ส่วนที่ 3 การแก้ปัญหาด้วย...

สวนท 3การแกปญหาดวยเครองมอดจทล

5 Elements Problem Solving with Digital Tools

1

บคคลมสมรรถนะในการระบความตองการและทรพยากรได สามารถตดสนใจใชเครองมอดจทลทหมาะสมไดอยางชาญฉลาดตามวตถประสงคและความตองการได สามารถแกปญหาอยางเชอมโยงกนดวยเครองมอดจทลได สามารถใชเทคโนโลยอยางสรางสรรค สามารถแกปญหาเชงเทคนค และสามารถปรบปรงพฒนาสมรรถนะตนเองใหเทาทนโลกได

พลเมองพฒนาและใชเครองมอดจทลหรอเทคโนโลยเพอแกปญหาตาง ๆ ได และใชงานมนอยางสรางสรรค รวมทงสามารถอพเดตทกษะดจทลใหทนสมยได ประกอบดวยสมรรถนะในการระบความตองการและทรพยากรได สามารถตดสนใจใชเครองมอดจทลทหมาะสมไดอยางชาญฉลาดตามวตถประสงคและความตองการได สามารถแกปญหาอยางเชอมโยงกนดวยเครองมอดจทลได สามารถใชเทคโนโลยอยางสรางสรรค สามารแกปญหาเชงเทคนค และสามารถปรบปรงพฒนาสมรรถนะตนเองใหเทาทนโลกได ประกอบดวย 5 หนวยสมรรถนะ

การแกปญหาทางเทคนคของการใชงานเทคโนโลย (Solve Technical Problems)

การปรบเปลยนทกษะในยคดจทล (Digital Reskill)

การจดการสงแวดลอมดจทล (Manage DigitalEnvironment)

การใชเทคโนโลยอยางสรางสรรค (Creatively Use Digital Technologies)

การคดเชงค านวณ (Computational Thinking)

2

การแกปญหาดวยเครองมอดจทล(Problem Solving with Digital Tools)

5 Elements Problem Solving with Digital Tools

หนวยท 1การแกปญหาทางเทคนคของการใชงานเทคโนโลย

(Solve Technical Problems)

3

4

กระบวนการเทคโนโลยสารสนเทศ เพอใหไดมาซงสารสนเทศทด มขนตอน ดงน1.การรวบรวมขอมล เปนการน าขอมลทตองการจากหลาย ๆ แหลงขอมลมารวมกนดวยวธการตาง ๆ

2.การตรวจสอบความถกตองของขอมล เปนการน าขอมลจากแหลงขอมลตาง ๆ มาตรวจสอบและแกไขใหถกตองดวยการใชสายตามนษยหรอตงกฎเกณฑใหคอมพวเตอรตรวจสอบเพอใหไดขอมลทนาเชอถอ เหมาะส าหรบน ามาใชประโยชน

3.การประมวลผลขอมล เปนการน าขอมลทไดตรวจสอบและ1แกไขใหถกตองแลวมาท าการประมวลผลดวยวธการตาง ๆ

5

4.การจดเกบ เปนการน าสารสนเทศทท าการประมวลผลแลว มาจดเกบในหนวยความจ าของเครองคอมพวเตอร หรอสอบนทกชนดอน ๆ

5.การท าส าเนา เปนการน าสารสนเทศทจดเกบไวมาท าส าเนาเพอส ารองสารสนเทศไวใชหากขอมลตนฉบบเกดการสญหายและสามารถน าไปใชไดอยางสะดวกรวดเรวในโอกาสตาง ๆ

6.การเผยแพรสารสนเทศ เปนการน าสารสนเทศไปแจกจายใหผอนไดมความรความเขาใจและน าไปใชประโยชนดวยวธการตาง ๆ

6

การแกปญหาดวยกระบวนการเทคโนโลยสารสนเทศ

การแกปญหาดวยกระบวนการเทคโนโลยสารสนเทศเปนการแกปญหาอยางมขนตอน โดยใชกระบวนการเทคโนโลยสารสนเทศและอปกรณคอมพวเตอรเพอใหการปฏบตงานสะดวกรวดเรวถกตองและแมนย า ในการใชกระบวนการทางเทคโนโลยสารสนเทศเขาชวยแกปญหา จ าเปนตองปรบรปแบบวธการท างานใหเหมาะสมกบการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

