บทน า - chiang mai universityarchive.lib.cmu.ac.th/full/t/2556/edadm40256rp_ch1.pdf ·...

1

บทท 1

บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา จากอดตจนถงปจจบน สภาวะการณตางๆ ไดเปลยนแปลงไปทงทางดานเศรษฐกจ

สงคม และการเมอง การศกษากควรจะไดมการปรบปรงใหเหมาะสมกบเหตการณทเปนจรงในปจจบน โดยพฒนาเยาวชนมมความรขนพนฐาน รจกคด ใฝหาความร รจกแกปญหา รจกพฒนา มทกษะในการท างาน และสงเสรมความเปนเลศในความสามารถ เนองจากอทธพลของความกาวหนาทางเทคโนโลยสารสนเทศ ท าใหโลกไรพรมแดนเปรยบเสมอนเปนหมบานโลก (Global Villages) การเปลยนแปลงดงกลาวไดสงผลใหประเทศตาง ๆ ทวโลกกลายเปนโลกแหงเทคโนโลยสารสนเทศ ซงรวมถงประเทศไทยดวย ดงนนทกประเทศจงตองมการปรบตวใหสอดคลองกบโลกทเปลยนแปลงไป โดการพฒนาคณภาพของคนในสงคมใหกาวทนโลกยงขน

ปจจบนการจดการศกษาทงในและนอกระบบโรงเรยน รวมถงการศกษาตามอธยาศยไดแพรขยายไปอยางกวางขวาง โดยครอบคลมถงประชาชนทกคน แมกระทงผพการ ผมความบกพรองในดานตางๆ และผทมความสามารถพเศษ ทงน เพอใหประชาชนทกคนไดรบสทธ เสมอกนทางการศกษาตามทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ไดบญญตไว ในมาตรา 49 ส าหรบผทมความสามารถพเศษนบเปนทรพยากรบคคลทมคายงของประเทศเพราะคณภาพของการจดการศกษาพเศษถอเปนดชนชวดความเจรญทางการศกษาและศกยภาพของเทคโนโลย ในขณะทการจดการศกษาส าหรบเดกทมความสามารถพเศษถอเปนดชนบงชแนวโนมความเจรญหรอสมรรถนะของประเทศนนในอนาคต

ดงนน หากผทมความสามารถพเศษไดรบการพฒนาและสงเสรมศกยภาพจนสามารถแสดงออกถงอจฉรยภาพไดอยางสมบรณแลว ยอมสามารถเปนผน าทางปญญาของประเทศท น าความรความสามารถมาใชในการสรางสรรคผลงานทเกดคณประโยชนตอสงคมสวนรวมและประเทศชาตตอไป นอกจากนนในชวงทศวรรษทผานมากระแสโลกาภวตนซงเปนอทธพลและ แรงบบบงคบของสภาพแวดลอมภายนอก กอใหเกดการเปลยนแปลงในสงคมไทยทงทางดานเศรษฐกจ การเมอง สงคม และเทคโนโลย ซงการเปลยนแปลงทเกดขนนเปนทงโอกาสและ ภยอนตรายตอการพฒนาเดกและเยาวชน (นโยบายเยาวชนแหงชาต และแผนพฒนาเดกและเยาวชนระยะยาว 2545-2554)

2

อยางไรกตาม มสถาบนการศกษา และหลายหนวยงานทจดท าโครงการเพอกลมเดก

และเยาวชนทมความสามารถพเศษอยางตอเนอง เชน มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ สภากาชาดไทย เปนตน แตผทเกยวของทงในระดบนโยบาย ระดบปฏบต รวมถงพอแมผปกครอง และบคคลทวไป ยงขาดความร ความเขาใจ และแนวปฏบตทถกตอง ตลอดจนขาดปจจยสงเสรมสนบสนนอยางเพยงพอ (สภาวการณปจจบนของเดกและเยาวชนและครอบครว คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร: สงหาคม 2546) โดยเฉพาะในการจดการศกษาในระบบโรงเรยน กระทรวงศกษาธการไดมการจดการศกษาส าหรบเดกทมความสามารถพเศษใน ดานตางๆ โดยการจดตงโรงเรยนเฉพาะทางรวมถงการจดสอดแทรกไวในโรงเรยนปกตทวไป แตการด าเนนงานดงกลาวยงไมสามารถใหบรการผทมความสามารถพเศษไดอยางจรงจงและทวถง

