โครงการสํารวจส ุขภาวะผ...

โครงการสารวจสขภาวะผสงอายไทย ป พ.ศ.2556

ภายใตแผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายและผพการ

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ (HITAP)

25 มนาคม 2557

2

แผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายและผพการ

ผสงอายมสขภาพทพงประสงค

ผสงอายเขาถงบรการสขภาพอยางถวนหนาและเทาเทยม

พฒนาระบบบรการดแลสขภาพผสงอาย

ครอบครว ชมชน ทองถน มสวนรวมในการดแลผสงอาย

ผสงอายและผพการมคณภาพชวตทด

ภาคเครอขาย เชน อปท.

ป 2556 โครงการสารวจสขภาวะผสงอายไทย

8 Flagship Project แผนยทธศาสตรสขภาพกระทรวงสาธารณสข

ดานสงเสรมสขภาพและปองกนโรค

(พ.ย. 2555 - ก.ย. 2558)

วตถประสงค

เพอสารวจสถานการณปญหาสขภาวะของผสงอาย ในป พ.ศ. 2556

เพอตดตามการดาเนนงานดแลสขภาพผสงอายตามแผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายและผพการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

เพอเปนขอมลในการจดทาขอเสนอเชงนโยบายสาหรบผบรหารในการกาหนดนโยบายดานผสงอาย

3

4

สารวจกลมผสงอาย สารวจสถานพยาบาล

พนทศกษา 28 จงหวด กระจายตามศนยเครอขายบรการฯ 12 เขต สถานพยาบาลของรฐใน 28 จงหวด

จานวนกลมตวอยาง

14,070 คน 603 แหง

การเลอกพนทและสมตวอยาง

แบบ stratified three-stage sampling เลอกแบบเจาะจง

กลมตวอยาง1. อาย 60 ปขนไป อยในพนทศกษา ≥ 6 ด.2. หมบานละ 30 คน กาหนดอาย 60-69 ป 18 คน,

70-79 ป 9 คน, 80 ปขนไป 3 คน (ชาย:หญง 1:1)

รพสต. รพช. รพท. รพศ. ทกแหงในพนททถกสม

การเกบขอมล สมภาษณโดยตรงกบผสงอายดวยแบบสอบถาม เจาหนาทกรอกขอมลลงในแบบสอบถาม

บนทกวเคราะหขอมล

EpiData software สถตเชงพรรณนา, Logistic regression, Mixed Model

ระยะเวลา มถนายน 2556-กมภาพนธ 2557

ระเบยบวธวจย

5

Cross-sectional household survey

6

การสารวจกลมผสงอาย

7

ขนตอนดาเนนงานวจย

• กรมอนามย• ศนยอนามยเขต• สสจ.• HITAP

• ศนยอนามยเขต• สสจ.

• กรมอนามย• HITAP

• ศนยอนามยเขต• สสจ.• HITAP

• HITAP

8

เครอขายฯ จงหวด resp.rate resp.rate

1 เชยงใหม 89.7

92.6 พะเยา 97.1 ลาพน 98.6

2 สโขทย 99.4

99.7 เพชรบรณ 100.0

3 กาแพงเพชร 97.9

98.5 อทยธาน 99.8

4

อางทอง 100.099.7

ปทมธาน 99.6 สระบร 100.0

89.8 สงหบร 84.7

5 สมทรสงคราม 97.1 99.3 กาญจนบร 100.0

6 สระแกว 94.0

98.1 ชลบร 99.9

เครอขายฯ จงหวด resp.rate resp.rate

7 มหาสารคาม 99.8

99.6 รอยเอด 99.5

8 หนองบวลาภ 97.4

96.1 เลย 95.2

9 ชยภม 99.0

99.2 นครราชสมา 98.8 สรนทร 100.0

10 อบลราชธาน 87.3

89.5 ยโสธร 96.3

11 ชมพร 99.2

99.0 กระบ 98.8

12 สงขลา 99.6

99.3 นราธวาส 98.6

R E S P O N D R A T E

97%Total 13,642 คน

9

ในเขตเทศบาล

นอกเขตเทศบาล

ชาย หญง 60-69 ป 70-79 ป80 ปขน

ไปสมรส หมาย

หยาราง/แยกกนอย

โสด

Series1 38% 62% 44% 56% 59% 31% 10% 61% 33% 3% 3%

38%

62%

44%

56%59%

31%

10%

61%

33%

3% 3%

0%

20%

40%

60%

80%

ขอมลทวไป

10

ไมไดศกษา16%

ประถมศกษา75%

มธยมศกษา/ปวช.6%

ปวส./อนปรญญา

1%

ปรญญาตรและสงกวา2%

การศกษา

ไมไดประกอบอาชพ/ทางาน

บาน46%

เกษตรกรรม34%

คาขาย/ธรกจสวนตว

9%

รบจางทวไป8%

ขาราชการหรอขาราชการบานาญ

3%

อาชพ

รายไดครอบครว

6,000 บาท/เดอน (บตร 50%)

