air freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24...

111
เอกสารประกอบการสอน รายวิชาการขนส่งทางอากาศ Air Freight อาจารย์ณัฐพล วัฒนไชย วิทยาลัยโลจิสติกส์และซัพพลายเชน มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา พ.ศ.2562

Upload: others

Post on 07-Jul-2020

8 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

เอกสารประกอบการสอน

รายวชาการขนสงทางอากาศ

Air Freight

อาจารยณฐพล วฒนไชย

วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

พ.ศ.2562

Page 2: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

คานา

วชา LOG1205 การขนสงทางอากาศ (Air Freight) จดทาขนเพอใชประกอบการเรยนการ

สอนสาหรบหลกสตรบรหารธรกจ สาขาวชาการจดการโลจสตกส วทยาลยโลจสตกสและซพพลาย

เชน มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา เนอหารายวชาครอบคลมแนวคดสาคญของ ความรพนฐาน

ในจดสงสนคาและรปแบบขนตอนการดาเนนการในการบรหารจดการการขนสงสนคาทางอากาศ

บทบาทความสาคญในการขนสงสนคา ปจจยทเกยวของและเงอนไข ระเบยบขอบงคบในการ

ดาเนนการจดการขนสงสนคาทางอากาศ ผเขยนขอขอบพระคณงานบรหารงานทวไป กองบรการ

การศกษา มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา ทไดจดเตรยมคมอ และแนวทางปฏบตการพฒนา

ผลงานทางวชาการ กราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร. ฤาเดช เกดวชย ทมนโยบายในการ

เขยนตาราเลมน กราบขอบพระคณผชวยศาสตราจารย ดร. วทยา เมฆขา ทใหคาแนะนาเนอหาของ

ตาราเลมนใหสมบรณและเปนประโยชนตอผอาน ขอขอบพระคณผเรยบเรยงตาราเอกสารตางๆ ท

อางองในบรรณานกรม ททาใหผเขยนไดจดทาตาราเลมนจนสาเรจ

ณฐพล วฒนไชย

สงหาคม 2562

Page 3: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

สารบญ

หนา

คานา ก

สารบญ ข

สารบญภาพ ซ

สารบญตาราง ฌ

แผนบรหารการสอนประจาวชา ญ

แผนบรหารการสอนประจาบทท 1 1

บทท 1 ความรเบองตนเกยวการขนสงทางอากาศ 3

บทนา 3

1. ความหมายของการขนสงทางอากาศ 3

2. ประเภทของเครองบน 4

3. ปจจยในการพจารณาเลอกใชสนคาในการขนสงทางอากาศ 5

4. ลกษณะของตลาด 5

5. เสนทางการขนสงทางอากาศ 6

6. สถานในการขนสงทางอากาศหรอทาอากาศยาน 6

7. ผประกอบการสาหรบการขนสงทางอากาศ 7

บทสรป 8

คาถามทบทวน 8

เอกสารอางอง 8

แผนบรหารการสอนประจาบทท 2 9

บทท 2 หลกการนสงทางอากาศ 11

บทนา 11

1. แนวความคดในการขนสงทางอากาศ 11

2. ปจจยทมอทธพลตอการขยายตวของการขนสงสนคาทางอากาศ 13

3. ผทมบทบาทในการขนสงสนคาทางอากาศ 14

4. เอกสารทางการขนสง 15

5. ผมสวนเกยวของทงหมดในการขนสงทางอากาศ 18

บทสรป 22

คาถามทบทวน 23

Page 4: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

สารบญ

หนา

เอกสารอางอง 23

แผนบรหารการสอนประจาบทท 3 24

บทท 3 หลกการขนสงทางอากาศ 26

บทนา 26

1. ความเปนมาของการขนสงทางอากาศ 26

2. ขอดขอเสยของการขนสงทางอากาศ 29

3. หนวยความเรวของอากาศยาน 30

4. องคประกอบของการขนสงทางอากาศ 31

5. ลกษณะของอากาศยาน 31

บทสรป 34

คาถามทบทวน 34

เอกสารอางอง 34

แผนบรหารการสอนประจาบทท 4 35

บทท 4 การวางแผนการบรรทกสนคา 37

บทนา 37

1. สวนประกอบของเครองบน 37

2. สงอานวยความสะดวกระหวางเสนทาง 38

3. ลกษณะของเครองบนทใชงานโดยทวไป 38

4. การวางแผนการบรรทกแบบสากล 38

5. การบรรทกสมภาระในอากาศยาน

ใหเกดความปลอดภย

41

บทสรป 42

คาถามทบทวน 43

เอกสารอางอง 43

แผนบรหารการสอนประจาบทท 5 44

บทท 5 ประเภทของสนคาทางอากาศ 46

บทนา 46

1. ประเภทของสนคาทางอากาศ 46

Page 5: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

สารบญ

หนา

2. ตวอยางของสนคาทตองการดแลเปนพเศษ 46

3. ตวอยางของรหสทใชในการระบประเภทของสนคาทขนสง 53

บทสรป 55

คาถามทบทวน 55

เอกสารอางอง 55

แผนบรหารการสอนประจาบทท 6 56

บทท 6 การคดคาระวางในการขนสงทางอากาศ 58

บทนา 58

1. ความหมายของคาระวาง 58

2. การคานวณคาระวาง 59

3. การชาระคาระวาง 60

4. คาใชจายในการขนสงทางอากาศ 69

บทสรป 71

คาถามทบทวน 72

เอกสารอางอง 72

แผนบรหารการสอนประจาบทท 7 73

บทท 7 ลกษณะทวไป และปจจยในการเลอก

ของการขนสงสนคาทางอากาศ

75

บทนา 75

1. ลกษณะทวไปของการขนสงสนคาทางอากาศ 75

2. ปจจยในการเลอกของการขนสงสนคาทางอากาศ 76

3. ความหมายของใบตราสงสนคา 79

บทสรป 82

คาถามทบทวน 83

เอกสารอางอง 83

แผนบรหารการสอนประจาบทท 8 84

บทท 8 Freezone สนามบนสวรรณภม 86

บทนา 86

Page 6: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

สารบญ

หนา

1. ความหมายของเขตปลอดอากร 86

2. วตถประสงคของการจดตง 86

3. สทธประโยชนของเขตปลอดอากร 87

4. ความแตกตางระหวางเขตปลอดอากรทสภ.และคลงสนคา ทาอากาศยาน

ดอนเมอง

88

5. ขอบขายการปฏบตงานของผบรหารจดการเขตปลอดอากร 88

6. หนวยงานตางๆ ทเกยวของ 89

7. พนทและสงอานวยความสะดวก 90

บทสรป 91

คาถามทบทวน 92

เอกสารอางอง 92

Page 7: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

สารบญภาพ

ภาพท หนา

2.1 การขยายตวของการขนสงทางอากาศในแตละภมภาค 11

2.2 อตราการขยายตวของอตสาหกรรมการขนสงในเอเซยแปซฟค 12

2.3 ตวอยาง House Air Waybill 16

2.4 ตวอยาง Master Air Waybill 17

2.5 ตวอยาง Master Air Waybill 18

2.6 เครองบนโดยสาร (Passenger Flight) 20

2.7 เครองบนกงโดยสาร 21

2.8 เครองบนบรรทกสนคา (Charter Flight / Cargo Flight / Freighter) 21

2.9 0กระบวนการขนสงสนคาทางอากาศระหวางประเทศ 22

3.1 แสดงการทางานของบอลลน 26

3.2 แสดง George Cayley 27

3.3 แสดงเครองรอนยาว 5 ฟต 27

3.4 แสดงออตโตลเลยนทาล (Otto Lilienthal) 28

3.5 นายแซมมเอล พ.แลงลย (Sammuel P. Langley) 28

3.6 แสดงสองพนองชางซอมจกรยานตระกลวไรทวลเบอร และออรวล 29

3.7 แสดงหนวยความเรวของอากาศยาน (1) 30

3.8 แสดงหนวยความเรวของอากาศยาน (2) 31

4.1 แสดงชดเครองยนต 37

4.2 แสดงตวเครองบน 37

5.1 สนคาอนตราย (Dangerous Goods) 9 ประเภท 48

5.2 fragile cargo label 50

5.3 Live Animals: AVI label 51

5.4 Typical rigid plastic dog container 52

6.1 Traffic Conference Areas 61

7.1 ใบตราสงสนคาทางอากาศ (Air Way Bill) 82

8.1 ภาพปจจบนของคลงสนคาสนามบนสวรรณภม 90

Page 8: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

สารบญตาราง

ตารางท หนา

2.1 ขอดและขอเสยของการขนสงสนคาทางอากาศ 13

5.1 แสดงสญลกษณ สงบงชอนตราย และประเภทความเปนอนตราย 49

5.2 ตวอยางของรหสทใชในการระบประเภทของสนคาทขนสง 53

6.1 อตราคาระวางสนคาของบรษทการบนไทย 62

6.2 อตราคาระวางสนคาของบรษทการบนไทย 63

6.3 อตราคาขนสงสนคาของบรษท 64

6.4 อตราคาขนสงสนคาของบรษท DHL Rate 65

6.5 อตราคาขนสงสนคาของบรษท DHL Rate 65

6.6 รหสและคาอธบายรายการสนคาเฉพาะอยาง (Specific Commodity Rates)

ในการขนสงสนคาทางอากาศระหวางประเทศจากกรงเทพ ไปทวโลก (Master

Item Numbering and Group Description List from Bangkok to Worldwide)

66

6.7 รหสและคาอธบายรายการสนคาเฉพาะอยาง (Specific Commodity Rates)

ในการขนสงสนคาทางอากาศระหวางประเทศจากกรงเทพ ไปทวโลก (Master

Item Numbering and Group Description List from Bangkok to Worldwide)

67

6.8 คาธรรมเนยมความเสยง (Crisis Surcharge) เปนคาทคดตามนาหนก โดยจะแบง

ตามพนทของเสนทางทจะตองใชในการขนสง และแตละสายการบนจะกาหนด

ในอตราทแตกตางกนไป

68

6.9 คาธรรมเนยมนามนทใชในการขนสง (Fuel Surcharge) เปนคาทแตละสาย

การบนกาหนดขนตามระยะทางททาการขนสง โดยจะแบงตามโซนพนทและคด

ตามนาหนกของสนคาทจะทาการขนสง

69

8.1 แสดงความแตกตางของเขตปลอดอากรทาอากาศยานสวรรณภม และคลงสนคา

ทาอากาศยานดอนเมอง

88

Page 9: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

แผนบรหารการสอนประจาวชา

วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

รหสวชา LOG1205 ชอวชา การขนสงทางอากาศ (Air Freight)

จานวนหนวยกต 3(3-0-6)

หลกสตร บรหารธรกจบณฑต สาขาวชาการจดการโลจสตกส

บรหารธรกจบณฑต สาขาวชาการจดการซพพลายเชนธรกจ

- แขนงวชาธรกจพาณชยนาว

- แขนงวชาการจดการธรกจคาปลก

- แขนงวชาการจดการโซอปทานธรกจอาหารและบรการ

- แขนงวชาการจดการการขนสง

- แขนงวชาการจดการการขนสงสนคาทางอากาศ

สถานภาพวชา หมวดวชาเฉพาะ : วชาเลอก เวลาเรยน 17 สปดาห/ภาคเรยน

ผสอน อาจารยณฐพล วฒนไชย

คาอธบายรายวชา

ควาสาคญของภมศาสตรการขนสงทางอากาศ ลกษณะสนคาทขนสงทางอากาศและ

เสนทางการขนสงสนคาทางอากาศ ความรทวไปเกยวกบเครองบน ประเภทและลกษณะของ

เครองบนทใชในการขนสง ประเภทของการบรการการขนสงสนคาทางอากาศ ลกษณะอตราคา

ระวางและการคดคาระวางการขนสงสนคาทางอากาศ เอกสารการขนสงสนคาทางอากาศ การ

ขนสงสนคาอนตราย และการขนสงสตวมชวต

วตถประสงคทวไป

1. เพอใหผเรยนมความรและความเขาใจเกยวภมศาสตรการขนสงทางอากาศ

2. เพอใหผเรยนมความรและความเขาใจเกยวกบลกษณะสนคาและเสนทางการขนสง

3. เพอใหผเรยนมความรและความเขาใจเกยวกบประเภทและลกษณะของเครองบนทใช

ในการขนสง

4. เพอใหผเรยนมความรและความเขาใจเกยวกบประเภทของการบรการทางอากาศ

Page 10: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

5. เพอใหผเรยนมความรและความเขาใจเกยวกบลกษณะอตราคาระวางและการคดคา

ระวาง

6. เพอใหผเรยนมความรและความเขาใจเกยวกบเอกสารการขนสงทางอากาศ

7. เพอใหผเรยนมความรและความเขาใจเกยวกบเอกสารการขนสงทางอากาศ

8. เพอใหผเรยนมความรและความเขาใจเกยวกบการจนสงสงมชวต

หวขอเนอหาและแผนการสอน

รายวชาการขนสงทางอากาศ จาแนกเนอหาตามคาอธบายรายวชาไดจานวน 8 บท ในแตละ

บทมหวขอเนอหาและเวลาทใชในการจดการเรยนการสอนตลอดภาคเรยน ดงตอไปน

รายละเอยด จานวนชวโมง

บทท 1 ความรเบองตนเกยวการขนสงทางอากาศ 3

1. ความหมายของการขนสงทางอากาศ

2. ประเภทของเครองบน

3. ปจจยในการพจารณาเลอกใชสนคาในการขนสงทางอากาศ

4. ลกษณะของตลาด

5. เสนทางการขนสงทางอากาศ

6. สถานในการขนสงทางอากาศหรอทาอากาศยาน

7. ผประกอบการสาหรบการขนสงทางอากาศ

บทท 2 หลกการนสงทางอากาศ 3

1. แนวความคดในการขนสงทางอากาศ

2. ปจจยทมอทธพลตอการขยายตวของการขนสงสนคาทางอากาศ

3. ผทมบทบาทในการขนสงสนคาทางอากาศ

4. เอกสารทางการขนสง

5. ผมสวนเกยวของทงหมดในการขนสงทางอากาศ

บทท 3 หลกการขนสงทางอากาศ 3

1. ความเปนมาของการขนสงทางอากาศ

2. ขอดขอเสยของการขนสงทางอากาศ

3. หนวยความเรวของอากาศยาน

4. องคประกอบของการขนสงทางอากาศ

5. ลกษณะของอากาศยาน

บทท 4 การวางแผนการบรรทกสนคา 3

Page 11: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

รายละเอยด จานวนชวโมง

1. สวนประกอบของเครองบน

2. สงอานวยความสะดวกระหวางเสนทาง

3. ลกษณะของเครองบนทใชงานโดยทวไป

4. การวางแผนการบรรทกแบบสากล

5. การบรรทกสมภาระในอากาศยานใหเกดความปลอดภย

บทท 5 ประเภทของสนคาทางอากาศ 9

1. ประเภทของสนคาทางอากาศ

2. ตวอยางของสนคาทตองการดแลเปนพเศษ

3. ตวอยางของรหสทใชในการระบประเภทของสนคาทขนสง

บทท 6 การคดคาระวางในการขนสงทางอากาศ 9

1. ความหมายของคาระวาง

2. การคานวณคาระวาง

3. การชาระคาระวาง

4. คาใชจายในการขนสงทางอากาศ

บทท 7 ลกษณะทวไป และปจจยในการเลอกของการขนสงสนคาทางอากาศ 6

1. ลกษณะทวไปของการขนสงสนคาทางอากาศ

2. ปจจยในการเลอกของการขนสงสนคาทางอากาศ

3. ความหมายของใบตราสงสนคา

บทท 8 Freezone สนามบนสวรรณภม 6

1. ความหมายของเขตปลอดอากร

2. วตถประสงคของการจดตง

3. สทธประโยชนของเขตปลอดอากร

4. ความแตกตางระหวางเขตปลอดอากรทสภ.และคลงสนคา ทาอากาศยาน

ดอนเมอง

5. ขอบขายการปฏบตงานของผบรหารจดการเขตปลอดอากร

6. หนวยงานตางๆ ทเกยวของ

7. พนทและสงอานวยความสะดวก

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอน

การจดการเรยนการสอนรายวชาหลกการตลาด มวธสอนและกจกรรมการเรยนการสอน

ดงน

Page 12: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

1. วธสอน

รายวชาการขนสงทางอากาศเปนรายวชาดานการจดการโลจสตกส ซงตองนาทฤษฎทศกษา

ไปปฏบตตามรปแบบวธการทกาหนด ดงนน ผสอนจงเนนบทบาทใหผเรยนไดดาเนนกจกรรม

การศกษาคนควาสการปฏบตเพอเรยนและตอบคาถามดวยตนเองจากปญหาหรอกรณศกษาจรงของ

ในดานการขนสงทางอากาศ โดยผสอนมบทบาทเปนผบรรยายเนอหา ทฤษฎ แนะนาแนวทาง

ควบคมและเปนทปรกษาใหผเรยนไดดาเนนกจกรรมใหประสบความสาเรจ ซงมวธสอนนดงน

1.1 วธการสอนแบบบรรยาย

1.2 วธการสอนโดยใชบทบาทสมมต

1.3 วธการสอนโดยใชกรณตวอยาง

1.4 วธการสอนโดยใชเกม

1.5 วธการสอนมโนทศน

1.6 วธการสอนแบบปฏบตการ

1.7 วธการสอนแบบใหผเรยนเสนอรายงานในชนเรยน

1.8 วธการสอนโดยใชคาถาม

2. กจกรรมการเรยนการสอน

รายวชาการขนสงทางอากาศ มการจดกจกรรมการเรยนการสอนดงน

2.1 ผสอนบรรยายเนอหาทฤษฎจากเอกสารประกอบการสอนของรายวชา

2.2 ผสอนถามคาถามจากคาถามทบทวนทายบท ใหผเรยนตอบคาถาม

2.3 ผเรยนเสนอปญหาและแนวคดเพอรวมกนอธบาย

2.4 ผเรยนศกษานอกหองเรยนแลวปฏบตตามคาถามทบทวนทายบท

2.5 ผเรยนทากจกรรมเสรมบทเรยนจากกรณศกษา

2.6 ผเรยนศกษาคนควาดวยตนเองตามงานทไดรบมอบหมาย

สอการเรยนการสอน

สอทใชสาหรบรายวชาพฤตกรรมผบรโภค มดงน

1. เอกสารประกอบการเรยนการสอน รายวชาหลกการตลาด

2. PowerPoint

3. ใบงาน

4. กรณศกษา

5. หนงสอ ตาราและเอกสารทเกยวของ

6. สออเลกทรอนกส

Page 13: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

การวดผลและการประเมนผล

การจดการเรยนการสอนในรายวชาหลกการตลาด มการวดผลและประเมนผลตามเกณฑ

ดงน

1. การวดผล

การวดผลทใชในรายวชาหลกการตลาด จาแนกเปน 4 สวนดงน

1.1 คะแนนระหวางภาค รอยละ 70

1.1.1 รายงาน รอยละ 20

1.1.2 ทาแบบฝกหดทบทวนทายบท รอยละ 10

1.1.3 Quiz รอยละ 10

1.1.4 ทดสอบกลางภาคเรยน รอยละ 30

1.2 คะแนนปลายภาค รอยละ 30

2. การประเมนผล

การประเมนผลทใชในรายวชาหลกการตลาด ใชเกณฑการวดและประเมนผลการศกษาตาม

ขอบงคบมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา วาดวยการศกษาระดบปรญญาตร พ.ศ.2558

ระดบคะแนนตวอกษร ผลการศกษา ชวงคะแนน คาระดบคะแนน

A ดยอดเยยม 86-100 4.00

A- ดเยยม 82-85 3.75

B+ ดมาก 78-81 3.50

B ด 74-77 3.00

B- คอนขางด 70-73 2.75

C+ ปานกลางคอนขางด 66-69 2.50

C ปานกลาง 62-65 2.00

C- ปานกลางคอนขางออน 58-61 1.75

D+ คอนขางออน 54-57 1.50

D ออน 50-53 1.00

D- ออนมาก 46-49 0.75

F ตก 0-45 0

Page 14: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

หนงสอประกอบ

การจดการเรยนการสอนรายวชาหลกการตลาด ใชหนงสอประกอบดงรายการตอไปน

1. หนงสอบงคบ

ณฐพล วฒนไชย. (2560). เอกสารประกอบการเรยนการสอนรายวชาการขนสงทางอากาศ.

กรงเทพฯ: วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา.

2. หนงสออานเพมเตม

เครอขายการญจาภเษก. 2560. “องคประกอบในเขตการบน”

แหลงทมา http://www.sme.go.th ( 2 กรกฎาคม 2561).

เครอขายการญจาภเษก. 2560. “บทบาท ขอด และขอเสย การขนสงสนคาทางอากาศ (AIR

FREIGHT)” แหลงทมา http://www.sme.go.th (2 กรกฎาคม 2561).

สานกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม. 2560. “ความรบผดชอบในการขนสง”

แหลงทมา http://www.sme.go.th ( 2 กรกฎาคม 2561).

ฐานขอมลดชนเศรษฐกจการคา. 2560. “การขนสงทางอากาศ”

แหลงทมา http://www.price.moc.go.th/price/fileuploader/file_cpi/Chapter_03.pdf

( 2 กรกฎาคม 2561).

