เนื้อหา · 2018-03-24 · สุรพล ราชภัณฑารักษ์...

เนอหาความหมายของความสมพนธระหวางประเทศขอบเขตการศกษาความสมพนธระหวางประเทศ จดมงหมายในการศกษาความสมพนธระหวางประเทศความส าคญของการศกษาความสมพนธระหวางประเทศ เครองมอในการวเคราะหความสมพนธระหวางประเทศตวแสดงในความสมพนธระหวางประเทศ ปจจยก าหนดผลประโยชนของชาตความสามารถของชาต

วตถประสงค

1. เพอใหนกศกษาบอกความหมายของความสมพนธระหวางประเทศได

2. เพอใหนกศกษาอธบายถงเครองมอหรอทฤษฎทใชอธบายความสมพนธระหวางประเทศได

3. เพอใหนกศกษาสามารถระบถงตวแสดงตาง ๆ ในความสมพนธระหวางประเทศได

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

อธบายความหมาย ขอบเขตการศกษา เครองมอในการวเคราะห และตวแสดงของความสมพนธระหวางประเทศ

อภปรายเกยวกบขาวความสมพนธระหวางประเทศ มอบหมายใหนกศกษาไปคนควาเพมเตมเกยวกบบทบาทของประเทศไทย ใน

เวทการเมองระหวางประเทศ

ใหจดท ารายงานเกยวกบความสมพนธระหวางประเทศทางดานตาง ๆ

สอการเรยนการสอน

1. เอกสารประกอบการสอน

2. อนเตอรเนต

3. หนงสอพมพ

การประเมนผล

สงเกตความสนใจและการมสวนรวม

ท ากจกรรมทายบท

รายงาน

ความสมพนธระหวางประเทศ

รฐหรอประเทศเปรยบเสมอนมนษย ซงมนษยเปนสตวสงคม ไมสามารถอยตามล าพงได ตองมการตดตอสอสาร พงพาอาศยกบคนอน ๆ ในชวตประจ าวนของคนเราตงแตเลกจนโต ลวนมเรองราวกจธระทจะตองตดตอสมพนธกบบคคลหรอหนวยงานจ านวนมาก เปนความสมพนธทมความสลบซบซอนเปนอยางยง คนทวไปจงมกระบวนการเรยนร มการศกษาอยางเปนระบบเพอทจะใหอยรอดไดในสงคม รฐกเชนเดยวกน การทจะรกษาเอกราช อ านาจอธปไตยไวไดนน จะตองมการศกษาเรยนรวาเวททตองออกไปแสดงบทบาทนน ตนมฐานะอะไร มศกยภาพมากนอยแคไหน รวมถงความกาวหนาทางวทยาการทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว การศกษาเตรยมพรอมทด จะท าใหทราบวาในสถานการณปจจบนในความสมพนธระหวางประเทศรฐควรก าหนดบทบาทอยางไร ในอนาคตคาดการณไดวาจะเกดอะไรขน เพอทจะไดรบมอกบทกปญหาทอาจจะเกดขนได ดงนน การศกษาเกยวกบรฐใหไดใจความครบถวนสมบรณนน ผศกษาควรมความรเบองตนเกยวกบความสมพนธระหวางประเทศ

ความหมายของความสมพนธระหวางประเทศ

คารล ดบเบลย. ดอยซ (Deutsch,

1968: 1)

ใหนยามความสมพนธระหวางประเทศวา “ความสมพนธระหวางป ร ะ เ ท ศ เ ป ร ย บ เ ส ม อ น เ ว ท อ นประกอบดวยพฤตกรรมและการกระท าทงหลายของรฐทมตอกนโดยปราศจากการควบคมอยางเพยงพอ”

ความหมายของความสมพนธระหวางประเทศ (ตอ)

สรพล ราชภณฑารกษ (2523: 322)

อธบายความหมายของความสมพนธระหวางประเทศวา ความสมพนธระหวางประเทศ หมายถง กจกรรมของมนษยเปนความเกยวพนระหวางบคคลตาง ๆ ในชาตตาง ๆ (Nation) ทมากกวา 1 ชาต เปนกจกรรมทเกดขนระหวางบคคลตอบคคล หรอ กลมบคคลตอกลมบคคล การตดตอของบคคลเหลานนสามารถท าไดโดยตรงหรอโดยผานองคการหรอสถาบนสอกลางกได

ความหมายของความสมพนธระหวางประเทศ (ตอ)

ศโรตม ภาคสวรรณ (2521: 3)

