สาระที่ 2 หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม...

สาระท 2 หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการด าเนนชวตในสงคม

กฎหมายแพงและพาณชย อยในกลมกฎหมายเอกชน เปนความสมพนธระหวางเอกชนตอเอกชน กฎหมายแพงเปนกฎหมายทวาดวยสทธหนาทของบคคล เชน ความสามารถ สถานะของบคคล ทรพย นตกรรม ความสมพนธในครอบครว

ลกษณะการกระท าความผดทางแพง 1. ความสมพนธระหวางเอกชนตอเอกชน 2. ความรบผดทางแพง ไมมบทบญญตใหลงโทษอยางกฎหมายอาญา เปนการรบผดดวยการช าระหน หรอชดใชคาเสยหาย 3. ความรบผดทางแพงไมเปนความรบผดเฉพาะตวผกระท าความผด แมผกระท าความผดจะเสยชวต แตผเสยหายสามารถฟองเรยกรองคาเสยหายจากกองมรดกได

ความรบผดทางแพง หนหรอมลหนเกดจากการกระท าผดสญญา หรอเกดจากการละเมดตอบคคลอน ซงการรบผดนน คอการช าระหน หรอชดใชคาเสยหาย หากคกรณไมสามารถตกลงกนได ศาลจะเปนผพจารณาวาจะใหชดใชคาสนไหมทดแทนเทาใด เพอสมแกพฤตกรรม นน ๆ อนเปนตนเหตแหงการละเมด

การกระท าความผดทางแพงนนมหลายประการ ทเราควรรเบองตน 2 ประการ คอ การกระท าผดสญญา, การท าละเมด 1. การกระท าผดสญญา ในกรณเชาซอ ถาผเชาซอผดนดไมช าระหนสองงวดตดตอกน หรอท าผดในสญญาทมความส าคญ เจาของทรพยสามารถบอกเลกสญญาได และเรยกทรพยนนมาครอบครอง และไมตองสงคนเงนทผเชาซอไดช าระมาแลว

ตวอยาง เพชรท าสญญาเชาซอโทรทศน กบหางสรรพสนคาแหงหนง ก าหนดช าระทกสนเดอน ผอนช าระได 9 เดอน เพชรไมไดช าระเปนเวลา 2 งวดตดตอกน ระหวางนนสถาบนการเงนไดทวงถามหนแลว แตเพชรยงเพกเฉย สถาบนจงสงพนกงานไปยดโทรทศนดงกลาว ซงสามารถกระท าได เพราะเพชรผดสญญาช าระหน เงนทช าระ และทรพยสนตกเปนของสถาบนการเงน

เชาซอ คอ สญญาซงเจาของเอาทรพยสนออกใหเชา และใหค ามนวาจะขายหรอจะใหทรพยสนตกเปนของผเชา โดยมเงอนไขไดใหเงนครบตามทก าหนด สาระส าคญ เปนสญญาตางตอบแทน อสงหารมทรพย หรอสงหารมทรพยกได คาเชาซอตองเปนเงนเทานน นอกจากมสทธครอบครองแลวอาจไดกรรมสทธหากช าระเงนครบตามสญญา ตองท าเปนหนงสอลงลายมอชอคสญญาทงสองฝาย ไมเชนนนสญญาจะตก

เปนโมฆะ

ส าหรบการกยมเงนนน หากวากเงนตงแต 2,000 บาทขนไปตองมหลกฐานในการกยมเงนเปนหนงสอลงลายเมอผยมเปนส าคญ จงจะสามารถน าไปฟองรองบงคบคดกนได คดดอกเบยไมเกนรอยละ 15 ตอป

ตวอยาง กงกยมเงนจากป เปนเงน 50,000 บาท ดอกเบยรอยละ 15 ตอป เปนเวลา 10 เดอนมการท าหนงสอเปนลายลกษณอกษรลงลายมอชอผยม เมอครบก าหนด กงไดคนเงนตนพรอมดอกเบยครบถวน

ตวอยาง วนกยมเงนจากเดอนจ านวน 2,500 บาท แตไมไดท าหนงสอลงลายมอชอผยมไวเปนลายลกษณอกษร ตอมาเดอนทวงหนวน วนอางวาไมเคยยมเงน ในกรณน เดอนไมสามารถฟองรองเพอใหวนคนเงนทยมไปได

2. การท าละเมด ผใดจงใจหรอประมาทเลนเลอ ท าตอบคคลอนโดยผดกฎหมาย ใหบคคลอนเสยหาย ไดรบอนตราย หรอถงแกชวต ผนนท าละเมดตองใชคาสนไหมทดแทนเพอการนน โดยศาลจะเปนผวนจฉย คาสนไหมทดแทนนน