ในอดตประเทศไทยไดสงเสรมใหมการจดการศกษาส าหรบเดกทมความสามารถพเศษอยบาง เชน ไดมการสงเสรมเดกเรยนเกงใหเลอนชนกลางป หรอขามไปเรยนชนสงขน หรอจดใหเดกเกงเรยนอยหองเดยวกน แตยงไมมการจดการศกษาทแตกตางไปจากเดกอน ความเคลอนไหว ในดานการจดการศกษาส าหรบเดกปญญาเลศและเดกทมความสามารถพเศษ เปนรปธรรมชดเจนขนในชวงของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม ระยะท 3 พ.ศ. 2515 – 2519 ซงมงเนนการพฒนาทรพยากรมนษยเพอการพฒนาประเทศ ตอมาในป พ.ศ. 2523 มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร ไดจดตงโครงการสงเสรมเดกปญญาดเลศขน ป พ.ศ.2527 ไดจดตงโครงการพฒนาและสงเสรมผมความสามารถทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย (พสวท.) ขนดวยความรวมมอระหวางกระทรวงศกษาธการกบ สสวท. หลงจากนนในป พ.ศ.2533 ไดมการจดตงโรงเรยนกฬาสพรรณบร ซงถอวาเปนการจดการศกษาส าหรบเดกทมความสามารถพเศษทางกฬาขนเปนครงแรก ในป พ.ศ.2534 ไดตงโรงเรยนมหดลวทยานสรณ ซงเปนโรงเรยนทเนนการเรยนการสอนดานวทยาศาสตรแหงแรกของประเทศไทย ตอมาในแผนพฒนาการศกษาแหงชาตฉบบท 7 (พ.ศ.2535 – 2539) ไดใหความส าคญแกเดกกลมนโดยถอวาเปนทรพยากรมนษยทส าคญทสามารถพฒนาและสรางความเจรญกาวหนาใหแกประเทศชาตไดในอนาคต จงไดก าหนดนโยบายในการสงเสรมและสนบสนนการจดการเรยนการสอนทเหมาะสมกบกลมเดกทมความสามารถทางสตปญญาและความสามารถอนๆ รวมทงการศกษาและพฒนาเกยวกบรปแบบและวธการจดการเรยนการสอน ใหเหมาะสมกบความสามารถทางรางกายและสตปญญาของเดกทมความสามารถพเศษดวย ในแผนพฒนาการศกษาแหงชาตฉบบท 8 (พ.ศ.2540 – 2544) ไดเหนความส าคญกบการจดการศกษาส าหรบเดกปญญาเลศและเดกทมความสามารถพเศษ โดยมงเนนการพฒนาคณภาพคน มการจดโอกาสใหผเรยนเลอกเรยนไดตามความสามารถ ความถนดและความสนใจใหบรรลศกยภาพสงสดของแตละบคคล นอกจากนยงไดจดท ายทธศาสตรการพฒนาเดกและเยาวชนทมความสามารถพเศษ (พ.ศ. 2549-2559)

3

เดกปญญาเลศ คอทรพยากรมนษยทมคณคายง ซงประเมนคาไมไดของชาต เพราะเดกประเภทนหากไดรบการสงเสรมอยางเตมทและถกตองเมอเตบโตขนอาจจะสรางคณประโยชนอนมหาศาลใหกบประเทศชาตได แตในทางตรงกนขาม ถาเดกเหลานไมไดรบการสงเสรมใหถกทางหรอถกทอดทงไมไดรบการดแลอยางถกตอง เดกเหลานอาจจะกลายเปนอาชญากร เปนผทสรางปญหาใหกบสงคม และยงท าใหเกดความสญเปลาทางการศกษา เนองจากใชความเกงไปในทาง ทไมถกตอง (หมอมดษฎ บรพตร ณ อยธยา. 2540 : 245-246 และ ศรยา นยมธรรม. 2532 : 163-164) ในปจจบนหลายประเทศในโลก ไดใหความส าคญกบบคคลทมความสามารถพเศษรวมทงประเทศไทยของเรา เพอเปนการพฒนาทรพยากรบคคลใหมโอกาสเปนผน าในสงคม อนจะยงผลประโยชนตอสงคมสวนรวมและประเทศชาตตอไปในอนาคต บคคลเหลานจงควรไดรบการดแลเอาใจใสพฒนาความสามารถอยางถกตองและเหมาะสม ควบคกนทงทางดานความสามารถและจตใจ การจดการศกษาส าหรบนกเรยนกลมน จงไมละเลยโครงสรางทางจตใจ โดยเฉพาะอยางยงใน ผทเกยวของในการดแลนกเรยนทมความสามารถพเศษกลมน ควรมความรความเขาใจในธรรมชาตและความตองการของพวกเขาอยางแทจรง

ส าหรบประเทศไทย ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2541) ไดด าเนนการโครงการน ารอง การจดการศกษาส าหรบนกเรยนทมความสามารถพเศษทางดานวชาการ และได ใหค านยามไววา ผทมความสามารถพเศษ หมายถง ผทแสดงออกซงความสามารถอนโดดเดน ดานใดดานหนง หรอหลายดาน ในดานสตปญญา ความคดสรางสรรคการใชภาษา การเปนผน า การสรางงานทางดานทศนศลป และศลปะการแสดง ความสามารถทางดนตร ความสามารถทางกฬาและความสามารถทางวชาการในสาขาใดสาขาหนง การชวยเหลอดแลหรอสงเสรมความเขมแขงทางดานจตใจ ทางบคลกภาพของนกเรยนทมความสามารถพเศษนนเปนเรองจ าเปนอยางมาก นอกจากจะเปนหนาทของพอแมผปกครองแลว ยงตองมผเชยวชาญทท างานเปนทมจากหลายสาขาวชา อาท นกจตวทยา คร ครการศกษาพเศษ ครแนะแนว เปนตน ในการดแลนกเรยนกลมน (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2541) โดยเฉพาะอยางยงการใหค าปรกษากบนกเรยนทมความสามารถพเศษสง จะตองทราบถงลกษณะทางบคลกภาพทแตกตางจากเดกปกตทวไป ซงมงานวจยทไดศกษาเกยวกบเดกกลมน กลาววา ผทมความสามารถพเศษจะมความไมผสมกลมกลนระหวางอตราการพฒนาการของปญญา อารมณ และรางกาย (Morelock, 1992)

จากการส ารวจงานวจย และเอกสารต าราเกยวกบเดกทมความสามารถทางสตปญญาสง พบวา เดกกลมน มกขาดทกษะทางความคดทเปนระบบท าใหเมอเกดการตดสนใจหรอใชความคดอาจเกดความผดพลาด ซงเดกหรอผทมสตปญญาดมกจะคดไดรวดเรวและลกซงหลายมต แตขาดคณสมบตอน ๆ ทจะน ามาใชประโยชนไดเตมท เชน การคดทบทวน (Second - Order of Thinking

