1ud materiaren antolakuntza.zelula.ehunak

Post on 18-Apr-2015

725 Views

Category:

Documents

25 Downloads

Preview:

Click to see full reader

TRANSCRIPT

1. UNITATE DIDAKTIKOAMATERIAREN

ANTOLAKUNTZA-MAILAK. ZELULA. EHUNAK.

– Zertan dira berdinak aurreko bi irudi horiek?– Eta zertan ezberdinak?– Zerk definitzen du bizia?

1. BIZIAREN FUNTSA. MATERIAREN ANTOLAKUNTZA-MAILAK

● Izaki oro materiaz osaturik dago.

● Materia, berriz, partikula txikiz osaturik dago, eta partikula horiek elkartuta konplexutasun-maila ezberdinak lortzen dira.

Giza gorputzaren antolakuntza-mailak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

Maila atomikoa

Maila molekularra

Maila subatomikoa

Ura

Proteina

Zelula-maila

Ehun-maila

Organo-maila

Aparatu-maila

Organismo-maila

Sistema-maila

● Bizidunok:● 3 BIZI-FUNTZIOAK betetzen ditugu.● Zelulaz osatuta gaude

BIZI-FUNTZIOAK

• Izaki bizidun orok 3 bizi-funtzio betetzen ditu:•NUTRIZIO-FUNTZIOA•ERLAZIO-FUNTZIOA•UGALKETA-FUNTZIOA

NUTRIZIO-FUNTZIOA

• HELBURUA: Gorputzak bizitzeko beharrezko dituen energia eta materia eskuratzea

• Gizakiaren kasuan parte hartzen duten aparatuak:

• DIGESTIO-APARATUA• ARNAS-APARATUA• ZIRKULAZIO-APARATUA• IRAITZ-APARATUA

ERLAZIO-FUNTZIOA

• HELBURUA: Kanpo- zein barne-ingurunetik datozen aldaketak edo estimuluak jaso eta hautematea eta behar izatekotan erantzun bat ematea.

• Gizakiaren kasuan parte hartzen duten aparatuak:

• NERBIO-SISTEMA• SISTEMA ENDOKRINOA• ZENTZUMENAK• LOKOMOZIO-APARATUA

UGALKETA-FUNTZIOA

• Izaki bizidunek ugaldu eta belaunaldi berriak sortzeko gaitasuna dute.

• Gizakiaren kasuan parte hartzen duten aparatuak:

• UGAL-APARATUAK

2. ZELULA● Izaki bizidun oro zelulaz osaturik dago.● Teoria zelularrak dioen bezala:

1) Zelula izaki bizidunon unitate anatomikoa da, hau da, izaki bizidunak zelulaz osaturik daude.2) Zelula unitate funtzionala da, hau da, 3 bizi-funtzioak betetzen dituen izaki bizidunik txikiena da.3) Zelula jatorrizko unitatea da, zelula oro beste zelula batetik dator.4) Zelula unitate genetikoa da, izaki berri oso bat eratzeko informazioa darama.

Neurona. Izar formakoa.Zentimetro batzuetako luzera

Espermatozoidea. FlagelodunaØ (buruan) 3 μm

Giza zelulen ezaugarriak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

Globulu gorria. AhurbikoaØ 8 μm

Gihar-zelula. FusiformeaØ 10 μm

Zelula epiteliala. ZapalaØ 0,2 - 15 μm

Leukozitoa. EsferikoaØ 12 - 15 μm

Zelula konektiboa. Biribila

Ø 0,5 - 20 μm

Obulua. BiribilaØ 100 - 200 μm

GIZAKION ZELULAGure zelulak EUKARIOTOAK dira. 3 osagai nagusi hauek

ditu:

* Zelula, mintz plasmatikoaz inguratuta dago. Zelulari babesa ematen dio eta substantzien sartu-irtena kontrolatzen du.