7

การใชงานคอมพวเตอรในการแกปญหา1. การใชซอฟตแวรประยกตในการแกปญหาเชน ไมโครซอฟตเวรด ไมโครซอฟตเพาเวอรพอยนต ไมโครซอฟตเอกซเซล ไมโครซอฟตแอกเซส ซอฟตแวรโปรเดสทอบเปนตนซงโปรแกรมตาง ๆ เหลานจะสามารถชวยแกปญหาในการท างานได

8

2. การเขยนโปรแกรมเพอแกปญหาเปนการใชความรความสามารถดานภาษาคอมพวเตอรและประสบการณการใชงานคอมพวเตอรและซอฟตแวรในดานตาง ๆ มาประยกตใชในการแกปญหา

9

10

เครองมอส าหรบการแกไขปญหาดานเทคโนโลย

1. ระบบคอมพวเตอร

11

2. ระบบเครอขายอนเทอรเนต, Website ฯ

12

เครองมอส าหรบการแกไขปญหาดานเทคโนโลย

3. โทรศพทสมารทโฟน , อปกรณสนบสนน ฯ

หนวยท 2การปรบเปลยนทกษะในยคดจทล

(Digital Reskill)

13

ทกษะทางดานดจทล (Digital Skill) หมายถง การมความรความสามารถในการใชงานคอมพวเตอร และอปกรณ Digital ในการเชอมตอสอนเทอรเนต รวมถงความสามารถในการพฒนาซอฟตแวรตางๆ ได สามารถเขาใจหรอเลอกท าในสงทไมกอใหเกดผลในเชงลบตอตนเองบนโลกออนไลน และไมใชแคการ ใชอปกรณ หรอซอฟตแวรเทานน แตมองคประกอบหลายๆ ดาน เชน การรบ-สง จดหมายทางอเลกทรอนกส หรอทเรยกวา อเมล

(E-mail) ทหลายคนใชสงไฟสเอกสารหรอสงรป

14

ทมา : https://www.asearcher.com/content/digital-skill-%E0%B8%84%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%B0%E0%B9%84%E0%B8%A3-%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%A1%E0%B8%B5%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%84%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%84%E0%B8%A3%E0%B9%83%E0%B8%99-office-%E0%B8%A2%E0%B8%B8%E0%B8%84%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B9%88

Reskill หมายถง การเพมทกษะใหมทไมเคยมมากอน เชน การจดขอมลจ านวนมหาศาล การท างานแบบ Agile การใชนวตกรรมตางๆ เพอสามารถท างานสอดคลองกบเทคโนโลย และแนวโนมการท างานในอนาคต

Upskill หมายถง การพฒนาทกษะเดมทมอยใหแมนย ามากขน และสามารถปรบใชในบรบทใหมทเกดขนได

15

ทมา : https://bottomlineis.co/Business_Work_Career_Reskill_CorporateAgile (อาไจล ) : กระบวนการท างานของซอฟแวรแบบรวดเรว ชวยใหท างานรวมกบเทคโนโลยไดรวดเรวขน

16

ทมา : https://www.ops.go.th/main/index.php/knowledge-base/article-pr/1355-goto-citizens21st.html

แนวทางการพฒนาทกษะดานดจทลตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๔) ไดมการกลาวถง

การน า เทคโนโลยดจทลมาใชเปนเครองมอส าคญในการพฒนาระบบเศรษฐกจทตงอยบนพนฐานของการใชนวตกรรม การปฏรปกระบวนการทางธรกจ การผลต การคา และการบรการ การปรบปรงประสทธภาพการบรหารราชการ แผนดน และการยกระดบคณภาพชวตของประชาชน

ซงส านกงาน ก.พ. จงไดมการก าหนดใหขาราชการและบคลากรภาครฐจะตองมทกษะดานดจทลส าหรบการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพเพอใหสอดคลองกบนโยบาย ดงน

17

ทมา : https://www.ocsc.go.th/DLProject/skill-dlp

18

แนวทางการพฒนาทกษะดานดจทล

ทมา : https://www.ocsc.go.th/DLProject/skill-dlp

ทกษะขนพนฐาน ไดแก

• การใชงานคอมพวเตอร

• การใชงานอนเทอรเนต

• การใชงานเพอความปลอดภย

โดยเปนการเรยนรเกยวกบการใชดจทล

การใชงานอปกรณไอทและตดตอสอสารบนสออนเทอรเนตและเขาใชบรการพนฐานและท าธรกรรมออนไลนขนตนได

