ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΠΑΝΙΟ ΥΛΙΚΟ

ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΠΑΝΙΟ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΠΑΝΙΟ ΥΛΙΚΟΥΛΙΚΟ

Εργασία στα πλαίσια του μαθήματος Εργασία στα πλαίσια του μαθήματος ΄΄Ψηφιακές Βιβλιοθήκες΄΄΄΄Ψηφιακές Βιβλιοθήκες΄΄

Αμπατζή ΜερόπηΑμπατζή Μερόπη

ΚΕΡΚΥΡΑ 2005ΚΕΡΚΥΡΑ 2005

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ::

• Δεκαετία ’50 – Δεκαετία ’50 – MicrofilmsMicrofilms

• ΔεκαετίαΔεκαετία ’70 – ’70 – ΒιντεοκασέταΒιντεοκασέτα

• Δεκαετία ’90 – Δεκαετία ’90 – CD-ROMsCD-ROMs

• Παράλληλη εμφάνιση ψηφιακών Παράλληλη εμφάνιση ψηφιακών τεκμηρίων, ηλεκτρονικών βιβλίων, τεκμηρίων, ηλεκτρονικών βιβλίων, Ψηφιακών ΒιβλιοθηκώνΨηφιακών Βιβλιοθηκών

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΝΝΟΙΩΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΝΝΟΙΩΝ (1):(1):

Ψηφιοποίηση:Ψηφιοποίηση: είναι ένας τρόπος είναι ένας τρόπος αποτύπωσης και αποθήκευσης εικόνων αποτύπωσης και αποθήκευσης εικόνων χρησιµοποιώντας την τεχνολογία των χρησιµοποιώντας την τεχνολογία των υπολογιστών (υπολογιστών (IFLA)IFLA)..

Ψηφιακές Βιβλιοθήκες:Ψηφιακές Βιβλιοθήκες: οργανωμένες οργανωμένες συλλογές ψηφιακών πληροφοριών.συλλογές ψηφιακών πληροφοριών.

Ψηφιακά τεκμήρια:Ψηφιακά τεκμήρια: έντυπο υλικό (αρχείο, έντυπο υλικό (αρχείο, βιβλίο, σπάνιου και ευαίσθητου υλικού, βιβλίο, σπάνιου και ευαίσθητου υλικού, κ.τ.λ.) σε ψηφιακή μορφή. κ.τ.λ.) σε ψηφιακή μορφή.

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΝΝΟΙΩΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΝΝΟΙΩΝ (2):(2):

Ψηφιακές Πληροφορίες: Ψηφιακές Πληροφορίες: Είναι Είναι καταγεγραμμένες πληροφορίες σε ψηφιακή καταγεγραμμένες πληροφορίες σε ψηφιακή μορφή και όχι αναλογική (συμβατική). μορφή και όχι αναλογική (συμβατική).

Ηλεκτρονικό βιβλίο: Ηλεκτρονικό βιβλίο: κάθε τύπου βιβλίο σε κάθε τύπου βιβλίο σε ψηφιακή μορφή και όχι πλέον συμβατική.ψηφιακή μορφή και όχι πλέον συμβατική.

Σπάνιο Υλικό: Σπάνιο Υλικό: Κάθε είδους υλικό που το Κάθε είδους υλικό που το χαρακτηρίζει η σπανιότητα, η ιστορική ή και η χαρακτηρίζει η σπανιότητα, η ιστορική ή και η καλλιτεχνική σημασία και απαιτεί ιδιαίτερο καλλιτεχνική σημασία και απαιτεί ιδιαίτερο καθεστώς προστασίας.καθεστώς προστασίας.

ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΤΗΝ ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΤΗΝ ’’’’ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ’’ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ’’

• Ο χώροςΟ χώρος

• Είναι ’’τάση’’Είναι ’’τάση’’

• Η ΠρόσβασηΗ Πρόσβαση

• Η Προστασία του υλικού (σπάνιου και μη)Η Προστασία του υλικού (σπάνιου και μη)

• Τα νέα ερευνητικά εργαλείαΤα νέα ερευνητικά εργαλεία

• Η ΑναπαραγωγήΗ Αναπαραγωγή

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΟΣ ’’DIGITAL ’’DIGITAL PROJECT’’PROJECT’’ (1) (1)

Διαδικασία που απαιτεί χρόνο, χρήμα και πολλές Διαδικασία που απαιτεί χρόνο, χρήμα και πολλές φορές εξειδικευμένες γνώσεις φορές εξειδικευμένες γνώσεις προγραμματισμού.προγραμματισμού.

Οι επιτυχηµένες ψηφιοποιήσεις βασίζονται σε Οι επιτυχηµένες ψηφιοποιήσεις βασίζονται σε επιτυχηµένους σχεδιασµούς.επιτυχηµένους σχεδιασµούς.

Μία μεθοδική προσέγγιση της όλης Μία μεθοδική προσέγγιση της όλης προσπάθειας µπορεί να οδηγήσει στην επιτυχία. προσπάθειας µπορεί να οδηγήσει στην επιτυχία.

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΟΣ ’’DIGITAL ’’DIGITAL PROJECT’’PROJECT’’ (2) (2)

Απαιτείται μία Απαιτείται μία Δήλωση Πολιτικής, Δήλωση Πολιτικής, η η οποία περιλαμβάνει 4 ενότητες:οποία περιλαμβάνει 4 ενότητες:

1)1)Τον Στόχο του Οργανισμού Τον Στόχο του Οργανισμού 2)2)Το Πεδίο δράσης τουΤο Πεδίο δράσης του3)3)Τη Διάρκεια του Τη Διάρκεια του projectproject4)4)Τον ΠροϋπολογισμόΤον Προϋπολογισμό

ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΣΠΑΝΙΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΣΠΑΝΙΟΥ ΥΛΙΚΟΥ – ΔΙΕΘΝΗΣ ΧΩΡΟΣ (1)– ΔΙΕΘΝΗΣ ΧΩΡΟΣ (1)

Διαδεδομένη διαδικασία που Διαδεδομένη διαδικασία που χρησιμοποιείται εδώ και αρκετά χρόνιαχρησιμοποιείται εδώ και αρκετά χρόνια

Πλήθος προγραμμάτων ψηφιοποίησηςΠλήθος προγραμμάτων ψηφιοποίησης

Ουσιαστικά, προέκυψε από την ανάγκη Ουσιαστικά, προέκυψε από την ανάγκη διατήρησης της πολιτιστικής διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάςκληρονομιάς

ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΣΠΑΝΙΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΣΠΑΝΙΟΥ ΥΛΙΚΟΥ – ΔΙΕΘΝΗΣ ΧΩΡΟΣ (2)– ΔΙΕΘΝΗΣ ΧΩΡΟΣ (2)

Ενδεικτικά Ενδεικτικά Project:Project:

’’’’Colorado Digitization ProgramColorado Digitization Program’’’’

’’’’California heritage collectionCalifornia heritage collection’’’’

’’’’State Library of New South WalesState Library of New South Wales’’’’

’’’’New York Public Library’’New York Public Library’’

’’’’American Memory Project’’American Memory Project’’

’’ ’’NDLPNDLP ( (National Digital Library National Digital Library ProjectProject)’’ )’’

««AMERICAN MEMORY PROJECTAMERICAN MEMORY PROJECT» » (1)(1)

55αετές Πιλοτικό Πρόγραμμα (1990-1994) αετές Πιλοτικό Πρόγραμμα (1990-1994) από τη από τη Library of CongressLibrary of Congress

Έλαβαν μέρος 44 σχολεία και βιβλιοθήκεςΈλαβαν μέρος 44 σχολεία και βιβλιοθήκες

Σκοπός του η διάδοση σε όλο τον κόσμο Σκοπός του η διάδοση σε όλο τον κόσμο κάποιων σημαντικών συλλογών της σε κάποιων σημαντικών συλλογών της σε ηλεκτρονική μορφήηλεκτρονική μορφή

Σήμερα αποτελεί ένα Σήμερα αποτελεί ένα multimedia web sitemultimedia web site

Διαθέτει πάνω από 100 συλλογές και Διαθέτει πάνω από 100 συλλογές και περισσότερα από 9.000.000 τεκμήρια όπως:περισσότερα από 9.000.000 τεκμήρια όπως:

ΒιβλίαΒιβλία ΧάρτεςΧάρτες

ΒίντεοΒίντεο ΦωτογραφίεςΦωτογραφίες Κινούμενες Εικόνες, κ.α.Κινούμενες Εικόνες, κ.α.