* Zitoplasma. Ingurune urtsu batez eta zitoeskeletoz (proteina-zuntzez osatua. Zelulari eutsi eta hainbat egitura eratzen ditu: flageloak, zilioak, zentrioloak) osatua. Hainbat organulu ditu: mitokondriak, erretikulu endoplasmatikoa, erribosomak, lisosomak, golgiren aparatua, bakuoloak,…Bakoitzak, dagokion funtzio espezifikoa beteko du.

* Nukleoa dauka; bere barnean material genetikoa dago. Zelularen funtzioak kontrolatzen ditu.

Giza zelulen egitura

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Giza zelulen egitura

IRTENAURREKOA

IRUDIA HANDITZEKO

Mintz plasmatikoa

Mitokondrioa

Zitoplasma

Golgiren aparatua

Lisosomak

Bakuoloak

Erretikulu endoplasmatikoa

Nukleoa

Zentrosomak

Erribosomak

http://www.lrn.org/Popup/Cells/figure3.2.html

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Giza zelulen egitura

IRTENAURREKOA

Mintz plasmatikoa

Mikroskopio elektronikoz ikusita

Proteina

Mintz plasmatikoaren egitura

Lipidoak ATZERA

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Giza zelulen egitura

IRTENAURREKOA

Mitokondrioa

ATZERA

Mintz bikoitzaGandorra

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Giza zelulen egitura

IRTENAURREKOA

Zitoplasma

ATZERA

Ur-disoluzioa

Proteinak

Organuluak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Giza zelulen egitura

IRTENAURREKOA

Golgiren aparatua

ATZERA

Xixkuak

Zisternak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Giza zelulen egitura

IRTENAURREKOA

Nukleoa

ATZERA

Nukleoa, mikroskopio elektronikoz ikusita

Kromosomak, mikroskopio

elektronikoz ikusita

Mintz nuklearra

Poroak

Kromatina

Proteina

ADN

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Giza zelulen egitura

IRTENAURREKOA

Erretikulu endoplasmatikoa

ATZERA

Erretikulu endoplasmatiko leuna

Erretikulu endoplasmatiko pikordunaErribosomak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Giza zelulen egitura

IRTENAURREKOA

Bakuoloak

ATZERA

Mintzez osatutako xixkuak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Giza zelulen egitura

IRTENAURREKOA

Lisosomak

ATZERA

Mantenugaiak digeritzen dituzten substantziak

gordetzen dituzten xixkuak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Giza zelulen egitura

IRTENAURREKOA

Zentrosomak

ATZERA

Zuntzak

Mikrotubuluak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Giza zelulen egitura

IRTENAURREKOA

Erribosomak

ATZERA

Azpiunitatea

ORGANULUAK FUNTZIOA

MITOKONDRIAK Arnasketa zelularra egin eta energia lortu.

ERRIBOSOMAK Proteinak sintetizatu

ERRETIKULU ENDOPLASMATIKOA(EE)

LEUNA: lipidoak sintetizatu eta garraiatu.BIKORTSUA: erribosomak ditu itsatsita. Proteinak sintetizatu eta garraiatu.

GOLGIREN APARATUA EE-tik datozen substantziak xixku edo besikuletan gorde eta jariatu egiten ditu.

BAKUOLOAK Erreserba edo hondakin-substantziak gordetzen ditu

LISOSOMAK Zelula barneko digestioa

ZENTRIOLOAK Zelularen zatiketan parte hartu eta zilioak eta flageloak eratu.

Mikroskopioa

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

Mikroskopio elektronikoaMikroskopio optikoa

FUNTZIONAMENDUA

PRESTAKINAK

Mikroskopioa

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

Mikroskopio optikoa Mikroskopio elektronikoa

ATZERA

Okularra

Leiarrak

Prestakina

Argi-iturria

Elektroi-iturria

Prestakina

Elektroimanak

Okularra

Mikroskopio elektronikoaMikroskopio optikoa

Mikroskopioa

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

ATZERA

Paramezioa ParamezioaOdola Odola

Bakterioak BakterioakLegamiakLegamiak

3. EHUNAK● Organismo batean antzeko funtzioa betetzen duen zelula-multzoa da.

● Ehunak biltzen direnean organoak sortzen dira: funtzio bat egiten duten ehun desberdinen elkarketa.

