posiadać znacznika
końcowego (np. element br służący do rozpoczęcia nowego wiersza tekstu).
Elementem głównym każdego dokumentu HTML jest html. Element główny zawiera dwa kolejne
elementy:
� head (nagłówek dokumentu),
� body (zasadnicza treść dokumentu).
Element head zawiera tytuł strony oraz informacje dodatkowe niewidoczne w dokumencie, takie
jak autor, data, słowa kluczowe i itp. Wewnątrz elementu body zawarte są wszystkie pozostałe
elementy mogące zawierać tekst, wstawiać grafikę i itp. Na początku dokumentu poza elementem
html powinna się jeszcze znaleźć informacja o zastosowanym typie dokumentu, wskazująca na użytą
wersję HTML.
Str103z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
7.6.7 STRONY INTERNETOWE DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Istniejące techniki tworzenia stron internetowych pozwalają na tworzenie witryn dostępnych dla
osób niepełnosprawnych wzrokowo. Komputery przekazują użytkownikowi większość informacji w
sposób wizualny. Osoby niewidome nie mają dostępu do informacji prezentowanych w takiej formie.
Obecne techniki projektowania serwisów www umożliwiają przetworzenie wyświetlanych
informacji i przekazanie ich w formie dostępnej dla osoby niepełnosprawnej. Dla osób niewidomych
opracowano programy odczytu ekranu, które analizują informacje wyświetlane na ekranie komputera
i przekazują je użytkownikowi za pomocą mowy syntetycznej lub pisma Braille'a. Programy te
współpracują z powszechnymi przeglądarkami serwisów www takimi jak: Microsoft Internet
Explorer i Netscape Navigator.
Czwarta wersja języka HTML umożliwia tworzenie stron www dla osób niepełnosprawnych.
Tworzenie takich stron wymaga opisania informacji nietekstowych, takich jak obrazy, animacje,
filmy i applety javy w sposób dostępny dla osób niewidomych. Autor takich stron powinien zapewnić
dostęp do linków, pól formularzy, przycisków aktywnych obszarów aktywnych map za pomocą
klawiatury.
Poniżej zostały zaprezentowane możliwości rozwiązywania podstawowych problemów dla osób
niewidomych.
� Obrazy. Oprogramowanie odczytu ekranu nie jest w stanie rozpoznać jego treści, a jedynie
poinformować o napotkaniu na obraz. Tworząc strony www przeznaczone dla osób
niepełnosprawnych stosuje się dodatkowe informacje tekstowe opisujące znajdujący się na tej
stronie obraz. Opis obrazu powinien być krótki i treściwy aby można go skutecznie
przedstawić za pomocą mowy syntetycznej. Dla obrazów wymagających obszerniejszego
opisu (mapy, schematy) należy stosować linki „Description” (opis). Linki te należy
umieszczać w pobliżu obrazu. Za pomocą linków wczytywana zostaje strona z obszernym
opisem danego obrazu, mapy, schematu oraz fotografii czy wykresu.
� Linki tekstowe. Treść linków tekstowych powinna być zwięzła i znacząca. Osoba niewidoma
nie jest w stanie sprawnie odnaleźć interesującego jej fragmentu tekstu czy strony. Osoba
niewidoma odczytuje sekwencyjnie kolejne występujące na danej stronie linki. Tworząc
Str104z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
serwis dla osób niepełnosprawnych wzrokowo należy unikać linków, których treści niewiele
znaczą, np.: („kliknij tu”, „Więcej informacji”). Link tekstowy musi zawierać dokładniejsze
informacje o stronie, do której się odnosi.
� Linki graficzne. Stanowią podobny problem dla osób niewidomych jak umieszczone na
stronie obrazy. Problem ten rozwiązuje się w analogiczny sposób stosując dodatkowy opis
tekstowy (ALT tag text).
� Linki nawigacyjne. Dla stron zawierających linki nawigacyjne lub spisy treści, należy
zastosować na ich początku dodatkowy link, który umożliwi przejście niewidomej osobie do
zasadniczej części strony. Osoba widząca potrafi szybko pominąć grupę linków
nawigacyjnych. Osoba niewidoma zmuszona jest do „czytania” strony sekwencyjnie, tzn. od
początku do końca, co zmusza ją do każdorazowego wysłuchania informacji o linkach
nawigacyjnych i zmniejsza efektywność przeglądania strony. Zastosowanie na początku
strony linku „Przejdź do treści” w znacznym stopniu ułatwi osobą niewidomym poruszanie się
po informacjach zawartych na stronie internetowej.
� Aktywne mapy. Obsługa aktywnych map umieszczanych na stronie www odbywa się po
stronie użytkownika – klienta. Widzący użytkownik wskazuje na ekranie za pomocą myszki
pewien punkt należący do jednego z aktywnych regionów mapy, a następnie przeglądarka
wczytuje stronę odpowiadającą wybranemu regionowi. Osoba niewidoma nie jest w stanie
użyć myszki i bezpośrednio wskazać interesujący ją obszar na mapie. Dla osób
niepełnosprawnych wzrokowo należy stworzyć listę linków opisujących poszczególne
obszary mapy.
� Tabele. Dla tabel umieszczonych na stronach internetowych przeznaczonych dla osób
niewidomych należy przygotować dodatkowe opisy zwięźle informujące czego dana tabela
dotyczy. Wiersze oraz kolumny powinny także zawierać precyzyjne opisy tak, aby niewidomy
wysłuchując co dana tabela przedstawia w pełni mógł ją zrozumieć.
� Formularze. Najistotniejsze przy tworzeniu formularza jest poprawne przypisanie etykiety
dla każdego elementu formularza. Etykiety formularza powinny znajdować się po jego lewej
stronie lub bezpośrednio nad nim. Należy unikać kilku pól formularza w jednej linii.
Wszystkie graficzne przyciski formularza powinny być uzupełnione o alternatywny opis
tekstowy, aby niewidoma osoba była w stanie uruchomić odpowiednią czynność.
� Automatyczne odświeżanie. Tworząc strony internetowe dla osób niepełnosprawnych nie
Str105z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
należy stosować częstego odświeżania zawartości strony. Osoba niewidoma odbiera zawarte
na stronie informacje za pomocą mowy syntetycznej. Odświeżenie zawartości strony
spowoduje, że program odczytu ekranu rozpocznie odczytywać wyświetloną stronę od
początku.
Dodatkowe wskazówki przy tworzeniu stron www dla osób niepełnosprawnych wzrokowo:
� należy unikać umieszczania na stronach przemieszczających się napisów, których program
odczytu ekranu nie jest w stanie rozpoznać,
� alternatywna obsługa strony internetowej za pomocą klawiatury przeznaczonej dla osób
niewidomych,
� strony powinny być również dostępne dla osób niedowidzących lub słabo widzących,
� możliwość wyboru wielkości czcionek i barw wyświetlanych na ekranie.