การประเมนการสอน

ภายหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนของรายวชาแลว ผสอนมวธการประเมนผลการ

สอนดงน

1. แบบประเมนการสอนของรายวชาการขนสงทางอากาศ ใชแบบประเมนความคดเหน

ของนกศกษาตอประสทธภาพการสอนของอาจารยตามรปแบบทมหาวทยาลยกาหนด

2. ผสอนใชแบบสอบถามชนดปลายเปด สอบถามปญหาทเกดจากการเรยนการสอน เพอ

นาขอคนพบทไดมาแกปญหาในการจดการเรยนการสอนและแจงใหผเรยนไดทราบ

Page 15: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

1

แผนบรหารการสอนประจาบทท 1

เนอหาประจาบท

บทท 1 การขนสงทางอากาศ

1. ความหมายของการขนสงทางอากาศ

2. ประเภทของเครองบน

3. ปจจยทในการพจารณาเลอกใชสนคาในการขนสง

4. ลกษณะของตลาด

5. เสนทางการขนสงทางอากาศ

6. สถานในการขนสงทางอากาศหรอทาอากาศยาน

7. ผประกอบการสาหรบการขนสงทางอากาศ

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. อธบายความหมายของการขนสงทางอากาศได

2. เขาใจประเภทของเครองบนไดอยางถกตอง

3. วเคราะหปจจยทในการพจารณาเลอกใชสนคาในการขนสงไดอยางถกตอง

4. อธบายลกษณะของตลาดได

5. อธบายเสนทางการขนสงทางอากาศได

6. อธบายสถานในการขนสงทางอากาศหรอทาอากาศยานได

7. อธบายผประกอบการสาหรบการขนสงทางอากาศได

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจาบท

1. วธสอน

1.1 วธสอนแบบบรรยาย

1.2 วธสอนแบบอภปราย

1.3 วธสอนแบบแบงกลมทากจกรรม

1.4 วธสอนแบบเนนการเรยนรดวยตนเอง

2. กจกรรมการเรยนการสอน

2.1 กจกรรมกอนเรยน ผเรยนศกษาบทเรยนบทท 1

2.2 กจกรรมในหองเรยน มดงตอไปน

2.2.1 ผสอนปฐมนเทศรายวชา โดยการอธบายแผนการจดการเรยนการ

สอนตลอดจนกจกรรมตางๆ ตามแผนบรหารการสอนประจาบท

Page 16: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

2

2.2.2 นาภาพเครองบนและการบรการตางๆ ในดานการขนสงทางอากาศ

ใหผเรยนสงเกต แลวตงคาถามเพอบรรยายเขาสเนอหาทตองการ โดยการใชสอการสอนประกอบ

2.2.3 ผสอนบรรยายเนอหาบทท 1 และมกจกรรมพรอมยกตวอยาง

ประกอบ ถาม-ตอบจากบทเรยน

2.2.4 แบงกลมอภปราย ผสอนนาอภปรายสการสรปดวยคาถามเกยวกบ

การเลอกซอผลตภณฑหรอบรการทแตกตางกน

2.2.5 ใหผเรยนศกษาเนอหาจากชดการสอน หนงสอ ตารา เอกสาร

เพมเตม แลวสรปดวยคาพดของตนเองแบบบรรยาย

2.3 กจกรรมหลงเรยน ผเรยนทบทวนเนอหาทไดเรยนในบทท 1 โดยใชคาถามจาก

คาถามทบทวนทายบท ตลอดจนการศกษาบทตอไปลวงหนาหนงสปดาห

2.4 ใหผ เ รยนสบคนขอมลจากแหลงเรยนรตางๆ เชน หองสมดหรอสอ

อเลกทรอนกสตางๆ

สอการเรยนการสอนประจาบท

1. ภาพเครองบนและลกษณะขององคประกอบเสนทางการบน

2. ชดการสอนเรอง ความรพนฐานเกยวกบการตลาด

3. หนงสอ ตารา และเอกสารทเกยวของ

4. PowerPoint เรอง ความรพนฐานเกยวกบการตลาด

การวดผลและการประเมนผลประจาบท

1. สงเกตจากการตอบคาถามและตงคาถาม

2. สงเกตการณอภปรายรวมกนขณะทางานกลม

3. สงเกตบทบาทหวหนาและสมาชกในการทางานเปนกลม

4. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการทากจกรรม และคณภาพของ

ผลงาน

5. ความเขาใจและความถกตองในการทาคาถามทบทวน

Page 17: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

3

บทท 1

การขนสงทางอากาศ

บทนา

การขนสงสนคาโดยทางอากาศเปนการขนสงทก าลงไดรบความนยมอยางแพรหลาย

ประเทศตาง ๆ ม การพฒนาสนามบนพาณชยใหทนสมย และเพยงพอกบความตองการ บรษทสราง

เครองบนมการสรางเครองบนซงมขนาดใหญ และสมรรถภาพในการบนสง สามารถบรรจ สนคา

และบรรทกผโดยสารไดมากขน มเครองมอในการขนสงอนทนสมยครบครน นอกจากนยงมการ

ขยายและปรบปรงบรเวณคลงสนคาททาอากาศยาน ใหกวางขวางทนสมย เพอ การขนสงสนคาด

าเนนไปอยางสะดวกและรวดเรว จากผสงทเมองตนทาง ไปยงเมองผรบปลายทาง

ความหมายของการขนสงทางอากาศ

Aviation (N) หมายถง ศลปะและศาสตรในการบน (English-Thai: NECTEC's Lexitron-2

Dictionary)

Aviation หมายถง (เอวเอ' เชน) n. วธการบน, วชาการบน, การออกแบบ พฒนาและสราง

เครองบน (flying) (English-Thai: HOPE Dictionary)

Aviation หมายถง (n) การบน, วชาการบน, วธการบน (English-Thai: Nontri Dictionary)

Aviation \A'vi*a"tion\, n.The art or science of flying [1913 Webster] From The

Collaborative International Dictionary of English v.0.48 [gcide]:

Aviation n. 1. the aggregation of a country's military aircraft [syn: {aviation}, {air

power}]

2. the operation of aircraft to provide transportation

3. the art of operating aircraft [syn: {aviation}, {airmanship}]

4. travel via aircraft; "air travel involves too much waiting in airports"; "if

you've time to spare go by air" [syn: {air travel}, {aviation}, {air}] From WordNet (r) 3.0

(2006) [wn]:

Aviation หมายถง การบน หรอ การขนสงทางอากาศ เปนการลาเลยง คน สตว และสงของ

จากทหนงไปยงทหนง โดยใชยานพาหนะเคลอนทไปในอากาศ (การขนสงทางอากาศเรมจากเครอง

รอน บอลลน เรอเหาะ และในปจจบนใชเครองบน)

Page 18: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

4

การปฏบตในการขนสงทางอากาศโดยทวไป ทาโดยผสงสนคาทาสญญาขนสงกบผขนสงสนคา

และผขนสงสนคาจะรบภาระหนาทในการขนสงใหเสรจถงผรบสนคา ผขนสงอาจเปนไดทงบรษท

สายการบน หรอบรษทขนสงระหวางประเทศ

การขนสงทางอากาศ (Air Freight) หมายถง การลาเลยงคน สตว และสงของจากทหนงไป

ยงอกทหนงโดยใชยานพาหนะทเคลอนทในอากาศ รวมถงการเดนทางของมนษยโดยทางอากาศ

ยานพาหนะทใชในการขนสง คอ เครองบน สาหรบยานพาหนะทสามารถเคลอนทในอากาศไดม

หลายชนด ไดแก เครองรอน บอลลน ยานอวกาศ และจรวด เปนตน

ประเภทของเครองบน

ผรบขนสงพสดไปรษณยอากาศระหวางประเทศ (Air Parcel Post) การขนสงพสด

ไปรษณย อากาศระหวางประเทศ จะมเงอนไขดงน คอ สนคาทรบขนสงจะตองมน าหนกตอชนไม

เกน 10 กโลกรม และ เปนการขนสงทใหบรการโดยรฐ โดยผสงออกจะตองนาสนคาไปสงยงททา

การไปรษณยตนทาง และเปนการสง ของถงมอผรบโดยตรงทปลายทาง เวนแตเปนของทมภาษ

อากรมาก ซงการชาระคาไปรษณยอากรนนจะตอง ชาระทตนทางและผนาเขาทปลายทางกชาระ

เพยงคาไปรษณยอากรเทานน

สาหรบเครองบนทใชในการขนสงสนคาทางอากาศนน โดยทวไปจะม 3 ประเภท ไดแก

1) เครองบนโดยสาร (Passenger Flight) เครองบนโดยสาร (Passenger Flight)

ประกอบดวยทนงสาหรบผโดยสารดานบนทงหมด (Main deck + Upper deck) สามารถบรรทก

สนคาไดเฉพาะดานลาง (Lower deck) และดานทาย (Tail) เทานน สวนใหญเปนสมภาระของ

ผโดยสาร

2) เครองบนกงโดยสาร (Combi Flight หรอ Combination of Passenger & Main deck

Loader) ประกอบดวย ทนงสาหรบผโดยสารบน (Upper Deck และ/หรอ ครงหนงของ Main deck

Loader) และพนททเหลอสามารถบรรทกสนคาไดทงหมด เครองบนประเภทนจะใหการบรการ

ขนสงสนคาควบคไปกบการขนสงผโดยสารจะมระวางบรรทกสนคาไวตรงบรเวณใตทองเครอง

(Belly) ทงน ปจจบนการใหบรการขนสงสนคาในลกษณะดงกลาวนบเปนแหลงรายไดเสรมท

สาคญของสายการบนโดยสารหลายแหง สายการบนทใหบรการแบบผสมผสานนจงเรยกกนวา

Combined Carriers)

3) เครองบนบรรทกสนคา (Charter Flight / Cargo Flight / Freighter) เปนเครองบน

สาหรบบรรทกสนคาทงหมด ไมมสวนของทนงผโดยสาร การบรการขนสงสนคาโดยเฉพาะ หรอ

All-Cargo-Air-lines ซงเปนการขนสงเฉพาะสนคาไมมการขนสงผโดยสาร จงเรยกวา Freighters

ปจจบนทวโลกมสายการบนรายใหญๆ ทใหบรการในลกษณะนและเปนสมาชกของสมาคมการ

Page 19: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

5

ขนสงสนคาทางอากาศระหวางประเทศไมถง 40 ราย เปรยบเทยบกบจานวนสายการบนทบรการ

ขนสงผโดยสารระหวางประเทศและเปนสมาชกของสมาคมขสงทางอากาศระหวางประเทศหรอ

(International Air Transport Association : IATA) ดวย ซงมกวา 230 ราย

ปจจยในการพจารณาเลอกใชสนคาในการขนสง

การตดสนใจเลอกวา สนคาใดควรขนสงทางอากาศ จะขนอยกบปจจยตาง ๆ ดงตอไปน

1. ลกษณะของสนคา

- สนคาทเสอมสภาพไดงาย เชน ดอกกลวยไม พชผลสด

- สนคาทเปนไปตามสมยนยม เชน แฟชนเสอผา

- สนคาเรงดวน เชน อะไหลเครองบน

- สนคาทมมลคาสง เชน ทองคา เพชร

2. ลกษณะของความตองการ

- สนคาทจาเปนตองใชในระหวางภาวะฉกเฉน เชน ยารกษาโรค อาวธ

สงคราม

- สนคาทกาลงทดลองตลาด

- สนคาฤดกาลตามฤดกาล

3.สนคาทตองการลดปญหาในดานตาง ๆ

- ปญหาการสญหาย แตกหก หรอเสอมคณภาพของสนคา

- คาประกนสนคา คาบรรจหบหอ คาขนยายสนคา ณ จดขนยาย

- เงนทนทไมอาจหมนเวยนในระหวางทสนคาจดสง

- เงนทสญหายไปสาหรบสนคาคงคล

ลกษณะของตลาด

-ประเทศทไมมอาณาเขตตดทะเล การขนสงทางอนอาจจะไมทนตอเหตการณ

การขนสงทางอากาศ จะเปนประโยชนอยางมาก

ทงนสนคาเกอบทกชนดสามารถขนสงทางอากาศได ถาเปนการขนสงตามกฎขอบงคบของ

การ รบสนคาของสายการบน

อยางไรกตาม ยงมสนคาอกหลายประเภท ทโดยลกษณะของสนคาไมเหมาะสมตอการ

ขนสงสนคาทาง อากาศ เชน น ามนดบ ไมซง เปนตน โดยสนคาทด าเนนการจดสงทางอากาศ

ประมาณรอยละ 90 เปนสนคาท ไมอยในขายของสนคาประเภทอนตราย

Page 20: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

6

เสนทางการขนสงทางอากาศ

การขนสงทางอากาศม 2 เสนทางไดแก

- เสนทางในอากาศ

- เสนทางบนพนดน

สถานในการขนสงทางอากาศหรอทาอากาศยาน

1. อาคารผ โดยสารหรอ (Terminal Building) อาคารทอยในสนามบน airport เปนทๆ

ผโดยสารถายโอนระหวางการขนสงภาคพนดนและอานวยความสะดวกใหผโดยสารสามารถขน

และลงเครอง aircraft.

ภายในอาคารผโดยสารสามารถซอตว, รบกระเปาเดนทางของพวกเขา, ไดรบการตรวจจาก

เจาหนาทรกษาความปลอดภย. อาคารถกออกแบบใหสามารถเขาสตวเครองบนโดยผานเกท

(via gates) ซงโดยปกตจะเรยกวา อาคารเทยบเครองบน concourses. อยางไรกตาม คาวา อาคาร

ผโดยสาร "terminal" และ อาคารเทยบเครองบน "concourse" บางครงกใชสลบกน, ขนอยกบ

โครงสรางของของสนามบน.

สนามบนขนาดเลกมอาคารผโดยสารเพยงหนงอาคาร ในขณะท สนามบนขนาดใหญ

สามารถมอาคารผโดยสารและ/หรออาคารเทยบเครองบนไดหลายอาคาร.ในสนามบนขนาดเลก

อาคารผโดยสายหนงเดยวนปกตจะมองคประกอบทกสงทกอยางของการเปนอาคารผโดยสารและ

อาคารเทยบเครองบน

สนามบนขนาดใหญบางแหงมอาคารผโดยสายหนงอาคารทเชอมตอหลายๆ อาคารเทยบ

เครองบนดวยทางเดน, สะพานลอยฟา, หรอ อโมงคใตดน (เชน สนามบนนานาชาต

เดนเวอร Denver International Airport). สนามบนขนาดใหญบางแหงมอาคารผโดยสารมากกวา

หนงอาคาร, แตละอาคารกจะมอาคารเทยบเครองบนหนงหรอมากกวาหนงอาคาร (เชน สนามบน

นวยอรกลาการเดย JFK Airport). สนามบนขนาดใหญอนๆ มหลายอาคารผโดยสาร แตละอาคาร

ประกอบรวมไปดวยฟงกชนของอาคารเทยบเครองบน (เชน สนามบนนานาชาตดลลส / ฟอรต

เวรธ Dallas/Fort Worth International Airport)

2. การวงหรอทางขบ (Runway and Taxiway)

- ทางวง (Runway) คอพนทสนามบนทจดเตรยมไว สาหรบการขนลงของเครองบน

โดยเฉพาะ ทางวงมลกษณะเหมอนถนน แตตองแขงแรงทนทานกวา เนองจากตองรองรบเครองบน

ซงมน าหนกพกดมาก พนผวทางวง อาจเปนคอนกรต หรอแอสฟสลตคคอนกรตกได แตทสาคญ

ตองมผวเรยบ และมความลาดเอยง ทเหมาะสมกบการใหเครองบนขนไดอยางสะดวก และ

ปลอดภย ความยาวของทางวงขนอยกบสภาพทางภมศาสตรของทาอากาศยานและความตองการใช

ทางวงของเครองบนแตละแบบ ถาเครองบนมน าหนกพกดมาก (น าหนกรวมเมอบรรทกเตม) ก

Page 21: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

7

จะตองใชทางวงยาว สาหรบจานวนของทางวงททาอากาศยานแตละแหงนนขนอยกบพนท ทศทาง

และปรมาณการจราจรทางอากาศททาอากาศยานนนๆ ทาอากาศยานขนาดใหญมกมทางวงมากกวา

หนงทางวง เชน ททาอากาศยานกรงเทพมทางวงสองทางวง แตละทางวงมความยาวประมาณ 2,700

เมตร และสามารถรองรบเครองบนไดทกแบบ

- ทางขบ (Taxi Way) คอ พนทบนสนามบนทจดเตรยมไวสาหรบใหเครองบนขบเคลอน

ระหวางลานจอดอากาศยานกบทางวง หรอกลาวไดวา ทางขบเปนเสนทาง ทเชอมระหวางลานจอด

อากาศยานกบทางวง คณลกษณะของทางขบ เหมอนกบทางวง คอ ตองมพนผวเรยบ และรองรบ

นาหนกเครองบนไดอยางด ทงยงตองมความกวางทเหมาะสม และปลอดภยตอเครองบน

3. ลานจอด (Apron) คอ พนททจดไวสาหรบเปนทจอดเครองบน ซงตองม

ความกวาง และมขนาดพอใหเครองบนจอด และเขาออกไดอยางปลอดภย นอกจากนน ตองมพนท

เพยงพอสาหรบรถบรการทจะเขาไปใหบรการดานตางๆ อาจอยชดกบตวอาคารผโดยสาร หรออย

หางออกไปจากตวอาคารผโดยสารกได ขนอยกบการใหบรการผโดยสารในการขนลงเครองบน

ลานจอดอากาศยานทอยชดกบตวอาคารจะมอปกรณทเรยกวาสะพานเทยบเครองบน ยนออกไปจาก

อาคารผโดยสาร เพอใหเครองบนจอดเทยบกบสะพานเทยบเครองบน ซงผโดยสารสามารถเดนเขา

ออกเครองบนโดยผานสะพานน ผโดยสารมกจะนยมเรยกวา “งวด” เนองจากมลกษณะเหมอน

งวงชาง สวนลานจอดอากาศยานทอยหางจากตวอาคารผโดยสารจะตองมระบบขนสงผโดยสาร

ระหวางตวอาคารและเครองบน

ผประกอบการสาหรบการขนสงทางอากาศ

1. สายการบนเอกชน

2. สายการบนรฐ

Page 22: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

8

บทสรป

การขนสงทางอากาศจะแสดงถงศกยภาพเศรษฐกจของชาตหลายมต เชน อตสาหกรรมการ

บนขนสง อตสาหกรรมสายการบน อตสาหกรรมการทาอากาศยาน อตสาหกรรมการบรการจราจร

ทางอากาศ อตสาหกรรมการซอมบารงเครองบนอตสาหกรรมโภชนาการสายการบนและ

อตสาหกรรมการทองเทยวทงทางตรงและทางออมทอาศยการคมนาคมทางอากาศโดยรวมธรกจ

การบนตางๆในบรบทการบนเปนองคประกอบหนงของอตสาหกรรมแหงชาตททารายได GDP ป

ละหลายแสนลานบาท จงเปนการทาทายสาหรบผบรหารของธรกจหรอการขนสงประเภทนทตอง

ใชความชานาญอยาง “มออาชพ” จงจะเขาใจในบรบทโซอปทานของการบรหารจดการในธรกจ

การขนสงทางอากาศ

คาถามทบทวน

1. การขนสงทางอากาศมความหมายอยางไร

2. เครองบนมกประเภท อะไรบาง

3. ปจจยทในการพจารณาเลอกใชสนคาในการขนสงมอะไรบาง

4. ลกษณะของตลาดมอะไรบาง

5. เสนทางการขนสงทางอากาศมอะไรบาง

6. สถานในการขนสงทางอากาศหรอทาอากาศยานมอะไรบาง

7. ผประกอบการสาหรบการขนสงทางอากาศมอะไรบาง

Page 23: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

9

เอกสารอางอง

เครอขายการญจาภเษก. 2560. “องคประกอบในเขตการบน”

แหลงทมา http://www.sme.go.th ( 2 กรกฎาคม 2561).

เครอขายการญจาภเษก. 2560. “บทบาท ขอด และขอเสย การขนสงสนคาทางอากาศ (AIR

FREIGHT)” แหลงทมา http://www.sme.go.th (2 กรกฎาคม 2561).

สานกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม. 2560. “ความรบผดชอบในการขนสง”

แหลงทมา http://www.sme.go.th ( 2 กรกฎาคม 2561).

ฐานขอมลดชนเศรษฐกจการคา. 2560. “การขนสงทางอากาศ”

แหลงทมา http://www.price.moc.go.th/price/fileuploader/file_cpi/Chapter_03.pdf

( 2 กรกฎาคม 2561).

Page 24: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

9

แผนบรหารการสอนประจาบทท 2

เนอหาประจาบท

บทท 2 ลกษณะทวไปของการขนสงทางอากาศ

1. แนวความคดในการขนสงทางอากาศ

2. ปจจยทมอทธพลตอการขยายตวของการขนสงสนคาทางอากาศ

3. ผทมบทบาทในการขนสงสนคาทางอากาศ

4. เอกสารทางการขนสง

5. ผมสวนเกยวของทงหมดในการขนสงทางอากาศ

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. อธบายแนวความคดในการขนสงทางอากาศได

2. อธบายปจจยทมอทธพลตอการขยายตวของการขนสงสนคาทางอากาศได

3. อธบายผทมบทบาทในการขนสงสนคาทางอากาศได

4. อธบายเอกสารทางการขนสงได

5. อธบายมสวนเกยวของทงหมดในการขนสงทางอากาศได

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจาบท

1. วธสอน

1.1 วธสอนแบบบรรยาย

1.2 วธสอนแบบอภปราย

1.3 วธสอนแบบแบงกลมทากจกรรม

1.4 วธสอนแบบเนนการเรยนรดวยตนเอง

2. กจกรรมการเรยนการสอน

2.1 กจกรรมกอนเรยน ผเรยนศกษาบทเรยนบทท 2

2.2 กจกรรมในหองเรยน มดงตอไปน

2.2.1 ผสอนปฐมนเทศรายวชา โดยการอธบายแผนการจดการเรยนการ

สอนตลอดจนกจกรรมตางๆ ตามแผนบรหารการสอนประจาบท

2.2.2 นาภาพเครองบนและการบรการตางๆ ในดานลกษณะทวไปของ

การขนสงทางอากาศใหผเรยนสงเกต แลวตงคาถามเพอบรรยายเขาสเนอหาทตองการ โดยการใช

สอการสอนประกอบ

2.2.3 ผสอนบรรยายเนอหาบทท 2 และมกจกรรมพรอมยกตวอยาง

ประกอบ ถาม-ตอบจากบทเรยน

Page 25: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

10

2.2.4 แบงกลมอภปราย ผสอนนาอภปรายสการสรปดวยคาถามเกยวกบ

การเลอกซอผลตภณฑหรอบรการทแตกตางกน

2.2.5 ใหผเรยนศกษาเนอหาจากชดการสอน หนงสอ ตารา เอกสาร

เพมเตม แลวสรปดวยคาพดของตนเองแบบบรรยาย

2.3 กจกรรมหลงเรยน ผเรยนทบทวนเนอหาทไดเรยนในบทท 2โดยใชคาถามจาก

คาถามทบทวนทายบท ตลอดจนการศกษาบทตอไปลวงหนาหนงสปดาห

2.4 ใหผ เ รยนสบคนขอมลจากแหลงเรยนรตางๆ เชน หองสมดหรอสอ

อเลกทรอนกสตางๆ

สอการเรยนการสอนประจาบท

1. ภาพเครองบนและลกษณะขององคประกอบเสนทางการบน

2. ชดการสอนเรอง ความรพนฐานเกยวกบการตลาด

3. หนงสอ ตารา และเอกสารทเกยวของ

4. PowerPoint เรอง ความรพนฐานเกยวกบการตลาด

การวดผลและการประเมนผลประจาบท

1. สงเกตจากการตอบคาถามและตงคาถาม

2. สงเกตการณอภปรายรวมกนขณะทางานกลม

3. สงเกตบทบาทหวหนาและสมาชกในการทางานเปนกลม

4. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการทากจกรรม และคณภาพของ

ผลงาน

5. ความเขาใจและความถกตองในการทาคาถามทบทวน

Page 26: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

11

บทท 2

การขนสงทางอากาศ

บทนา

การขนสงสนคาโดยทางอากาศเปนการขนสงทกาลงไดรบความนยมอยางแพรหลาย

ประเทศตาง ๆ ม การพฒนาสนามบนพาณชยใหทนสมย และเพยงพอกบความตองการ บรษทสราง

เครองบนมการสรางเครองบนซงมขนาดใหญ และสมรรถภาพในการบนสง สามารถบรรจ สนคา

และบรรทกผโดยสารไดมากขน มเครองมอในการขนสงอนทนสมยครบครน นอกจากนยงมการ

ขยายและปรบปรงบรเวณคลงสนคาททาอากาศยาน ใหกวางขวางทนสมย เพอ การขนสงสนคาดา

เนนไปอยางสะดวกและรวดเรว จากผสงทเมองตนทาง ไปยงเมองผรบปลายทาง

แนวความคดในการขนสงทางอากาศ

การขนสงทางอากาศมบทบาทสาคญตอเศรษฐกจ และสงคมของโลก เพราะเปนบรการ

ขนสงทมความสะดวก รวดเรว และปลอดภยกวาการขนสงรปแบบอน โดยเฉพาะในภาวะปจจบนท

ประเทศตางๆ มการคมนาคมตดตอกนมากขน สงผลใหการขนสงทางอากาศของโลกขยายตว

เพมขนตลอดเวลา ซงภมภาคทการขนสงทางอากาศขยายตวมากทสด คอ ภมภาคเอเชยแปซฟก

แปซฟก (2013 Air Cargo Market Share by Airline Domicile, Boeing World Air Cargo Forecast

Team 2014-2015, p. 5) โดยมอตราการขยายตวอยท 6.5% ตลอดระยะเวลาในอก 20 ปขางหนา

(Boeing World Air Cargo Forecast Team 2014-2015, p. 44)

รปท 2.1 การขยายตวของการขนสงทางอากาศในแตละภมภาค

ทมา Boeing World Air Cargo Forecast Team 2014-2015, p. 5.

Page 27: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

12

รปท 2.2 อตราการขยายตวของอตสาหกรรมการขนสงในเอเซยแปซฟค

ทมา Boeing World Air Cargo Forecast Team 2014-2015, p. 44.