ทกษะขนตนส าหรบการท างาน ไดแก

• การใชโปรแกรมประมวลผลค า

• การใชโปรแกรมตารางค านวณ

• การใชโปรแกรมน าเสนอ

โดยเปนการเรยนรเกยวกบการใชงานเครองมอดานดจทลหรอแอพพลเคชนขนตนส าหรบการท างาน

ทกษะประยกตส าหรบการท างาน ไดแก

• การท างานรวมกนแบบออนไลน

• การใชโปรแกรมสรางสอดจทล

• การใชดจทลเพอความมนคงปลอดภย

โดยเปนการเรยนรเกยวกบการเลอกใชงานเครองมอตางๆดานดจทล ไดหลากหลายและประยกตใชในงานไดมากขน

กรอบสมรรถนะดจทลแบงออกเปน 4 สวนไดแก1) การเขาใจดจทล หมายถง การมสมรรถนะในการใชขอมลเพอสอสารในสงคม

ดจทล ไดอยางมประสทธภาพ และมจรยธรรม ซงประกอบดวย ความสามารถในการเขาใจดจทล ทท าใหเกดความคลองแคลวทางเทคนคทจ าเปนในการใชงานคอมพวเตอรและอนเทอรเนต ความเขาใจสารสนเทศและสามารถประเมนสอดจทล เพอสามารถน าไปเขาสกระบวนการตดสนใจในการด าเนนการกจกรรมตางๆ รวมทง สามารถผลตเนอหาและการสอสารอยางมประสทธภาพผานเครองมอดจทล

19

กรอบสมรรถนะดจทล (ตอ)2) การใชดจทล หมายถง บคคลสามารถเขาถงโลกดจทล สามารถใชเครองมอตาง ๆ ดานดจทลได

อยางถกตอง ถกกฎหมายหมาย ไดหลากหลายและประยกตใชในงานไดมากขน

3) การคดอยางมวจารณญาณและการแกปญหา หมายถง บคคลสามารถใชความร ขอเทจจรง และขอมลเพอแกปญหาไดอยางมประสทธภาพ สามารถคด ประเมนผลของปญหา และหาวธแกปญหาไดดวยตนเองไดอยางเหมาะสมทสดภายใตกรอบเวลาทก าหนด

4) การปรบตวและเรยนร หมายถง บคคลสามารถอยภายในสงคมและสงแวดลอมการท างานทซบซอนไดภายใตกระแสโลกาภวฒน รวมถงสามารถพฒนาทกษะชวตและการประกอบอาชพใหเหมาะสม วธการประเมนสมมรรถนะดจทลของตนเอง

20

21

วธการประเมนสมรรถนะดจทลของตนเอง• ควรจดล าดบทกษะและสมรรถนะดจทลของตนเอง

จากดทสดไปแยทสด เพอทจะไดทราบวาเรามสมรรถนะดจทลอยในระดบใดจะไดพฒนาไดถกตอง

หนวยท 3การจดการสงแวดลอมดจทล

(Manage Digital Environment)

22

การจดการสงแวดลอมดจทล(Manage Digital Environment)

23

สงแวดลอมดจทล (Digital Environment) หรอไซเบอรสเปซ (Cyberspace) หากคดงายๆ ใหลองนกถงโลกทถกสรางขนมาใหเสมอนจรงโดยการท างานรวมกนของเทคโนโลยดานขอมลและการสอสาร ( Information and Communication Technologies) แตแตกตางจากสงแวดลอมจรงตามธรรมชาตตรงทไมมสงใดอาศยอย สงแวดลอมดจทลหรอไซเบอรสเปซ มองคประกอบเบองตนทส าคญ ไดแก โครงสรางพนฐาน (IT Infrastructure) และขอมล (Information) รวมถงองคความร บรบท เนอหา และความคด

24

สงแวดลอมดจทล

หมายถง แอปพลเคชนทกอนทตดตงอยในสมารทโฟนอาจตองใชขอมลบางอยางหรอเขาถงฟงกชนอน ๆ ของโทรศพท (บรการเขาถงพนทการใชงาน รปถาย รายชอ ฯลฯ) คณสามารถจดการสทธเพอปกปองขอมลสวนตวของคณได

25

อปกรณและการเขาถงอปกรณดจทล

บรการ Bike Sharing คอ บรการรถจกรยานสาธารณะมจกรยานจอดอยตามทองถนน อาจจะเปน Docking Station ทมทลอคเปนระเบยบ แลวผทใชบรการทไดสมครสมาชกผานระบบและเตมเงน ปลดลอคเอาจกรยานไปใชจาก Station หนง ขไปยงอก Station หนง และทางผใหบรการกหกเงนตามระยะเวลาทใชไป เชน แอพพลเคชน OFO ทเปดใหบรการจกรยานสาธารณะแบบไรสถานในระบบออนไลน เปนตน