ผสงอาย 8 ใน 100 คนอาศยอยคนเดยว

11

ประกนสขภาพถวนหนา

86%

สวสดการฯขาราชการ

13%

ประกนสงคม1%

ไมไดรบ(7%)

ไดรบ(93%)

รบเบยยงชพผสงอาย

(%)ชาย (58)

เขตเทศบาล (53)ภาคกลาง (37)อาย 60-69 (71)

12

การเคลอนไหวและทางรางกาย 30 คน

การเหน 10 คนการไดยนหรอสอความหมาย 10 คน

จตใจ/พฤตกรรม 1 คนสตปญญา 1 คน

การเรยนร 2 คน

ไมไดรบเบยยงชพคน

พการ 15 คน

ไมไดรบเบยยงชพคน

พการ 15 คน

รบการฟนฟฯ 53%

แบงเปนผสงอาย 1000 คนเปนผพการ 60 คน

ไมจาเปน47%ไดรบอปกรณฯ

29%

ไมไดรบอปกรณฯ

24%

การไดรบอปกรณเครองชวยคนพการ

75%

37%

25%

63%

ชาย

หญง

รอบเอวปกต รอบเอวมากกวาเกณฑ

14% 14% 14%

44%

37%40%

18% 17% 18%20%

26%23%

5%7% 6%

<18.5 (ตากวาเกณฑ) 18.5-22.9 (ปกต) 23.0-24.9 (นาหนกเกน) 25.0-29.9 (โรคอวน) > 30 (โรคอวนอนตราย)

13

(43%)(50%)

(47%)

คาดชนมวลกาย (BMI) ของผสงอาย

ชาย หญง รวม

14.9

2.9

37.2

5.9 4.50.7

10.1

1.3

36.7

20.8

3.4

44.8

5.0

11.9

1.2

16.1

1.0

37.9

18.2

3.2

41.4

5.48.6

1.0

13.4

1.1

37.4

0

10

20

30

40

50

DM DM withcomplication

HT HT withcomplication

OST Depression Depressionwith 2Q

Bedridden Teeth < 20 or4 Paires

ชาย หญง รวม

14

สถานการณปญหาสขภาวะในผสงอาย %

โรครวมเบาหวานและความดนโลหตสง 13% (ชาย 10.5% หญง 15%)

10.5

1513

10.5

15 13

15

(18%)

(82%)

DM

Not diagnosed ‐DM

สถานพยาบาลรกษาหลก (%)

รพ.ชมชน (33)

รพสต. (32)

รพ.ศนย/รพ.ทวไป (31)

รพ.เอกชน/คลนกเอกชน (3)

อนๆ (1)

การรกษา/ตดตาม (%)

รบการตรวจตามนดหมาย (90)

รกษาดวยการใชยา(กน/ฉด)จากสถานพยาบาล (86)

ตดตามอาการ โดย อสม. (68)

ไดรบการเยยมบานโดยบคลากรทางการแพทย (47)

ซอยาชด ยาหมอ ยาสมนไพรกนเอง (11)

7

11

4

9

4

2

3

3

3

3

5

7

5

3

90

75

86

80

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

(1%) แผลเรอรงและตดขา

(9%) แผลเรอรง

(3%) เบาหวานขนจอประสาทตา

(9%) โรคไต56 55 54 53 กอนป 53

ปทวนจฉยเปนโรคแทรกซอน

Diabetes

15% 7% 7% 7% 64%

ปทวนจฉยเปนโรคเบาหวาน2556 2555 2554 2553 กอนป 2553

โรคแทรกซอนรอยละ 18

ชาย (53)นอกเขต (66)

UC (88)ภาคกลาง (32)อาย 60-69 (56)

ผสงอายดแลตนเอง (46)รายไดตากวา 5,000 (48) คดกรองลาสด ผล

16

ภายใน 12 เดอน (88)

ไมไดรบ (17) ไดรบ (83)

1-2 ป (10)

ไมทราบ (8)

ปกต (90)

ทราบ (28)

> 2 ป (2) ไมปกต (2)

ไไมทราบ (72)

ไมไดรบ (15) ไดรบ (85)

การคดกรอง

ผคดกรอง

คาแนะนาหลงคดกรอง

คาระดบนาตาล

(%)หญง (54)

นอกเขต (64)ภาคอสาน (32)อาย 60-69 (57)

คดกรองท รพสต. (35)(%)

หญง (55)นอกเขต (67)ภาคอสาน (41)

คดกรองท รพสต. (36)อาย 60-69 (58)

Not diagnosed DM (%)

อสม/อผส(35)

รพสต(37)

.