ตวอยาง ภผาขบรถจกรยานยนตไปชนทายรถยนตของ ฟาใส เปนเหตใหรถยนตของฟาใสไดรบความเสยหาย ซงกรณเชนน ภผา ไดชอวาเปนผท าละเมดตอฟาใส คอ การกระท าโดยประมาทเปนเหตใหรถยนตอนเปนทรพยสนของฟาใส ไดรบความเสยหาย ภผาตองรบผดในผลแหงการท าละเมด คอ ชดใชคาเสยหาย ซงเปนราคาของทรพยสน ดวยการซอมรถใหมสภาพเหมอนเดม

ค าถามชวนคด นกกยมเงนจากไก เปนเงน 22,000 บาท โดยมอตราดอกเบยรอยละ 15 ตอป เปนเวลา 6 เดอน และมหลกฐานเปนหนงสอไว พอผานไปเดอนท 3 ไกกลบไปจายเงนคนไกสามารถฟองรองบงคบคดไดหรอไม

ค าตอบ ไมสามารถฟองรองได เพราะนกไมไดลงลายมอชอผยมไว

ค าถามชวนคด จม กเงนจาก เจยบ เปนเงน 60,000 บาท โดยมอตราดอกเบย รอยละ 20 ตอป เปนเวลา 10 เดอน และมการท าหลกฐานเปนหนงสอลงลายมอชอผยมไว ตอมาเมอถงก าหนดครบช าระในแตละเดอน จมใชหนใหเจยบเดอนแรก 6,750 บาท ซงเจยบบอกจมวา ใชหนไมครบตามทท าสญญาไว จงฟองรองบงคบคดเรยกรองเงนในสวนทจายไมครบไดหรอไม ค าตอบ เจยบไมสามารถฟองรองบงคบคดได เพราะคดดอกเบยเกนกวาทกฎหมายก าหนด ซงจมไดช าระหนตามอตรารอยละ 15 ตอป ตามทกฎหมายก าหนด ถกตองแลว

ขอใดกลาวไดถกตองเกยวกบการกยมเงน 1. ผกไมมบตรเดบตหรอบตรเครดตไมสามารถกได 2. ผใหกคดอตราดอกเบยไดไมเกนรอยละ ๒๐ ตอป 3. ผกตองเสยดอกเบยใหแกผใหกตามอตราทตกลงกนไว 4. การกยมเงนตงแต ๑๐๐,๐๐๐ บาทขนไปไมจ าเปนตองท าสญญาเงนก

อธปไตย ความหมายตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2554 หมายถง อ านาจสงสดของรฐทจะใชบงคบบญชาภายในอาณาเขตของตน อ านาจอธปไตย แบงออกเปน 3 ดาน คอ อ านาจบรหาร อ านาจนตบญญต และอ านาตลาการ

การแบงรปแบบระบอบการปกครอง 1. เกณฑสถาบนการปกครอง คอ การปกครองระบอบรฐสภา, ระบอบประธานาธบด และระบอบกงประธานาธบดกงรฐสภา

2. เกณฑความเชอและอดมการณ คอ ระบอบประชาธปไตย และระบอบเผดจการ

3. เกณฑเจาของอ านาจอธปไตย คอ ผน าประเทศเปนของอ านาจเพยงผเดยว, กลมคนสวนนอยเปนเจาของและใชอ านาจผานสถาบนการเมองการปกครอง, ประชาชนเปนเจาของ โดยการเลอกตวแทนเขาไปใชอ านาจแทนตน

การปกครองในระบบประชาธปไตย เปนระบอบการปกครองทประชาชนเปนผมอ านาจสงสด หรอการปกครองโดยประชาชน เนองจากมจ านวนมากจงใชระบบการเลอกตงผแทนของตนเองไปท าหนาทใชอ านาจแทน

การปกครองระบอบเผดจการ การปกครองระบอบเผดจการ อ านาจในการปกครองประเทศไมไดมาจากประชาชน ผน าเปนผมอ านาจสงสดในการปกครองประเทศ ประชาชนไมมาสทธเสรภาพทางการเมอง รฐบาลควบคมนโยบายทกดานโดยเดดขาด

การปกครองระบอบเผดจการ แบงออกเปน 1. เผดจการแบบอ านาจนยม (ทหาร, พลเรอน) 2. เผดจการเบดเสรจ (นาซ, ฟาสซสต และคอมมวนสต)