26

บรการตางๆ ในระบบดจทล

แกรบคาร พลส (GrabCar Plus) คอ บรการใหมของแกรบ ประเทศไทย ทเพมเตมจากบรการGrab taxi, Grab Car และ Grab Bike ทพรอมสงเสรมระบบการเดนทางขนสงของประเทศ รวมทงชวยยกระดบคณภาพชวตในการเดนทางของผคนมากยงขนดวยบรการทดกวา ดวยผขบขทไดรบคะแนนมาตรฐานระดบสงและรถมาถงเรวกวา พรอมออกเดนทางไดเรวขนและรถใหมก วาเพราะ คดสรรเฉพาะยานพาหนะสภาพใหม เพอความสะดวกสบายทสดของคณ

Liluna ไมใชการรบจางขบรถเพอหารายไดเสรม แตคนขบรถของ Liluna คอคนทตองเดนทางสวนตวดวยการขบรถอยแลว Pricing ของ Liluna เกดจากคนขบเปนคนประเมนคาใชจายปกตของตวเอง เชน คนขบประเมนวามคาใชจาย 100 บาทส าหรบเสนทางน แลวรถของคณมทนง 4 ท กควรจะหาร 4 คณเปนคนขบจาย 25 บาท คนทนงมาดวยกควรจาย 25 บาท

Bike Sharing

“VUCA World” เปนค ายอของ ความผนผวน (Volatility) ความไมแนนอน (Uncertainty) ความสลบซบซอน (Complexity) ความคลมเครอ (Ambiguity) “VUCA World” เปนค าททางกองทพสหรฐอเมรกาใชเรยกสถานการณในสงครามทแอฟรกา และอรก ตอมาน ามาใชในธรกจ เพราะการเปลยนแปลงสภาวะแวดลอมเศรษฐกจในปจจบนทเปลยนแปลงอยางรวดเรว

27

การเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมดจทล

ครเอทฟคอมมอนส (Creative Commons: CC) เปนองคกรไมแสวงก าไรทสนบสนนการใชเนอหาโดยไมถกจ ากดจากสญญาอนญาต สญญาอนญาตของครเอทฟคอมมอนสจะเออใหมการใชสอทงทางภาพ เสยง ขอมล โดยการแบงแยกสญญาอนญาตยอยออกส าหรบการแจกจายและการใชขอมล โดยการอางองถงเจาของลขสทธ เดม ครเอทฟคอมมอน สกอตงโดย ลอวเรนซ เลสสก ซงปจจบนบรหารงานโดย โจอจ อโต (จอย อโต)

28

ลขสทธ

29

ลขสทธ(ตอ)เปาหมาย สญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนส

ชวยใหเจาของลขสทธสามารถใหสทธบางสวนหรอทงหมดแกสาธารณะ ในขณะทยงคงสงวนสทธอนๆ ไวได โดยการใชสญญาอนญาตหลายหลากรปแบบ ซงรวมถง การยกใหเปนสาธารณสมบตหรอสญญาอนญาตแบบเปดทงหลาย โดยมจดประสงคเพอหลกเลยงการเกดปญหาลขสทธตอการแบงปนสารสนเทศ

เกดความเปลยนแปลงทางเทคโนโลยแบบกาวกระโดด โดยมเทคโนโลยดจทลทมบทบาท ส าคญในชวง ๕ ปขางหนา ไดแก เทคโนโลยสอสารทมความเรวและคณภาพสงมาก (New Communications Technology) เทคโนโลยอปกรณเคลอนทเพอการเช อ มต ออ น เทอร เ น ต แบบท กท ท ก เ วลา (Mobile/Wearable Computing) เ ทค โน โลย ก า รประมวลผลแบบคลาว ด(Cloud Computing) เทคโนโลยการวเคราะห ขอมลขนาดใหญ (Big Data Analytics) เทคโนโลยการเชอมตอของสรรพสง (Internetof Things) เทคโนโลย การพมพสามมต (3D Printing) และเทคโนโลยความมนคงปลอดภยไซเบอร (Cybersecurity) โดยมเทคโนโลยอน เชน เทคโนโลยปญญาประดษฐ (Artificial Intelligence) เทคโนโลย Blockchain เปนเรองส าคญในอนาคตระยะยาว

30

ปญหา และสาเหตของการของการปรบตวในยคดจทล

หนวยท 4การใชเทคโนโลยอยางสรางสรรค

(Creatively Use Digital Technologies)