รพช(16)

รพศ/รพท(10)

ไดรบ (94)ไมไดรบ (6)

ตรวจลาสด ผล

17

DM (%)

ภายใน 12 เดอน (96)

1-2 ป (3)

ไมทราบ (8)

ปกต (58)

ทราบ (65)

> 2 ป (1) ไมปกต (34)

ไไมทราบ (35)

ผตรวจ

คาแนะนาหลงคดกรอง

คาระดบนาตาล

(%)

หญง (61%)นอกเขต (59%)ภาคกลาง (35%)อาย 60-69 (54%)

ตรวจท รพ.ชมชน (27%)

(%)หญง (62%)

นอกเขต (60%)ภาคอสาน (44%)อาย 60-69 (64%)

ตรวจท รพสต./รพศ./รพท.(27%)

รพช(28)

รพศ/รพท(25)

รพสต(30)

.

อสม/อผส(15)

18

ผสงอายทมคาระดบนาตาลในเลอดไมปกต

37 ใน 100 คนไมทราบวาตนเองอาจจะเปนโรคเบาหวาน

≥ 125 mg/dl

(ไมปกต)25%

<125 mg/dl (ปกต)75%

คาระดบนาตาลในเลอดของผสงอาย

≥ 125 mg/dl (ไมปกต)

55%

<125 mg/dl (ปกต)45%

คาระดบนาตาลในเลอดของผสงอายทปวยเปนโรคเบาหวาน

19

% สถานพยาบาลรกษาหลก

รพสต. (36)รพ.ชมชน (31)

รพ.ศนย/รพ.ทวไป (28)

รพ.เอกชน/คลนกเอกชน (5)

อนๆ (1)

% การรกษา/ตดตาม

รบการตรวจตามนดหมาย (91)

รกษาดวยการใชยา(กน/ฉด)จากสถานพยาบาล (91)

ตดตามอาการ โดย อสม. (79)

ไดรบการเยยมบานโดยบคลากรทางการแพทย (47)

ซอยาชด ยาหมอ ยาสมนไพรกนเอง (10)

(41%)

(59%)

HT

Hypertension

Not diagnosed-HT

11

7

12

9

6

7

8

11

10

10

8

10

62

68

61

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

(4%) กลามเนอหวใจขาดเลอด

(4%) หลอดเลอดสมอง(อมพาต/อมพฤกษ)

(6%) โรคไต

56 55 54 53 กอนป 53

โรคแทรกซอนรอยละ 13

15% 9% 11% 10% 57%

ปทวนจฉยเปนโรคความดนโลหต

2556 2555 2554 2553 กอนป 2553

ปทวนจฉยเปนโรคแทรกซอน

ชาย (52)นอกเขต (66)

UC (88)ภาคกลาง (35)อาย 60-69 (58)

คดกรองลาสด ผล

20

ภายใน 12 เดอน (93)

ไมไดรบ (14) ไดรบ (86)

1-2 ป (6)

ไมทราบ (6)

ปกต (87)

ทราบ (64)

> 2 ป (1) ไมปกต (6)

ไไมทราบ (36)

ไมไดรบ (18) ไดรบ (81)

การคดกรอง

ผคดกรอง

คาแนะนาหลงคดกรอง

คาระดบความดนโลหต

(%)หญง (53)

นอกเขต (68)ภาคอสาน (42)อาย 60-69 (60)

คดกรองจาก อสม. (35)

(%)นอกเขต (70)ภาคอสาน (47)

คดกรองอสม.(36)อาย 60-69 (60)

Not diagnosed HT (%)

อสม/อผส(43)

รพสต(35)

.

รพช(12)

รพศ/รพท(8)

ไดรบ (91)ไมไดรบ (9)

ตรวจลาสด ผล

21

HT (%)

ภายใน 12 เดอน (97)

1-2 ป (2)

ไมทราบ (7)

ปกต (66)

ทราบ (51)

> 2 ป (1) ไมปกต (27)

ไไมทราบ (49)

ผตรวจ

คาแนะนาหลงคดกรอง

คาระดบความดนโลหต

(%)

หญง (62%)นอกเขต (58%)ภาคอสาน (38%)อาย 60-69 (52%)

ตรวจท รพสต. (27%)(%)หญง (58%)

นอกเขต (57%)ภาคเหนอ (40%)

ตรวจโดย อสม. (27%)

รพช(17)

รพศ/รพท(22)

รพสต(32)

.

อสม/อผส(25)

22

ผสงอายทมคาระดบความดนผดปกต

43 ใน 100 คนไมทราบวาตนเองอาจจะเปนโรคความดนโลหต

≥ 140/90 mg/Hg (ไมปกต)

32%

<140/90 mm/Hg (ปกต)68%

คาระดบความดนโลหตของผสงอาย

<140/90 mm/Hg (ปกต)

57%

≥ 140/90 mg/Hg (ไมปกต)

43%

คาระดบความดนโลหตของผสงอายทปวยเปนความดนโลหต

ไมเคยตรวจ(76%)

ตรวจแตไมทราบ/ไมแนใจ

(4%)

ตรวจ/ไมเปนโรค

(12%)

ตรวจ/เปนโรค(8%)

23

รกษาดวยการใชยา(กน/ฉด)จากสถานพยาบาล (84)

ไดรบการตดตามอาการโดย อสม. (61)

ปรบเปลยนพฤตกรรม (65)

ไปรบการตรวจตามนดหมายในสถานพยาบาล (76)

ทากายภาพบาบด (42)

ไดรบการเยยมบานโดยทมบคลากรทางการแพทย (35)

รกษาดวยการซอยาชด ยาหมอ ยาสมนไพรกนเอง (16)

รพ.ศนย/รพ.ทวไป (45)

รพ.เอกชน/คลนกเอกชน (23)

รพ.ชมชน (22)

รพสต. (9)

อนๆ (1)

45% 23% 22% 9%

.8

รพศ./รพท. รพ.เอกชน รพ.ชมชน รพสต.

