Κεφάλαιο 11: Ενδοκρινείς αδένες- ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Post on 04-Jul-2015
1.430 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Κεφάλαιο 11
Ενδοκρινείς αδένεςΕνδοκρινικό σύστημα
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
Σκεφτήκατε ποτέ...● Γιατί βγάζουμε σπυράκια;
● Από πού βγαίνει το σάλιο;
● Τι συμβαίνει αφού φάμε μια πάστα;
● Πώς προκαλείται η σεξουαλική διέγερση;
● Γιατί κάποιοι άνθρωποι είναι νάνοι;
● Πώς γίνεται ο κύκλος της περιόδου στα κορίτσια;
● Πώς προκαλούνται οι πόνοι της γέννας;
● Πώς ψηλώνουμε;
● Πώς μαυρίζουμε το καλοκαίρι;
● Γιατί κάποια άτομα έχουν διαβήτη;ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
Η απάντηση σε όλες αυτές τις ερωτήσεις...και σε δεκάδες ακόμα είναι
ΜΙΑ!
ΑΔΕΝΕΣ
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
Αδένας: σύνολο επιθηλιακών κυττάρων που παράγουν και εκκρίνουν ένα συγκεκριμένο προϊόν
• Εξωκρινείς αδένες: εκκρίνουν τα προϊόντα τους διά μέσου ενός εκφορητικού πόρου είτε έξω από το σώμα είτε σε εσωτερικές κοιλότητες
• Παραδείγματα:
• Ενδοκρινείς αδένες: εκκρίνουν τα προϊόντα τους κατευθείαν στο αίμα
• Παραδείγματα:
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
Διαφορά εξωκρινών & ενδοκρινών αδένων
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
Ενδοκρινείς αδένες
• Υποθάλαμος
• Υπόφυση
• Επίφυση
• Θυρεοειδής
• Παραθυρεοειδείς αδένες
• Επινεφρίδια
• Θύμος αδένας
• Πάγκρεας
• Όρχεις
• Ωοθήκες
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
Ενδοκρινείς αδένες
• Εκκρίνουν τις ορμόνες:
χημικές ουσίες- μηνύματα που φτάνουν με την κυκλοφορία του αίματος σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού, όμως επιδρούν σε συγκεκριμένα κύτταρα-στόχους
Βιολογικό αποτέλεσμαΕμφάνιση
ΣυμπεριφοράΛειτουργίες οργάνων
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
Νευρικό σύστημα
Υπεύθυνο για τη γρήγορη ρύθμιση
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
Ενδοκρινικό σύστημα
Υπεύθυνο για πιο αργή ρύθμιση
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
Τρόποι δράσης των ορμονών• Πεπτιδικές ορμόνες
(αμίνες, πρωτεΐνες, πεπτίδια)
Ø Δεν εισέρχονται ποτέ στο κύτταρο
Ø Δένονται σε υποδοχείς της πλασματικής μεμβράνης
Ø Ενεργοποιούν ένζυμα του κυττάρου, ώστε να γίνουν κάποιες λειτουργίες
• Στεροειδείς ορμόνες
Ø Είναι μικρά λιποδιαλυτά μόρια & εισέρχονται ελεύθερα μες στο κύτταρο
Ø Δένονται σε ειδικούς υποδοχείς στο κυτταρόπλασμα & μπαίνουν στον πυρήνα
Ø Ενεργοποιούν συγκεκριμένα γονίδια & ακολουθεί σύνθεση πρωτεϊνών
Ø Πιο αργή δράση από τις πεπτιδικές!!!
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
Τρόποι δράσης των ορμονών
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
Ερωτήσεις βιβλίου (σελ.
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
Ερωτήσεις βιβλίου
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
Αδένεςσελ.
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
Σύστημα υποθαλάμου- υπόφυσης
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
ΥποθάλαμοςØ Συνδέει το νευρικό με το ενδοκρινικό σύστημα γιατί επηρεάζει
τη λειτουργία τη υπόφυσης μέσω διαφόρων ορμονών (με δύσκολα ονόματα!!!)
Ø Ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος- αποτελεί το σημείο όπου δρουν τα αντιπυρετικά φάρμακα
Ø Ρυθμίζει το μεταβολισμό, ελέγχοντας το αίσθημα πείνας- κορεσμού, άρα και το σωματικό βάρος
Ø Συμβάλλει στη δημιουργία του κιρκαδικού ρυθμού (δηλ. της εκτίμησης της διάρκειας μέρας- νύχτας)
Ø Ελέγχει τα αίσθημα δίψας & το ισοζύγιο του νερού του σώματος
Ø Παρουσιάζει στενή σχέση με το μεταιχμιακό σύστημα, που καθορίζει τη διαμόρφωση συναισθημάτων & τη γενετήσια συμπεριφορά (libido)
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
ΥπόφυσηΟ πιο σημαντικός
αδένας του οργανισμού
Αδενοϋπόφυση(πρόσθιος λοβός)
Νευροϋπόφυση(οπίσθιος λοβός)
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠρολακτίνηΑυξητική ορμόνηΘυρεοτροπίνηΚορτικοτροπίνηΜελανοτροπίνηΩοθυλακιοτρόπος ορμόνηΩχρινοποιητική ορμόνη
Ωκυτοκίνη ή οξυτοκίνηΑντιδιουρητική ορμόνη
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
• Θυρεοειδής αδέναςØ Θυροξίνη (Τ4) & Τρι-
ιωδοθυρονίνη (Τ3): ενεργοποιούν το μεταβολισμό, αυξάνουν τη λιπόλυση
Ø Καλσιτονίνη: μειώνει τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα (αντίθετα από την παραθορμόνη)
• Παραθυρεοειδείς αδένεςØ είναι 4 μικροί αδένες στο
πίσω μέρος του θυρεοειδούςØ εκκρίνουν την
παραθορμόνη, η οποία αυξάνει το ασβέστιο στο αίμα
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
Άλλοι ενδοκρινείς αδένες και οι ορμόνες τους● Επινεφρίδια
Αλδοστερόνη
Κορτιζόλη
Αδρεναλίνη
Νοραδρεναλίνη
● Πάγκρεας (μικτός)
Ινσουλίνη
Γλυκαγόνη
● Επίφυση
Μελατονίνη
● Θύμος αδένας
Ανοσοποιητικό σύστημα-
ωρίμανση Τ-λεμφοκυττάρων
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
● Όρχεις & ωοθήκες (μικτοί)
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
Διαταραχές στη λειτουργία των ενδοκρινών αδένων
Γιγαντισμός- Νανισμός
Σακχαρώδης διαβήτης – τύπου Ι και τύπου ΙΙ
Υπερθυρεοειδισμός
Υποθυρεοειδισμός
Βρογχοκοίλη
Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκώνΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
Ερωτήσεις αξιολόγησης
ΠΕΧΤΕΛΙΔΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
top related