เรอง ประชาธปไตย เผดจการ อ านาจในการปกครอง ประชาชนมอ านาจ

สงสด ผน ามอ านาจสงสด

เรอง ประชาธปไตย เผดจการ สทธเสรภาพ ปชช. ทมาของรฐบาล จ านวนพรรคการเมอง นโยบายการบรหาร

มสทธเสรภาพในการด าเนนชวต

ประชาชนถกควบคมโดยรฐบาล

มาจากการเลอกตงจากประชาชน

จากการตงตง หรอการเลอกตงจากกองทพ

มหลายพรรค หรอมแคสองพรรคใหญ

มพรรคการเมองเดยว

รบฟงความคดเหนจากประชาชน ควบคมในทกดาน

เกณฑสถาบนการปกครอง 1. ระบอบรฐสภา มฝายบรหาร และฝายนตบญญตแยกออกจากกน แตมความเกยวพนในการใชอ านาจ มการตรวจสอบถวงดล คานอ านาจกน ฝายรฐสภา ซงเปนฝายนตบญญตสามารถตงกระทถามการอภปรายไมไววางใจถงการปฏบตหนาทได สวนฝายบรหาร ซงมนายกรฐมนตรเปนหวหนาคณะรฐมนตร มอ านาจในการยบสภาพผแทนราษฎร

ประมขของรฐ พระมหากษตรย หรอประธานาธบด ไมตองรบผดชอบทางการเมอง คณะรฐมนตร ไดรบการแตงตงจากประมขของรฐ รบผดชอบตอรฐสภา

รฐสภา มสมาชกทมาจากการเลอกตงของประชาชน

2. ระบอบประธานาธบด มการแบงแยกอ านาจ ประธานาธบดเปนอสระจากรฐสภา เพราะประธานาธบดไดรบการเลอกตงจากประชาชน รฐมนตรไมสามารถเขารวมประชมในรฐสภาได สมาชกรฐสภาไมอาจลงมตไมไววางใจประธานาธบดได และไมมอ านาจในการยบสภา

แตละฝายมอสระตอกน เปนระบอบทมการคานอ านาจกนระหวางฝายตาง ๆ เชน ประธานาธบดมอ านาจในการยบยงกฎหมาย โดยไมลงนามท

ในกฎหมายทเสนอโดยฝายนตบญญตแตรฐสภากสามารถผานรางกฎหมายนนไดในครงสอง

วฒสภามอ านาจในการเหนชอบบคคลทจะด ารงต าแหนงรฐมนตร ถาไมเหนชอบ บคคลคนนนไมมสทธทจะปฏบตหนาท ส าหรบฝายตลาการระดบสง ประธานาธบดเปนผมอ านาจแตงตง แตตองไดรบความเหนชอบจากรฐสภากอน

3. ระบอบกงประธานาธบดกงรฐสภา เปนระบอบการปกครองทประธานาธบดเปนประมขของประเทศ และเปนหวหนาฝายบรหาร มอ านาจในการแตงตงนายกรฐมนตร เพอเปนหวหนารฐบาล เสนอรายชอคณะรฐมนตร ทงนตองไดรบการเหนชอบจากประธานาธบด

อ านาจในการออกกฎหมายเปนของสภาผแทนราษฎร และวฒสภา และท าหนาทควบคมการปฏบตงานของรฐบาล และมอ านาจในการลงมตไมไววางใจคณะรฐมนตร

1) แบบรฐสภา (แบบองกฤษ) : ลกษณะเดนคอ 1. แบบรวมอ านาจ คออ านาจสงสดอยทสภา และสภากบรฐบาลท างานใกลชดกน 2. นายกรฐมนตรมาจากสภา โดยสภาเปนผเลอก คอ ประชาชนเลอก ส.ส. แลว ส.ส.เลอกนายกรฐมนตร (ไมมการเลอกตงต าแหนงนายกรฐมนตรโดยตรง) และนายกเปนหวหนารฐบาล ท าหนาทบรหารประเทศ

3. การท างาน : นายกรฐมนตรและรฐบาลบรหารประเทศภายใตความไววางใจของสภา และสภาควบคมการท างานของนายกรฐมนตรและรฐบาล เชน ตรวจสอบรฐบาลได ตงกระทถามรฐบาลได 4. การถวงดลอ านาจระหวางสภากบรฐบาล :สภาลงมตไมไววางใจนายกและรฐบาลไดนายกรฐมนตรยบสภา ได (เฉพาะ ส.ส.)