OST

วนจฉยจาก

สถานพยาบาลรกษาหลก (%)

รกษา/แนะนา/ตดตามอาการ (%)

อนๆ

20% 15% 13% 12% 40%

ปทวนจฉยเปนขอเขาเสอม

2556 2555 2554 2553 กอนป 2553

24

ประเมนขอเขาเสอม(%)

ไมทราบ(6)

ไมไดรบ(82)

ไดรบ(12)

มอาการปานกลาง (17)

ไมพบอาการผดปกต (47)

เรมมอาการ (20)รพศ./ทวไป (30)

รพสต. (38)

รพช. (19)

มอาการรนแรง (5)

ภายใน 12 เดอน(77)

ใน 1-2 ป(12)

> 2 ปขนไป (9)

รพ.เอกชน (11)

อนๆ (2)

ประเมนครงลาสด (%) ประเมนครงลาสดจาก (%) ผลการประเมน (%)

25

ภาวะซมเศรา (2Q) (%)

ไมใช (86)

ม(14)

ไมม(86)

แนวโนมซมเศรา (3)

ไมไดรบ(62)

ใช (14)

รพศ./รพท (3)

ไมทราบ(82)

ไดรบ(38)

ปกต (82)

ไมทราบ (15)

> 2 ปขนไป (1)รพช. (7)

ภายใน 12 เดอน (87)

ใน 1-2 ป (12)รพสต. (33)

อสม/อผส (56)

ไมไดรบ (29)

ไดรบ (71)

ระดบนอย (49)

ไมมอาการ (24)

ระดบปานกลาง (11)

ระดบรนแรง (2)

ทราบ(18)

อนๆ (1) ไมทราบ/จนท.ไมแจงผล (14)

ไมทาอะไร/ปลอยไว (46)

หากจกรรมหรองานอดเรก (46)

คดอยากฆาตวตาย (3)

เกบตว ไมพบปะผคน (6)

ปรกษาครอบครว/ญาต/เพอน (32)

ปรกษาจนท. รพ.สต./รพ. (12)

ปรกษา อสม./แกนนาชมชน (9)

พยายามฆาตวตาย (1)

ประเมนครงลาสด (%) ประเมนครงลาสดจาก (%) ผลการประเมน (%) ผลการประเมน (%)ประเมน 9Q(%)

การปฏบต (%)

รสกในรอบ 12 เดอน(%) ทราบวาเปนสญญาณเตอน(%)

รบการประเมน (%)

26

34

18

11

5

31

05

10152025303540

2556 2555 2554 2553 กอนป 2553

รกษาดวยการใชยาจาก

สถานพยาบาล

แนะนาใหพบปะ

สงสรรคกบบคคลอนหรอ

หางาน…

เจาหนาทสถานพยาบาลมาเยยมบาน

ไดรบการตดตามจาก อสม./อผส.

ไปตรวจอาการตามนดหมายท

สถานพยาบาล

Series1 53.4 60.9 45.1 57.9 61.7

54 6145

58 62

020406080

โรคซมเศรา 1% ปทวนจฉย

การรกษา/แนะนา/ตดตามอาการ

%

%

27

ประเมน ADL (%)

ไมไดรบ (62) ไมทราบ (3) ไดรบ (35)

ภายใน 12 เดอนทผานมา (89)

มากกวา 2 ปขนไป (1)

ใน 1-2 ป (10)

อนๆ (1)

รพ.ศนย/รพ.ทวไป (3)

รพ.ชมชน (5)

รพ.สต.(28)

อสม./อผส. (63)

ตดบาน (14)

ตดสงคม (61)

ไมทราบ (24)

ตดเตยง (1)

ประเมนครงลาสด (%) ประเมนครงลาสดจาก (%) ผลการประเมน (%)

28

การตรวจฟนและสขภาพชองปาก(%)

ไมเคย (43) ภายใน 6 เดอนทผานมา (18)

1-3 ป (16)

3-5 ป (3)

นานกวา 5 ป (6)

6-12 เดอน (14)

อนๆ (1)

รพสต. (32)

รพ.ชมชน (30)

รพ.ศนย/รพ.ทวไป (26)

รพ.เอกชน/คลนกเอกชน (11)

ฟนใชงาน < 20 ซ/ 4 คสบ

ฟนใชงาน ≥ 20 ซ/ 4 คสบ

ฟนใชงาน

(63%)(37%)

