69. ascochyta blight control in chickpea٣ ˇˆ˙ ˘ ˝ ˛ ˚˘ ˜ !" #˛$ %˙ ˝ ˛ ˚˘ ˘...

وزارت جهاد كشاورزي

كشاورزيو ترويج سازمان تحقيقات، آموزش

مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان اردبيل

وزارت جهاد كشاورزي

سازمان جهاد كشاورزي استان اردبيل

مديريت هماهنگي ترويج كشاورزي

كنترل بيماري برق زدگي در نخود

نگارش

مصطفايي مهندس حسين

1394 ، سال69، شماره فنينشريه

٢

بسم اهللا الرحمن الرحيم

فنينشريه

كنترل بيماري برق زدگي در نخود

نگارش

حسين مصطفايي

بخش تحقيقات زراعي و باغي، مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان عضو هيات علمي

موزش و ترويج كشاورزي، اردبيل، ايران، سازمان تحقيقات، آ)مغان(اردبيل

سال انتشار

1394

1394 سال ، 69 ، شمارهفنينشريه

در مركز اطالعات و مدارك 48068 با شماره 6/8/1394 اين نشريه در تاريخ

.علمي كشاورزي به ثبت رسيده است

٣

وزارت جهاد كشاورزي

شاورزيكو ترويج سازمان تحقيقات، آموزش

مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان اردبيل

وزارت جهاد كشاورزي

سازمان جهاد كشاورزي استان اردبيل

مديريت هماهنگي ترويج كشاورزي

كنترل بيماري برق زدگي در نخود : نشريهعنوان

حسين مصطفاييمهندس :نگارش

مهندس حميد يدائي :ويرايش علمي

زاده، مهندس عليرضا انعاممهندس عليرضا خواجوي :يويرايش فن

مديريت هماهنگي ترويج كشاورزي - سازمان جهاد كشاورزي استان اردبيل :ناشر

جلد 500 :شمارگان

1394/ اول : انتشارنوبت و سال

69 :فنيشماره نشريه

)ودنخبرداران زراعت مخصوص محققان، كارشناسان، مروجان و بهره( رايگان :قيمت

كشاورزي و منابع طبيعي استان اردبيل، و آموزش مركز تحقيقات -اردبيل : نشاني

) 045 (32751579: تلفن

،، سازمان جهاد كشاورزي استان اردبيل بعثت شهرك اداري- اردبيل )045 (33743500: مديريت هماهنگي ترويج كشاورزي، تلفن

