Akılcı ilaç KullanımıAkılcı ilaç KullanımıBirecik Devlet HastanesiBirecik Devlet Hastanesi

AKILCI ANTİBİYOTİK AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMIKULLANIMI

Op. Dr. Hüseyin MeşeOp. Dr. Hüseyin MeşeGenel Cerrahi UzmanıGenel Cerrahi Uzmanı

Birecik 2013Birecik 2013

Tarih boyunca insanın hastalıklarla Tarih boyunca insanın hastalıklarla mücadelesinde ateşli hastalıklar olarak mücadelesinde ateşli hastalıklar olarak bilinen enfeksiyon hastalıkları  özellikle bilinen enfeksiyon hastalıkları  özellikle çiçek, tüberküloz, veba, frengi, difteri toplu çiçek, tüberküloz, veba, frengi, difteri toplu ölümlere sebep olan en çok korkulan ölümlere sebep olan en çok korkulan hastalıklardı. hastalıklardı.

1928 yılında Alexander Fleming’in 1928 yılında Alexander Fleming’in ilk antibiyotik penisilini bulmasıyla, ilk antibiyotik penisilini bulmasıyla, 1941 yılından itibaren bu 1941 yılından itibaren bu hastalıklar kolayca tedavi edilebilir hastalıklar kolayca tedavi edilebilir hale geldi.hale geldi.

Enfeksiyon hastalıklarına karşı Enfeksiyon hastalıklarına karşı sağlanan bu büyük başarıdan sağlanan bu büyük başarıdan sonra antibiyotiklere “Mucize İlaç” sonra antibiyotiklere “Mucize İlaç” gözüyle bakılmaya başlandı.gözüyle bakılmaya başlandı.

ANTİBİYOTİK NEDİR ?ANTİBİYOTİK NEDİR ?

Bakterilerden, mantarlardan ya da sentetik Bakterilerden, mantarlardan ya da sentetik

yollardan elde edilen, çok küçük dozlarda yollardan elde edilen, çok küçük dozlarda

bakteriler üzerinde öldürücü ya da bakteriler üzerinde öldürücü ya da

üremelerini engelleyici etki gösteren, buna üremelerini engelleyici etki gösteren, buna

karşın insana zararı olmayan veya çok az karşın insana zararı olmayan veya çok az

olan ve bakteriyel infeksiyonların olan ve bakteriyel infeksiyonların

tedavisinde kullanılan ilaçlardır. tedavisinde kullanılan ilaçlardır.

Antibiyotiklerin EtkileriAntibiyotiklerin Etkileri Antibiyotikler canlı bakteriler üzerinde Antibiyotikler canlı bakteriler üzerinde

etkilidir.etkilidir. Antibiyotikler bakterilerin metabolik ve Antibiyotikler bakterilerin metabolik ve

üreme yapılarını hedef alırlar ve bu üreme yapılarını hedef alırlar ve bu yapılara bağlanırlar. Bağlandıkları yapılara bağlanırlar. Bağlandıkları yapılarda, bakterinin yaşaması ve yapılarda, bakterinin yaşaması ve çoğalması için gerekli olan metabolik çoğalması için gerekli olan metabolik olayları engellerler.olayları engellerler.

Bunun sonucunda bakteri hücresi Bunun sonucunda bakteri hücresi ölebilir, ya da büyüme tamamen durur. ölebilir, ya da büyüme tamamen durur.

Antibiyotiklerin Enfeksiyon hastalıklarını “Mucize Kabilinden bir başarı” ile alt etmesi insanların onu her fırsatta kullanması alışkanlığını doğurdu.

Ancak tüm dünyada yaygın kullanıma geçildikten sonra antibiyotiklerin etkinliklerinin giderek azaldığı ve hatta kaybolduğu gözlenmeye başladı.

Tedavideki başarısızlıklar ve diğer yandaş sorunlar, bu ilacın hem hekimler hem de hastalar tarafından suistimal edildiğini göstermektedir.

Günümüzde antibiyotiklerin gereksiz Günümüzde antibiyotiklerin gereksiz kullanımı önemli bir sağlık sorunu olarak kullanımı önemli bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. karşımıza çıkmaktadır.

