ALKOLLER VE ÖZELLİKLERİ

Genel formülü: R-OH

Fonksiyonel grup : Hidroksil (—OH) grubudur.

Alkoller suda asit özelliği göstermezler. Alkoller, su molekülündeki bir hidrojen atomu yerine bir alkil grubunun geçmesiyle

oluşmuş bileşikler olarak da tanımlanabilir.

Bir bileşiğin alkol olması için;

Alkollerde bir karbon atomu üzerinde iki –OH grubu bulunamaz. bileşiği ise bir alkol değildir. Çünkü –OH grubunun bağlı

olduğu C atomu zincirdeki diğer C atomunu tek bağlı değil, çift bağla bağlanmıştır. C atomuna çift bağ ve OH grubu bağlı olduğunda kararsız enol yapısı meydana gelir.

Tautomerleşme ile kararlı yapılara dönüşür.

ALKOLLERİN SINIFLANDIRILMASI

1-OH Grubu Sayısına Göre;

Molekül yapısında bir tane –OH grubu bulunuyorsa monoalkol, iki veya daha fazla –OH grubu bulunuyorsa polialkol adını alır.

Doymuş alkollerin genel formülleri CnH2n+2Ox tir. Monoalkoller CnH2n+2O ya da CnH2n+1OH Dialkoller CnH2n+2O2 ya da CnH2n(OH)2

Trialkoller CnH2n+2O3 ya da CnH2n–1(OH)3

2-–OH grubunun molekül içindeki bağlanışına göre üçe ayrılırlar.

1. Birincil (Primer) Alkoller

–OH grubunun bağlandığı karbon atomuna 2 tane H atomu bağlıdır (metil alkol hariç).

ALKOLLER

2. İkincil (Sekonder) Alkoller

–OH grubunun bağlı olduğu karbon atomuna bir hidrojen atomu bağlıdır. Sekonder alkoller en az 3 karbonludur.

3. Üçüncül (Tersiyer) Alkoller

–OH grubunun bağlı olduğu karbon atomuna hidrojen bağlı değildir. Tersiyer alkoller en az 4 karbonludur.

ALKOLLERİN ADLANDIRILMASI

Alkollerin IUPAC sistemine göre adlandırılmasında aşağıdaki kurallar uygulanır.

1. İçinde –OH grubunun bulunduğu en uzun karbon zinciri belirlenir.

2. Karbon atomlarının numaralandırılması zincirin –OH grubuna yakın ucundan başlar.

3. Önce zincire bağlı olan alkil grubunun ya da varsa hetero atomun yeri ve adı belirtilir. Sonrasında –OH grubunun yeri belirtilip karbon zincirindeki toplam karbon sayısına göre alkan adlandırması yapılır ve adın sonuna –ol eki getirilir. Örnek:

4. Bileşikte birden fazla –OH grubu bulunuyorsa yerleri ayrı ayrı belirtilip adlandırmadaki –ol ekinin önüne di, tri gibi ekler getirilir.

5. İkili ya da üçlü bağ içeren alkollerin adlandırılmasında bu bağların yerleri de ayrıca belirtilir. Karbon atomlarının numaralandırılması zincirin –OH grubuna yakın ucundan başlar. Örnekler:

6. Alkollerin yaygın adlandırılmasında ise –OH grubunun bağlı olduğu alkilin adı okunup sonuna alkol kelimesi getirilir. Örnekler:

……………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………….. Alkollerin Fiziksel Özellikleri

1- Alkol molekülleri arasında hidrojen bağı bulunur. Alkoller –OH grupları üzerinden hidrojen bağı kurabildiği için alkoldeki –OH gruplarının sayısı arttıkça kaynama noktaları da artar. Örnek: 2-Monoalkollerde karbon sayısı arttıkça kaynama noktası artar. Örnek:

3-Aynı karbon sayılı monoalkollerde dallanma sayısı arttıkça kaynama noktası düşer. Örneğin: izobütil alkol 108°C’ta kaynarken tersiyer bütil alkol 83°C’ta kaynar. 4-Polialkollerin sudaki çözünürlüğü aynı karbon sayılı monoalkollerin çözünürlüğünden yüksektir 5-Aynı sayıda –OH grubu içeren alkollerde molekül büyüdükçe moleküldeki apolar kısım da büyüdüğü için polar yapıda olan sudaki çözünürlük azalır. ADLANDIRMA:

2. 1.

3. 4.

5. 6.

7. 8.

TEST SORULARI 1.SORU:

2.SORU:

3.SORU:

4.SORU:

5.SORU:

6.SORU:

7.SORU:

8.SORU:

9.SORU:

10.SORU:

11.SORU:

12.SORU:

13.SORU:

14.SORU:

15.SORU: