θεωρίες και μύθοι για την δημιουργία του σύμπαντος

Θεωρίες και μύθοι για την δημιουργία του

σύμπαντος

Περιεχόμενα• Κοσμολογία• Αρχαία κοσμολογική

μυθολογία• Βαβυλωνιακή

κοσμολογία• Αιγυπτιακή κοσμολογία • Σκανδιναβική

κοσμολογία• Περσική κοσμολογία• Η κοσμολογία των

Ατζτέκων • Ινδουιστική κοσμολογία• Κινέζικη κοσμολογία• Ελληνική κοσμολογία

• Ίωνες φιλόσοφοι/ Προσωκρατικοί

• Η θεωρία ιδεών του Πλάτωνα

• Το κοσμολογικό μοντέλο του Αριστοτέλη

• Θρησκεία και Επιστήμη• Θρησκεία / Γένεσις • Επιστήμη / Η θεωρία

της Μεγάλης Έκρηξης (big bang)

• Πηγές

• Κοσμολογία είναι ο κλάδος που μελετά την προέλευση , τη δομή, τους νόμους και τον προορισμό του κόσμου.

• Οι κοσμολογικές θεωρίες ποικίλουν ανάλογα με το τόπο και τον χρόνο προέλευσής τους.

• Ο αρχαίος άνθρωπος δημιούργησε την Κοσμολογική Μυθολογία υφαίνοντας μύθους πίσω από κάθε φαινόμενο της ζωής του.

• Αργότερα , οι αρχαίοι φιλόσοφοι χώρισαν το μύθο από το  λόγο διαμορφώνοντας τη Φιλοσοφική Κοσμολογία. Αυτή η Κοσμολογία μεταλαμπαδεύτηκε στην Ευρώπη και εξελίχθηκε στην σημερινή μορφή της.

•Αρχαία κοσμολογική μυθολογία

«Και ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο….»

Κάθε πολιτισμός έχει πλάσει μύθους για τη δημιουργία του σύμπαντος . Σε κάποιους μύθους για παράδειγμα αρχέγονα πλάσματα, θεότητες και τέρατα, ξεπηδούν από το αρχαίο διάστημα, που άλλοτε μαλώνουν μεταξύ τους και άλλοτε ενώνονται, για να δημιουργήσουν στρατιές αθάνατων πλασμάτων.

Βαβυλωνιακή Κοσμολογία

• Σύμφωνα με το Βαβυλωνιακό μύθο στην αρχή βασίλευε το Χάος. Από το Χάος γεννήθηκε ο γεννήτορας του κόσμου Απσού και η σύντροφός του Τιαμάτ από την ένωση των οποίων γεννήθηκαν τερατώδη πλάσματα με την μορφή δράκοντα. Με το πέρασμα του χρόνου νέοι θεοί γεννήθηκαν και ένας από αυτούς ο Έα, θεός των υδάτων , χρησιμοποίησε το αίμα του και χώμα και έπλασε τους ανθρώπους.

Αιγυπτιακή κοσμολογία

• Σύμφωνα με αυτήν ο δημιουργός του κόσμου είναι ο προαιώνιος θεός Ρα που με τον λόγο του δημιούργησε τον κόσμο ,τη Γη, το Νερό, την χλωρίδα, την βλάστηση και την Έρημο. Ο λόγος του Ρα έφτασε και στη νέο-δημιουργημένη Γη , η οποία ζυμωμένη με το χώμα δημιούργησε ανθρώπους, ζώα, φυτά κλπ

Σκανδιναβική κοσμολογία

• Στη σκανδιναβική μυθολογία το Σύμπαν αποτελείται από τρία επίπεδα που χωρίζονται το καθένα σε άλλα τρία, δίνοντας συνολικά εννέα «κόσμους»

Περσική κοσμολογία

• Σύμφωνα με τις δοξασίες της μέσης εποχής της Περσίας ο κόσμος δημιουργήθηκε από τη θεότητα Ahura Mazda. Το μεγάλο βουνό Alburz μεγάλωνε για 800 χρόνια μέχρι που άγγιξε τον ουρανό. Τότε έπεσε βροχή που σχημάτισε τη θάλασσα Vourukasha και δύο μεγάλους ποταμούς. Το πρώτο ζώο ήταν ένας λευκός ταύρος

Η κοσμολογία των Ατζτέκων

• Η γήινη μητέρα των Αζτέκων, η Coatlicue (‘φούστα από φίδια’) απεικονίζεται με τρόπο που προκαλεί τρόμο, να φοράει ένα περιδέραιο από ανθρώπινες καρδιές και χέρια και μια φούστα από φίδια, όπως υποδηλώνει και το όνομά της.

Ινδουιστική Κοσμολογία

• Το Σύμπαν βρισκόταν σε ακατανόητη κατάσταση ύπνου. Το υπέρτατο πνεύμα το ξύπνησε γονιμοποιώντας το με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός εκτυφλωτικού αυγού. Το αυγό τελικά εξερράγη και χωρίστηκε σε δύο μεγάλα κομμάτια, Γη και Ουρανό, και σε πολλά μικρά που δημιούργησαν καθετί στο Σύμπαν.

Κινεζική Κοσμολογία

• Κατά την Αρχαία Κινεζική Κοσμολογική δοξασία τον Κόσμο δημιούργησε ο Παν-Κου, ένας θεός-μάγος, από το ίδιο του το σώμα, 2.500.000 έτη πριν τη γέννηση του Κομφούκιου.

Ελληνική κοσμολογία• Ορφικός μύθος Το νερό για τον Ορφέα ήταν η αρχή των πάντων που κατακάθισε στη λάσπη

δημιουργώντας ένα φίδι με κεφάλι λιονταριού και ανάμεσα τους το θεό Ηρακλή και Χρόνο. Ο Ηρακλής γέννησε ένα τεράστιο αυγό που από την τριβή έσκασε στα δύο, δημιουργώντας τον Ουρανό και τη Γη και από μέσα ξεπρόβαλε ένας διπρόσωπος θεός. Και ο Ουρανός με τη Γη γέννησαν την Κλωθώ, τη Λάχεση και την Άτροπο (Τρεις Μοίρες).

• Θεογονία του Ησίοδου Στην αρχή ήταν το αρχέγονο Χάος. Ύστερα εμφανίστηκαν οι πρώτες θεότητες, η Γαία και

ο Έρως και το Χάος γέννησε το Έρεβος και τη Νύχτα που από την ένωση τους προήλθαν ο Αιθέρας και η Ημέρα. Τέλος η Γαία δημιούργησε τον έναστρο Ουρανό. Αργότερα , ο Κρόνος έγινε ο πατέρας της επόμενης γενιάς θεών, του Δία και κάποιων από τους Ολύμπιους.

ΙΩΝΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ / ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΟΙ

Στην αρχαία Ιωνία τον 6ο π.Χ. αιώνα, πολλά χρόνια πριν από το Σωκράτη και τον Πλάτωνα, οι Ίωνες φιλόσοφοι (Θαλής, Αναξίμανδρος, Αναξιμένης), οι οποίοι καλούνται και προσωκρατικοί, προσπάθησαν να δώσουν απάντηση στα εξής ερωτήματα : «Ποια είναι η "αρχή" και ποια τα "αίτια" των όντων;». Έτσι, η μυθολογική ερμηνεία των ουράνιων φαινομένων αντικαθίσταται από την νέα επιστημονική αντίληψη, σύμφωνα με την οποία το Σύμπαν είναι κατανοητό, εφόσον έχει εσωτερική τάξη, διότι στην Φύση υπάρχουν κανονικότητες που επιτρέπουν την αποκάλυψη των μυστικών της και της λειτουργίας της.

Η θεωρία ιδεών του Πλάτωνα

• Ο Πλάτων στηρίζει τη συνολική ερμηνεία της πραγματικότητας στη θεωρία των Ιδεών. Η σύλληψη του Πλάτωνα είναι ότι, πέρα από τη συνεχώς μεταβαλλόμενη αισθητή πραγματικότητα, υπάρχουν κάποιες αμετάβλητες και νοητές οντότητες, οι “Ιδέες”. Τα αντικείμενα του αισθητού κόσμου οφείλουν την ύπαρξή τους και την όποια αλήθεια τους στη σχέση τους με αυτές τις Ιδέες. Ο Πλάτων δεν έχει καμία εμπιστοσύνη στα δεδομένα των αισθήσεων. Υποστηρίζει ότι ο αισθητός κόσμος είναι ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο σύμπαν, χωρίς σταθερότητα.