5. ประเทศทมกษตรยเปนประมขมกใชระบอบน เชน องกฤษ ไทย ญปน มาเลเซย กมพชา นอรเวย สวเดน เดนมารก เนเธอรแลนด เบลเยยม สเปน แคนาดา ออสเตรเลย นวซแลนด 6. มบางประเทศทมประธานาธบดเปนประมขและใชระบอบน เชน สงคโปร อนเดย เยอรมน อตาล

* ขอสงเกต ประชาธปไตยแบบนต าแหนงประมข (ไมวาจะเปนพระมหากษตรยหรอประธานาธบด)จะไมมอ านาจบรหารประเทศ จะด ารงต าแหนงเปนประมขของประเทศ*

แบบประธานาธบด (แบบสหรฐอเมรกา) : ลกษณะเดนคอ 1. แบบแบงแยกอ านาจ คอมการแบงแยกอ านาจหนาทอยางชดเจนระหวางสภากบประธานาธบด คอ สภาออกกฎหมาย สวนประธานาธบดบรหารประเทศ 2. ประธานาธบดมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชน ท าหนาทบรหารประเทศ และประธานาธบดจะเปนทงประมขของประเทศ และเปนหวหนารฐบาลดวย

3. การท างาน : แบงแยกอ านาจระหวางประธานาธบดกบสภา คอตางฝายตางท างาน ประธานาธบดท าหนาทบรหารประเทศ สภาท าหนาทนตบญญต (ออกกฎหมาย)

4. การถวงดลอ านาจ : สภาลงมตไมไววางใจประธานาธบดไมได - ประธานาธบดยบสภา ไมได - แตกถวงดลกนไดบางเชน สภาออกกฎหมายแตประธานาธบดเปนผลงนามประกาศใชกฎหมาย (ดงนนประธานาธบดจงมสทธวโตกฎหมายได) 5. ประเทศทใชระบอบน เชน USA ฟลปปนส อนโดนเซย เมกซโก * ขอสงเกต ประชาธปไตยแบบนจะไมมต าแหนงนายกรฐมนตร*

แบบกงประธานาธบดกงรฐสภา (แบบฝรงเศส) : ลกษณะเดน 1. แบบผสมกนระหวางองกฤษกบ USA 2. มทงประธานาธบดและนายกรฐมนตร แตประธานาธบดจะมอ านาจมากกวา 3. ประธานาธบดมาจากการเลอกตงโดยตรง แตนายกมาจากการแตงตง และนายกจะบรหารประเทศ ภายใตความไววางใจของสภา

4. การท างาน : ประธานาธบดและนายกจะบรหารประเทศรjวมกน แตjประธานาธบดจะมอ านาจมากกวา (นายกจะเปนเหมอนผชวยประธานาธบด) 5. การถวงดลอ านาจ : สภาลงมตไมไววางใจกบนายกได แตลงมตกบประธานาธบดไมได ประธานาธบดยบสภา ได 6. ประเทศทใชระบอบน เชน ฝรงเศส รสเซย เกาหลใต ไตหวน * ขอสงเกต ประชาธปไตยแบบนประธานาธบดจะมอ านาจมากกวานายกรฐมนตร *

ระบอบเผดจการ : การปกครองทไมใหประชาชนมสวนรวม โดยอ านาจรฐหรอรฐบาลส าคญทสด (ส าคญกวาสทธเสรภาพของประชาชนเสยอก) เผดจการแบงได 2 ประเภท ไดแก 1. เผดจการอ านาจนยม : ลกษณะเดนคอ 1) เนนควบคมประชาชนเฉพาะอ านาจทางดานการเมอง แตใหเสรภาพดานเศรษฐกจและดานสงคมวฒนธรรม

2) ยอมใหมการลงทนได ใหมการเลอกตงได ใหตงพรรคการเมองได (แตไมเสร) 3) แตหามประชาชนประทวงรฐบาล และหามวพากษ วจารณรฐบาล (ประชาชนตองเชอฟงและปฏบตตามค าสงของรฐอยางเครงครด) 4) พบในประเทศเผดจการทหารทงหลาย เชนประเทศไทยในอดต เกาหลใตในอดต หรอ พมาในอดต

เผดจการเบดเสรจนยม : เนนควบคมประชาชนเบดเสรจเดดขาดทง 3 ดาน คอ การเมองเศรษฐกจ และสงคมวฒนธรรม โดยแบงยอยไดอก 2 ประเภท คอ 1. เผดจการฟาสซสต : ลกษณะเดนคอ 1) เนนผน ารฐทเปนคนคนเดยว เชน อดอลฟ ฮตเลอร ผน าเยอรมน เบเนตโต มสโสลน ผน าอตาล ฮเดก โตโจ ผน าญปน จอมพลแปลก พบลสงคราม ผน าไทย