HastalarınHastalarınUygunsuz Antibiyotik KullanımıUygunsuz Antibiyotik Kullanımı

Gerekmediği halde kullanmak (…)Gerekmediği halde kullanmak (…) Yetersiz dozda kullanmak Yetersiz dozda kullanmak Yetersiz sürede kullanmak (yarıda Yetersiz sürede kullanmak (yarıda

kesmek)kesmek) Yanlış yoldan kullanmak (ampulu kırıp Yanlış yoldan kullanmak (ampulu kırıp

içmek)içmek) Gereksiz kombinasyon ( Antagonizma )Gereksiz kombinasyon ( Antagonizma ) Farklı amaçlarla kullanmak ( ateş vs…)Farklı amaçlarla kullanmak ( ateş vs…)

Toplumdaki bazı yanlış kanılar Toplumdaki bazı yanlış kanılar antibiyotiklerin gereksiz kullanımını antibiyotiklerin gereksiz kullanımını tetiklemektedir. Nezle grip gibi ateşli tetiklemektedir. Nezle grip gibi ateşli hastalıklarda hemen antibiyotik alınması hastalıklarda hemen antibiyotik alınması yaygın olarak gözlenmektedir. yaygın olarak gözlenmektedir.

Antibiyotikler Nezle ve Gripte etkisizdir!Antibiyotikler Nezle ve Gripte etkisizdir!

Üst solunum yolu enfeksiyonları, çoğununun etkeni virüsler olan soğuk algınlığı, nezle, grip gibi hastalıklardan oluşur.

Tüm bu hastalıklarda etkenler virüsler olduğu için antibiyotik tedavisi gereksizdir.

BakteriBakteri Nedir, Nedir, VirüsVirüs Nedir? Nedir?

VirüslerVirüsler bilinen en küçük ve bilinen en küçük ve en basit canlı formlardır.en basit canlı formlardır.

VirüslerleVirüslerle bakteriler bakteriler arasındaki en büyük fark arasındaki en büyük fark virüslerin kendi üreme virüslerin kendi üreme sistemleri yoktur.sistemleri yoktur.

VirüslerVirüsler Üreme ve çoğalmak Üreme ve çoğalmak için konakçının DNA ve RNA için konakçının DNA ve RNA sına ihtiyaç duyarlarsına ihtiyaç duyarlar

Bakteriler Bakteriler virüslerden 10 ila virüslerden 10 ila 100 kat daha 100 kat daha büyüktürler. büyüktürler.

Bakterilerin Bakterilerin kendi kendi üreme sistemleri üreme sistemleri vardır.vardır.

Bakteriler Bakteriler ise ise cansız yüzeylerde cansız yüzeylerde de gelişebilirler.de gelişebilirler.

Antibiyotikler ateş düşürücü Antibiyotikler ateş düşürücü değildirdeğildir..

Ateşi düşürmek amacıyla antibiyotik Ateşi düşürmek amacıyla antibiyotik kullanımı toplumuzda yanlış oturmuş bir kullanımı toplumuzda yanlış oturmuş bir kanıdır. kanıdır.

Gereksiz antibiyotik kullanılmasında bir Gereksiz antibiyotik kullanılmasında bir etken de doktorlara, hasta ve yakınlarının etken de doktorlara, hasta ve yakınlarının

antibiyotik verilmesinde ısrar etmeleridir.antibiyotik verilmesinde ısrar etmeleridir.

,,

Her ateşli durumda antibiyotiğin Her ateşli durumda antibiyotiğin gerekmediği bilinmeli ve doktorlar gerekmediği bilinmeli ve doktorlar

antibiyotik vermesi için zorlanmamalıdır.antibiyotik vermesi için zorlanmamalıdır.

Hastanın doktora gitmeden eczaneden Hastanın doktora gitmeden eczaneden antibiyotiği temin etmesi, uygunsuz antibiyotiği temin etmesi, uygunsuz

antibiyotik kullanımında diğer bir etkendir.antibiyotik kullanımında diğer bir etkendir.

