20110201 drupal-ir

การพฒนา Institutional Repository ดวย DrupalDrupal เปนซอฟตแวรในกลม Open Source Content Management System ทชวยในการ

ออกแบบพฒนาเวบไซต โดยเนนฟงกชนการบรหารจดการเนอหาเวบ อยางไรกด Drupal ยงสามารถประยกตใชงานไดหลากหลาย โดยการตดตงโปรแกรมเสรม (Extension) ใหเหมาะสม จากกระแสการพฒนา InstitutionalRepository หรอคลงเอกสารสถาบน/องคกร ซงเรมตนจาก DSpace (http://www.dspace.org) อนเปนซอฟตแวรเพอจดทา Institutional Repository ทมขนาดใหญ ยากตอการตดตงและปรบปรง ผเขยนจงไดศกษาวาม Open Source Software ใดบางทมาสนบสนนการจดทา Institutional Repository แทน DSpace โดยOpen Source Software ดงกลาวทางานบนพนฐานของ PHP, MySQL ซงเปนระบบทสะดวกในการตดตง ปรบแตงระบบ และใชงาน

Drupal เปนซอฟตแวรทางเลอกอกตวทนาสนใจ โดยการตดตงโปรแกรมเสรมเพมเตมกจะทาใหDrupal เปน Institutional Repository ทเขากบมาตรฐานการเชอมโยงขอมล OAI-PMH (Open ArchivesInitiative - Protocol for Metadata Harvesting) ไดอยางสะดวก รวดเรว

การดาวนโหลดและตดตง DrupalDrupal สามารถดาวนโหลด Source Code เพอดาเนนการตดตงไดจากเวบไซต

http://www.drupal.org โดย ณ วนท 1 กมภาพนธ 2554 มรนลาสดคอ Drupal 6.20

การดาวนโหลดใหคลกเลอกรายการคาสง Download จากนนคลกเลอกรนทตองการ เอกสารชดนไดเลอกใช Drupal 6.20 แฟมตดตงโปรแกรม Drupal คอ drupal-7.0.zip

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 1

รปท 1: จอภาพเวบ Drupal.org

รปท 2: ตนฉบบโปรแกรม Drupal

เมอไดแฟมโปรแกรมตดตงแลว ให unzip แฟมโปรแกรมตดตง แลวคดลอกโปรแกรมไปไวในwww-root ของเครองแมขายเวบ เอกสารชดนขอนาเสนอการตดตงผานโปรแกรม AppServ จงตองคดลอกแฟมโปรแกรมตดตง Drupal ไปไวท C:\AppServ\www เปลยนชอโฟลเดอรใหเหมาะสม ตวอยาง drupal-ir

จากนนเปดเวบเบราวเซอร สรางฐานขอมลสาหรบ Drupal ผาน PHPMyAdmin โดยพมพคาสงผาน Address bar เปน http://localhost/phpmyadmin

เมอสรางฐานขอมล MySQL แลวใหกลบไปทโฟลเดอร C:\AppServ\www\drupal-ir\sites\default คดลอก (copy) แฟม default.settings.php แลววาง (paste) พรอมเปลยนชอเปนsettings.php

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 2

รปท 3: โฟลเดอรของ AppServ

รปท 4: การสรางฐานขอมล MySQL

กลบสโปรแกรมเวบเบราวเซอร เขาสการตดตง Drupal โดยพมพคาสงhttp://localhost/drupal-ir

ใหคลกเลอกรายการ Install Drupal in English กจะเขาสสวนควบคมฐานขอมล

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 3

รปท 5: การสรางแฟม setting.php ของ Drupal

รปท 6: เลอกภาษาควบคมการตดตง

ปอนชอฐานขอมล (Database name) ชอผดแลฐานขอมล (Database user name) และรหสผานของผดแลฐานขอมล (Database password) แลวคลกปม Save and continue เพอเขาสสวนการทางานถดไป

จอภาพขางตน แสดงวาการตดตงเสรจสมบรณ สวนทเหลอจะเปนการกาหนดชอเวบไซต (Sitename) และอเมลของผดแลเวบไซต (Site e-mail address) พรอมขอมลอนๆ ดงรายละเอยดถดไป

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 4

รปท 7: เลอกคาควบคมเกยวกบฐานขอมล

รปท 8: สวนควบคมการตงคาเวบไซต

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 5

รปท 9: สวนกาหนดคาควบคมเกยวกบเวบไซต

• Site name ควรกาหนดเปนขอความทสอความหมายชดเจน เชน NSTDAInstitutional Repository - คลงเอกสารดจทลสานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

• Site e-mail address ระบอเมลของผดแลเวบไซต

• Username ระบบญชผใชในระดบ Super Administrator

• E-mail address ระบอเมลของผดแลเวบไซต

• Password กาหนดรหสผาน

• Default time zone ระบเขตพนทเวลา ประเทศไทยใหเลอกเปน +0700

• Update notifications ใหคลกยกเลก

เมอตงคาตางๆ แลวคลกปม Save and continue

จอภาพขางตนแสดงวาการตดตง Drupal เสรจสมบรณ สาหรบ Error ทปรากฏแสดงวายงไมไดปรบแตงคาควบคมเกยวกบระบบอเมล ทาใหระบบไมสามารถแจงรหสผานไปยงสมาชกได ซงสามารถปรบแตงไดหลายหลง

จากจอภาพขางตนใหคลกลงก “your new site” จะปรากฏหนาเวบ ดงน

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 6

รปท 10: การตดตง Drupal เสรจสมบรณ

ขณะน Drupal กพรอมใชงานตอไดแลวครบ

หนาแรกของ Drupal

จากรปภาพขางตน Drupal จะแนะนาใหเรมตนตามขอ 4 โดยการใหสรางหนาแรกของเวบไซตเพอปดหนาตอนรบดงภาพขางตน (จาเปนมากๆ ครบ) ดงนนใหเรมจากการคลกเลอกลงก “create content” ในขอ 4

จะเขาสสวนควบคมการสรางเนอหาของเวบไซต ดงน

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 7

รปท 11: หนาเวบเรมตนของ Drupal

รปท 12: การเรมสรางหนาแรกของเวบไซต

รปท 13: สวนควบคมการสรางเนอหาเวบไซต

คลกเลอกรปแบบการสรางเนอหาเปน Page เนองจากเปนหนาเอกสารทไมคอยมการปรบปรง(static content) ปรากฏจอภาพสวนควบคมการสรางเนอหา ดงน

ปอนชอเรองเนอหาในรายการ Title แลวปอนเนอหาในสวน Body ดงตวอยาง

จากนนกาหนดคาตวเลอกของเนอหาใหเหมาะสมจากรายการยอย ดงน

• Publishing options รปแบบการเผยแพรเนอหา

• Published คลกเพอใหเนอหาเผยแพรทนท

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 8

รปท 14: จอภาพการนาเขาเนอหาเวบของ Drupal

รปท 15: ตวอยางการปอนเนอหาเวบ

• Promoted to front page คลกเพอใหเนอหาแสดงบนหนาแรกของเวบ

จากนนคลกปม Save เพอบนทกและเผยแพรเนอหาเวบ

ทดสอบโดยการคลกรายการคาสง Log out เพอออกจากระบบ จะพบวาหนาเวบในสวนผใชแสดงเนอหาเอกสารทสรางดงขางตน

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 9

รปท 16: การแสดงผลเนอหาเวบ

รปท 17: การแสดงผลหนาแรกของเวบ

การปรบแตงระบบของ Drupal

เพอใหการใชงาน Drupal เปนไปอยางเหมาะสม และปลอดภย ผดแลควรกาหนดคาปรบแตงระบบกอนเปดใชงานจรง โดยเรมจากการ Login เขาสระบบในฐานะผดแลระบบ

