ภาษาไทยเพ่ือความรอบรู้ · 2019-06-27 ·...

ภ าษ า ไ ท ย เ พ อ ค ว า ม รอ บ ร

ผ ชวยศาสตราจารยเบญจมาศ ข าสกลผ ชวยศาสตราจารยปรศนา ฟองศรณย

บทท 2

ภาษาและการใชภาษา

ภาษาเปนเครองมอสอสารความคดของมนษย คอ ถอยค า วธสอ

ความในใจ และเสยงทเรยงกนอยางเปนระบบเพอสอความหมาย

นอกจากน ภาษายงมลกษณะเฉพาะตามปรบทของสถานการณ และกลม

อาชพ

ความส าคญของภาษา

1. ภาษาคอโลกทรรศน

ของผใชภาษา

เพราะฉนคด ฉน จง เปน เชนมนษยเหนอสดสด มวลสตว เดย รจฉานเกดความ ร ก ช วต กจวญญาณกอความรก ส รางสาน งานคณธรรม

พอฉนพด ฉนก เ ปน เ ชนชาวฟาเปล ง วาจา จบสายลม พรมสายน าให โลกย ม แ ลว รอง ไ ห ราย เพลงกรรมดวยน า เสยง น าค า และน าตา

คร นฉน เขยน ฉนไ ด เปน เชนพระเจาป นน า เน า เปนน าทพย กระซบผาปลกสวรรค ป นนรก ยกดาราเปดมหา วทยาลย ในจกรวาล

2. ภาษาเปนเครองมอสอความร

ความคด และความรสก

เนอเพลง ตนชบากบคนตาบอดศลปน: เจยบ วชระ ปานเอยม

ผลดอกงาม แตกกงใบจบดวงใจแมใครบงเอญไดเดนมองมาอาจจะพบเหน เหนดวยตาตนชบาขนในโรงเรยนสอนคนตาบอด

ไมอาจชมดอกชบาดวยดวงตาสองตามกรรมโลกจงมดมนไมอาจพบเหนเหมอนบางคนวาดอกผลนนมสสนรปทรงอยางไร

ขอเทจจรง

ขอเทจจรง และบางสวนเปน ขอคดเหน มกรรมโลกจงมดมน

บอดกเพยงสายตาเทานนแตจตใจกยงผกพนความงามอาจจะรบรไปตามสดกลนงามฟงเสยงวไลรมไมบงเงา

ตางกเพยงผจะชมสงจะชมส าคญในมนนนคออนใดเหตกบผลนนหรอวาใจตนชบากมความหมายไปตามคนมอง

บอดกเพยงสายตาเทานนแตจตใจกยงผกพนความงามอาจจะรบรไปตามสดกลนงามฟงเสยงวไลรมไมบงเงา

ขอคดเหน

ขอคดเหน

ขอคดเหน

สงจะงามอยกบใจบอดทใจเหนไปอยางไรไมมวนงามโลกจะสวยนนสวยไปตามจตทงามมองโลกสดใสไปในทางด

โลกจะสวยนนสวยไปตามจตทงามมองโลกสดใสไปในทางด

ขอคดเหน

3. ภาษาเปนเครองมอบนทกเรองราวทางประวตศาสตร

4. ภาษาเปนเครองมอสอสาร

ดานนโยบายการปกครอง

ครนเมอพอขนศรอนทราทตยสามารถรวบรวมอาณาจกร

สโขทย หรอกอนหนานนคนไทยยอมมความเจรญรงเรองมากแลวจง

จ าเปนจะตองมค าศพ ททเ กยวกบความเ ชอและศาสนา ยงเมอตง

อาณาจกรสโขทยขนเปนปกแ ผนแลว จงจ าเปนทจะจดระเบยบ

บานเมองและสงคม ปกครองบานเมองใหสงบสข ฉะนนค าศพททใช

เรยกชอ ต าแหนงหนาท และระเบยบบรหารราชการ รวมทงค าศพท

จรยธรรมจงเพมมากขน นอกเหนอค าศพทพน ๆ ดงกลาว โดยเฉพาะ

ในสมยพอขนรามค าแหงไดฟนฟพระพทธศาสนาโดยนมนต “สงฆราช”