31

32

การเลอกใชเทคโนโลยอยางสรางสรรค

การเลอกใชเทคโนโลยอยางสรางสรรค จะตองค านงถงความเหมาะสมและความเปลยนแปลงหรอผลทจะเกดขนตอชวต สงคม และสงแวดลอม เชน

1. การเลอกใชเทคโนโลยโดยค านงถงชวต คอ การเลอกใชโดยค านงถงความปลอดภยของสขภาพรางกายของผใช

2. การเลอกใชเทคโนโลยโดยค านงถงสงคม คอ การเลอกใชโดยค านงถงผลกระทบทจะเกดขนตอสงคม เชน เศรษฐกจ วฒนธรรม

3. การเลอกใชเทคโนโลยโดยค านงถงสงแวดลอม คอ การเลอกใชโดยค านงถงผลกระทบตอสงแวดลอมและมลภาวะตางๆทจะเกดขน

33

เลขสารบบอาหาร (เครองหมาย อย.)เลขสารบบอาหารหรอเลข 13 หลกในกรอบเคร องหมาย อย.

บนฉลากผลตภณฑอาหารนน ความจรงแลวเปนรหสของขอมล

เกยวกบสถานทผลตและผลตภณฑ ทก าหนดขนเพอใหงายในการ

ตรวจสอบยอนกลบกรณทเกดปญหา เคร องหมาย อย. จงไมใช

สญลกษณทใชรบประกนคณภาพของผลตภณฑตามโฆษณา แต

ผลตภณฑทมเคร องหมาย อย. นนหมายความวาไดมการขน

ทะเบยนหรอรบอนญาตเลขสารบบอาหารถกตองตามทกฎหมาย

ก าหนด

34

ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)

35

มาตรฐานอตสาหกรรม (มอก.)

“มาตรฐาน” (Standards) ไดถกเขยนขนโดยน าเอารายละเอยดของความจ าเพาะทางเทคนค หรอหลกเกณฑตางๆ ทเหนพองรวมกน เพอใชเปนกฎ แนวทาง หรอ ค านยามของคณลกษณะตางๆ ทงน เพอใหมนใจไดวา วตถดบ ผลตภณฑ กระบวนการ หรอบรการตางๆ เหมาะสมตามเปาหมายทตงไว”

ตวอยาง มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม หรอ มอก. หมายถง เครองหมายเพอแสดงความเปนมาตรฐาน เชน เครองใชไฟฟา พาหนะ สงทอ วสด สญลกษณทใช ไดแก

36

มาตรฐานอตสาหกรรม (มอก.)

จากนยามตามพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 ไดก าหนดเอาไววา "มาตรฐาน" คอ ขอก าหนดรายการอยางใดอยางหนง หรอหลายอยางเกยวกบ

1.จ าพวก แบบ รปราง มต การท า เครองประกอบคณภาพ ชน สวนประกอบ ความสามารถ ความทนทาน และความปลอดภยเกยวกบการท าผลตภณฑอตสาหกรรม

2.วธท า วธออกแบบ วธเขยนรป วธใชวตถทน ามาท าผลตภณฑอตสาหกรรม และความปลอดภยเกยวกบการท าผลตภณฑ

3.จ าพวก แบบ รปราง มต หบหอ วธการบรรจชนดอนๆรวมถงการท าหบหอ วธการบรรจ หมหอ หรอ ผกมด และวตถทใชในการนนดวย

4.วธทดลอง วธวเคราะห วธเปรยบเทยบ วธตรวจ วธทดสอบและวธชง ตวง วด อนเกยวกบผลตภณฑอตสาหกรรม

5.ค าเฉพาะ ค ายอ สญลกษณ เครองหมาย ส เลขหมาย และหนวยทใชในทางวชาการอนเกยวกบผลตภณฑอตสาหกรรม

6.ขอก าหนดรายการอยางอน อนเกยวกบผลตภณฑอตสาหกรรม ตามทรฐมนตรประกาศหรอตามพระราชกฤษฎกา

37

เทคโนโลยสะอาด

เทคโนโลยสะอาด Cleaner Technology : CT เปนการพฒนาเปลยนแปลงปรบปรงกระบวนการผลต การบรการและการบรโภคอยางตอเนอง เพอใหเกดความเสยงตอมนษยและสงแวดลอมนอยทสด

จากความหมายของเทคโนโลยสะอาด (Clean Technology)หรอ CT กลาวถง กระบวนการหรอวธการทน ามาใชพฒนาเปลยนแปลงปรบปรง ผลตภณฑ วธการ กระบวนการหรอบรการอยางตอเนองเพอใหเกดผลกระทบหรอความเสยงตอมนษยและสงแวดลอมนอยทสดโดยใชเครองมอทเรยกวา 4R ไดแก Reuse Repair Reduce และ Recycle

38

ผลกระทบของเทคโนโลย

1. มลพษทางอากาศ มกเกดในเมองหลวงทมประชากรหนาแนน และการจราจรคบคง

2. มลพษทางเสยง

39

3. มลพษทางน า

4. ปรากฏการณเรอนกระจก (Greenhouse effect)

40

41

แนวทางการแกปญหาทเกดจากผลกระทบของเทคโนโลย1. การลดอตราการเผาไหมของเชอเพลง2. การลดปรมาณกาซทกอใหเกดปรากฏการณเรอนกระจก3. การยอมรบและปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทเกนขนในปจจบน4. จดกจกรรมอนๆ สนบสนน

ภยคกคามจากการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการปองกน

42หนวยท 5 การคดเชงค านวณ

ภยคกคามจากการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการปองกน

การเชอมตอกบอนเตอรเนตในยคน มความเรวอยางมากสามารถชวยใหผใชเขาถงขอมลจากแหลงขอมลทอยทวโลก และตดตอสอสารไดสะดวก รวดเรว แตในทางกลบกนหากใชงานโดยไมระมดระวง ขาดความรอบคอบ อาจกอใหเกดปญหาการถกคกคาม ถกหลอกลวงผานเครอขายได นอกจากนการเขาถงเนอหาทไมเหมาะสมกสรางปญหาดานสงคมใหกบเยาวชนจ านวนมาก ดงนนควรไดรบการเรยนร การใชงานทเหมาะสมและปลอดภย

43

ภยคกคามจากการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการปองกน1. การคกคามโดยใชหลกจตวทยา เปนการคกคามทใชการหลอกลวงเพอใหไดขอมลทตองการโดย

ไมตองใชความรความช านาญดานไอท เชน การใชกลวธในการหลอกเพอใหไดรหสผานหรอสงขอมลทส าคญให โดยหลอกวาจะไดรบรางวลแตตองท าตามเงอนไขทก าหนด แตตองปองกนไดโดยใหนกเรยนระมดระวงในการใหขอมลสวนตวกบบคคลใกลชดหรอบคคลอน

2. การคกคามดวยเนอหาทไมเหมาะสม ขอมลและเนอหาทมอยในแหลงตางๆบนอนเตอรเนตมจ านวนมากเพราะสามารถสราง และเผยแพรไดงาย ท าใหขอมลอาจไมไดรบการตรวจสอบความถกตองและความเหมาะสม ดงนนขอมลบางสวนอาจกอใหเกดปญหากบนกเรยน นกศกษาได

44

ภยคกคามจากการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการปองกน3. การคกคามโดยใชโปรแกรม เปนการคกคามโดยใชโปรแกรมเปนเครองมอส าหรบกอปญหาดาน

ไอท โปรแกรมดงกลาวเรยกวา มลแวร (malicious software : malware) ซงมหลายประเภท เชน

45

ไวรสคอมพวเตอร (Computer Virus)

เวรม (Worm)

ประตกล (Backdoor/Trapdoor)

มาโทรจน (Trojan Horse Virus)

ระเบดเวลา (Logic Bomb)

โปรแกรมดกจบขอมลหรอ สปายแวร (Spyware)

โปรแกรมโฆษณาหรอแอดแวร (Advertising Supported Software: Adware)

โปรแกรมเรยกคาไถ (Ransomware)

การใชเทคโนโลยสารสนเทศ

46

การใชเทคโนโลยสารสนเทศ

การใชงานเทคโนโลยสารสนเทศเปนเรองใกลตวของทกคน บางครงการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศอาจสงผลกระทบตอผใชงาน ดงนนการเรยนร การท าความเขาใจเงอนไขการใชงานจงเปนสงส าคญ

1. การศกษาเงอนไขการใชงาน มการก าหนดเงอนไขในการใชงานทงสน เวบไซตและแอพพลเคชนตาง ๆ ทใหบรการจะมการแจงเงอนไขการตดตงและใชงานใหผใชทราบกอนเสมอ รวมถงคาใชจายในการใชงานซงช าระดวยเงนหรอตองกรอกขอมล ตอบค าถามเปนการแลกเปลยน