คลกเลอกรายการคาสง Administer ซงจะปรากฏสวนคาสงยอย ดงน

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 10

รปท 18: สวน Login

รปท 19: รายการคาสงสาหรบผดแลระบบเวบ

การปรบแกไขขอมลเวบไซตขอมลเวบไซต เชน Site name อเมลของผดแล สามารถเขาไปปรบแกไขไดจากรายการคาสง

Administer, Site Configuration, Site information

รายการสาคญทควรปรบแตง ประกอบดวย

• Name ปรบแกไขชอเวบไซต

• E-mail address ปรบแกไขอเมลของผดแลเวบไซต

• Footer message ขอความกากบสวนทายของเวบ มกจะแสดงเกยวกบลขสทธ

Clean URLs

Clean URLs เปนเทคนคการสราง URL ทสอความหมายทงตอผใชและ Search Engine ซงการ

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 11

รปท 20: การกาหนดขอมลเวบไซต

กาหนด Clearn URLs จะผานการปรบแตงจากคาปรบแตงของเครองแมขายเวบ กรณของ AppServ ทาไดโดยเลอกลบเครองหมาย # ออกจากรายการ LoadModule rewrite_module modules/mod_rewrite.so ในไฟลhttpd.conf จากนน Restart Apache แลวกลบเขาสสวนควบคมของ Drupal ในรายการคาสง Administer,Site Configuration, Clean URLs

เมอปรบคา mod_rewrite แลว Restart Apache จากนนเขาสระบบ Drupal ใหมแลวจะพบวาตวเลอก Clean URLs สามารถคลกเลอกได ดงน

การอนมตการสมครสมาชกตามคาตดตงของ Drupal จะอนญาตใหผใชทวไปสมครสมาชกได ซงควรปดระบบนออกไป โดย

ใหผดแลเวบเปนผสรางบญชสมาชกเอง การปดระบการสมครสมาชกทาไดโดยเลอกคาสง Administer, Usermangement, User setttings คลกเลอกรายการ Only site administrators can create new useraccounts.

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 12

รปท 21: คาควบคม Clean URLs กอนปรบคา mod_rewrite

รปท 22: ตวเลอก Clean URLs ทปรบแตงคาได

ระบบบรหารจดการเอกสารดจทล

เนองจาก Drupal เปนระบบบรหารจดการเนอหาเวบไซต โดยมเนอหาใหเลอกใชตามคาตดตงคอเนอหาแบบ Page และเนอหาแบบ Story อยางไรกดเอกสารชดนนาเสนอแนวทางการพฒนา Drupal ใหเปนInstitutional Repository เพอใหรองรบการนาเขาเอกสารดจทลพรอมขอมลบรรณานกรมทจาเปน เชน ชอผลงานวชาการ ผเขยน/ผสรางสรรค ประเภทผลงานวชาการ ซงแนวทางดาเนนการสามารถทาไดโดยการตดตงโปรแกรมเสรม (Extension) ไดแก Bibliography Module นอกจากนยงสามารถปรบปรงใหเปน InstitutionalRepository ทรองรบการเชอมโยงขอมลตามมาตรฐาน OAI-PMH ไดดวย OAI2 Module

การบรหารจดการเวบทเปน Institutional Repository จะมลกษณะทแตกตางจากการบรหารจดการเวบทวไป ทเหนไดชด คอ การพฒนาระบบเวบ (ฐานขอมลบนเวบ) ทนาเขาขอมลบรรณานกรมของผลงานวชาการ (รวมถงการนาเขาแฟมเอกสารดจทลตนฉบบ) ในขณะทเวบทวไปจะเปนการสรางเนอหาเผยแพรผานเวบในรปแบบบทความมากกวา

ดงนนการพฒนา Institutional Repository จงควรเรมจากหนวยงานกาหนดวาผลงานวชาการทตองการนาเขามกประเภท มรายการทตองการลงในแตละประเภทอยางไร แตกตางกนหรอไม ทงนBibliography Module ไดอานวยความสะดวก คอ มการกาหนดประเภทของผลงานวชาการไวใหเลอกใชหลากหลาย กลาวไดวาครบถวนมาก อนไดแก หนงสอ บทความในหนงสอ หนงสอพมพ วารสาร บทความผานเวบเปนตน