ปราชญเรยนจบปฎกไตร “หลวกกวาป ในเมองนทกคน ลกแต

เมองนครศรธรรมราชมา…” ฉะนนค าบาลและค าภาษาสนสกฤตไดเพม

เขามาในภาษาไทย พรอมกบพระพทธศาสนาจ านวนมาก ค ายมจาก

ภาษาบาลสนสกฤตนนเขามาปะปนในภาษาไทย และพฒนาเ รอยมา

เปนทรบรของคนไทยทวไป จนกลายเปนสวนหนงของค าในภาษาไทย

5. ภาษาเปนเครองมอสะทอนวถชวต

วฒนธรรม และประเพณ

(1) ผทตองการเปลยนผบงคบบญชาอยเรอย ๆ

(2) ผมความรและประสบการณนอยแตส าคญตนวามความรมาก

(3) ใชเปรยบเทยบคนทแสดงอาการดอกดใจตนเตนจนตวสน

(4) แฝงอยกบคนอนโดยไมท าประโยชนให

(5) การทไดของมคามาแตไมรคณคาของสงนน

6. ภาษาเปนเครองมอสรางอาชพ

เพราะผวสชมพทมคณภาพดตองการการบ ารงทมากกวา นอกจาก

ครมบ ารงทผหญง ใชอยเปนประจ าแลว ผวของเรานนยงคงตองการการดแล

ทซมซาบล าลกสช นผว เพอใหเหนผลทเปลยนแปลงได การนเย แบรนดผเชยวชาญ

ดานความงามจากธรรมชาตของยโรปและผน าของผลตภณฑเพอผวกระจางใส

ขอแนะน า การนเย ซากระ ไวท อลตเมท เซรม ผลตภณฑใหมลาสดทจะมาชวย

ในการเผยเคลดลบอกขนสผวสชมพในความคดของสาวๆ

เพราะผวอมชมพเปยมคณภาพตองการการบ ารงทมากกวา! นอกจาก

ครมบ ารงทสาวๆใชอยเปนประจ าแลว ผวของเรานนยงคงตองการการปลอบ

ประโลม ทซมซาบล าลกสชนผว เพอให เหนผลลพธท เปลยนแปลงไดอยาง

ชดเจน การนเย แบรนดผเชยวชาญดานความงามจากธรรมชาตของยโรปและผน า

ของผลตภณฑเพอผวกระจางใส ขอแนะน า การน เย ซากระ ไวท อลตเมท

เซรม ผลตภณฑใหมลาสด ทมาจะ เ ปนผ ชวยในการเผยความลบอกข น

สผวอมชมพในอดมคตของสาวๆ

การใชภาษา

1. ค า

1. ค าและความหมาย

ความหมายโดยตรง

กนความหมายโดยนย

2. การใชค า

2.1 ควรใชค าใหตรงกบความหมาย ไดแก การน าค าไปใชใหตรงกบความหมายในประโยค

เชน

บรเวณนเปนจด.....ใหตง วาง หาบเร ลอเลอน ได (ผอนคลาย ผอนผน ผอนปรน)

เขาเปนคน.....วนประกนพรง (ผด ผลด)

มโรงออยบางแหงท.....ระบายน าเสยลงสแมน า (ลอบ ลกลอบ)

เดกคนนม.....ฉลาด โตขนคงไดเปนใหญเปนโต (แวว วแวว รองรอย)

เขาเปนคน.....ท างานสแดดสฝนไดไมทอถอย (แขงแกรง แขงขน แขงแรง แขงขอ)

บรษทสง.....เวรยามใหรกษาการณอยาง..... (เขมงวด กวดขน เขมแขง เครงครด)

2.2 ควรใชค าใหตรงกบส านวน ไดแก การใชค าใหตรงกบส านวนท าใหความหมายของส านวนถกตอง เชน

ชางตายทงตวเอาใบบวมาปดไมมด ชางตายทงตวเอาใบบวมาปด

ลมตาอาปาก เงยหนาอาปาก

ปากกดตนถบ ตนถบปากกด

แกผาเอาหนารอด ขายผาเอาหนารอด

ปญญาเทาฝาหอย ปญญาแคหางอง /ตนเทาฝาหอย

2.3 ควรใชถอยค าและส านวนภาษาไทย ไดแก การใชค าไทยหรอมศพทบญญตทางภาษาไทยทเหมาะสมใชแทนส านวนภาษาตางประเทศ เชน

1) การใชค าภาษาตางประเทศ

การสอบรบทนไปศกษาตอตางประเทศในคราวน มแคนดเดทจ านวนมาก

การถายท าภาพยนตรรกโรแมนตก ควรหาโลเกชนทสวยงาม

ในการท างานรวมกนเปนหมคณะ ทกคนควรจะตองมปาตซเปตรวมกน

2) การใชส านวนภาษาตางประเทศ

เขาท าหนายงราวกบแบกโลกไวบนบาเขาถกคดเลอกโดยคณะกรรมการใหเปนผ ไดรบรางวลชนะเลศในอนาคตอนใกลน กรงเทพฯกจะมรถไฟฟาใชแลวการด าเนนงานภายใตการควบคมของบรษทกอสรางนจะตอง

