مديريت زنجيره تأمين چابك ارائه چارچوبي مفهومي مبتني بر عاملهاي نرم افزاري هوشمند

اريمحمد مهر

دانشجوي كارشناسي ارشد مهندسي فناوري اطالعات دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي،Mohammad.Mehryar@Gmail.com

مد جعفر تارخ مح

عضو هيئت علمي دانشكده مهندسي صنايع و رئيس گروه فناوري اطالعات دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسيMJTarokh@kntu.ac.ir

-عاملهاي هوشمند - شاخص چابكي - مديريت زنجيره تأمين چابك - مديريت زنجيره تأمين :هاي كليديواژه هوشمندي كسب و كار

كيدهچ از ديدگاههاي نويني است كه سازمانها را در دستيابي به اهداف رقابتي و برآورده سازي نيازهاي مشتريان "مديريت زنجيره تأمين چابك"

عاتي و سازماني در كل زنجيره اين روش مبتني بر مجتمع سازي كارآمد اطال. دهددر بازار به شدت رقابتي و متالطم كنوني ياري ميدر اين تحقيق، ابعاد مختلف چابكي معرفي شده و چگونگي دستيابي سازمانها به چابكي در كل زنجيره تأمين و . باشدعرضه سازمان مي

توانايي سازمانها بر اساس مطالعات انجام شده مهمترين عوامل. گيرندگيري چابكي مورد مطالعه و بررسي قرار ميروشهاي ارزيابي و اندازهبيني مشتريان و دستيابي به مزيت رقابتي، چابكي سازمان و فرايندهاي در ارائه پاسخ مناسب و سريع به نيازهاي متنوع و غير قابل پيش

لب يك باشند كه پياده سازي آن در قادروني آن، چابكي تأمين كنندگان سازمان و اطالع از ميزان واقعي تقاضا و سمت و سوي بازار ميهاي تأمين بر همين اساس چارچوبي مفهومي براي زنجيره. پذيردزنجيره تأمين يكپارچه و مجتمع از لحاظ عملياتي و اطالعاتي صورت مي

. چابك مبتني بر بستر وب و سيستمهاي هوشمند تحليل كسب و كار ارائه خواهد شد

مقدمه -1 در سالهاي اخير، . وارد ادبيات كسب وكار و سازمان شد1"توليد چابك"ن، با مفهوم پيش از ورود به حوزه مديريت زنجيره تأمي"چابكي"

1 Agile Manufacturing

1

گيري در نگرشها و روشهاي فناوريهاي توليد و ساخت با تغيير شرايط كسب وكار و رقابت، پيشرفت و تكامل فراواني داشته و تغييرات چشم مهندسي" ، JIT(2 (" بهنگام"، نگرش"توليد ناب"، 1"ه كمك كامپيوترساخت ب"، "توليد منعطف" ،"توليد انبوه". توليد حاصل شده است

"توليد چابك"عبارت . ]1[ هاي پاياني قرن بيستم مورد توجه قرار گرفتند از رويكردهايي هستند كه در دهه"توليد چابك" و "همزمانكار رفته و به"وليد در قرن بيست و يكماستراتژيهاي ت" تحت عنوان 1991 در سال ]Iacocca]2 نخستين بار در گزارش موسسه

سازي، به كمك طراحي، نمونه(توليد چابك به معني توانايي سازمانها توليد كاالها و ارائه خدمات مورد نياز مشتريان . عموميت پيدا نمود. ]1[باشدبتي و متغير ميبا قيمت و كيفيت مناسب در محيطي رقا) ساخت، آزمايش و تحويل محصوالت با كيفيت در حداقل زمان ممكن

مطرح گرديد 3"سازي انبوهسفارشي"اين روش تأكيد فراواني بر كاهش زمان توسعه و توليد محصول دارد و بعنوان ابزاري براي دستيابي به وتكنولوژيها وغيره كردن و ايفاي نقش در يك جهان پوياتر دارد كه در آن بازارها ومحصوالت توليد چابك اشاره به توانائي شركت در عمل.

گيري از روش توليد چابك كافي نيست؛ زيرا چابكي يك اما براي دستيابي به چابكي در سازمان، تنها بهره. به سرعت در حال تغيير هستندازاريابي، ممكن است سازماني در قسمت توليد خود چابك باشد ولي در ساير بخشها نظير ب. مفهوم سازماني و فراتر از يك ديدگاه توليد است

. باشدمي 4"چابكي سازماني"توان گفت توليد چابك يكي از شرايط الزم و نه كافي براي دستيابي به فروش و غيره چابك نباشد و مي. ]3[گيردرا در بر مي است كه ساختارهاي سازماني، سيستمهاي اطالعاتي و فرايندهاي پشتيباني چابكي يك توانمندي و قابليت سازماني

بيني و ارائه محصوالت و خدمات راي يك سازمان به معني توانايي رشد و موفقيت در محيط كسب و كار متغير و غير قابل پيشچابكي بهاي تأمين چابك و تحقيقات انجام شده در زمينه ويژگيهاي آنها و عوامل كليدي در ادامه ابتدا با ادبيات زنجيره. ]4[خاص هر مشتري استبي به چابكي در سازمانها آشنا شده و سپس روشهايي را براي ارزيابي ميزان چابكي در زنجيره تأمين سازمانها بيان موفقيت و شرايط دستيا

كنيم و در نهايت چارچوبي را براي سيستم مديريت زنجيره عرضه چابك در محيطي مبتني بر وب و عاملهاي هوشمند و قابليتهاي مي .نماييمهوش تجاري پيشنهاد و معرفي مي

مديريت زنجيره تأمين چابك -2 تعريف زنجيره تأمين و مديريت زنجيره تأمين-2-1

كننده نهايي و نيز جريانهاي زنجيره تأمين مشتمل بر كليه فعاليتهاي مرتبط با جريان و تبديل كاال از مرحله ماده خام تا تحويل به مصرفسازي فعاليتهاي زنجيره تأمين و نيز جريانهاي اطالعاتي مرتبط با مل بر يكپارچهاطالعاتي مرتبط با آنهاست و مديريت زنجيره تأمين مشت

مديريت زنجيره تأمين به معناي هماهنگي و . ]5[باشداي براي دستيابي به مزيت رقابتي قابل اتكا ميآنها از طريق بهبود در روابط زنجيرهود كارايي و عملكرد كل زنجيره با در نظر گرفتن نيازها و اهداف تك همكاري سازمانهاي مستقل تشكيل دهنده زنجيره عرضه جهت بهب

.]6[تك اعضاي زنجيره است

و مفهوم چابكي مديريت زنجيره تأمين چابك-2-2

ودن بيني بنياز سازمانها براي پاسخگو بودن هر چه بيشتر به نيازهاي مشتريان در شرايط متغير رقابت و افزايش آشفتگي و غير قابل پيشمديريت زنجيره تأمين چابك بعنوان روشي بسيار مؤثر و كارا در دستيابي به مزيت . دهدمحيط كسب و كار، آنها را به سمت چابكي سوق مي