««AMERICAN MEMORY AMERICAN MEMORY PROJECTPROJECT» (2)» (2)

Καθημερινά ενημερωμένη σελίδαΚαθημερινά ενημερωμένη σελίδα Απλό Απλό interfaceinterface Παρέχει στο χρήστη επαρκείς πληροφορίες Παρέχει στο χρήστη επαρκείς πληροφορίες

για άπειρα θέματαγια άπειρα θέματα Πολύ καλές δυνατότητες αναζήτησηςΠολύ καλές δυνατότητες αναζήτησης Εφαρμογή νέων υπηρεσιών:Εφαρμογή νέων υπηρεσιών:

α) σελίδα εκμάθησηςα) σελίδα εκμάθησης

β) β) ask a Librarianask a Librarian

««AMERICAN MEMORY AMERICAN MEMORY PROJECTPROJECT» (3)» (3)

Συλλογές της:Συλλογές της: Διάφορες μορφές (Διάφορες μορφές (PDF, jpeg, tiff…)PDF, jpeg, tiff…)

Για την ψηφιοποίησή τους χρησιμοποιήθηκε το ’’Για την ψηφιοποίησή τους χρησιμοποιήθηκε το ’’Digital AudioDigital Audio – – Visual Preservation Prototyping ProjectVisual Preservation Prototyping Project’’’’

Δυνατότητα εμφάνισης των συλλογών βάσει του θέματος ή Δυνατότητα εμφάνισης των συλλογών βάσει του θέματος ή του τίτλουτου τίτλου

Δυνατότητα ξεφυλλίσματος μέσω του Δυνατότητα ξεφυλλίσματος μέσω του ampage ampage προγράμματοςπρογράμματος

Περιορισμός δυνατότητας εκτύπωσηςΠεριορισμός δυνατότητας εκτύπωσης

««AMERICAN MEMORY AMERICAN MEMORY PROJECTPROJECT» (» (44))

Δημιουργία από την Βιβλιοθήκη του Δημιουργία από την Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ειδική σελίδα για τα παιδιά Κογκρέσου ειδική σελίδα για τα παιδιά (ανάλογη με το (ανάλογη με το American Memory) American Memory) με με σκοπό να έρθουν σε επαφή με το σπάνιο σκοπό να έρθουν σε επαφή με το σπάνιο και πολυτιμότατο υλικό της Βιβλιοθήκηςκαι πολυτιμότατο υλικό της Βιβλιοθήκης..

ΤΟ ΤΟ AMERICAN MEMORYAMERICAN MEMORY ΓΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑΠΑΙΔΙΑ

NDLPNDLP (1) (1)

• NDLP – National Digital Library ProjectNDLP – National Digital Library Project

• 5αετές πιλοτικό πρόγραμμα (1996-2000) από 5αετές πιλοτικό πρόγραμμα (1996-2000) από τη τη Library of CongressLibrary of Congress

• Χτίστηκε πάνω σε άλλα δύο πιλοτικά Χτίστηκε πάνω σε άλλα δύο πιλοτικά προγράμματα της Βιβλιοθήκης: το ‘Optical προγράμματα της Βιβλιοθήκης: το ‘Optical Disk Pilot Project’ (1982-1987) και το Disk Pilot Project’ (1982-1987) και το American MemoryAmerican Memory (1990-1994) (1990-1994)

• Σκοπός του: η συλλογή υλικού (ιστορικού και Σκοπός του: η συλλογή υλικού (ιστορικού και εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος) για τον εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος) για τον εμπλουτισμό της σελίδας του εμπλουτισμό της σελίδας του American American MemoryMemory

• Μέχρι το 2000 υπερέβη το σκοπό τουΜέχρι το 2000 υπερέβη το σκοπό του

• Κατάφερε να ψηφιοποιήσει και να διαθέσει Κατάφερε να ψηφιοποιήσει και να διαθέσει online online πάνω από 5 εκατομμύρια τεκμήρια.πάνω από 5 εκατομμύρια τεκμήρια.