• Ο Πλάτων αναγνωρίζει και παραδέχεται ότι για τη δημιουργία του αισθητού – φυσικού κόσμου, είναι απαραίτητη η ύλη. Αυτή η ύλη είναι το απαραίτητο στοιχείο, με το οποίο πρέπει να συνδυασθεί το Πνεύμα για τη δημιουργία του κόσμου, στα πλαίσια του οποίου αρχίζει να εξελίσσεται το σχέδιο του Θεού για τον άνθρωπο. Εκείνο, όμως με το οποίο συγκρατείται ο ουρανός και η γη, οι θεοί και οι άνθρωποι είναι η φιλία, η πειθαρχία, το μέτρο και η δικαιοσύνη.

Το κοσμολογικό μοντέλο του Αριστοτέλη

• Ο Αριστοτέλης παρουσιάζοντας τη θεωρία για την εξήγηση των επίγειων και των ουράνιων φαινομένων διακήρυξε πως το σύμπαν ήταν μια σφαίρα χωρισμένη σε δύο κόσμους• τον υποσελήνιο και τον υπερσελήνιο κόσμο. Ο υποσελήνιος κόσμος ήταν ένα σκηνικό γέννησης, φθοράς και αστάθειας και συγκροτούνταν από τέσσερα στοιχεία• τη γη, το νερό, τον αέρα και τη φωτιά

Θρησκεία και Επιστήμη

στην αναζήτηση των αρχών του Σύμπαντος

Θρησκεία

• Η θρησκεία βασίζεται στην αρχή ότι ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο σε έξι μέρες σε μακρά, χρονικά διαστήματα - ίσως εκατοντάδων ή εκατομμυρίων ετών - που αναφέρονται στην Αγία Γραφή σαν μέρες. Αρχίζοντας από τα ανόργανα και τα άψυχα και καταλήγοντας στα ενόργανα και στα έμψυχα. Πρώτα από την ανόργανη, άπλαστη και άμορφη ύλη, προχώρησε προοδευτικά στα φυτά, τα ζώα και τέλος στην δημιουργία του ανθρώπου στον οποίο έδωσε πνευματική και αθάνατη ψυχή και εκ του μηδενός προερχόμενη.

Γένεσις

• Στο 1ο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης «Γένεσις» ο προφήτης Μωϋσής περιγράφει τη δημιουργία του κόσμου σε έξι ημέρες, ως εξής:1η ημέρα: Ο Θεός δημιουργεί τον ουρανό και τη γη, εκεί που υπήρχε το χάος (εκ του μη όντος). Δημιουργείται το φως, σε αντίθεση με το σκοτάδι που υπήρχε προηγουμένως.2η ημέρα: Δημιουργείται το «στερέωμα» (ο ουρανός), για να διαχωρίζει τα νερά που ήταν πάνω και κάτω από αυτό.3η ημέρα: Δημιουργείται η στεριά και η θάλασσα. Πρασινίζει η γη. Φυτρώνουν τα φυτά.4η ημέρα: Δημιουργούνται τα φωτεινά σώματα (ήλιος, σελήνη, αστέρια).5η ημέρα: Δημιουργούνται τα πτηνά και τα ψάρια. Ο Θεός τα ευλογεί.6η ημέρα: Δημιουργούνται τα ζώα (θηλαστικά), τα ερπετά και τα θηρία. Ο Θεός δημιουργεί τον άνθρωπο (άνδρα και γυναίκα) κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση δική Του.

• Σύμφωνα με τις επιστημονικές θεωρίες ο κόσμος δημιουργήθηκε από μία μεγάλη έκρηξη (big bang) πριν από 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια. Η μεγάλη έκρηξη είναι ουσιαστικά η αρχή του σύμπαντος που αποτελούνταν από μία υπερβολικά πυκνή και θερμή κατάσταση, δημιουργώντας έτσι χιλιάδες κομμάτια από τα οποία φτιάχτηκε το σύμπαν.

Η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης

Επιστήμη

Πηγές

• Ηλεκτρονική σελίδα Εκηβόλος• Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Wikipedia• Απόσπασμα από το βιβλίο Αρχαίοι Έλληνες

Φιλόσοφοι των Β. Κάλφα και Γ. Ζωγραφίδη• Απόσπασμα από την εγκυκλοπαίδεια του Σκάι

Προϊστορικός Κόσμος • Απόσπασμα από το βιβλίο Θρησκευτικών της

Α’ Γυμνασίου

• Την εργασία επιμελήθηκαν οι μαθήτριες:

Καραβά Ευαγγελία Γ2Κέντογλου Ευαγγελία Γ3και Κωνσταντινίδου Σοφία-Μαρίνα Γ3