ววฒนาการของการขนสงทางอากาศ เรมจากเครองรอน บอลลน เรอเหาะ และในปจจบนใช

เครองบนการรบขนสาธารณะโดยอากาศยาน ซงคนโดยสาร สมภาระ สนคา และไปรษณยภณฑท

แยกกนหรอรวมกน โดยมคาตอบแทนหรอคาจาง การขนสงทางอากาศ (Air Transportation) เปน

อตสาหกรรมทมโซอปทานเกยวของและสมพนธกนกบหลายธรกจ ทอยในอตสาหกรรมการบน

(Aviation Industry) อนเปนภาพใหญ

อตสาหกรรมการขนสงทางอากาศ นบเปนสาขาทมความสาคญตอกจกรรมทางเศรษฐกจ

ของโลก โดย International Air Transport Association (IATA) ระบวาสดสวนประมาณรอยละ 40

ของมลคาการสงออกสนคาอตสาหกรรมของโลกพงพาการขนสงทางอากาศ ดานการขนสงสนคา

ทางอากาศของโลกในชวงกวาทศวรรษทผานมามการขยายตวในอตราประมาณรอยละ 6.2 ตอป ซง

ภมภาคทการขนสงทางอากาศขยายตวมากทสดคอภมภาคเอเชยแปซฟก ดงนนการขนสงทางอากาศ

จงเปนกจการสาธารณปโภคประเภทหนงทมความสาคญตอการดาเนนชวตประจาวน การประกอบ

อาชพของประชาชนและเศรษฐกจของประเทศ อยางไรกตาม การขนสงทางอากาศมคาใชจายตอ

หนวยสงมาก และการขนสงทางอากาศสามารถเชอมตอกบการขนสงรปแบบอนๆ ไดททาอากาศ

ยานเทานน รวมถงการทไมสามารถใชคลงสนคารวมกบการขนสงรปแบบอนได โดยเหตผลสวน

หนงมาจากความมนคงของประเทศ และรปแบบของภาชนะทใชในการขนสงทมลกษณะเฉพาะตว

การขนสงสนคาโดยทางอากาศ (Air Freight) เปนการขนสงทกาลงไดรบความนยมอยาง

แพรหลาย ประเทศตางๆ มการพฒนาสนามบนพาณชยใหทนสมย และเพยงพอกบความตองการ

บรษทสรางเครองบนมการสรางเครองบนซงมขนาดใหญ และสมรรถภาพในการบนสง สามารถ

บรรจ สนคาและบรรทกผ โดยสารไดมากขน มเครองมอในการขนสงอนทนสมยครบครน

Page 28: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

13

นอกจากน ยงมการขยายและปรบปรงบรเวณคลงสนคาททาอากาศยาน ใหกวางขวางทนสมย เพอ

การขนสงสนคาดาเนนไปอยางสะดวกและรวดเรว จากผสงทเมองตนทาง ไปยงเมองผรบปลายทาง

ตารางท 2.1 ขอดและขอเสยของการขนสงสนคาทางอากาศ

ขอด 1. ใชเวลาในการขนสงนอย

2. สนคาแบบใหมๆ โดยเฉพาะสนคาประเภทแฟชน สามารถสงไปยงตลาด

ตางๆ ทวโลกไดในเวลาทรวดเรว

3. สามารถเขาถงทองถนไกลๆ หรอเขตทรกนดานได

ขอเสย 1. เสยคาใชจายในการดาเนนงานคอนขางสง เพราะมอตราคาขนสงสนคาสง

กวาอตราคาขนสงประเภทอนๆ

2. การขนสงขนอยกบสภาพภมอากาศ ทาใหเปนอปสรรคตอการขนสง หาก

สภาพภมอากาศไมเอออานวย

(www.technosriracha.ac.th)

ปจจยทมอทธพลตอการขยายตวของการขนสงสนคาทางอากาศทสาคญม 9 ประการ

1. การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจในปจจบน รวมถงการพฒนาท งทางดานเกษตรเเละ

อตสาหกรรมของโลก ไดกอใหเกดประเภทของสนคาตาง ๆ หลากหลายขนมา โดยเฉพาะอยางยง

สนคาทมมลคาสง แตมขนาด ปรมาตร และน าหนกไมมาก ซงเปนสนคาทจาเปนตองอาศยระบบ

การขนสงทรวดเรวปลอดภย เเละมการดแลสภาพของสนคาอยางดทสด เชน ชนสวนอเลกทรอนกส

ทใชในอปกรณคอมพวเตอร อปกรณชนสวนยานยนต เครองมอเเละอปกรณทางการแพทยทมมลคา

สง อญมณเเละเครองประดบ

2. การขยายตวทางเศรษฐกจโลก โดยเฉพาะอยางยงการเตบโตของปรมาณการคาของโลก

เปนปจจยสาคญททาใหปรมาณเเละประเภทของสนคาทตองอาศยการขนสงทางอากาศเพมขน ยง

ไปกวานนการเปดเสรทางการคาภายใตกรอบขององคการการคาโลก (World Trade Organization:

WTO)

3. ธรกจเเบบครบวงจร เปนธรกจทตองการดานการขนสงทเชอถอเเละวางใจได เพอนาสง

ตาง ๆ ทกจการตองการมาใหในสภาพทดเเละตามกาหนดเวลา เพอเปนการลดคาใชจายในการเกบ

เเละบารงรกษา การขนสงสนคาทางอากาศจงเปนทางเลอกทเหมาะสมของธรกจน

4. แนวทางการบรหารจดการสมยใหมทเรยกวา Just-in-Time Concept แนวทางดงกลาว

มงเนนการบรหารสนคาคงเหลอเเละปรมาณสตอกสนคาอยางมประสทธภาพสงสด เพอเปนการลด

ตนทนการดาเนนงานภายใตวธการบรหารจดการแบบ Just-in-Time Concept นผประกอบการใน

ธรกจระหวางประเภทจะมสตอกสนคาในปรมาณตาทสดหรอเฉพาะในปรมาณเทาทจาเปนเทานน

Page 29: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

14

แตแนวทางการบรหารดงกลาวจะประสบผลได กจะตองอาศยระบบการจดสงสนคาจากผผลตไปส

ผขายเเละสตลาดทมความรวดเรวตรงเวลา ถกตอง เเละเเมนยา

5. การผอนปรนกฎเเละขอบงคบของประเทศตาง ๆ ทาใหธรกจการบนสามารถใหบรการ

แกลกคาไดสะดวกยงขน

6. นโยบายเปดเสรทางการบนพาณชย ทาใหธรกจการบนตาง ๆ ทงขนสงผโดยสารเเละ

ขนสงสนคา สามารถขยายบรการไปยงนานฟาประเภทตาง ๆ ไดเสรมากขน ธรกจการบนจงหนมา

เพมบทบาทในบรการขนสงสนคาทางอากาศกนมากขน โดยการจดตงธรกจการบนรบสงสนคา

ขนมาโดยเฉพาะ เชน DHL, FedEx, UPS เปนตน

7. การผลตเครองบนรนใหม จะเปนเครองบนทไดพฒนาเเละปรบปรงใหมสมรรถนะเเละ

ประสทธภาพสง สามารถบรรทกน าหนกไดมากขนเเละบนไดระยะทางทไกล ทาใหการสงสนคา

ทางอากาศขยายตวไดมากขน

8. ทาอากาศยาน และระบบพนฐานของทาอากาศยานในปจจบน ทสรางหรอปรบปรงใหม

ลวนเอออานวยตอการขนสงสนคาทางอากาศเปนอยางมาก เพราะสามารถเชอมโยงระบบขนสงทง

ทางรถไฟ รถยนต เรอ เเละเครองบนเขาดวยกน อกทงยงมระบบสอสารททนสมยไวบรการ

9. นามนเชอเพลง เปนปจจยสาคญทดาเนนการเเละกาหนดราคาคาขนสงถาหากปราศจาก

นามนเชอเพลงกไมสามารถดาเนนงานขนสงสนคาทางอากาศ

คณลกษณะทสาคญของการขนสงสนคาทางอากาศ

1. ความรวดเรว การสงสนคาทางอากาศนบวามความรวดเรวทสด

2. ความแนนอน มตารางการบนทแนนอน สมาเสมอ และตรงตอเวลา

ผทมบทบาทในการขนสงสนคาทางอากาศ คอ

1. ผสงสนคา ผสงสนคาหรอ Shipper หมายถง ผทมชอปรากฏอยในเอกสารกากบสนคา

หรอ Air Waybill ทจะทาการ หรอรวมทาการขนสงสนคา ภายใตเงอนไขใน Air Waybill

2. บรษทการบน บรษทการบน หรอ Carrier หมายถง บรษทการบนตางๆ ซงรวมทงบรษท

การบนทออกเอกสารกากบสนคา Air Waybill ทจะทาการ หรอรวมทาการขนสงสนคา ภายใต

เงอนไขใน Air Waybill

3. ผรบสนคา ผรบสนคา หรอ Consignee หมายถงผทมนามระบอยใน Air Waybill ซง

บรษทการบนจะตองสงมอบสนคาให เมอถงเมองปลายทางตามทระบไว

4. บรษทตวแทน บรษทตวแทน หรอ IATA CARGO AGENT หมายถง บรษททไดรบ

รองจาก สมาคมการขนสงทางอากาศ และแตงตงโดยบรษทการบน ใหดาเนนการรบและออก

เอกสารกากบสนคา Air Waybill พรอมทงเกบคาขนสงทเกยวของในนามของบรษทการบน

5. ศลกากร (Customs)

Page 30: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

15

เอกสารทางการขนสง

ประเดนทผสงออกควรตระหนกถงใน1การขนสงสนคาทางอากาศ คอ เรองของเอกสาร

สาหรบการขนสง แนนอนวาผสงออกตองจดเตรยมเอกสารให พรอมเพอสงตอไปยงผซอสาหรบ

เรยกเกบเงนหรอใหผซอใชเปนหลก ฐานประกอบในการรบสนคา โดยเอกสารทผสงออกตอง

เตรยมคลายกบวธขนสงทางอน เชน Invoice Packing List กรมธรรมประกนภยขนสงสนคา ตวแลก

เงน เปนตน แตจะมเอกสารสาคญทเกยวของเฉพาะสาหรบการขนสงทางอากาศ ไดแก ใบตราสง

สนคาทางอากาศ (Air Waybill) ซงเปนเอกสารทผรบจางสงสนคาออกใหในฐานะผสงสนคาตองนา

Air Waybill มาเปนสวนหนงของเอกสารสงออกทสงไป เรยกเกบเงนหรอ ใหผซอใชเปนหลกฐาน

ประกอบในการรบสนคาตอไป (http://ployde.blogspot.com/2013/07/blog-post.html)

Air Waybill ม 2 ประเภทหลกๆ คอ

1. House Air Waybill เปนเอกสารทออกโดยบรษทตวแทนรบสงสนคาใหแกผสงออก

โดยชอผขนสงใน Air Waybill (มมซายดานบนของ Air Waybill) จะเปนชอของผสงออก

2. Master Air Waybill เปนเอกสารทออกโดยสายการบนทสงสนคาซงลงนามโดยสายการ

บนหรอบรษท ตวแทนของสายการบนกได โดยชอผขนสงสนคาใน Master Air Waybill (มมซาย

ดานบนของ Air Waybill) กจะเปนผสงออก

ขอความสาคญทอยในใบตราสนคา คอ

1. ชอทาอากาศยานทตนทาง

2. สายการบนททาการขนสง

3. ชอทาอากาศยานปลายทาง

4. เทยวบน

5. จานวนเงนททาประกนไว

6. จานวนหบหอสนคา

7. นาหนกรวมของสนคา

8. นาหนกทคดคาระวาง

Page 31: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

16

ภาพท 2.3 ตวอยาง House Air Waybill

(http://f.ptcdn.info/384/017/000/1396414676-Untitled1-o.jpg)

Page 32: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

17

ภาพท 2.4 ตวอยาง Master Air Waybill

(http://f.ptcdn.info/004/040/000/o2ddz2qnamc87hIlOBl-o.jpg)

Page 33: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

18

ภาพท 2.5 ตวอยาง Master Air Waybill

(https://cargo.koreanair.com/img/eng/iimages/campus_fee02_img02.gif)

ผมสวนเกยวของทงหมดในการขนสงทางอากาศ

การขนสงทางอากาศ เปนการขนสงทมลกษณะเฉพาะตว คอมความรวดเรวในการขนสง

เมอเปรยบเทยบกบการขนสงรปแบบอนๆ

สาหรบกระบวนการขนสงสนคาทางอากาศซงสวนใหญเปนการขนสงสนคาระหวาง

ประเทศน น ในกระบวนการขนสงสนคาทางอากาศระหวางประเทศ ประกอบดวยผทมสวน

เกยวของ ทงผใชบรการและผใหบรการดงน

ผสงออกสนคา (Shipper) หมายถง ผทตองการสงสนคาออกไปยงตางประเทศ ในทน คอ

ผทตองการขนสงสนคาทางอากาศระหวางประเทศ

ตวแทนรบขนสงสนคา (Freight Forwarder) คอ ผมหนาทเปนตวแทนของผสงออกใน

การจดหา และจดการขนสงสนคาของผสงออกไปยงเมองทาปลายทาง บางรายทาหนาทเปน

ตวกลางระหวางผสงสนคา กบผรบขนสงสนคา บางรายอาจทาหนาทเปนผขนสงสนคาโดยตรง

Page 34: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

19

ทงน บรการทตวแทนรบขนสงสนคาสามารถใหบรการ ประกอบไปดวยบรการตางๆ

ดงตอไปน

1) ตวแทนออกของใหกบผสงสนคาหรอผรบสนคา (Customer Broker)

2) ตวแทนในการรบจดการขนสงสนคาระหวางประเทศ (Forwarding Business) แต

ดาเนนงาน ในฐานะเปนตวแทนของผสงออก หรอ ผนาเขา

3) ตวแทนของผรบขนสงสนคา (Transportation Provider) เชนเปนตวแทนสายการบนใน

การใหบรการรบขนสงสนคา หรอเปนผขนสงสนคาเอง

4) การรบจดการบรรจหบหอ (Packing) รวมไปถงบรรจภณฑ

5) การใหบรการดานคลงสนคา (Warehouse) โรงพกสนคา การบรหารจดการคลงสนคา

โดยใชเครองมอและแรงงานของตนเองใหกบผใชบรการทมคลงสนคาเปนของตวเอง แตไม

ประสงคจะดาเนนการบรหารจดการเอง

6) การใหบรการทางดานแรงงาน คนงาน (Stevedoring) เพอการบรรจสนคาเขาตคอนเทน

เนอร

7) การใหบรการขนสงตอเนองหลายรปแบบ (Multimodal Transport)

8) ผใหบรการบรหารโลจสตกส ในระบบหวงโซอปทานครบวงจร (Logistics and Supply

Chain Service)

9) ผใหคาปรกษาเชงธรกจแกผนาเขาและสงออก (Business Consultant) สาหรบ ตวแทนรบ

ขนสงสนคาทางอากาศ (Air Freight Forwarder) จะตองเปนผทไดรบการรบรองจากสมาคมขนสง

ทางอากาศระหวางประเทศ และไดรบการแตงตงจากบรษททใหบรการการบน ใหดาเนนการรบ

สนคาและออกใบตราสงสนคาทางอากาศใหแกผสงออก

สายการบนหรอบรษทการบนตางๆ (Airline หรอ Carrier) คอ ผทใหบรการขนสงสนคา

ทางอากาศ โดยผใหบรการประเภทน จะเปนเจาของระวางสนคา

ผรบขนสงพสดภณฑทางอากาศ (Air Courier) ปจจบนมผใหบรการรบขนสงพสดภณฑ

ทางอากาศ ทงขนาดใหญทมฝงบนเปนของตนเอง และผใหบรการขนาดเลก ทซอระวางมาจากสาย

การบนอกทอดหนง โดยผใหบรการประเภทน เนนการขนสงสนคาทเนนความสะดวกรวดเรว

สนคาทใชบรการการขนสง เปนสนคา ทมขนาดเลกและเบา เนนการใหบรการแบบรบ-สงของถงท

คอ เปนการรบของจากผสงทตนทาง จากนน จะ ดาเนนพธการทางศลกากรทงในประเทศตนทาง

และปลายทางให และสงใหกบผรบปลายทาง โดยจะมการเกบคาบรการแบบเหมาจาย ซงสวนใหญ

จะเปนการเกบทตนทาง โดยผรบปลายทางจะชาระเพยงคาใชดานภาษ อากร และคาบรการทาง

เอกสารพธการศลกากรเทานน

ผ รบขนสงพสดไปรษณยอากาศระหวางประเทศ (Air Parcel Post) การขนสงพสด

ไปรษณย อากาศระหวางประเทศ จะมเงอนไขดงน คอ สนคาทรบขนสงจะตองมน าหนกตอชนไม

Page 35: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

20

เกน 10 กโลกรม และ เปนการขนสงทใหบรการโดยรฐ โดยผสงออกจะตองนาสนคาไปสงยงททา

การไปรษณยตนทาง และเปนการสง ของถงมอผรบโดยตรงทปลายทาง เวนแตเปนของทมภาษ

อากรมาก ซงการชาระคาไปรษณยอากรนนจะตอง ชาระทตนทางและผนาเขาทปลายทางกชาระ

เพยงคาไปรษณยอากรเทานน

สาหรบเครองบนทใชในการขนสงสนคาทางอากาศนน โดยทวไปจะม 3 ประเภท ไดแก

1) เครองบนโดยสาร (Passenger Flight)

2) เครองบนกงโดยสาร (Combi Flight หรอ Combination of Passenger & Main Deck

Loader)

3) เครองบนบรรทกสนคา (Charter Flight / Cargo Flight / Freighter)

ตวแทนผ รบสนคาปลายทาง (Oversea Agent) คอ ผททาหนาทรบสนคาและดาเนนการ

จดสง รวมถงดาเนนพธการศลกากรใหแกผรบสนคาปลายทาง

ผนาเขา (Consignee) คอ ผรบสนคาปลายทางทขนสงมาทางอากาศ

ภาพท 2.6 เครองบนโดยสาร (Passenger Flight)

(http://www.tiewrussia.com/images/Sukhoi6.jpg)

Page 36: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

21

ภาพท 2.7 เครองบนกงโดยสาร (Combi Flight)

หรอ Combination of Passenger & Main Deck Loader)

http://www.thailandindustry.com/ex_uploads/315fdd71cf8dbaf2f8a00b3737153cdd.jpg

ภาพท 2.8 เครองบนบรรทกสนคา (Charter Flight / Cargo Flight / Freighter)

http://thailandindustry.com/dbweb/file_attach/images_contents/20130917132024-contents1-

26.jpg

Page 37: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

22

ภาพท 2.9 กระบวนการขนสงสนคาทางอากาศระหวางประเทศ

https://www.yakit.com/sites/default/files/efreight.png.

สรป

การขนสงทางอากาศมความสาคญมากในปจจบนโดยเฉพาะการขนสงระหวางประเทศ

เพราะทาการขนสงไดรวดเรวกวาการขนสงประเภทอนๆไมเสยเวลาในการขนสงนาน สะดวกและ

ปลอดภยเหมาะกบการขนสงสนคาประเภททสญเสยงาย เชน ผก ผลไม ดอกไม เปนตนหรอสนคา

ตองการสงจองมาดวยความรวดเรวแกการใชงานถาลาชาอาจเกดความเสยหายไดไมเหมาะกบสนคา

ทมขนาดใหญน าหนกมากและสนคาราคาถกๆ ไมรบรอนในการขนสงซงการขนสงประเภทนทา

ใหธรกจสามารถขยายตวไดรวดเรวทงในและตางประเทศแตคาใชจายแพงกวาการขนสงประเภท

อน 3ปจจยสาคญททาใหการขนสงทางอากาศเตบโตขน0 ไดแก แนวโนมการเตบโตทางเศรษฐกจและ

การคาโลก รวมทงทศทางการแขงขนทางการคาในโลกยคใหมทมงเนนความรวดเรวในการสงมอบ

สนคาและเปนบรการทกาลงกลายเปนขอไดเปรยบหลกของการแขงขนในอนาคต ดงนนสนามบน

และเทคโนโลยโลจสตกสสมยใหมจงมบทบาทสาคญในการสนบสนนการเปลยนแปลง ผมสวน

เกยวของทงหมดในการขนสงทางอากาศ ประกอบดวย ผสงออกสนคา ตวแทนรบขนสงสนคา สาย

การบนหรอบรษทการบนตางๆ ผรบขนสงพสดภณฑทางอากาศ ผรบขนสงพสดไปรษณยอากาศ

ระหวางประเทศ ตวแทนผรบสนคาปลายทาง ผนาเขา

Page 38: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

23

แบบฝกผดทายบท

1. อธบายขอด และขอเสยของการขนสงสนคาทางอากาศ

2. ปจจยทมอทธพลตอการขยายตวของการขนสงสนคาทางอากาศประกอบดวยอะไรบาง

3. ตวแทนรบขนสงสนคา (Freight Forwarder) มหนาทในการขนสงสนคาทางอากาศอยางไร

4. Air Waybill คอ เอกสารประเภทใด

5. บรษท FedEx, DHL, UPS ถอเปนผขนสงสนคาทางอากาศประเภทใด

6. อธบาย3กระบวนการขนสงสนคาทางอากาศระหวางประเทศ

เอกสารอางอง

นพนธ ระวยน. 2553. การขนสงสนคาและพสดภณฑทางอากาศ. โครงการสวนดสต

กราฟฟคไซท 1.

พรนพ พกกะพนธ. 2548. ธรกจการบน (Airline business). กรงเทพฯ : โรงพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศพฤฒ ถาวรยตการต. 2008. การขนสงทางอากาศ และมาตรการทเกยวของ (Air Transport Industry

and Regulations). NTMs in Focus. Volume 1 issue 3, October 2008.

สมยศ วฒนากมลชย. 2557. ธรกจสายการบน (Airline Business). ปทมธาน :

มหาวทยาลยกรงเทพ.

ววฒนาการของการขนสงทางอากาศ, [Online] available URL: http://www.fts.rtaf.mi.th,

31 (เมษายน, 2552)

Page 39: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

24

แผนบรหารการสอนประจาบทท 3

เนอหาประจาบท

บทท 3 หลกการขนสงทางอากาศ

1. ความเปนมาของการขนสงทางอากาศ

2. ขอดขอเสยของการขนสงทางอากาศ

3. หนวยความเรวทางอากาศ

4. องคประกอบของการขนสงทางอากาศ

5. ลกษณะของอากาศยาน

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. อธบายความเปนมาของการขนสงทางอากาศได

2. อธบายขอดขอเสยของการขนสงทางอากาศได

3. อธบายผหนวยความเรวทางอากาศได

4. อธบายองคประกอบของการขนสงทางอากาศได

5. อธบายลกษณะของอากาศยานได

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจาบท

1. วธสอน

1.1 วธสอนแบบบรรยาย

1.2 วธสอนแบบอภปราย

1.3 วธสอนแบบแบงกลมทากจกรรม

1.4 วธสอนแบบเนนการเรยนรดวยตนเอง

2. กจกรรมการเรยนการสอน

2.1 กจกรรมกอนเรยน ผเรยนศกษาบทเรยนบทท 3

2.2 กจกรรมในหองเรยน มดงตอไปน

2.2.1 ผสอนปฐมนเทศรายวชา โดยการอธบายแผนการจดการเรยนการ

สอนตลอดจนกจกรรมตางๆ ตามแผนบรหารการสอนประจาบท

2.2.2 นาภาพเครองบนและการบรการตางๆ ในดานหลกการขนสงทาง

อากาศใหผเรยนสงเกต แลวตงคาถามเพอบรรยายเขาสเนอหาทตองการ โดยการใชสอการสอน

ประกอบ

2.2.3 ผ สอนบรรยายเนอหาบทท 3 และมกจกรรมพรอมยกตวอยาง

ประกอบ ถาม-ตอบจากบทเรยน

Page 40: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

25

2.2.4 แบงกลมอภปราย ผสอนนาอภปรายสการสรปดวยคาถามเกยวกบ

การเลอกซอผลตภณฑหรอบรการทแตกตางกน

2.2.5 ใหผเรยนศกษาเนอหาจากชดการสอน หนงสอ ตารา เอกสาร

เพมเตม แลวสรปดวยคาพดของตนเองแบบบรรยาย

2.3 กจกรรมหลงเรยน ผเรยนทบทวนเนอหาทไดเรยนในบทท 3 โดยใชคาถามจาก

คาถามทบทวนทายบท ตลอดจนการศกษาบทตอไปลวงหนาหนงสปดาห

2.4 ใหผ เ รยนสบคนขอมลจากแหลงเรยนรตางๆ เชน หองสมดหรอสอ

อเลกทรอนกสตางๆ

สอการเรยนการสอนประจาบท

1. ภาพเครองบนและลกษณะขององคประกอบเสนทางการบน

2. ชดการสอนเรอง ความรพนฐานเกยวกบการตลาด

3. หนงสอ ตารา และเอกสารทเกยวของ

4. PowerPoint เรอง ความรพนฐานเกยวกบการตลาด

การวดผลและการประเมนผลประจาบท

1. สงเกตจากการตอบคาถามและตงคาถาม

2. สงเกตการณอภปรายรวมกนขณะทางานกลม

3. สงเกตบทบาทหวหนาและสมาชกในการทางานเปนกลม

4. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการทากจกรรม และคณภาพของ

ผลงาน

5. ความเขาใจและความถกตองในการทาคาถามทบทวน

Page 41: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

26

บทท 3

หลกการขนสงทางอากาศ

บทนา

การขนสงทางอากาศมบทบาทสาคญตอเศรษฐกจและสงคมของโลก เพราะเปนบรการ

ขนสงทมความสะดวกรวดเรวและปลอดภยกวาการขนสงรปแบบอน โดยเฉพาะในภาวะปจจบนท

ประเทศตาง ๆ มการคมนาคมตดตอกนมากขนสงผลใหการขนสงทางอากาศของโลกขยายตว

เพมขนตลอดเวลา ซงภมภาคทการขนสงทางอากาศขยายตวมากทสดคอภมภาคเอเชยแปซฟก

ดงนนการขนสงทางอากาศจงเปนกจการสาธารณปโภคประเภทหนงทมความสาคญตอการดาเนน

ชวตประจาวน การประกอบอาชพของประชาชนและเศรษฐกจของประเทศ

ความเปนมาของการขนสงทางอากาศ

หลายพนปมาแลว มนษยเราเฝาสงเกตดนก และอยากบนไดเหมอนนก แตพวกนกนน ม

กลามเนอแขงแรง กระดกเบา มขนปองกนการไหลทะลผานอากาศ แตมนษยไมเหมาะทจะบนดวย

กาลงของตนเองเพราะมกลามเนอทไมแขงแรงพอ ไมมโครงกระดกทจะลดน าหนกไมมหวใจสบ

ฉดโลหตไดเรวพอ จงบนไมขน

ค.ศ.1480 นายลโอนาโด ดาวนซ ไดรางแบบอปกรณการบนไดในหลายๆรปแบบ ซง

เลยนแบบการกระพอปกของนก ผลงานถกลมเลอนไปกวา 300

ปค.ศ.1783 สองพนองสกลมองตโกลฟเยร (โจเซฟ และแจคควส)สรางบอลลนไดสาเรจ

โดยบรรจอากาศรอนไวภายในบอลลนเพอใหเกดแรงยก เพราะอากาศรอนเบากวาอากาศเยน ทาให

ความหนาแนนรวมของบอลลนตากวาความหนาแนนของอากาศโดยรอบ จงลอยขน

ภาพท 3.1 แสดงการทางานของบอลลน

ตอมาในปเดยวกน ศาสตราจารย ชารลส แหงนครปารส ไดใชกาซไฮโดรเจนบรรจเขา

ไปในบอลลน แทนทจะใชอากาศรอน บอลลนกลอยขนไปในอากาศไดเชนเดยวกน และการทจะ

Page 42: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

27

ใหบอลลนมขดความสามารถเพมขน เขาไดใชหวเผาไหมตรงฐานบอลลน ทาใหกาซไฮโดรเจนซง

สามารถทาใหบอลลนลอยไดอยแลว กรอนยงขนไปอกจงทาใหบอลลนลอยสงขนไปอก แลวยง

สามารถยกตะกราและผโดยสารขนจากพนไดเปนอยางด

ภาพท 3.2 แสดง George Cayley

ค.ศ.1799 เซอร จอรจ เคยลย ชาวองกฤษ ไดออกแบบรปรางของเครองบนบนจานเงน

และยงเปนบคคลแรก ทเขยนแผนภาพของแรงยก-แรงตาน ปจจบนน จานเงนดงกลาวถกเกบรกษา

ไวในพพธภณฑ ณ กรงลอนดอน

ภาพท 3.3 แสดงเครองรอนยาว 5 ฟต

ค.ศ.1804 เขาไดสรางเครองรอนยาว 5 ฟต ปกเปนรปวาว คลายปลากะเบน และ

สามารถรอนไปไดเพยงระยะสนๆ เทานน

Page 43: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

28

ภาพท 3.4 แสดงออตโตลเลยนทาล (Otto Lilienthal)