อธบายถงการศกษาความสมพนธระหวางประเทศวาหมายถง การศกษาเกยวกบพฤตกรรมและการกระท าของรฐทมตอกนโดยปราศจากเครองมอควบคมการกระท าของรฐไดอยางเดดขาด ถาจะเปรยบกบเกมกฬา ซงประกอบดวยผเลนทเปนรฐเอกราชจ านวนประมาณรอยเศษ แตละรฐตางกมความแตกตางกนออกไปในดานก าลงคน ขนาด อ านาจ และอทธพล ทรพยากร วตถประสงค อดมการณ ตลอดจนนโยบายในการด าเนนกจการและความสมพนธระหวางประเทศ และแตละรฐอาจเปลยนหรอละเมดกฎเกณฑของเกมไดทกเวลาโดยไมจ าเปนตองบอกกลาวรฐอน ๆ ใหทราบ

ความหมายของความสมพนธระหวางประเทศ (ตอ)

ด ารห บรณะนนท (2548: 194)กลาวถง ความสมพนธระหวางประเทศวา ประเทศตาง ๆ มกจะใชวธการทกอยางทจะ

ใหประโยชนกบตนในเวทระหวางประเทศ โดยไมค านงถงศลธรรมหรอมารยาทอนใดทงสน ทงน กโดยการก าหนดนโยบายความสมพนธระหวางประเทศในแนวทางทแตละประเทศเหนวาเหมาะสม โดยตองค านงวา นโยบายคอ แนวทางทแตละประเทศไดเลอกปฏบตไป เพอใหบรรลถงวตถประสงคอยางใดอยางหนงทก าหนดไว อนเปนวตถประสงคทเชอกนวา ถาท าไดส าเรจกจะเปนผลดตอประเทศของตน แตละชาตซงวางแผนด าเนนการตาง ๆ แขงขนกนแสวงหาอ านาจ (Power Polities) เพอจะไดใหมอทธพลเหนอรฐอน จะดวยวธการคกคาม ชกชวน หรอบงคบ กสดแลวแตจะหาวธด าเนนการ แมจะเกดความสมพนธระหวางประเทศแลวกตาม แตละรฐทเขามาผกพนหรอมความสมพนธกนนน มฐานะไมเหมอนกนในเรองระดบแบงอ านาจ ซงอาจวดไดจากสภาพทางภมศาสตร ก าลงคน ทรพยากร ความสามารถทางวทยาการ ความเชยวชาญทางการทต การทหาร การโฆษณาชวนเชอ ฯลฯ ประเทศทมอ านาจมากกวากยอมตองการจะสรางความเปนใหญตอไป สวนประเทศทมอ านาจนอยกตองการเพยงรกษาเอกราชของประเทศใหอยอยางสนตตามเดม

ความหมายของความสมพนธระหวางประเทศ (ตอ)

โกวท วงศสรวฒน (มปป: 128)

กลาววา หวใจของการศกษาเรองความสมพนธระหวางประเทศมหลกส าคญสองประการ คอ หนง ประเทศไมมศตรถาวร ประเทศไมมมตรถาวร ประเทศมเพยงแตผลประโยชนเทานนทถาวร สอง นโยบายภายในประเทศก าหนดนโยบายตางประเทศ

สรป

ความหมายของความสมพนธระหวางประเทศไดวา ความสมพนธระหวางประเทศ หมายถง กจกรรมของมนษยทเกยวพนระหวางบคคลตาง ๆ ในชาตตาง ๆ มากกวาหนงชาต การตดตอสมพนธกนนเปรยบเสมอนรฐตาง ๆ ก าลงแสดงบทบาทบนเวททพฤตกรรมและการกระท าของรฐสามารถแสดงออกไดโดยไรการควบคม ในเวทนจะไมค านงถงศลธรรมหรอมารยาทอนใด แตจะค านงถงผลประโยชนเทานน

ขอบเขตการศกษาความสมพนธระหวางประเทศ ศโรตม ภาคสวรรณ (2521: 4-5)

ไดอธบายวา การศกษาวชาความสมพนธระหวางประเทศมขอบเขตกวางขวาง เพราะเนอหาของวชานครอบคลมถงวชาหลกทงหกในสาขาความสมพนธระหวางประเทศ คอ

1. วชาการเมองระหวางประเทศ (International Politics)

2. วชากฎหมายระหวางประเทศ (International Law)

3. วชาประวตศาสตรทางการทต (Diplomatic History)

4. วชาองคการระหวางประเทศ (International Organization)

5. วชาเศรษฐกจระหวางประเทศ (International Economics)

6. วชาวาดวยการศกษาเฉพาะสวนภมภาค (Area or Regional Studies)

ขอบเขตการศกษาความสมพนธระหวางประเทศ(ตอ)