Str106z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
7.6.8 TELEFONIA INTERNETOWA
VoIP, czyli Voice over Internet Protocol po Polsku zwana telefonią internetową jest dość szeroko
wykorzystywana w innych krajach. Ogólnie mówiąc telefonia internetowa jest to telefonia
wykorzystująca łącza internetowe. Polega to na tym, że głos rozmówcy zamieniany jest w bramce
voip na pakiety i przesyłany siecią internetową.
Podstawowym zyskiem dla klienta lub instytucji korzystającej z telefonii VoIP jest obniżenie
kosztów wykonywanych rozmów telefonicznych. Telefonia ta pozwala na wykonywanie rozmów na
telefony stacjonarne po znacznie niższych stawkach niż obowiązujące u operatorów telefonii
tradycyjnej. W wyniku korzystania z telefonii VoIP zidentyfikowano następujące korzyści:
1. VoIP dla prywatnych abonentów. Posiadając rozbudowaną infrastrukturę informatyczną w
mieście można zaproponować mieszkańcom telefonie IP, zamiast telefonii zwykłej.
Zaprojektowany dla Głogowa system LMDS nadaje się do tego typu połączeń ze względu na
swoją dużą przepustowość. Oczywiście należy zapewnić również odpowiednio dobre łącze
internetowe, które będzie pozwalało na dobrą jakość rozmów. Połączenia takie są znacznie
tańsze niż połączenia poprzez tradycyjne łącza telefoniczne. Koszt zakupu urządzeń przez
klienta jest opłacalny w porównaniu z kosztem wykonywanych rozmów poprzez łącza
tradycyjne. Aby abonenci mogli dzwonić poprzez sieć IP muszą zakupić odpowiednie
urządzenia. W takim przypadku może on zakupić specjalizowany telefon IP, który ma
możliwość podłączenia do sieci Internet i posiada wydzielony port dla sieci lokalnej.
2. VoIP dla instytucji. Instytucje państwowe jako większe jednostki mogą zainwestować
odpowiednio większą ilość pieniędzy. Inwestując w VoIP w dużych instytucjach można
pomyśleć o tym, by były one połączone w ten sposób między sobą, aby połączenia mogły być
wykonywane pomiędzy nimi za darmo. W takim przypadku w każdej z instytucji musi
znajdować się odpowiednia brama VoIP, która konwertowałaby sygnał telefonii tradycyjnej na
pakiety telefonii VoIP. Również połączenie to umożliwiało by dzwonienie do na zwykłe
telefony po niższych stawkach.
3. VoIP dla firm. Chyba nie ma firm, w której jednym z głównych narzędzi pracy nie byłby
telefon. Również dla tych jednostek wykorzystanie telefonii VoIP jest bardzo opłacalne.
Mniejsze firmy mogą wykorzystać rozwiązania takie jak dla osób indywidualnych. Natomiast
firmy rozproszone po całym kraju lub świecie mogą zastosować rozwiązania droższe, łącząc
Str107z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
bezpośrednio swoje filie. Można również wybrać strefę odpowiednią dla innej lokalizacji
firmy i wykonywać połączenia po obniżonych kosztach.
Kilka lat temu pojawiły się komunikatory VoIP, takie jak Skype, czy Tlenofon pozwalające na
rozmowy głosowe. Wystarczy zainstalować odpowiedni program, podłączyć mikrofon i słuchawki
lub głośniki i już możemy porozumiewać się głosowo z innymi użytkownikami. W pierwszym
stadium rozwoju przewidziano rozmowy głosowe tylko przy użyciu komputera oraz odpowiedniego
oprogramowania. Jednak firmy zdając sobie sprawę, że ludzie mają potrzebę wykonywania połączeń
telefonicznych do abonentów telefonii tradycyjnej postawiły również na rozwój tej dziedziny, czyli
połączenia pomiędzy telefonią tradycyjną a użytkownikami telefonii internetowej.
W ostatnich latach zaobserwowano znaczny zrost w wykorzystaniu przez ludzi komputera i
mikrofonu do nagrywania głosu ludzkiego. W proces ten uwikłane jest próbkowanie sygnału, który
jest słyszany przez komputer. Próbkowanie to przebiega z dużą szybkością (8000 próbek na sekundę
lub więcej), a następnie próbki te przechowywane są w pamięci komputera lub w pliku. Każda
próbka jest taką małym kawałkiem ludzkiego głosu bądź innych nagrywanych dźwięków. VoIP
bazuje na tej samej myśli, ale różnica jest taka, że próbki audio nie są przechowywane lokalnie.
Zamiast tego są one wysyłane poprzez sieć IP do innych komputerów i tam odtwarzane.
Oczywiście jest więcej wymagań aby VoIP pracował poprawnie. Kiedy nagrywamy próbki głosu,
komputer musi skompresować te dźwięki więc wymaga jakiejś ilości miejsca w pamięci i z
pewnością nagrywa w jakimś zakresie częstotliwości. Istnieją numery sposobów kompresji audio,
algorytm, które są powiązane ze sposobem kompresji/dekompresji lub prościej kodowania. Istnieje
wiele kodeków dla rozmaitych aplikacji (np. rejestratory audio, odtwarzacze muzyki lub filmów) oraz
dla telefonii internetowej, które są optymalizowane do kompresji głosu, znacząco redukują pasmo
używając równych nieskompresowanych strumieni audio. Kodeki głosu są optymalizowane w ten
sposób aby wyostrzyć wymawiane słowa kosztem dźwięków zewnętrznych i są ustawione na zakres
częstotliwości mowy ludzkiej. Nagrywanie muzyki i innych dźwięków nie daje bardziej dobrych
efektów, gdy zastosujemy kodeki mowy, ale jest odpowiednie dla celów telefonii internetowej.
Dźwięki są nagrywane przez komputer i kompresowane w małe próbki. Próbki są zbierane w
większe kawałki i umieszczane w pakiecie danych wysyłanym przez sieć IP. Ten proces jest
nazywany pakietyzacją. Ogólnie można założyć, że pojedynczy pakiet IP może zawierać 10 lub
więcej milisekund dźwięku. Popularne są pakiety z 20 lub 30 milisekundami dźwięku.
Str108z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Tak jak pocztówka wysłana systemem pocztowym, tak niektóre z pakietów IP mogą pozostać
zagubione. Kodeki muszą zrekompensować stratę po zagubionych pakietach, poprzez wypełnianie
dziur z dźwiękiem, co jest akceptowalne dla ludzkiego ucha. Proces ten jest referowany jako
ukrywanie straconych pakietów (PLC19). W niektórych przypadkach pakiety wysyłane są
wielokrotnie w kolejności aby zapobiec gubieniu pakietów. Metoda ta jest nazywana
nadmiarowością. Innym sposobem do adresowania zagubionych pakietów zwanym jako
przedwczesna korekcja błędów, jest zawieranie pewnej informacji z wcześniej transmitowanego
pakietu w następnych pakietach. Poprzez zastosowanie operacji matematycznych możliwe jest
odtworzenie pakietu straconego na podstawie informacji bitowych zawartych w pakietach sąsiednich.
