aksa’nın atex direktiflerine uyum tecrübeleri · gaz patlama riskitaşıyan yerler, sahadan...
TRANSCRIPT
Aksa’nın Atex Direktiflerine Uyum Tecrübeleri
05.12.2014
Selin BADEM
TANK SAHALARI HAMMADDE
DEPOLAMA VE LİMAN
ENERJİ SANTRALİ
SOLVENT GERİ
KAZANMADOP
HAZIRLAMA
DOĞALGAZ SANTRALİ
AKTEK
ELYAF ÇEKİM
KESİM PAKETLEME
MAMUL AMBARAK-KİMDOWAKSA
ksa ve Patlayıcı Ortamalar2003 yılına kadar yapılan çalışmalarda DIVISON sistemi
2003- 2006 arasında Atex-Divison sistemleri geçiş ile ilgili çalışmalar
2006 yılından itibaren Atex çalışmaları
2012 yılından itibaren Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve
Etkilerinin Azaltılması Yönetmeliği kapsamında Atex direktiflerine
uyum çalışmaları
2016 IECEx...
SEVESO ÇALIŞMALARI VE AKSA
ATEX DİREKTİFLERİNE UYUM
Proses ve Ürün Geliştirme Müdürü
PROSES TEHLİKE ANALİZİ
Yatırım ve Mühendislik Müdürü
TEHLİKELİ EKİPMAN GRUPLANDIRMA
Üretim Müdürü
GEÇMİŞ KAZA ARAŞTIRMASI
İSG Uzmanı
FELAKET SENARYOLARI HAZIRLANMASI
Hammadde Depolama ve Liman Müdürü
EVSEL GÜVENLİK – EN 61800 EN 61511
akım ve Yardımcı İşletmeler Müdürü
GÜVENİLİRLİK MERKEZLİ BAKIM
Bakım ve Yardımcı İşletmeler Müdürü
FELAKET SENARYOLARINA GÖRE ACİL EYLEM PLANLARININ YENİLENMESİ
SEÇ Müdürü
BÜYÜK KAZALARI ÖNLEME POLİTİKASI VE GÜVENLİK RAPORU HAZIRLANMASI
SEÇ Müdürü
KİMYASAL MARUZİYET DEĞERLENDİRME
SEÇ Müdürü
Atex
94/9/AT Atex Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Direktif
99/92/EC Atex 137 Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Direktifi – 2003 ‘te yönetmelik olarak yayınlandı
Ve ekleri
EN 60079-10-1 (2009) ve EN 60079-10-2 (2009)
Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azatılması Hakkında Yönetmelik
Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik 30/04/2013 sayı 28633 1999/92/EC Direktifi (ATEX)
Türkçeye çevirilmemişlerdir.
Yoruma açık yerleri vardır
Eksik olan kısımları kabuller yaparak tamamlamanız beklenir.
Standart tam olarak anlaşılamadan yeni draftları yayınlanır, tamamen
farklı bir boyuta taşınabilir
tex standartlarıEN 60079 Serisi
one Belirleme, Zone Haritası Çıkartılması ve mevcut
nstruman uygunluğunun belirlenmesi çalışmaları Proses ve
rün Geliştirme Müdürü Liderliği’nde kurulan ATEX Ekibi
rafından gerçekleştirilmiştir.
asıl başladık
ZONE belirleme ve ZONE haritası çıkarma çalışmaları
Enstrümantasyon uygunluk çalışmaları
ATEX Ekibi
Kimya Mühendisleri
Elektrik‐Enstruman
Mühendisleri
Kimin ne ile ilgileneceği net olarak çizilmeli, kimya mühendisi neyi nereye kadar yapar, işi nerede biter
Tehlikeli bölgelerde bulunan mevcut enstrumanları kim listelemeli
ATEX Ekibi
Kimya Mühendisleri
Elektrik‐Enstruman
Mühendisleri
tkin iletişim için;
* Olağan ve Olağan Dışı Toplantılar
* Atex Mail Grubu Oluşturma
* Kuralı Tanımlamaeki;
* Toplantılara kimler katılmalı
* Mail grubunda neler paylaşılmalı, aktif
kullanılabiliyor mu?