เปนไปดวยความเรยบรอย

2.4 ควรใชค าใหเหมาะสมกบระดบของบคคล ไดแก การเลอกใชถอยค าใหเหมาะสมกบระดบ

ภาษา สอดคลองกบกาลเทศะและบคคล เชน

บดาของขาพเจาเสยชวตนานแลว คณแมจงเลยงดขาพเจาแตเพยงล าพง

พชายของเธอโกรธกระฟดกระเฟยดเมอถกขดใจ

ปกตคณพอแกชอบปลกตนไมเปนงานอดเรก เขาไมชอบเลยงสตว

เมอลก ๆ กาวเขาสวยรน พอแมไมควรเขาไปยมยามเรองสวนตวของเขามาก

จนเกนไป

2.5 ควรใชค าเตมรป ไดแก การใชค าหรอกลมค าเตมรปไมตดค า เชน

เดกคนน แขงแรง สมบรณ ฉลาด และมไหวพรบด เพราะพอเลยงด

แมวาสถานทแหงนจะเคยมชอเสยงในอดต แตปจจบนไมมใครสนแลว

ขอใหทานกรรมาธการทกทานน าขอมลทไดไปพณาใหถถวนกอนทจะ

ประชมครงตอไป

มหาลยสวนดสตไดรบความนยมจากนกเรยนทสมครเขาศกษาใน

ปจจบนเปนจ านวนมาก

2.6 ควรใชค าบพบทใหถกตอง ไดแก การใชค าบพบททถกตองจะไมท าใหฟงขด

ห เพราะเปนไปตามแผนของธรรมเนยมการใชภาษา เชน

เขายนค ารองกบคณบด

ครใหของขวญแดนกเรยน

เขาเหนเหตการณมาดวยตา

คณะนกศกษาเดนทางดวยรถยนตโดยสารปรบอากาศ

ส าหรบตวขาพเจาแลวไมมค าพดใดในเวลานทจะเปลยนใจไดเลย

2. ประโยค

3. ประโยคถกไวยากรณ1 ประโยคถกไวยากรณ

3.1 ประโยคถกไวยากรณ1) การเรยงล าดบค าในประโยค

นายพรานสตวตาง ๆ ชอบลา โจรถกต ารวจยง

ภาพยนตรเรองนเขาชอบด

วชานควรมงใหนกศกษาฝกทกษะอยางมเหตผลในการคด

ประโยคทใชค าวา “ถก” มกใชในกรณทผ รบไมยนดทจะรบหรอท าในสงนน เชน ถกต ถกลงโทษ ถกรถชน เปนตน ในกรณทผ รบยนดจะใชค าวา “ไดรบ” เชน

เขาไดรบเชญไปงานแตงงาน

2) การเลอกใชค า ในการผกประโยคควรเลอกใชค าใหถกตอง เชน

เราจดการแขงขนกฬาเพอเชอมสมพนธระหวางมหาวทยาลย

นกศกษาควรสนใจตอการเรยน

รฐบาลก าลงคดวธการทจะชวยในปญหาเศรษฐกจ

ผทมกเลสยงงมงายอยกบ โลภ โกรธ หลง

3) จ านวนค าในประโยค ประโยคอาจจะผดไวยากรณได ถาประโยคนนมค าขาดไปหรอมค าเกนเขามา เชน

ถาคณควรทบทวนบทเรยนอยเสมอคณกจะสอบได

ชางทท าการซอมรถอยรสกตกใจเมอไดยนเสยงระเบด

ผลไมทขนชอของจงหวดนคอล าไย และยงเปนแหลงทองเทยวของ

ชาวตางประเทศอกดวย

3.2 ประโยคกะทดรด

1) ไมใชค าซ า ๆ การใชค าซ า ๆ ไมวาจะเปนการซ าเสยง หรอซ าความหมายจะท าใหประโยคยาวออกไป