29

57

66

65

83

84

33

31

27

14

8

10

3

8

3

8

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

ออกกาลงกาย

รบประทานผกสด ผลไมสด

ดมนาสะอาดวนละ 8 แกวหรอมากกวา

ไมดมสรา/เครองดมทมแอลกอฮอล

ไมสบบหร

ปฏบตประจา ปฏบตบางครง ไมปฏบต

26 ใน 100 คนมพฤตกรรมสขภาพพงประสงค

%

30

สมาชกกลม/ชมรม (%)

เปน (45)ไมเปน (55)

เปนประจา(47)

บางครง(48)

ไมเขารวม(5)

กจกรรมหมบาน/ชมชน(%)

ประจา(38)

บางครง(48)

ไมเขารวม(14)

2 431

38

25

ความพงพอใจตอกลม/ชมรมผสงอาย (%)

นอยทสด นอยมาก ปานกลาง มาก มากทสด

3 428

38

27

ประโยชนของกจกรรมหมบานตอผสงอาย (%)

นอยทสด นอยมาก ปานกลาง มาก มากทสด

หญง (59%), นอกเขต (64%), ภาคกลาง (31%), BMI เกน-อวนอนตราย (44%)

หญง (62%), ในเขต (56%), ภาคกลาง (43%), BMI เกน-อวนอนตราย (48%)

31

กรอบการวเคราะหปจจย

32

ปจจยทสมพนธกบการพบระดบนาตาลในเลอดปกตของผปวยเบาหวาน ทมารบการตรวจประเมนในรอบ 12 เดอนทผานมา

33

ปจจยทสมพนธกบการพบระดบคาความดนโลหตปกตของผปวยความดนโลหตสง ทมารบการตรวจประเมนในรอบ 12 เดอนทผานมา

34

ปจจยทสมพนธกบการมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค

35

ปจจยทสมพนธกบการไดรบวนจฉยวาเปนโรคเบาหวาน

36

ปจจยทสมพนธกบการไดรบวนจฉยวาเปนโรคความดนโลหต

37

ปจจยทสมพนธกบการพบ BMI นอยกวาเกณฑปกต (< 18.5 kg/m2)

38

ปจจยทสมพนธกบการพบ BMI มากกวาเกณฑปกต (≥ 25.0 kg/m2)

39

การประเมนผลการดาเนนโครงการ โดยเทยบตวชวด

73%

80%

32%

10%

33%

0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 70.0 80.0 90.0 100.0

DM

HT

ADL

KOS

Depression

40

ยทธศาสตรท 1 : สงเสรมผสงอายใหมสขภาพดตามมาตรฐานสขภาพผสงอายทพงประสงค

เปาหมาย

เปาหมาย

คดกรองสขภาพผสงอายและผพการ (ผทมอาย 60 ปบรบรณขนไป) ตามแบบประเมนคดกรอง ADL, สขภาพผสงอายทพงประสงคทงสขภาพกาย จต ภาวะซมเศราและขอเขาเสอม

41

รอยละ 80 พฒนาผสงอายและผพการใหมทกษะในการดแลสขภาพตนเองผานสถานบรการ ชมรมผสงอาย วดสงเสรมสขภาพ และองคกรปกครองสวนทองถน

ตวชวด รอยละ

กลมทไมเปนโรคเบาหวานไดรบการตรวจคดกรองและสามารถระบคาไดถกตอง 28

กลมทเปนโรคเบาหวานไดรบการตรวจวดคาฯ โดยมผลปกตและสามารถระบผลไดถกตอง 25

กลมเปนเบาหวานไมมภาวะแทรกซอน 82

กลมทไมเปนโรคความดนโลหตสงไดรบการตรวจคดกรองและสามารถระบคาไดถกตอง 32กลมทเปนโรคความดนโลหตสงไดรบการตรวจวดคาฯ โดยมผลปกตและสามารถระบผลไดถกตอง

26

กลมเปนโรคความดนโลหตสงไมมภาวะแทรกซอน 87ผสงอายทราบวาคาถาม 2Q สญญาณเตอนโรคซมเศรา 18ผสงอายทมแนวโนมเปนภาวะซมเศรา (จาก 2Q) ไมเกบตว หรอไมคดอยากฆาตวตาย หรอ พยายามฆาตวตาย

90

ผสงอายทเปนโรคซมเศรา ไมเกบตว หรอไมคดหรอ พยายามฆาตวตาย 85

รอยละ 80 ของผสงอายและผพการไดรบการพฒนาทกษะทางกายและใจ

26%

30%

22%

0 5 10 15 20 25 30

รวม

หญง

ชาย

42

รอยละ 30 ของผสงอายมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค(ออกกาลงกาย,รบประทานผกสด/ผลไมสด,ดมนาวนละ 8 แกว,ไมดมสราและสบบหร)

เปาหมาย

สนบสนนกจกรรมการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพผสงอายในกลมเสยง

ไมมสมดคมอ(89%)

มสมดคมอฯ (11%)

ผสงอาย 8 ใน 100 คนมและใชสมดคมอฯ

43

ไดรบการเยยมบาน

87%

1% (150 คน)