● Organoak biltzen direnean aparatuak eta sistemak sortzen dira: funtzio bat egiten duen organo-multzoa.

3.1. EHUNEN OSAGAIAKEhunek bi osagai nagusi dituzte:

1) ZELULAK. Zelulak geruza bat osatuz edo multzokatuta egon daitezke.

2) ZELULARTEKO GAIA EDO MATRIZEA. Zelulak inguratzen dituen, zelulaz kanpoko materiala.

3.2. EHUN MOTAKBost ehun mota bereiz ditzakegu:

A.- EHUN EPITELIALAB.- EHUN KONEKTIBOA .- Ehun konektibo orokorra edo konjuntiboa .- Ehun konektibo bereziak: .- Gantz ehuna .- Kartilago-ehuna .- Hezur ehunaC.- MUSKULU edo GIHAR-EHUNAD.- NERBIO-EHUNAE.- ODOLA

A. EHUN EPITELIALAOSAGAIAK1) ZELULA EPITELIALAK

● Oro har, forma laukikoak dira.● Hainbat kasutan, zelulek egokitzapenak izaten dituzte:

● ZILIODUNAK: arnas bideetan. Funtzioa: kanpotik etorritako partikulak mugitu.

● KERATINADUNAK: azaleko epidermisean. Funtzioa: babesa, epidermisa iragazgaitza bihurtzen dutelako.

● MIKROBILOSKADUNAK: heste meharrean. Funtzioa: azalera handitzen dutenez, xurgapena errazten dute.

● Substantziak JARIATZEKO gaitasuna dutenak: batez ere, mukia jariatzen dute eta “kaliz” itxura daukate: kaliziformeak deitzen dira. Digestio hodian eta arnas bideetan. Funtzioa: babesa (arnas bideetako partikulak itsatsi eta digestio hodian urradurak eragotzi).

2) ZELULARTEKO GAIA EDO MATRIZEA: Zelulak elkarrengandik oso gertu egoten direnez, zelularteko gai edo matrize gutxi dauka.

3) MINTZ BASALA: epitelioak elkarrekin batuta mantentzen duen lodiera ezberdineko mintza, epitelioak eta ehun konektiboak bereizten dituena.

FUNTZIOAK:● Gorputzaren barnealdeko hodiak, organoak eta barrunbeak estaltzen ditu.● Gorputza kanpotik ere estaltzen du (azala).● Hainbat kasutan, zelulek guruinak sortzen dituzte:

● Guruin endokrinoak: jariakina odol-hodietara jariatzen dute (hormonak). Adb: tiroidea, obulutegia,…

● Guruin exokrinoak: jariakina gorputzetik kanpo edo bere barrunbe batera jariatzen dutenak. Adb: izerdi-guruinak, listu-guruinak,…

● Guruin mistoak: aurreko bi eginkizunak betetzen dituztenak. Adb: barea.

MOTAK● Funtzioaren arabera 3 epitelio bereizten dira:

1) ESTALDURA-EPITELIOAK

2) ZENTZUMEN-EPITELIOAK

3) GURUIN-EPITELIOAK

● Zelulen multzokatze eta egituraren arabera, berriz, 2 mota:

1) EPITELIO SOILA edo BAKUNA

2) EPITELIO GERUZATUA

EPITELIO MOTAK

Solairuzko epitelio geruzatua (keratinagabea). Ahoko mukosa.

Ahoko mukosaren zelulak lauak dira, nukleo

esferikoa dute. Bakterio batzuek estaltzen dute zelulen kanpoko azalera.

EPITELIO KUBIKO ARRUNTA. Eskema

Epitelio kubiko bakuna. (Giltzurrun hodiak)

Zelula horiek, zeharkako ebakiduran, itxura karratua dute. Nukleo borobila eta handia dute.