สรพล ราชภณฑารกษ (2523: 323) อธบายถงขอบเขตการศกษาวา การศกษาวชาความสมพนธระหวางประเทศ เปนการศกษาในขอบเขตและเนอหาของวชาทกวางขวางมาก เปนวชาทไดถกพฒนามาเมอตนศตวรรษท 20 นเอง และเปนวชาทตองอาศยการศกษาวชาอน ๆ ประกอบมากกวา 5 แขนงวชา ไดแก ประวตศาสตร กฎหมาย ภมศาสตร รฐศาสตร เศรษฐศาสตร จนถงสงคมวทยา การศกษาวชาความสมพนธระหวางประเทศเปนลกษณะสหวทยาการ (Interdisciplinary) วชาทตองศกษาจงประกอบดวย

1. ประวตศาสตรความสมพนธ (การทต) (Diplomatic History)2. การเมองระหวางประเทศ (International Politics)3. กฎหมายระหวางประเทศ (International Law)4. องคการระหวางประเทศ (International Organizations)5. เศรษฐกจระหวางประเทศ (International Economics)6. ภมภาคศกษา (Area Studies)

สรป

แมวาการศกษาความสมพนธระหวางประเทศจะกวางขวางจนแทบจะหาขอบเขตไมได แตในการศกษาสามารถก าหนดวชาหลกได ซงผศกษาความสมพนธระหวางประเทศใหครบถวนจะตองศกษาประวตศาสตรการทต การเมองระหวางประเทศกฎหมายระหวางประเทศ องคการระหวางประเทศ เศรษฐกจระหวางประเทศ และภมภาคศกษา

จดมงหมายในการศกษาความสมพนธระหวางประเทศ

ยอรช เอฟ. เคนแนน (Kennan, 1953: 10-12)

ไดกลาวถงจดมงหมายในการศกษาวชาความสมพนธระหวางประเทศวาม 2 ประการ คอ ประการแรก เพอใหนกศกษาซงไมไดท างานหรอมสวนรวมในงานหรอมสวนรวมในงานเกยวกบดาน

ตางประเทศไดรบความรท วไปในดานความสมพนธระหวางประเทศ เรยนรถงวธการวเคราะหปญหา และรจกใชความคดใหถกตองตามหลกเกณฑการเรยนรดงกลาวจะท าใหนกศกษาเปนผมความสามารถในการแสดงความคดเหนเกยวกบปญหาระหวางประเทศไดอยางมเหตผล

ประการทสอง เพอเปนการตระเตรยมบคคลซงจะไปประกอบอาชพทางดานความสมพนธระหวางประเทศ ซงอาจจะเปนงานรฐบาล หรองานขององคการระหวางประเทศ การศกษาเพอจดมงหมายดงกลาวน มกกระท ากนในขนบณฑต โดยมจดมงหมายทจะผลตผเชยวชาญ (Specialists) ทางดานความสมพนธระหวางประเทศออกมา ผเชยวชาญดงกลาวจะตองศกษาและมความรในวชาแขนงอน ๆ ทางดานสงคมศาสตร เชน สงคมวทยา จตวทยา มานษยวทยา เปนตน เพราะถาปราศจากความรในวชาดงกลาวแลว การเขาใจในปญหาของความสมพนธระหวางประเทศกจะเปนไปโดยไมลกซงเทาทควร

จดมงหมายในการศกษาความสมพนธระหวางประเทศ (ตอ)

จะเหนไดวา จดมงหมายในการศกษาความสมพนธระหวางประเทศเปนสงส าคญ ถาผศกษารวาในอนาคตตงใจจะประกอบอาชพทางดานความสมพนธระหวางประเทศในระหวางการศกษาจะไดเตรยมตวศกษาเปนผเชยวชาญตามแขนงทสนใจตอไป สวนผ ทไมไดท างานเฉพาะดานการศกษาความสมพนธระหวางประเทศจะท าใหเปนผรจกคด วเคราะหปญหาไดอยางมเหตผล

ความส าคญของการศกษาความสมพนธระหวางประเทศ

ด ารห บรณะนนท (2548: 192)

อธบายถง ความส าคญของการศกษาความสมพนธระหวางประเทศวา

การศกษาเรองความสมพนธระหวางประเทศ ในปจจบนถอเปนเรองส าคญมาก เนองจากเปนทยอมรบกนทวไปแลววา ความสมพนธระหวางประเทศมบทบาทส าคญในการสรางสรรคความเขาใจอนดระหวางประเทศ และการธ ารงไวซงสนตภาพของโลก การศกษาเรองดงกลาวท าใหเกดความรและความเขาใจในเหตการณทเกดขน รวมทงยงสามารถคาดคะเนความเปนไปไดทจะพงเกดขนในอนาคต ผทมหนาทวางนโยบายตางประเทศของรฐ จ าเปนอยางยงทจะตองศกษาสถานการณของความสมพนธระหวางประเทศ เพอทจะอธบายเหตการณระหวางประเทศ พฤตกรรมทางการเมองระหวางประเทศรวมทงทฤษฎระบบความสมพนธระหวางประเทศ