Zdarza się, iż pakiety podobnie jak kartki pocztowe czasami się opóźniają. Jest to szczególny
problem dla systemów VOIP ponieważ głos, który dotarł w opóźnionych pakietach jest za stary aby
można go było odtworzyć. Dlatego stare pakiety są odrzucane tak jakby nigdy nie dotarły. Jest to
akceptowalne tak samo jak w PLC, gdzie algorytmy wygładzają dźwięk tak, że dla ludzkiego ucha
jest to nie zauważalne.
Komputery mierzą opóźnienie pakietów i oczekują, że opóźnienie to będzie stałe, choć może
jednak maleć i wzrastać. Zmiany opóźnienia (zwane jitter20) są najbardziej frustrujące dla urządzeń
IP. Ogólnie mówiąc dobre sieci mają opóźnienia mniejsze niż 100 ms, aczkolwiek opóźnienia rzędu
400 ms są akceptowalne (szczególnie w systemach satelitarnych). Skutkiem „jitter-a” jest głos
przerywany, co merytorycznie oznacza, że pewna ilość pakietów jest kolejkowana zanim dźwięk
zostanie odtworzony i kolejka ta może się zwiększać i zmniejszać w czasie aby zredukować liczbę
zgubionych pakietów, spóźnionych pakietów lub zredukować opóźnienie „usta-ucho”. Taki sam
„bufer adaptacyjny jitter” jest użyty w nagrywarkach CD i innych urządzeniach, które mają do
czynienia z opóźnieniem.
Wideo pracuje na takiej samej zasadzie jak głos. Informacja wideo otrzymywana bezpośrednio z
kamery jest dzielona na małe porcje, kompresowane kodekiem i umieszczane w małe pakiety a
następnie wysyłane poprzez sieć IP. VoIP nie jest limitowany jedynie do komputerów osobistych.
Jest zaimplementowany w różnorakich urządzeniach, takich jak telefony IP, adaptery terminali
19 PLC – Packet Loss Concealment (odnosi się do metody ukrywania faktu zgubienia pakietu)20 jitter – drganie
Str109z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
analogowych oraz bramki.
Wirtualnie każde urządzenie na świecie używa standardów dzwonienia w czasie rzeczywistym
(RTP21) dla transmisji pakietów audio i wideo pomiędzy komunikującymi się komputerami. Przed
tym jak dane audio i wideo zostaną wysłane pomiędzy dwoma komputerami, różne protokoły muszą
zostać użyte do znalezienia urządzeń. Protokoły, które są za to odpowiedzialne są nazywane
protokołami sygnalizacyjnymi. Najbardziej popularnymi są protokół H.32322oraz SIP23. Oba polegają
na statycznym zaopatrzeniu, RAS24, DNS25, TRIP26, ENUM27 oraz innych protokołach aby znaleźć
innych użytkowników.
Oba protokoły mają swoje początki w 1995 roku, kiedy to naukowcy szukali rozwiązania
problemu jak nawiązać połączenie pomiędzy komputerami, które będą wymieniać strumienie danych
głosowych i wideo. H.323 cieszyło się pierwszym komercyjnym sukcesem spowodowanym tym, że
został opracowany i ITU opublikowało go szybko na początku roku 1996. Z drugiej strony SIP
rozwijał się rozwijał się znacznie wolniej w IETF. Wersja próbna została opublikowana w 1996 r.,
lecz wersja ostateczna w 1999 r.. SIP był korygowany przez lata i w 2002 opublikowany jeszcze raz.
Zasadniczo H.323 i SIP pozwalają użytkownikowi na robienie tych samych rzeczy tzn. ustalanie
połączenia multimedialnego, mimo iż różnią się znacząco w zamyśle. H.323 zapożyczyło dużo z
istniejących systemów połączeniowych i jest protokołem binarnym, a SIP nie adoptuje wiele z
elementów informacyjnych które się znajdowały w istniejących systemach i jest protokołem
bazującym na ASCII.
Kilka dokumentów porównuje oba protokoły i stwierdzono, że:
� H.323
• lepsza współpraca z PSTN28,
• lepsza współpraca z wideo,
• znakomita współpraca z istniejącymi systemami wideo,
21 RTP – Real-Time Transport Protocol (jest to protokół, jaki urządzenia w sieciach IP wysyłają i odbierają media,tak jak np. systemy VoIP oraz systemy wideokonferencji bazujące na IP
22 H.323 – standard do komunikacje multimedialnych w sieciach pakietowych przełączanych23 SIP – Session Initiation Protocol (protokół IETF do ustalania sesji multimedialnych)24 RAS – Sernice Remote Access Sernice (odnosi się do usługi łączenia komputera z innymi zdalnymi)25 DNS – Domain Name System (zamiana nazw na odpowiadające adresy IP)26 TRIP – Telephony Routing over IP (jest taktyką kierowania ruchem IP w sposób dynamiczny)27 ENUM – tłumaczy adresy IP na numery telefonów28
Str110z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
• znakomity pasmo przenoszenia DTMF.
� SIP
• implementacja SIP jest łatwiejsza do rozpowszechniania i rozwiązywania problemów.
Telefonia IP wykorzystuje dwa typy protokołów:
� sygnalizacyjne, których zadaniem jest utrzymywanie komunikacji pomiędzy dwoma
urządzeniami,
� przesyłowe, odpowiadające za przesył głosu w sieciach IP.
Protokołami tworzącymi VoIP są:
� Protokoły IP: SIP, LTP, H.323, SCCP, MGCP, Megaco, IASX, STUN, ENUM, TRIP,
SIMPLE< RTP, PINT, SCTP, T.37, T.38, COPS,
� Protokoły ITU: SS7, SIUP,
� Standardy związane z ITU: P.1010,
� OSP, PacketCable
Telefonia softwarowa
Tradycyjna telefonia internetowa polega na połączeniu pomiędzy dwoma komputerami i
przesyłaniu głosu pomiędzy nimi. Aby było to możliwe wystarczy mieć komputer osobisty,
odpowiednie oprogramowanie oraz mikrofon i głośniki lub słuchawki. Jako najpopularniejszy w tym
rodzaju połączeń uważa się program SKYPE, który to jest uważany za najbardziej rozwinięty i
dopracowany. Jednak istnieje wiele programów, które pozwalają na tego typu połączenia. Są to m.in.:
� SKYPE,
� Tlenofon,
� Net2Phone,
� Babble,
� VoipBuster,
� wlPhone,
� Eteria,
� New Phone,
Str111z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
� eFon,
� Halo Interia,pl
� Callfromweb,
� VoipCheap.
� lub też komunikatory z opcją głosową:
� Nawijka,
� NetMetting,
� ICQ,
� Gadu Gadu,
� Google Talk.
Wszystkie programy lub moduły do programów pozwalają na połączenia z tradycyjnymi liniami
telefonicznymi. Jest to o tyle ważne, że nie każdy musi posiadać komputer. W podejściu tym możemy
wykonywać połączenia na tradycyjne linie telefoniczne. W niektórych przypadkach można dzwonić z
telefonów analogowych na oprogramowanie znajdujące się w komputerze.