* Yönetmelik ve standartların draftları kuralı
bozduğu durumlar nasıl yönetilmeli?
etişim
x ekibi görev dağılımı
- Mehmet Erhan Doğrul Doğan Arabacıoğlu Tamer Bozacı Mustafa ÖzyılmazElyaf Osman Doğankaya Hüseyin Çalışkan -
- Mehmet Erhan Doğrul Doğan Arabacıoğlu ?
Sinan UğurluGürcan Koman
Mustafa Özyılmazntrali Osman SökeOkan Kaya Emre Başaran Selin Badem
Ahmet Özgür Yurdakul
- Cevat Eryiğit Doğan Arabacıoğlu Ahmet Safa IşıkEngin Değirmenci
Gürcan Koman Mustafa Özyılmazesis Selin Badem Ahmet Safa Işık Ahmet Safa Işık
Osman Söke
- Cevat Eryiğit Doğan Arabacıoğlu Gürcan Koman Gürcan Koman Mustafa Özyılmaz
Üretim, eme, Boya
ve Boya haları (Jel Mamul
mbarı
Emrah Eren Gürcan Koman
Ahmet Safa IşıkEmre Koşan Ahmet Özgür Yurdakul
Eren Güvenç Cevat Eryiğit Doğan Arabacıoğlu Nejat Mesci Gürcan Koman Mustafa ÖzyılmazKazanma Nejat Mesci Ahmet Safa Işık Alper Uzunhasanoğlu
Begüm Sertoğlu Cevat Eryiğit Doğan Arabacıoğlu Nejat Mesci Gürcan Koman Mustafa Özyılmazasyon Nejat Mesci Hakan Murat İşler Selin Badem
Osman Söke
Cevat Eryiğit Doğan Arabacıoğlu Atakan Kaplan Gürcan Koman Mustafa Özyılmaz
e DIW Evren Çekyay Eren Güvenç - - Cevat Eryiğit Doğan Arabacıoğlu Evren Çekyay Gürcan Koman Mustafa Özyılmaz
İSG Sorumlusu - 1 İSG Sorumlusu - 2 Saha Sorumlusu Süreç Sorumlusu
ama ve r Siloları, a Sahaları
Selin BademEmre Koşan Begüm Sertoğlu - -
Adı Proses Sorumlusu -1 Proses Sorumlusu -2 Proses Sorumlusu -3 Proses Sorumlusu - 4
ğişen veya ayrılan çalışanlarni çalışana işin ve bilginin nasıl iletileceği
rev dağılımı eşit yapılmış mı ve uygun mu
Baz Alınan Tipi Parlama Noktası (°C) LEL (%) UEL (%) Patlama Grubu AIT (°C) Sıcaklık Sınıfları Yoğunluk (g/cm3) MA (g/mol) Buhar Yoğunluğu (hava =1)tril Sıvı ‐ Gaz ‐1 3 17 IIB 481 T1 0,806 53,06 1,8k Sıvı ‐ Gaz 16 27 IIA 630 T1 7,70E‐04 17 ,03 0,6m Persülfat Sıvı ‐ Gaz 228.2sit Sıvı ‐ Gaz 39 4 19,9 IIA 485 T1 1,05 60,05 2,07amin Sıvı ‐ Gaz ‐18 2,8 12,3 IIA 450 T2 0,89 45,09 1,55asetamid Sıvı ‐ Gaz 63 1,8 11,5 IIB* 490 T1 0,94 87,12 3amin Tetra Asetik Asit Sıvı ‐ Gazn Sıvı ‐ Gaz *‐240 4 74,5 IIC 565,5 T1 0,084x10^‐3 2,016non (benzene‐1,4‐diol ) Sıvı ‐ Gaz 165 g/m^3 % hacim‐ N NA NA 1,358 110,11 3,81orik Asit Sıvı ‐ Gazasit Sıvı ‐ Gazasit Toz IIICioksit Sıvı ‐ Gaz
monoksit Sıvı ‐ Gaz ‐191 12,5 74 IIB 608.89 T1 0,00125 28 , 01 0,97Tozu Toz IIIC 200* T4