2. การปองกนความเปนสวนตว (Privacy) เปนลขสทธพนฐานทส าคญของมนษยทกคนความเปนสวนตวของขอมลและสารสนเทศ เจาของสามารถปกปองและควบคมการเปดเผยขอมลของตนเองใหกบผอนและสาธารณะได โดยเจาของสทธ นอกจากจะเปนบคคลแลวอาจเปนกลมบคคลหรอองคกรกได

47

การใชเทคโนโลยสารสนเทศ

3. แนวทางการใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางปลอดภย การใชงานไอทเปนสวนหนงในการด าเนนกจกรรมตางๆ และสงผลกระทบตอผใชงาน โดยเฉพาะอยางยงการใชงานไอทผานสมารทโฟนทมกมแอพพลเคชนจ านวนมาก ใหเลอกตดตงไดฟรภายใตเงอนไขบางประการ ผใชงานจ าเปนตองเขาใจในประเดนตางๆ ดงน

1. ศกษาเงอนไขและขอตกลง กอนการตดตงหรอใชงานไอท

2. มความรความเขาใจ และความสามารถในการใชไอท เพอใหใชงานไดอยางถกตอง

3. ไมใชบญชผใชรวมกบผอน เสยงตอการรวไหลของรหสผานและขอมลสวนตว

4. ส ารองขอมลอยางสม าเสมอ

48

การใชเทคโนโลยสารสนเทศ

5. ตดตงซอฟตแวรเทาทจ าเปน และไมตดตงโปรแกรม ทดาวนโหลดจากแหลงทไมนาเชอถอ

6. เขาใจกฎ กตกา และมารยาททางสงคมในการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศ

7. หลกเลยงการใชงานเวบไซตทไมเหมาะสมหรอไมแนใจวาเปนของหนวยงานใด

8. ปรบปรงระบบปฏบตการและโปรแกรมตาง ๆ ใหทนสมยอยเสมอ

9. สงเกตสงผดปกตทเกดจากการใชงาน เชนไดรบอเมลจากคนทไมรจก

10. ระวงการใชงานไอทเมออยในทสาธารณะ เชน ไมเชอมตอไวไฟโดยอตโนมต

49

หนวยท 5การคดเชงค านวณ

(Computational Thinking)

50

AI Literacy : ปญญาประดษฐ

✖ วธการท าใหคอมพวเตอรมความสามารถคลายมนษยหรอเลยนแบบพฤตกรรมมนษย ปญญานมนษยเปนผสรางใหคอมพวเตอร จงเรยกวา ปญญาประดษฐ

✖ ระบบทคดเหมอนมนษย (Systems that think like humans)○ การวเคราะหลกษณะการคดของมนษย

✖ ระบบทกระท าเหมอนมนษย (Systems that act like humans)○ สอสารไดดวยภาษาทมนษยใช เชน ภาษาไทย ภาษาองกฤษ การแปลงขอความเปนค าพด ○ มประสาทรบสมผสคลายมนษย เชน คอมพวเตอรรบภาพไดโดยอปกรณรบสมผส แลวน าภาพไปประมวลผล○ เคลอนไหวไดคลายมนษย เชน หนยนตชวยงานตาง ๆ อยางการ ดดฝน เคลอนยายสงของ○ เรยนรได โดยสามารถตรวจจบรปแบบการเกดของเหตการณใด ๆ แลวปรบตวสสงแวดลอมทเปลยนไปได

51

AI Literacy : ปญญาประดษฐ (ตอ)✖ ระบบทคดอยางมเหตผล (Systems that think rationally)

○ ใชหลกตรรกศาสตรในการคดหาค าตอบอยางมเหตผล เชน ระบบผเชยวชาญในการวนจฉยโรค

✖ ระบบทกระท าอยางมเหตผล (Systems that act rationally)○ กระท าอยางมเหตผล: โปรแกรมทมความสามารถในการกระท า หรอเปนตวแทนในระบบอตโนมตตาง ๆ เชน

เอเจนตในระบบขบรถอตโนมต ทมเปาหมายวาตองไปถงเปาหมายทถกตอง โดยใชระยะทางทสนทสด

52

การประยกตใชปญญาประดษฐ

✖ งานดานการวางแผนและการจดตารางเวลาอตโนมต (autonomous planning and scheduling)○ โปรแกรมควบคมยานอวกาศระยะไกลขององคการนาซา (NASA)

✖ เกม (game playing) ○ โปรแกรมเลนเกมหมากรก สามารถเอาชนะคนทเลนหมากรกไดเกงทสดคอ Garry Kasparov ดวยคะแนน