โดยไมจ าเปน เชน

เมอเปนบณฑตแลวขาพเจาจะน าวชาความรทไดศกษาเลาเรยนมาน าไปถายทอดใหแกเพอนรวมชาตของ

ขาพเจา

2) ไมใชค าทไมจ าเปน ค าทไมจ าเปนจะเปนสวนเกนในประโยค เชน

เขามความเสยใจทท าใหบดามารดาประสบความผดหวง

3) ไมใชประโยคยาวเกนไป ในกรณทเขยนประโยคยาวเกนไปอาจท าใหอานแลวสบสนวกวนได ผเขยนจง

ไมควรใชประโยคยาวและซบซอน เชน

เราก าลงเดนทางไปยงจงหวดหนง ซงเปนจงหวดทมชอเสยงปรากฏทางประวตศาสตร และส าคญมาก

จงหวดหนง คอจงหวดกาญจนบรนนเอง

3.3 ประโยคชดเจน ประโยคทดนอกจากจะถกตองตามหลกไวยากรณและกะทดรดแลว

ประโยคยงตองชดเจนเพอใหสอความหมายไดตรงตามทผสงสารตองการ ประโยคชดเจน

ควรมลกษณะดงน

1) ประโยคกระจาง หมายถง ประโยคทมความหมายแนนอน ผอานจะ

ทราบทนท วา ประโยคนนมความหมายวาอยางไร สาเหตทท าใหประโยคไมกระจาง

เนองมาจากใชค าทมความหมายกวางเกนไป หรอใชค าทมความหมายขดแยงกน เชน

เขาถกไลออก เพราะไมซอสตย

ฉนจะซอหนงสอดๆ สกเลมใหเธอเปนของขวญวนเกด

ปญหาการจราจรในกรงเทพฯนนแกยาก แตถาจะแกกงายนดเดยว

2) ประโยคไมก ากวม หมายถง ประโยคทตความหมายไดหลายอยาง ท าใหผสงสาร

และผรบสารไมเขาใจตรงกน สาเหตทท าใหประโยคก ากวมเนองจากใชค าก ากวมหรอ

ใชสรรพนามก ากวม เชน

ทนรบอดพระราคาเยา

แดงเถยงกบด าอยกวาชวโมง ในทสดเขาโกรธขนมาจงผลกอยางแรงจนเขาหกลม

3. ระดบภาษา

1. ภาษาปาก

เมอโตขน งใหญ งเลก ยงทะเลาะ ถกเถยง ไลจกตกนไมเวนวนไมเวนเวลา ไมมพ

นอง ไมมหญงชาย ตอสกนแบบตวตอตว ดวยลกเตะ ลกถบ เขา หมด ศอก มาครบ เมอร

วาตวเองเพลยงพล า อาวธรอบกายเรมหยบมาใชอะไรกไดหาไดใกลตว ไมมกตกา เสยง

รองไหไมใชค าตดสนแตเสยงแมดา คอ ใบแดงของทงค

แมเคยจบลก 2 คน อยคนละหอง เมอแมตองไปตลาด เพราะแมเชอวาการไมอย

ใกลกน มนจะไดไมกดกนแมเดนจบจายซอของอยางสบายใจ แลวเดนกลบบานอยา

ลอยชาย แตแมตองเรงฝเทาเรวขน และเรวขนเปนกงวงกงเดน ในทสดแมจงกลบบาน

เพราะหทพยของแมไดยนเสยงฟดกนของง 2 ตว ใชแลวมนตองเปนบาแน…

(พชรศร เบญจมาศ 2545 : 40)

2. ภาษากงแบบแผน

หนงสอเรองนมโครงเรองหลกอยทการเปลยนแปลงของภมอากาศโลกใน

องครวม อนเปนผลพวงจากปฏกรยาเรอนกระจก หรอ greenhouse effect ซง

เกดจากน ามอมนษยโลกอยางเรา ๆ ทงนน ไมวาจะเปนการเผาไหมเชอเพลงให

เกดความรอนและควนลอยขนไปเกดเปนชนหอหมโลกไว สงผลใหรงสความรอน

จากดวงอาทตยทสองลงมายงโลก สะทอนกลบออกไปในหวงอวกาศไมได โลกเลย

กลายเปนเตาอบยกษทรอนขนเรอย ๆ

(ชาธร สทธเคหภาค, 2547 : 112)

3. ภาษาแบบแผน

ขอพระบรมเดชานภาพมหมาแหงสมเดจพระบรพมหากษตรยาธราช จง

คมครองประเทศชาตและประชาชนชาวไทย ใหผานพนสรรพอปทวพบตภยทง

ปวง อรราชศตรภายนอกอยาลวงเขาท าอนตรายได ศตรหมพาลภายในใหวอด

วายพายแพภยตว บนดาลความสขความมนคง ใหบงเกดทวภมมณฑล บนดาล

ความรมเยนแกอเนกนกรชน ครบคามเขตขอบขณฑสมา

(ภาวาส บนนาค, 2525 : 139 - 140)

ภาษาปาก ภาษากงแบบแผน

ภาษาแบบแผน

นอน,งบ นอน นอนกน สวาปาม กน ทาน รบประทานเยอะแยะ มาก มากมาย เปนอนมากแจวจงเลย สวยเหลอเกน สวยมากแซบอหล หยอยจง

อรอยมาก อรอยมาก,มรสด