ความส าคญของการศกษาความสมพนธระหวางประเทศ (ตอ)

ศโรตม ภาคสวรรณ (2521: 6)

อธบายถง ความส าคญของการศกษาความสมพนธระหวางประเทศวา ในโลกปจจบนความสมพนธระหวางประเทศมความส าคญอยางยงตอสนตภาพ

และการอยรอดของโลก ความรวมมอกนระหวางประเทศไมวาในดานใด ๆ กดลวนเกดจากความสมพนธ และความเขาใจอนดระหวางรฐทมตอกน กลาวไดวา สนตภาพและความมนคงของโลกขนอยกบศลปะทรฐแตละรฐน ามาใชเพอกอใหเกดความสมพนธอนดระหวางรฐ รวมทงความสามารถของรฐในการแกไขปญหา ซงเกดขนในความสมพนธระหวางรฐทมตอกน โดยหาทางหลกเลยงการใชวธการใด ๆ ซงจะน ามาสการท าลายลางผลาญซงกนและกนในทสด ดงนนการศกษาความสมพนธระหวางประเทศจงมความส าคญในการสอนใหรจ กและเขาใจถงศลปะและวธทร ฐน ามาใชในเวทความสมพนธระหวางประเทศ

ความส าคญของการศกษาความสมพนธระหวางประเทศ (ตอ)

จะเหนไดวา การศกษาความสมพนธระหวางประเทศมความส าคญทงการสรางสนตภาพและความรวมมอการตดตอตาง ๆ ระหวางประเทศ ซงรฐตาง ๆ จะตองก าหนดบทบาทของตนใหเหมาะสมทงในระบบความสมพนธระหวางประเทศและการเมองระหวางประเทศ

เครองมอในการวเคราะหความสมพนธระหวางประเทศ (ตอ)

ณชชาภทร อนตรงจตร (2548: 232-235)

อธบายถงเครองมอในการวเคราะหความสมพนธระหวางประเทศ สรปความไดดงน1. ประวตศาสตรการทตวธการทจะเขาใจความสมพนธระหวางประเทศมหลายวธ ในทางประวตศาสตร นก

ทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศมความคดแตกตางหลากหลายกนไป ในชวงปลายศตวรรษท 19 ถงศตวรรษท 20 การเรยนวชาความสมพนธระหวางประเทศอยในเรองของประวตศาสตรการทต (Diplomatic history) ใคร ท าอะไร ทไหน เมอไหร อยางไร เปนหวใจของวธการประวตศาสตรการทต วธการนจงมองวา รฐชาต (Nation state) เปนศนยกลางในการวเคราะหความสมพนธระหวางประเทศ นอกจากนยงตองวเคราะหการเจรจาทางการทตของนกการทตหรอรฐมนตรวาการกระทรวงส าคญ ๆ ดวยเหตนการเรยนการสอนจงตองใชขอมลทละเอยดลออ การเรยนแบบนจะไดความเขาใจในเหตการณส าคญ ๆ แตละเหตการณ แตไมสามารถน าแตละเหตการณมาเชอมโยงกนได

เครองมอในการวเคราะหความสมพนธระหวางประเทศ (ตอ)

2. แนวการวเคราะหภมศาสตรและยทธศาสตรมความพยายามทจะเขาใจความสมพนธระหวางประเทศในฐานะทเปนเหตการณท

เชอมสมพนธกนในระดบโลก แนวความคดดงกลาวคอ แนวการวเคราะหภมศาสตรและยทธศาสตร (Strategic and geopolitical analysis) แนวความคดแบบนยงนยมใชกนอยในปจจบนน แนวคดนสามารถยอนกลบไปไดในชวงปลายศตวรรษท 19 โดยนกการทหารคนหนงชอ อลเฟรด มาฮาน (Alfed Mahan) และ ฮารฟอรด แมคคนเดอร (Harford Mackinder) ส าหรบมาฮาน มหาสมทรคอเสนเลอด ใครสามารถควบคมมหาสมทรได คนนนสามารถครอบครองโลกได มาฮานมอทธพลใหสหรฐอเมรกาทมงบประมาณไปทกองทพเรออยางมาก จนกระทงปจจบนเราเหนฐานทพเรอสหรฐอยในทกแหงของโลก เฉพาะในมหาสมทรแปซฟกกมทงใน ฮาวาย โอกนาวา และกวม ในขณะทแมคคนเดอรมองวาความส าคญของดนแดนทเรยกวา แดนหวใจ (Heartland) ตามความเขาใจของแมคคนเดอร Heartland คอ บรเวณทถกลอมรอบดวย แดนรมขอบ (Rimland) หรอบรเวณทตดชายฝงทะเล ดงนน แดนหวใจ (Heartland) คอ สหภาพโซเวยต