EHUN ZILINDRIKO ARRUNTA. Eskema.

Epitelio zilindrikoa bakuna (giza heste meharra)

Zelula zilindriko horiek prisma hexagonalak dira. Mikrobiloek osatzen dute heste mehearen argira aurkezten duten lerro

gorri iluna.

Zelula zilindrikoen artean, zelula kaliziformeak daude. Horiek mukia gordetzen duen bakuolo bat dute (kolore urdinean), eta

bakuolo honek nukleoa bultzatzen du zelularen oinaldera.

Epitelio zilindriko bakuna zilioduna(Giza Falopioren Tronpa)

Falopioren tronparen epitelioan zelula zilindriko ziliodunak eta zelula mukijariatzaileak daude (azken hauek argazkian ez dira bereizten). Zilioek obulua aurrera bultzatzen dute.

Epitelio zilindriko sasigeruzatua eta zilioduna (Trakea)

Zelula kaliziformez (urdinez tintatutako bakuoloa dutenak)eta zelula zilindriko ziliodunez (nukleo gorria dutenak) osatutako epitelioa da.

Slide 3 Unicellular glands. Notice the mucous being secreted from the apical end of the goblet cells. Also notice the microvilli which make up the brush border (arrow).

Stratified Columnar epithelium is rare.  One place you can find it is in the largest ducts of salivary glands (parotid, submandibular, etc).  The basal layer of cells are cuboidal cells and the layer nearest the apical surface includes columnar cells.  The large droplets are mucus, in Goblet cells.

LISTU-GURUINAKGuruin

exokrinoak

EPITELIO LAU ESTRATIFIKATU KERATINIZATUA

Microvilli

B. EHUN KONEKTIBOA● Oro har, euskarri funtzioak betetzen dituzten

ehunek osatzen dute, bai euste mekanikoa bai betelan edo konektatze-funtzio gisa.

● Mota ezberdinetakoak izan daitezke:1. EHUN KONEKTIBO OROKORRA edo KONJUNTIBOA2. HEZUR-EHUNA3. KARTILAGO-EHUNA4. GANTZ-EHUNA

B.1.- EHUN KONEKTIBO OROKORRA EDO EHUN KONJUNTIBOA: OSAGAIAK

.- Mota desberdineko zelulak: fibroblastoak (zuntzak sintetizatu), makrofagoak (fagozitatu), mesenkima zelulak (totipotenteak, batez ere, enbrioi garaian), leukozitoak edo globulu zuriak (infekzioetatik babestu).

.- Zelulak modu sakabanatuan kokatuta daude, zelularteko gai ugariz inguratuta. Bertan kolagenozko zuntzak daude: ehunari luzatzeko gaitasuna eta sendotasuna ematen diote. Baita elastina-zuntzak ere: ehunari elastikotasuna ematen diote.

FUNTZIOAK:

.- Ehunak eta organoak lotu eta beraien arteko hutsuneak betetzen ditu.

.- Defentsa lanean ere parte hartzen du.

Ehun konjuntibo lasa(dermisa).

1: zelulak; 2: gai amorfoa; 3: kolagenoa; 4: elastina.

LOOSE CONNECTIVE TISSUE. Ehun konektibo harroa edo lasa

Konjuntibo trinkoa (Giza tendoia)

Fibroblastoak.

Zuntzak sintetizatzen dituzte

Kolageno zuntzak

B.2.- GANTZ EHUNA

OSAGAIAK:

.- Zelulak: adipozitoak. Zelula esferikoak dira eta beraien zitoplasman gantz-tanta handi bat daukate

.- Zelularteko gaia edo matrizea. Bertan kolagenozko zuntz meheak daude.

FUNTZIOAK..- Erreserba energetikoa..- Isolatzaile termikoa. Azalaren azpian gantz panikulua

eratzen du; panikulua oso lodia da hotz handia egiten duen eskualdeetan bizi diren animalietan.

.- Organoak babesten ditu kolpeen aurrean (gibela, bihotza, birikak…)

EZAUGARRIAK:

.- Bi gantz mota bereiztu behar dira:

* Metaketa- gantza: elikaduraren araberakoa. Batez ere, azal azpian agertzen da. Elikagai eskasiaren aurrean energia-iturri gisa erabiltzen da.

* Egiturazko gantza: artikulazioetan, bizkarrezur muinean…

.- Gizonezkoen gorputz-masa osoaren %15-20a osatzen du eta emakumeen % 20-25ª

Giza gantz-ehuna (tintatuta)

1.Adipozitoen nukleoak; 2.Zitoplasma; 3.Gantz tanta; 4.Gantz tanta eratzeko prozesua; 5.Zuntz erretikularrak; 6.Ehun konektibo; 7.Adipozitoen taldeak; 8.Odol hodiak.

6

Tecido Adiposo Unilocular   Coloração Hematoxilina e Eosina 1 – Adipócitos 2 - Fibras musculares

estriadas

B.3.- KARTILAGO- EHUNA.

Osagaiak:.- Zelulak: kondrozitoak. Aintzira deitzen diren hutsune

batzuetan kokatzen dira..- Zelularteko gaia edo matrizea: bertan kolagenozko zuntz ugari

daude. Zelularteko gaia solido samarra, baina, malgua da.Ezaugarriak:.- Perikondrio izeneko ehun konektibo batez inguratuta dago

FUNTZIOA

.- EUSTE FUNTZIOA. Sudurrean, arnas-bideetan (epiglotian), ahots kordak lotzen dituzten laringeko kartilagoetan,….

.- HIGADURATIK BABESTEN GAITU. Artikulazioak estaltzen dituztenak, saihetsezurretan,…

Kartilago hialinoa.(Giza sudurra)

Kondrozitoaren nukleoa

Kondrozitoen talde bat aintziraren barruan

Gai amorfoa

Kartilago mota hau sudurrean egoteaz gain, enbrioiaren eskeletuan, brokioetan, trakean, hezur luzeen muturretan eta saihets-hezurretan ere aurki dezakegu.

KARTILAGO HIALINOA

Zuntzezko kartilagoa (Ornoen arteko diskak)

Kondrozito bat aintzira batean

Kolageno zuntzak

Zuntzezko kartilagoa oso erresistentea da eta, horregatik, erabilera handiko tokietan agertzen da (meniskoak, ornoen arteko diskak)

Kartilago elastikoa ( Giza kanpo belarria)

Zuntz elastikoak dituenez, kurruska hau kurruska hialinoa baino deformagarriagoa da.

kondrozitoa

Zuntz elastikoa

ELASTIC CARTILAGEEpiglottis

Dog, Zenker's* fluid, H. & E., 162 x.

B.4.- HEZUR-EHUNA

OSAGAIAK..- ZELULAK * Osteoblastoak: zelula gazteak. Hezurra eratzen dute. * Osteozitoak: zelula helduak. * Osteoklastoak: hezurraren berritze-prozesuetan parte hartzen dute. .- ZELULARTEKO GAIA EDO MATRIZEA. Solidoa eta zurruna da. * Osagai inorganikoa: kaltzio-gatzak (batez ere, fosfato eta karbonatoak). Gogortasuna ematen dio hezurrari. * Osagai organikoa: batez ere, kolagenozko zuntzak. Iraupena eta elastikotasuna ematen die hezurrari.

FUNTZIOAK:

.- Eskeletoa eratzen duenez, euste funtzioa dauka

.- Babes funtzioa. Nerbio-sistema zentrala eta hainbat organo babesten ditu.

.- Lokomozio funtzioa. Lokomozio aparatuaren atal pasiboa da.

.- Hematopoiesia: odol-zelulen sintesia

.- Gatzen biltokia: Ca, P eta Mg-a batez ere.

SAILKAPENA

.- Hezur-ehun trinkoa:

* Osteoblastoek jariatutako matrizea geruza edo xafla kontzentrikotan antolatzen da.

* Hezur dentso eta gogorra da. Hezurren kanpo aldean agertzen da. Bertara lotzen dira muskuluak.

.- Hezur-ehun harroa:

* Hezur xaflak elkar gurutzatuz kokatzen dira eta tartean hutsuneak geratzen dira. Hori dela eta, oso arina da.

* Hainbat hezurretan (bizkarrezurra, saihetsezurra, omoplatoa..), hutsuneak, hezur muin gorriz beteta daude: funtzio hematopoietikoa.

* Beste hezur batzuetan, gantz ehunez beteta daude. Hezur-muin horia.

HEZURRA INGURATZEN PERIOSTIOA DAGO. Ehun konektiboa

Hezur ehun trinkoa (Giza tibia)

Havers-en erretena

Osteozitoen aintzirak

Odol hodiak Havers-en erretenean

Hezur ehun harroa (hezurren epifisia)

Hezur muin gorria

Hezur xaflak

HEZUR-EHUN HARROA

HEZUR-EHUN HARROA ETA TRINKOA

Fetuaren hatzaren garapena (luzetarako ebakidura)

Kurruska (kartilagoa) hialinoa

Osteoblastoa (kondroklastoek kurruska suntsitu eta osteoblastoek hezur berria eratzen dute)

C. MUSKULU-EHUNA OSAGAIAK

.- Uzkurtzeko gaitasuna duten zelulak ditu: muskulu-zuntzak. Zelula luzeak dira.

.- Zelularteko gaia edo matrizea: gutxi

FUNTZIOA

Muskulu-sistema osatu eta mugimendua ahalbideratu.

SAILKAPENA:

.- Muskulu eskeletikoa: hezurrak mugitzen dituzten muskuluetan aurkitzen da. Zelula zilindriko luzez (15 cm) osatuta. Nukleo bat edo gehiago. Uzkurketa azkarra eta nahitakoa.

.- Muskulu leuna: bere zelulek (luzeak eta nukleo bakarrekoak) uzkurdura erritmikoak egiten dituzte (geldoak). Erraietan, hodietan e.a…daude. Nahigabeko uzkurketa eta geldoa.

.- Muskulu kardiakoa: bihotzean dago. Zelula zilindrikoz eta nukleo bakardunez osatua. Uzkurdura azkarra eta nahigabekoa.

Muskulu ehun zerrendatua edo eskeletikoa. Hezurrak mugitzen dituzten muskuluetan aurkitzen da

Luzetarako ebakidura.

Zelulek nukleo asko dituzte. Sarkomeroetan banda argiak (I) eta ilunak (A) bereizten dira.

Uzkurketa azkarra eta nahitakoa

Zeharkako ebakidura.

Endomisioa urdinez tintatuta agertzen da. Punto gorriak nukleoak dira.

Muskulu ehun leuna.

Erraietan agertzen den muskulu ehuna da. Zuntz muskularrak zelula fusiforme eta nukleobakarrekoak dira.

Uzkurketa geldoa edo erritmikoa eta nahigabekoa

Nukleoa

Muskulu kardiakoa

Nukleoa (bat edo, batzuetan, bi egon daitezke zelula bakoitzean).

Zelulek zerrenda ilun eta argiak dituzte.

Uzkurketa azkarra eta nahigabekoa

D. NERBIO-EHUNAOSAGAIAK:

.- Nerbio-bulkada edo korrontea transmititzeko gaitasuna duten zelulez osatuta dago: neuronak..- Neuronen arteko hutsuneetan, beste zelula mota batzuk ere

badaude: neurogliak (funtzio ezberdinak betetzen dituzte: neuronetara elikagaiak garraiatu, neuronak eutsi,nerbio-sistemako lesioen birsortze- lanetan parte hartu, fagozitosiaren bidezko babes lana, mielina jariatu,…).FUNTZIOA:

.- Nerbio-sistema zentrala osatzen du: entzefaloa eta bizkarrezur-muina..- Horietatik gorputz osora doazen nerbioak ere osatzen ditu.