كارا "مطالعات زيادي بر روي مفهوم چابكي در سازمانها در مقابل . ]7[رقابتي به طور روزافزون مورد توجه سازمانهاي نوين قرار دارد اي است كه زنجيره تأمين چابك زنجيره. ]8[ و غيره انجام شده است "مشتري محوري" ، 5"بار بودنسبك"، "اثربخش بودن" ،"بودن

1 Computer Integrated Manufacturing 2 Just In Time 3 Mass Customization 4 Organizational Agility 5 Leanness

2

نسبت به بازار به شدت حساس بوده و نياز واقعي مشتريان را دريافته و به تغييرات به صورت سريع، ساده و قابل پيش بيني و با كيفيت باال گيري از دانش بازار و تشكيل سازمانهاي مجازي جهت استفاده از فرصتهاي جذاب و سودآور بازار به معني بهرهچابكي .]9[. پاسخ دهد

ارائه پاسخ مناسب و اثربخش سازمان به شرايط در . چابكي يك مفهوم كالن و استراتژيك براي سازمانها است. ]10[باشدمتالطم رقابتي ميامكان دستيابي به سطح مطلوب ارائه . كنندگان آن سازمان بستگي داردانايي و پتانسيل شركاء و تأمينحال تغيير بازار تا حد زيادي به تو

آن، توانايي برآورده ساختن تقاضاها را در زمان مناسب و با كنندگان عمده و كليدياي كه تأمينخدمات به مشتريان، براي توليدكنندهو قطعاٌ چنين شركتي در يك محيط بسيار متغير و رقابتي با ! زار و تقاضا نيز بسيار دشوار استكيفيت مطلوب ندارند حتي در شرايط ثبات با

. بيني به آساني از صحنه رقابت حذف خواهد شدنيازهاي غير قابل پيش مباني و عوامل كليدي موفقيت مديريت زنجيره تأمين چابك-2-3

ده مفهوم چابكي پرداخته و ويژگيهايي يك زنجيره تأمين چابك را به شرح ذيل كريستوفر از جمله كساني است كه به مطالعه گستر :]11[برشمرده است

گيري از تمايالت كاربران محصوالت و استفاده از داشتن ارتباط نزديك با مشتري نهايي و گردآوري و بهره :1رحساس بودن به بازا .اطالعات فروش جهت دريافت تقاضاي واقعي

و تشكيل ) از خريدار تا تأمين كننده( تأميني است كه بر پايه اشتراك اطالعات در كل زنجيره عرضه زنجيره : 2ين مجازيزنجيره تأم ، بر اطالعات متكّي هاي تأمين مجازي بيش از موجوديزنجيره. شودسازمان مجازي متشكل از سازمان، شركا و تأمين كنندگان آن، بنا مي

.هستندر 3ف همكاري بين خريداران و تأمين كنندگان و توسعه مشترك محصوالت : اينديكپارچگي

د

ر قالب يك شبكه از شركا به جاي فعاليت مستقلتشكيل گروههاي هم: 4 مبتني بر شبكه .پيمان و فعاليت بيني پيش"، 5"ر بودنتقاضامحو"بسياري از سازمانهاي تجاري به جاي . دهدويژگيهاي فوق را در زنجيره عرضه چابك نشان مي) 1(شكل به عبارت ديگر اين سازمانها به دليل نداشتن اطالعات دقيق از وضعيت و . و وابسته به ميزان سفارشات و تخمين تقاضا هستند6"محور

و فروش -كه لزوماً بر تقاضاي واقعي منطبق نيست-ها گرايش آتي بازار و تقاضاي واقعي مشتريان، مبناي فعاليت خود را سفارشات واسطهاما توجه ويژه سازمانها به رضايت .كننددهند و بر حسب تخمين ميزان تقاضا، سطح موجودي مورد نياز را مشخص ميگذشته خود قرار مي

هاي اخير اين امكان را در اختيار بنگاههاي تجاري قرار داده كه با برقراري ارتباط مشتريان و گسترش استفاده از فناوري اطالعات در دههبرده و پاسخ مناسب و كارا زديك با مشتريان و دريافت و تحليل اطالعات در نقاط فروش، به تمايل عمومي بازار و ميزان واقعي تقاضا پين

. به آن ارائه نمايند

1 Market sensitivity 2 Virtual 3 Process Integration 4 Network based 5 demand-driven 6 forecast-driven

3

]3[ ويژگيهاي زنجيره تأمين چابك -)1(شكل

جود بستر فني و امكانات اشتراك اطالعات به صورت فرض اوليه در اين مدل، امكان ارتباط گسترده بين اعضاي زنجيره تأمين و و

هاي متنوع مشتريان از پاسخگويي مناسب و سريع به تقاضا(كريستوفر همچنين به بيان تفاوت چابكي . باشد در زنجيره عرضه مي1بالدرنگانجام سفارشات با ( "سريع بودن"و ) انجام بيشنرين فعاليت با كمترين مقدار منابع و ضايعات(و سبكبار بودن ) لحاظ حجم و نوع تقاضا . پرداخته است) كوتاهترين زمان تحويل

سازي و يكپارچگي كل به عقيده بسياري از محققان، مديريت زنجيره تأمين چابك، مبتني است بر سيستمهاي اطالعاتي چابك براي مجتمعهاي تي چابك را عامل اصلي موفقيت در دستيابي زنجيره وايت و همكاران، اطالعات و بخصوص سيستمهاي اطالعا .]7[زنجيره تأمين

هاي تأمين چابك را با سيستمهاي توليد چابك در تكيه به اطالعات و سيستمهاي اطالعاتي ، تفاوت زنجيره)2(تأمين دانسته و مطابق شكل . ]12[دانند به جاي تكيه بر مواد اوليه وسيستمهاي توليد منعطف مي

]12[لگوي چابكي و عوامل موفقيت آن تكامل ا-)2(شكل

داند و عامل كليدي موفقيت يك زنجيره تأمين در دستيابي به چابكي را، ميزان نفوذ تقاضاي واقعي در زنجيره عرضه مي]11[كريستوفر

حقيقت، قسمت نقطه جدايش در. نامد مي 2"نقطه جدايش"اي كه تا آن نقطه تقاضاي واقعي در زنجيره تأمين مشخص است را نقطهاين نقطه همچنين در نحوه . نمايدريزي و تخمين تقاضا در زنجيره تأمين جدا ميمتكّي بر تقاضاي واقعي را از قسمت مبتني بر برنامههر چه اطالعات تقاضاي واقعي . خوبي مشخص شده استبه) 3(اين مفهوم در شكل . نگهداري موجودي در زنجيره عرضه بسيار مؤثر است

1 Real Time 2 Dِecoupling point

4

زنجيره تأمين قرار داشته باشد، موجودي در اين 1جيره عرضه به سمت جلو و قسمت توليد حركت كند و نقطه جدايش در قسمت بااليدر زنشود و اگر اطالعات تقاضا و نياز مشتريان تنها در انتهاي زنجيره قابل مشاهده باشد حالت به صورت مواد اوليه و اجزا و قطعات نگهداري مي

دهد كه هاي تأمين اين قابليت را ميچابكي به زنجيره. دي به صورت محصول تكميل شده و آماده نگهداري خواهد شدبه ناچار موجو نگهداري كرده و 2"نيمه كامل"كاالي "موجودي خود را تاهنگام مشخص شدن تقاضاي واقعي به صورت موارد اصلي و قطعات اوليه و يا

اين رويكرد در نگهداري موجودي و توليد، به استراتژي . و عرضه محصول اقدام نمايندبعد از مشخص شدن تقاضا نسبت به توليداين روش بر پايه طراحي محصوالت با . موسوم است كه ارتباط تنگاتنگي با چابكي زنجيره عرضه دارد4"تكميل تأخيري" يا 3"تعويق"

كميل و مونتاژ نهايي مبتني بر درخواست مشتري و مشخص شدن تقاضا و فرم، اجزا و يا ماژولهاي مشترك و انجام عمليات تاستفاده از پلت .باشدمحل و مقصد بازار نهايي مي

]3[ نقطه جدايش در زنجيره عرضه-)3(شكل

از جمله سافورد و همكاران . پذيري سازمان در دستيابي به چابكي زنجيره عرضه پرداختندگروهي از محققين، به بررسي نقش انعطاف

بيني كردند كه آنها پيش. نياز چابكي زنجيره عرضه استپذيري فرايندهاي زنجيره تأمين يك سازمان مقدمه و پيشقدند كه انعطافمعتپذيري سه فرايند عمده زنجيره عرضه يعني تداركات و تأمين، ساخت و توليد وتوزيع و پشتيباني موجب چابكي زنجيره عرضه خواهد انعطافپذيري را در هر يك از سه حوزه گفته شده شناسايي نموده و مدل پيشنهادي خود را شكل داده و براي مختلف انعطافآنها ابعاد. گرديد

نتايج مطالعه آنها نشان داد كه چابكي زنجيره عرضه يك سازمان به . شركت بزرگ انجام دادند115اثبات نظر خود مطالعه موردي بر روي پذيري فرايند توزيع و پذيري فرايند تداركات و تأمين و فرايند توليد قرار داشته ولي انعطاف زان انعطافطور مستقيم و مثبت تحت تأثير مي

-هم"نتايج اين تحقيق نشان داد كه چابكي زنجيره تأمين سازمان تحت تأثير . پشتيباني در چابكي زنجيره عرضه نقش غير مستقيم دارد .]13[قرار دارد انعطاف سه فرايند اصلي زنجيره 5"افزايي

1 Upstream 2 Semi finished 3 postponement 4 delayed configuration 5 Synergy

5

چابكي 2گيريو اندازه 1 ارزيابي-2-4

اما اين سئوال همواره .]7][5[سازمانها بايد چابكي زنجيره عرضه خود را به طور منظم مورد ارزيابي قرار داده و از وضعيت آن مطلع باشند گيري شود و نتايج را چگونه شود و چگونه بايد اندازهگيريهاي عرضه چيست و چه چيزي بايد اندازهمطرح است مالك چابكي در زنجيره

اند شاخصهايي كيفي و غير هايي كه براي چابكي معرفي شده اغلب ويژگي]14[توان به چابكي دست يافت؟ بايد تحليل نمود و چگونه ميبا اين حال مطالعات . كندرو ميبه با دشواري روگيري چابكي زنجيره عرضه راگيري مستقيم هستند كه اين مساله ارزيابي و اندازهقابل اندازه

سازي هاي عرضه انجام گرفته ولي همچنان زمينه براي تحقيقات آتي و بهينهگيري چابكي سازمانها و زنجيرهزيادي در زمينه اندازه. ]15[بكي زنجيره عرضه شناسايي شوند چا3ها و تواناسازهايگيري چابكي ابتدا بايد پايهبراي اندازه. روشهاي موجود بسيار گسترده است

آنگاه . سپس مصداقهاي آنها به صورت موردي و ساده مشخص شده و ميزان اهميت هر كدام از آنها در دستيابي به چابكي مشخص گردند مصاحبه، مطالعه ،4جووهاي مشخص كننده هر كدام از ويژگيها و مصداقها در سازمان مورد ارزيابي، از طرق ممكن نظير پرسبايد داده

ها مورد ارزيابي و سنجش قرار گرفته و با مقادير كمي بيان آوري شده و وضعيت سازمان در هر كدام از حوزهكاوي و غيره جمعموردي، داده كالت پيششوند و از جمله مسائل و مش بسيار مبهم بيان مي-و نه رياضي- 5وضعيت سازمان در هر حوزه معموالً با عبارات كالمي. گردد

دست آمده در هر حوزه و وزن آن، عددي بعنوان مشخص كننده در نهايت با توجه به مقدار به. كردن اين عبارات مبهم زباني استرو، كميشود كه به معناي تركيبي از نتايج گفته مي6"شاخص چابكي"به اين عدد . اش محاسبه گرددميزان چابكي آن سازمان و زنجيره عرضه

-اين شاخص مي. ]14[باشد گيري هريك از تواناسازهاي چابكي زنجيره تأمين و مشخص كننده ميزان چابكي كل زنجيره عرضه مياندازهتواند بعنوان ابزاري براي مقايسه ميزان چابكي سازمانهاي مختلف با يكديگر و يا مقايسه ميزان چابكي يك سازمان با حد استاندارد و

. روشهاي متعددي براي محاسبه شاخص چابكي توسط محققين معرفي شدند. كار آن سازمان بهره جستومطلوب چابكي در حوزه كسب نمودن از منطق فازي براي ارزيابي و كمي]14[ استفاده شده و 7"مراتبي فرايندتحليل سلسله" از روشي مبتني بر ]16[ بعنوان مثال در منبع

گيري چابكي در حوزه بحث اين مقاله قرار ندارد اما از مطالعه جزئيات روشها و متدهاي اندازهبا اينكه بررسي و. شاخصها بهره گرفته است :هاي تأمين است به معرفي يك نمونه از اين روشها خواهيم پرداختآنجايي كه مبحثي بسيار پراهميت در زنجيره

ارائه 8"شاخص چابكي فازي" تأمين مبتني بر منطق فازي و هاي روشي را براي ارزيابي و بهبود چابكي زنجيره]12][15[لين و همكاران گذارند را هاي تغيير را كه بر روي زنجيره تأمين اثر مي اصلي چابكي زنجيره عرضه و مهمترين زمينه9آنها تغيير را بعنوان محرك. نمودندط رقابت، تغيير در نيازهاي مشتريان، تغييرات تكنولوژي، تغييرات بازار و محيط كسب وكار، تغيير در شراي: گانه ذيل در نظر گرفتند5موارد

هاي فوق، ميزان چابكي مورد نياز سازمان براي موفقيت آنها با ارزيابي محيط كسب وكار و ميزان تغيير در زمينه. تغيير در عوامل اجتماعيهاي مختلف چابكي و بيان كننده رفتار كل زنجيره بعنوان حوزه10"ويژگيهاي تواناساز چابكي"همچنين . كردنددر اين شرايط را بيان ميها، هاي مختلفي در نظر گرفته شده و از اين جنبههاي چابكي، مصاديق و جنبهبراي هر كدام از تواناسازها و پايه. تأمين در نظر گرفته شدند

اصول مورد استفاده لين مشابه همان اصول . دگيري چابكي زنجيره عرضه استفاده شبا در نظر گرفتن وزن و رتبه هر كدام، براي اندازه، )شالوده فعاليت زنجيره(، يكپارچگي فرايند )استراتژي زنجيره عرضه(ارتباط مبتني بر همكاري : چابكي كريستوفر بوده و عبارتند از

و بر اين اساس ). ليت زنجيرهمكانيزم فعا(و حساسيت به بازار و نياز مشتريان ) زير ساخت و بستر فعاليت زنجيره(يكپارچگي اطالعات تعدادي پارامتر مشخص گرديده و جمع آوري اطالعات راجع به پارامترها از طريق تشكيل يك كميته داخلي از مديران سازمان و ارائه

فوق، يكي از هر كدام از اعضاي كميته براي ارزيابي وضعيت هر يك از پارامترهاي . پرسشهايي از وضعيت زنجيره به اين كميته انجام شدهاي فوق، به هر كدام از گزينه. كنندرا انتخاب مي) افتضاح، بسيار ضعيف، ضعيف، متوسط، خوب، خيلي خوب و عالي( گانه 7هاي گزينه

1 Evaluation 2 Measurement 3 Enablers 4 Questionnaire 5 Linguistic 6 Agility Index 7 Analytic hierarchical process (AHP) 8 Fuzzy Agility Index (FAI) 9 Driver 10 Agility-enabled attributes

6

گيري از اعداد فازي، نظر كميته در مورد هر يك از پارامترها، با ميانگين. تخصيص داده شده است1يك عدد فازي معادل و تابع عضويت-گردد و سپس با توجه به وزن و رتبه هر پارامتر، شاخص فازي چابكي به صورت ذيل محاسبه ميادل رتبه فازي آن پارامتر محاسبه ميمع

:شود

) ) محاسبه شاخص چابكي فازي-1رابطه ( ) ∑∑

==

•=n

jj

n

jjj WRWFAI

11)(

jRj

، به FAIدر مرحله بعدي عدد فازي بدست آمده براي . باشد ميjبه معني وزن فازي پارامتر Wمعرف رتبه فازي و كه در اين رابطه سطوح چابكي در نظر گرفته شده . اين عبارات هر كدام يك عدد معادل فازي دارند. شودنزديكترين عبارات كالمي متناسب كه ترجمه مي

و در نهايت بسته به نزديكي ). كند(تاً چابك، اندكي چابك، كم چابك، غير چابك ، خيلي چابك، چابك، نسب2به شدت چابك: عبارتند از .شود با عدد متناظر با هر كدام از سطوح چابكي فوق، ميزان چابكي زنجيره عرضه آن سازمان محاسبه ميFAIعدد

چارچوب پيشنهادي براي مديريت زنجيره تأمين چابك-3

-در اين شرايط و با توجه به گسترش چشمگير اينترنت و شبكه. پيچيدگي بازار و رقابت شديد قرار دارندسازمانها در حال حاضر تحت فشار در اين روش عاملها وظيفه بررسي بازار و برقراري و . افزاري حركت كنندهاي اطالعاتي، بنگاهها بايد به سمت استفاده از عاملهاي نرم

بنابراين سازمانها بايد بستر جديدي براي همكاري و تشريك مساعي در . ه را بعهده دارندمديريت ارتباطات با همكاران و شركاء و غيرافزاري هاي عرضه فراهم نمايند كه عاملهاي نرمزنجيره عرضه در يك محيط پويا فراهم نمايند و اين امكان را براي شركا و اجزاي زنجيره

عاملهاي هوشمند و فناوري اينترنت اخيراً در سيسمهاي . اطالعاتي سازمان اجرا شوندها و سيستمهايآنها بتواند به سادگي بر روي كامپيوترنوين مديريت زنجيره تأمين چابك نيز براي ارتباط و همكاري بييشر تأمين كننده، سازنده، توزيع كننده، خرده فروش و مشتري نهايي مورد

هاي عرضه چابك مبتني بر استفاده از سيستمها و و عاملهاي ي مديريت زنجيرهچارچوب پيشنهادي برا. ]7[اند استفاده فراوان قرار گرفته-قبل از تشريح كامل چارچوب، تعدادي از مفاهيم بكار رفته در چارچوب را تعريف و مباني آنرا بيان مي. باشدهوشمند مديريت زنجيره مي

.نماييم )MAS (3هاي هوشمند و سيستمهاي چند عاملي تعريف عامل-3-1

گيري و عمل كردن بر هاي خودمختاري هستند كه قادر به كنترل رفتار خود و تصميم افزاري يا موجوديتهاي نرم هاي هوشمند برنامه عامل-هاي هوشمند داراي مشخصات زير مي عامل. ]17[حسب دريافت خود از محيط خارج براي رسيدن به اهداف از پيش تعيين شده هستند

:باشندد و داراي نوعي از كنترل در رفتار و ندهها انجام مي كار خود را بدون دخالت مستقيم انسان يا ديگر عاملي هوشمندها عامل: 4يخود مختار

.دنباشهاي دروني خود ميحالت با ،الوه برايندهند ع و با توجه به تغييرات رخ داده در محيط اعمالي را انجام ميكردهها محيط خود را درك اين عامل: 5واكنش پذيري

.كنند را در محيط ايجاد مي مورد نظر خود شرايطهايي فعاليتانجام

1 membership function 2 Extremely Agile 3 Multi Agent System (MAS) 4 Autonomy 5 Reactivity

7

توانايي انجام ،عالوه بر اين كارهوشمند يها دهند كه كاربر فرمان داده باشد؛ عامل هاي معمولي فقط كاري را انجام مي برنامه: 1ابتكار .دارا هستند را با توجه به شرايط رفتارهاي ابتكاري

انتقال ،تواند در حالت ساده كه اين ارتباط مينند هاي ديگر يا انسان ارتباط برقرار ك ند با عاملنتواميي هوشمند ها عامل: 2 اجتماعيتاررف . ]18[ ها باشد ها و در حالت پيچيده مذاكره بين عامل اطالعات بين عامل

كه هر كدام نماينده يك موجوديت در دنياي خارج هستند و براي دربردارنده تعدادي عامل هوشمند است ) MAS(سيستمهاي چند عاملي در سيستمهاي چند عاملي، هر عامل در عين همكاري با ساير عوامل براي دستيابي به . كننددستيابي به اهداف تعيين شده همكاري مي

عاملي، پاسخگويي آن در ايفاي نقشهاي از مهمترين مزاياي سيستمهاي چند . ]19[كند اهدافشان، براي افزايش منافع خود تالش ميافزاري بعنوان نمايندگان طرفهاي درگير در فرايندهاي تجاري متفاوت و متعدد در يك فرايند تجاري است كه در آن تعدادي عامل نرم

مدنظر قرار دارد بسيار هايي كه در آن تعامل چند سازمان با اهداف و اطالعات متفاوت سيستمهاي چند عاملي براي حوزه. كنندفعاليت مي .]20[مناسب هستند

3هاي هوشمند مديريت زنجيره عرضه مبتني بر عامل-3-2

توان بعنوان نمونه بسيار خوبي از سيستمهاي چندعاملي در نظر گرفت كه در آن مطابق آنچه گفته شد، مديريت زنجيره عرضه را ميهاي هوشمند، با كمك عامل4"هماهنگي زنجيره عرضه". كنند زنجيره عمل ميافزاري بعنوان نمايندگان اجزاي مختلفعاملهاي نرم

هاي ت مبتني بر عاملمديري". ]22][21[بعنوان مكانيزمي براي افزايش كارايي زنجيره عرضه، در حال حاضر كاربرد فراواني پيدا كرده است در اين روش مديريت زنجيره . ، يك روش كلي و متداول براي پياده سازي مديريت هوشمند زنجيره تأمين است"هوشمند زنجيره عرضه

.]24][23[شود اي از فعاليتهاي مختلف تقسيم شده و هر فعاليت بوسيله يك عامل نرم افزاري ويژه، مديريت و اجرا ميعرضه به مجموعه اصول چارچوب پيشنهادي-3-3

ها، تحليل اطالعات، دستيابي به چارچوب مورد نظر براي مديريت زنجيره عرضه چابك ، مبتني بر اصل اساسي گردآوري اطالعات و دادهزنجيره "، "زارحساس بودن به با" ويژگي گفته شده 4اين چارچوب بر . دانش بازار و اشتراك و انتشار اين دانش در كل زنجيره عرضه است

مديريت زنجيره تأمين چابك در چارچوبي پيشنهادي به . بنا نهاده شده است"مبتني بودن بر شبكه" و "يكپارچگي فرايند"، "تأمين مجازي :طور خالصه مبتني بر اصول ذيل است

اطالعات مبتني بر فناوري اطالعات و ارتباط گسترده و فراگير، همكاري تنگاتنگ با شركاء و تأمين كنندگان، مجتمع سازي فرايندها و )1ارتباطات پيشرفته، اشتراك اطالعات و بانكهاي و سيستمهاي اطالعاتي سازمانهاي تشكيل دهنده زنجيره و در نتيجه آگاهي كامل و

.دقيق اجزاي زنجيره از وضعيت ، اطالعات، موقعيت و ساختار يكديگرمحيط و ساختار كسب وكار، نيازهاي مشتريان، رقباي بالفعل : كهاي چابكي نظيرداشتن شناخت دقيق و بينش وسيع از عوامل و محر )2

و بالقوه سازمان، تمايالت و گرايش عمومي جامعه و سمت و سوي بازار در حال و آينده، عوامل اجتماعي، سياسي و قانوني، فناوريهاي بيني ميزان تقاضاي واقعي در آينده در نتيجه داشتن توانايي پيشمرتبط با فعاليتها و پايش و نظارت بر تغييرات كليه پارامترهاي فوق و

.و مهيا شدن براي برآورده كردن آن .كنندگان چابكداشتن سازماني چابك و برگزيدن شركاء، همكاران و تأمين )3

1 Pro-Activity 2 Social behavior 3 Agent Based SCM 4 supply chain coordination

8

ين وضعيت چابكي همكاران خود شود كه به طور مداوم به ارزيابي چابكي سازمان و همچنبا توجه به موارد فوق، به سازمانها پيشنهاد ميهمانطور كه گفته شد روشهاي . بپردازند و با تحليل وضعيت موجود، موانع دستيابي زنجيره تأمين به چابكي را شناسايي و مرتفع نمايد

ه و امكانات در توانند بسته به تناسب و تجربمتعددي براي ارزيابي ميزان چابكي سازمان و زنجيره عرضه آن وجود دارد كه سازمانها مياي دارد، العادهآنچه كه براي سازمانها اهميت فوق. گيري و ارزيابي مناسب اقدام نماينددسترس خود نسبت به انتخاب يك روش اندازه

. انتخاب و داشتن يك روش ارزيابي مناسب است و نوع و روش و الگوريتم ارزيابي در رتبه بعدي اهميت قرار دارد كه در اصل دوم چارچوب پيشنهادي معرفي -د سازمانها همواره بايد به طور هوشمندانه محركهاي مختلف چابكي را همانطور كه بيان ش

بيني نموده و يا از آن مطلع گرددد، پايش كنند و هنگامي كه سازمان به هر طريقي توانست وقوع تغيير در يكي از محركها را پيش-شدندبيني و احتمال بروز تغيير، وضعيت فعلي جديد، با توجه به نوع تغيير، شدت تغيير، ميزان صحت پيشبايد پس از تحليل و ارزيابي شرايط

زنجيره و تأمين كنندگان، ميزان موجودي و غيره، حداقل ميزان چابكي الزم براي كل زنجيره عرضه جهت ارائه پاسخ مناسب به آن تغيير را كنندگان آنها را با توجه به الزم براي تأمين تك تك كاالها و خدمات مورد نياز و عرضههمچنين بايد حداقل ميزان چابكي . مشخص كند

كنندگان بالقوه و غيره را تعيين و نسبت به ميزان اهميت كاال يا سرويس، ميزان موجودي آن، وضعيت چابكي تأمين كنندگان فعلي و عرضه . زنجيره تأمين، اقدامات مقتضي را انجام دهدي و بهنگام سازيرساني تغيير در كل زنجيره و انجام عمليات اصالحاطالع

باشد؛ اما در هاي چابكي به طور دقيق، امري غير ممكن ميبيني چگونگي و ميزان تغييرات آتي هر يك از محركها و انگيزانندههرچند پيشبيني نظير تقاضاي واقعي، وضعيت رقبا و غيره را پيشاين تحقيق تالش شده با استفاده از عاملهاي هوشمند، تغييرات در عوامل مختلف

در چارچوب پيشنهادي عاملهاي نرم . كرده و سپس با استفاده از يك سيستم هوشمند تصميم يار مركزي ميزان چابكي مناسب محاسبه شودنماي كلي چارچوب پيشنهادي ) 4(شكل . دافزاري ديگري نيز وظيفه ارزيابي و يافتن تأمين كندگان با ميزان چابكي مورد نظر را بعهده دارن

.دهدرا نشان مي تشريح اجزاي چارچوب-3-4

كامالً آشنا و شناخته ... چارچوب پيشنهادي شامل اجزاي متعددي است كه برخي از آنها نظير تأمين كننده، توليد كننده، مشتري، اينترنت و .اهيم پرداخت بخش اصلي چارچوب خو4در ادامه به معرفي . شده هستند

1 سيستمهاي يكپارچه اطالعاتي و ارتباطي-3-4-1

اي مجازي از سازمانهاي نيازهاي ايجاد شبكهسيستمهاي اطالعاتي و ارتباطي يكپارچه و مجتمع و شبكه اطالعاتي گسترده و فراگير از پيش

:اي گوناگوني نظير موارد ذيل استاين بخش از چارچوب پيشنهادي شامل اجز. تشكيل دهنده زنجيره تأمين چابك هستندo افزاري كه امكان ارتباط و اتصال اجزاي مختلف زنجيره عرضه و تبادل بستر شبكه مناسب شامل زيرساختهاي سخت افزاري و نرم

.كننداطالعات الزم بين آنها را فر اهم ميo تريان و غيره كه اطالعات آنها از طريق بستر شبكه بانكهاي اطالعاتي متعدد نظير بانك اطالعات فروش، توليد، تأمين كنندگان، مش

. شوددر بين اعضاي زنجيره تأمين به اشتراك گذارده ميo افزارهاي حسابداري و ، نرم"مديريت امور مشتريان"، "مديريت منابع سازماني"هاي كاربردي گوناگون نظير نرم افزارها و برنامه

.فروش و غيره بيني وضعيت و تغييرات محركهاي چابكي پيش عاملهاي نرم افزاري-3-4-2

1 Integrated Information and communication system

9

كار بيني وضعيت و تغييرات عوامل محرك چابكي، سازمانها نياز به اطالعات گسترده و دقيق و كارآمدي از شرايط كلي كسب وبراي پيش

سطح خدمات به مشتريان و باال از آنجايي كه هر فعاليتي با هدف نهايي افزايش . و نياز مشتريان و وضعيت هر كدام از اين عوامل دارندگيرد، يكي از مهمترين عواملي كه بايد مورد بررسي دقيق قرار گيرد، تخمين نياز آتي مشتريان رفتن ميزان رضايت آنها از سازمان انجام مي

ت بازار و محيط و بيني اين موضوع، عالوه بر داشتن اطالعابراي پيش. باشدو تقاضاي واقعي براي هر كدام از محصوالت توليدي ميجانبه با طيف گسترده مشتريان، دانستن نظر و ديدگاه مشتريان نهايي راجع به محصوالت، آشنايي با غيره، برقراري ارتباط مستمر و همه

رچوب در چا. رساندبه سازمان در اين مهم ياري مي. ساير كاالهاي جايگزين و محصوالت رقبا، آگاهي از اولويتها و روش انتخاب مشتريبيني افزاري براي پايش مداوم محيط و محركهاي چابكي و بررسي وضعيت گذشته و حال آنها و پيشپيشنهادي از چندين عامل نرم

: شودتغييرات و سمت و سوي حركت آتي آنان استفاده ميآنها را 1سب و كار و يا نمايندگاناين عامل نرم افزاري وظيفه مذاكره و تبادل اطالعات با عوامل مؤثر در ك: كنندهعامل مذاكره

. رقبا، مراجع قانوني و حقوقي، مراكز اطالعاتي و از همه مهمتر مشتريان بالقوه و بالفعل سازمان از مخاطبان اين عامل هستند. بعهده دارد كيفيت فعلي و مطلوب و انتظارات و اين عامل با مشتريان و يا نمايندگان آنها وارد مذاكره شده تا از نقطه نظرات آنها راجع به محصوالت و

تواند از كار ميصورت بيواسطه از بازيگران حوزه كسب و كار كسب كرده و براي ايناين عامل اطالعات را به. پيشنهادهاي آنان آگاه شود .وپاسخ يا هر روش ديگري استفاده نمايدپرسش يكپارچه زنجيره و يافتن الگوهاي رفتاري عوامل مؤثر در كسب اين عامل وظيفه كاوش در بانكهاي اطالعاتي : كاويعامل داده

هاي فروش سازمان در گذشته، سعي در يافتن الگوي خريد مشتريان در بعنوان مثال اين عامل با كاوش داده. وكار در گذشته را بعهده دارد. وني، اقدام به تخمين وضعيت فروش آتي خواهد كرددست آمده و بررسي وضعيت كنشرايط گوناگون نموده و با توجه به نتيجه و الگوي به

.كاوي براي دستيابي به اطالعات فوق استفاده كندتواند از روشها و متدهاي مختلف دادهاين عامل ميالمللي، آمار اين عامل وظيفه جستجو و كاوش در محتويات وب براي ارزيابي و پايش وضعيت بازار محلي و بين : عامل كاوش وب

محصوالت مختلف در فروشگاههاي اينترنتي، گرايش مشتريان، جذابيتهاي جديد، موقعيت رقبا و اطالعات فروش آنها و ساير فروشاين عامل تالش خواهد كرد . محصوالت جايگزين، پيشرفت در فناوريهاي مرتبط، مسائل حقوقي و قانوني و سياسي مرتبط، را بعهده دارد

آوري شده، گرايش آتي بازار و تقاضاي مشتريان را با توجه به تغييرات هر يك از محركها و بر عات جمعكه با نظارت دائم و تحليل اطال .باشدتكنيكهاي مختلفي براي كاوش در وب وجود دارد كه از حوزه اين بحث خارج مي. اساس اطالعات موجود در وب مشخص نمايد

1 Agent

10

املهاي هوشمند چارچوب مديريت زنجيره تأمين مبتني بر ع-)4(شكل

11

آوري و تحليل اطالعات مرتبط با تغييرات بازار و محيط اين عامل وظيفه پيمايش محيط كسب وكار و جمع : عامل كاوش محيط تواند با اين عامل مي. كسب وكار، شرايط رقابت، فناوريهاي مرتبط، مسائل سياسي و اجتماعي و فرهنگي مؤثر در كسب و كار را بعهده دارد

هاي زنجيره عرضه هاي اطالع رساني نهادها و مراجع تأثيرگذار در فرايندسازماني و همينطور شبكههاي محلي و بينر شبكهحركت د .آوري و تحليل اطالعات محيطي الزم اقدام نمايدنسبت به جمع

بيني از امل فوق و ارائه پيشآوري شده توسط ساير عواين عامل وظيفه تحليل و بكارگيري اطالعات جمع : بيني كنندهعامل پيش بعهده ره را يغشرايط آتي بازار و ميزان تقاضا را بر حسب الگوي رفتاري مشتريان، گرايشات بازار و وضعيت رقبا، نيازهاي واقعي مشتريان و

.دارد

كننده مناسبافزاري ارزيابي و انتخاب تأمين عاملهاي نرم-3-4-3

كنندگان مناسب براي همكاري در زنجيره تأمين را بعهده آوري اطالعات، ارزيابي و انتخاب عرضه، جمعاين مجموعه عاملها، وظيفه جستجوتوانند با تقاضاي همچنين آنها مي. دهندكنندگان بالفعل و بالقوه سازمان را مورد ارزيابي قرار ميطور دائم موقعيت عرضهاين عاملها به. دارند

افزاري كه عاملهاي نرم. و ميزان چابكي خاصي وارد عمل شوندكنندگان با ويژگيكزي جهت يافتن تأمينگيرنده مرسيستم هوشمند تصميم :گيرند عبارتند از در اين بخش از چارچوب ما مرود استفاده قرار مي

آنها جهت گردآوري انكنندگان و يا نمايندگاين عامل نرم افزاري وظيفه مذاكره و تبادل اطالعات با تأمين: كننده عامل مذاكره تواند شامل سوابق و فعاليتهاي گذشته، ساختار اين اطالعات مي. گان را بعهده داردكننداطالعات مفيد و مورد نياز براي ارزيابي عرضه

صورت عات را بهاين عامل اطال. و به خصوص راجع به پارامترهاي تواناساز چابكي تأمين كننده باشد... سازماني، فناوريهاي مورد استفاده، بيواسطه از بازيگران اين حوزه نظير خود تأمين كنندگان، توليدكنندگان، همكاران و شركا و ساير مشتريان آن عرضه كننده كسب كرده و

اين عامل همواره در محيط در جستجوي تأمين . وپاسخ، مصاحبه و يا هر روش ديگري استفاده نمايدتواند از پرسشكار ميبراي اين .باشدنندگان بالقوه و چابك ميك

-اين عامل وظيفه كاوش در بانكهاي اطالعاتي يكپارچه زنجيره و يافتن اطالعاتي راجع به فعاليت گذشته عرضه : كاويعامل داده . هاي آنان در زمينه چابكي در گذشته را بعهده داردرساني و تواناييكنندگان، كارايي و اثر بخشي آنان، سطح و سرعت خدمت

قابليت واين عامل وظيفه جستجو و كاوش در محتويات وب براي شناسايي، ارزيابي عملكرد، ميزان اعتبار : عامل كاوش وب كنندگان و ساير سايت عرضهسايتها مرتبط نظير وباين عامل تالش خواهد كرد كه با پايش وب. اطمينان تأمين كنندگان را بعهده دارد

اين عامل نيز .كننده در حوزه چابكي را گردآوري نمايداطالعات كافي راجع به قابليتها و تواناييهاي عرضهره، يغتوليدكنندگان و رقبا و .باشدهمواره در محيط در جستجوي تأمين كنندگان بالقوه و ارزيابي پارامترهاي چابكي آنها مي

كنندگان بالقوه و بالفعل را دقيق از وضعيت تأمينسه عامل فوق وظيفه تهيه اطالعات : كنندگانعامل ارزيابي كننده تأمين گيري چابكي منتخب آوري شده و بر اساس روش اندازهكنندگان، بر حسب اطالعات جمععامل ارزيابي كننده تأمين. دادندانجام مي

تواند از طور كه گفته شد سازمان ميهمان. پردازدكننده ميسازمان، اقدام به ارزيابي ميزان چابكي و محاسبه شاخص چابكي براي هر عرضه استفاده 4-2تواند از روشي مشابه متد معرفي شده در بخش بعنوان مثال مي. هر روش و الگوريتم معتبري براي اين عمل استفاده نمايد

توان كليه وظايف ميگرديد، اما در اينجا ها در آن روش طي جلسات مديران سازمان مشخص و ارزيابي مينمود، با اين تفاوت كه دادهكنندگان، پس از برآورد اوليه ميزان كننده تأمينعامل ارزيابي. افزاري هوشمند سپردآوري اطالعات و ارزيابي آنها را به عاملهاي نرمجمع

در اين . هددكنندگان مناسب قرار ميكنندگان را انتخاب نموده و در مجموعه تأمينچابكي و محاسبه شاخص چابكي، مناسبترين تأمينانداز سازمان از بازار در اختيار كننده برقرار شده و اطالعاتي درباره فعاليتها و نيازهاي سازمان و چشممرحله، ارتباطات بيشتري با آن تأمين

انتخاب و به كنندگان اين تأمين كنندگان در صورت حفظ و بهبود شرايط خود، در موقعيت مقتضي بعنوان يكي از تأمين. شوداو گزارده مي .شوندزنجيره عرضه سازمان وارد مي

12

سيستم تصميم يار هوشمند مركزي-3-4-4

هاي زنجيره عرضه در اين سيستم با تمامي بخش. اين سامانه هوشمند، هسته و مغز متفكر چارچوب مديريت زنجيره تأمين چابك استنهادي چارچوب نيز افزاري پيشمجموعه عاملهاي نرم. و كنترل خود داردارتباط بوده و كليه فرايندها و عمليات زنجيره را تحت نظارت

بيني كننده، وضعيت آتي و بروز تغيير در هر يك از محركها و ميزان بعد از اينكه مجموعه عاملهاي پيش. باشندميتحت كنترل اين بخش ل بروز آن و بر اساس اطالعات و وضعيت فعلي زنجيره عرضه و بيني و احتمابيني نمودند، اين سيستم با تحليل پيشتقاضاي واقعي را پيش

، پاسخ مناسب و حداقل چابكي الزم براي ارائه اين پاسخ را محاسبه نموده و در اختيار سازمان و مجموعه عاملهاي ارزيابي و يافتن ...اقل شاخص چابكي مطلوب براي شرايط آتي كنندگان مناسب با حدگر به جستجوي تأمينعاملهاي جستجو. دهدكنندگان قرار ميعرضه

ها را به كنندگان، مناسبترين گزينهخواهند پرداخت و با توجه به يافته آنها و ارزيابي چابكي تأمين كنندگان، عامل ارزيابي كننده تأمينناسب به نياز واقعي وارد زنجيره كننده را براي پاسخ مسيستم مركزي معرفي نموده و اين سيستم با ارزيابي تكميلي آنها، بهترين عرضه