Inne urządzenia VoIP
Połączenia VoIP można wykonywać również przy pomocy dedykowanych urządzeń. Rozwiązanie
takie jest bardzo dobre w przypadku wykonywania dużej ilości połączeń. Urządzenia te zapewniają
również lepszą jakość prowadzonych rozmów. Są one wygodniejsze w użyciu od zestawu słuchawek
i mikrofonu. Do urządzeń VoIP zaliczamy:
1. telefon na porcie USB,
2. telefony VoIP,
3. zwykły telefon po Ethernecie,
4. VoIP na stałe.
Najprostszym rozwiązaniem jest podłączenie telefonu przez komputer. Dostępnych jest wiele
aparatów, które wystarczy przyłączyć kablem do portu USB i odpowiednio skonfigurować, tak aby
móc wykonywać rozmowy. Dostępne są również przejściówki, które pozwalają podłączyć zwykły
telefon do portu USB. Jedno z ciekawszych rozwiązań proponuje firma Siemens. Poprzez klucz USB
Str112z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
można podłączyć bezprzewodowo niektóre modele telefonów stacjonarnych tej firmy. Po
uruchomieniu i konfiguracji użytkownik telefonu sam z poziomu menu słuchawki telefonicznej
wybiera czy chce dzwonić przez zwykłą linie telefoniczną, czy taniej przez Internet.
Wadą telefonów podłączanych do portu USB jest nadal wymaganie posiadania komputera, który
musi być włączony aby móc odbierać i wykonywać rozmowy. Aby się od niego uniezależnić można
wykorzystać telefon VoIP. Tego typu urządzenia z wyglądu przypominają tradycyjny telefon
analogowy ze słuchawką i klawiaturą numeryczną. Jednak telefony VoIP podłączane są przez złącze
RJ-45 do routera lub switcha.
Do wykonywania i odbierania rozmów VoIP możemy też wykorzystać zwykły analogowy telefon.
Należy go tylko podłączyć do sieci Ethernet lub do Internetu. Dokonać można tego za pomocą
dostępnych na rynku urządzeń. Jeżeli chcemy korzystać nie tylko z VoIP, ale także przy okazji
stworzyć domową sieć komputerową to warto wybrać router z dodatkowymi wyjściami
telefonicznymi. Urządzenie to ma wbudowane gniazda telefoniczne (RJ-11) umożliwiające
podłączenie do VoIP dla zwykłych analogowych telefonów. Możemy z nich wykonywać połączenie
VIP, ale tylko przez sieci działające na podstawie protokołu SIP.
Z myślą o użytkownikach, którzy posiadają już sieć LAN i router i chcą tylko do niej podłączyć
telefon stworzono adapter VoIP – Ethernet. Wyposażone są one w port do sieci LAN (RJ-45) i
gniazdo telefoniczne, do którego przyłączamy analogowy telefon.
Str113z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
7.6.9 SYSTEM ŚLEDZENIA KRYMINALISTÓW
Europejskim pierwowzorem w monitorowaniu ruchów przestępców z wykorzystaniem systemu
satelitarnego GPS była Wielka Brytania. To dzięki satelitom możliwe jest 24 godzinne śledzenie
recydywistów, złodziei samochodów, pedofilów, którzy muszą nosić elektroniczne urządzenie, jako
obowiązek i jednocześnie warunek zwolnienia z więzienia. Pozycja każdego kryminalisty noszącego
nadajnik GPS może być określona z dokładnością do kilku metrów.
Wiedza o lokalizacji danej osoby pozwoli na kontrolę np. warunków łamania aresztu domowego,
a także uniemożliwi np. przestępcom seksualnym na zbliżanie się do szkół i przedszkoli.
Zestaw śledzenia składa się z nadajnika GPS oraz sprzączki. Rozdzielenie urządzeń wyzwoli
alarm powiadamiający centrum kontroli o tym zdarzeniu.
Str114z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
7.6.10 Identyfikacja psów za pomocą mikrochipa.
Identyfikacje zwierząt rozpoczęto kilkaset lat temu. Od tamtej pory zmieniają się technologie
znakowania zwierząt. Cel nakowania zwierząt wciąż jest ten sam – nadanie zwierzęciu tożsamości.
Stosowane metody znakowania opierały się na identyfikacji wizualnej jak również identyfikacji
integralnie związanej ze zwierzęciem (tatuaż).
Najnowszą, coraz bardziej popularną metodą identyfikacji zwierząt jest identyfikacja za pomocą
wszczepionego zwierzęciu mikrochipa. Prowadzona w prawidłowy sposób identyfikacja za pomocą
mikrochipa jest najdoskonalszą i najmniej szkodliwą spośród dotychczasowych metod.
Stworzenie dobrze zorganizowanego systemu rejestracji współpracującego z prawidłowo prowadzoną
identyfikacją zwierząt stanowi o skucesie i jest gwarancją na uzyskanie zamierzonego celu, którym
jest uzyskanie tożsamości oznakowanego zwierzęcia.
MikrochipMikrochip jest urządzeniem pasywnym potrzebującym do jego aktywacji fal radiowych
generowanych przez czytnik.
Mikrochip zbudowany jest z:
• układu scalonego, zaprogramowanego losowym 15 cyfrowym numerem,
• ferrytowego rdzenia,
• kondensatora, na który nawinięta jest miedziana cewka pełniąca funkcję anteny.
Cały układ mikrochipa zatopiony jest w laserowo zaklejoną kapsułkę o wymiarach 9mm x 1,5mm.
Urządzenie aktywowane jest przez fale radiowe generowane przez czytnik. W mikrochipie
Str115z134
Ilustracja 1: Mikrochip
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
następuje przetworzenie odebranego z czytnika sygnału a następnie wysłanie fali radiowej
zawierającej numer identyfikacyjny mikrochipa z powrotem do czytnika. Czytnik następnie dekoduje
odebrany sygnał i wyświetla na ekranie numer identyfikacyjny. Odległość czytnika od mikrochipa w
momencie odczytu numeru identyfikacyjnego wacha się w granicach od 5cm do 30cm.
Czytniki mikrochipów możemy podzielić ze względu na funkcjonalność na kilka grup:
• czytniki kieszonkowe – zasięg do 10cm,
• czytniki standardowe – zasięg do 30cm,
• czytniki bramkowe,
Str116z134
Ilustracja 2: Czytnik kieszonkowy o
zasięgu do 10cm.
Ilustracja 3: Czytnik standardowy o
zasięgu do 30cm.
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
• czytniki “pole readers” wyposażone w wysięgnik zawierający antenę,
Mikroprocesor nie wymaga wymiennych źródeł zasilania co pozwala na funkcjonowanie urządzenia
przez średni czas życia zwierzęcia.
Mikroprocesory zapewniają stałą oraz unikalną pod względem kodu identyfikacje, która jest odporna
na bieg czasu (np. wybarwianie się z biegiem czasu tatuaży).
Implantacja mikroprocesora.
Implantacja mikrochipa polega na wszepieniu pod skóre niewielkiego chipa. Odbywa się to za
pomocą hypodermicznej igły, która wyglądem przypomina zwykłą igłę o troche większej średnicy.