Neuronak

Nukleoa eta bere nukleoloa

Dendrita. Luzakin laburra

Axoia. luzakin luzea eta bakarra

Bukaera nerbiosoa muskulu eskeletikoan

Axoiaren bukaera adarkatzen da eta muskuluan plaka motorea osatzen du

NeurogliaAstrozitoak (entzefalora doazen sustantzien garraioa erregulatzen dute )

Zelula sateliteak (gongoiletan euste funtzioa egiten dute)

Mikroglia (defentsa: hondakinak fagozitatzen dituzte)

Oligodendrozitoak (NSZean axoien inguruko mielinazko zorroak egiten dituzte)

Schwann-en zelulak (NSPan axoien inguruko mielinazko zorroak egiten dituzte)

Zelula ependimarioak (Likido zefalorrakideoa dagoen espazioak tapizatzen dituzte)

E. ODOLAOSAGAIAK:

.- Zelularteko gaia edo matrizea: Plasma, zati likidoa

.- Zelulak: * Eritrozitoak (globulu gorriak edo hematieak) Funtzioa: Oxigenoaren eta karbono dioxidoaren garraioa * Globulu zuriak (leukozitoak). Funtzioa: Defentsa lanetan parte hartzen dute. *Tronbozitoak edo plaketak. Funtzioa: odolaren gatzatze- prozesuetan parte hartzen dute.

Odola1.- Eritrozitoak (globulu gorriak)

2.- Plaketak (odolaren gatzapena)

3.1.-Eosinofiloak (fagozitoak); 4

3.2.-Neutrofiloak (fagozitoak); 5

3.3.-Basofiloak (antikoagulatzaileak jariatu);6

3.4.- Monozitoak (fagozitoak); 7

3.5.- Linfozitoak (prozesu inmunologikoak); 8

Odola

3.- Leukozitoak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Ehunen ezaugarriak

IRTENAURREKOA

Ehun epiteliala

Ehuna: zelulen multzoa • Mota berekoak• Egitura berdintsua• Funtzio bera betetzen dute

Zelula epitelialak

Estaldura-epitelioa

Epidermisa

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Ehun epiteliala

IRTENAURREKOA

Guruin-epitelioa

Muki-mintzak

Endotelioak

Guruin exokrinoak

Bilgor-guruina

Guruin mistoak

Guruin endokrinoak

Pankrea

Hipofisia

Ehun konjuntiboa

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Ehun konektiboa

IRTENAURREKOA

Gantz-ehuna

Glándulas endocrinas

Kartilago-ehuna Hezur-ehuna

Adipozitoa

KondrozitoaOsteozitoa

Gihar-ehun ildaskatua

Gihar-ehun leuna

Gihar-ehuna

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

Bihotzeko gihar-ehuna

Eskeleto-giharra

Nukleo asko

Bizepsa

Nukleo bakarra

Odol-hodiak Bihotza

Nukleo bakarra

Zelula glialak

Schwann-en zelula

Neuronak

Nerbio-ehuna

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

Astrozitoa

Nerbio-ehuna

Neurona

Mielina

Zelula-gorputza

Axoia

Dendritak Mantenugaiak

Organoak

IRTENAURREKOA

Gantz-ehuna

Bihotzeko ehunak

Ehun konjuntiboaGihar-ehuna

Estaldura-ehun epiteliala

Sistema endokrinoaNerbio-

sistemaEskeleto-sistema

Gihar-sistema

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Sistemak

IRTENAURREKOA

Sistema endokrinoaNerbio-

sistemaEskeleto-sistema

Gihar-sistema

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Sistemak

IRTENAURREKOA

Arnas aparatua

Ugaltze-aparatuak

Iraitz-aparatua

Digestio-aparatua

Lokomozio-aparatua

Zirkulazio-aparatua

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Aparatuak

IRTENAURREKOA

top related