4

Ability) คดอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking Ability) คดอยางสรางสรรค (Creative Thinking Ability) และการใชความคดแบบ Metacognition จงพบบอยๆ อยวาคนทมความสามารถทางสตปญญาทดกสามารถสรางปญหาไดมากมาย เพราะระบบความคดทจะเปนประโยชนและมประสทธภาพนน ตองอาศยการฝกฝน ประสบการณ และการชแนะใหความคดมระบบ มคณภาพ มประสทธภาพทอยภายใตกรอบของคณธรรมก ากบอยเสมอในทกเรอง และการทจะท าใหไดผเรยนทมความร ความสามารถ มคณลกษณะทประเทศชาตตองการ เปนงานทเกยวของกบงานวชาการโดยตรง เพราะจะชวยพฒนาสตปญญาของผเรยน โดยเฉพาะอยางยงการศกษาในระดบมธยมศกษาสายสามญ และตงแตแผนการศกษาแหงชาตพทธศกราช 2535 ไดก าหนดแนวนโยบายประการหนง คอ การสนบสนนการศกษาในรปแบบ และวธการทเออใหผมปญญาเลศและความสามารถพเศษไดพฒนาอจฉรยภาพของตน โดยจดหลกสตรแตละระดบและประเภทการศกษาใหมเนอหาสาระทงทเปนพนฐานทจ าเปนตอการพฒนาบคคลและสงคม และสวนทเสรมสรางศกยภาพตามความแตกตางของบคคล จงมสถานศกษาทจดการศกษาและพฒนาหลกสตรส าหรบ ผมความสามารถพเศษในดานตางๆ ขนมาอยางมากมาย ไมวาจะเปนสถานศกษาในสงกดของรฐบาล และสถานศกษาเอกชน

จากความเปนมาดงกลาวประกอบกบนโยบายการศกษาในยคปจจบนทประเทศไทย เราเองตองมการปรบเปลยนหลกสตรเพอกาวเขาสมาตรฐานสากล และเพอเตรยมพรอมทจะรบมอกบการเปดสมาคมอาเซยน ท าใหททกๆ โรงเรยนจ าเปนตองมการเรยนร ปรบตว และมการพฒนาในทก ๆ ดาน รวมถงโรงเรยนของผวจยเองกเปนหนงในโรงเรยนทจะตองเขารวมเปนโรงเรยนตนแบบในการจดการเรยนรเพอเขาสมาตรฐานสากล และมนโยบายในการเรมตนด าเนนโครงการหองเรยนพเศษดานตาง ๆ ขน ผศกษาจงไดคนควาหาขอมล ในการเรยนรถงสภาพการบรหารจดการการศกษาและพฒนาหลกสตรส าหรบผมความสามารถพเศษดานภาษา วทยาศาสตรและคณตศาสตร ในระดบมธยมศกษาวาเปนอยางไร มปญหาและขอเสนอแนะอยางไรในการบรหาร จดการศกษาประเภทน เพอทจะไดเปนแนวทางน าไปใชใหเปนประโยชนตอการสงเสรมการศกษาส าหรบผมความสามารถพเศษ รวมถงน าไปปรบใชในการจดการศกษาและพฒนาหลกสตรภายในโรงเรยนทจดการเรยนการสอนตามหลกสตรปกตทว ๆ ไปไดในอนาคตเพอใหการศกษาไทยมคณภาพทดเทยมกน วตถประสงคของการศกษา 1. เพอศกษาสภาพการบรหารการจดการศกษาส าหรบนกเรยนระดบมธยมศกษาทมความสามารถพเศษทางดานวชาการในจงหวดเชยงใหม