ความพงพอใจ (%)

17

2558

นอย-นอยทสด ปานกลาง มาก-มากทสด

ผสงอายกลมผปวยตดเตยง

พฒนาระบบบรการ Home Health Care คณภาพจากสถานบรการสครอบครวและชมชน

ประชาชนกลมเปาหมายไดรบบรการการดแลทมคณภาพจากระบบ Home Health Care

ยทธศาสตรท 2 : การพฒนาระบบบรการสขภาพทมคณภาพเชอมโยงจากสถานบรการสชมชน

44

การสารวจสถานพยาบาล

45

การตอบกลบ

30%Total

รพ.สต. 140/495 = 29%

รพช. 29/71 = 40%

รพท. รพศ. 12/37 = 32%

บคลากรทรบผดชอบงานผสงอาย 1 คนตอจานวนประชากรผสงอาย ในแตละวชาชพ

46

6,255

569

524

11,11

9

11,11

9 14,29

6

1,925

11,11

9

3,959

1,224

5,177

-

2,244

22,43

5

2,589

22,43

5

5,211

1,177

4,560

5,211

4,560

18,23

9

2,027

-

4,755

2,378

4,755

-

4,755

-

4,755

-

-

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

รพ.สต รพช รพท รพศ

ไมเคย85%

เคยอบรม15%

47

คร ก ทงหมด 31 คน15% (27 แหง )

ถายทอด

59%

59% สถานบรการสขภาพ

44% หนวยงาน อปท. รร. วด

59% ชมชน หมบาน

52% ผสงอาย ญาต/ผดแล

พฒนาทกษะ70%

56% แลกเปลยนภายในจงหวด

70% แลกเปลยนในสถานพยาบาล

30% ไดรบนเทศ ตดตามภายนอก

11% อบรมเพม

7% ศกษาดงานในประเทศ

คร ก (ผดแลผสงอายและผพการ)

คมอปฏบตงานดานผสงอาย

48

คมอสงเสรมสขภาพผสงอาย (สมดประจาตว)

คมอการสงเสรมสขภาพผสงอาย สาหรบบคลากรสาธารณสข

คมอปฏบตงานการสรางและดแลสขภาพสขภาพผสงอาย สาหรบอาสาสมครสาธารณสข

คมอแนวคด มมมองวดสงเสรมสขภาพ

คมอแนวทางการดาเนนงานอาเภอสขภาพด 80 ปยงแจว

คมอการดแลสขภาพผสงอายระยะยาว

49

การเกบบนทก

เกบเปนเอกสารอยางเดยว 54 72 58

บนทกขอมลในโปรแกรม 54 35 46

บนทกขอมลในโปรแกรมทสรางเอง 12 14 36

การใชประโยชน

รายงานผลการดาเนนงาน 95 93 100

วางแผนการดาเนนงาน 92 90 100

ตดตาม เฝาระวงผสงอายรายบคคล 93 97 91

เพอบนทกขอมลสขภาพ 85 93 100

เปนขอมลในการเขยนของบประมาณสนบสนนกบแหลงทนตางๆ 3 0 8

ขอมลผสงอายและการใชประโยชน

รพ.สต. รพช. รพท./รพศ.

งบประมาณ

50

แหลงงบฯ

งบประมาณสรางเสรมสขภาพและปองกนโรคของสถานบรการ

(P&P) 53 73 92

กองทนสขภาพตาบล 79 89 83

ภาคเอกชน 14 17 42

ภาคประชาชน 24 24 67 อนๆ 13 21 17

รพ.สต. รพช. รพท./รพศ.

การจดการงบประมาณ

36%64%

รพ.สต.

เพยงพอ ไมเพยงพอ

51

59%41%

รพช.

เพยงพอ ไมเพยงพอ

42%58%

รพท./รพศ.