Str117z134
Ilustracja 4: Czytnik bramkowy.
Ilustracja 5: Czytniki typu "pole readers".
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Mikrochip może być aplkiowany za pomocą implantera, który wyglądem przypomina pistolet.
Istnieją dwa miejsca na ciele psa lub kota, w których można umieszczać mikrochipy:
• podskórnie na grzbiecie zwierzęcia, pomiędzy łopatkami,
• podskórnie, w środkowej części szyi po jej lewej stronie.
Na zachodzie zabieg wszczepiania mikrochipa przeprowadza się zazwyczaj podczas pierwszego
szczepienia (5-8 tydzień życia).
Str118z134
Ilustracja 6: Igła hypodermiczna do implantacji mikrochipa.
Ilustracja 7: Implanter.
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
System rejestracji.
Gwarancję poprawnego działania i wpełni wykorzystania systemu identyfikacji psów stanowi
baza danych oraz prosty i przejrzysty algorytm rejestracji zwierząt w tej bazie. Idealnym rozwiązanie
jest stworzenie jednej ogólnopolskiej bazy danych o psach z mikrochipami.
Każdy obywatel naszego kraju, posiadający psa z wszczepionym mikrochipem ma możliwość
zarejestrowania zwierzęcia w “Internetowej Bazie Danych Zwierząt Oznakowanych” prowadzonej
przez Centrum Rejestracji i Identyfikacji Polskiego Towarzystwa Rejestracji i Identyfikacji Zwierząt.
Dane zwierzęcia i jego właściciela zostaną zapisane w bazie danych a numer identyfikacyjny
mikrochipa zostanie również wysłany do Brukseli, gdzie mieści się EUROPETNET czyli europejska
baza danych.
Na potrzeby miasta Głogów można stworzyć odrębną bazę danych o psach i ich właścicielach z
pobliskich gmin.
W bazie danych powinny zawierać sie takie informacje jak:
• dane właściciela (imię, nazwisko, adres, nr PESEL lub nr dowodu osobistego),
• dane psa (imię, płeć, data urodzenia, rasa, maść, znaki szczególne, identyfikator, numer,
ostatnie szczepienie przeciwko wściekliźnie).
W tworzonej bazie danych należałoby również stowrzyć rejestr psów agresywnych, takich które
wymagają pozwolenia na ich posiadanie.
Wprowadzenie usługi w mieście Głogów.
W celu wprwadzenia usługi w mieście Głogów, należy przedewszystkim zapewnić wszystkim
placówką weterynaryjnym szerokopasmowy dostęp do Interneu.
Dane o oznakowanych zwierzętach umieszczane będą w Internetowej Bazie Danych Zwierząt
Oznakowanych. Dla potrzeb miasta przewiduje się stowrzenie odrębnej bazy danych, zawierającej
dodatkowe funkcję. W takiej bazie danych powinna znajdować się lista zwierząt niebezpiecznych –
agresywnych.
Ośrodki weterynaryjne zostaną podłączone pod tworzoną, radiową sieć szerokopasmowego dostępu
do internetu. W tym celu należy każdą lecznice, w której odbywać się będzie znakowanie zwierząt
wyposażyć w punkt dostępowy składający się z:
• terminala radiowego,
Str119z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
• anteny terminalnej,
• routera,
• switcha,
• bloku zasilającego.
Stworzona, na potrzeby miasta Głogów, baza danych przechowywana będzie na serwerze
zewnętrznym. Przechowywane w niej dane muszą być zabezpieczone przed niepowołanym dostępem.
Zabezpieczenie to polegać może na autoryzacji i identyfikacji osób korzystających z bazy. Informacje
w bazie danych umieszczane i uaktualniane będą przez lekarzy weterynarii.
Ostatnim etapem wprowadzania usługi identyfikacji psów za pomocą mikrochipa będzie wyposażenie
strażników miejskich w czytniki mikrochipów.
Str120z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
8 FINANSOWANIE ZADAŃ ZAWARTYCH W ROCZNYM PLANIE DZIAŁAŃ
Możliwe źródła finansowania zadań ujętych w strategii:
1. Fundusze własne Gminy:
� Środki finansowe zabezpieczone w budżecie miasta. Zadania do realizacji określane będą w
Rocznym Planie Działań i w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym.
2. Fundusze krajowe w ramach realizowanych programów rządowych.
3. Fundusze Unii Europejskiej:
� Środki finansowe dostępne w ramach Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej,
� Fundusz Spójności,
� Europejski Bank Inwestycyjny,
� Inicjatywy Wspólnotowe,
� Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweski Mechanizm
Finansowy.
Fundusze dostępne na rynku kapitałowym, w tym kredyty i pożyczki z instytucji komercyjnych,
w tym:
• Fundusz Poręczeń Unijnych,
• Fundusz Rozwoju Inwestycji Komunalnych.
Jak przedstawiono już na wstępie strategii zakłada się, iż podstawowym źródłem finansowania
zaplanowanych do realizacji zadań na rzecz budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w
Głogowie będą fundusze strukturalne Unii Europejskiej. Środki te, pochodzące m.in. z Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego wsparte budżetem państwa
są i będą dostępne w kolejnych latach poprzez Sektorowe Programy Operacyjne (SPO) wynikające z
zapisów Narodowego Planu Rozwoju.
Poniżej zostały przedstawione działania SPO, w ramach których beneficjenci mogą ubiegać się o
współfinansowanie projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego w okresie 2004-2006.
Jeśli chodzi pozyskanie środków na realizację projektów infrastrukturalnych, to niewątpliwe
największa uwaga beneficjentów powinna skupić się na działaniu 1.5 „Infrastruktura społeczeństwa
Str121z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
informacyjnego” Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, którego celem
głównym jest:
„wspieranie rozwoju województw poprzez rozbudowę regionalnej i lokalnej infrastruktury
społeczeństwa informacyjnego, a także wyrównanie dysproporcji w zakresie dostępu i
wykorzystania Internetu oraz innych Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych (ICT)
pomiędzy regionami w Polsce i UE oraz w układzie wewnątrz regionalnym, a w szczególności
pomiędzy dużymi ośrodkami, a obszarami wiejskimi i małymi miastami”.
Jak wynika z założeń działania cel główny będzie osiągnięty poprzez:
� zapewnienie powszechnego, szybszego i bezpieczniejszego dostępu do Internetu dla
przeciwdziałania marginalizacji terenów zdefaworyzowanych, tj. obszarów wiejskich i
małych miast,
� rozwój dostępu do infrastruktury komunikacji elektronicznej w szczególności na obszarach
wiejskich i w małych miastach,
� wykorzystanie nowych Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych (ICT) dla realizacji
usług publicznych,
� rozwój e-usług publicznych spełniających specyficzne potrzeby obywateli,
� użycie Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych do poprawienia efektywności pracy
administracji (e-administracja).