Sıvı ‐ Gaz ‐187.8 5 15 I 537 T1 16,04 0,554l Sıvı ‐ Gaz 11 5,5 36,5 IIA 455 T1 0,79 32,04 1,11rilat Sıvı ‐ Gaz ‐3 2 ,8 25 IIB 468 T1 86.09 2 ,97onitril Toz IIIC 485 T1Hidroksit Sıvı ‐ GazMetabisülfit Sıvı ‐ GazAsit Sıvı ‐ Gazl (Isı Transfer Yağı) [Term Sıvı ‐ Gaz 170 373 T2tat Sıvı ‐ Gaz ‐8 2,6 13,4 IIA 385 T2 0,93 86,09 2,97n peroksit (20‐40 %) Sıvı ‐ Gaz 90% ‐ 82‐85ºC; 99% ‐ 7 40 100 IIA T3 1,1‐1,2 (SG) 34,0128 1,1anolamin Sıvı ‐ Gaz 85 5,5 17 410 T2 1,02(SG) 61,08 2,1rür Sıvı ‐ Gaz ‐61 3,6 29 IIA 472 T1 0,91 62,5 2,2inden Yanıcılık ve Özelliği Yok
Kimyasal Madde Fiziksel Özellikleri
x Kimyasal Listesi
Fabrikadaki patlayıcı özelliği olan tüm
kimyasalların belirlenmesi
Yapılacak hesaplamalarda tüm ekibin aynı
değerleri kullanıyor olması
MSDS’lerin güncelliği ve tutarlılığı
hlikeli Kimyasallar
Belirli formatlarda Atex Zone Hesapalama Dokümanları ve Enstruman Uygunluğu
Belirleme Dokümanları hazırlanmıştır.
Zone Hesaplama Dokümanları “Z‐Kodu”,
Enstruman Uygunluğu Belirleme Dokümanları ise “E‐Kodu”
e başlayacak şekilde kodlanmıştır
Z‐Kodlu doküman ; EN 60079‐10‐1 (2009) standartı kapsamında gaz patlama
hesaplamaları EN 60079‐10‐2 (2009) ve NFPA 499 standartları kapsamında toz
patlama hesaplamaları Kimya Mühendisleri sorumluluğundadır
E‐Kodlu doküman ; Her Z‐Kodlu dokümana karşılık gelecek şekilde E‐kodlu doküman
bulunmaktadır Enstrüman Mühendisleri sorumluluğundadır
DOKÜMANTASYON YÖNETİMİ
kümanlar standart mı?
birleri ile eşleştirilebiliyorlar mı ?
rkes aynı formata uyuyor mu?
rmülasyon hataları ve kabuller nasıl kontrol ediliyor?
dokümanların kimlere ihtiyacı var ve istediklerinde ulaşabliyorlar mı?
OKÜMANTASYON YÖNETİMİ
Zone Belirleme Çalışması :Gaz patlama riski taşıyan yerler,
Sahadan sorumlu mühendisler,
İlgili saha, bölge ve ünite bilgileri,
Patlama özelliği olan kimyasallar dokümanda belirtilir
Patlama özelliği olan kimyasalın fiziksel vekimyasal özellikleri Atex Kimyasal Listesi’ndenbakılarak hesaplama tablosuna doldurulur.
Doküman numarası, revizyonlar,
Zone Belirleme Çalışması :
Gaz patlama riski taşıyan yerleri tespiti
Hesaplamalarda üretim sorumlusu taahhütleri önemli yer tutar, isimlerinin yazılması gerekir
Ne kadar kimyasal var? Hibrid karışım oluşuyor mu? Hangi kimyasalın özellikerini kullanacağız?
Atex Kimyasal Listesi’nin güncelliği, herkesin aynı değerleri kullanmasını nasıl sağlayacağız?
KKAT
Zone Belirleme Çalışması
Patlama oluşma ihtimali olan bölgenin hacmin (Vo) belirlenir*
*Vo, kaçak noktasından kimyasal boşalması durumunda tehlikeli kimyasalın önünde hiç bir engel olmadan ulaşabileceği hacim göz önüne alınır.