Hekimlerin Uygunsuz Antibiyotik Hekimlerin Uygunsuz Antibiyotik Yazmalarının NedenleriYazmalarının Nedenleri

Yetersiz süre (hasta muayenesi ve eğitimi)Yetersiz süre (hasta muayenesi ve eğitimi) Yetersiz laboratuvar Yetersiz laboratuvar

Viral / bakteriyel infeksiyon ayrımı Viral / bakteriyel infeksiyon ayrımı

yapılmamasıyapılmaması Hastaların antibiyotik yazma baskısıHastaların antibiyotik yazma baskısı Eğitim eksikliğiEğitim eksikliği Yoğun ilaç promosyonuYoğun ilaç promosyonu Antibiyotiklerin reçetesiz satılabilmesiAntibiyotiklerin reçetesiz satılabilmesi

Uygunsuz kullanımlar sonucunda yeni Uygunsuz kullanımlar sonucunda yeni geliştirilen antibiyotikler  kullanılmaz hale geliştirilen antibiyotikler  kullanılmaz hale gelmektedir. gelmektedir.

Yeni bir antibiyotiğin geliştirilmesi ve Yeni bir antibiyotiğin geliştirilmesi ve kullanıma sunulması ise yaklaşık 10 yılı kullanıma sunulması ise yaklaşık 10 yılı almaktadır. almaktadır. 

Uygunsuz kullanım sonucu gelişen DİRENÇ Uygunsuz kullanım sonucu gelişen DİRENÇ nedeniyle, antibiyotik gerçekten gerekli nedeniyle, antibiyotik gerçekten gerekli

olduğunda artık işe yaramaz.olduğunda artık işe yaramaz.

                                            

Antibiyotik direnci demek, antibiyotiğin belli Antibiyotik direnci demek, antibiyotiğin belli bir bakteriyi öldürme veya üremesini bir bakteriyi öldürme veya üremesini durdurma özelliğini kaybetmesidir. durdurma özelliğini kaybetmesidir.

Bu, hem toplum kaynaklı hem de hastane Bu, hem toplum kaynaklı hem de hastane enfeksiyonlarında ciddi seyirli hasta enfeksiyonlarında ciddi seyirli hasta oranlarının artmasına, tedavinin oranlarının artmasına, tedavinin başarısızlığına, hatta ölümle sonuçlanan başarısızlığına, hatta ölümle sonuçlanan vakalara yol açmaktadır. vakalara yol açmaktadır.

Dirençli bakteri, antibiyotik karşısında Dirençli bakteri, antibiyotik karşısında hayatta kalarak çoğalmaya devam ederken, hayatta kalarak çoğalmaya devam ederken, hastalığın daha uzun sürmesine yol hastalığın daha uzun sürmesine yol açmaktadır. Bu tedavinin uzamasına ve açmaktadır. Bu tedavinin uzamasına ve maliyetinin artmasına sebep olmaktadır. maliyetinin artmasına sebep olmaktadır.

Türkiye’de İlaç Tüketimi;Türkiye’de İlaç Tüketimi;

*En çok israf edilen ilaç grubunu *En çok israf edilen ilaç grubunu antibiyotikler oluşturuyor. antibiyotikler oluşturuyor.

*Reçetesiz ilaç kullanımının yaygın *Reçetesiz ilaç kullanımının yaygın olduğu Türkiye’de grip olan bile antibiyotiğe olduğu Türkiye’de grip olan bile antibiyotiğe sarılıyor.sarılıyor.

*Antibiyotiklerin yüzde 44’ü çöpe atılıyor. *Antibiyotiklerin yüzde 44’ü çöpe atılıyor.

*Antibiyotigin yanlış kullanımı hem sağlığı *Antibiyotigin yanlış kullanımı hem sağlığı tehdit ediyor hem de ekonomiyi zarara tehdit ediyor hem de ekonomiyi zarara sokuyor.sokuyor.

Dünya Dünya 1. Kalp-damar % 1. Kalp-damar %

19,319,3 2. Merkezi SS % 15,82. Merkezi SS % 15,8 3. Metabolik % 15,33. Metabolik % 15,3 4. Antibiyotik % 9,94. Antibiyotik % 9,9 5. Solunum S. % 9,35. Solunum S. % 9,3

Türkiye Türkiye 1. Antibiyotik % 19,01. Antibiyotik % 19,0 2. Ağrı kesici % 12,02. Ağrı kesici % 12,0 3. Romatizma % 11,03. Romatizma % 11,0 4. Soğuk algın. % 8,64. Soğuk algın. % 8,6 5. Vitamin % 7,35. Vitamin % 7,3

TTüürkiyede antibiyotik kullanımırkiyede antibiyotik kullanımı Türkiye antibiyotik kullanımında Dünya 1.siTürkiye antibiyotik kullanımında Dünya 1.si Ülkemizde artık 4. kuşak antibiyotikler ile Ülkemizde artık 4. kuşak antibiyotikler ile

tedavide etkin başarı yakalanamıyorken, avrupa tedavide etkin başarı yakalanamıyorken, avrupa ülkeleri halen 2. kuşak antibiyotiklerle bizden ülkeleri halen 2. kuşak antibiyotiklerle bizden daha etkin başarı sağlayabiliyor.daha etkin başarı sağlayabiliyor.