Wsparcie w ramach tego działania będzie występować w następujących rodzajach projektów
pilotażowych służących wdrożeniu dwóch działań przewidzianych w dokumencie e-Europe 2005
Action Plan:
a. Budowa lub rozbudowa lokalnych lub regionalnych szerokopasmowych i bezpiecznych sieci,
współdziałających ze szkieletowymi sieciami regionalnymi lub krajowymi.
b. Budowa, przebudowa lub wyposażenie inwestycyjne centrów zarządzania sieciami
regionalnymi lub lokalnymi.
c. Budowa i wdrażanie platform elektronicznych dla zintegrowanego systemu wspomagania
zarządzania na poziomie wojewódzkim, powiatowym i gminnym, najchętniej z połączeniem
szerokopasmowym.
d. Projekty związane z przygotowaniem instytucji publicznych (np. lokalnej i regionalnej
Str122z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
administracji samorządowej, ochrony zdrowia, edukacji, (z wyłączeniem e-rynku pracy), do
elektronicznego obiegu dokumentów, elektronicznej archiwizacji dokumentów oraz rozwoju
elektronicznych usług dla ludności z wykorzystaniem podpisu elektronicznego, w tym między
innymi tworzenie systemów informacji przestrzennej (GIS) oraz modernizacja infrastruktury
informatycznej, bezpieczny Intranet, jeśli stanowić będą część szerszego projektu
wymienionego w punktach 1-3, 5-6 Działania 1.5 ZPORR.
e. Tworzenie publicznych punktów dostępu do Internetu poprzez:
• aktywne Telecentra,
• pasywne, do których zaliczamy Infornaty (jeśli będą stanowić część szerszego projektu w
ramach Działania 1.5. ZPORR),
• model pośredni, do których zaliczamy różne rozwiązania wykorzystujące dostęp do
Internetu dla poprawy efektywności merytorycznej statutowych celów instytucji i
organizacji pożytku publicznego w obiektach publicznie dostępnych jak np.: bibliotekach
publicznych, domach kultury, szkołach wyższych, świetlicach gminnych (za wyjątkiem
szkół i bibliotek pedagogicznych oraz innych instytucji wspieranych w tym zakresie przez
SPO „Rozwój Zasobów Ludzkich 2004-2006”), najchętniej z połączeniem
szerokopasmowym.
f. Budowa lub rozbudowa lokalnych lub regionalnych bezpiecznych sieci teleinformatycznych
służących zapewnieniu dostępu szerokopasmowego, zwłaszcza na terenach wiejskich i
małych miast przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii (np. transmisja satelitarna, droga
radiowa).
W ramach ZPORR można także pozyskać środki finansowe na realizację projektów
nawiązujących do budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego z następujących działań:
� działania 1.1. „Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu
konkurencyjności regionów”, poddziałanie 1.1.2 „Infrastruktura transportu publicznego”.
Współfinansowanie dotyczyć będzie m.in. zakupu oraz montażu urządzeń z zakresu
telematyki służących komunikacji publicznej, jak np. elektroniczne systemy dystrybucji i
identyfikacji biletów oraz elektroniczne systemy informacji dla podróżnych,
� działania 1.3 „Regionalna infrastruktura społeczna”. Na wsparcie finansowe mogą liczyć
projekty uwzględniające zakup systemów informatycznych poprawiających zarządzanie oraz
Str123z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
zakup sprzętu komputerowego dla potrzeb obiektów dydaktycznych, naukowo-badawczo-
rozwojowych w ramach szkolnictwa wyższego oraz jako wyposażenie szpitali poprawiające
regionalny system ochrony zdrowia,
� działania 1.4 „Rozwój turystyki i kultury”. Wsparcie będzie dotyczyło utworzenia systemów i
centrów informacji turystycznej oraz kulturalnej poprzez nowoczesne i interaktywne sieci
informacji internetowej,
� działania 1.6 „Rozwój transportu publicznego w aglomeracjach”. Kwalifikowane będą
projekty identyczne jak dla podziałania 1.1.2.
� działania 2.1 „Rozwój umiejętności powiązany z potrzebami rynku pracy i możliwości
kształcenia ustawicznego w regionie”. W ramach działania przewiduje się m.in.
wykorzystanie technik informacyjnych i komunikacyjnych dla potrzeb rynku pracy.
� działania 3.5 „Lokalna infrastruktura społeczna”. O dotację na zakup sprzętu komputerowego
mogą ubiegać się lokalne ośrodki zdrowia.
Przedsiębiorcy planujący tworzyć i rozwijać w swoich firmach usługi e-biznes mogą skorzystać z
Sektorowego Programu Operacyjnego „Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw”. Na ten cel
przewidziano:
� działanie 1.5 „Rozwój systemu dostępu przedsiębiorstw do informacji i usług publicznych on-
line”. Działanie dotyczy przedsięwzięć podejmowanych na poziomie krajowym i pozwoli na
stworzenie usług platform elektronicznych na poziomie krajowym przeznaczonych głównie
dla przedsiębiorstw. Działanie jest skierowane na rozwój oprogramowania spełniającego
standardy krajowe dla usług on-line,
� działanie 2.3 „Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez
inwestycje”. Wsparcie będzie skierowane na wdrożenie nowoczesnych technologii
informacyjnych i komunikacyjnych przez MŚP oraz zakup nowoczesnych i innowacyjnych
urządzeń.
Kolejnym programem oddziaływującym na budowę i rozwój społeczeństwa informacyjnego jest
Sektorowy Program Operacyjny „Rozwój Zasobów Ludzkich”. O dotację w ramach SPO RZL można
ubiegać się z:
- działania 1.1 „Rozwój i modernizacja instrumentów i instytucji rynku pracy”. Wsparcie
Str124z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
mogą otrzymać projekty z zakresu tworzenia i wdrożenia nowych skutecznych narzędzi i
metod pracy dla usług na rzecz zatrudnienia, w tym wzmocnienie powiązań pomiędzy
poziomem lokalnym i regionalnym, a także administracją centralną oraz zastosowanie
nowoczesnych technologii komunikacyjnych i informacyjnych,
- działania 2.1 „Zwiększenie dostępu do edukacji – promowanie kształcenia ustawicznego”.
Kwalifikujące będą projekty mające na celu tworzenie centrów kształcenia na odległość w
niewielkich szkołach na wsi, tworzenie Internetowych centrów informacji multimedialnych
w szkołach i bibliotekach pedagogicznych wraz z wyposażeniem w sprzęt komputerowy,
- działania 2.2 „Podnoszenie jakości nauczania w odniesieniu do potrzeb rynku pracy”.
Wsparcie będzie dotyczyło zakupu komputerów dla szkół podstawowych, gimnazjów i szkół
ponadgimnazjalnych, w tym także dla kolegiów nauczycielskich, centrów kształcenia
ustawicznego i centrów kształcenia praktycznego,
- działania 2.4 „Wsparcie zdolności administracyjnych” na szczeblu centralnym i
regionalnym. Dotacja może przeznaczona na wsparcie techniczne i finansowe związane ze
szkoleniami.