٤

:مخاطبان نشريه

كشاورزان پيشرو و توليدكنندگان ، قان، كارشناسان، مروجاناعضا هيات علمي، محق

حبوبات

:اهداف آموزشي

:شما خوانندگان گرامي در اين نشريه با

مبارزه آن روش بيماري برق زدگي نخود وبا •

.آشنا خواهيد شد

٥

فهرست مطالب

عنوان

صفحه

6 مقدمه

7 عامل بيماري و شرايط شيوع آن

7 خسارت بيماري

10 روش مبارزه

10 ارقام متحمل به برق زدگي

11 هاي فني توصيه

12 منابع مورد استفاده

٦

مقدمه

حبوبات به طور خاص در توليد ان اردبيل تاسها و استعدادهاي نگاه به قابليت

منطقه خاك در اين واقليمي مناسباز لحاظ شرايط ديم مثل نخود و عدس

با .جب شده كه استان اردبيل در توليد عدس مقام اول كشور را داشته باشدمو

عالوه بر توليد در كشور، ساالنه عدس و نخود توجه به سطح زيركشت فعلي

ها صادر ساير استانبه توليد اين محصوالت مصرف داخلي استان مقدار زيادي از

اردبيل د در استان جمله نخو در حال حاضر سطح زيركشت حبوبات از .گرددمي

و اين كاهش سطح زيركشت به علل مختلف صورت گرفته .كاهش يافته است

اصلي آن شيوع بيماري برق زدگي در نخود و بيماري فوزاريوم در ل يكي از عل

در حال . ها حساس هستند ارقام بومي در برابر اين بيماري.باشدنخود و عدس مي

شيوع بيماري . كنند استفاده ميبوميز ارقام حاضر تعداد زيادي از زارعين منطقه ا

. استها موجب متضرر شدن زارعين گرديدهو اپيدمي شدن آن در بعضي از سال

معرفي ارقام . كاهش يافته است اين محصوالتبدين ترتيب سطح زيركشت

جديد پر محصول و متحمل به بيماري و استفاده زارعين از اين اقام در محصول

رونق مجدداشود كه سطح زيركشت آن باال رفته و كشت آن نخود موجب مي

فريقاي جنوبي و آسياي غربي،آدر بيماري برق زدگي يك بيماري اصلي . گيرد

در زماني كه هوا گرم و مرطوب است بخصوص پس از . اروپاي شمالي است

.بارندگي شيوع مي يابد

٧

شرايط شيوع آن وبيماريعامل

اين بيماري در . است رچي به نام آسكوكايتا باليتعامل اين بيماري قا

اي آرام به وهوا گرم مرطوب باشد بالخص پس از بارندگي و هشرايطي كه

به همان خاطر در بين .به شدت شيوع مي يابددر ارقام حساس اي صورت لكه

كنند در زمان بارندگي رعد و فكر ميزراعين. برق زدگي معروف است به زارعين

شود، در حالي كه چنين توسط رعد و برق مزرعه سوخته ميو ق مي افتد برق اتفا

.گرددمينبوده بلكه شرايط براي وقوع بيماري فراهم

بيماريخسارت

گياه اتفاق ) دوره رشد( ژيوقوع بيماري ممكن است در مراحل مختلف فنولو

رسيدگي اگر در زمان .به گياه خسارت مي زند درصد 100 قبل از گلدهي .افتد

اين بيماري به تمام اندام هاي هواي گياه . گياه باشد خسارت آن كمتر خواهد بود

كند كه در اشكال زير قابل اعم از برگ، ساقه غالف و دانه خسارت وارد مي

. مشاهد است

٨

عاليم خسارت بيماري برق زدگي روي ساقه و برگ نخود -1شكل

ي روي غالف هاي نخود عاليم خسارت بيماري برق زدگ-2شكل

٩

وزدگي تصوير سمت راست مزرعه رقم حساس به بيماري برق-3شكل

سمت چپ مزرعه رقم متحمل به بيماري

بوته هاي نخود آلوده به بيماري برق زدگي-4شكل

خسارت بيماري برق زدگي در مزرعه نخود -5شكل

١٠

مبارزهروش

البته براي . متحمل به بيماري است مقاوم وبهترين راه مبارزه استفاده از ارقام

ها در كنترل سمپاشي با قارچ .گرددگيري ضدعفوني بذر هم توصيه ميپيش

لبته بايد در چندين نوبت انجام گيرد ولي به دليل ا.ستبيماري تا حدودي موثر ا

. باشداقتصادي نبودن قابل تو صيه نمي

به بيماري برق زدگيارقام متحمل

در كه ارقامي . محلي موجود همگي در برابر اين بيماري حساس هستند ارقام

از ارقام اند از جمله رقم آزاد، رقم آرمان، رقم هاشمچند سال پيش معرفي شده

زادسازي آنيز در حال اميدبخش ارقام تعدادي از . متحمل به بيماري هستند

.هستند

١١

هاي فني توصيه

هاشم و آزاد، آرماناستفاده از ارقام - 1

ضدعفوني بذور مورد استفاده - 2

عدم كشت متوالي نخود در يك قطعه زمين -3

تناوب زراعي غالت با حبوباتاستفاده از -4

١٢

منابع مورد استفاده

1. Anonymous. 1991. Field diagnosis of Chickpea diseases and their Control. ICARDA.

2. Nene, Y.L. and M.V. Reddy. 1987. Chickpea diseases and their control. pp 233-270.

١٣

Ministry of Agriculture Jihad

Agricultural Research, Education and Extension Organization Ardabil Agriculture and Natural Resources Research and

Education Centre

Ministry of Agriculture Jihad Jihad Agricultural Organization of Ardabil Province Agricultural Extension Coordination Management

Ascochyta blight control in chickpea

Author Hossein Mostafaei, MSc

Technical Manual, Number 69, 2015