เครองมอในการวเคราะหความสมพนธระหวางประเทศ (ตอ)

3. วธการทางเศรษฐศาสตรสงคม อยางไรกดความเขาใจทางความสมพนธระหวางประเทศอาจจะใชวธการทางเศรษฐศาสตรสงคม

(Socioeconomic theories) ซงใหภาพของความสมพนธระหวางประเทศอกแบบหนง ในศตวรรษท 19 มารกซ (Marx) อธบายวา สหรฐอเมรกาขยายดนแดนไปทางตะวนตกของทวปอเมรกา เนองจากความกดดนจากจ านวนประชากรลนและอตราการวางงาน ในขณะเดยวกน เลนนกไดใชวธการแบบมารกซ ในการ เขยนหน งสอของ เขาทช อจกรวรรดนยม : ล าดบขนสงสดของทน น ยม (Imperialism – the highest stage of capitalism)

4. แนวความคดอดมคตนยม ผลของความหายนะทมาจากสงครามโลกครงท 1 ท าใหเกดแนวความคดใหมในการวเคราะห

ความสมพนธระหวางประเทศเพมขนมา 2 แนวความคดทอยตางกนคนละขวอยางสนเชง โดยแนวความคดแรกตงอยบนค าถามวา ท าอยางไรจงจะสามารถขจดขอพพาทระหวางประเทศไดแนวความคดนคอ แนวความคดอดมคตนยม (Idealism) และแนวคดทต งอยบนค าถามวา ท าอยางไรจงจะสรางพลงอ านาจใหแกชาตตวเองได แนวความคดนนคอ ชาตนยม – สงคมนยม (National Socialism) หรอฟาสซสม (Fascism) นนเอง สองแนวความคดนไดเขามามอทธพลในความสมพนธระหวางประเทศตงแตสงครามโลกครงท 1 ถง สงครามโลกครงท 2

เครองมอในการวเคราะหความสมพนธระหวางประเทศ (ตอ)

แนวความคดสงคมนยม – ชาตนยมกเปนแนวความคดทเนนทการก าหนดนโยบายเชนเดยวกน แตม งเนนทการ

เจรญเตบโตและการสรางพลงอ านาจแหงชาต แนวความคดนถกน ามาใชในภาคปฏบตในรฐบาลนาซเยอรมน ในการสรางชาตเยอรมน และการท าทกอยางเพอเสรมสรางความเขมแขงของรฐการรกรานดนแดนอนเปนการแสดงถงความเขมแขงของระบบดวยเหตนในป 1931 ญป นบกแมนจเรย ป 1935 อตาลบกเอธโอเปย เยอรมนบกยดแควนไรนแลนด ออสเตรย และบางสวนของเชคโกสโลวาเกย ในการประชมทมวนกป 1938 องกฤษและฝรงเศสไมคดคานตอการยดครองดนแดนของฮตเลอร เพราะกลววาจะท าใหเกดสงคราม ในป 1939 เยอรมนยงไมพอใจและบกยดโปแลนด เปนเหตใหเกดสงครามโลกครงท 2

เครองมอในการวเคราะหความสมพนธระหวางประเทศ (ตอ)

5. แนวความคดสจนยมเมอจบสงครามโลกครงท 2 แนวความคดอดมคตนยมไดรบการวพากษวจารณอยางมากวา

มนไมเพยงพอทจะใชวเคราะหความสมพนธระหวางประเทศ ดวยเหตนแนวความคดใหมจงเกดขน ไดแก พวกแนวความคดสจนยม (Realism) ซงปฏเสธขอสนนษฐานของอดมคตนยม ผน าในแนวความคดนคอ ฮน มอรแกนทาว (Hans Morgenthau) และ เฮนร คสซงเจอร (Henri Kissinger) ซงมองวา คนทกคนมทงความดและความชวอยในตว และใคร ๆ กมความตองการทจะควบคมคนอนกนทงนน ดวยเหตนสงครามจงเปนสงทมกจะเกดขนอยเสมอ ดวยเหตนแตละรฐจงมหนาทของตนเอง สงนนกคอ ปกปองประเทศของตวเองไว แนวความคดนจะเรยกไดอกประการหนงวาเปน “เรยลโพลตก” (Realpolitik) ซงปฏเสธระบบความ