Finansowanie projektów zakresu społeczeństwa informacyjnego zakłada także Sektorowy
Program Operacyjny „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój
obszarów wiejskich” w ramach Działania 2.6. Rozwój i ulepszanie infrastruktury technicznej
związanej z rolnictwem poprzez instalację indywidualnych stałych łączy internetowych.
W dniu 26 lipca 2005 roku Rada Ministrów zatwierdziła Program Operacyjny dla wykorzystania
środków finansowych w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego
oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Środki te stanowią niejako uzupełnienie dla funduszy
strukturalnych UE i stwarzają jednostkom samorządu terytorialnego szansę na pozyskanie dotacji w
zakresie m.in.
� wspierania doradztwa i informacji dla jednostek samorządu terytorialnego oraz sektora
pozarządowego (w tym w zakresie e-Governance),
� opracowania odpowiednich instrumentów edukacyjnych oraz promowanie partnerstw
lokalnych. Preferowane będą projekty polegające na pracowanie nowoczesnych platform
edukacyjnych z wykorzystaniem platform elektronicznych,
Str125z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
� modernizacji usług administracji centralnej i samorządowej oraz poprawie wydajności
i wdrożeniu najlepszych praktyk poprzez wykorzystanie najnowszego oprogramowania
i technologii informatycznych.
Pozostałe programy Unii Europejskiej wspierające budowę i rozwój społeczeństwa
informacyjnego:
1. e-TEN. W społeczeństwie informacyjnym przedsiębiorcy i administracja publiczna
dostarczają coraz więcej usług drogą elektroniczną. Takie rozwiązania pozwalają zmniejszyć
koszty, usprawnić komunikację i korzystać z nieograniczonych możliwości dostępu do wiedzy
i informacji. Dzięki sieci teleinformacyjnej możliwe jest stworzenie równych szans dostępu
do rynku niezależnie od miejsca zamieszkania. Program e-Ten (wcześniejsza nazwa Ten-
Telecom) jest programem Unii Europejskiej, którego celem jest wspieranie i przyspieszanie
rozwoju społeczeństwa informacyjnego i przeciwdziałanie rosnącym dysproporcjom w
różnych regionach Unii Europejskiej tak, aby wyeliminować tworzenie podklas
informacyjnych. e-TEN wspiera finansowo wprowadzanie na rynek unijny usług lub aplikacji
działających w sieciach telekomunikacyjnych. Można zatem powiedzieć, że e-TEN stymuluje
rozwoju usług elektronicznych w Unii Europejskiej. Podstawowym celem programu e-Ten
jest niwelowanie różnic w poziomie rozwoju państw członkowskich Unii Europejskiej.
Pozostałe cele to:
� realizacja zadań interesu publicznego,
� popieranie rozwoju e-Społeczności,
� zwiększenie konkurencyjności przemysłu europejskiego,
� wzmocnienie wewnętrznego rynku i popieranie rozwoju rynku europejskiego,
� budowanie spójnego rynku unijnego pod względem ekonomicznym i społecznym,
� popieranie nowych działalności prowadzących do tworzenia nowych miejsc pracy.
2. IDA - Interchange of Data between Administrations. Misją Programu IDA II (Interchange
of Data between Administrations – wymiana danych pomiędzy administracjami) jest
wspieranie implementacji polityki i działalności Wspólnot przez koordynację procesu
tworzenia transeuropejskich sieci telematycznych pomiędzy administracjami wszędzie tam,
gdzie jest niezbędna wymiana danych w skali europejskiej. Program IDA jest zarazem
narzędziem niezbędnego reengineeringu procesów biznesowych administracji. Prace
Str126z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
programu IDA skupiają się na następujących obszarach działań:
� Wspieranie implementacji sieci sektorowych w obszarach priorytetowych dla Wspólnot,
� Rozwijanie narzędzi współdziałania i ich wykorzystania w sieciach sektorowych,;
� Rozszerzanie korzyści płynących z sieci na przedsiębiorstwa i obywateli Wspólnot,
� Współpraca z administracjami krajowymi oraz z innymi podmiotami Wspólnot.
3. 6 Program Ramowy. Jest narzędziem Unii Europejskiej, za pomocą którego finansuje ona
badania w Europie. Program przygotowywany jest przez Komisję Europejską i zatwierdzany
wspólnie przez Radę i Parlament Europejski. Do priorytetów tematycznych należą m.in.
technologie i społeczeństwo informacyjne.
4. NeDAP (The Northern eDimension Action Plan). Program dotyczy współpracy państw
bałtyckich w zakresie budowy społeczeństwa informacyjnego i rozwoju technologii
informatycznych, zainicjowany i koordynowany przez Radę Państw Morza Bałtyckiego
(CBSS). W ramach tej organizacji opracowano „The Northern eDimension Action Plan” jako
inicjatywę komplementarną do działań w zakresie społeczeństwa informacyjnego w Unii
Europejskiej i państwach kandydackich. Głównym celem NeDAP jest rozszerzenie
transgranicznej współpracy zmierzającej do rozwoju regionalnego, szczególnie w zakresie
technologii informacyjno-komunikacyjnej oraz rozwoju społeczeństwa informacyjnego w
regionie. NeDAP składa się z 7 rozdziałów:
� Szybkie sieci naukowo - badawcze i zaawansowane, szerokopasmowe aplikacje,
� ICT Security,
� e-Skills,
� e-Commerce,
� e-Government,
� Indicators,
� e-Environment.
5. e-Content. Jest to wieloletni program Wspólnoty odnoszący się do stymulacji, rozwoju i
wykorzystywania europejskich treści informacyjnych w postaci cyfrowej w sieciach
globalnych oraz promocji zróżnicowania językowego w społeczeństwie informacyjnym.
Program e-Content uznany został za jeden z elementów realizacyjnych planu działania
„eEurope 2002 - An Information Society for All”. Realizowany jest w trzech liniach
tematycznych:
Str127z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
� Poprawa dostępności oraz rozszerzenie zakresu wykorzystywania informacji sektora
publicznego,
� Intensyfikacja produkcji treści informacyjnych osadzonych w wielojęzycznym oraz
wielokulturowym otoczeniu,
� Zwiększenie dynamiki rynku produkcji treści w postaci cyfrowej.
6. Program wspólnotowy e-Safe. Jego idea koncentruje się na trzech głównych zagadnieniach:
� budowa bezpiecznego otoczenia np. przez utworzenie europejskiej sieci szybkiej wymiany
informacji i reagowania, wzmocnienie działań samoregulacyjnych oraz kodeksów
postępowania,
� opracowanie i zastosowanie skuteczniejszych systemów filtrowania oraz programowego
blokowania wybranych kategorii treści,
� uświadamianie możliwej szkodliwości niektórych treści dostępnych w Internecie np. przez
tworzenie sieci wymiany informacji, wspieranie badań socjologicznych.
Str128z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
9 SYSTEM WDRAŻANIA STRATEGII
Dokument pn. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w
Głogowie” stanowi punkt wyjścia w osiągnięciu założonych celów strategicznych, które zostały
zdefiniowane we wstępie opracowania.