เมอกาหนดแนวทางการดาเนนการตางๆ ไดแลว กเรมจากการตดตง Bibliography Moduleและอนๆ ทจาเปน

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 13

รปท 23: รายการทตองปอนในแตละประเภทผลงานวชาการ

การดาวนโหลดและตดตง Module Module ของ Drupal ดาวนโหลดไดจากเวบไซต http://drupal.org/project/modules โดย

สามารถใชวธการคนดวยคาคน เชน Bibliography หรอ OAI ซงจะปรากฏผล ดงน

เมอไดโมดลทตองการและดาวนโหลดแลว จะตอง unzip แลวคดลอกนาไปไวในโฟลเดอร...\modules เชนกรณของ AppServ ไดแก C:\AppServ\www\drupal-ir\modules

Bibliography Module

โมดลสาหรบพฒนาระบบ Institutional Repository ไดแก Bibliography Module ซงจะตองเลอกใหตรงกบรนของ Drupal ทเลอกใชงาน

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 14

รปท 24: การสบคน Module

รปท 25: รายละเอยดของ Bibliography Module

ตามเอกสารชดนดาวนโหลดแฟม bibliography module รน 6.x-1.15 ซงไดแฟม biblio-6.x-1.15.zip เมอ unzip จะไดโฟลเดอรชอ biblio ใหคดลอกโฟลเดอรดงกลาวไปไวท C:\AppServ\www\drupal-ir\modules

เขาสระบบ Administer, Site Building, Module ของ Drupal จะปรากฏชอโมดล Biblio ในระบบ Drupal ดงน

คลกเลอกรายการ Biblio และ Biblio PubMed แลวคลกปม Save เพอให BibliographyModule ทางาน โดยสามารถตรวจสอบไดดวยคาสง Create Content จะปรากฏรายการเลอก Content แบบBiblio ดงตวอยาง

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 15

รปท 26: การเลอกตดตง Biblio Module

รปท 27: รายการเลอกการสรางเนอหาเวบ

การนาเขาเอกสารดจทลเมอตดตง Bibliography Module แลวขณะน Drupal กพรอมทจะนาเขาเอกสารดจทล เพอจด

ทา Institutional Repository ไดแลวครบ ยกตวอยางตองการนาเขาขอมลผลงานวชาการในรปแบบ “หนงสอ”สามารถทาไดโดยเลอกรายการคาสง Create content, Biblio

คลกเลอกรายการ Book จาก Publication Type จะปรากฏสวนนาเขาบรรณานกรมของหนงสอ ดงน

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 16

รปท 28: รปแบบการนาเขาขอมล

รปท 29: รายการบรรณานกรมของหนงสอ

ปอนขอมลตามแบบฟอรมทโปรแกรมกาหนดและ/หรอตามขอกาหนดของหนวยงาน/องคกร ซงรายการกจะแตกตางกนตามประเภทผลงานวชาการ นอกจากขอมลทตองปอนแลว ยงมรายการเลอกของ Drupalทตองเลอกเพอประกอบการเผยแพร ดงน

โดยรายการเลอกดงขางตน จะมลกษณะเดยวกบรายการเลอกของ Page ทไดแนะนาไปกอนหนาซงเมอบนทกแลวจะปรากฏผล ดงน

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 17

รปท 30: ตวเลอกเพมเตม

รปท 31: ขอมลบรรณานกรมทนาเขา

การนาเขาขอมลอตโนมตนอกจากการปอนขอมลนาเขาดงตวอยางขางตนแลว โปรแกรมยงรองรบการนาเขาอตโนมต

หลากหลายวธ เชน การนาเขาดวยวธการระบเลข DOI – Digital Object Identifier การระบ PubMed ID และการนาเขาจาก BibTeX (เนองจาก DOI จาเปนตองไปลงทะเบยนและทางานไดกบเวบจรง จงไมขอแนะนาในเอกสารน)