Yıllık ilaç kullanımı 5 milyar USDYıllık ilaç kullanımı 5 milyar USD Antibiyotik kullanımı 1 milyar USDAntibiyotik kullanımı 1 milyar USD Antibiyotikler; dünyada 2-5 sırada yazılan ilaçlar Antibiyotikler; dünyada 2-5 sırada yazılan ilaçlar

olmasına rağmen ülkemizde son 10 yıldır 1. olmasına rağmen ülkemizde son 10 yıldır 1. sırada yazılan ilaçlardırsırada yazılan ilaçlardır

2005 yılında % 23.4 oranla ilk sırayı alıyor 2005 yılında % 23.4 oranla ilk sırayı alıyor

Uygunsuz antibiyotik kullanımınınUygunsuz antibiyotik kullanımınınsonusonuççlarıları

Baktrilerde direnç gelişimi artarBaktrilerde direnç gelişimi artar Dirençli bakteri infeksiyonu gelişimi, Dirençli bakteri infeksiyonu gelişimi,

superinfeksiyonsuperinfeksiyon Daha yeni antibiyotik, daha geniş Daha yeni antibiyotik, daha geniş

spektrumlu ab. gereksinimispektrumlu ab. gereksinimi İlaçlara bağlı istenmeyen etkilerİlaçlara bağlı istenmeyen etkiler Artan maliyetArtan maliyet Dünyada ekolojik dengenin bozulmasıDünyada ekolojik dengenin bozulması

ANTİMİKROBİK DİRENCİ ÖNLENME ANTİMİKROBİK DİRENCİ ÖNLENME STRATEJİLERİSTRATEJİLERİ

1. 1. Tıp eğitiminde “enfeksiyon Tıp eğitiminde “enfeksiyon hastalıkları ve antibiyotik kullanımı” hastalıkları ve antibiyotik kullanımı” konusuna daha fazla önem verilmeli. konusuna daha fazla önem verilmeli. Mezuniyet sonrası eğitim hekimler, Mezuniyet sonrası eğitim hekimler, eczacılar, hemşireler eczacılar, hemşireler

2. 2. Akılcı antibiyotik kullanım Akılcı antibiyotik kullanım politikalarının belirlenmesi, belirlenen politikalarının belirlenmesi, belirlenen kurallara uyulması; profilaksi ve kurallara uyulması; profilaksi ve tedavi; yanlış ve aşırı kullanımtedavi; yanlış ve aşırı kullanım

3. Tıp Fakülteleri , Sağlık Bakanlığı ve ödeme 3. Tıp Fakülteleri , Sağlık Bakanlığı ve ödeme kurumları işbirliği yapmalı; akılcı antibiyotik kurumları işbirliği yapmalı; akılcı antibiyotik kullanımını politikaları! kullanımını politikaları!

4. Akılcı antibiyotik kullanımı yönetimi; Kitle iletişim 4. Akılcı antibiyotik kullanımı yönetimi; Kitle iletişim araçları ile halkın bilgilendirilmesi, hekime araçları ile halkın bilgilendirilmesi, hekime antibiyotik yazma baskısının önüne geçilmesi!.antibiyotik yazma baskısının önüne geçilmesi!.

5. Sürekli direnç sürveyansı yapılıp verilerin 5. Sürekli direnç sürveyansı yapılıp verilerin hekimlere düzenli iletilmesi, direnç verilerini hekimlere düzenli iletilmesi, direnç verilerini dikkate alan antibiyotik kullanım rehberlerinin dikkate alan antibiyotik kullanım rehberlerinin hazırlanması ve zamanla güncelleştirilmesihazırlanması ve zamanla güncelleştirilmesi

Bilinçli ve uygun antibiyotik kullanımının Bilinçli ve uygun antibiyotik kullanımının yaygınlaştırılmasında doktorlar kadar yaygınlaştırılmasında doktorlar kadar toplumun da bilgilendirilmesi ve eğitilmesi toplumun da bilgilendirilmesi ve eğitilmesi gereklidir. gereklidir.