มนคงรวม (Collective security) แตเชอวาแตละชาตตองปกปองตวเอง ส าหรบแนวคดของพวกแนวคดสจนยม (Realist) นถอวาประเทศใดกตามจะท าอะไรกไดเพอผลประโยชนแหงชาต การสรางดลแหงอ านาจจงเกดขน โดยประเทศแตละประเทศจะเขารวมกนเปนพนธมตรตอตานประเทศบางประเทศทม อ านาจมากเกนไป พวก Realpolitik เชอวาความส าคญของนโยบายตางประเทศมมากกวานโยบายภายในประเทศ จะตองใหมก าลงทางการทหารทใหญโต และเนนหนกเรองชาตนยม นอกจากนยงมองวารฐเปนตวแสดงทส าคญทสด รฐสามารถตดสนนโยบายไดอยางเปนเหตเปนผล และความมนคงของชาตเปนประเดนทส าคญทสดในเรองความส าคญระหวางประเทศ

เครองมอในการวเคราะหความสมพนธระหวางประเทศ (ตอ)

6. หลกการทางสถตคณตศาสตร

แนวความคดสดทายในวชาความสมพนธระหวางประเทศกคอ แนวความคดทไดจากการศกษารฐศาสตรสายพฤตกรรมนยม หรอ Behaviorist method เปนการศกษาความสมพนธระหวางประเทศโดยใชหลกการทางสถตคณตศาสตร มการวเคราะหตวแปรตน ตวแปรตาม แลวสรปเปนขอมล ทงนตองอาศยการเกบรวบรวมขอมลทกวางขวาง เปนระบบ และปราศจากอคตทสด สรป

เครองมอในการวเคราะหความสมพนธระหวางประเทศจะเปลยนแปลงไปตามสงคมและเวลาไมมเครองมอใดทจะสามารถใชวดความสมพนธระหวางประเทศไดอยางถาวร เพราะสงคมมการเปลยนแปลงตลอดเวลา ฉะนน การจะยดกบหลกแนวความคดทเนนเครองมอนนอาจท าใหเกดความผดพลาดได

ตวแสดงในความสมพนธระหวางประเทศ

1. รฐชาต (The nation – state)

ธารทอง ทองสวสด (2542: 387) อธบายวา ผทเขามามบทบาทส าคญทสดในวงการการเมองระหวางประเทศ คอ รฐ รฐในกจการการเมองระหวางประเทศมลกษณะเปนนามธรรม ประกอบดวยองคประกอบทง 4 ของรฐ คอ ประชากร ดนแดน รฐบาล และอ านาจอธปไตย รฐมสทธและอาจถกผกมดตามกฎหมายได อ านาจอธปไตยของรฐจะถกจ ากดไดกดวยความยนยอมของรฐเองเทานน ผท าหนาทแทนรฐในกจการการเมองระหวางประเทศ กคอ รฐบาล

ณชชาภทร อนตรงจตร (2548: 235) อธบายตอไปวา ในระบบความสมพนธระหวางประเทศ รฐเปนตวแสดงทส าคญทสด และขยายตวอยางเรวทสด เพราะรฐมเครองมอทเหนอวาตวแสดงอน ๆ นนคอ อ านาจอธปไตย (Sovereignty) และความชอบธรรม (Legitimacy) รฐเปนตวแสดงในระบบความสมพนธระหวางประเทศทมการขยายตวอยางรวดเรวทสด ในป ค.ศ.1945 มรฐอสระอยในโลกนประมาณ 64 รฐ ในป ค.ศ.1960 รฐตาง ๆ มถง 107 รฐ และในปจจบนรฐชาตในโลกนมประมาณ 180 รฐ จะเหนไดวา ตวแสดงแรกในความสมพนธระหวางประเทศ คอ รฐชาต เพราะรฐชาตมอ านาจ

อธปไตยและความชอบธรรม โดยผท าหนาทแทนรฐ คอ รฐบาล

ตวแสดงในความสมพนธระหวางประเทศ (ตอ)

อานนท อาภาภรม (2545: 140) อธบายถงผลประโยชนของชาตวา ไดแก สงทผน าหรอประชาชนของประเทศหนง ถอวามความส าคญยงตอการธ ารงไวซงเอกราช วถชวต ความมงคง ของประเทศและเกยรตภมของประเทศ

ณชชาภทร อนตรงจตร (2548: 236) อธบายวา ภายในดนแดนหนงของรฐ ไมมองคกรใดทจะมอ านาจเหนอรฐ รฐเปนผก าหนดวาผลประโยชนของรฐอยทไหน ผลประโยชนของรฐเรยกวา ผลประโยชนของชาต (National interest) หมายความวา สงใด ๆ กตามทรฐเหนวามความส าคญตอพลงอ านาจของรฐ ไมวาจะเปนก าลงทางการทหาร ความมงคง ความมอสรภาพ แมกระทงการรกษาวฒนธรรม เปนตน สวนวธการทรฐหนงจะน ามาซงผลประโยชนแหงชาตน เรยกวา นโยบายของชาต (National policies) โดยปกตแตละรฐจะด าเนนนโยบายตางประเทศโดยมเปาหมายสงสดคอ ผลประโยชนแหงชาต การจะดวาสงใดเปนผลประโยชนของชาตจงตองดทนโยบายของชาต (Policy working) เชน สหรฐอเมรกาประกาศวาจะลางแคนกบคนทท าลายเสรภาพของประชาชนชาวอเมรกน แสดงวาเสรภาพของประชาชนชาวอเมรกน คอ ผลประโยชนแหงชาตของสหรฐอเมรกา เปนตน