3.5 ตอ 2.5

✖ การควบคมอตโนมต (autonomous control)○ ระบบขบรถอตโนมต

✖ การวนจฉย (diagnosis)○ โปรแกรมการวนจฉยโรคหรอระบบผเชยวชาญ MYCIN ส าหรบโรคทตดเชอทางเลอด

53

การประยกตใชปญญาประดษฐ (ตอ)

✖ การวางแผนปญหาทซบซอน (logistics planning)

✖ หนยนต (robotics) ○ หนยนตจวชวยในการผาตด

✖ ความเขาใจในภาษามนษย (language understanding)○ Chatbot: ระบบลกคาสมพนธใน Line

✖ การแกโจทยปญหา (problem solving)○ โปรแกรม PROVERB ทแกปญหาเกมปรศนาอกษรไขว

54

Data literacy: การเลอกใชและตความขอมล

✖ ความฉลาดทางขอมล: ความเขาใจขอมล ท างานกบขอมล วเคราะหขอมล และใชขอมลเปนหลกฐานสนบสนน ○ มทกษะใชขอมล○ รบรขอมลขาวสารอยางมไหวพรบ และรเทาทน○ ไมตกเปนเครองมอของผทไมหวงด

55

ตวอยางการตงค าถามกบขอมลประเภทตาง ๆ เพอพฒนาทกษะวเคราะหขอมลเชงลกและเกดความฉลาดรทางขอมล

✖ ตวเลข (Number)○ ตวเลขมความผดปกตหรอไม มากไปหรอนอยไป โดยพจารณาจากสดสวนประชากรของสงนน ๆ

✖ ขอความ (Text)○ เนอหาเปนตนฉบบหรอไม ○ แหลงขอมลมความนาเชอถอหรอไม○ มหลกฐานหรอขอมลทสนบสนนทนาเชอถอหรอไม○ แนวทางในการตงค าถามเชน ขอมลขาวสารนมจดประสงคอะไร หรอขอมลนใหความเหนรอบดานหรอ

น าเสนอเพยงมมมองเดยว

56

ตวอยางการตงค าถามกบขอมลประเภทตาง ๆ เพอพฒนาทกษะวเคราะหขอมลเชงลกและเกดความฉลาดรทางขอมล (ตอ)

✖ รป (Photo)○ รปเหลานมทมาจากไหน เปนตนฉบบหรอไม โดยสามารถตรวจสอบจาก Tineye.com เพอคนหาเวบทม

รปเหมอน หรอมการแกไขเชน ยอ/ขยาย เปลยนส ตดขอบ ท าขาวด า เพมลดแสง หรอแมแตรปทน าไป retouch อน ๆ ได

✖ ภาพเคลอนไหว (Video)○ ภาพเคลอนไหวเปนตนฉบบหรอไม ○ ผานการตดตอหรอไม

✖ เสยง (Audio)○ ตรวจสอบทมาและฟงอยางวเคราะหเนอความจากคลปเสยงนนเปนจรง และไมกอใหเกดการสงตอขอมล

แบบผด

57

การวเคราะหอยางเปนระบบ✖ ขอมล: ในกรงเทพฯ มความตองการคนตงเสยงเปยโน (piano tuner) จ านวน 1,000 คน (จรง

หรอไม)

✖ วธการคด:○ ประชากรในกรงเทพฯ มประมาณ 10 ลานคน สมมตวาโดยเฉลยแลวหนงครวเรอนม 2 คน ดงนนในกรงเทพฯ

จะมประชากร 5 ลานครวเรอน○ ถา 1 ใน 100 ครวเรอนมเปยโนหนงเครอง จะมเปยโน (50,000 ครวเรอน) ○ เครองเปยโนนนจะตองปรบเสยงปละหนงครง ดงนนจะตองปรบเสยงทงสน 50,000 ครงตอป○ สมมตวาใน 1 ปคนตงเสยงเปยโนมความสามารถตงเสยงเปยโนได 50 สปดาห เปนเวลา 40 ชวโมงตอสปดาห

และใชเวลา 2 ชวโมงตอครง ดงนน ใน 1 ปคนปรบเสยงเปยโน 1 คนตองด าเนนการ 1,000 ครงตอป○ ความตองการการปรบเสยงเปยโนในกรงเทพฯ 50,000 ครงตอป มาหารดวยความสามารถในการด าเนนการ

1,000 ครงตอปตอคน จะท าใหไดตวเลขทเหมาะสมส าหรบจ านวนคนตงเสยงเปยโนในกรงเทพฯ คอ 50 คน

58

Thanks!https://www.facebook.com/certpcru/

59