5

2. เพอศกษาปญหาและขอเสนอแนะในการบรหารการจดการศกษาส าหรบนกเรยน ระดบมธยมศกษาทมความสามารถพเศษทางดานวชาการในจงหวดเชยงใหม ขอบเขตของการศกษา การศกษาครงน มงศกษาเฉพาะสภาพและปญหาของการบรหารการจดการศกษา ส าหรบนกเรยนระดบมธยมศกษาทมความสามารถพเศษทางดานวชาการของโรงเรยน 5 โรงเรยนในจงหวดเชยงใหม คอ โรงเรยนปรนสรอยแยลลวทยาลย โรงเรยนมงฟอรตวทยาลย โรงเรยนยพราชวทยาลย โรงเรยนดาราวทยาลย และโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยเชยงใหม ในปการศกษา 2554 เทานน โดยท าการศกษาภายในขอบเขต ดงน ขอบเขตดานประชากร ไดแก ผบรหาร คร และบคลากรทางการศกษาทรบผดชอบในการบรหาร จดการศกษา และพฒนาหลกสตรส าหรบนกเรยนระดบมธยมศกษาทมความสามารถพเศษทางดานวชาการ นกเรยน และผปกครองของนกเรยนทอยในโครงการ ของโรงเรยนทมการจดการศกษาลกษณะน ทง 5 โรงเรยน คอ โรงเรยนปรนสรอยแยลล วทยาลย โรงเรยนมงฟอรตวทยาลย โรงเรยน ยพราชวทยาลย โรงเรยนดาราวทยาลย และโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยเชยงใหม ขอบเขตดานเนอหา มงศกษาสภาพและปญหาของการบรหารการจดการศกษาและพฒนาหลกสตรส าหรบนกเรยนทมความสามารถพเศษทางดานวชาการ เชน ภาษา วทยาศาสตร และคณตศาสตร ระดบมธยมศกษา ของโรงเรยน 5 โรงเรยนในจงหวดเชยงใหม ในดานตอไปน

ปจจยเบองตน ไดแก สภาพแวดลอมตางๆ ทงสภาพภายนอกและภายในโรงเรยนทเกยวของกบโครงการ ซงจะสงผลตอการบรหารการจดการศกษาส าหรบนกเรยนทมความสามารถพเศษทางดานวชาการ ไมวาจะเปนความพรอมของโรงเรยน ความพรอมของบคลากร ความพรอมของหองเรยน วสดอปกรณ และแหลงคนควาทศกษาเพมเตมดวยตนเอง

การจดการเรยนการสอน ไดแก หลกสตรส าหรบเดกเกงทมความสามารถพเศษ การจดการเรยนการสอน การนเทศตดตาม การวดและการประเมนผล

ผลผลต ไดแก ความเอาใจใสตอการเรยน ความกระตอรอรนในการเรยน ผลสมฤทธทางการเรยนร ผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) ความสามารถในดานความร ทกษะกระบวนการ และความพงพอใจตอการจดการศกษาส าหรบนกเรยนทมความสามารถพเศษทางดานวชาการ

6

นยามศพทเฉพาะ การบรหารจดการการศกษานกเรยนทมความสามารถพเศษทางดานวชาการ หมายถง

การด าเนนงานของสถานศกษาเกยวกบโครงการสงเสรมพฒนานกเรยนทมความสามารถพเศษ ในดานคณตศาสตร วทยาศาสตร และภาษา ครอบคลมการด าเนนงาน ดานการจดปจจยเบองตน การจดการเรยนการสอน และผลผลต

โครงการสงเสรมพฒนานกเรยนทมความสามารถพเศษทางดานวชาการ หมายถง การด าเนนงานบรหารจดการศกษาตามโครงการทสถานศกษาก าหนดขนเอง และโครงการทเกดขน จากความรวมมอระหวางกระทรวงศกษาธการกบ สสวท.

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. เปนแนวทางส าหรบผบรหารและผทเกยวของในการจดการศกษาในสถานศกษา ทมการจดการศกษาและพฒนาหลกสตร ส าหรบนกเรยนระดบมธยมศกษาทมความสามารถพเศษทางดานวชาการ ใหเหมาะสมและมประสทธภาพมากขน 2. ใชเปนขอมลส าหรบหนวยงานและผสนใจไดใชเปนขอมลประกอบในการศกษาคนควาตอไป