ตวแสดงในความสมพนธระหวางประเทศ (ตอ)

ผลประโยชนแหงชาตของทกชาตมดงน

2.1 ความมนคงทางทหาร

2.2 อ านาจ

2.3 เศรษฐกจ

2.4 อดมการณ

2.5 ศลธรรมและหลกกฎหมาย

สรป

ตวแสดงทงสองทงรฐชาตและผลประโยชนของชาตลวนมความสมพนธกนอยางใกลชด ร ฐชาตมรฐบาลเปนผกระท ากจกรรมตาง ๆ ในทางความสมพนธระหวางประเทศ แตผลประโยชนของชาต คอ สง ทประเทศหนง ๆ เหน วามความส าคญยงตอการธ ารงไวซงเอกราช วถชวต ความมงคงและเกยรตภมของประเทศ แตละประเทศนยามผลประโยชนของชาตตนไมเหมอนกนขนอยกบการใหความส าคญเนนหนกทจดใดจดหนงเปนพเศษ เชน อ านาจ เศรษฐกจ อดมการณหรความมนคงทางทหาร

ปจจยก าหนดผลประโยชนของชาต

โกวท วงศสรวฒน (มปป: 131-138)

ไดอธบายถงปจจยก าหนดผลประโยชนของชาตไวดงตอไปน เมอการกระท าทกอยางของรฐรวมทงการวางนโยบายตางประเทศและปญหาตาง ๆ ในระบบความสมพนธระหวางประเทศเกดจากผลประโยชนของประเทศทงสน เราจงควรพจารณาดผลประโยชนของชาตซงเรยงล าดบลดหลนกนดงน

1. ความอยรอดและความปลอดภยของประเทศ

2. ความมงคงทางเศรษฐกจ

3. การขยายอ านาจของประเทศ

4. เกยรตภมของประเทศ

สรปปจจยก าหนดผลประโยชนของชาต ไดแก ความอยรอดปลอดภย

ของประเทศ ความมงคงทางเศรษฐกจ การขยายอ านาจของประเทศและเกยรตภมของประเทศ โดยปจจยแรกความอยรอดปลอดภยของประเทศมความส าคญตอการก าหนดผลประโยชนของชาตเปนอยางยงทจะตองค านงถงกอนปจจย อน ๆ สวนความมงคงทางเศรษฐกจสามารถเปรยบเทยบไดกบพละก าลงของประเทศซงสงผลกระทบถงการขยายอ านาจและเกยรตภมของประเทศอยางหลกเลยงมได เหนไดชดเจนจากสหรฐอเมรกาทมปจจยภายในคอ ความมงคงทางเศรษฐกจเปนจดแขงท าใหสามารถแผขยายอ านาจอทธพลตามความปรารถนาได และรกษาเกยรตภมของสหรฐอเมรกาในฐานะมหาอ านาจอนดบหนงของโลก จงพยายามก าหนดบทบาทของตนใหเปนผรกษาระเบยบโลก

ความสามารถของชาต

โกวท วงศสรวฒน (มปป: 141-144)

อธบายวา องคการหรอบคคลใดจะก าหนดผลประโยชนของชาตไดมากนอยเพยงใด จะเปนประโยชนไดจรงหรอไมนน ขนอยกบปจจยความสามารถของประเทศ ปจจยทก าหนดความสามารถของชาต มดงน

1. สถานทตงของประเทศทางภมศาสตรกบทางดานยทธศาสตร

1.1 ขนาดของประเทศ

1.2 รปรางของประเทศ

1.3 ทตงของประเทศ

ความสามารถของชาต (ตอ)

2. ความสามารถทางทรพยากรธรรมชาต3. ความสามารถทางดานก าลงคน

สรปความสามารถของชาต ขนอยกบปจจยเหลาน หนง สถานทตงของ

ประเทศทางภมศาสตรกบทางดานยทธศาสตร สอง ความสามารถทางทรพยากรธรรมชาต และสาม ความสามารถทางดานก าลงคน ซงปจจยทงสามจะประกอบขนมาเปนความสามารถของชาต อนจะน าไปสผลประโยชนของชาตทก าหนดไวนนจะเปนจรงไดมากนอยเพยงใดขนอยกบความสามารถของชาตนนเอง

ดลแหงอ านาจทองใบ ธรานนทางกร (หงสเวยงจนทร) (มปป: 46-47)

อ านาจ (Power) คอ อทธพลและการควบคมทชาตหนงแสดงออกมาตออกชาตหนง อ านาจนจะเปนทงมรรควธ

ทรฐตาง ๆ ตองใชและเปนเปาหมายทรฐตาง ๆ ตองการจะบรรลถงดวยในการแขงขนในทางการเมอง การทหาร เศรษฐกจ และสงคมกบรฐอน ถงแมวาการกระท าหรอพฤตกรรมทกอยางของรฐไมจ าเปนวาจะตองมแรงกระตนมาจากเรองของอ านาจนเสมอไปกตาม แตทวาพฤตกรรมหรอการกระท าของรฐทเกยวของโดยตรงกบการสงเสรมหรอการปกปองผลประโยชนแหงชาตจะมสวนเกยวของอยางลกซงอยกบการเมองเรองอ านาจน การใชและการแสวงหาอ านาจนจะด าเนนการโดยผมอ านาจตดสนใจ ซงจะเปนผใชกลไกของรฐบาลของตนไปเพอพฒนาและด าเนนนโยบายตางประเทศนนเอง ดงนน อ านาจทางการเมองจงเปนเรองทเกยวของกบสมพนธภาพทางจตวทยาระหวางบคคลชนผน าซงเปนผใชอ านาจนกบบคคลทไดรบอทธพลหรอถกควบคมโดยอ านาจน การใชอ านาจสามารถกระท าไดในหลายรปแบบ เปนตนวา การชกน า การท าสงครามทางอดมการณ และจตวทยา การบบบงคบทางเศรษฐกจ การใชขออางทางศลธรรม การแผลทธจกรวรรดนยมทางวฒนธรรม การใชมาตรการบบบงคบททางกฎหมายรบรองแตยงไมถงขนท าสงคราม และสดทายคอการท าสงคราม

ดลแหงอ านาจ (ตอ)

ดลแหงอ านาจ

ทองใบ ธรานนทางกร (หงสเวยงจนทร) (มปป: 25)

อธบายถง ดลอ านาจวา ดลอ านาจ คอ แนวความคดวาดวย วธการทรฐตาง ๆ ใชจดการกบปญหาความมนคงแหงชาต ในรปแบบของการยกยายความเป นพนธมตรและการเขาฝกเขาฝายระบบดลแหงอ านาจนเกดขนจากการร วมผลประโยชนของแตละรฐทมความเกยวของกนใหเขามารวมอยดวยกน เพอขดขวางผลประโยชนของรฐอน ๆ

ดลแหงอ านาจ (ตอ)

ณชชาภทร อนตรงจตร (2548: 238-239)

ดลแหงอ านาจ (Balance of Power) เปนค าทมความส าคญทสดค าหนงในวชาความสมพนธระหวางประเทศ เราใชแนวคดเรองดลแหงอ านาจเพอวเคราะหประเภทของความสมพนธระหวางรฐ เชน ความสมพนธทเทาเทยมกนของสหรฐอเมรกาและสหภาพโซเวยตในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 เรยกวา ดลแหงอ านาจเทาเทยม แตเมอใดทรฐใดรฐหนงมความออนแอกวารฐหนงโดยเปรยบเทยบ จะเรยกวา ดลแหงอ านาจไมเทาเทยม เชน สหภาพโซเวยตกบจนในชวงสงครามเยน แตดลแหงอ านาจกอาจจะไมเปนอยางเดมตลอดไป หากรฐใดรฐหนงสรางความเขมแขงขนมาโดยวธการใดวธการหนง จะท าใหดลแหงอ านาจนนเกดการเปลยนแปลง เชนป 1982 อสราเอลซงเคยมดลแหงอ านาจนอยกวาประเทศอาหรบ ไดยกทพเขาไปในเลบานอน ฆาทหารซเรย และบงคบใหขบวนการปลดปลอยปาเลสไตนออกจาก PLO ท าใหดลอ านาจของอสราเอลกลบมามอ านาจเหนอชาตอาหรบทนท

สรป

ดลแหงอ านาจ คอ อ านาจทเทาเทยมกนระหวางประเทศตอประเทศ หรอ กลมประเทศตอกลมประเทศ ซงมอ านาจทเทาเทยมกนในการตอรองทางการคา หรอ ทางการทหาร และการท าธรกจไมมฝายใดฝายหนงทดอยกวาหรอเสยเปรยบ ดลแหงอ านาจในปจจบนไมมความชดเจนเหมอนในอดต แตอยางไรกตาม ผลจากดลแหงอ านาจในอดตกยงมอทธพลตอปจจบน