Toplumun aydınlatılması Toplumun aydınlatılması hepimizin görevi!hepimizin görevi!

Toplumun aydınlatılması Toplumun aydınlatılması hepimizin görevi!hepimizin görevi!

Toplumun aydınlatılması Toplumun aydınlatılması hepimizin görevi!hepimizin görevi!

İlginiz ve sabrınız için teşekkür İlginiz ve sabrınız için teşekkür ederim.ederim.

Akılcı antibiyotik kullanımıAkılcı antibiyotik kullanımı

Klinik olarak tedavi edici etkisi Klinik olarak tedavi edici etkisi maksimum, ilaçla ilişkili yan etki ve maksimum, ilaçla ilişkili yan etki ve antimikrobiyal direnç gelişimi antimikrobiyal direnç gelişimi minimum olan antibiyotiklerin minimum olan antibiyotiklerin maliyet etkin kullanımımaliyet etkin kullanımı

WHO,2001WHO,2001

Antibiyotik kullanımıAntibiyotik kullanımı

Antibiyotikler üç Antibiyotikler üç nedenlenedenle yazılmaktadır;yazılmaktadır;

EEtkenitkeninn ve etkenin antbiyotik ve etkenin antbiyotik duyarlduyarlııllığınınığının bilindi bilindiğği infeksiyonlari infeksiyonlar

EEtken bilinmeyen olgularda ampiriktken bilinmeyen olgularda ampirik yaklaşımyaklaşım

EEnfeksiyonlarnfeksiyonlarıın önlenmesine yönelik n önlenmesine yönelik profilaktik kullanprofilaktik kullanıım. m.

Akılcı Antibiyotik TedavisiAkılcı Antibiyotik Tedavisi

Etken biliniyorsa en dar spektrumluEtken biliniyorsa en dar spektrumlu Kombine tedavide ilkelere uyulmasıKombine tedavide ilkelere uyulması Sistemik ilaçlar topikal kullanılmamalıSistemik ilaçlar topikal kullanılmamalı Kısa süreli profilaksiKısa süreli profilaksi Uygun doz ve sürede kullanımUygun doz ve sürede kullanım Tedavi maliyetine dikkat edilmesiTedavi maliyetine dikkat edilmesi

Akılcı antibiyotik kullanımıAkılcı antibiyotik kullanımı

Reçete yazılırken kullanılacak Reçete yazılırken kullanılacak antibiyotiğin spektrumu, istenmeyen antibiyotiğin spektrumu, istenmeyen etkileri, proteine bağlanma oranları ile etkileri, proteine bağlanma oranları ile maliyet yarar ilişkisi dikkate alınmalı. maliyet yarar ilişkisi dikkate alınmalı.

Ayrıca hastanın yaşı, kilosu, karaciğer ve Ayrıca hastanın yaşı, kilosu, karaciğer ve böbrek fonksiyonları,böbrek fonksiyonları, muhtemel muhtemel infeksiyon etkenleri ile antibiyotik infeksiyon etkenleri ile antibiyotik duyarlılık durumu göz önünde duyarlılık durumu göz önünde bulundurulmalı. bulundurulmalı.

ANTİMİKROBİK DİRENCİ ÖNLENME ANTİMİKROBİK DİRENCİ ÖNLENME STRATEJİLERİSTRATEJİLERİ

DDikkatli /ikkatli /AAkılcı kılcı AAntibiyotik ntibiyotik KKullanarak ullanarak DDirenci Önleirenci Önle

DANK DANK

((DDikkatli ikkatli ANANtibiyotik tibiyotik KKullan)ullan)

Gereksiz ve uygunsuz antibiyotik kullanımı Gereksiz ve uygunsuz antibiyotik kullanımı toplumda ve hastanelerde büyük bir problem toplumda ve hastanelerde büyük bir problem haline gelen antibiyotik direncine sebep haline gelen antibiyotik direncine sebep olmaktadır.olmaktadır.

Antibiyotikler bakterilere karşı etkilidirler, Antibiyotikler bakterilere karşı etkilidirler, virüslerevirüslere etki etmezler. etki etmezler.