ค.ศ.1891 ออตโตลเลยนทาล (Otto Lilienthal) วศวกรเยอรมน ศกษาแรงทเกดจากการ

เคลอนทของนกในอากาศ วาปกทเปนองโคงจะใหแรงยกไดดกวาปกทแบนราบ และไดนาเครอง

รอนทสรางไวทดลองบน ค.ศ.1896 เกดลมแปรปรวน กรรโชกอยางแรง หางเสอบงคบหลด จงบงคบเครองรอน

ไมได เครองรอนพรอมรางของเขาจงตกจากระยะสง 50 ฟต กระแทกพน

ภาพท 3.5 นายแซมมเอล พ.แลงลย (Sammuel P. Langley)

ค.ศ.1896 นายแซมมเอล พ.แลงลย (Sammuel P. Langley) ชาวอเมรกน ซงขณะนนเปน

เลขาธการของสถาบนสมทโซเนยน ประดษฐเครองยนตตดกบเครองบนขนาดเลก แลวปลอยบนไป

ไดไกลเกอบไมล ค.ศ.1898 เขาไดรบเงนอดหนนจากรฐบาลสหรฐฯ เพอสรางเครองบนทคน

สามารถขนไปนงได แตไมสาเรจ เครองตกลงแมนา

Page 44: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

29

ภาพท 3.6 แสดงสองพนองชางซอมจกรยานตระกลวไรทวลเบอร และออรวล

ค.ศ. 1901 สองพนองชางซอมจกรยานตระกลวไรทวลเบอร และออรวล (Wilbur & Orville

Wright) ทดลองสรางเครองรอนทดลองบนบนหาดทราย ค.ศ. 1902 สรางอโมงคทดลองหาภาคตด

ปก ใบพดหางเสอปรบมมได

ค.ศ.1903 ตดตงเครองยนตเบนซน 4 กระบอกสบ กาลง 12-16 แรงมา นาหนก 90 ก.ก. ให

เครองบน “ฟลายเออร”รวมน าหนกกวา 200 ก.ก. ไดทาการบนสาเรจ ณ วนท 17 ธ.ค. ใชเวลา 12

วนาท ใชระยะทางประมาณ 37 เมตร จากจดวงขน ขอดขอเสยของการขนสงทางอากาศ

ประโยชนของการขนสงทางอากาศ

1. มความเรวสง

- เสยเวลาการเดนทางนอย

- เพมเทยวขนไดมากขน

- เลอกเวลาเดนทางได

2. มความออนตว เพราะปราศจากสงกดขวาง

3. มความพรอมในการปฏบตงานไดอยางรวดเรว

ขอเสยของการขนสงทางอากาศ

1. บรรทกดนาหนกไดนอย

2. การลงทนและคาใชจายสง ทาใหเกดความสนเปลองมาก

3. การขนบนขนอยกบลกษณะของดนฟาอากาศ

4. เทคนคในดานการบนและการซอมบารงยงยากซบซอน

Page 45: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

30

หนวยความเรวของอากาศยาน

1 นอต [ Knot (Kt.) ] = 1 ไมลทะเล ตอ หนงชวโมง

มค 1(Mach 1) = 661.4 Kt. หรอ 1,225 กม./ชม.

หนวยระยะทางทใช

1 ไมลทะเล [ Nautical Mile (Nm.) ] = 1.852 กโลเมตร 1 ไมลบก [ Statute Mile ] =

1.609 กโลเมตร 1 ไมลทะเล = 1.151 ไมลบก

ภาพท 3.7 แสดงหนวยความเรวของอากาศยาน (1)

Page 46: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

31

ภาพท 3.8 แสดงหนวยความเรวของอากาศยาน (2)

องคประกอบของการขนสงทางอากาศ

1. อากาศยาน

2. หนวยบน

3. ทาอากาศยาน

4. สงอานวยความสะดวกระหวางเสนทางบน

ลกษณะของอากาศยาน

เครองบน คอ ยานพาหนะทเคลอนทไปในอากาศ โดยอาจอาศยแรงลมพดไป หรอ ใชแรงดน

จากเครองจกรกลชนดใดกไดทตดตงไวในอากาศยานนนๆ แบงเปน 2 ประเภท

1. เบากวาอากาศ ไดแก บอลลน เรอเหาะ มลกษณะเปนลกโปงขนาดใหญ เปลอกเบาแต

เหนยว บนไดโดยอดอากาศรอน อดกาซไฮโดรเจน หรอกาซอนๆ เขาไป

2. หนกกวาอากาศ ไดแก เครองบน เครองรอน เฮลคอปเตอร เคลอนทไปโดยอาศยจากปก

หรอโรเตอร

Page 47: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

32

ภาพท 3.9 แสดงประเภทของเครองบน

เค รองบนทจะบนไปในอากาศไดน น จะตองมหลกและทฤษฎการบนในอากาศ

ประกอบดวยแรง 4 แรง คอ

1. แรงขบ (THRUST) หรอพลงขบเคลอนเปนแรงททาใหเครองบน เคลอนทไปขางหนา

ได แรงขบไดมาจากเครองยนตของเครองบน ถาตองการไปขางหนาไดเรวขน กตองเพมแรงขบมาก

ขน หรอ เรงเครองยนตนนเอง (ปอนนามนเพม) แตถาใหเครองบนชาลง กทาไดโดยลดแรงขบ หรอ

ผอนเครองยนตใหเบาลง (ลดปรมาณนามน)

2. แรงตาน (DRAG) คอ เปนแรงทมการกระทาตรงกนขาม กบแรงทขบเคลอน (THRUST)

นกคอแรงเสยดทานของอากาศ ทผานสวนตางๆ ของเครองบน แรงตานเกดจากการกระทบของ

อากาศตอพนผวเครองบน กอใหเกดการเสยดทานบนพนผวเครองบน

3. แรงยก (LIFT) เกดขนโดยความกดอากาศตา ทเกดขนบนพนผวดานบนของปก เมอ

เปรยบเทยบกบความกดอากาศทเกดขนทพนผวดานลางของปก หรอแรงยกกคอ แรงทเกดขนบน

พนผวดานบนของปก นอยกวา แรงทเกดขนทพนผวดานลางของปก ทาใหเกดแรงยกขนดานบนท

ปกของเครองบน

ภาพท 3.10 แสดงลกษณะของลมใตปกเครองบน

Page 48: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

33

ลกษณะรปรางของปกเครองบน ถกออกแบบมาใหอากาศทพดไหลผานดานบนของปก จะม

ระยะทอากาศตองเดนทางมากกวา จงทาใหไหลผานเรวกวาดานลาง ทาใหเกดความกดอากาศตา

(ตามรป) จงทาใหปกถกยกขนแรงยก เปนแรงทกระทาตรงกนขามกบน าหนก หรอแรงดงดดของ

โลก

Airfoil หมายถง พนผวของเครองบน ซงชวยใหเกดแรงทางดานแอรโรไดนามค

มการเคลอนทของอากาศผานพนผว ปกกจะสรางแรงยกเมอมอากาศไหลผานเทานน สวนของ

Airfoil มสวนประกอบดงตอไปน

- ชายปกหนา (Leading Edge)

- ชายปกหลง (Trailing Edge)

- เสนสมมตตดผานดานทางขางของผวปก (Chord line)

- พนผวปก (Camber)

- ทศทางสมพนธของอากาศ (Relative Wind)

- มมปะทะ (Angle of attack)

ภาพท 3.11 แสดง Asymetrical Airfoil

4. แรงถวง (WEIGHT) เปนแรงซงเกดตรงกนขามกบแรงยก แรงถวงเกดจากแรงดงดดของ

โลกกระทาตอตวเครองบน นกบน ลกเรอ ผโดยสาร สป.3 และสนคาของทงหมดทอยบน

Page 49: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

34

เครองบน นนกคอนาหนกทงหมดของเครองบนนนเอง

ภาพท 3.12 แสดงแนวแกนของเครองบน

บทสรป

หลกการขนสงทางอากาศเปนสงทจาเปนตองทาความเขาใจ เพอใชในการวางแผนการนา

สนคาขนเครองบนไดอยางปลอดภย รวมทงยงทาใหสามารถเขาใจถงหลกการตางๆ ในการบนได

มากยงขนดวย

แบบฝกผดทายบท

1. ใหอธบายความเปนมาของการขนสงทางอากาศโดยยอ

2. การขนสงทางอากาศมขอดขอเสยอยางไรบาง

3. เค รองบนทจะบนไปในอากาศไดน น จะตองมหลกและทฤษฎการบนในอากาศ

ประกอบดวยแรง 4 แรง คออะไรบาง

เอกสารอางอง

การเดนอากาศและการขนสงทางอากาศ, [Online] available URL:

http://www.thaitrucknavigator.org/, (31 กรกฎาคม, 2561)

นพนธ ระวยน. 2553. การขนสงสนคาและพสดภณฑทางอากาศ. โครงการสวนดสต

กราฟฟคไซท 1.

ศพฤฒ ถาวรยตการต. 2008. การขนสงทางอากาศ และมาตรการทเกยวของ

(Air Transport Industry and Regulations). NTMs in Focus. Volume 1 issue 3, October

2008.

Page 50: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

35

แผนบรหารการสอนประจาบทท 4

เนอหาประจาบท

บทท 4 การวางแผนการบรรทกสนคา

1. สวนประกอบของเครองบน

2. สงอานวยความสะดวกระหวางเสนทาง

3. ลกษณะของเครองบนทใชงานโดยทวไป

4. การวางแผนการบรรทกแบบสากล

5. การคานวณหาตาแหนงสนคาใหเครองอยในสภาพสมดล

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. อธบายสวนประกอบของเครองบนได

2. อธบายสงอานวยความสะดวกระหวางเสนทางได

3. อธบายลกษณะของเครองบนทใชงานโดยทวไปได

4. อธบายการวางแผนการบรรทกแบบสากลได

5. อธบายการคานวณหาตาแหนงสนคาใหเครองอยในสภาพสมดลได

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจาบท

1. วธสอน

1.1 วธสอนแบบบรรยาย

1.2 วธสอนแบบอภปราย

1.3 วธสอนแบบแบงกลมทากจกรรม

1.4 วธสอนแบบเนนการเรยนรดวยตนเอง

2. กจกรรมการเรยนการสอน

2.1 กจกรรมกอนเรยน ผเรยนศกษาบทเรยนบทท 4

2.2 กจกรรมในหองเรยน มดงตอไปน

2.2.1 ผสอนปฐมนเทศรายวชา โดยการอธบายแผนการจดการเรยนการ

สอนตลอดจนกจกรรมตางๆ ตามแผนบรหารการสอนประจาบท

2.2.2 นาภาพเครองบนและการบรการตางๆ ในดานการวางแผนการ

บรรทกสนคาใหผเรยนสงเกต แลวตงคาถามเพอบรรยายเขาสเนอหาทตองการ โดยการใชสอการ

สอนประกอบ

2.2.3 ผสอนบรรยายเนอหาบทท 4 และมกจกรรมพรอมยกตวอยาง

ประกอบ ถาม-ตอบจากบทเรยน

Page 51: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

36

2.2.4 แบงกลมอภปราย ผสอนนาอภปรายสการสรปดวยคาถามเกยวกบ

การเลอกซอผลตภณฑหรอบรการทแตกตางกน

2.2.5 ใหผเรยนศกษาเนอหาจากชดการสอน หนงสอ ตารา เอกสาร

เพมเตม แลวสรปดวยคาพดของตนเองแบบบรรยาย

2.3 กจกรรมหลงเรยน ผเรยนทบทวนเนอหาทไดเรยนในบทท 4 โดยใชคาถามจาก

คาถามทบทวนทายบท ตลอดจนการศกษาบทตอไปลวงหนาหนงสปดาห

2.4 ใหผ เ รยนสบคนขอมลจากแหลงเรยนรตางๆ เชน หองสมดหรอสอ

อเลกทรอนกสตางๆ

สอการเรยนการสอนประจาบท

1. ภาพเครองบนและลกษณะขององคประกอบเสนทางการบน

2. ชดการสอนเรอง ความรพนฐานเกยวกบการตลาด

3. หนงสอ ตารา และเอกสารทเกยวของ

4. PowerPoint เรอง ความรพนฐานเกยวกบการตลาด

การวดผลและการประเมนผลประจาบท

1. สงเกตจากการตอบคาถามและตงคาถาม

2. สงเกตการณอภปรายรวมกนขณะทางานกลม

3. สงเกตบทบาทหวหนาและสมาชกในการทางานเปนกลม

4. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการทากจกรรม และคณภาพของ

ผลงาน

5. ความเขาใจและความถกตองในการทาคาถามทบทวน

Page 52: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

37

บทท 4

การวางแผนการบรรทกสนคา

บทนา

การขนสงสนคาทางเครองบนเปนการขนสงทตองใหความใสใจและระมดระวงมากกวา

การขนสงชนดอน เนองเครองบนจะไมสามารถรบสนคาไดมากเหมอนการขนสงชนดอน การ

จดการกบนาหนก และความปลอดภย ถอไดวามความสาคญเปนอยางมาก ซงการจดวางสนคากจะ

มขอปฏบตตางๆ อยางเครงครด ซงผทอยหนางานจาเปนตองใหความใสใจเปนอยางมาก เพอ

สามารถปฏบตใหไดตามหลกสากล

สวนปรกอบของเครองบน

แบงสวนใหญๆได 2 สวน คอ

1. ชดเครองยนต (Power plant)

ภาพท 4.1 แสดงชดเครองยนต

2. ตวเครองบน (Structure)

ภาพท 4.2 แสดงตวเครองบน

Page 53: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

38

ตวเครองบน มสวนประกอบทสาคญ 4 สวน

1. ลาตว (fuselage)

2. ปก (Wing)

3. ชดพวงหาง (Empennage)

4. ฐานลาง (Landing Gear)

สงอานวยความสะดวกระหวางเสนทางบน

1. เสนทางบน เปนเสนสมมตขนในอากาศโดย จนท. ทเกยวของเปนผกาหนด

2. อตนยมวทยาการบน เปนการตรวจสอบดนฟาอากาศเพอใหการบนดาเนนไปดวยความ

ปลอดภย

3. โทรคมนาคมการบน เปนการตดตอสอสารการบนจดถงจด บนอากาศยานพนดน

4. บรการควบคมการจราจรทางอากาศ เปนการใหการบรการควบคมอากาศยานทดาเนนการ

บนอยโดยม หอบงคบการบนททาอากาศยานเปนผควบคมทอยในรศมควบคมของทาอากาศยาน

และศนยควบคมการจราจรทางอากาศยานทบนอยในอากาศปองกนมใหชนกน

เครองบนทใชงานโดยทวไป

แบงออกตามความมงหมายในการใช ม 3 ประเภท คอ

1. อากาศยานขนสง (TRANSPORT AIRCRAFT) เปนอากาศทมงหมายใชขนสงผโดยสาร

หรอสนคาอากาศยานแบบนมความสาคญมากตอกจการบนพลเรอนแบงออกเปน 2 แบบใหญๆคอ

1. เครองบนโดยสาร

2. เครองบนบรรทกสนคา

2. อากาศยานบรการทางอากาศ (AERIAL SERVICE) เปนอากาศยานทใชประโยชนในการ

บรการ เชน โครงการชลประทาน , โครงการฝนหลวง , การบนโฆษณาทางอากาศ , โครงการ

สารวจพนททางเกษตร , การบนถายภาพทางอากาศ เปนตน

3. อากาศสวนตว (PRIVATE AIRCRAFT)เปนอากาศยานทรฐสนบสนนใหเอกชนมไวใช

เปนสวนบคคลสามารถบนไปลงยงสนามบนตางๆได โดยผขบขจะตองปฏบตตามระเบยบ การบน

ตามทรฐบาลกาหนด

การวางแผนการบรรทกแบบสากล

1. ใชพนทบรรทกใหมากทสด โดยคานงถงความปลอดภยและโครงสราง

2. ใชเวลาในการบรรทกนอย โดยการเตรยมเครองมอยกขนใหพรอม

Page 54: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

39

3. วางแผนการบรรทกลวงหนา โดยแบงระวางบรรทกออกเปน 2 สวนใหญๆ คอ ดานหนา

ของปก และดานหลงของปก แบงชนดของการบรรทกเปน 2 แบบ 3. 1 บรรทกทละชนกบพนหองเกบสงของแลวใชตาขายรด

3.2 บรรทกบนอปกรณสวนควบ ม 3 ชนด

1. แผน PALLET

2. ต CONTAINER

3. ลง IGLOO

การปฏบตในการวางแผนการบรรทกเบองตน 7 ประการ

1. การรวบรวมพสดเพอใชในการตดสนใจถงปญหาการระวางบรรทก

2. คดเลอกพสดทจะสละทงได

3. จดตาแหนงวาง เพอความสมดลและการสละทง

4. คานวณหาจดสมดลของวตถ

5. เตรยมเครองมอชวยการบรรทก เชน รถฟอรคลฟ

6. พจารณาใชแทนรองรบกระจายนาหนก

7. พจารณาใชชนดและจานวนเครองมอยดตรง

แทนรองรบนาหนกบรรทก มประโยชนดงน

1. เพอปองกนพนหองบรรทกชารด

2. เพอความสะดวกรวดเรวในการเคลอนยายพสด

3. เพอลดการขดลากทเกดขนกบพนหองบรรทก

แบงเปนชนดตางๆดงน

1. แผนกระดานสน (PLANK SHORING)

2. แผนกระดานซอนไขวเพมฐานกวางขน (BRIDQE SHORING)

3. แผนกระดานยางรองรบการเคลอนท (PARKING SHORING)

4. สะพานลกกลง (ROLLING AND SKID SHORING)

5. แผนรองรบพสด (CARGO PALLET)

Page 55: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

40

กฏแหงความปลอดภยในการบรรทก

1. เตรยมหมอดบเพลง ในขณะบรรทก ยานพาหนะ

2. ใชอปกรณไฟฟาใหนอยทสด อาจเปนสาเหตการเกดไฟไหม

3. การระบายอากาศ เปดประตของเครองบน ใหหมด

4. ผาเชดนามนหกหามเอาไวในเครองบนอาจทาใหไฟไหมได

5. ตรวจเชคหามลอยานพาหนะใหดกอนขนบรรทก

6. จากดความเรวยานพาหนะขณะบรรทก

7. การจอดยานพาหนะใน อ. ใสเกยรตาสด ดงเบรกมอปดสวทกยแจ และพลขบจะตอง

อยในรถจนกวาจะยดตรงเสรจ

8. การบรรทก PALLET จะตองปะคองใหเขาลองพอด

9. การบรรทกทวไป ใหบรรทกตามหลกเกณฑ

10. พสดอนตรายควรวางไวใกลประต

11. เมอจอดยานพาหนะควรมไมรองลอ

12. หามใชเครองมอชวยบรรทกเกนขดจากด

13. ระมดระวงปองกนมใหพสดเสยหายระหวางการบรรทก

14. การใชลอกไฟฟาในเครองบนใหใชกบสงของทหนกและไมเกนขดความสามารถ

อากาศยานทใชในการบรรทก

1. ลกษณะโครงสราง ปกตดลาตว สภาพเหมาะกบภารกจหรอไมเพราะใชบรรทกได

เฉพาะภายในเทานน ปกหมนบรรทกไดท งภายนอกและภายในเหมาะกบสมภาระจานวนนอย ,

ระยะทางใกลๆ บรรทกภายนอกแลวตองใชเจาหนาทเฉพาะ

2. จานวนเครองบน คดความพรอมการใชงาน 75% อก 25% ซอมบารงและใชงาน

3. ขอมลความสามารถของเครองบน เชน รศมทาการบน อตราความเรว ความ

สนเปลองเชอเพลง ปจจยแรง G นน.มลฐาน นน.ปฏบตการ นน.อากาศยานพรอมบรรทก พกด

อตราบรรทก ขนาดหองบรรทก สงอานวยความสะดวก การบรรทก ยดตรง จดศนยถวงของ

เครองบน

สงอานวยความสะดวกในการยกขนสมภาระและเจาหนาท

1. รถยกขนฟอกลฟ ชวยเคลอนยายสมภาระ หนก 2,000-10,000ปอนด มแบบยางตน

และสบลม

2. รอกไฟฟา ดงพสด เขาสพนหองบรรทก

3. ตะเฆ ชางเคลอนยายสมภาระไมเกน 2,000 lb

Page 56: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

41

4. ประตดานทายอากาศยาน ใชขนขน-ลง รบ นน.ได 2,500-8,000 lb

5. สะพานลอเลอนสมภาระ ขนสมภาระไดงายขน

6. แมแรงชวยรองรบประตดานทาย ใหขนานกบพน

7. แรมชวย ใชเปนสะพานตอ ตอระหวางพนดนกบแรม

8. อนๆ เชน รถเขน 4 ลอ , 2 ลอ รบ นน.ได 1,000 ปอนด

การบรรทก

ตองไมใหนาหนกเกน และจดวางพสดใหอยในตาแหนงทถกตอง เพอใหจดศนยถวง

ของอากาศยานอยในสภาพสมดล บนไดโดยปลอดภย โดยการจดทาลาดบการบรรทก อยางม

ขนตอนถกตอง

การบรรทกสมภาระในอากาศยานใหเกดความปลอดภย

ควรทาความเขาใจในสงตอไปน

1. เสนขอมลทอางถง คอเสนตรงจากทางดงตดกบเสนทางระดบ ทวดไปตาม

แนวทางยาวของอากาศยานกาหนดขนโดยผออกแบบสราง

2. จดขอมลทอางถง คอ จดเรมตนของเสนขอมลทอางถง เรมจากศนยกาหนดใหอย

ตรงจมกของอากาศยาน

3. หมายเลขตาบลบรรทก คอ หมายเลขบอกระยะยาวทอยบนเสนขอมลทอางถง

4. แขน คอ ระยะทางจากจดหมนทสมมตขนถงจดศนยถวงของวตถ

5. แรงหมน คอ ผลคณของนาหนกศนยแขนมหนวยเปน นว - ปอนด

6. จดศนยถวง (CG) คอ จดๆหนงของวตถทเรายกหรอแขวนพนพนแลว จะทาให

วตถนนอยในสภาพสมดลไมเอยงหรอพลกในเครองบน

7. นาหนกตวเปลา คอ นน. ตวเปลาของเครองบนโดยไมรวมอปกรณใดๆทงสน

8. นาหนกมลบาน คอ นน.ตวเปลาของเครองบนพรอมอปกรณตดตงประจาและ

นามนทคางอยตามทอทางตางๆในการทดลองเครอง

9. นาหนกปฏบตการ คอ นน.มลฐาน รวมกบ นาหนกของพนกงาน,มนหลอลน และ

นาหนกของอปกรณพเศษ

10. นาหนกอากาศยานพรอมบรรทก คอ นน.มลฐาน รวมกบ นน.ของกปตนและ

ลกเรอ นามนหลอลน อปกรณพเศษและ นน.นามนเชอเพลง

11. นาหนกพกดอตราบรรทก คอ นน. สมภาระและนาหนกสงสด ซงยอมให

บรรทกในอากาศยานไดโดยกาหนดไวในคมออากาศยาน

Page 57: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

42

12. นาหนกบรรทก คอ ผลรวมของ นน. สมภาระและสงสดทบรรทกไปใน

เครองบนลาน

13. นาหนกรวมสงสด คอ นน. อากาศยานพรอมบรรทก รวมกบ นน.พกดอตรา

บรรทก

14. นาหนกบรรทกทงสน คอ นน. อากาศยานพรอมบรรทก รวมกบ นน.บรรทก

15. นาหนกรวมทงสนเมอลงสพน คอ นน.บรรทกทงสน ลบดวนความสนเปลอง

ของนามนเชอเพลงของเครองบนใชหมดไปในระหวางการบน

หลกการของนาหนกและสมดลในการบรรทกบนเครองบน

1. เมอใส นน.เขาไปในเครองหรอ ทงออกไปจะทาใหจดศนยถวง ของเครองบน

เปลยนแปลงตองไมเกนระยะจากดทกาหนดไว

2. นน.ทเพมเขาไปทางขางหนาของศนยถวยของเครองบน จะทาใหศนยถวงของ

เครองบนเลอนไปดานหนาดวย

3. นาหนกทเอาออกไปจากทางหลงของ CG. อ. จะทาใหศนยถวยของเครองบน

เลอนไปดานหนาดวย

4. นาหนกทเพมเขาไปทางขางหลงของศนยถวงจะทาใหศนยถวงของเครองบน

เลอนไปดานหลงดวย

5. นาหนกจานวนนอยทเลอนไปเปนระยะทางยาวจะมผลกบการเลอนของจด

ศนยถวยของเครองบน มากกวาระยะสน

การบรรทกใหเกดความปลอดภย

ควรพจารณาดงตอไปน

1. ขอมลตางๆ ทนามาพจารณาในการวางแผนบรรทก

2. กฎและความปลอดภยในการบรรทก

3. การวางสงบรรทกในอากาศยานใหเกดความปลอดภย

บทสรป

การบรรทกสนคาบนเครองบน ผวางแผนจาเปนตองปฏบตตามกฎและความปลอดภยใน

การบรรทก โดยเฉพาะถาเปนเทยวบนทมผโดยสารเตมเครอง ผวางแผนจาเปนตองใหกระเปาของ

ผโดยสารไปกอน ซงบางครงกมความจาเปนตองตดสนใจไมเอาสนคาบางสวนไป แตอยางไรกตาม

Page 58: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

43

การวางแผนบรรทกทด จะทาใหสามารถบรรทกสนคาไดเพมมากขน และเปนการใชทรพยากรใน

การขนสงไดอยางคมคามากทสด

แบบฝกผดทายบท

1. สวนประกอบของเครองบนมอะไรบาง

2. สงอานวยความสะดวกระหวางเสนทางบนมอะไรบาง

3. การวางแผนการบรรทกแบบสากลมหลกการอยางไร

เอกสารอางอง

นพนธ ระวยน. 2553. การขนสงสนคาและพสดภณฑทางอากาศ. โครงการสวนดสต

กราฟฟคไซท 1.