เพยงพอ ไมเพยงพอ

บรหารงบทม 70

ขอแหลงอนเพม 52

ยกเลก 23

บรหารงบทม 67

ขอแหลงอนเพม 50

ยกเลก 8

บรหารงบทม 43

ขอแหลงอนเพม 57

ยกเลก 43

การคดกรอง/ตรวจประเมน

52

42%

58%

40%

60%

41%

59%

29%

71%

17%

83%

41%

59%

%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

นอยกวา

90%

90%

และมากกวา

นอยกวา

90%

90%

และมากกวา

นอยกวา

90%

90%

และมากกวา

นอยกวา

50%

50%

และมากกวา

นอยกวา

50%

50%

และมากกวา

นอยกวา

50%

50%

และมากกวา

เบาหวาน ความดน ADL ขอเขาเส อม ซมเศรา ตรวจฟน

กลมเสยงไดรบการตดตามและพฒนาทกษะ

53

18%

82%

21%

79%

30%

70%

23%

77%

9%

91%

16%

84%

%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

นอยกวา 8

0%

80%

และมากกวา

นอยกวา 8

0%

80%

และมากกวา

นอยกวา 8

0%

80%

และมากกวา

นอยกวา 8

0%

80%

และมากกวา

นอยกวา 8

0%

80%

และมากกวา

นอยกวา 8

0%

80%

และมากกวา

เบาหวาน ความดน ขอเขาเส อม ซมเศรา สขภาพฟน ตดบาน

กลมปวยไดรบรกษา ตดตามพฒนาทกษะ

54

8%

92%

15%

85%

8%

92%

2%

98%

11%

89%

7%

93%

%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

นอยกวา

80%

80%

และมากกวา

นอยกวา

80%

80%

และมากกวา

นอยกวา

80%

80%

และมากกวา

นอยกวา

80%

80%

และมากกวา

นอยกวา

80%

80%

และมากกวา

นอยกวา

80%

80%

และมากกวา

เบาหวาน ความดน ขอเขาเส อม ซมเศรา สขภาพฟน กลมตดเตยง

Home Health Care Team

3

64

27

610

20

30

40

50

60

70

ไมม มบคลากร 2-5 คน มบคลากร 6-10 มบคลากร 11-15

%

55

บคลากรในทมสขภาพ

35%

95%

78%

7%

50%

6%

48%

24%

%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

56

ทมสขภาพ 3 ลาดบแรก

การเยยมบานของทมสขภาพ

5.3

56.7

31.6

6.4

0

10

20

30

40

50

60

%

ไมม 1-5 ครง/ป/คน

5-12 ครง/ป/คน 12 ครง/ป/คนและมากกวา

57

4.7

36.8

44.4

14

05

101520253035404550

%

ไมม 1-5 ครง/ป/คน

6-12 ครง/ป/คน 13 ครง/ป/คนและมากกวา

กลมตดเตยง กลมตดบาน

การประเมนการดแลสขภาพผสงอายทบานทมคณภาพ

58

72%

10%

10%

8%

ผลประเมนยงไมไดประเมน อยระหวางรอผลการประเมน

ยงไมผาน ผาน

1 แหง ป 2553 1 แหง ป 2554 6 แหง ป 2555 7 แหง ป 2556

15 แหง

อาสาสมครผสงอาย (อผส.)

47%

15%

12%

26%

อผส. ในพนทไมม 1-10 11-20 มากกวา 30 คน

59

47 18 10 5 19สดสวน อผส. 1 คนตอการดแล…

ไมม 1:1-10 1:11-20 1:21-30 1:31 และมากกวา

8%

54%10%1%

16%

11%

การเยยมบานของ อสม. อผส.ตอเดอนตอคน

ไมม อสม. อผส. เยยมบาน1

2

3

4

5 และมากกวา

บรการทนตสขภาพ

60

8 34 58การบรการสงเสรมปองกนทนตสขภาพ

ไมมบรการ มบรการเพยงสนบสนน มบรการทงสองอยาง ใหชมรมผสงอายหรอ บรการทนตกรรม

66

7 7

17

4

ยงไมไดประเมน อยระหวางรอผล พอใช ด ดมาก

การประเมนพนทสงเสรมปองกนทนตสขภาพ

21%

สวมนงราบหอยขา

การจดสภาพแวดลอมทเออตอผสงอาย

61

ราวจบ ปรบพนหองนาปองกนการลนหกลม

ปรบทางลาดชน

สถานพยาบาล (181 แหง)

รพ.สต.

87

87

79

รพช.

100

100

100

รพท./รพศ.

100

100

100

รอยละ 90 ของสถานบรการสาธารณะมหองนาผสงอายและผ

พการ ภายใน ป 2558

กลม/ชมรมผสงอาย

62

ชมรมผสงอาย

5% >> ไมม74% >>1-5 ชมรม

21% >> มากกวา

5 ชมรม

46%

ยงไมผานเกณฑ

37%

ผาน 1 ชมรม

12%

ผาน 2-10 ชมรม

5%

ผาน 11-16 ชมรม

การจดสภาพแวดลอมอนๆ

63

38 25 23 15ศนยสาธารณสขมล

ฐานชมชน

ไมม 1-5 6-10 11-20

35 43 15 8ศนยอเนกประสงค

ไมม 1-5 6-10 11-20

81 13 6ศนยฟนฟสมรรถภาพ

ไมม 1 2-10

64

79% อปท สนบสนน

69% กองทนสวสดการคน

พการ

44% กจกรรมสงเสรม

อาชพ

5.5%

กลมชมรม ศนยหรอสถานทสาหรบผสงอาย

65

5.5%การประเมนตาบลดแลสขภาพ

ผสงอายระยะยาว

ยงไมไดประเมน 79%

อยระหวางการประเมน

5%

ผาน 15%

ไมผาน

2%

ตาบลดแลสขภาพผสงอายระยะยาว

ป พ.ศ. จน.2553 22554 42555 82556 13รวม 27

รอยละ 20 ของตาบลผานเกณฑมาตรฐานการดแลสขภาพผสงอายระยะ

ยาวภายในป 2556

66

ปจจยของสถานพยาบาลกบความสมพนธการไดรบคดกรอง/ประเมนโรคเบาหวาน

67

ปจจยของสถานพยาบาลกบความสมพนธการไดรบคดกรอง/ประเมนโรคความดนโลหตสง

68

1. ผสงอายไทยมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคตากวาเปา พฤตกรรมททาไดนอยมาก คอ การออกกาลงกาย