Kaçak noktaları belirlenir ve buna göre;
• boşalma kaynağı, • boşalma derecesi, • çapı değerleri tespit edilir
boşalma derecesine göre;• değerlendirilecek kaçak sayısı
• emniyet faktörü k
belirlenir
Saha ziyareti ile;
Vo belirlenirken hangi kaçak noktası baz alınmalıdır?
*Vo, kaçak noktasından kimyasal boşalması durumunda tehlikeli kimyasalın önünde hiç bir engel olmadan ulaşabileceği hacim göz önüne alınır.
Tehlikeli alanda kaçak noktaları belirlenirken;
• Hesaplamalarda kullanılacak başalma kaynağı,• Boşalma derecesi kararı, • Boşalma kaynağının çapı kabulu Nasıl yapılmalıdır?
boşalma derecesine göre;• Tali ,ana ve sürekli kaçağın bulunduğu ortamlarda kaçak
sayısı?
Saha ziyareti ile;
DİKKAT
kalite faktörü
hava değişim sayısı
hava kullanılabilirlik değerlendirmesi
Atex tehlike sınıfı belirlemek için gereken değerler hesaplanır
Havalandırma durumunun belirlenmesi
Vz hacmi ile Vo hacmi kıyaslaması
Zone Belirleme Çalışması
Kalite faktörü belirleme kriterleri nelerdir? Tamamen mühendis insiyatifinde olmalı mıdır?
Hava değişim sayısı hesaplamalar çok ağır, bu konuda nasıl bir yol izlenmelidir?
Hava kullanılabilirlik değerlendirme kriterleri nelerdir.?
Hesaplama formülleri koruma altında olması,Her kaçak noktası için farklı formüller ve farklı hesaplama dokümanları mevcuttur, doğru kullanıldığının kontrolünün yapılmasına dikkat edilmelidir.
Havalandırma durumunun belirlenirken herkes aynıbakış açısında sahip mi, cebri havalandırma hangidurumlarda iyi kabul edilir, kötü havalandırma nasıliyileştirilir ?
Vz <0,1 m3 durumunun oluşmasının neredeyse imkansız
DİKKAT
Zone Belirleme Çalışması
Zone Tayini
ZONE 1
Zone Belirleme Çalışması
Zone Tayini
NEREDEYSE İMKANSIZ!
Önlem al ve düzelt!
Toz patlama riski taşıyan yerlerin tespiti
Tozun patlamaya neden olabilecek fiziksel ve kimyasal özellikleri
Tozun patlama riskinin değerlendirilmesi
Zone Belirleme Çalışması
Görsel Yeri
Görsel Yeri
EN 60079‐10‐2 (2009)
NFPA 499
Zone Belirleme Çalışması
Hangi noktaya kadar Zone alanı olarak kabul edilmelidir?
Ekipman ve siloların içleri nasıl değerlendirilir? Zone seviyesinin düşmesi mümkün müdür?
Havalandırma iyileştirmenin etkisi olur mu?
Tozuma nasıl önlenir?
Zone Belirleme Çalışması
KKAT
Tozun patlama özellikleri nasıl belirlenir?
Görsel Yeri
Z Kodlu Doküman
e haritasının oluşturulması
ne 0,1,2 ve Zone 20,21,2260079‐10‐1 ve EN 60079‐10‐2ndartında istenilen taramamatı kullanılmıştır.
Kabuller
Z Kodlu Doküman E Kodlu Doküman
Ekipman Seçimi
Ekipman Seçimi
http://www.hbm.com/en/menu/tips-tricks/load-measurement/atex/
Gaz koruması
Toz koruması
kipman Seçimi
Patlayıcı ortamlarda elektrikli olmayan ekipmanlar ?
ECEx‐ATEX
Ekipman Seçimi
IECEx tüm dünyada geçerliliği olacaktır
Bu yüzden tek bir belge ile dünyanın her yerine ticaret
yapılabilinecek
Atex’in kapsamadığı tamir ve bakım hizmetleri için de
sertifikasyon olacaktır
Tüm direktif, standart ve güncellemelere internet sitesinden
kolaylıkla ulaşılabilcektir.
http://www.iecex.com/paris/docs/Guide_IECEx_ATEX_Comp
arison.pdf
IECEx‐ATEX
EKKÜR...
Katkılarını Sunan ve Dinleyen Herkese,