NDLPNDLP ( (22))

ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΣΠΑΝΙΟΥ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΣΠΑΝΙΟΥ ΥΛΙΚΟΥ – ΕΛΛΑΔΑ (1)ΥΛΙΚΟΥ – ΕΛΛΑΔΑ (1)

Σποραδικός χαρακτήραςΣποραδικός χαρακτήρας

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία προσπάθεια από διάφορους φορείς (μουσεία, προσπάθεια από διάφορους φορείς (μουσεία, βιβλιοθήκες, ιδρύματα, κ.τ.λ.) βιβλιοθήκες, ιδρύματα, κ.τ.λ.) χρησιμοποίησης των τεχνολογιών και των χρησιμοποίησης των τεχνολογιών και των άπειρων δυνατοτήτων που τους προσφέρουν. άπειρων δυνατοτήτων που τους προσφέρουν.

ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΣΠΑΝΙΟΥ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΣΠΑΝΙΟΥ ΥΛΙΚΟΥ – ΕΛΛΑΔΑ (2)ΥΛΙΚΟΥ – ΕΛΛΑΔΑ (2)

Κάποια έργα ψηφιοποίησης:Κάποια έργα ψηφιοποίησης:

Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας 1821-1832, της Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας 1821-1832, της Βουλής των Ελλήνων Βουλής των Ελλήνων

‘‘Μυριόβιβλος’, της Εκκλησίας της Ελλάδος Μυριόβιβλος’, της Εκκλησίας της Ελλάδος

‘‘Ελληνομνημων’ Ελληνομνημων’

Ψηφιακή βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου ΚρήτηςΨηφιακή βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης

ΜΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΜΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ (1)ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ (1)

Η Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Η Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης:Κρήτης:

Διδακτορικές ΔιατριβέςΔιδακτορικές ΔιατριβέςΜεταπτυχιακές εργασίες Μεταπτυχιακές εργασίες Οδηγοί ΣπουδώνΟδηγοί ΣπουδώνΠεριοδικάΠεριοδικάΣημειώσεις μαθημάτωνΣημειώσεις μαθημάτωνΨηφιοποιημένα σπάνια έντυπαΨηφιοποιημένα σπάνια έντυπα

ΜΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΜΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ (2)ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ (2)

Ψηφιοποίηση σπάνιου υλικού της Ψηφιοποίηση σπάνιου υλικού της

Συμμετοχή στο πιλοτικό πρόγραμμα «Συμμετοχή στο πιλοτικό πρόγραμμα «Διάδοση Διάδοση Σπάνιων βιβλίων μέσω του ΔιαδικτύουΣπάνιων βιβλίων μέσω του Διαδικτύου»»

Συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Επιτροπή eTEN (European Programme eTEN)eTEN (European Programme eTEN)

Χρονοδιάγραμμα 2003 – 2004Χρονοδιάγραμμα 2003 – 2004

ΜΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΜΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ (3)ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ (3)

Προϋπολογισμός μικρόςΠροϋπολογισμός μικρός

Συμμετοχή: ιδιωτικοί, δημόσιοι Οργανισμοί και Συμμετοχή: ιδιωτικοί, δημόσιοι Οργανισμοί και τεχνικές εταιρείες από 5 Ευρωπαϊκές χώρεςτεχνικές εταιρείες από 5 Ευρωπαϊκές χώρες

Στόχος: δημιουργία ενός κοινά αποδεκτού Στόχος: δημιουργία ενός κοινά αποδεκτού προτύπου για την προβολή σπάνιου και προτύπου για την προβολή σπάνιου και πολύτιμου υλικούπολύτιμου υλικού

Συντονιστής: Σουηδική Εταιρεία Συντονιστής: Σουηδική Εταιρεία Touch & TurnTouch & Turn

““TOUCH & TURN’’TOUCH & TURN’’

Σουηδική Εταιρεία (Σουηδική Εταιρεία (http://www.touchandturn.comhttp://www.touchandturn.com))

Ανάπτυξη τεχνολογίας για τη ψηφιοποίηση Ανάπτυξη τεχνολογίας για τη ψηφιοποίηση σπάνιου υλικούσπάνιου υλικού

Πλατφόρμα λογισμικού αποτελούμενη από:Πλατφόρμα λογισμικού αποτελούμενη από:

1) 1) TT&&T PublisherT Publisher

2) 2) TT&&T ViewerT Viewer

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ ΤΗΣ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΤΟΥ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΤΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

• Αρχικά αποκτήθηκε ένας σαρωτής (Αρχικά αποκτήθηκε ένας σαρωτής (Minolta PS 7000)Minolta PS 7000)

• Τελικά επιλέχθηκε η λύση της φωτογράφησηςΤελικά επιλέχθηκε η λύση της φωτογράφησης

• Χρήση ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής (Χρήση ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής (Nikon Nikon COOLPIXCOOLPIX 990 στα 3.34/3.14 990 στα 3.34/3.14 megapixelmegapixel))

• Η επεξεργασία των αρχείων εικόνας έγινε με το Η επεξεργασία των αρχείων εικόνας έγινε με το PhotoshopPhotoshop

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ

Διαδοχικές φάσειςΔιαδοχικές φάσεις

Δημιουργία ψηφιακών αντιγράφων των σελίδωνΔημιουργία ψηφιακών αντιγράφων των σελίδων

Επεξεργασία των αρχείων εικόναςΕπεξεργασία των αρχείων εικόνας με το με το PhotoshopPhotoshop

Εισαγωγή των εξαχθέντων από το Εισαγωγή των εξαχθέντων από το PhotoshopPhotoshop αρχείων εικόνας στο λογισμικό αρχείων εικόνας στο λογισμικό Publisher Publisher για τη για τη δημιουργία του τελικού προϊόντος. δημιουργία του τελικού προϊόντος.

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ – ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ PROJECTPROJECT

ΠλεονεκτήματαΠλεονεκτήματα

Απέσπασε βραβεία από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Απέσπασε βραβεία από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη NODEM NODEM ((Nordic Digital Excellence in MuseumsNordic Digital Excellence in Museums) )

Δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις Δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις προγραμματισμού προγραμματισμού

Επιτρέπει το ξεφύλλισμα και την ανάγνωση των Επιτρέπει το ξεφύλλισμα και την ανάγνωση των σελίδων ενός ψηφιοποιημένου βιβλίου κατά τρόπο σελίδων ενός ψηφιοποιημένου βιβλίου κατά τρόπο που προσομοιάζει τον χειρισμό του φυσικού που προσομοιάζει τον χειρισμό του φυσικού τεκμηρίου.τεκμηρίου.

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ – ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ PROJECTPROJECT

ΜειονεκτήματαΜειονεκτήματα

Αδυναμία χειρισμού αναδιπλωμένης σελίδαςΑδυναμία χειρισμού αναδιπλωμένης σελίδας

Έλλειψη πίνακα περιεχομένωνΈλλειψη πίνακα περιεχομένων

Μη ύπαρξη λειτουργίας σελιδοδείκτηΜη ύπαρξη λειτουργίας σελιδοδείκτη

Μη δυνατότητα εκτύπωσηςΜη δυνατότητα εκτύπωσης

Με ποια κριτήρια άραγε Με ποια κριτήρια άραγε επιλέγουµε στοιχεία από το επιλέγουµε στοιχεία από το

παρελθόν µας για να τα παρελθόν µας για να τα θυµόµαστε στο μέλλον;θυµόµαστε στο μέλλον;