พรนพ พกกะพนธ. 2548. ธรกจการบน (Airline business). กรงเทพฯ : โรงพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศพฤฒ ถาวรยตการต. 2008. การขนสงทางอากาศ และมาตรการทเกยวของ (Air Transport Industry

and Regulations). NTMs in Focus. Volume 1 issue 3, October 2008.

สมยศ วฒนากมลชย. 2557. ธรกจสายการบน (Airline Business). ปทมธาน :

มหาวทยาลยกรงเทพ.

Page 59: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

44

แผนบรหารการสอนประจาบทท 5

เนอหาประจาบท

บทท 5 ประเภทของสนคาทางอากาศ

1. ประเภทของสนคาทางอากาศ

2. ตวอยางของสนคาทตองการดแลเปนพเศษ

3. ตวอยางของรหสทใชในการระบประเภทของสนคาทขนสง

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. อธบายประเภทของสนคาทางอากาศได

2. อธบายตวอยางของสนคาทตองการดแลเปนพเศษได

3. สามารถตวอยางของรหสทใชในการระบประเภทของสนคาทขนสงได

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจาบท

1. วธสอน

1.1 วธสอนแบบบรรยาย

1.2 วธสอนแบบอภปราย

1.3 วธสอนแบบแบงกลมทากจกรรม

1.4 วธสอนแบบเนนการเรยนรดวยตนเอง

2. กจกรรมการเรยนการสอน

2.1 กจกรรมกอนเรยน ผเรยนศกษาบทเรยนบทท 5

2.2 กจกรรมในหองเรยน มดงตอไปน

2.2.1 ผสอนปฐมนเทศรายวชา โดยการอธบายแผนการจดการเรยนการ

สอนตลอดจนกจกรรมตางๆ ตามแผนบรหารการสอนประจาบท

2.2.2 นาภาพเครองบนและการบรการตางๆ ในดานประเภทของสนคา

ทางอากาศใหผเรยนสงเกต แลวตงคาถามเพอบรรยายเขาสเนอหาทตองการ โดยการใชสอการสอน

ประกอบ

2.2.3 ผสอนบรรยายเนอหาบทท 5 และมกจกรรมพรอมยกตวอยาง

ประกอบ ถาม-ตอบจากบทเรยน

2.2.4 แบงกลมอภปราย ผสอนนาอภปรายสการสรปดวยคาถามเกยวกบ

การเลอกซอผลตภณฑหรอบรการทแตกตางกน

2.2.5 ใหผเรยนศกษาเนอหาจากชดการสอน หนงสอ ตารา เอกสาร

เพมเตม แลวสรปดวยคาพดของตนเองแบบบรรยาย

Page 60: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

45

2.3 กจกรรมหลงเรยน ผเรยนทบทวนเนอหาทไดเรยนในบทท 5 โดยใชคาถามจาก

คาถามทบทวนทายบท ตลอดจนการศกษาบทตอไปลวงหนาหนงสปดาห

2.4 ใหผ เ รยนสบคนขอมลจากแหลงเรยนรตางๆ เชน หองสมดหรอสอ

อเลกทรอนกสตางๆ

สอการเรยนการสอนประจาบท

1. ภาพเครองบนและลกษณะขององคประกอบเสนทางการบน

2. ชดการสอนเรอง ความรพนฐานเกยวกบการตลาด

3. หนงสอ ตารา และเอกสารทเกยวของ

4. PowerPoint เรอง ความรพนฐานเกยวกบการตลาด

การวดผลและการประเมนผลประจาบท

1. สงเกตจากการตอบคาถามและตงคาถาม

2. สงเกตการณอภปรายรวมกนขณะทางานกลม

3. สงเกตบทบาทหวหนาและสมาชกในการทางานเปนกลม

4. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการทากจกรรม และคณภาพของ

ผลงาน

5. ความเขาใจและความถกตองในการทาคาถามทบทวน

Page 61: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

46

บทท 5

ประเภทของสนคาทางอากาศ

บทนา

คนสวนใหญมกเขาใจวา สงของทกชนดทจดสงทางอากาศจดเปนสนคาทางอากาศ แตใน

ความเปนจรง กระเปา และสมภาระของผโดยสาร ทขนสงภายใตเงอนไขของบตรโดยสาร และ

ไปรษณยภณฑทวไป ไมไดจดเปนสนคาทางอากาศ

ประเภทของสนคาทางอากาศ (Classification of Cargo)

สนคาทางอากาศ สามารถแบงไดเปน 4 ประเภทหลก ไดแก

1. สนคาทวไป (General Cargo)

2. สนคาทตองการการดเเลเปนพเศษ (Special Cargo)

3. สนคาของบรษทสายการบนเเละพนกงาน (Service Cargo)

4. สนคาเเละไปรษณยภณฑทางการทต (Diplomatic Cargo and Mail)

ตวอยางของสนคาทตองการดแลเปนพเศษ

1. สนคาอนตราย (Dangerous Goods) เชน สารเคม เชน กรด และวตถไวไฟ เปนตน

United Nations Committee of Experts on the Transport of Dangerous Goods จาแนกสารท

เปนอนตรายและเปนเหตใหถงแกความตายไดหรอกอให เกดความพนาศเสยหาย ออกเปน 9

ประเภท (UN-Class) ตามลกษณะทกอใหเกดอนตรายหรอความเสยงในการเกดอนตราย ดงน

ประเภท 1 - ระเบดได (Explosives) สารระเบดได หมายถง ของแขงหรอของเหลว หรอ

สารผสมทสามารถเกดปฏกรยาทางเคมดวยตวมนเองทาใหเกดกาซทม ความดนและความรอนอยาง

รวดเรว กอใหเกดการระเบดสรางความเสยหายแกบรเวณโดยรอบได ซงรวมถงสารทใชทาดอกไม

เพลง และสงของทระเบดไดดวย

ประเภท 2 - กาซ (Gases) กาซ หมายถง สารทอณหภม 50 องศาเซลเซยส มความดนไอ

มากกวา 300 กโลปาสกาล หรอมสภาพเปนกาซอยางสมบรณทอณหภม 20 องศาเซลเซยส และม

ความดน 101.3 กโลปาสกาล ไดแก กาซอด กาซพษ กาซในสภาพของเหลว กาซในสภาพของเหลว

อณหภมตา และรวมถงกาซทละลายในสารละลายภายใตความดน เมอเกดการรวไหลสามารถ

กอใหเกดอนตรายจากการลกตดไฟ และ/หรอเปนพษ และแทนทออกซเจนในอากาศ

Page 62: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

47

ประเภทท 3 - ของเหลวไวไฟ (Flammable Liquid) ของเหลวไวไฟ หมายถง ของเหลว

หรอของเหลวผสมทมจดวาบไฟ (Flash Point) ไมเกน 60.5 องศาเซลเซยสจากการทดสอบดวยวธ

ถวยปด (Closed-cup Test) หรอไมเกน 65.6 องศาเซลเซยสจากการทดสอบดวยวธถวยเปด

(Opened-cup Test) ไอของเหลวไวไฟพรอมลกตดไฟเมอมแหลงประกายไฟ ตวอยางเชน อะซโตน

นามนเชอเพลง ทนเนอร เปนตน

ประเภทท 4 – ของแขงไวไฟ (Flammable Solids) สารทลกไหมไดเอง และสารทสมผส

กบนาแลวใหกาซไวไฟ ตวอยางเชน กามะถน ฟอสฟอรสแดง ไนโตรเซลลโลส เปนตน

ประเภทท 5 – สารออกซไดซและสารอนทรยเปอรออกไซด แบงเปน 2 กลมยอย คอ สาร

ออกซไดส (Oxidizing Substances) หมายถง ของแขง ของเหลวทตวของสารเองไมตดไฟ แตให

ออกซเจนซงชวยใหวตถอนเกดการลกไหม และอาจจะกอใหเกดไฟเมอสมผสกบสารทลกไหมและ

เกดการระเบดอยางรนแรง ตวอยางเชน แคลเซยมไฮโปคลอไรท โซเดยมเปอรออกไซด โซเดยม

คลอเรต เปนตน และ สารอนทรยเปอรออกไซด (Organic Peroxides) หมายถง ของแขง หรอ

ของเหลวทมโครงสรางออกซเจนสองอะตอม -O-O- และชวยในการเผาสารทลกไหม หรอทา

ปฏกรยากบสารอนแลวกอใหเกดอนตรายได หรอเมอไดรบความรอนหรอลกไหมแลวภาชนะบรรจ

สารนอาจระเบดได ตวอยางเชน อะซโตนเปอรออกไซด เปนตน

ประเภทท 6 – สารพษและสารตเชอ แบงเปน 2 กลมยอย คอ 1) สารพษ (Toxic

Substances) หมายถง ของแขง หรอของเหลวทสามารถทาใหเสยชวตหรอบาดเจบรนแรงตอสขภาพ

ของคน หากกลน สดดมหรอหายใจรบสารนเขาไป หรอเมอสารนไดรบความรอนหรอลกไหมจะ

ปลอยกาซพษ ตวอยางเชน โซเดยมไซยาไนด กลมสารกาจดแมลงศตรพชและสตว เปนตน และ 2)

สารตดเชอ (Infectious Substances) หมายถง สารทมเชอโรคปนเปอน หรอสารทมตวอยางการ

ตรวจสอบของพยาธสภาพปนเปอนทเปนสาเหตของการ เกดโรคในสตวและคน ตวอยางเชน

แบคทเรยเพาะเชอ เปนตน

ประเภทท 7 – วสดกมมนตรงส วสดกมมนตรงส (Radioactive Materials) หมายถง วสด

ทสามารถแผรงสทมองไมเหนอยางตอเนองมากกวา 0.002 ไมโครครตอกรม ตวอยางเชน โมนา

ไซด ยเรเนยม โคบอลต-60 เปนตน

ประเภทท 8 – สารกดกรอน สารกดกรอน (Corrosive Substances) หมายถง ของแขง หรอ

ของเหลวซงโดยปฏกรยาเคมมฤทธกดกรอนทาความเสยหายตอเนอเยอ ของสงมชวตอยางรนแรง

หรอทาลายสนคา/ยานพาหนะททาการขนสงเมอเกดการรวไหลของสาร ไอระเหยของสารประเภท

นบางชนดกอใหเกดการระคายเคองตอจมกและตา ตวอยางเชนกรดเกลอ กรดกามะถน โซเดยมไฮ

ดรอกไซด เปนตน

ประเภทท 9 – วสดอนตรายเบดเตลด วสดอนตรายเบดเตลด (Miscellaneous Dangerous

Substances and Articles) หมายถง สารหรอสงของทในขณะขนสงเปนสารอนตรายซงไมจดอยใน

Page 63: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

48

ประเภทท 1 ถงประเภทท 8 ตวอยางเชน ปยแอมโมเนยมไนเตรต เปนตน และใหรวมถงสารทตอง

ควบคมใหมอณหภมไมตากวา 100 องศาเซลเซยสในสภาพของเหลว หรอมอณหภมไมตากวา 240

องศาเซลเซยสในสภาพของแขงในระหวางการขนสง (กรมควบคมมลพษ. คมอการจดทา

แผนปฏบตการฉกเฉนจากสารเคมระดบจงหวด (Hazardous Materials Emergency Planning

Guide), พฤษภาคม 2545)

รปท 5.1 สนคาอนตราย (Dangerous Goods) 9 ประเภท

(http://blogqpot.com/images/dgr%20colorado)

Page 64: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

49

3ตารางท 5.1 แสดงสญลกษณ สงบงชอนตราย และประเภทความเปนอนตราย

http://www.thailandindustry.com/ex_uploads/f3477bf318adf745a09d57c587c59185.jpg

2. สนคาทแตกหกงาย (Fragile Cargo) เชน แกว กระจก และภาพวาด

สนคาแตกหกงาย หมายถง สนคาทมลกษณะบอบบาง เปราะ หรอแตกหกเสยหายงายหาก

เกดการกระทบ กระแทก ถกทบ หรอตกในระหวางททาการขนสง ไดแก เครองแกว เคองปนดนเผา

เครองลายคราม เปนตน การขนสงจะตองบรรจในหบหอทแขงแรง เชน ลงไม และควรเปนหบหอ

ใหมหากเคยใชแลวตองอยในสภาพทดแขงแรง หบหอของสนคาแตกหกงายจะตองตดปาย “ของ

แตกหกงาย” และปาย “ตงตาม”

Page 65: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

50

รปท 5.2 fragile cargo label

(http://image.shutterstock.com/z/stock-vector-vector-shipping-label-110758823.jpg)

3. สนคาทมนาหนกมากและสนคาขนาดใหญ (Heavy/Outsized Cargo: HEA, BIG)

สนคาหนก หมายถง สนคาทมน าหนกตงแต 150 กโลกรมขนไปตอหนงหบสนคาขนาด

ใหญ หมายถง สนคาทมขนาดกวางหรอยาวเกนขนาดของแผนบรรทกสนคา 88"x125",96x125"

หรอมขนาดทยากยากตอการจดบรรทกในเครองบน แบบลาตวแคบ สนคาน าหนกมากและสนคา

ขนาดใหญจะตองไดรบการยนยนการทาสารองระวาง บรรรทกกอนการรบขนสงทกครง เชน

รถยนต หรอ อะไหลของเครองจกรขนาดใหญ โดยทวไปสายการบนจะจดสนคาทมน าหนกตอชน/

กลองมากกวา 150 กโลกรม เปนตน

4. ศพ หรอ อฐ (Human Remains: HUM) การรบขนสงศพมนษยจะตองมเอกสาร “ใบ

มรณะบตร” (Death Certificate) ของผเสยชวตมาแสดงตอบรษทสายการบน การขนสงศพทยง

ไมไดประกอบพธฌาปนกจ ผสงจะตองแสดงใบรบรองการดองศพ (Embalming Certificate) และ

จะตองจดหาโลงศพทปองกนการรวซมของของเหลวตางๆ โดยทวไปมกจะใชโลงศพชนในททา

จากตะกว และวางลงในโลงศพไมอกชน คลมดวยผาใบเพอไมใหเปนทสงเกต

สาหรบการขนอฐ ผขนสงจะตองบรรจอฐในโกศขนาดเลก (Um) โดยตองมใบรบรองการ

ฌาปนกจ (Cremation Certificate) เพอยนยนวาสงทอยในโกศเปนอฐ

Page 66: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

51

5. สตวมชวต (Live Animals: AVI) เชน สตวเลยง ผทตองการขนสงสตวมชวต จะตอง

ปฎบตตามระเบยบวาดวยการขนสงสตวมชวต ภายใตเงอนไขดงน

5.1) สขภาพของสตวจะตองไมปวยหรอปวยหรอเปนโรค ตองไดรบการดเเล

ระหวางการขนสงเปนอยางด เเละหามรบขนสงสตวทกาลงทองแก

5.2) กรงทใชขนสงสตวตองเหมาะสมกบชนดของสตวนนๆ ตองสะอาดและกน

นา รวซม ตลอดจนงายตอการขนถายพรอมทงตดปาย “สตวมชวต”

5.3) อาหารทนามาเพอเลยงดสตวจะตองรวมอยในนาหนกทใชคดคาระวางสนคา

5.4) การขนสงสตวมชวตจะตองมการสารองระวางบรรทกไวลวงหนา ตลอด

เสนทางบน

5.5) สตวมชวตจะนามารวมกบสนคาอนๆ ภายใตใบตราสงสนคาชดเดยวกนไมได

5.6) การขนสงสตวมชวตจะตองม “ใบตรวจสขภาพสตว” “ใบสาแดงสตวมชวต”

และใบอนญาตอนๆ สาหรบสตวบางประเภทตามทระบไวในระเบยบวาดวยการขนสงสตวมชวต

รปท 5.3 Live Animals: AVI label

(https://www.united.com/web/en-US/img/travel/label_291x397.jpg)

Page 67: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

52

รปท 5.4 Typical rigid plastic dog container

(http://www.airlinkcargo.co.za/images/dog_container.jpg)

6. สนคาทมปฎกรยาตอสนามแมเหลก (Magnetized Material: MAG) หมายถงสนคาท

คณสมบตสามารถเกดสนามแมเหลกซงมผล ตอระบบนารองของเครองบน เชน เขมทศ เรดาร โดย

หบหอของสนคาแมเหลกจะตองตดปาย "สนคาแมเหลก" ดวย

7. สนคาทเนาเสยได (Perishable Cargo: PER) หมายถงสนคาทงายตอการเนาเปอย หรอบด

เนาไดงาย เชน ผลตภณฑจากนม เนอสตว ปลาสด พช ผกเเละผลไม เปนตน การรบขนสงสนคา

ประเภทนจะตองมการเตรยมการลวงหนาเเละมทาสารองระวางบรรทกตลอดเสนทางบนเเตละหบ

หอของสนคาของสดเสยงายจะตองตดปาย "ของสดเสยงาย" เเละปาย "ตงตามลกศร

8. สนคาทมมลคาสง (Valuable Cargo: VAL) หมายถง สนคาทมลกษณะดงตอไปน

8.1) สนคาทมการประเมนราคาเพอการขนสงเกน 1,000 ดอลลารสหรฐ ตอน าหนกรวม

1 กโลกรม

8.2) ทองคาหรอทองคาขาว ทงทหลอมแลวหรอยงไมไดหลอม ในรปแบบตางๆ

8.3) ธนบตรตวเงน เชคเดนทาง ใบหน ใบก ดวงตราไปรษณยและบตรเครดต

8.4) อญมณมคา ไดแก เพชร ทบทม มรกต พลอยไพลน มกดา ไขมกและไขมกเลยง

8.5) เครองประดบททาดวยอญมณมคา

การรบสนคามคาตองมการควบคมดแลการขนสงอยางรดกมปลอดภยในทกขนตอน

และตองมการทาสารองระวางทกตลอดเสนทางบนไมควรมจดเปลยน เครองหรอถามกใหนอย

ทสดเเละหบหอของสนคามคาตองมนคงแขงแรง

Page 68: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

53

9. สนคาทเสยงตอการสญหาย (VUN) หมายถง สนคาทไมเขาขายสนคามคา แตมลกษณะ

เเละขนาดทเอออานวย หรอมราคาจงใจใหเกดการลกขโมยหยบฉวยไดงาย ไดเเก กลองถายรป

นาฬกาขอมอ เครองคดเลข เปนตน

10. สนคาทมนาเปนองคประกอบ WET) สนคาทมน าเปนองคประกอบตองมการบรรจหบ

หอเเละการจดบรรทกอยาง ระมดระวงเปนพเศษเพอปองกนนารวซมออกมาทาใหสนคาอนเสยหาย

หรอกดกรอนอปกรณบรรทกสนคาเเละหองบรรทกสนคาภายในทองเครองบน ใหเกดความ

เสยหายได โดยเฉพาะสนคาทมองคประกอบของน าเคม หรอเปนน าทออกมาจากสนคาประเภท

อาหารทะเล หบหอของสนคาประเภทน จงตองกนนารวซมไดอยางด ซงสวนใหญจะใชกลองโฟม

ตวอยางของรหสทใชในการระบประเภทของสนคาทขนสง

ตารางท 5.2 ตวอยางของรหสทใชในการระบประเภทของสนคาทขนสง (http://rusainee.blogspot.com/p/blog-page_1822.html)

รหส คาอธบายลกษณะของสนคาทขนสง

AVI สตวทยงมชวต

CAO สนคาอนตราย สามารถขนสงบนเครองบน สาหรบขนสงสนคา

โดยเฉพาะเทานน

COM ไปรษณยของบรษท

CSU อปกรณทใชเกยวกบอาหาร และอาหารในสวนทไมไดใชบนเครอง

DIP ไปรษณยของสถานทต

EAT อาหารสาหรบมนษย ยกเวน เนอสตว เนอปลา และอาหารทะเล

FIL ฟลมทยงไมไดลาง

FKT อปกรณทจาเปนสาหรบเครองบน (Flight Kit)

HEA สนคาทมนาหนกเกน 150 กโลกรมตอชน

HEG ไขทพรอมจะฟกเตมตว (Hatching Eggs)

HUM ศพทบรรจในโลงศพ

Page 69: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

54

ICE นาแขงแหง (คารบอนไดออกซแขง)

LHO อวยวะมนษย หรอ เลอดมนษย

NIL ไมมสนคา

PEF ดอกไม

PEM เนอสตว

PEP ผกและผลไม

PER สนคาทเนาเสยได ยกเวน เนอสตว เนอปลา อาหารทะเล ดอกไม ผก และ

ผลไม

PES อาหารทะเล

RFG กาซตดไฟ

RFL ของเหลวตดไฟ

RFS ของแขงตดไฟ

RFW อนตรายถาโดนความชน

RIS สารทตดเชอได

RMD สนคามพษประเภทอนๆ

SOC ทนงทมกระเปา สนคา หรอไปรษณยวางอย

VAL สนคามคา

WET การขนสงของเปยกชนทไมไดบรรจในตสนคาทสามารถเกบความชนได

XPS พสดภณฑขนาดเลกทมความสาคญ

Page 70: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

55

สรป

ประเภทของสนคาทางอากาศ สามารถแบงไดเปน 4 ประเภทหลก ไดแก 1) สนคาทวไป

2) สนคาทตองการการดเเลเปนพเศษ 3) สนคาของบรษทสายการบนเเละพนกงาน และ 4) สนคา

เเละไปรษณยภณฑทางการทต ซงกระเปา และสมภาระของผโดยสาร ทขนสงภายใตเงอนไขของ

บตรโดยสาร และไปรษณยภณฑทวไป ไมไดจดเปนสนคาทางอากาศ

สนคาทตองการดแลเปนพเศษ มทงหมด 10 ประเภท โดยท สนคาอนตราย เปนสนคาทม

ความสาคญเปนอนดบตนๆ ในการขนสงทางอากาศ โดย United Nations Committee of Experts on

the Transport of Dangerous Goods ไดจาแนกสารทเปนอนตรายและเปนเหตใหถงแกความตายได

หรอกอให เกดความพนาศเสยหาย ออกเปน 9 ประเภท (UN-Class) ตามลกษณะทกอใหเกด

อนตราย หรอความเสยงในการเกดอนตราย คอ 1) สารระเบดได 2) กาซ 3) ของเหลวไวไฟ 4)

ของแขงไวไฟ 5) สารออกซไดซและสารอนทรยเปอรออกไซด 6) สารพษและสารตเชอ 7) วสด

กมมนตรงส 8) สารกดกรอน 9) วสดอนตรายเบดเตลด

แบบฝกผดทายบท

1. กระเปา และสมภาระของผโดยสาร ทขนสงภายใตเงอนไขของบตรโดยสาร และไปรษณยภณฑ

ทวไป ถอเปนสนคาทางอากาศหรอไม

2. ประเภทของสนคาทางอากาศ มอะไรบาง

3. สนคาอนตราย คอ สนคาทมลกษณะเชนไร และมกประเภท

4. วสดอนตรายเบดเตลด หมายถง สารหรอสงของทมลกษณะเปนเชนไร

5. เงอนไขในการขนสงสตวมชวต จะตองปฎบตตามระเบยบวาดวยการขนสงสตวมชวตเชนไร

6. รหสทใชในการระบประเภทของสนคาทขนสง ตอไปนคอ สนคาทมลกษณะเปนเชนไร : DIP,

HUM, LHO, VAL และ WET

เอกสารอางอง

ศพฤฒ ถาวรยตการต. 2008. การขนสงทางอากาศ และมาตรการทเกยวของ (Air Transport Industry

and Regulations). NTMs in Focus. Volume 1 issue 3, October 2008.

Air Sea Guide (2009).

2013 Air Cargo Market Share by Airline Domicile, Boeing World Air Cargo Forecast Team

2014-2015.

ICAO. (2001). Air Traffic Service. ANNEX 11 to the Convention on International Civil Aviation,

(13ed), (International Civil Aviation Organization).

John G. Wensveen. 2011. Air Transportation A Management Perspective. 7th Edition.

England Ashgate.

Page 71: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

56

แผนบรหารการสอนประจาบทท 6

เนอหาประจาบท

บทท 6 การคดคาระวางในการขนสงทางอากาศ

1. ความหมายของคาระวาง

2. การคานวณคาระวาง

3. การชาระคาระวาง

4. คาใชจายในการขนสงทางอากาศ

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. อธบายความหมายของคาระวางได

2. อธบายการคานวณได

3. อธบายการชาระคาระวางได

4. อธบายคาใชจายในการขนสงทางอากาศได

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจาบท

1. วธสอน

1.1 วธสอนแบบบรรยาย

1.2 วธสอนแบบอภปราย

1.3 วธสอนแบบแบงกลมทากจกรรม

1.4 วธสอนแบบเนนการเรยนรดวยตนเอง

2. กจกรรมการเรยนการสอน

2.1 กจกรรมกอนเรยน ผเรยนศกษาบทเรยนบทท 6

2.2 กจกรรมในหองเรยน มดงตอไปน

2.2.1 ผสอนปฐมนเทศรายวชา โดยการอธบายแผนการจดการเรยนการ

สอนตลอดจนกจกรรมตางๆ ตามแผนบรหารการสอนประจาบท

2.2.2 นาภาพการคดคาระวางในการขนสงทางอากาศใหผเรยนสงเกต

แลวตงคาถามเพอบรรยายเขาสเนอหาทตองการ โดยการใชสอการสอนประกอบ

2.2.3 ผสอนบรรยายเนอหาบทท 6 และมกจกรรมพรอมยกตวอยาง

ประกอบ ถาม-ตอบจากบทเรยน

2.2.4 แบงกลมอภปราย ผสอนนาอภปรายสการสรปดวยคาถามเกยวกบ

การเลอกซอผลตภณฑหรอบรการทแตกตางกน

Page 72: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

57

2.2.5 ใหผเรยนศกษาเนอหาจากชดการสอน หนงสอ ตารา เอกสาร

เพมเตม แลวสรปดวยคาพดของตนเองแบบบรรยาย

2.3 กจกรรมหลงเรยน ผเรยนทบทวนเนอหาทไดเรยนในบทท 6 โดยใชคาถามจาก

คาถามทบทวนทายบท ตลอดจนการศกษาบทตอไปลวงหนาหนงสปดาห

2.4 ใหผ เ รยนสบคนขอมลจากแหลงเรยนรตางๆ เชน หองสมดหรอสอ

อเลกทรอนกสตางๆ

สอการเรยนการสอนประจาบท

1. ภาพระดบราคาคาระวางในระดบตางๆ

2. ชดการสอนเรอง ความรพนฐานเกยวกบการตลาด

3. หนงสอ ตารา และเอกสารทเกยวของ

4. PowerPoint เรอง ความรพนฐานเกยวกบการตลาด

การวดผลและการประเมนผลประจาบท

1. สงเกตจากการตอบคาถามและตงคาถาม

2. สงเกตการณอภปรายรวมกนขณะทางานกลม

3. สงเกตบทบาทหวหนาและสมาชกในการทางานเปนกลม

4. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการทากจกรรม และคณภาพของ

ผลงาน

5. ความเขาใจและความถกตองในการทาคาถามทบทวน

Page 73: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

58

บทท 6

การคดคาระวางในการขนสงทางอากาศ

บทนา

การขนสงทางอากาศเปนการขนสงทมตนทนสงมากทสดเมอเทยบกบการขนสงประเภท

อน ซงคาใชจายตางๆ ไดแก คาระวาง คาดาเนนการ คาน ามน คาภาษตางๆ เปนตน โดยคาใชจายท

สาคญทสดคอคาระวาง ซงแตละบรษทกจะมอตราคาระวางทตางๆ กน ขนอยกบลกษณะ ขนาดของ

สนคา และระดบในการขนสงสนคา

ความหมายของคาระวาง

“คาระวาง” คอคาขนสงสนคาทผสงหรอผรบสนคา จะตองชาระกอนทจะสงสนคา โดยอตรา

คาขนสง สนคาทางอากาศ แบงออกเปน 4 ประเภทดงน

1. Minimum Charge / อตราขนตา หมายถง ถาผลลพธของคาระวางตากวาอตราขนตา ตอง

ใชอตราขนตาในการคดคาระวาง

2. General Cargo Rates หมายถง อตราคาระวางสนคาทวไป แบงเปน 2 ประเภท

2.1 อตราปกต Normal Rates เปนอตราคาระวางของสนคาทมน าหนกตากวา 45 กก. แต

คาระวาง สงกวาอตราขนตา

2.2 อตราตามจานวนน าหนก Quantity Rates เปนอตราคาระวางสาหรบสนคาทมน าหนก

สงกวา 45 กก. ขนไปตามจานวนนาหนก Q45 , Q100 , Q250

ตวอยาง อตราคาระวางสนคาทวไป กรงเทพฯ-ฮองกง

อตราขนตา 700.00 บาท

อตราปกต 53.00 บาท/ ก.ก.

อตรา ตอนาหนก 40.00 บาท/ ก.ก.

3. Class Rate หมายถง อตราคาระวางสาหรบสนคาบางประเภท ทกาหนดไวสาหรบสนคา

บางประเภท ซงอาจจะถกกวาอตราคาระวางสาหรบสนคาทวไป แลวแตขอตกลงของสมาคมการ

บนระหวาง ประเทศและรฐบาลของสายการบน อตราคาระวางประเภทนจะกาหนดใหเพมหรอลด

เปนอตรารอยละเทา ของอตราปกต เชน สตวมชวต ของมคา สงพมพ กระเปาเดนทางของผโดยสาร

สงแบบสนคา ศพมนษย เปนตน

ตวอยาง อตราคาระวางสาหรบสนคาบางประเภท กรงเทพฯ–ฮองกง

สตวมชวต/ลง 53.00 บาท /ก.ก.

ของมคา/ทองคา 106.00 บาท /ก.ก.

สงพมพ 26.50 บาท /ก.ก

Page 74: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

59

4. Specific Commodity Rate หมายถง อตราคาระวางสาหรบสนคาทกาหนดเปนพเศษ เปน

อตรา คาระวางทกาหนดเปนพเศษ สาหรบสนคาทมการสงออกเปนประจา ครงละมาก ๆ ทงน เปน

การสงเสรมการ สงออกของประเทศ อตราคาระวางประเภทน จะมการกาหนดเปนหมวดหม ม

หมายเลขกากบประเภทของ สนคา จานวนน าหนกขนตาของการสงออกแตละครงซงจะถกกวา

อตราคาระวางประเภทอน เทาใดนน จะตองขนอยกบการตกลงระหวางรฐบาลของสายการบนของ

ประเทศทเกยวของ และสมาคมการบนระหวาง ประเทศ (IATA)

ตวอยาง อตราคาระวางสาหรบสนคาทมการกาหนดเปนพเศษ กรงเทพฯ–ฮองกง

ประเภทสนคา นาหนกขนตออตราคาระวาง

อาหาร (006) 100 22 บาท /กก. ทเรยน

ลาไย (007) 100,250 22,18 บาท /กก.

การคานวณคาระวาง

การคานวณคาระวางทางการบรรทกเปนไปได 2 ลกษณะ

1. คดจากนาหนกรวมทชงได (Gross Weight)

2. คดจากนาหนกปรมาตร (Volume Weight)

สตรการคดคาระวาง

อตราคาระวาง X น าหนกสนคา (ทไดจากการเปรยบเทยบ) การคดคาระวางตองนาผลการ

คานวณ นาหนกทงสองมาเปรยบเทยบกน แลวนาน าหนกทไดจากการเปรยบเทยบสงสด มาคณกบ

อตรา

ตวอยาง การคดคาระวาง

1. มสนคาอย 5 กลอง ขนาด 100 x 80 x 90 ซม. น าหนกรวมทชงได (GROSS WEIGHT)

460 กก. นาหนกทจะใชคดคาระวางเปนเทาใด

2. ถาตองการสงสนคาทงหมดน จากกรงเทพฯ ไปฮองกงอตราคาระวาง กก.ละ 40 บาท

จะตอง ชาระคาระวางเทาใด

Page 75: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

60

วธการคานวณ

1. นาหนกปรมาตร = จานวนสนคา x ขนาดของสนคา 6000 ลกบาศก ซม.

= 5 x (100 x 80 x 90 cms)

= 6000

นาหนกปรมาตรทได = 600 กก.

เมอเปรยบเทยบกบน าหนกรวมทชง ได (460 กก.) ซงตากวา ดงนนใหนาน าหนก

ปรมาตรมาคณกบ อตราคาระวาง ฉะนน จะตองชาระคาระวาง = 24,000 บาท (600 X 40)

การชาระคาระวาง

ผสงออกสามารถชาระคาระวางได 2 วธ

1. ชาระ ณ ตนทาง ผสงเปนผชาระ

2. ชาระ ณ ปลายทาง ผรบเปนผชาระ

การชาระดวยวธใดนน ตองดระเบยบขอบงคบของประเทศปลายทาง หรอของสายการบน

เชน รฐบาล เนปาล พมา ศรลงกา จะตองชาระ ณ. ตนทางเทานน เปนตน

ในการกาหนดอตราคาขนสงสนคาทางอากาศ จะถกกาหนดตามพนทการบน ตามจดหมาย

ของเสนทางการบน ซงเรยกวา Traffic Conference Areas

Traffic Conference Areas เปนการแบงพนทในการกาหนดคาระวางและคาบรการในดาน

ตางๆ สมาคมขนสงทางอากาศระหวางประเทศ (International Air Transport Association - IATA)

หรอ ไออาตา ไดมการแบงพนททวโลก ออกเปน 3 โซนเทานน ซงเรยกวา Traffic Conference

Areas หรอ TC Area การแบงนกเพอใหงายตอการกาหนดคาระวางการขนสง และกฎเกณฑตางๆ

Page 76: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

61

รปท 6.1 Traffic Conference Areas

พนทในการกาหนดคาระวางและคาธรรมเนยมตางๆในการขนสงสนคาทางอากาศระหวางประเทศ

Page 77: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

62

ตารางท 6.1 อตราคาระวางสนคาของบรษทการบนไทย

Page 78: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

63

ตารางท 6.2 อตราคาระวางสนคาของบรษทการบนไทย

Page 79: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

64

ตารางท 6.3 อตราคาขนสงสนคาของบรษท

Shipping with FedEx from Thailand to Worldwide

ตารางท 6.4 อตราคาขนสงสนคาของบรษท DHL Rate

Page 80: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

65

(www.dhl.co.th)

ตารางท 6.5 อตราคาขนสงสนคาของบรษท DHL Rate

(www.dhl.co.th)

ตารางท 6.6 รหสและคาอธบายรายการสนคาเฉพาะอยาง (Specific Commodity Rates)

Page 81: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

66

ในการขนสงสนคาทางอากาศระหวางประเทศจากกรงเทพ ไปทวโลก (Master Item Numbering

and Group Description List from Bangkok to Worldwide)

Page 82: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

67

ตารางท 6.7 รหสและคาอธบายรายการสนคาเฉพาะอยาง (Specific Commodity Rates)

ในการขนสงสนคาทางอากาศระหวางประเทศจากกรงเทพ ไปทวโลก (Master Item Numbering

and Group Description List from Bangkok to Worldwide)

Page 83: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

68

ตารางท 6.8 คาธรรมเนยมความเสยง (Crisis Surcharge) เปนคาทคดตามนาหนก โดยจะแบงตาม

พนทของเสนทางทจะตองใชในการขนสง และแตละสายการบนจะกาหนดในอตราท

แตกตางกนไป

Page 84: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

69

ตารางท 6.9 คาธรรมเนยมนามนทใชในการขนสง (Fuel Surcharge) เปนคาทแตละสาย

การบนกาหนดขนตามระยะทางททาการขนสง โดยจะแบงตามโซนพนทและคดตามน าหนกของ

สนคาทจะทาการขนสง

คาใชจายในการขนสงทางอากาศ

คาใชจายในการขนสงทางอากาศ ประกอบดวยคาใชจายตาง ๆ ดงน

1. คาระวางขนสงสนคาทางอากาศ (Airfreight)

คาระวางการขนสงทางอากาศ เปนคาใชจายหลกในการขนสงสนคาทางอากาศ คาระวาง

การ ขนสงทางอากาศจะเปนอตราทแตละสายการบนกาหนดขนมา ซงคาระวางสาหรบการขนสง

สนคาทาง อากาศทสาคญม 2 ประเภทใหญ ๆ ดงน

Page 85: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

70

1.1 คาระวางสาหรบสนคาทวไป (General Cargo Rates: GCR) โดยคาระวางสาหรบสนคา

ทวไป (GCR) จะแบงเปน 3 อตรา คอ

-อตราปกต (Normal Charge) เปนอตราทใชสาหรบสนคาทมน าหนกไมถง 45

กโลกรม (ขนอยกบแต ละสายการบน)

-อตราตามจานวนน าหนก (Quantity Charge) เปนอตราทใชสาหรบสนคาทมน าหนก

มากกวา 45 กโลกรม (ขนอยกบแตละสายการบน)

-อตราขนตาทเรยกเกบ (Minimum Charge) เปนคาระวางทกาหนดไวเปนขนตาหากผ

สงออกคานวณคาระวางตามอตราปกต หรออตราตามจานวนน าหนกแลว ไดมลคาตากวาอตราขน

ตา จะตองใชอตรา ขนตา

1.2 คาระวางสาหรบสนคาพเศษ ซงจะแบงเปน 2 อตราคอ

-อตราคาระวางสาหรบสนคาพเศษบางประเภท (Class Rates) เปนอตราทกาหนดไว

สาหรบสนคา บางประเภท เชน สตวมชวต ของมคา สงพมพ สนคาอนตราย เปนตน โดยอตรา

ประเภทน อาจมากหรอนอย กวาคาระวางสาหรบสนคาทวไป ซงจะขนอยกบความยากงายในการ

ขนสงสนคาพเศษแตละประเภท

-อตราคาระวางสาหรบสนคาทมการกาหนดคาระวางเปนพเศษ (Specific Commodity

Rates) เปน อตราคาระวางสาหรบสนคาทมการสงออกเปนประจา และครงละมาก ๆ เชน สนคา

จาพวกอาหาร ผลไม เปน ตน โดยจะมขอกาหนดวาแตละประเภทสนคาจะตองมน าหนกไมนอย

กวาทกาหนด

สาหรบการคานวณนาหนกของสนคาจะ ม 2 วธ คอ

-การคานวณจากนาหนกรวมทชงได (Gross Weight) มหนวยเปนกโลกรม

-การคานวณจากน าหนกปรมาตร (Volume Weight) จะคดจากขนาดของกลองหรอหบ

หอบรรจ สนคา คอ กวาง x ยาว x สง

ท ง น จะใชรปแบบใดจะตองนาผลจากการคานวณน าหนกท งสองรปแบบมา

เปรยบเทยบกน แลว เลอกใชน าหนกทมากสดมาเปนตวคณกบอตราคาระวางสนคา สวนการชาระ

คาระวางสนคานน ผสงออก สามารถชาระได 2 วธ คอ 1) ชาระ ณ ตนทาง (Pre-Paid) โดยผสงออก

เปนผชาระ ใหกบตวแทนรบขนสงสนคา และตวแทนรบขนสงสนคาจะออกใบกากบราคาคาระวาง

(Invoice) ใหกบผสงออก หรอ 2) ชาระ ณ ปลายทาง (Collect) ซงผรบสนคาเปนผชาระคาระวาง

สนคา ใหกบตวแทนผรบสนคาปลายทาง ซงเปนผออกใบกากบ ราคาคาระวาง (Invoice) ใหกบผรบ

สนคาปลายทาง หลงจากนน ตวแทนผรบสนคาปลายทางจงโอนคาระวาง สนคาใหกบตวแทนรบ

ขนสงสนคาตนทางตอไป

สาหรบการขนสงสนคาโดยทวไป นนจะใชคาระวางสาหรบสนคาทวไป (General Cargo

Rates: GCR) สวนสนคาเฉพาะอยางนน จะมการกาหนดคาระวางแตกตางกนไป

Page 86: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

71

2. คาธรรมเนยมความเสยง (Crisis Surcharge)

คาธรรมเนยมความเสยง (Crisis Surcharge) เปนคาทคดตามน าหนก โดยจะแบงตามพนทของ

เสนทางทจะตองใชในการขนสง และแตละสายการบนจะกาหนดในอตราทแตกตางกนไป

3. คาธรรมเนยมน ามน (Fuel Surcharge) คาธรรมเนยมน ามนทใชในการขนสง (Fuel

Surcharge) เปนคาทแตละสายการบนกาหนดขนตาม ระยะทางททาการขนสง โดยจะแบงตามโซน

พนท และคดตามนาหนกของสนคาทจะทาการขนสง

4. คาธรรมเนยมคลงสนคา (Terminal Charge) คาธรรมเนยมคลงสนคา สาหรบของไทย ณ

สนามบนสวรรณภม จะมผใหบรการ 2 ราย คอ การบน ไทย (TG) และ Bangkok Flight Services

(BFS) ทงน จะขนอยกบวาสายการบนจะเลอกใชผ ใหบรการรายใด

5. คาใบตราสงสนคาทางอากาศ (Air Waybill Fee)

ใบตราสงสนคาทางอากาศ (Air Waybill) เปนเอกสารสาคญในการขนสงสนคาทางอากาศ

ซงจดทาโดยผสงสนคาหรอตวแทนผสงสนคา ถอเปนสญญาระหวางผสงและสายการบน เพอรบ

ขนสนคาไป ยงจดหมายปลายทาง

คาใบตราสงสนคาทางอากาศ (Air Waybill Fee) ซงเปนเอกสารทผรบจางสงสนคาออกให

ในฐานะผ สงสนคาตองนา Air Waybill มาเปนสวนหนงของเอกสารสงออกทสงไป เรยกเกบเงน

หรอใหผซอใชเปน หลกฐานประกอบในการรบสนคาตอไป

สรป

คาระวาง คอ คาขนสงสนคาทผสงหรอผรบสนคา จะตองชาระกอนทจะสงสนคา โดยอตรา

คาขนสง สนคาทางอากาศ แบงออกเปน 4 ประเภท คอ 1) Minimum Charge 2) General Cargo

Rates 3) Class Rate และ 4) Specific Commodity Rate การคานวณคาระวางทางการบรรทกเปนไป

ได 2 ลกษณะคอ คดจากน าหนกรวมทชงได หรอ คดจากน าหนกปรมาตร โดยผสงออกสามารถ

ชาระคาระวางได 2 วธ คอ ชาระ ณ ตนทาง ผสงเปนผชาระ หรอ ชาระ ณ ปลายทาง ผรบเปนผชาระ

การกาหนดอตราคาขนสงสนคาทางอากาศ จะถกกาหนดตามพนทการบน ตามจดหมายของ

เสนทางการบน ซงเรยกวา Traffic Conference Areas สมาคมขนสงทางอากาศระหวางประเทศไดม

การแบงพนททวโลก ออกเปน 3 โซน TC1 TC2 TC3 เพอใหงายตอการกาหนดคาระวางการขนสง

และกฎเกณฑตางๆ คาใชจายในการขนสงทางอากาศ ประกอบดวย 1) คาระวางขนสงสนคาทาง

อากาศ 2) คาธรรมเนยมความเสยง 3) คาธรรมเนยมน ามน 4) คาธรรมเนยมคลงสนคา และ 5) คาใบ

ตราสงสนคาทางอากาศ

Page 87: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

72

แบบฝกผดทายบท

1. คาระวางในการขนสงสนคาทางอากาศ คอ อะไร

2. การคานวณคาระวาง มกลกษณะ

3. Traffic Conference Areas คออะไร และมจดประสงคเพออะไร

4. สนคาทใชอตราคาระวางเปนพเศษ คอ สนคาประเภทใด

5. คาธรรมเนยมความเสยง และ คาธรรมเนยมน ามน มความเหมอนและแตกตางกนหรอไม

อยางไร

6. นกศกษาคดวา ความเสยงในการขนสงสนคาทางอากาศนอกเหนอจากทกลาวมาขางตน ยงม

ปจจยอนๆอกหรอไม อยางไร

เอกสารอางอง

นพนธ ระวยน. 2553. การขนสงสนคาและพสดภณฑทางอากาศ. โครงการสวนดสต

กราฟฟคไซท 1.

พรนพ พกกะพนธ. 2548. ธรกจการบน (Airline business). กรงเทพฯ : โรงพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สมยศ วฒนากมลชย. 2557. ธรกจสายการบน (Airline Business). ปทมธาน :

มหาวทยาลยกรงเทพ.

Page 88: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

73

แผนบรหารการสอนประจาบทท 7

เนอหาประจาบท

บทท 7 การคดคาระวางในการขนสงทางอากาศ

1. ลกษณะทวไปของการขนสงสนคาทางอากาศ

2. ปจจยในการเลอกของการขนสงสนคาทางอากาศ

3. ลกษณะของตลาด

4. ปจจยในการเลอกของการขนสงสนคาทางอากาศ

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. อธบายลกษณะทวไปของการขนสงทางอากาศได

2. อธบายปจจยในการเลอของการขนสงทางอากาศได

3. อธบายลกษณะของตลาดได

4. อธบายปจจยในการเลอกของการขนสงทางอากาศได

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจาบท

1. วธสอน

1.1 วธสอนแบบบรรยาย

1.2 วธสอนแบบอภปราย

1.3 วธสอนแบบแบงกลมทากจกรรม

1.4 วธสอนแบบเนนการเรยนรดวยตนเอง

2. กจกรรมการเรยนการสอน

2.1 กจกรรมกอนเรยน ผเรยนศกษาบทเรยนบทท 7

2.2 กจกรรมในหองเรยน มดงตอไปน

2.2.1 ผสอนปฐมนเทศรายวชา โดยการอธบายแผนการจดการเรยนการ

สอนตลอดจนกจกรรมตางๆ ตามแผนบรหารการสอนประจาบท

2.2.2 นาตวอยางราคาคาระวางในการขนสงทางอากาศใหผเรยนสงเกต

แลวตงคาถามเพอบรรยายเขาสเนอหาทตองการ โดยการใชสอการสอนประกอบ

2.2.3 ผสอนบรรยายเนอหาบทท 7 และมกจกรรมพรอมยกตวอยาง

ประกอบ ถาม-ตอบจากบทเรยน

2.2.4 แบงกลมอภปราย ผสอนนาอภปรายสการสรปดวยคาถามเกยวกบ

การเลอกซอผลตภณฑหรอบรการทแตกตางกน

Page 89: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

74

2.2.5 ใหผเรยนศกษาเนอหาจากชดการสอน หนงสอ ตารา เอกสาร

เพมเตม แลวสรปดวยคาพดของตนเองแบบบรรยาย

2.3 กจกรรมหลงเรยน ผเรยนทบทวนเนอหาทไดเรยนในบทท 7 โดยใชคาถามจาก

คาถามทบทวนทายบท ตลอดจนการศกษาบทตอไปลวงหนาหนงสปดาห

2.4 ใหผ เ รยนสบคนขอมลจากแหลงเรยนรตางๆ เชน หองสมดหรอสอ

อเลกทรอนกสตางๆ

สอการเรยนการสอนประจาบท

1. ภาพลกษณะการใหบรการประเภทตางๆ

2. ชดการสอนเรอง ความรพนฐานเกยวกบการตลาด

3. หนงสอ ตารา และเอกสารทเกยวของ

4. PowerPoint เรอง ความรพนฐานเกยวกบการตลาด

การวดผลและการประเมนผลประจาบท

1. สงเกตจากการตอบคาถามและตงคาถาม

2. สงเกตการณอภปรายรวมกนขณะทางานกลม

3. สงเกตบทบาทหวหนาและสมาชกในการทางานเปนกลม

4. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการทากจกรรม และคณภาพของ

ผลงาน

5. ความเขาใจและความถกตองในการทาคาถามทบทวน

Page 90: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

75

บทท 7

ลกษณะทวไป และปจจยในการเลอก

ของการขนสงสนคาทางอากาศ

บทนา

ลกษณะทวไปของการขนสงสนคาทางอากาศ การขนสงสนคาทางอากาศมบทบาทสาคญ

และมความจาเปนเปนอยางยง สาหรบการขนสงสนคาท ตองการแขงกบเวลา และลดความเสยหาย

ทมสาเหตจากการขนสงนอยทสด การขนสงทางอากาศเปนการขนสงทมลกษณะเฉพาะตว คอ

ความรวดเรวในการขนสง เมอเปรยบเทยบกบการขนสงรปแบบอนๆ เปนการขนสงทสามารถใช

สาหรบระยะทางทไกลกวาทางถนน สามารถสงสนคาไปไดทวทกมมโลก หลากหลายประเภท

ทงน ขนอยกบลกษณะของภาชนะทใชบรรจเปนหลก

อยางไรกตาม การขนสงทางอากาศมคาใชจายตอหนวยสงมาก และการขนสงทางอากาศ

สามารถ เชอมตอกบการขนสงรปแบบอนๆ ไดททาอากาศยานเทานน รวมถงการทไมสามารถใช

คลงสนคารวมกบการขนสงรปแบบอนได โดยเหตผลสวนหนงมาจากความมนคงของประเทศ และ

รปแบบของภาชนะทใชในการ ขนสงทมลกษณะเฉพาะตว

ลกษณะทวไปของการขนสงสนคาทางอากาศ

สาหรบ คณลกษณะทสาคญของการขนสงทางอากาศ มดงน

1) ในกระบวนการขนสง การขนสงทางอากาศนบวามความรวดเรวทสด

2) ความแนนอน การขนสงทางอากาศมตารางทแนนอนเสมอและตรงตอเวลา คณสมบต

ดงกลาวเปนประโยชนตอผ สงสนคาออกโดยตรง ชวยใหการตดตอซอขายกบลกคาทอย

ตางประเทศ ดาเนนไปอยางรวดเรว ผสงออกสามารถลดคาใชจายในการสรางโกดง เพอจะเกบ

สนคาทจะสงออก เนองจากสนคาทผลตแลวสามารถ ทาการสารองทเพอจดสงออกไปไดทนท ชวย

ใหสนคาแบบใหมๆ โดยเฉพาะสนคาประเภทแฟชน สามารถ สงไปถงตลาดตางๆ ทวโลกไดใน

เวลาเดยวกน

สาหรบการบรรจหบหอสาหรบสนคาทจะสงทางอากาศ มกเปนแบบงายๆ ชวยประหยดคา

วสด และ ลดคาขนสงลง ผสงออกไมตองกงวลถงปญหาการลกขโมยมากนก เพราะการขนสงจาก

ตนทางไปถงปลายทาง ใชเวลาเพยงเลกนอย ถาความนยมในตลาดตางประเทศเปลยนแปลงไป ผ

สงออกสามารถ ปรบตวเขากบสถานการณไดทนท โดยเฉพาะตลาดทมการแขงขนมาก การ

คาดหมายลวงหนา และการปรบปรงสนคาของตนเอง ใหเหมาะสมกบความนยมอยเสมอ ยอมม

ความสาคญมากในภาวะเชนน การ ขนสงทางอากาศชวยใหผ สง สงออกสนคาไปถงตลาด

ตางประเทศไดทนการเสมอ

Page 91: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

76

ในการขนสงสนคาจากเมองหนงไปยงอกเมองหนง การขนสงทางอากาศสามารถทาไดอยาง

รวดเรว และไมตองเสยเวลาดาเนนการดานเอกสาร ผสงออกสามารถลดรายจายเบดเตลดทไมได

คาดคดอนๆ เชน คา ยามรกษาการณ อบตเหตระหวางการขนสง ทงยงสามารถทาการควบคม

ตดตามสนคาทสงออกไดงาย เนองจากการขนสงทางอากาศใชเวลานอยกวาการขนสงดวยวธอน

ปจจยในการเลอกของการขนสงสนคาทางอากาศ

การตดสนใจเลอกวา สนคาใดควรขนสงทางอากาศ จะขนอยกบปจจยตางๆ ดงตอไปน

1. ลกษณะของสนคา

-สนคาทเสอมสภาพไดงาย เชน ดอกกลวยไม พชผลสด

-สนคาทเปนไปตามสมยนยม เชน แฟชนเสอผา

-สนคาเรงดวน เชน อะไหลเครองบน

-สนคาทมมลคาสง เชน ทองคา เพชร

2. ลกษณะของความตองการ

-สนคาทจาเปนตองใชในระหวางภาวะฉกเฉน เชน ยารกษาโรค อาวธสงคราม

-สนคาทกาลงทดลองตลาด

-สนคาฤดกาลตามฤดกาล

3. สนคาทตองการลดปญหาในดานตางๆ

-ปญหาการสญหาย แตกหก หรอเสอมคณภาพของสนคา

-คาประกนสนคา คาบรรจหบหอ คาขนยายสนคา ณ จดขนยาย

-เงนทนทไมอาจหมนเวยนในระหวางทสนคาจดสง

-เงนทสญหายไปสาหรบสนคาคงคลง

4. ลกษณะของตลาด

-ประเทศทไมมอาณาเขตตดทะเล การขนสงทางอนอาจจะไมทนตอเหตการณ การขนสง

ทางอากาศ จะเปนประโยชนอยางมาก

ทงน สนคาเกอบทกชนดสามารถขนสงทางอากาศได ถาเปนการขนสงตามกฎขอบงคบของ

การรบสนคาของสายการบน

อยางไรกตาม ยงมสนคาอกหลายประเภท ทโดยลกษณะของสนคาไมเหมาะตอการขนสง

ทางอากาศ เชน น ามนดบ ไมซง เปนตน โดยสนคาทดาเนนการจดสงทางอากาศ ประมาณรอยละ

90 เปนสนคาทไมอยในขายของสนคาประเภทอนตราย

ในการรบสนคาเพอขนสงทางอากาศแตละครง มขนตอนและปจจยทบรษทสายการบนควร

คานง และปฏบตดงน

Page 92: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

77

1. ลกษณะของสนคา (Nature of the Goods) พนกงานรบสนคาตองตรวจสอบวาสนคาทจะ

สงคออะไร เหมาะสมทจะสงทางอากาศหรอไม เปนสนคาทตองการการดแลเปนพเศษหรอไม

2. จานวนชน (Number of Pieces) พนกงานรบสนคาตองตรวจสอบความถกตองของ

จานวนสนคาทไดรบมา วาตรงตามจานวนทระบในใบกากบสนคาทางอากาศ (Air Waybill)

หรอไม

3. นาหนกและปรมาตรของสนคา (Weight or Volume of Goods) สนคาทกชนตองผาน

การชงน าหนกในปจจบน หากเปนสนคาขนาดใหญ นยมใชเครองชงทตดตงบนพน (Floor Scale)

นอกจากน ยงตองมตลบเมตรเพอดความยาว ความกวาง และความสงของบรรจภณฑเพอหา

ปรมาตร ในกรณทจาเปนตองคานวณอตราคาระวางดวนปรมาตร น าหนกและปรมาตรท

คลาดเคลอนอาจสงผลตอความปลอดภยของเทยวบน ตนทนของสายการบน และความรบผดชอบ

ของสายการบนตอการสญหายของสนคา

4. บรรจภณฑ (Packing) พนกงานรบสนคาตองตรวจสอบวาผ รบสงบรรจภณฑท

เหมาะสม ตรงตามกฎในการขนสงสนคาของ IATA หรอไม นอกจากน ยงตองคานงถงความแนน

หนาของบรรจภณฑดวย โดยทวไปมปจจยทควรคานกถง คอ ลกษณะของสนคา ระยะเวลาการ

เดนทาง จานวนจดจอดของเครองบนทจาปนตองมการเคลอนยายสนคา โดยเฉพาะอยางยง หาก

จาเปนตองมการเคลอนยายสนคาโดยการขนสงประเภทอน เชน รถบรรทก เนองจากเมองปลายทาง

ไมมทาอากาศยาน

5. ความยากงายในการนาสนคาขนเครองบน (Load Ability) พนกงานรบสนคาตอง

ตรวจสอบวา สนคาแตละชนนนมความยากงายในการนาขนเครองบนมากนอยเพยงใด โดยทวไป

สายการบนจะยนดรบสนคาทสามารถนาขนเครองบนไดหลากหลายประเภท/รน มากกวาสนคาท

สามารถทสามารถนาขนเครองบนประเภทใดประเภทหนงไดเทานน เชน ของบางชนทมขนาดใหญ

มากจนไมสามารถนาขนเคองบนขนาดเลกได

6. ฉลากและการเขยนฉลาก (Labeling and Marketing) บรรจภณฑแตละชน จะตองมฉลาก

ปะอยในตาแหนงทชดเจน งดานบน และดานขาง โดยใชตวอกษรโรมนตวใหญ และเลขอารบค ผ

สงสนตองรบผดชอบในการเขยนและตดฉลากซงแสดงขอมลเกยวกบชอและทอยของผรบสนคา ล

สงสนคา ในขณะทพนกงานของสายการบนผรบสนคาจะเปนผรบผดชอบกรอกขอมลบนฉลาก

เกยวกบรายละเอยดของสนคา เชน จานวนชน และน าหนก รวมทงเสนทางการเดนทางของสนคา

วาจะตองสงผานทาอากาศยานใดบาง นอกจากน หากสนคาทสงตองการการดแลเปนพเศษ ตาม

ลกษณะทไดกลาวถงกอนหนาน ผสงหรอพนกงานอาจจะตดสตกเกอรสญลกษณตาง ๆ เพมเตม

7. วธการชาระเงน (Method of Payment) โดยทวไป ผสงสนคาสามารถเลอกทจะชาระคา

สงสนคาได 2 ลกษณะ คอ การชาระคาสงสนคา ณ เมองเรมตนการขนสง (Charges Prepaid: PP)

โดยผสงอาจชาระเปนเงนสดกอนสนคา หรอชาระภายหลงตามระยะเวลาทสายการบนกาหนด ใน

Page 93: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

78

กรณทผสงเปนลกคาประจาของบรษทสายการบน สาหรบลกษณะทสอง ผสงจะชาระเฉพาะ

คาธรรมเนยมตาง ๆ เชน คาประกนสนคา ณ จดเรมตนการขนสงในขณะทสายการบนจะเรยกเกบ

คาขนสงจากผรบสนคา (Charges Collect: CC) ทงน การชาระเงนวธน มขอทควรคานง 2 ประการ

คอ ทาอากาศยานปลายทางตองมสงอานวยความสะดวกสาหรบการชาระเงน และสายการบนสาย

สดทายทขนสงสนคาตองมบรการการเกบเงนคาขนสง ณ ปลายทาง อยางไรกตาม สายการบนจะไม

อนญาตใหชาระคาขนสงในลกษณะทสอง หากผรบสนคาอยในสถานภาพทขาดอสรภาพ เชน

นกโทษ หรอไมมทพานกถาวร เชน รบสนคาทอาศยอยในโรงแรม หรอผรบสนคาเปนบคคลคน

เดยวกบผสงสนคา นอกจากน หากสนคาทสงเนาเสยได เปนศพ เปนสตวมชวต หรอสายการบน

ประเมนแลววาสนคาทสงมราคาตากวาอตราคาระวาง บรษทสายการบนมกจะขอใหผสงชาระคา

เดนทาง ณ ตนทาง

8. ความถกตองของอตราคาระวาง (Correctness of Freight Charges) เนองจากการคดอตรา

คาระวางมหลายประเภท พนกงานของบรษทสายการบนจะตองตรวจสอบวาบรษทตวแทนใชหลก

ทถกตองนการคด และคานวณตวเลขตาง ๆ ถกตองตามกฎเกณฑทวางไว

9. เอกสารทเกยวของ (Accompanying Documents) ในการสงสนคาแตละครง ผสงสนคา

จะตองแนบเอกสารทเกยวของและจาเปนทงหมดใหครบถวน เชน ใบกากบสนคาทางอากาศ (Air

Waybill) ใบเรยกเกบเงน (Invoice) และใบรบรองตาง ๆ เชน ใบรบรองตนกาเนด (Certificate of

Origin) และใบรบรองจากกรมศลปากรวาสนคาทจดสงไมไดเปนวตถโบราณ

10. เสนทาง (Routing) สายการบนตองเลอกเสนทางทเหมาะสมในการขนสงสนคาไปยง

จดหมายปลายทาง โดยสวนใหญมกจะเลอกเสนทางทกอใหเกดกาไรมากทสด นอกจากน ยงตองคา

นกถงระยะเวลาทงหมดทใชในการขนสง จากผสงไปยงผรบ และความสามารถในการดแลสนคา

ของทาอากาศยานแตละแหง (Risk of Irregularities)

11. การสารองพนท (Reservation) โดยทวไป ถาสนคาทจดสงมนาหกมากกวา 20 กโลกรม

พนกงานรบสนคาตองตรวจสอบวาผสงไดสารองพนทบนเครองบนสายการบนไวลวงหนาหรอไม

หากเปนสนคาทตองการการดแลเปนพเศษ พนกงานรบของตองตรวจสอบดวยวาพนททสารองไส

ไดรบการยนยนวาเปนพนทแนนอนหรอไม

12. ขอหาม (Regulation) แตละประเทศ จะมการกาหนดประเภทของสนคาทอนญาตให

นาเขา หรอสงออก พนกงานของสายการบนมหนาทในการตรวจสอบในเบองตน วาสนคาทผสง

นามาขดตอกฎหมายศลกากรหรอไม นอกจากน ในบางครง บางประเภท ในบางชวงเวลา เชนกฎ

หามขนสงสตวมชวตในชวงฤดหนาว หรอการหามขนสงสตวปกจากบางประเทศในชวงทมโรค

ระบาด เปนตน

13. วนและเวลาในการรบของ (Time and Date) สายการบนแตละสายจะกาหนดระยะเลาท

ผสงสนคาสามารถนาสนคามาสงใหกบบรษทสายการบนลวงหนา หากนามาสงลวงหนาหนา

Page 94: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

79

เกนไป สายการบนอาจะประสบปญหาเรองตนทนการเชาพนทคลงสนคา แตหากผสงสนคามาสง

ลาชา จะสงผลตอการทางานของพนกงานสายการบนทเกยวของ และอาจสงผลใหเทยวบนเกด

ความลาชาได โดยทวไป สายการบนจะปดรบสนคาประมาณหนงชวโมงครงถงสามชวโมงอน

เครองออกเดนทาง ทงน ขนอยกบขนาดของเครองบน และเสนทางทใชบน

ความหมายของใบตราสงสนคา

ใบตราสงสนคา หมายถง เอกสารทแสดงการขนสงสนคาจากประเทศหนงไปสอกประเทศ

หนงโดยชองทางใดชองทางหนง เชน ทางเรอ ทางอากาศ หรอทางบก ซงมชอเรยกตางกนออกไป

ดงน

BILL OF LADING (B/L) หมายถง ใบตราสงสนคาทางเรออนเปนเอกสารทมขอความ

แสดงวาเจาของเรอนายเรอ ตวแทนเรอไดรบสนคาจากผสงเพอบรรทกไปใหผรบยงทาเรอแหงใด

แหงหนง

AIR WAY BILL (AWB) หมายถง ใบตราสงสนคาทางอากาศอนปนเอกสาร หรอ ใบรบ

สนคาทบรษท หรอสายการบนออกใหแกผสงออก

TRUCK BILL หมายถง ใบตราสงสนคาทางรถยนต อนเปนเอกสารหรอใบรบสนคาท

บรษทการขนสงทางบกออกใหแกผสงสนคา

RAIL WAY BILL หมายถง ใบตราสงสนคาทางรถไฟ อนเปนเอกสารหรอใบรบสนคาท

การรถไฟออกใหแกผสงสนคา

PARCEL POST RECEIPT หมายถง ใบรบสงพสดภณฑทางไปรษณย อนเปนใบรบสงของ

หรอสนคาทสานกงานไปรษณยของประเทศผขายใหไวเปนหลกฐานวาจะจดสงหบหอหรอสงของ

หรสนคาตามทระบไวผานสานกงานไปรษณยของผรบในประเทศผรบ

ใบตราสงสนคาทางอากาศ (Air Way Bill) คอ เปนเอกสารทผททาการขนสงสนคา

(Shipping Company) ออกใหแกผจดสงไวเพอเปนหลกฐานวาตนไดรบมอบสนคาไวเพอทาการ

ขนสงจากทแหงหนงไปยงสถานปลายทาง แบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1. Master Air Waybill คอ เอกสารการสงสนคาทางอากาศทออกโดยผประกอบการขนสง

ซงเปนตวแทนรบผดชอบตอความเสยงภยของสนคาระหวางการขนสง

2. House Air Waybill คอ เอกสารการขนสงสนคาทางอากาศทออกโดยบรษทนายหนา

ขาย Freight ทรวมสนคาของผประกอบการหลายรายไวดวยกน แตมเพยง Master Air Waybill 1

ฉบบ คลมการขนสงเทานน

เอกสารใบตราสนคา (Air Way Bill) ประกอบดวยรายละเอยด 21 สวนดงน

1. Air Way Bill – Number หมายยเลขใบตราสนคา ซงหมายเลขใบตราสนคาจะปรากฏอย

ทางดานมมบน ซาย-ขวา และทางมมซายลาง

Page 95: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

80

2. Shipper Name and Address ชอทอยของผสงสนคา อาจจะเปนในนามของตวบคคล

(ลกคา) หรอ ออก โดยนาม ของทางบรษทเพอใหทราบวาผสงออกเปนใครและอยทไหน

3. Consignee Name and Address ชอทอยของผรบสงสนคาโดยผรบสนคานนอาจจะเปน

ในนามของ บคคล (ลกคา) หรอ ในนามของทางบรษทตวแทนทมการบรการดานการเคลยรสนคา

ซงลกคาจะเปน คนก าหนดชอและทอยผรบ

4. Issuing Carrier’s Agent Name and City ชอบรษทตวแทนสายการบนทเปนผออกใบ

ตราสนคา (Air Way Bill) โดยในใบตราสนคาจะตองระบชอตวแทนสายการบนเมองท ออกใบตรา

สนคา เพอทจะทราบวาใบตราสนคาฉบบนนๆ ไดออกจากบรษทตวแทนใด ทางสถานประกอบการ

ของไดมการตดตอประสานงานกบทางตวแทนสายการบนดงตอไปน 1) Harpers Freight

International Air Cargo Co., Ltd 2) Excel Transport International Co., Ltd

5. Airport of Departure สนามบนตนทางหรอทาอากาศยานทใชสงออกสนคา ซงทา

อากาศยานททใชสงออก คอ ทาอากาศยานสนามบนสวรรณภม

6. To สนามบนระหวางทาง เปนการตอเครองจากลาหนงไปยงอกลาหนงระหวางการ

เดนทาง ซงอาจจะมการตอเครองบนอกลา หรออาจจะไมมการตอเครองบนกได

7. By เปนคาทใชเรยกสายการบนทใชโดยสารในการเปลยนถายเครองบนจากเครองหนง

ไปยงอกเครองหนงในระหวางการขนสงสนคา

8. Currency เปนสกลเงนตนทางหรอประเทศทท าการขนสงสนคาตนทางไปยง ปลายทาง

9. Airport of Destination สนามบนหรอทาอากาศยาปลายทางทตองการขนสงสนคาไป

10. Flight/Date เทยวบนและวนททาการขนสงออกสนคา

11. Handling Information ขอมลทางดานการจดการ โดยจะมการระบวาสนคาประเภทน

ตองใชความ ระมดระวงในการทาการขนสงสนคา

12. No. of Pieces RCP จานวนของสนคาทจะทาการขนสง โดยระบจานวนเปนตวเลข

13. Gross weight น าหนกของสนคา เมอนาสนคามาบรรจหบหอแลวนาสนคาไปชง

นาหนก จะไดนาหนกสทธเมอรวมกบบรรจภณฑเรยบรอยแลว

14. Chargeable Weight น าหนกสนคาทใชคานวณคาระวาง หรอน าหนกปรมาตรของ

สนคาโดยจะใชนาหนกตรงนในการคดคาบรการคาขนสงสนคา

15. Rate Class อตราคาระวางขนสง หรอจะเรยกอกอยางวาคา Freight ซงเปนการ

คาบรการโดย ขนอยกบสถานปลาย หรออาจจะขนอยกบสายการบอนเปนคนกาหนด ตวอยางเชน

ถาตองการขนสงสนคาไปยงแถบ

COLOMBO, SRI LANKA / RATE = 59.00 BAHT/TH

NEW DELHI, INDIA / RATE = 65.00 BAHT/TH

Page 96: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

81

16. Total คาระวางหรอยอดรวมทไดจากการทนาเอาน าหนกในชอง Chargeable Weight

มาคณ กบในชอง Rate กจะไดคาระวางสนคา ตวอยางเชน (Chargeable Weight) 250 x 59 (Rate)

= 14,750 (Total)

17. Nature and Quantity of Goods รายการของสนคาทจะท าการสงออกและปรมาตรของ

สนคา (Dimension) ตวอยางเชน สนคามจานวน 2 CTN (Carton) โดยจะเขยนปรมาตรของสนคา

ดงน DIMS : 65x75x80cms/02 แตถาหากสนคาขนาดกลองไมเทากน จะวดขนาดเปน 2 ขนาดเชน

65x75x80cms./01, 70x80x85cms./01

18. Signature of Shipper or his Agent ลายมอชอของผสงสนคาหรอตวแทนผรบขนสง

สนคา

19. Executed on วนทออกใบตราสงสนคาหรอวนทตพมพใบตราสนคา อาจจะตพมพใน

วนทสงออก หรอกอนหนานนกไดแตจะไมเกน 2 กอนจะทาการสงออก โดยจะใสวนทในรปแบบ

สากล ตวอยางเชน JUN’ 16, 2014

20. Place สถานทออกใบตราสงสนคานน จะใสเปนชอเมองทสงออก หรอ จะใสเปนชอ

ของ ทาอากาศยานทสงออกสนคากได

21. Signature of Issuing Carrier or its Agent ลายมอชอของผออกใบตราขนสงสนคา ซง

ลงชอผทตพมพใบตราสงสนคา เพอให ทราบวาใครเปนผตพมพใบตราขนสงสนคาฉบบน

Page 97: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

82

รปท 7.1 ใบตราสงสนคาทางอากาศ (Air Way Bill)

สรป

การตดสนใจเลอกวา สนคาใดควรขนสงทางอากาศ จะขนอยกบปจจย 4 ประการคอ 1)

ลกษณะของสนคา 2) ลกษณะของความตองการ 3) สนคาทตองการลดปญหาในดานตางๆ และ 4)

ลกษณะของตลาด ในการรบสนคาเพอขนสงทางอากาศแตละครงมขนตอนและปจจยทบรษทสาย

การบนควรคานงถง คอ ลกษณะของสนคา จานวนชน น าหนกและปรมาตรของสนคา บรรจภณฑ

ความยากงายในการนาสนคาขนเครองบน ฉลากและการเขยนฉลาก วธการชาระเงน ความถกตอง

ของอตราคาระวาง เอกสารทเกยวของ เสนทาง การสารองพนท ขอหามแตละประเทศ วนและ

Page 98: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

83

เวลาในการรบของ โดบมใบตราสงสนคาทางอากาศ (Air Way Bill) เปนเอกสารทผททาการขนสง

สนคาออกใหแกผจดสงไวเพอเปนหลกฐานวาตนไดรบมอบสนคาไวเพอทาการขนสงจากทแหง

หนงไปยงสถานปลายทาง แบงออกเปน 2 ประเภท คอ Master Air Waybill และ House Air

Waybill

แบบฝกผดทายบท

1. คณลกษณะทสาคญของการขนสงทางอากาศ คอ อะไร

2. ปจจยทมผลตอการตดสนใจเลอกวา สนคาใดควรขนสงทางอากาศ คอ

3. วธการชาระเงน โดยทวไป ผสงสนคาสามารถเลอกทจะชาระได กลกษณะ

4. ใบตราสงสนคา คอ อะไร และมกประเภท

5. House Air Waybill คอ เอกสารการขนสงประเภทใด

เอกสารอางอง

เครอขายการญจาภเษก. 2560. “องคประกอบในเขตการบน”

แหลงทมา http://www.sme.go.th ( 2 กรกฎาคม 2561).