2) บาชาตนยม คลงเชอชาต รงเกยจชนชาตอน 3) สนบสนนทนนยม คอยอมใหมนายทนนกธรกจได 4) ยกยองอาชพทหาร 5) ปจจบนถอวาไมมแลว เคยมในอดตสมยสงครามโลกครงท 2 ในกลมประเทศฝายอกษะ เชน เยอรมน อตาล ญปน ไทย

เผดจการคอมมวนสต: ลกษณะเดนคอ 1) เนนพรรคคอมมวนสตวาส าคญทสด ไมเนนผน ารฐทเปนคนคนเดยว 2) ไมเนนชาตนยม 3) ตอตานทนนยม สนบสนนแนวคดสงคมนยม 4) ยกยองอาชพเกษตรกรและกรรมกร 5) พบในประเทศ เชน จน เวยดนาม เกาหลเหนอ ควบา และประเทศลาว

ขอ 1 ประเทศไทยและสหรฐอเมรกามความแตกตางกนในเรองใด 1. ทมาของรฐบาล 2. ระบอบการปกครอง 3. เจาของอ านาจอธปไตย 4. การมเอกราชในตวเอง

ขอ 2 ผทมความส าคญทสดในการปกครองระบอบประชาธปไตยคอใคร 1. รฐบาล 2. ประชาชน 3. พรรคการเมอง 4. นายกรฐมนตร

ขอ 3 หลกส าคญของการปกครองแบบเผดจการคอความเชอเรองใด 1. รฐส าคญทสด 2. มนษยไมมเหตผล 3. ผน าตองเปนทหาร 4. ประชาชนตองถกควบคมดวยกฎหมาย

ขอ 4 ขอใด ไมใช ผลเสยของการปกครองแบบเผดจการ 1. การใชอ านาจกดขประชาชน 2. การแกปญหาอยางรวดเรว 3. ประชาชนตอตานนโยบายของรฐบาล 4. การปกครองโดยกลมคนเพยงคนเดยว

ขอ 5 การใชอ านาจแบบเบดเสรจมลกษณะอยางไร 1. การบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวด 2. การจ ากดเสรภาพในการแสดงความคดเหน 3. การจ ากดเสรภาพในการด ารงชวตของประชาชน 4. การโอนทรพยสนของประชาชนมาเปนของรฐ

ขอ 6 ในรฐเผดจการแบบอ านาจนยม ยงคงใหเสรภาพดานใดแกประชาชน 1. เศรษฐกจ การเมอง 2. สงคม เศรษฐกจ 3. สงคม การเมอง 4. ศาสนา การเมอง

ขอ 7 เพราะเหตใด ในการปกครองระบอบประชาธปไตย จงถอวาการเลอกตงมความส าคญทสด 1. ระชาชนมสทธ เสรภาพ 2. ประชาชนรจกใชสทธของตนเอง 3. ประชาชนมบทบาทตามรฐธรรมนญ 4. ประชาชนมสวนรวมในการปกครองประเทศ

ขอ 8 ประเทศในขอใดทมรปแบบการปกครองเหมอนกบประเทศไทย 1. อตาล สเปน สวเดน 2. ควบา จน เกาหลเหนอ 3. ญปน นอรเวย เนเธอรแลนด 4. ฝรงเศส ฟลปปนส สหรฐอเมรกา

ขอ 9 การปกครองระบอบประชาธปไตยมขอจ ากดอยางไร 1. การบรหารราชการแผนดนลาชา 2. อาจด าเนนนโยบายตางๆ ผดพลาดไดงาย 3. ประชาชนสวนใหญถกลดรอนสทธเสรภาพ 4. บคคลทวไปไมมโอกาสด ารงต าแหนงส าคญทางการเมอง

ขอ 10 วธการไดมาซงบคคลในต าแหนงใด มความแตกตางกนอยางชดเจนระหวางประเทศทใชระบบรฐสภากบประธานาธบด 1. สมาชกวฒสภา 2. หวหนาฝายตลาการ 3. หวหนาฝายบรหาร 4. สมาชกสภาผแทนราษฎร

ขอ 11 จดออนในการบรหารประเทศตามระบอบเผดจการตรงกบขอใด 1. มคาใชจายสง 2. ด าเนนการยาก 3. ขาดความเปนเอกภาพ 4. เกดความผดพลาดไดงาย

ขอ 12 หลกการปกครองแบบเผดจการใหความส าคญตอสงใดนอยทสด 1. ความมนคงของรฐบาล 2. ความจงรกภกดตอชาต 3. ความเสมอภาคในสงคม 4. ความเปนเอกภาพของรฐ