Uygulamada Antibiyotikler Uygulamada Antibiyotikler

Reçetelerin % 3-25’ini Reçetelerin % 3-25’ini İlaç harcamalarının % 6-21’iniİlaç harcamalarının % 6-21’ini Hastane harcmalarının yaklaşık % Hastane harcmalarının yaklaşık %

50 sini oluşturmaktadır.50 sini oluşturmaktadır.

Hastanelerde Antibiyotik Kullanımı Hastanelerde Antibiyotik Kullanımı %%Antibiyotik Antibiyotik kullanımıkullanımı

Uygunsuz Uygunsuz kullanımkullanım

Dündar V, İstanbul, Dündar V, İstanbul, 19881988

6262 3434

Turgut H, Diyarbakır, Turgut H, Diyarbakır, 19921992

6262 4343

Yalçın AN, Sivas, Yalçın AN, Sivas, 19951995

3636 5858

Çetin B, Denizli, 1997 Çetin B, Denizli, 1997 2727 6161

Esen Ş, Samsun, Esen Ş, Samsun, 20012001

3535

Tünger Ö, Manisa, Tünger Ö, Manisa, 20002000

1717 6868

Usluer G, Eskişehir, Usluer G, Eskişehir, 20012001

3131

Gözel MG, Sivas, Gözel MG, Sivas, 20122012

4040 62.862.8

Akılcı antibiyotik kullanımıAkılcı antibiyotik kullanımı

Uygun endikasyonUygun endikasyon Uygun antibiyotikUygun antibiyotik Uygun zamanUygun zaman Uygun doz - yolUygun doz - yol Uygun maliyetUygun maliyet

Antibiyotik yazılırkenAntibiyotik yazılırken

Hangi dozda ve ne sürede kullanılmalı?Hangi dozda ve ne sürede kullanılmalı? Hangi yolla kullanılmalı?Hangi yolla kullanılmalı? Hastanın kullandığı diğer ilaçlar nelerdir?Hastanın kullandığı diğer ilaçlar nelerdir? Önceki kullanımlarda yan etki var mı?Önceki kullanımlarda yan etki var mı? Risk faktörü, altta yatan hastalık var mı?Risk faktörü, altta yatan hastalık var mı?

Yaş, kilo, gebelik ve laktasyon dönemi, Yaş, kilo, gebelik ve laktasyon dönemi, karaciğer ve böbrek fonksiyonuları, karaciğer ve böbrek fonksiyonuları, immün yetmezlik durumu immün yetmezlik durumu

Etki MekanizmalarıEtki Mekanizmaları

Hücre Duvarı Sentezini Engelleyen Hücre Duvarı Sentezini Engelleyen Antibiyotikler ( penisilin, s. sporin )Antibiyotikler ( penisilin, s. sporin )

Protein Sentezini Engelleyen Protein Sentezini Engelleyen Antibiyotikler (Makrolit , A Antibiyotikler (Makrolit , A glikozid ..)glikozid ..)

Nükleik Asitlere Etki Eden Nükleik Asitlere Etki Eden Antibiyotikler ( kinolonlar)Antibiyotikler ( kinolonlar)

Antibiyotik kullanımıAntibiyotik kullanımı

Sağlık kurumlarına her yıl milyonlarca insan Sağlık kurumlarına her yıl milyonlarca insan müracaat etmekte bunların büyük bir müracaat etmekte bunların büyük bir kısmına antibiyotik reçete edilmektedir.kısmına antibiyotik reçete edilmektedir.

Kliniklere göre değişmekle birlikte Kliniklere göre değişmekle birlikte hastaneye yatan hastaların 1/3’ü ile 2/3’ü hastaneye yatan hastaların 1/3’ü ile 2/3’ü ne antibiyotik uygulandığı % 25 – 65’inde ne antibiyotik uygulandığı % 25 – 65’inde doğru antibiyotik uygulamasının doğru antibiyotik uygulamasının yapılmadığı bildirilmektedir.yapılmadığı bildirilmektedir.

İdeal Antibiyotikİdeal Antibiyotik

Ucuz olmalıUcuz olmalı Bakterisid olmalıBakterisid olmalı Kolay yoldan uygulanmalıKolay yoldan uygulanmalı En az dozda maksimal etki göstermeli.En az dozda maksimal etki göstermeli. Yan etkisi bulunmamalıYan etkisi bulunmamalı Drenç gelişmemeliDrenç gelişmemeli Normal florayı bozmamalıNormal florayı bozmamalı Atılımı kolay olmalıAtılımı kolay olmalı