เครอขายการญจาภเษก. 2560. “บทบาท ขอด และขอเสย การขนสงสนคาทางอากาศ (AIR

FREIGHT)” แหลงทมา http://www.sme.go.th (2 กรกฎาคม 2561).

สานกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม. 2560. “ความรบผดชอบในการขนสง”

แหลงทมา http://www.sme.go.th ( 2 กรกฎาคม 2561).

ฐานขอมลดชนเศรษฐกจการคา. 2560. “การขนสงทางอากาศ”

แหลงทมา http://www.price.moc.go.th/price/fileuploader/file_cpi/Chapter_03.pdf

( 2 กรกฎาคม 2561).

Page 99: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

84

แผนบรหารการสอนประจาบทท 8

เนอหาประจาบท

บทท 8 การคดคาระวางในการขนสงทางอากาศ

1. ความหมายของเขตปลอดอากร

2. วตถประสงคของการจดตง Freezone

3. สทธประโยชนของเขตปลอดอากร

4. ความแตกตางประหวางสวรรณภมกบดอนเมอง

5. ขอบขายการปฏบตงานเจาหนาทใน Freezone

6. รายละเอยดตางๆ ของ Freezone

7. หนวยงานตางๆ ทเกยวของ

8. พนทและสงอานวยความสะดวก

9. กจกรรมตางๆ และการขนสงสนคา

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. อธบายความหมายของเขตปลอดอากรได

2. อธบายวตถประสงคของการจดตง Freezone ได

3. อธบายสทธประโยชนของเขตปลอดอากรได

4. อธบายความแตกตางประหวางสวรรณภมกบดอนเมองได

5. อธบายขอบขายการปฏบตงานเจาหนาทใน Freezone ได

6. อธบายรายละเอยดตางๆ ของ Freezone ได

7. อธบายหนวยงานตางๆ ทเกยวของได

8. อธบายพนทและสงอานวยความสะดวกได

9. อธบายกจกรรมตางๆ และการขนสงสนคาได

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจาบท

1. วธสอน

1.1 วธสอนแบบบรรยาย

1.2 วธสอนแบบอภปราย

1.3 วธสอนแบบแบงกลมทากจกรรม

1.4 วธสอนแบบเนนการเรยนรดวยตนเอง

2. กจกรรมการเรยนการสอน

2.1 กจกรรมกอนเรยน ผเรยนศกษาบทเรยนบทท 8

Page 100: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

85

2.2 กจกรรมในหองเรยน มดงตอไปน

2.2.1 ผสอนปฐมนเทศรายวชา โดยการอธบายแผนการจดการเรยนการ

สอนตลอดจนกจกรรมตางๆ ตามแผนบรหารการสอนประจาบท

2.2.2 นาภาพการคดคาระวางในการขนสงทางอากาศใหผเรยนสงเกต

แลวตงคาถามเพอบรรยายเขาสเนอหาทตองการ โดยการใชสอการสอนประกอบ

2.2.3 ผ สอนบรรยายเนอหาบทท 8 และมกจกรรมพรอมยกตวอยาง

ประกอบ ถาม-ตอบจากบทเรยน

2.2.4 แบงกลมอภปราย ผสอนนาอภปรายสการสรปดวยคาถามเกยวกบ

การเลอกซอผลตภณฑหรอบรการทแตกตางกน

2.2.5 ใหผเรยนศกษาเนอหาจากชดการสอน หนงสอ ตารา เอกสาร

เพมเตม แลวสรปดวยคาพดของตนเองแบบบรรยาย

2.3 กจกรรมหลงเรยน ผเรยนทบทวนเนอหาทไดเรยนในบทท 8 โดยใชคาถามจาก

คาถามทบทวนทายบท ตลอดจนการศกษาบทตอไปลวงหนาหนงสปดาห

2.4 ใหผ เ รยนสบคนขอมลจากแหลงเรยนรตางๆ เชน หองสมดหรอสอ

อเลกทรอนกสตางๆ

สอการเรยนการสอนประจาบท

1. ภาพทเกยวของกบ Freezone

2. ชดการสอนเรอง ความรพนฐานเกยวกบการตลาด

3. หนงสอ ตารา และเอกสารทเกยวของ

4. PowerPoint เรอง ความรพนฐานเกยวกบการตลาด

การวดผลและการประเมนผลประจาบท

1. สงเกตจากการตอบคาถามและตงคาถาม

2. สงเกตการณอภปรายรวมกนขณะทางานกลม

3. สงเกตบทบาทหวหนาและสมาชกในการทางานเปนกลม

4. วดเจตคตจากการสงเกตพฤตกรรม การกระตอรอรนในการทากจกรรม และคณภาพของ

ผลงาน

5. ความเขาใจและความถกตองในการทาคาถามทบทวน

Page 101: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

86

บทท 8

Freezone

สนามบนสวรรณภม

บทนา

สนามบนสวรรณภมถอไดวาเปนสนามบนนานาชาตหลกของประเทศ ซงมผโดยสาร

สนคา และสายการบนเขาออกตลอดเวลา ควบคมดแลโดยการทาอากาศยานแหงประเทศไทย

(AOT) โดยแบงออกเปนสงสวน คอ สวนของอาคารผโดยสาร ซงสวนนจะเปนสวนทมการเดนทาง

ทงในและตางประเทศ โดยสวนนจะเปนโดมขนาดใหญ และงวงชางยนออกไปในทาจอดเครองบน

เพอใหผโดยสารสามารถเดนทางเขาสเครองบนไดสะดวก และสวนทสองคอสวนของ Cargo โดย

ใชชอวา Freezone หรอเขตปลอดอากร สวนนจะเปนสวนทใหบรการเกยวกบสนคาเทานน โดย

ภายในจะมตกของเอกชน คลงสนคา และหนวยงานอนๆ ทเกยวของกบการนาเขาสงออกสนคา

อยางครบวงจร ซงจะชวยอานวยความสะดวกในเรองของสนคาไดเปนอยางด

ความหมายของเขตปลอดอากร

เขตปลอดอากร (Free Zone) คอเขตพนทซงอธบดกรมศลกากรอนมตใหจดตงขนตาม

มาตรา 97 ตร แหง พ.ร.บ.ศลกากร พ.ศ. 2469 สาหรบการประกอบอตสาหกรรม พาณชยกรรม หรอ

กจการอนทเปนประโยชนแกการเศรษฐกจของประเทศ ทงนเพอสงเสรมการลงทน และการคาเพอ

สงออกโดยผประกอบการ ในเขตปลอดอากรจะไดรบสทธประโยชนในการยกเวน คาภาษอากร

สาหรบของทนาเขาไปอยในเขตพนทของเขตปลอดอากร

วตถประสงคในการตงเขตปลอดอากร

1. สนบสนนดานการผลตและสงเสรมการสงออก

2. สงเสรมศกยภาพของทาอากาศยานในการเปนศนยกลางการขนสงทางอากาศ

3. สงเสรมใหเกดกจกรรมมลคาเพมทเปนประโยชนตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

การจดตงเขตปลอดอากรทาอากาศยานสวรรณภม

ใบอนญาตเปนผจดตงเขตปลอดอากร (กศก. 184) เขตปลอดอากร ทาอากาศยานสวรรณภม

อยในสงกดของสวนบรหารเขตปลอดอากรและคลงสนคา ฝายการพาณชย ทาอากาศยานสวรรณ

ภมโดยมนางแพรวพรรณ อนทรพงษพนธเปนผอานวยการสวนบรหารเขตปลอดอากรแลคลงสนคา

Page 102: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

87

บรษท ทาอากาศยานไทย จากด (มหาชน) (ทอท.) เปนเจาของพนท และบรหารจดการโดย

บรษท ไทยแอรพอรตส กราวด เซอรวสเซส จากด

สทธประโยชนของเขตปลอดอากร

1. สามารถจาหนายของใน SAFZ ใหคลงสนคาทณฑบน หรอผไดรบสทธคนอากรตาม

มาตรา 19 ทว ยกเวนอากรตามพ.ร.บ.พกดฯ สงเสรมการลงทน หรอกฎหมายอน เสมอนการนาของ

จากตางประเทศเขามาในราชอาณาจกร

2. ของทนาออกจาก SAFZ เพอใช หรอบรโภคภายในประเทศตองชาระคาภาษอากรโดย

การคานวณตามสภาพ ราคาของพกดและอตราในเวลาทปลอยของนนออกจาก SAFZ โดยถอ

เสมอนวานาเขามาในประเทศ และในวนทนาออกจาก SAFZสามารถนามลคาของวตถดบใน

ประเทศทนาเขามาผลตของนนหกออกจากราคาไมตองนามาคานวณคาภาษอากรถาของทนาเขาไป

นนไมมสทธไดรบคนหรอยกเวนอากร

3. ผลตภณฑทไดจากการนาวตถดบทเขาไป SAFZ เพอผลต ผสม ประกอบแลวนาออกมา

จาหนายภายในประเทศ สามารถใชอตราตาสด เชนเดยวกบผลตภณฑทนาเขาจากตางประเทศ (ตาม

ประกาศ116 พ.ศ.2549)

4. ไดรบการยกเวนอากรสาหรบของทเสยหาย ของทใชไมไดของทไมไดใชใน SAFZ ท

ไดรบอนมตใหทาลาย

5. สามารถโอนและรบโอนจาก SAFZหรอ EPZได

6. สามารถนาของไปผานกระบวนการผลต บางขนตอนนอก SAFZ ได

7. ไดรบการยกเวนและไมอยภายในบงคบของกฎหมายเกยวของกบการควบคมคณภาพ

และมาตราฐาน(มอก)สาหรบของทนาเขา

8. ไปใน SAFZ เพอผลต ผสม ประกอบ บรรจหรอดาเนนการโดยมวตถประสงคเพอ

สงออกนอกราชอาณาจกรไดรบสทธยกเวนคาภาษอากร

ตลอดเวลาทอยใน SAFZ โดย

- ไมตองยนสตรการผลต

- ไมตองวางประกน

- ไมมกาหนดเงอนไขในจานวนทสงออก

- ไมมเงอนเวลาในการสงออก

Page 103: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

88

9. การนาของเขาและสงออกจาก SAFZ สามารถปฏบตพธการศลกากรไดไมตองขอ

อนญาตจาก กนอ. ซงเปนการใหบรการแบบ ONE STOP SERVICE

ความแตกตางของเขตปลอดอากรทาอากาศยานสวรรณภม และคลงสนคา ทาอากาศยานดอนเมอง

ตารางท 8.1 แสดงความแตกตางของเขตปลอดอากรทาอากาศยานสวรรณภม และคลงสนคา ทา

อากาศยานดอนเมอง

ทาอากาศยาน สวรรณภม ดอนเมอง

1. การดาเนนธรกจของผ

ประกอบกจการ

สนามบนระหวางประเทศ สนามบนภายในประเทศ

2. รปแบบและการจดตง

สถานท

สนามบนระหวางประเทศ สนามบนภายในประเทศ

3. การจดแบงพนทภายใน

สถานทเกบรกษาสนคา

คลงสนคารวมกบอาคาร

ผโดยสาร

คลงสนคาแยกกบอาคาร

ผโดยสาร

4. สถานทตรวจสอบสนคา

นาเขา – สงออก

ศลกากร ศลกากร

5. ระยะเวลาการเกบรกษา

สนคา

นาน ไมนาน

ขอบขายการทางานของผบรหารจดการเขตปลอดอากรทาอากาศยานสวรรณภม

1. งานบรหารจดการสงอานวยความสะดวกในพนท

2. งานบรหารจดการสนบสนนและอานวยความสะดวกใหแกเจาหนาทศลกากร

3. งานอานวยการเขตปลอดอากร

4. งานบารงรกษาระบบสารสนเทศ

5. งานขนสงสนคาระหวางอาคารและบรหารจดการคลงสนคาสวนกลางภายในเขตปลอด

อากร

Page 104: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

89

งานบรการคลงสนคาสวนกลาง

1. งานรบจดเกบสนคา

2. งานจดระวางบรรทก

3. การดาเนนการกจกรรมเพมมลคาสนคา

4. การใหบรการอปกรณ เพอสนบสนน

5. การขนถายสนคา

6. งานดาเนนพธการศลกากร เพอสนบสนน

7. การขนถายสนคา

งานบรการขนสง

1. Van Truck

2. Container Truck

3. Transporter Truck

4. Tractor & Dolly

หนวยงานตางๆ ทเกยวของ

1. กรมประมง

2. Thai Cargo

3. BFS (Bangkok Flight Services)

4. กรมปศสตว

5. หอการคาไทย

7. สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

8. กรมสงเสรมการลงทน

9. กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

10. กรมการคาตางประเทศ

11. กรมวชาการเกษตร

12. กรมประมง

13. สมาคมตวแทนขนสงสนคาทางอากาศไทย

14. AOT

Page 105: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

90

พนทและสงอานวยความสะดวก

พนทขนสงสนคาของทาอากาศยานสวรรณภม มการบรหารจดการแบบเขตปลอด

พธการศลกากร (Custom Free Zone) มขนาดพนทตามแผนแมบททงสนประมาณ 660,573 ตาราง

เมตร สามารถรองรบปรมาณสนคาไดประมาณ 3 ลานตนตอป เมอทาการขยายเตมพนทโดยปจจบน

พนทปลอดอากรของทาอากาศยานสวรรณภม มการดาเนนกจกรรมดงน

1. การดาเนนกจกรรมการนาเขา สงออกสนคาตามปกต (Direct Import

and Export Transshipment Cargo and Transit Cargo) การทาอากาศยานแหงประเทศไทยไดใหสทธ

ในการบรหารจดการคลงสนคา แก คลงสนคาการบนไทยและคลงสนคา BFS

2. การดาเนนกจกรรมการเพมมลคาสนคา (Value Added Area : VAA)

การทาอากาศยานแหงประเทศไทยไดกอสรางอาคารคลงสนคาเพมมลคาไวรองรบผประกอบการท

ประสงคจะทากจกรรมเพมมลคาจานวน 3 หลงพนทประมาณ 9,250 ตารางเมตรตอหลง และจดให

มคลงสนคาทผ ประกอบการสามารถเขามาเชาหรอใชบรการเปนรายวน หรอรายเดอน เพอ

ตอบสนองการเปนศนยกระจายสนคาแบบครบวงจรจานวน 1 หลง

ภาพประกอบ 8.1 ภาพปจจบนของคลงสนคาสนามบนสวรรณภม

Page 106: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

91

กจกรรมตางๆ และการขนสนคาในเขตปลอดอากร

Commercial Cargo

1. การสงออกสนคา

2. การขนสงสนคาถายลาผานแดน

3. การจดเกบสนคา

4. การนาเขาสนคา

Value Added Activities (VAA)

1. Trading

2. Break Bulking

3. Grading & Sorting

4. Relabeling & Repackaging

5. Partial Clearance

6. Combined Cargo

Logistics Flows

1. FLOW 1 : Cargo Direct Import to Domestic

2. FLOW 2 : Cargo Import to VAA

3. FLOW 3 : Cargo from VAA to Domestic

4. FLOW 4 : Direct Export CARGO to Foreign Country

5. FLOW 5 : Cargo from Domestic to VAA

6. FLOW 6 : Cargo Export From VAA to Foreign Country

7. FLOW 7 : Transit Shipment Cargo

8. FLOW 8 : Transfer Between VAA

Value Added Activities

1. Trading

2. Break Bulking

3. Grading & Sorting

4. Combined Cargo

5. Relabeling & Repackaging

6. RFID Technology (Radio Frequency Identification)

บทสรป

Page 107: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

92

Freezone สนามบนสวรรณภมเปนจดทมสนคาเขาออกตลอดเวลา และมผใหบรการในการ

ของการนาเขาสงออกเปนจานวนมาก รวมทงยงมในสวนของหนวยงานราชการทเกยวของ เชน

กรมศลกากร กระทรวงพาณช กรมประมง เปนตน ซงจะอานวยความสะดวกใหแกผนาเขาสงออก

ไดเปนอยางด

แบบฝกผดทายบท

1. คณลกษณะทสาคญของการขนสงทางอากาศ คอ อะไร

2. ปจจยทมผลตอการตดสนใจเลอกวา สนคาใดควรขนสงทางอากาศ คอ

3. วธการชาระเงน โดยทวไป ผสงสนคาสามารถเลอกทจะชาระได กลกษณะ

4. ใบตราสงสนคา คอ อะไร และมกประเภท

5. House Air Waybill คอ เอกสารการขนสงประเภทใด

เอกสารอางอง

การทาอากาศยานแหงประเทศไทย. 2560. “Freezone Suvarnabhumi Airport”

แหลงทมา https://freezone.airportthai.co.th ( 3 กรกฎาคม 2561).

สานกงานสทธประโยชนทางภาษอากร. 2560” เขตปลอดอากร Freezone”

แหลงทมา http://onestopservice.ditp.go.th/download/file/42_Free_zone.pdf

( 3 กรกฎาคม 2561).

Page 108: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

93

บรรณานกรม

กรมควบคมมลพษ. คมอการจดทาแผนปฏบตการฉกเฉนจากสารเคมระดบจงหวด (Hazardous

Materials Emergency Planning Guide), พฤษภาคม 2545)

การเดนอากาศและการขนสงทางอากาศ, [Online] available URL:

http://www.thaitrucknavigator.org/truck/thaitrucknavigator/trucknavigator/index.php?option=com

_content&view=article&id=96:2008-08-05-07-08-34&catid=54:2008-07-13-16-12-

56&Itemid=107, 31 (เมษายน, 2552)

ปญหาและอปสรรคในการเดนอากาศในปจจบน, [Online] available URL:

http://www.thaitrucknavigator.org/truck/thaitrucknavigator/trucknavigator/index.php?option=com

_content&view=article&id=96:2008-08-05-07-08-34&catid=54:2008-07-13-16-12-

56&Itemid=107, 31 (เมษายน, 2552)

ววฒนาการของการขนสงทางอากาศ, [Online] available URL: http://www.fts.rtaf.mi.th,

31 (เมษายน, 2552)

จมพล ภญโญสนวฒน. ความรบผดชอบของเจาหนาทควบคมจราจรทางอากาศ และ

ผประกอบการการใหบรการควบคมจราจรทางอากาศ. หลกหลกสตรปรญญา

มหาบณฑต, สาขาวชานตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2535. อดสาเนา.

นพนธ ระวยน. 2553. การขนสงสนคาและพสดภณฑทางอากาศ. โครงการสวนดสต

กราฟฟคไซท 1.

พรนพ พกกะพนธ. 2548. ธรกจการบน (Airline business). กรงเทพฯ : โรงพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศพฤฒ ถาวรยตการต. 2008. การขนสงทางอากาศ และมาตรการทเกยวของ (Air Transport Industry

and Regulations). NTMs in Focus. Volume 1 issue 3, October 2008.

สมยศ วฒนากมลชย. 2557. ธรกจสายการบน (Airline Business). ปทมธาน :

มหาวทยาลยกรงเทพ.

Air Sea Guide (2009).

Boeing World Air Cargo Forecast Team 2014-2015, p. 44

2013 Air Cargo Market Share by Airline Domicile, Boeing World Air Cargo Forecast Team

2014-2015.

ICAO. (2001). Air Traffic Service. ANNEX 11 to the Convention on International Civil Aviation,

(13ed), (International Civil Aviation Organization).

John G. Wensveen. 2011. Air Transportation A Management Perspective. 7th Edition.

Page 109: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

94

England Ashgate.

Michael Sales. 2016. Aviation Logistics. The dynamic partnership of air freight and

supply chain. London. KoganPage.

Michael Sales. 2013. The Air Logistics Handbook. Air freight and the global supply.

New York. Routledge.

Stephen Shaw. 2011. Airline Marketing and Management. 7th Edition. England.

Ashgate.

http://airandearth1.com. (online 13 November 2008)

http://blogqpot.com/images/dgr%20colorado.

https://cargo.koreanair.com/img/eng/iimages/campus_fee02_img02.gif.

http://cms.ukintpress.com/UserFiles/Titan's%.

http://f.ptcdn.info/004/040/000/o2ddz2qnamc87hIlOBl-o.jpg.

http://f.ptcdn.info/384/017/000/1396414676-Untitled1-o.jpg.

http://image.shutterstock.com/z/stock-vector-vector-shipping-label-110758823.jpg.

http://image.slidesharecdn.com/dhlsupplychainandcoventryuniversityslides-141009044824-

conversion-gate02/95/trevor-jones-dhl-supply-chain-with-anthony-olomolaiye-coventry-

university-3-638.jpg?cb=1412830551.

http://image.slidesharecdn.com/fedex-130223011405-phpapp01/95/fedex-supply-chain-

management-4-638.jpg?cb=1361583863

http://image.slidesharecdn.com/introduction-to-airline-information-system4880/95/introduction-

to-airline-information-system-12-728.jpg?cb=1250043267

http://media.gettyimages.com/videos/loading-cargo-inside-cargo-aircraft-video-

id469264792?s=640x640

http://ployde.blogspot.com/2013/07/blog-post.html.

http://richlandcountysc.com/Portals/1/EasyDNNnews/116/Cargo%20is%20Big%20Business%20f

or%20Columbia%20Airport.jpg.

http://rusainee.blogspot.com/p/blog-page_1822.html.

http://skift.com/wp-content/uploads/2014/09/LSG_A380_01.jpg

http://thailandindustry.com/dbweb/file_attach/images_contents/20130917132024-contents1-

26.jpg.

https://th.wikipedia.org/wiki/

http://www.888lts.com/wordpress/wp-content/uploads/2015/02/awb-2015.jpg.

Page 110: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

95

http://www.aerostarventures.com/images/danimage10%20(7).jpg.

http://www.airlinkcargo.co.za/images/dog_container.jpg.

http://www.arabianbusiness.com/incoming/article505164.ece/ALTERNATES/g3l/Food+preparati

on+at+dnata+catering,+Singapore.jpg.

http://www.copybook.com/companies/falcon-aviation/falcon-airside-ground-support-equipment-

gallery/aircraft-conveyor-belt-loader-01.

http://www.fireflydaily.com/wp-content/uploads/2016/03/img-19.jpg.

http://www.gridgit.com/postpic/2010/10/dangerous-goods-storage-compatibility-

chart_407272.png.

http://www.hpcimedia.com/images/website/ManChemNews/DIR_0/F_4939.JPG.

http://www.ladyinter.com/uploads/5773/Air_way_bill_1.jpg.

http://www.leotrans.com/cgi-

sect/leo_news/Summery%20Fuel%20surcharge%20(Crisis)%20Update-

on2031%20JAN%2020061.xls.

http://www.thailandindustry.com/ex_uploads/f3477bf318adf745a09d57c587c59185.jpg

http://www.chemtrack.org/unclass-intro.asp

https://www.gotoknow.org/posts/247550.

https://www.gotoknow.org/posts/386014.

http://www.mkn.de/export/sites/default/mkn/en/bilder/PUK_CAT_10.jpg.

http://www.prachachat.net/online/2015/11/14473067391447306766l.jpg.

http://www.scdigest.com/images/misc/Supply-Chain-Planning-Exec.jpg.

http://www.scienceinaction.info/aviation/revolution/index.html. (online 12 November 2008).

https://www.searates.com/design/images/uld/ld2.png.

http://www.supath.net/wp-content/uploads/2015/01/airbus_ad260ec4ee.jpg.

http://www.thailandindustry.com/ex_uploads/315fdd71cf8dbaf2f8a00b3737153cdd.jpg

http://www.tiewrussia.com/images/Sukhoi6.jpg.

https://www.united.com/web/en-US/img/travel/label_291x397.jpg.

https://www.yakit.com/sites/default/files/efreight.png.

www.citsonline.utcc.ac.th.

www.dhl.co.th.

www.Fedex.com.th.

www.RTAF.mi.th/index.asp. RTAF.(2007). Organization. (online 11 November 2008)

Page 111: Air Freight...แผนบริหารการสอนประจําบทที่ 3 24 บทที่ 3 หลักการขนส่งทางอากาศ 26

96

www.technosriracha.ac.th.

www.trf.or.th.