2. ชมรมผสงอาย หรอการเขารวมกจกรรมชมชน มและใชสมดคมอฯ ผสงอาย รวมถงผสงอายมฟนใชงานมากกวา 20 ซหรอ 4 คสบ เปนปจจยสมพนธเชงบวกตอการทผสงอายมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค

3. พฤตกรรมสขภาพทไมพงประสงคสงผลใหผสงอายไทยมภาวะนาหนกเกนและโรคอวน ซงการออกกาลงกายเปนประจา เปนปจจยปองกน

4. ผสงอายไทย 95 ใน 100 คน มความเจบปวยดวยโรคใดโรคหนง คอ เบาหวาน ความดนโลหตสง ขอเขาเสอม ซมเศรา เปนผพการและผปวยนอนตดเตยง

5. การคดกรองโรคยงตากวาเปาหมาย แสดงถงมผสงอายจานวนหนงพลาดโอกาสคดกรอง และไดรบการรกษา ตดตามทเหมาะสมหากเปนกลมเสยง

6. การแจงผลการคดกรองโรคยงขาดคณภาพ มผสงอายมากกวา 1 ใน 3 คนทมความผดปกตแตกลบไมทราบวาตนเองเปนกลมเสยงตอโรค

สรปผลการศกษา

69

7. ยงพบปญหาโรคแทรกซอนจากเบาหวาน (18%) และโรคแทรกซอนจากความดนโลหตสง (13%) ในกลมผปวย

8. ถงแมผปวยสวนใหญไดรบการตดตาม รกษาโรค แตยงพบผปวยเบาหวานมากกวาครงควบคมระดบนาตาลในเลอดไมได และเกอบครงควบคมระดบความดนโลหตไมไดในผปวยความดนโลหตสง

9. ดชนมวลกาย ≥ 25 กก./ม2 มรอบเอวมากกวาปกต เปนโรคเบาหวาน > 5 ป การดมสรา เปนปจจยสมพนธเชงลบททาใหผปวยเบาหวานไมสามารถควบคมระดบนาตาลในเลอดได

10. ดชนมวลกาย ≥ 25 กก./ม2 การดมสรา เปนปจจยสมพนธเชงลบทผปวยความดนโลหตสงไมสามารถควบคมระดบความดนโลหตได

11. รพช. รพท/รพศ. ทงหมดมโครงสรางทางกายภาพทเหมาะสมกบผสงอาย แตในฝง รพ.สต. ยงไมครบ 100%

12. พยาบาล เจาหนาทสาธารณสข รวมถงแพทย มสดสวนบคลากรตอการดแลผสงอายดกวาบคลากรดานอน

70

1. ปรบปรงแผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายฯ ใหดาเนนการเชงรกนอกสถานพยาบาลมากขน โดยครอบครวและชมชนควรมบทบาททสาคญในการสงเสรมใหผสงอายมพฤตกรรมทพงประสงคเพอลดปจจยเสยงและโอกาสในการเปนโรคเรอรงในผสงอาย

2. คนหามาตรการและนโยบายทมประสทธภาพในการทาใหผสงอายไทยมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคเพมสงขน ทงนอาจพฒนาเปนงานวจยทมระบบการประเมนผลทถกตองแมนยา

3. เพมคณภาพการคดกรองโรคสาหรบผสงอาย โดยเฉพาะการแจงผลการตรวจ และการปฏบตตวทงผทเปนโรคและไมเปนโรค ทงนควรพฒนาตวชวดดานคณภาพ (quality indicators) เพอใชในประเมนผลการดาเนนงานของโครงการและจดสรรงบประมาณ นอกเหนอจากตวชวดเชงกระบวนการ (process indicators) เชน จานวนบรการทให

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

71

4. ปรบปรงโครงสรางทางกายภาพของ รพ.สต.ใหเหมาะสมกบผสงอาย

5. พจารณาเพมจานวนบคลากรทขาดแคลน ในพนททขาดแคลน เพอสงเสรมใหผสงอายไทยเขาถงบรการผสงอายทจาเปนอยางถวนหนาและจาเปน

6. มการศกษาเชงลกเพอเขาใจความสมพนธของการมสมดคมอฯ กบการควบคมระดบนาตาลในเลอด และควบคมระดบความดนโลหตกบการพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค

7. จดใหมการประเมนผลการดาเนนงานแผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายฯ ในสองปขางหนา

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

ขอขอบคณ

72

ผตรวจราชการกระทรวงสาธารณสขทกเขตศนยอนามยเขตท 1-12สานกงานสาธารณสขทกจงหวดสถานพยาบาลทกระดบและทกแหงทมเกบขอมลและผสงอายทกทาน