การนาเขาขอมลผาน PubMed ID

ตวอยางการนาเขาโดยผาน PubMed ID เรมไดงายๆ เพยงนาบทความวชาการทเผยแพรผานเวบไซต PubMed http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed แลวดวามรหสประจาเอกสารของ PubMedกากบอยหรอไม ดงตวอยาง

เมอไดเลข PubMed ID หรอ PMID แลวนาเลขดงกลาวมาปอนใน PubMed Lookup

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 18

รปท 32: ตวอยาง PMID หรอ PubMed ID

รปท 33: การนาเขาขอมลอตโนมตผาน PMID

เมอคลกปม Populate using PubMed แลวรอสกครโปรแกรมจะตดตอกบเวบไซต PubMedและดงรายการบรรณานกรมของบทความทระบมาใสในเวบใหอตโนมต พรอมแสดงผลดงน

การนาเขาอตโนมตผาน BibTex

สาหรบบทความวชาการทเผยแพรผาน Online Database อนๆ สามารถนาเขาไดอตโนมตเพยงสบคนแลวแปลงผลลพธการสบคนทตองการใหอยในฟอรแมต BibTeX ดงตวอยางการสบคนจาก ACM DigitalLibray http://portal.acm.org/

จากหนาผลลพธการสบคนของ ACM Digital Library ใหใชรายการลงก Export Formats:BibTeX จะปรากฏชดคาสง BibTeX ดงน

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 19

รปท 34: รายการบรรณานกรมทดงอตโนมตผาน PubMed

รปท 35: ผลลพธการสบคนของ ACM Digital Library

คดลอกขอมลดงกลาว จากนนนาไปวางในรายการ Create content, Biblio, Paste

เมอคลกปม Populate using BibTeX จะปรากฏผล ดงน

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 20

รปท 36: จอภาพแสดงขอมล BibTeX

รปท 37: การวาง BibTeX เพอนาเขาขอมลอตโนมต

รปท 38: ผลลพธจาก BibTeX

ขณะนเมอคลกเลอกเมน Biblio จะปรากฏผลงานวชาการทนาเขา 3 รายการ ดงน

จะพบวา Drupal แสดงขอมลจาแนกตามปทเผยแพรผลงานวชาการใหอตโนมต พรอมดวยเมนยอยแสดงขอมลจาแนกตามผเขยน (Authors) และคาคน (Keywords) ซงจะมรปแบบการแสดงผล ดงน

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 21

รปท 39: ขอมลจากเมน Biblio

รปท 40: แสดงผลจาแนกตามผเขยน

รปท 41: แสดงผลจาแนกตามคยเวรด

การปรบแตงเมน Biblio จากตวอยางจะพบวารายการเมนและชดคาสงของ Bibliography Module จะแสดงดวยคาวา

Biblio ซงอาจจะไมสอความหมายทถกตอง หรอตรงกบทตองการ การปรบแกไขทาไดโดยคลกรายการคาสงAdminister, Site configuration, Biblio Settings

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 22

รปท 42: สวนควบคม Bibliography Module

รายการทควรปรบแกไข ไดแก

แทบ Preferences

• Base URI สวนประกอบของ url ในกรณทกาหนดในรปแบบ Clean URL เชนnstda-ir/biblio ซงสามารถปรบแกไขได เชน nstda-ir/dc โดย DC แทนคาวา DigitalContent กได ดงนนรายการนจงปรบแกไขเปน dc

• Biblio page title ชอเรยกหนาเนอหาทสรางดวย Bibliography Module เชนปรบแกไขเปน Digital Content

ปดทายภาคหนงเอกสารชดนขอนาเสนอเนอหาการพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal ในสวนเบอง

ตนกอน สาหรบสวนทเหลอคอการกาวส OAI-PMH และการพฒนาสวนเพมเตมอนๆ หากมโอกาสเหมาะจะนาเสนอตอไปครบ

การพฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บญเลศ อรณพบลย 2011/02/01 หนา 23

รปท 43: ผลจากการปรบแกไข Biblio Settings