.نمايدعرضه خواهد نمود و درنتيجه زنجيره تأمين بهنگام شده و آمادگي مواجهه و پاسخگويي مناسب به شرايط متغير محيط را پيدا مي نتيجه گيري-4

ركها و تواناسازهاي چابكي و روشهاي هاي چابكي، محهاي تأمين چابك، داليل نياز به چابكي، ويژگيدر اين تحقيق به مطالعه زنجيره : باشدما دريافتيم كه دستيابي به چابكي بدون شرايط ذيل بسيار دشوار مي. ارزيابي چابكي پرداختيم

يغچابك بودن سازمان و فرايندهاي سازماني نظير توليد و توزيع و -1

د

.رهمشتريان، تغييرات بازار و محيط كسب وكار، وضعيت نياز واقعي : داشتن آگاهي كامل راجع به متغيرهاي محيط كسب وكار شامل -2

رقبا، تغييرات تكنولوژي، تغيير در عوامل اجتماعيكنندگان و چابك و برقراري ارتباط و مشاركت با آنها و تشكيل يك شبكه مجازي چابك مبتني بر داشتن همكاران و تأمين -3

.اشتراك اطالعات . فناوري اطالعات و ارتباطاتسازي عوامل سه گانه فوق بر بستري ازپياده -4

افزاري هوشمند طراحي شد كه بر بستر يار و عاملهاي نرمبر اساس موارد فوق، چارچوبي مفهومي مبتني بر سيستمهاي هوشمند تصميم سترس سازمان، نسبت بيني شرايط آتي كسب و كار و نياز بازار را داشته و با استفاده از دانش در دفناوري اطالعات و ارتباطات، قابليت پيش

اين چارچوب به طور هوشمند . نمايدها براي ارائه پاسخ سريع و بهينه و رفع نياز فعلي اقدام ميكنندهبه انتخاب مناسبترين و بهترين تأميناي بنگاه و افزايش نمايد و در نتيجه موجب ايجاد مزيت رقابتي بيشتر برنيازهاي چابكي سازمان را شناخته و براي دستيابي به آن تالش مي .سطح رضايت مشتريان و گسترش سهم بازار سازمان خواهد گرديد

عمراج -5

[1] Cheng, K.; Harrison, D.; “Implementation of agile manufacturing - an AI and Internet based approach”, Journal of Materials Processing Technology, 76, pp. 96 – 101, 1998

[2] Goldman; Pricess; “Iacocca Institute, 21st Century Manufacturing Enterprise Strategy— An Industry-led Review”, vols. 1–2, Bethlehem, PA, USA, 1991.

ر زنجيره عرضه؛" آرنوش، دهقان نيري، فرزانه، ،ي شاكر[3] رويكرد چابـك و نيـاز حركت از رويكرد ناب و وظيفه مدار به سمت تحول 1383، اولين كنفرانس ملي لجستيك و زنجيره تأمين، تهران، "مدار

81، ص 80، آبان 117مجله تدبير، شماره ،"مديريت زنجيره تأمين" ، مهدي، رياحي، افشين، غضنفري[4]

13

[5] Adrian, E.; Coronado, M.; Sarhadi, M.; Millar, C.; “Defining a framework for information systems requirements for agile manufacturing”, International Journal of Production Economics, 75, pp. 57–68, 2002.

[6] Lau, J.; Huang, G.Q.; Mak, K.; “Impact of information sharing on inventory replenishment in divergent supply chains”, International Journal of Production Research, 42, pp.919– 941, 2004.

[7] Yang, T.; Lu, C.; Li, W.; "Study on Agile Supply Chain Management", IEEE International Conference on Systems, Man and Cybernetics, 2004

[8] Power, D.; Sohal A.; Rahman, S.; “Critical success factors in agile supply chain management”, International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 31, 4, pp. 247-265, 2001.

[9] Hofman, D.; Cecere, L.; “Supply Chain Chaos and the Need for Agility”, AMR Research, 2005. [10] Naylor, J.B.; Naim, M.M.; Berry, D.;”Leagility: integrating the lean and agile manufacturing

paradigms in the total supply chain'', International Journal of Production Economics, 62,1-2, pp. 107-18, 1999.

[11] Christopher, M.; "The Agile Supply Chain - Competing in Volatile Markets", Industrial Marketing Management, 29, pp. 37–44, 2000.

[12] White, A.; Daniel, E.M.; Mohdzain, M.; "The role of emergent information technologies and

systems in enabling supply chain agility”", International Journal of Information Management 25, pp.396–410, 2005

[13] Swafford, P.; Ghosh, S.; Murthy, N.; "The antecedents of supply chain agility of a firm: Scale development and model testing", Journal of Operations Management, 2005.

[14] Lina, C.; Chiub, H.; Chu, P.;"Agility index in the supply chain", International Journal of Production Economics, 2004.

[15] Lina, C.; Chiub, H.;Tseng, Y.; “Agility evaluation using fuzzy logic”, International Journal of

Production Economics, 2005.

[16] Yusuf,Y.; Ren, J.; Burns,N.D.; "A method for evaluating enterprise agility—an empirical study”, Proceedings of the 16th International Conference on Production Research, Prague, Czech Republic, 2001.

[17] Wooldridge, M.; Jennings, N.R.; "Intelligent agents: Theory and practice", The Knowledge Engineering Review 10 (2), pp.115–152, 1995.

[18] Karacapilidis, N.; Moraitis, P.; “Building an agent electronic commerce system with decision

analysis feature”, decision support system 32, pp.53-69, 2001.

[19] Jennings, N.; Sycara, K.; Woodridge, M.; "A roadmap of agent research and development", Autonomous Agents and Multi- Agent Systems, 1, pp.7– 38, 1999.

[20] Ren, Z.; Anumba, C.; "Multi-agent systems in construction state of the art and prospects", Automation in Construction, 13, pp. 421– 434, 2004.

14

[21] Kwon, O.B.; Lee, K.C.; “MACE: multi-agents coordination engine to resolve conflicts among functional units in an enterprise”, Expert Systems with applications 23, pp. 9– 21, 2002.

[22] Lou, P.; Zhou, Z.D.; Chen, Y.P.; Wu, A.; “Study on the multi agent-based agile supply chain management”, International Journal of Advanced Manufacturing Technology 23, pp. 197– 203, 2004

[23] Tarokh, M.J; Tayebi, A.; "Mobile Agent base intelligent supply chain", 2005.

[24] Xuea, X.; Lia, X.; Shenb, Q.; Wang, Y.; “An agent-based framework for supply chain coordination in construction”, Automation in Construction 14 pp. 413– 430, 2005.

15