„eGłogów…” prezentuje założenia techniczno – funkcjonalne tworzonej w mieście sieci
teleinformatycznej oraz systemu transmisji danych stanowiąc jednocześnie fundament dla rozwoju
usług świadczonych drogą elektroniczną.
Prezentowana strategia wskazuje przede wszystkim gdzie należy skoncentrować wysiłek i środki
finansowe, aby osiągnąć jak największą korzyść dla mieszkańców Głogowa. „eGłogów…” jako
przedsięwzięcie długofalowe i otwarte nowym wyzwaniom powinno stać się przedmiotem szerokiej
debaty publicznej, uwzględniającej zarówno gremia decyzyjne, opiniotwórcze jak również głos
społeczeństwa.
Rekomenduje się, aby prezentowana strategia została przyjęta do realizacji w formie Uchwały
Rady Miejskiej. Osobą odpowiedzialną za prawidłowe wdrażanie strategii będzie Prezydent Miasta
Głogowa przy wsparciu administracyjnym Urzędu Miasta. System wdrażania na poziomie Urzędu
Miasta w Głogowie powinien obejmować następujące zadania:
� przygotowanie dokumentacji dla projektów wynikających z przedstawionych działań,
� występowanie z wnioskami o dofinansowanie projektów,
� przeprowadzenie procedur wyboru wykonawców,
� kontraktowanie,
� monitorowanie przebiegu prac w ramach poszczególnych projektów,
� opracowywanie kwartalnych i rocznych raportów,
� prowadzenie rozliczeń finansowych,
� prowadzenie działań promocyjnych i informacyjnych.
Za poszczególne zakresy zadań odpowiadają komórki organizacyjne Urzędu Miasta w Głogowie,
zgodnie ze swoją właściwością i zakresem odpowiedzialności. We wdrażaniu strategii będą także
uczestniczyć jednostki organizacyjne zainteresowane wykorzystaniem technologii informacyjnych i
Str129z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
komunikacyjnych, dla których właścicielem jest Gmina Miejska Głogów oraz pozostałe podmioty w
ramach utworzonego partnerstwa publicznego – prywatnego.
Współpraca pomiędzy wszystkimi stronami uczestniczącymi we wdrażaniu strategii (w tym
udział sektora publicznego, prywatnego i organizacji pozarządowych) polegać będzie na wspólnych
konsultacjach, wymianie doświadczeń i wiedzy oraz stałych spotkaniach monitorujących. W celu
pełnego wykorzystania założeń „eGłogów…” proponuje się powołanie stałego zespołu ds.
społeczeństwa informacyjnego obejmującego przedstawicieli:
� Urzędu Miasta w Głogowie,
� Rady Miejskiej Głogowa,
� jednostek organizacyjnych Gminy Miejskiej Głogów,
� organizacji pozarządowych,
� oraz innych grup opiniotwórczych i społecznych.
Zaleca się, aby współpraca tego zespołu zadaniowego odbywała się poprzez regularne spotkania
zainicjowane już na etapie wdrażania strategii.
Zgłaszanie projektów do realizacji w ramach założonych w strategii działań, powinno się
odbywać w oparciu o Roczny Plan Działań (załącznik do niniejszej strategii) przyjęty przez Radę
Miejską wraz z Uchwałą budżetową na kolejny rok.
Str130z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
10 MONITOROWANIE ORAZ PROMOCJA STRATEGII
Monitorowanie dokumentu „eGłogów…” i jego osiągnięć będzie polegać w głównej mierze na
prowadzeniu okresowych i końcowych sprawozdań porównujących stopień wdrożenia strategii i
poziom zaawansowania realizowanych działań inwestycyjnych określonych w Rocznym Planie
Działań. Sprawozdania będą stanowić jednocześnie podstawę do przygotowania raportów (ocena
postępów) przedkładanych w celach informacyjnych Prezydentowi Miasta, Radzie Miejskiej oraz
mieszkańcom Głogowa. Treść publikowanych raportów będzie zawierać:
� ilości projektów, które zostały zrealizowane bądź są w trakcie realizacji,
� zidentyfikowane problemy,
� porównania osiągniętych celów z zakładanymi,
� opis osiągniętych korzyści ze zrealizowania projektów,
� nazwę podmiotów uczestniczących w realizacji projektów,
� źródła finansowania i poniesione nakłady inwestycyjne,
� sposób promocji projektów.
Za prawidłowy przebieg procesu monitorowania będzie odpowiadać Prezydent Miasta Głogowa
poprzez Urząd Miasta oraz jednostki organizacyjne Gminy Miejskiej Głogów. Za gromadzenie
danych obrazujących efekty rzeczowe (produkty i rezultaty) związane z wdrażaniem strategii i
realizacją projektów odpowiedzialny będzie odpowiedni, co do przedmiotu zadania i swoich
kompetencji wydział Urzędu Miasta. Natomiast za monitorowanie wydatków będzie odpowiedzialny
Skarbnik Gminy Miejskiej Głogów wraz z podległym mu Wydziałem Finansowym.
Jeśli w raportach monitoringowych zostaną ujawnione problemy związane z realizacją projektów,
a co za tym idzie z opóźnieniami we wdrażaniu strategii, to osoby odpowiedzialne powinny podjąć
natychmiastowe działania mające na celu wyeliminowanie pojawiających się trudności.
Prezydent Miasta oprócz raportów przedkładać będzie Radzie Miejskiej Roczny Plan Działań,
który każdorazowo zostanie poddany na sesji merytorycznej dyskusji i zatwierdzony do realizacji
wraz z przyjęciem budżetu.
Str131z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
10.1 SPOSÓB PROMOCJI STRATEGII I JEJ DZIAŁAŃ
Promocja dokumentu „eGłogów…” oraz wynikających z niego działań będzie się odbywała przy
pomocy:
� sesji Rady Miejskiej,
� konferencji poświeconych podejmowanym inicjatywom na rzecz budowy i rozwoju
społeczeństwa informacyjnego,
� informacji i ogłoszeń prasowych oraz publikacji radiowo – telewizyjnych,
� spotkań z lokalną społecznością,
� miejskich stron internetowych.
O nakładach poniesionych na realizację projektów inwestycyjnych będą informować
sprawozdania z wykonania budżetu publikowane po upływie każdego roku budżetowego.
Tabela 2. Sugerowane źródła i sposób promocji „Głogów…”.
PROMOCJA
Źródło promocji Rodzaj promocji
Słowo Polskie/Gazeta Wrocławska
Gazeta Lubuska
Tygodnik Głogowski
Telewizja kablowa MASTER
Radio PLUS
Radio L
Informowanie o korzyściach płynących z wdrożeniadokumentu „e-Głogów – strategia budowy i rozwojuspołeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Str132z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
11 Zestawienie załączników.
Załącznik nr 1 – Roczny plan działań,
Załącznik nr 2 – Lokalizacja instytucji podłączonych do sieci transmisji danych,
Załącznik nr 3 – Schematy,
Załącznik nr 4 – Szacunkowa wycena realizacji działań zawartych w strategii.
Str133z134
„eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
Str134z134
top related